ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

Transcript

1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ Διδυμοτείχου 14, Αθήνα Τηλ/Fax: κιν.: Αθήνα Αρ. Πρωτ.: 20 ΘΕΜΑ: Η θέση του Συλλόγου μας για τα γνωστικά αντικείμενα «Τεχνολογία», «Έρευνα και Πειραματισμός», για τα μαθήματα που τα υπηρετούν σήμερα και την προοπτική τους στο Νέο Σχολείο Το κείμενο που ακολουθεί εκφράζει τους προβληματισμούς του Συλλόγου μας και τις απόψεις του, σχετικά με τα γνωστικά αντικείμενα της «Τεχνολογίας» για το Γυμνάσιο και της «Έρευνας και Πειραματισμού» στο Λύκειο, τη σημασία των σχετικών μαθημάτων που σήμερα διδάσκονται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας και τη θέση που αυτά οφείλουν να έχουν στο Νέο Σχολείο όπως διατυπώθηκαν και παρεδόθησαν στον Ειδικό Γραμματέα του ΥΠΔΒΜΘ κ. Μ.Κοντογιάννη στη συνάντησή μας μαζί του στις 14/03/2011. Σήμερα, το γνωστικό αντικείμενο της «Τεχνολογίας» διδάσκεται στα σχετικά μαθήματα στις Α και Β τάξεις του Γυμνασίου με 1 διδακτική ώρα την εβδομάδα. Στο Λύκειο το γνωστικό αντικείμενο «Έρευνα και Πειραματισμός» διδάσκεται στην Α τάξη του Γενικού Λυκείου με 2 διδακτικές ώρες την εβδομάδα με τίτλο μαθήματος Τεχνολογία (Έρευνα και Πειραματισμός). Αντίστοιχο μάθημα με το ίδιο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών υπάρχει στην Α τάξη του ΕΠΑΛ στον Τεχνολογικό και τον Κύκλο Υπηρεσιών. Τα μαθήματα διδάσκονται, με ορισμένες διαφοροποιήσεις για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, από τις ειδικότητες ΠΕ12, ΠΕ14 (04,05), ΠΕ17, ΠΕ18 (Α ανάθεση) και ΠΕ04 (Β ανάθεση) κατά το ΦΕΚ 1984/Β /2008. Σύμφωνα με όσα πληροφορούμαστε από τον ημερήσιο τύπο όμως, τα σχετικά μαθήματα δεν έχουν καμία θέση στο Πρόγραμμα του Νέου Σχολείου, ούτε στο Γυμνάσιο ούτε στο Λύκειο και προτείνεται να συνενωθούν σε μια ομάδα μαθημάτων με κυρίαρχο τον ρόλο των Φυσικών Επιστημών. Αρχικά επισημαίνουμε τη σημαντικότητα των εξεταζόμενων στο παρόν έγγραφο γνωστικών αντικειμένων και των μαθημάτων που σχετίζονται μ αυτά (όπως εξηγείται παρακάτω), την ενσωμάτωσή τους πριν πολλά χρόνια στο Πρόγραμμα Σπουδών όλων των προηγμένων χωρών, αλλά και την πολιτική βούληση της ηγεσίας του ΥΠΔΒΜΘ, όπως διαφαίνεται από όσα έχουν εξαγγελθεί ή έχουν δημοσιευθεί στον τύπο, σύμφωνα με την οποία υπάρχει πρόθεση για την εισαγωγή της «Τεχνολογικής κουλτούρας» και της «Έρευνας και του Πειραματισμού» στο Νέο Σχολείο. Ως εκπαιδευτικοί, θεωρούμε ότι το Ελληνικό σχολείο και το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει έναν θεωρητικό προσανατολισμό και δεν συνδέεται με τις 1

2 ανάγκες της πραγματικής ζωής, με κίνδυνο την απαξίωσή του. Τείνει να αγνοεί την ανάγκη εισαγωγής των «νέων κοινωνικών διαστάσεων» στο Πρόγραμμά του, ενώ επιμένει στη διατήρηση του κλασσικού παραδοσιακού χαρακτήρα της Ελληνικής Εκπαίδευσης και μόνο. Η εισαγωγή της «τεχνολογικής κουλτούρας» με όλα όσα αυτή συνεπάγεται, είναι απαραίτητη ως στοιχείο της γενικής εκπαίδευσης για όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από μελλοντικές επαγγελματικές επιλογές, ως μια ελάχιστη συμβολή στην προετοιμασία τους για τη νέα πραγματικότητα. Διευκρινίζεται ότι ο όρος «τεχνολογική κουλτούρα» υποδηλώνει «κάτι πολύ περισσότερο από τη γνώση των υπολογιστών και τις εφαρμογές τους. Περιλαμβάνει μια θεώρηση, όπου κάθε πολίτης έχει ένα βαθμό γνώσης για τη φύση, τη συμπεριφορά, τη δύναμη και τις συνέπειες της τεχνολογίας, υπό μια ευρεία προοπτική. Ακολουθώντας την ιστορική της παράδοση, περιλαμβάνει εκπαιδευτικά προγράμματα όπου οι μαθητές εντάσσονται στη διαδικασία της κριτικής σκέψης, καθώς σχεδιάζουν και αναπτύσσουν προϊόντα, συστήματα και περιβάλλοντα για την επίλυση πρακτικών προβλημάτων» (International Technology Education Association-Ι.Τ.Ε.Α, 1997). Επίσης είμαστε πεισμένοι ότι τα σχετικά μαθήματα («Τεχνολογίας» στο Γυμνάσιο και «Έρευνας &Πειραματισμού» στο Λύκειο) θα επιτύχουν τους σκοπούς και στόχους τους μόνον αν διδάσκονται ως αυτόνομα μαθήματα και όχι ως ενότητα ή «ενταγμένα» σε άλλα μαθήματα. Τα συγκεκριμένα μαθήματα σήμερα αλλά πιστεύουμε ότι αυτό οφείλει να συμβεί και στο Νέο Σχολείο- είναι οδηγοί, δίνουν τις βάσεις και τα εφόδια για την ανάπτυξη του τεχνολογικού ορίζοντα των μαθητών και την ένταξή τους μέσα από ατομική και ομαδική προσπάθεια, στο σημερινό γίγνεσθαι της κοινωνίας. Οι λοιπές δραστηριότητες και κοινωνικού-συλλογικού χαρακτήρα δράσεις του σχολείου, διευκολύνονται και εδράζονται σ αυτές τις κατακτημένες εμπειρίες των μαθητών. Εν συντομία εξηγούμε πώς επιτυγχάνονται σήμερα αυτά: από το ατομικό τεχνολογικό έργο του κάθε μαθητή (πρωτότυπη εργασία και κατασκευή) με την Τεχνολογία Α Γυμνασίου από την ομαδική εργασία με στόχο την δημιουργία επιχείρησηςβιομηχανίας (παρουσίαση dossier με τις εργασίες των μαθητώνδιευθυντών και της αντίστοιχης μακέτας της επιχείρησης-βιομηχανίας) με την Τεχνολογία Β Γυμνασίου από την συγγραφή και παρουσίαση πρωτότυπης ερευνητικής εργασίας του κάθε μαθητή (πειραματικού ή δημοσκοπικού χαρακτήρα ανάλογα με τα ατομικά ενδιαφέροντα του κάθε μαθητή ή της μικρής ομάδας -2 ή 3 ατόμων- που αναλαμβάνουν την διεξαγωγή της), που έχει μ αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα να αντιληφθεί τις βασικές διεργασίες μέσω των οποίων ο άνθρωπος με την έρευνα και τον πειραματισμό διαμορφώνει την κοινωνία του σήμερα. Σ αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι τα πιο πάνω μαθήματα μπορούν να έχουν σε πολλά παραδείγματα και εφαρμογές τους στενή προσέγγιση και (αλλά όχι μόνο) με τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών. Η διδασκαλία όμως των Φυσικών Επιστημών όπως και των λοιπών μαθημάτων, κάτω από τη σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα, δεν παρουσιάζει καμία ομοιότητα με τη διδασκαλία και την ουσία (σκοπούς και στόχους) με τα πιο πάνω 2

3 μαθήματα. Δηλαδή, αυτά στοχεύουν στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων μέσα από ατομική ή και ομαδική εργασία των μαθητών και όχι στην απόκτηση μόνο γνώσεων βάση αποκλειστικά ατομικών διαδικασιών κατανόησης και απομνημόνευσης ή αποστήθισης, που είναι το κυρίαρχο εκπαιδευτικό ρεύμα στο σημερινό σχολείο μας. Εδώ να τονίσουμε ότι αν θέλουμε να πάμε σε ένα Νέο Σχολείο -που στοχεύει στην ανάπτυξη και τον εφοδιασμό των μαθητών του όχι μόνον με γνώσεις αλλά και με συγκεκριμένες στοχευόμενες δεξιότητες (με τεχνολογικό περιεχόμενο)- δεν καταργούμε τα μόνα σήμερα μαθήματα που έχουν τους ίδιους στόχους και μπορούν να παρέχουν τις εκπαιδευτικές βάσεις για τον σχετικό αναπροσανατολισμό της υπόλοιπης εκπαιδευτικής λειτουργίας. Στην περίπτωση αυτή η Πολιτεία είναι ευνόητο να χρησιμοποιήσει τα συγκεκριμένα μαθήματα ως άξονες παραδείγματα με βάση τα οποία πρέπει να αρχίσει να προσαρμόζεται και η υπόλοιπη εκπαιδευτική διαδικασία. Η συγκεκριμένη δε ομάδα εκπαιδευτικών που σήμερα πραγματοποιεί αυτό το έργο, είναι η μόνη «μαγιά» που υπάρχει στο εκπαιδευτικό δυναμικό που μπορεί να προχωρήσει και να διαδώσει τέτοιες ιδέες και στόχους. Ιδιαίτερα οι διαφορές στα γνωστικά αντικείμενα Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας επεκτείνονται και θεωρητικά εφόσον στις πρώτες, εξετάζοντας το περιεχόμενό τους, διαπιστώνουμε ότι ερευνούν έναν κόσμο που είναι δεδομένος ανεξάρτητα από τον εκάστοτε ερευνητή-παρατηρητή άνθρωπο, ενώ με την Τεχνολογία ο κάθε άνθρωπος ερευνητής-παρατηρητής είναι και δημιουργός αφού χρησιμοποιώντας επιστημονικές γνώσεις και πρακτικές εφαρμογές κατασκευάζει κάθε φορά ένα διαφορετικό τεχνητό περιβάλλον για να καλύψει τις εκάστοτε ανάγκες του. Η κατανόηση και εφαρμογή στην πράξη αυτού του περιεχομένου της Τεχνολογίας είναι ο εκπαιδευτικός σκοπός των εξεταζομένων γνωστικών αντικειμένων στην Δ.Ε. και σ αυτό το σημείο εφαρμόζεται η παιδαγωγική και τεχνική ικανότητα και εξειδίκευση των κλάδων που τα διδάσκουν σε Α ανάθεση. Επιπλέον εδώ εδράζεται και η ουσιώδης διαφορά με τον τρόπο και τύπο διδασκαλίας των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών χωρίς να παραγνωρίζεται η σημασία και η αξία τους. Αναλυτικότερα η διαφορετικότητα και η προσφορά των μαθημάτων της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο, της Έρευνας και Πειραματισμού στο Λύκειο, έγκειται στα παρακάτω: 1. Η στοχοθέτησή τους διαφέρει ριζικά από εκείνη των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών αλλά και όλων των υπολοίπων του αναλυτικού προγράμματος. Συγκεκριμένα π.χ. για τα μαθήματα Φυσικών Επιστημών σημειώνουμε ότι στην καλύτερη περίπτωση στοχεύουν στην εμπέδωση της θεωρητικής γνώσης με πειράματα επίδειξης κατά περίπτωση. Αντίθετα, τα μαθήματα που αναλύουμε είναι, κατά βάση, εργαστηριακά και στοχεύουν στην ενεργό συμμετοχή και την ανάληψη πρωτοβουλιών από τους μαθητές, τους εξοικειώνουν με το σύγχρονο τεχνολογικό περιβάλλον και την κοινωνία. Δηλαδή τους παρέχουν και δεξιότητες, όχι μόνον γνώσεις, που είναι απαραίτητες και στη μετέπειτα ζωή τους. Τελικός σκοπός των μαθημάτων είναι ο εφοδιασμός των μαθητών με δεξιότητες που θα τους επιτρέπουν να εκτελούν ένα εύρος απλών ή σύνθετων εργασιών στο πλαίσιο των σπουδών τους που θα είναι εφαρμόσιμες και μετά το πέρας τους. 3

4 2. Δεν προσφέρουν τυποποιημένη γνώση: τα σχολικά βιβλία τους παίζουν ρόλο μόνον οδηγού, χωρίς να απαιτείται από τους μαθητές να αποστηθίσουν σελίδες, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μαθήματα και αυτά των Φυσικών Επιστημών, που έχουν να καλύψουν συγκεκριμένη ύλη και στηρίζονται στα διδακτικά βιβλία. 3. Τα μαθήματα «Τεχνολογίας» στο Γυμνάσιο και η «Έρευνα και ο Πειραματισμός» στην Α Λυκείου, όπως σήμερα διδάσκονται στα σχολεία μας, συνδέονται στενά και με την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων μέσω της προσπάθειας για εξεύρεση των απαραίτητων πληροφοριών, της παρουσίασης των εργασιών από τους ίδιους τους μαθητές ή άλλες, όπως αυτή της επιχειρηματικότητας (αντικείμενο της Β τάξης Γυμνασίου & Α τάξης Γενικού Λυκείου αλλά και των ΕΠΑΛ). 4. Επί πλέον, η οργάνωση των μαθητών σε ομάδες (με τη μέθοδο του συλλογικού έργου) είναι καταλυτικής σημασίας για την ανάπτυξη της συνεργασίας, την τήρηση υποχρεώσεων έναντι των άλλων και την καλλιέργεια του αισθήματος κοινωνικής ευθύνης. 5. Εισάγει τους μαθητές στις αρχές της έρευνας: αυτοί θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ποικίλα μέσα για συλλογή πληροφοριών (εγκυκλοπαίδειες, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, internet, επισκέψεις σε βιβλιοθήκες, κλπ). Μ αυτό τον τρόπο μαθαίνουν να βρίσκουν, αλλά και να αξιολογούν, τις συγκεκριμένες πληροφορίες που τους είναι χρήσιμες από το διαδίκτυο. Το τελευταίο αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική λειτουργία για την ανάπτυξη σχετικών δεξιοτήτων στους μαθητές της Α και Β Γυμνασίου. 6. Στα μαθήματα αυτά ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί, ενθαρρύνει, δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να επιλέξουν πλάνο εργασίας, και τους διδάσκει τον τρόπο να γενικεύουν τις γνώσεις τους. Η διδασκαλία είναι διακριτικά καθοδηγούμενη και λαμβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση των μαθητών τόσο μεταξύ τους, όσο και με τον εκπαιδευτικό και το Αναλυτικό Πρόγραμμα, ενώ δεν αποβλέπει μόνο στη μετάδοση γνώσεων, αλλά στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή και τη σύνδεσή της με την κοινωνική πραγματικότητα. 7. Η προσφορά του μαθήματος είναι σημαντικότατη και στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού μέσα από στοχευόμενες εκπαιδευτικές δράσεις. Συγκεκριμένα: Στην Α Γυμνασίου η επιλογή θέματος ατομικού έργου γίνεται ελεύθερα από τον μαθητή με βάση τις προσωπικές του προτιμήσεις και μέσα από την παρότρυνση και την άσκησή του για διερεύνηση του θέματός του στις διάφορες πηγές πληροφόρησης που διαθέτει η οικογένειά του, το σχολείο ή ο άμεσος κοινωνικός του περίγυρος (Δήμος, κοινωφελείς οργανισμοί, σχετικές επαγγελματικές δραστηριότητες της περιοχής, κλπ). Στη συνέχεια αυτό συνδυάζεται και με την πρακτική του άσκηση στην κατασκευή του προσωπικού - ατομικού του έργου. Στη Β Γυμνασίου με τη χρήση των πηγών πληροφόρησης, ελευθέρα, επιλέγουν οι μαθητές, στα πλαίσια της ομαδοκεντρικής εργασίας, ποια εταιρία επιχείρηση επιθυμούν να δημιουργήσουν με βάση τις ατομικές τους προτιμήσεις όπως αυτές αποτυπώνονται 4

5 στην ομάδα. Η ομαδική εργασία ολοκληρώνεται με την συνεργατική κατασκευή μακέτας με βάση την επιλογή εταιρίας επιχείρησης. Στην Α Γενικού Λυκείου (ή ΕΠΑ.Λ.) στα πλαίσια της εφαρμογής σχεδίου εργασίας με στόχο την Έρευνα και τον Πειραματισμό, επιλέγουν στον τομέα που επιθυμούν, να εκπονήσουν συγκεκριμένο ερευνητικό θέμα, ατομικά ο κάθε μαθητής ή σε μικρές ομάδες 2-3 μαθητών με υποχρέωση ο κάθε ένας να παρουσιάσει τη δική του εργασία στο τέλος. Τα δεδομένα της εργασίας του κάθε μαθητή προέρχονται από την ερευνητική διαδικασία που επέλεξε να πραγματοποιήσει. Για την πραγματοποίηση της σχετικής έρευνάς τους οι μαθητές εμπλέκονται με κάθε σχετική δυνατότητα που τους παρέχεται από το σχολείο, την οικογένειά τους ή την τοπική τους κοινωνία. Αυτές όλες οι δράσεις βοηθούν αλλά και προτρέπουν τον μαθητή να διερευνήσει αλλά και να αποσαφηνίσει επιθυμίες και προτιμήσεις του, που άμεσα συναρτώνται με πιθανές μελλοντικές επαγγελματικές κλίσεις ή και επιλογές του. Σ αυτό το σημείο δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τα μαθήματα αυτά κατά την πορεία τους έχουν υποστεί στρεβλώσεις και σήμερα δυστυχώς έχουν σε ορισμένο βαθμό απαξιωθεί από τμήμα της εκπαιδευτικής κοινότητας και όχι μόνο. Τα αίτια για το φαινόμενο αυτό δεν οφείλονται βέβαια στο ίδιο το μάθημα, αλλά, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, στο τρόπο διδασκαλίας του ή στην αντιμετώπιση προβλημάτων από τους διδάσκοντες, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ορθή διδασκαλία του μαθήματος, όπως παρακάτω εξηγούμε. Αναλυτικά για τα προβλήματα αυτά έχουμε προβεί σε σχετική ανακοίνωση σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια της εκπαίδευσης στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια αναφέρουμε μερικά κεντρικά προβλήματα που σήμερα παρουσιάζονται στα σχολεία. Πρωτίστως, η έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος ή πληροφόρησης για τα μαθήματα αυτά, εκ μέρους μιας μερίδας εκπαιδευτικών, οι οποίοι το αναλαμβάνουν περιπτωσιακά για συμπλήρωση ωραρίου και προφανώς, σε κάποιες περιπτώσεις δεν διαθέτουν τον χρόνο που απαιτείται, τόσο για να εισέλθουν στη φιλοσοφία του μαθήματος, όσο και για να συγκεντρώσουν το απαραίτητο εκπαιδευτικό υλικό, έχει ως αποτέλεσμα να μην ικανοποιούνται οι σκοποί του μαθήματος. Ιδιαίτερα για το μάθημα Τεχνολογία (Έρευνα και Πειραματισμός) στην Α Λυκείου σύμφωνα με στοιχεία σχολικών συμβούλων, οι εκπαιδευτικοί που το διδάσκουν έχοντάς το σε Β ανάθεση, συγκέντρωναν ποσοστό άνω του 60% το σχ. έτος , ενώ παρατηρήθηκε και σημαντικό ποσοστό της τάξης του 20% σε περιπτώσεις εκπαιδευτικών που δεν το είχαν καθόλου σε ανάθεση. Αυτό το πρόβλημα αλλά και τα παρακάτω αναφερόμενα εδράζονται στην αίσθηση της διαφορετικότητας που αποπνέει το συγκεκριμένο μάθημα ως προς το σύνολο της υπόλοιπου εκπαιδευτικού περιεχομένου στο Λύκειο. Αυτό, ως κυρίαρχα στραμμένο στις διαδικασίες των εξετάσεων, δυσκολεύεται να αποδεχθεί ένα εκπαιδευτικό αντικείμενο που στόχους έχει να αναπτύξει την αυτενέργεια και τις ερευνητικές ικανότητες των μαθητών και του οποίου ο τρόπος εξέτασης της επίδοσης των μαθητών δεν είναι οι εξετάσεις, αλλά η επίδοσή τους και οι 5

6 ικανότητές τους στην πραγματοποίηση και παρουσίαση μιας πρωτόλειας ερευνητικής εργασίας. Επιπλέον, προβλήματα για τους διδάσκοντες τα μαθήματα αυτά είναι η έλλειψη εργαστηριακών χώρων ειδικά εξοπλισμένων για το μάθημα της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο και της Έρευνας και Πειραματισμού (Τεχνολογία) στην Α Λυκείου. Η έλλειψη εργαστηριακών χώρων συνοδεύεται και από τη σχετική έλλειψη υλικής υποστήριξης (εποπτικού υλικού, εργαστηριακού εξοπλισμού, λειτουργικών εξόδων). Η μελέτη και όλες οι υπόλοιπες σχετικές δράσεις που είχαν πραγματοποιηθεί πριν περίπου 10 χρόνια από το ΥΠΕΠΘ για τη δημιουργία και τον εξοπλισμό σχετικών εργαστηρίων στο Λύκειο και το Γυμνάσιο δεν ολοκληρώθηκαν, καθώς προτιμήθηκε ο εξοπλισμός των Εργαστηρίων Φυσικών Επιστημών με μεταφορά των σχετικών κονδυλίων και παροπλισμό των όποιων σχετικών υλικών είχαν ήδη προμηθευτεί για τα σχολεία. Θα κάνουμε μια ανάλυση στο τελευταίο θέμα γιατί άμεσα συναρτάται με τη σημερινή κατάσταση των σχολείων, αλλά πιθανότατα επηρεάζει και την προσπάθεια δημιουργίας του Νέου Σχολείου. Αρχικά, σημειώνουμε ότι οι χρηματοδοτήσεις των γενικών μαθημάτων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης υποχρεωτικά παρέχονται από το κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους μαθητές του και οι σχετικές δαπάνες δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είχε λοιπόν, σ αυτό το πλαίσιο, προβλεφθεί από τα μέσα της δεκαετίας του 90, να γίνει κατασκευή και χρηματοδότηση του εξοπλισμού των εργαστηρίων Τεχνολογίας σε Γυμνάσια και Γενικά Λύκεια, ως νέας αντίληψης, διαθεματικών και πέραν της γενικής εκπαίδευσης μαθημάτων. Όμως, ενώ είχαν προχωρήσει οι διαδικασίες και σε περιπτώσεις που γνωρίζουμε είχαν προμηθευτεί και τα σχετικά υλικά για τα εργαστήρια αυτά, τελικά ματαιώθηκε στο τελευταίο στάδιο το όλο έργο και το 2002 άρχισε η πορεία δημιουργίας των εργαστηρίων των Φυσικών Επιστημών με τα κονδύλια των εργαστηρίων της Τεχνολογίας. Δηλαδή πάλι στο Ελληνικό Σχολείο τα θεωρητικά αντικείμενα κατάφεραν καίριο πλήγμα στην εφαρμοσμένη και βιωματική αντίληψη για την προαγωγή της εκπαιδευτικής προσπάθειας. Στην παρούσα περίσταση δεν προχωράμε περαιτέρω την σχετική συζήτηση εστιάζοντας μόνον στα γνωστικά αντικείμενα που είναι το θέμα του άρθρου μας. Να τονίσουμε μόνον ότι αυτή η ματαίωση δημιουργίας των σχετικών εργαστηρίων, εκτός από την παράτυπη εφαρμογή της με βάση τα ισχύοντα στην Ε.Ε., όχι μόνον υποβάθμισε τις δυνατότητες και την λειτουργία των μαθημάτων που εξετάζουμε αλλά κύρια στέρησε τους μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από την δυνατότητα να έχουν άμεση και βιωματική επαφή με τα αντικείμενα της «Τεχνολογίας» και της «Έρευνας και Πειραματισμού» όπως πιο πάνω αναπτύχθηκαν. Με βάση τα προηγούμενα με περίσκεψη και προβληματισμό μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι μετά από περίπου 10 χρόνια που αποστερήθηκε η εργαστηριακή δυνατότητα στα εξ αντικειμένου εργαστηριακά μαθήματα της Δ.Ε. τώρα επιχειρείται, με πολιορκητικό κριό την ανάγκη για ένα Νέο Σχολείο, η πλήρης απορρόφηση και του γνωστικού αντικειμένου από ειδικότητες γενικού περιεχομένου μαθημάτων. Αν προχωρήσουν αυτά τα σχέδια οι βλάβες στην εκπαίδευση αλλά και το Νέο Σχολείο θα είναι πολλές 6

7 και καταστροφικές για την δημιουργία και λειτουργία του. Αυτά όχι μόνο εξ αιτίας ουσιαστικά της κατάργησης των γνωστικών αντικειμένων αλλά διότι η νοοτροπία της αναξιοκρατίας και του συντεχνιακού κλίματος που θα αναβαθμιστεί και επιταθεί απ αυτή τη δράση, θα πρυτανεύσει στην όποια νέα προσπάθεια. Για την αντιμετώπιση της περιγραφείσας κατάστασης και την παραμονή των σχετικών αντικειμένων ως εκπαιδευτικά και κοινωνικά απαραίτητων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας, ενόψει και του Νέου Σχολείου, ο Σύλλογός μας καταθέτει τις εξής προτάσεις: Στο Γυμνάσιο το μάθημα της Τεχνολογίας να παραμείνει και να διδάσκεται ως αυτόνομο μάθημα και με βαρύνοντα το διαθεματικό του ρόλο με τις Φυσικές Επιστήμες. Δηλαδή η διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος να συνοδεύεται και με την παραχώρηση της δυνατότητας χρήσης και αξιοποίησης του εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών όταν στη σχολική μονάδα υπηρετεί εκπαιδευτικός με βασικό πτυχίο κλάδου ΠΕ14. Επίσης κατά προτεραιότητα όταν συνάδελφος σχετικής ειδικότητας το ζητά (του κλάδου ΠΕ14) να μπορεί να γίνεται υπεύθυνος του σχετικού εργαστηρίου εφόσον δεν προϋπάρχει συνάδελφος της ειδικότητας Βιολόγου ή Φυσιογνώστη με οργανική θέση στη συγκεκριμένη σχολική μονάδα. Να προχωρήσει θεσμικά ο χαρακτηρισμός του μαθήματος της Τεχνολογίας ως εργαστηριακού στο Γυμνάσιο και ο σχετικός εξοπλισμός των εργαστηριακών χώρων -που συνήθως υπάρχουν με εξοπλισμό από πρωτοβουλίες των συναδέλφων που το διδάσκουν σε Α ανάθεση- με τις όποιες έστω και περιορισμένες αρχικά οικονομικές δυνατότητες, με βάση και τις προτάσεις των εκπαιδευτικών που διδάσκουν το μάθημα σε Α ανάθεση. Στην Α τάξη Γενικού Λυκείου να διδάσκεται η μεθοδολογία της Έρευνας και Πειραματισμού, σε όλους τους μαθητές, στηριζόμενη στο σημερινό Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, να επεκταθεί δε, και στις και στις δύο επόμενες τάξεις του Γενικού Λυκείου. Δηλαδή, οι μαθητές του Λυκείου συνεχώς να εμβαθύνουν στην κατανόηση και εφαρμογή, με σωστό επιστημονικά τρόπο, της ερευνητικής τους προσπάθειας, μετά την αρχική τους εισαγωγή στο σχετικό αντικείμενο στην Α Λυκείου. Να προβλεφθεί η λειτουργία των σχετικών εργαστηρίων με έναν ελάχιστο εξοπλισμό και στοιχειώδη λειτουργικά έξοδα αρχικά, τα οποία μελλοντικά θα οργανωθούν σε πληρέστερους εργαστηριακούς χώρους, ειδικά εξοπλισμένων για το μάθημα της Έρευνας και του Πειραματισμού στο Λύκειο. Τα σχετικά που προτάθηκαν για τα εργαστήρια Φυσικών Επιστημών στο Γυμνάσιο να ισχύσουν και στο Λύκειο, διότι άμεσα μπορούν να συμβάλλουν στην πειραματική και ερευνητική διαδικασία εφαρμοσμένων αντικειμένων διαφόρων επιστημονικών πεδίων για τους μαθητές του Λυκείου. Η τελευταία πρότασή μας συνάδει με το σχέδιο του «Νέου Λυκείου», το οποίο κατά τον ημερήσιο τύπο, βρίσκεται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας του και παρουσιάζει μια καινοτομία: την καθιέρωση του θεσμού της ερευνητικής εργασίας και στις τρεις τάξεις του Λυκείου, που «θα βαθμολογείται από ειδική επιτροπή, θα βαρύνει στην εισαγωγή του 7

8 υποψηφίου σε ΑΕΙ-ΤΕΙ και κατά την υλοποίησή της θα ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία, βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα». Σύμφωνα πάντα με τον τύπο «Η εργασία επιλέγεται, όπως και ο υπεύθυνος καθηγητής-σύμβουλος, από τον μαθητή στην αρχή του σχολικού έτους, και εκπονείται καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς ή στα δύο τετράμηνα. Μετά την ολοκλήρωσή της, ο μαθητής την παρουσιάζει δημόσια στην τάξη του ή σε επιτροπή και αξιολογείται για αυτό». Όλα τα προηγούμενα είναι το Αναλυτικό Πρόγραμμα του σημερινού μαθήματος Τεχνολογίας (Έρευνα και Πειραματισμός) στην Α Λυκείου! Να σημειώσουμε ότι για την επιτυχία του όλου εκπαιδευτικού εγχειρήματος απαιτείται η ειδικότητά των εκπαιδευτικών που θα διδάσκουν το μάθημα να ανήκει σε αυτές που σύμφωνα με τα ισχύοντα σήμερα έχουν το μάθημα της Τεχνολογίας (Έρευνα και Πειραματισμός) του Λυκείου σε Α ανάθεση και διαθέτουν Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση. Το τελευταίο κρίνεται ως απαραίτητο προσόν που παρέχει το τυπικό αλλά κυρίως το ουσιαστικό προσόν της ασκηθείσας σε ακαδημαϊκό επίπεδο έρευνας για την λήψη του βασικού πτυχίου. Μια πρόταση για την αναβάθμιση της τεχνολογικής παιδείας και γενικότερα της εκπαίδευσης στη χώρα μας, θα περιελάμβανε επί πλέον και εισαγωγή του μαθήματος της Τεχνολογίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (με διδασκαλία από δασκάλους), την επιμόρφωση των διδασκόντων τα μαθήματα στην Δ.Ε. και την θεσμοθέτηση ειδικών σχολικών συμβούλων για τα αντικείμενα της Τεχνολογίας και της Έρευνας και του Πειραματισμού στην Δ.Ε. Επειδή πιστεύουμε πραγματικά ότι «Η τεχνολογία είναι ανθρώπινη επινόηση σε δράση» και «αυτό περιλαμβάνει την παραγωγή της γνώσης και των διαδικασιών για ν αναπτυχθούν συστήματα που επιλύουν προβλήματα και διευρύνουν τις ανθρώπινες δυνατότητες» (International Technology Education Association- Ι.Τ.Ε.Α), πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Ελληνική Πολιτεία και συγκεκριμένα η ηγεσία του ΥΠΔΒΜΘ οφείλει να εξετάσει προσεκτικά και να λάβει υπόψη της τις προτάσεις του Συλλόγου μας, στηριγμένες στην επιστημονική και παιδαγωγική εποπτεία μας στα σχετικά αντικείμενα, προκειμένου να επιτευχθεί ο καλύτερος σχεδιασμός για το Ελληνικό Σχολείο. Για το Δ.Σ. Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ α/α ΤΣΑΤΗΡΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΣΗΜΙΑΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ 8