ΤΟ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Transcript

1 ΤΟ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγή Θα πετούσατε ποτέ με αυτό το αεροπλάνο; Και εγώ το ίδιο. Αλλά γιατί μας ενδιαφέρει το πώς είναι η εμφάνιση του εσωτερικού του αεροπλάνου; Θα μας οδηγήσει ασφαλέστερα ή συντομότερα στον προορισμό μας; Με το ίδιο σκεπτικό, γιατί ένα δικηγορικό γραφείο να το απασχολεί η αρχιτεκτονική; Κάθε δικηγόρος που έρχεται αντιμέτωπος με τη διαμόρφωση του επαγγελματικού του χώρου, είναι εύλογο και πιθανό να αναρωτηθεί με ποιο τρόπο θα αποκομίσει το μέγιστο δυνατό όφελος από αυτό το εγχείρημα. Και ενώ κατ αρχήν το όφελος είναι ένα υποκειμενικά προσδιοριζόμενο μέγεθος, σε έναν επαγγελματικό χώρο είναι άμεσα συναρτώμενο και από την διυποκειμενική γνώμη που θα διαμορφώσουν οι τρίτοι χρήστες και επισκέπτες του. Το όφελος έχει ως προϋπόθεση την επιτυχία του εγχειρήματος, και όπως συμβαίνει με τόσα άλλα τολμήματα, ο σχεδιασμός κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην αδιαμφισβήτητη επιτυχία και τη μετριότητα. Είναι κρίσιμο σημείο η μετριότητα: προσφέρει σιγουριά και ασφάλεια, δεν απαιτεί τόλμη και προσπάθεια, δεν θέτει εν αμφιβόλω τα κείμενα. Όμως είναι Μετριότητα. Αξίζει τον κόπο και την αυτοαμφισβήτηση που απαιτεί η πορεία προς την επιτυχία, δηλαδή την αρετή και την τελειότητα που είναι ο στόχος κάθε ευγενούς έργου; Κατηγορηματικά ναι. Γιατί η διαφορά ανάμεσα στη μετριότητα και την επιτυχία είναι αντικειμενικά και άμεσα αντιληπτή. Γιατί η ομορφιά είναι αυταπόδεικτή. Γιατί όπως την προσδιόρισε με τον τελειότερο τρόπο ο Stendahl: «η ομορφιά είναι η υπόσχεση της ευτυχίας». Γιατί έτσι παράγεται Τέχνη. Τα βασικά ζητήματα

2 Ακόμη και ο απλός παρατηρητής έχει δει τις τεράστιες αλλαγές στη δικηγορική πρακτική και στα δικηγορικά γραφεία κατά την τελευταία δεκαετία και ειδικότερα τα τελευταία δύο χρόνια. Τα νέα δικηγορικά γραφεία χρειάζεται να αντικατοπτρίζουν αυτές τις αλλαγές και να διατηρήσουν την ευελιξία να περιλάβουν και τις εξελίξεις της επόμενης δεκαετίας στην πρακτική της δικηγορίας και των απαιτήσεων των πελατών τους. Παρόλο που ο σχεδιασμός των χώρων που θα στεγάσουν μεγάλες δικηγορικές εταιρείες είναι πιο περίπλοκος από τον σχεδιασμό μικρών χώρων, ο προγραμματισμός και η κατασκευαστική διαδικασία των μεγάλων και των μικρών γραφείων ακολουθούν την ίδια σειρά και μοιράζονται τα ίδια ζητήματα. Ένα δικηγορικό γραφείο χωρίζεται σε τέσσερα διακεκριμένα είδη χώρων, καθένα από τα οποία έχει ακριβείς απαιτήσεις ως προς την χωροθέτηση, το επίπεδο της λεπτομέρειας σχεδιασμού και το επίπεδο των τελειωμάτων. Το κόστος και η εμφάνιση για κάθε τύπο χώρου εξαρτάται από αυτές τις απαιτήσεις. Οι τέσσερεις περιοχές είναι: 1. Κοινόχρηστοι χώροι, οι χώροι που βλέπουν οι πελάτες και το γενικό κοινό. Αυτοί περιλαμβάνουν την υποδοχή, τις αίθουσες συμβουλίων και τα γραφεία των επισκεπτών. Αυτές οι περιοχές συνήθως έχουν το υψηλότερο επίπεδο λεπτομέρειας και τελειωμάτων.

3 2. Το περιβάλλον των δικηγόρων, κύρια τα δικηγορικά γραφεία χωροθετημένα συνήθως στην περίμετρο για φυσικό φωτισμό και θέα. 3. Το περιβάλλον του προσωπικού υποστήριξης, οι χώροι των βοηθών, των ασκουμένων και των γραμματέων. 4. Χώροι για όλες τις υπόλοιπες υποστηρικτικές λειτουργίες, όπως βιβλιοθήκη, αρχείο, λογιστήριο, πληροφορική, ανθρώπινο δυναμικό και διοίκηση,

4 καθιστικό προσωπικού. Από τη στιγμή που θα δημιουργηθεί η ανάγκη ή η επιθυμία για το έργο που ονομάζεται δικηγορικό γραφείο, θα πρέπει το σκεπτικό που το συνοδεύει να μπορεί να μεταφερθεί σε άλλους ανθρώπους. Χρειάζεται να υπάρχει ένα σύνολο πληροφοριών το οποίο να εξηγεί τον στόχο που επιθυμείτε να επιτύχετε το οποίο να το επικοινωνήσετε στους συμμετέχοντες εντός και εκτός γραφείου από τα πολύ αρχικά στάδια, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχία του έργου. Αντίστοιχα, στόχος μας είναι να σας βοηθήσουμε να αποφύγετε να ξαναανακαλύψετε τον τροχό. Γνωρίζουμε ότι η τάση μας να σκεφτόμαστε πέρα από τα τετριμμένα, θα σας οδηγήσει σε υψηλότερης ποιότητας αποτελέσματα σε πολύ λιγότερο χρόνο. Πιστεύουμε ότι μόνο με την εστίαση του χρόνου μας για την κατανόηση του πώς λειτουργεί κάθε συγκεκριμένο γραφείο θα έχουμε από κοινού καταλήξει σε μια μοναδική και καινοτόμο προσέγγιση για το σχεδιασμό του χώρου σας. Οι έννοιες του τύπου και της μορφής Ποιοι είσαστε; Αναλύοντας, εμπλουτίζοντας και απεικονίζοντας την εικόνα που θέλετε να προβάλλετε σας βοηθά να εδραιώσετε την προσωπικότητα του γραφείου σας και του χώρου του. Είναι εύκολο να συγχύσετε το επίπεδο ποιότητας των εσωτερικών τελειωμάτων με την εταιρική εικόνα, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι ουδέτερου κόστους επιλογές για πολλές απόψεις της εμφάνισής μας έχουν προβλέψιμες επιπτώσεις στους άλλους ανθρώπους. Στον εικοστό πρώτο αιώνα, δεν υπάρχει τυποποιημένη εικόνα για το δικηγορικό γραφείο, επομένως είναι απαραίτητο να είμαστε σίγουροι ότι η εικόνα που θα δημιουργήσουμε εμείς επηρεάζει τους ανθρώπους με τον επιθυμητό τρόπο, και αυτή η ανάλυση θα πρέπει να γίνει πολύ πριν διαμορφώσουμε τον προϋπολογισμό μας.

5 Αν υπάρχει ένα παράγων που θα έπρεπε να επηρεάσει το στυλ και την εικόνα σας, αυτός είναι η σχέση του γραφείου σας με τους πελάτες σας. Οι πελάτες θα πρέπει να δουν τις προσδοκίες τους για την ποιότητα των νομικών υπηρεσιών να αντικατοπτρίζεται στα γραφεία σας. Τι θα έπρεπε ο χώρος του γραφείου σας να λέει για τις υπηρεσίες σας; Καθώς θα επεξεργάζεστε με εμάς τους αρχιτέκτονες την εμφάνιση των γραφείων σας, θα σας είναι πιο εύκολο να μεταδώσετε τις επιθυμίες σας για τα χαρακτηριστικά και την αίσθηση των χώρων εάν έχετε διαμορφώσει ένα γενικό σκεπτικό του μηνύματος που θέλετε να παρουσιάσετε. Εάν είναι ένα δύσκολο θέμα για σας να το λεκτικοποιήσετε, σκεφθείτε άλλα δικηγορικά γραφεία που έχετε επισκεφθεί. Φανταστείτε τον τρόπο που νομίζετε ότι τα άλλα γραφεία φαίνονται στους πελάτες τους, και πως αυτά θα φαίνονταν στο δικό σας επιθυμητό κοινό. Με βάση τα χαρακτηριστικά της δικής σας πελατείας, ίσως θα θέλατε να επεξεργαστείτε έναν ή περισσότερους από τους συνήθεις τύπους εικόνας για την περιγραφή σας. Ενδεικτικά παραθέτουμε μερικά παραδείγματα: Λιτή και μεσαία εικόνα Απλά τελειώματα στις περιοχές των δικηγόρων Ατομικό ή μικρό γραφείο τμήμα ενός κτιρίου γραφείου ή διαμερισμάτων Λιτοί κοινόχρηστοι χώροι Εικόνα δραστηριότητας Έλλειψη οργανωμένης ανεξάρτητης βιβλιοθήκης

6 Εικόνα αιχμής Προσελκύει νεώτερη και λιγότερο συντηρητική πελατεία Χρησιμοποιεί την τελευταία τεχνολογία Καλύτερη για νεώτερους δικηγόρους Εικόνα πολυτέλειας Αναβαθμισμένα εσωτερικά τελειώματα στα γραφεία Πολυτελείς κοινόχρηστοι χώροι Ο πελάτης δεν έρχεται σε επαφή με τους χώρους εργασίας Απευθύνεται σε πελατεία από τα ανώτερα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα

7 Εταιρική εικόνα Στερεή, καθιερωμένη βάση ικανή να διαχειριστεί όλες τις ανάγκες των πελατών Εγκαταστάσεις αιθουσών συμβουλίων για εταιρικούς πελάτες Η εικόνα των εγκαταστάσεων της εταιρείας είναι στο ίδιο επίπεδο με αυτήν που οι εταιρικοί της πελάτες παρουσιάζουν στη δική τους πελατεία Συχνά πολυώροφα γραφεία ή και ανεξάρτητα κτίρια Εικόνα άνεσης

8 Κατάλληλη για την ειδίκευση σε καταπιστεύματα, διαθήκες, κληρονομούμενες περιουσίες Καθησυχαστική στην ηλικιωμένη πελατεία Οι πελάτες συναντούν τους δικηγόρους σε ένα περιβάλλον που προσομοιάζει το καθιστικό του σπιτιού τους Εικόνα τοπικού δικηγόρου Τοποθεσία για την διευκόλυνση της πελατείας Για πελάτες που αποφεύγουν το κέντρο Δεν θέλει να εντυπωσιάσει Δίνει μία ζεστή φιλική αίσθηση Όλα τα παραπάνω παραδείγματα αντιπροσωπεύουν «τύπους» δικηγορικών γραφείων και δεν πρέπει να συγχέονται με τη «μορφή» η οποία είναι ανεξάρτητη έννοια και συμπληρωματική. Για καθένα από τους τύπους εικόνας μπορεί να επιλεγεί η μορφή του από το φάσμα των σχεδιαστικών στυλ: σύγχρονο, κλασικό, παραδοσιακό, μοντέρνο, εκλεκτικιστικό, φουτουριστικό, μινιμαλιστικό κοκ. Αλλά η έννοια της μορφής είναι κάτι πολύ πιο ολοκληρωμένο από ένα απλό σχεδιαστικό στυλ. Είναι φιλοσοφία, κοινωνιολογία, τεχνολογία, συμβολισμός, νόημα, φαντασία, είναι ένα ολοκληρωμένο σκεπτικό (cncept). Είναι Τέχνη. Γι αυτό όσο πιο σαφής και προσδιορισμένος πρέπει να είναι ο τύπος από τον ενδιαφερόμενο όταν ξεκινά το εγχείρημα, τόσο πιο απροσδιόριστη και άπλαστη οφείλει να είναι η μορφή του για να διασφαλιστεί η επιτυχία. Όσον αφορά τη μορφή, το έργο του δικηγόρου ολοκληρώνεται με την επιλογή του αρχιτέκτονα. Αν επιλέξει σωστά, τότε αρχίζει μαζί μας ένα μαγικό ταξίδι το οποίο είναι τόσο απολαυστικό όσο και το τελικό αποτέλεσμα. Οι σύγχρονοι προβληματισμοί Καθώς το νομικό επάγγελμα αντιμετωπίζει την αλλαγή του εργασιακού τοπίου, τα δικηγορικά γραφεία επανεξετάζουν το πώς ο χώρος τους θα πρέπει να μελετάται και να σχεδιάζεται τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά.

9 Τα ζητήματα έχουν ευρύ φάσμα: από την αλλαγή του ρόλου της νομικής βιβλιοθήκης μέχρι την ανάγκη για μείωση του κόστους της στέγασης, από τις ανέσεις του προσωπικού μέχρι την νέα αναδυόμενη αισθητική καθώς το νομικό επάγγελμα στη δύση αποκτά μία ολοένα πιο προοδευτική εικόνα. Ο εργασιακός χώρος είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην προσέλκυση των πελατών και των καλύτερων συνεργατών. Το να μειωθεί απλά το μέγεθος των γραφείων δεν είναι ο μόνος τρόπος να μειωθούν τα γενικά έξοδα που αφορούν στο ακίνητο. Η αλλαγή στην προσέγγιση, και κατά συνέπεια η αλλαγή στο χώρο, είναι να μειώνονται τα τετραγωνικά μέτρα ανά δικηγόρο, όχι ανά γραφείο. Παραδοσιακά, μεγάλο μέρος της γραφειακής μονάδας του δικηγόρου εξυπηρετούσε ανάγκες συσκέψεων με πελάτες. Με το να παρέχονται πιο ευέλικτες και κομψές επιλογές όπως πολυλειτουργικές αίθουσες συσκέψεων και καθιστικά, η μείωση του μεγέθους της γραφειακής μονάδας γίνεται και εφικτή και αποδεκτή. Άλλοι τρόποι μείωσης του κόστους είναι ο σωστός ενεργειακός σχεδιασμός και εξυπνότερες επιλογές επίπλωσης και εξοπλισμού. Φήμες και πραγματικότητα Φήμη: Το χαρτί ανήκει στο παρελθόν. Αλλά και δηλώσεις όπως: «οι αποθηκευτικές ανάγκες θα μειωθούν δραματικά με την εισαγωγή της ηλεκτρονικής αποθήκευσης εγγράφων» και «οι βιβλιοθήκες θα είναι πλέον άνευ αντικειμένου εφόσον οι δικηγόροι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο». Πραγματικότητα: Η πρόσβαση στην πληροφορία είναι αυτό που μετράει. Παρόλο που θα υπάρξει μείωση στην αντιγραφή των εγγράφων ως αποτέλεσμα της ψηφιοποίησης και της σάρωσης, ο όγκος του χαρτιού δεν θα μειωθεί στο εγγύς μέλλον. Για την ακρίβεια, οι ποσότητες των πληροφοριών που διατίθενται στο διαδίκτυο οδηγούν τους δικηγόρους σε εκτυπώσεις δεσμίδων χαρτιού, κυρίως γιατί η εργασία χωρίς χαρτί δεν έχει ακόμη αφομοιωθεί ως πρώτη επιλογή. Ωστόσο, όλο και περισσότερα δικηγορικά γραφεία κινούνται προς την ηλεκτρονική αρχειοθέτηση και για ξεκίνημα καθορίζουν περιοχές κλειδιά στη δομή τους τα οποία μπορούν να είναι χωρίς χαρτί.

10 Χωρίς αμφιβολία, οι νομικές βιβλιοθήκες επαναπροσδιορίζονται. Το να αφιερώνεις μεγάλες περιοχές σε όγκους αναφορικού υλικού είναι πρακτική του παρελθόντος. Παρόλα αυτά οι περιοχές που είναι αφιερωμένες στην έρευνα και την συγκέντρωση υπό τύπον «απόδρασης» εξακολουθούν να προκαλούν έντονη έλξη. Επίσης εξακολουθεί να υπάρχει ερευνητικό υλικό που δεν είναι προσβάσιμο μέσω διαδικτύου. Φήμη: Οι δικηγόροι διεκπεραιώνουν μόνοι τους όλη την εργασία τους. Αυτή μοιάζει να συμβαδίζει με το μύθο του γραφείου χωρίς χαρτί, καθώς θεωρεί ότι οι γραμματείς αντικαθίστανται από τον υπολογιστή. Πραγματικότητα: Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στον τρόπο εργασίας των δικηγόρων, καθώς λειτουργούν ανά υπόθεση ως ενοποιημένες ομάδες με το φορτίο να μοιράζεται μεταξύ δικηγόρων, βοηθών και γραμματέων. Σε αυτό το νέο μοντέλο, οι βοηθοί και οι γραμματείς αναμένεται να έχουν υψηλότερα επίπεδα δεξιοτήτων ή απαιτητικότερη περιγραφή της θέσης τους, οι δε γραμματείς μετατρέπονται πιο πολύ σε συντονιστές της ομάδας. Στα σύγχρονα δικηγορικά γραφεία, εφαρμόζεται ένας αρκετά πάνω από το μέσο όρο λόγος του χώρου που αφιερώνεται σε χώρους ομαδικής εργασίας σε σχέση με τα ατομικά γραφεία σχεδόν ένα προς ένα. Η μείωση της κυκλοφορίας και ο σχεδιασμός ελαφρά μικρότερων ατομικών γραφείων μπορεί να δημιουργήσει

11 πολυλειτουργικά δωμάτια για ομαδική εργασία. Φήμη: η εικόνα δεν έχει πια σημασία. Το να μεταδίδεις τη σωστή εικόνα και να ξοδεύεις χρήματα στην «εμφάνιση» ανήκει στο παρελθόν. Κατηγορηματικά όχι. Πραγματικότητα: Η εικόνα πάντοτε έχει σημασία. Εξακολουθεί και παίζει ένα μεγάλο ρόλο στην προσέλκυση των πελατών και των ταλαντούχων συνεργατών. Ωστόσο, η χλιδή είναι παρωχημένη, ενώ το να παρουσιάζεις αποτελεσματικότητα στη σχέση αξίας-κόστους έχει γίνει τόσο σημαντικό όσο ο επαγγελματισμός και η εκλέπτυνση. Η τάση είναι προς μία πιο ανέμελη ή χαλαρή εικόνα, σχεδιάζοντας για την άνεση των πελατών και των δικηγόρων καθώς ταυτόχρονα θα διευκολύνεται το νέο μοντέλο συνεργασίας.

12 Ο νέος χώρος λειτουργεί ως λευκός καμβάς πάνω στον οποίο προβάλλεται η σύγχρονη εικόνα και κουλτούρα του δικηγορικού γραφείου. Για δικηγόρους και πελάτες που συχνά εργάζονται εντατικά και για πολλές ώρες, ένα άνετο περιβάλλον αποφορτίζει την ένταση της εργασίας. Ένας άπλετα φωτισμένος χώρος που συνοδεύεται από αναπαυτική επίπλωση, έργα τέχνης και την τελευταία τεχνολογία δημιουργεί μία ατμόσφαιρα χαλαρού επαγγελματισμού.

13 Η σύγχρονη τάση Η νομική επιστήμη βασίζεται στα «προηγούμενα». Κάθε αλλαγή συζητείται για πολύ μεγάλο διάστημα πριν γίνει αποδεκτή και κατά μέσο όρο χρειάζεται μία δεκαετία για να ενσωματωθεί το νεωτερικό. Η πρόβλεψη όμως είναι ότι τα μικρότερα, πιο ανοιχτά γενικής χρήσης γραφεία θα επικρατήσουν τελικά και στο δικηγορικό κλάδο παρόλη την ιδιομορφία του. Η ποικιλομορφία των γενεών επεκτείνεται. Ενώ οι «ώριμοι» αναζητούν την ιεραρχία, οι «νέοι» ποθούν τη συναίνεση. Οι μεγαλύτεροι χρειάζονται να αποκτήσουν ευελιξία

14 και επιλογή ενώ οι νεώτεροι χρειάζονται δομή. Παρόλη την μέχρι σήμερα αρκετά άκαμπτη δομή τους, τα δικηγορικά γραφεία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που συνδέονται με την διαφορετική πρακτική μεταξύ των γενεών και είναι βέβαιο πως θα χρησιμοποιήσουν το περιβάλλον του δικηγορικού γραφείου ως ένα εργαλείο για να διευθετήσουν τη λύση.