Κρίση χρέους, δηµοσιονοµική λιτότητα και οικονοµική κρίση στην Ευρωζώνη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κρίση χρέους, δηµοσιονοµική λιτότητα και οικονοµική κρίση στην Ευρωζώνη"

Transcript

1 ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ KAI ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 214 Μελέτες (Studies) / 3 Κρίση χρέους, δηµοσιονοµική λιτότητα και οικονοµική κρίση στην Ευρωζώνη ΣΤΕΛΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

2 Κρίση χρέους, δημοσιονομική λιτότητα και οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη

3

4 Κρίση χρέους, δημοσιονομική λιτότητα και οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη Στέλλα Μιχοπούλου Απρίλιος 214

5 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων Εμμανουήλ Μπενάκη 71Α 16 81, Αθήνα Τηλ Fax Οι απόψεις που διατυπώνονται στο παρόν κείμενο είναι της συγγραφέως και δεν εκφράζουν κατ ανάγκη τις θέσεις της ΓΣΕΕ. Επιμέλεια εξωφύλλου: Βάσω Αβραμοπούλου Γλωσσική επιμέλεια - Διορθώσεις: Ματίνα Βασιλείου Φωτογραφία εξωφύλλου: Ηλεκτρονική σελιδοποίηση: Μάρθα Δελτούζου Εκτύπωση - Παραγωγή: ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕΒΕ ΙΝΕ ΓΣΕΕ ISBN: Η παρούσα έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού»

6 Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων Το Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ αποτελεί έναν χώρο έρευνας και δράσης που απευθύνεται στους εργαζομένους, στην ακαδημαϊκή κοινότητα, στους φορείς χάραξης πολιτικής και στο σύνολο των πολιτών. Στόχος του είναι να προσφέρει επιστημονικά τεκμηριωμένες αναλύσεις για μια σειρά κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων που βρίσκονται στο επίκεντρο της τρέχουσας συγκυρίας και που έχουν άμεση σχέση με τα συμφέροντα του κόσμου της εργασίας. Το Παρατηρητήριο είναι σημείο συνάντησης και δημιουργικού διαλόγου πληθώρας ερευνητών, με απώτερο στόχο την ανάδειξη διαστάσεων των σύγχρονων οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων που έχουν ιδιαίτερη αξία για την οπτική των εργαζομένων και των συνδικάτων. Παράλληλα, η ερευνητική του δραστηριότητα εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια καταγραφής πολιτικών που δύνανται να συνεισφέρουν με ουσιαστικό τρόπο στην επίλυση των σημαντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει στην τρέχουσα περίοδο ο κόσμος της εργασίας. Η δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς τομείς: α) στην οικονομία και την ανάπτυξη, β) στο κοινωνικό κράτος και το μέλλον της εργασίας και γ) στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σε περιβάλλον δημοκρατίας και ισότητας. Ο πρώτος τομέας αφορά τα αίτια και τις επιπτώσεις της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, τις σύγχρονες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο δημόσιος τομέας και η δημοσιονομική πολιτική στην Ελλάδα, καθώς και τις αλλαγές που είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθούν στο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας. Ο δεύτερος τομέας αναφέρεται στην ασκούμενη κοινωνική πολιτική, στα ζητήματα της φτώχειας και των ανισοτήτων, στις εργασιακές σχέσεις και στο θεσμικό πλαίσιο των αγορών εργασίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην ανάλυση της τρέχουσας συγκυρίας και στην αποδόμηση που επιχειρείται σε μια σειρά δικαιω-

7 μάτων και κατακτήσεων των εργαζομένων. Τέλος, ο τρίτος τομέας επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν την εκπαίδευση και την κατάρτιση των εργαζομένων, τις ποιοτικές και ποσοτικές διαστάσεις της ανεργίας, τον κοινωνικό αποκλεισμό και το ρατσισμό που βιώνει σημαντική μερίδα των εργαζομένων και των ανέργων στη χώρα. Είναι προφανές ότι οι τρεις προαναφερθέντες τομείς έχουν επικαλύψεις μεταξύ τους. Μέσα από τα κείμενά του το Παρατηρητήριο επιδιώκει να αναδείξει αυτές τις επικαλύψεις και να φέρει στην επιφάνεια τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την πολύπλευρη ανάλυση των σύγχρονων οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων. Στο πλαίσιο της προσπάθειας που επιχειρείται, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η κατάθεση παρατηρήσεων, προτάσεων αλλά και εναλλακτικών προσεγγίσεων από όσους και όσες επιθυμούν να συνεισφέρουν στην ερευνητική δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου. Γιάννης Παναγόπουλος Πρόεδρος ΙΝΕ ΓΣΕΕ

8 Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή 9 2 Το κυρίαρχο δόγμα δημοσιονομικής πολιτικής Ο ρόλος της δημοσιονομικής πολιτικής στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης» Συμβατικές αποκλίσεις μετά την κρίση 18 3 Δημοσιονομική λιτότητα: Επιλογή ύφεσης, ανεργίας και χρηματοπιστωτικής αστάθειας 25 4 Το θεμελιακό θεσμικό κενό στην αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης Ο φαύλος κύκλος λιτότητας-ύφεσης-δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης 37 5 Λιτότητα και δημοσιονομική φερεγγυότητα: Εμπειρική ανάλυση Δείκτης δημοσιονομικής φερεγγυότητας Στατιστική εκτίμηση του δείκτη δημοσιονομικής φερεγγυότητας Οικονομική μεγέθυνση και δημοσιονομική φερεγγυότητα: Οικονομετρική ανάλυση 71 6 Συμπεράσματα 77 Βιβλιογραφία 79 Παράρτημα 85

9

10 1. Εισαγωγή Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Ευρωζώνη αντιμετωπίζει μια πολύπλευρη κρίση επιβίωσης. Μετά την εκδήλωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης το 27-29, πολλές κυβερνήσεις ευρωπαϊκών και άλλων χωρών, αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων, επιχείρησαν να υποστηρίξουν με δημοσιονομικά μέσα τις οικονομίες τους για να περιορίσουν τις αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση και την οικονομική δραστηριότητα. Ανάλογα με την κατάσταση και τις ανάγκες της κάθε εθνικής οικονομίας, οι κυβερνήσεις επιδίωξαν αρχικά να διασώσουν το χρηματοπιστωτικό τους σύστημα από το ρίσκο της κατάρρευσης και της χρεοκοπίας. Παράλληλα, πολλές κυβερνήσεις αποδέχτηκαν τη μετάβαση των οικονομιών τους σε κατάσταση υψηλότερων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, είτε ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των αυτόματων σταθεροποιητών είτε ως συνέπεια της επιλογής τους για δημοσιονομική επέκταση, στοχεύοντας στην αντιστάθμιση της πτώσης της ενεργού ζήτησης που προκάλεσε η χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο, η πολιτική επιλογή αύξησης του δημόσιου ελλείμματος και χρέους στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης δημιούργησε αρνητικές προσδοκίες για πιθανά προβλήματα φερεγγυότητας και αξιοπιστίας. Επιπρόσθετα, προσδοκίες για μελλοντικές φορολογικές αυξήσεις αφύπνισαν τα αντανακλαστικά συντηρητικών Ευρωπαίων πολιτικών, οικονομολόγων και ασκούντων οικονομική πολιτική. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η οικονομική πολιτική στην Ευρωζώνη είναι έντονα επηρεασμένη από συμβατικές οικονομικές ιδέες, οδήγησαν πολλές κυβερνήσεις, ειδικά χωρών που αντιμετώπιζαν υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα, να προσαρμοστούν γρήγορα στο κυρίαρχο δόγμα και να υιοθετήσουν πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας, επιδιώκοντας τη δημοσιονομική προσαρμογή τους μέσω της μείωσης των λόγων δημόσιου ελλείμματος και δημόσιου χρέους στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (στο εξής ΑΕΠ). ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 9

11 Η δημοσιονομική λιτότητα αναδείχτηκε έτσι σε κυρίαρχη επιλογή δημοσιονομικής προσαρμογής και μακροοικονομικής διαχείρισης, και σηματοδότησε την προσαρμογή των εθνικών οικονομιών στις απαιτήσεις των αγορών για αξιοπιστία και φερεγγυότητα. Ωστόσο, η επιλογή της λιτότητας ως μέσου δημοσιονομικής προσαρμογής είναι επιλογή ύφεσης και έχει προκαλέσει στις χώρες που την εφαρμόζουν μεγάλη οικονομική και κοινωνική καταστροφή, που μπορεί να ερμηνευθεί μόνο εάν κατανοήσουμε, όπως σημειώνει ο Krugman (212), τη λογική της συμβατικής σοφίας. Στη σχετική βιβλιογραφία γίνεται πλέον λόγος για την «εποχή της λιτότητας», αφού η δημοσιονομική λιτότητα θεωρείται αναγκαίο και αναπόφευκτο μέσο δημοσιονομικής προσαρμογής των οικονομιών που έχουν υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και υψηλό δημόσιο χρέος. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ιδέα πως το γερμανικό αναπτυξιακό μοντέλο μπορεί να γίνει μοντέλο ανάπτυξης της ΕΕ είναι επικίνδυνη και καταστροφική. Η δυναμική της γερμανικής οικονομίας μετά την εισαγωγή του ευρώ στηρίχτηκε στις εξαγωγές και την εισοδηματική λιτότητα. Η ισχυρή βιομηχανική δομή του γερμανικού καπιταλισμού μπορούσε, χάρη στις επιλογές πολιτικής οικονομικού εθνικισμού, να δημιουργήσει σταθερότητα μέσω της αντιστάθμισης που παράγουν τα εμπορικά πλεονάσματα στις αρνητικές μεταβολές της εγχώριας κατανάλωσης εξαιτίας της εισοδηματικής λιτότητας. Το ίδιο δεν μπορεί να συμβεί σε χώρες με διαρθρωτικά παραγωγικά προβλήματα, με χαμηλή ανταγωνιστικότητα και υψηλά εμπορικά ελλείμματα. Επίσης, το γερμανικό μοντέλο δεν μπορεί να εφαρμοστεί ταυτόχρονα και με επιτυχία σε όλες τις χώρες. Ο λόγος είναι ότι η επιτυχία του εξαρτάται από τη συσσώρευση ελλειμμάτων στις άλλες χώρες. Ο οικονομικός εθνικισμός είναι ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, δημιουργεί κερδισμένους και χαμένους. Η επιτυχία της Γερμανίας στη μεταονε περίοδο ήταν το αποτέλεσμα της μετάβασης των χωρών του ευρωπαϊκού κυρίως Νότου σε υψηλότερα επίπεδα δανεισμού και σε καθεστώς μη διατηρήσιμων εισαγωγών. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη χωρίζεται στις εξής ενότητες: Στην Ενότητα 2 παρουσιάζουμε τις βασικές συμβατικές ιδέες για την άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής και τις τελευταίες εξελίξεις στη συμβατική έρευνα, που απορρίπτουν τη βιαιότητα της δημοσιονομικής λιτότητας. Στην Ενότητα 3 αναπτύσσονται τα βασικά επιχειρήματα της μη συμβατικής οικονομικής σκέψης στην παράδοση των Minsky Keynes, τα οποία αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της δη- 1 ΜΕΛΕΤΕΣ (STUDIES) / 3

12 μοσιονομικής λιτότητας, υποστηρίζοντας ότι είναι επιλογή ύφεσης, ανεργίας και χρηματοπιστωτικής αστάθειας. Στην Ενότητα 4 αναπτύσσουμε βασικά επιχειρήματα της προσέγγισης Minsky στην ανάλυση των περιορισμών ρευστότητας και φερεγγυότητας του δημόσιου τομέα και αναδεικνύουμε το θεσμικό έλλειμμα ρευστότητας σε μείζονα αιτία της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης. Η ανάλυσή μας επικεντρώνεται στις αρνητικές συνέπειες των πολιτικών λιτότητας στη φερεγγυότητα των εθνικών κρατών που έχουν εκχωρήσει τη νομισματική τους ανεξαρτησία. Στην Ενότητα 5 προτείνουμε ένα δείκτη δημοσιονομικής φερεγγυότητας και επιχειρούμε την εμπειρική του εκτίμηση για τις 17 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης. Τα εμπειρικά ευρήματα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η λιτότητα έχει μειώσει τη δημοσιονομική φερεγγυότητα των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, με εξαίρεση τη Γερμανία. Παράλληλα, επιχειρούμε οικονομετρική ανάλυση, χρησιμοποιώντας pool data analysis, της σχέσης μεταξύ του δείκτη δημοσιονομικής φερεγγυότητας και της οικονομικής μεγέθυνσης. Η Ενότητα 6 παρουσιάζει τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης. ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 11

13

14 2. Το κυρίαρχο δόγμα δημοσιονομικής πολιτικής Τα τελευταία χρόνια, η δημόσια συζήτηση για την άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής έχει περάσει διάφορες φάσεις. Αμέσως μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 27-8 κυριάρχησε η ιδέα της δημοσιονομικής επέκτασης, για να αποφευχθεί μια νέα παγκόσμια ύφεση ανάλογη εκείνης της δεκαετίας του 193. Αρκετοί αναλυτές αξιολόγησαν, με υπερβολική βιασύνη, την επιλογή αυτή ως επιστροφή στον κεϋνσιανισμό. Στη συνέχεια, και ως συνέπεια της αύξησης του δημόσιου ελλείμματος και χρέους σε πολλές χώρες, το ενδιαφέρον και η προσπάθεια των ασκούντων οικονομική πολιτική στράφηκε προς την εφαρμογή δημοσιονομικής λιτότητας. Το κυρίαρχο δόγμα όριζε την ανάγκη δημοσιονομικής προσαρμογής των εθνικών οικονομιών σε χαμηλότερα ποσοστά δημόσιου ελλείμματος και χρέους στο ΑΕΠ, ώστε να μην κλονιστεί η αξιοπιστία τους στις διεθνείς αγορές ομολόγων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (στο εξής ΕΕ), η μεταστροφή αυτή πήρε μεγάλες διαστάσεις μετά το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης χρέους και τη δημοσιονομική και τραπεζική αστάθεια στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η χρηματοοικονομική διάσωσή της από την πολύ πιθανή δημοσιονομική χρεοκοπία τον Μάιο του 21 και τον Μάρτιο του 212 συνοδεύτηκε από συγκεκριμένους όρους εφαρμογής ενός προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής με βίαιη δημοσιονομική λιτότητα, στο πρότυπο των προγραμμάτων σταθεροποίησης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). 1 Ο Kitromilides (211) παρατηρεί ότι η υλοποίηση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για την 1. Για τη φιλοσοφία και τα βασικά χαρακτηριστικά των προγραμμάτων σταθεροποίησης του ΔΝΤ, βλ. Μιχοπούλου (212). ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 13

15 εξάπλωση της δημοσιονομικής λιτότητας μέσα και έξω από την Ευρωζώνη, ειδικά σε χώρες με σημαντικά δημοσιονομικά ελλείμματα, όπως π.χ. στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε όλες τις εθνικές περιπτώσεις λήψης μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας, τα επιχειρήματα ήταν τα ίδια. Η άμεση και αποτελεσματική μείωση των δημόσιων ελλειμμάτων, με δραματική μείωση κυρίως των δημόσιων (κοινωνικών) δαπανών, κατέληξε να γίνει «μονόδρομος» οικονομικής πολιτικής για τις οικονομίες που επιδιώκουν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη και να αποφύγουν την τιμωρία των αγορών χρήματος και κεφαλαίου. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο επαναπροσανατολισμός της οικονομικής πολιτικής στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής λιτότητας πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο που η παγκόσμια οικονομία δεν είχε περάσει σε φάση ουσιαστικής ανάκαμψης, ενώ η νομισματική πολιτική έδειχνε εγκλωβισμένη στα όρια του μηδενικού επιτοκίου. Ο Krugman (212) αναφέρεται στον εγκλωβισμό των οικονομιών στην παγίδα ρευστότητας και υποστηρίζει την αδυναμία της νομισματικής πολιτικής να δημιουργήσει την αναγκαία ιδιωτική και, κυρίως, επενδυτική δαπάνη για την έξοδό τους από τη στασιμότητα. Το επιχείρημα βέβαια των υποστηρικτών της δημοσιονομικής λιτότητας στηρίζεται στην υπόθεση ότι η επιταχυνόμενη μείωση των δημόσιων ελλειμμάτων είναι απαραίτητη και αναπόφευκτη για τη διατήρηση της αξιοπιστίας των κυβερνήσεων και την αποφυγή δημοσιονομικής κρίσης. Η υπόθεση, ωστόσο, δημιουργεί μια σειρά θεωρητικών και εμπειρικών ερωτημάτων γύρω από τη συσχέτιση της μείωσης του δημόσιου ελλείμματος με την οικονομική ανάκαμψη και μεγέθυνση, ως συνέπεια της άσκησης βίαιης δημοσιονομικής λιτότητας. Τα ερωτήματα αυτά σχετίζονται: πρώτον, με το εάν η δημοσιονομική λιτότητα και προσαρμογή συμβάλλει ή παρεμποδίζει την έξοδο μιας οικονομίας από τη στασιμότητα και την ύφεση πιο συγκεκριμένα, εάν η δημοσιονομική λιτότητα και προσαρμογή δημιουργεί προϋποθέσεις εξόδου της οικονομίας από την κατάσταση χρηματοπιστωτικής αστάθειας και δημοσιονομικής χρεοκοπίας ή εάν, αντίθετα, αποσταθεροποιεί περαιτέρω το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αυξάνοντας το πιστωτικό ρίσκο της οικονομίας και την πιθανότητα χρεοκοπίας της. Δεύτερον, τίθεται το θέμα εάν η δημοσιονομική λιτότητα δημιουργεί το μακροοικονομικό περιβάλλον που ενθαρρύνει τις ιδιωτικές επενδυτικές αποφάσεις ή εάν προκαλεί αποπληθωριστικές επιπτώσεις που δημιουργούν αρνητικές επιδράσεις στην ψυχολογία και την εμπιστοσύνη των ιδιωτών επενδυτών στην οι- 14 ΜΕΛΕΤΕΣ (STUDIES) / 3

16 κονομία. Τρίτον, σε τι βαθμό βελτιώνει πράγματι η δημοσιονομική λιτότητα και προσαρμογή την αξιοπιστία της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής; Οι απαντήσεις στα προαναφερόμενα ερωτήματα έχουν διαφορετικό περιεχόμενο ανάλογα με το θεωρητικό παράδειγμα στο πλαίσιο του οποίου εξετάζονται Ο ρόλος της δημοσιονομικής πολιτικής στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης» Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η κατανόηση της οικονομικής λογικής και της πολιτικής φιλοσοφίας της δημοσιονομικής λιτότητας και η σχέση αυτής με τη δημοσιονομική προσαρμογή είναι συνυφασμένες με το κυρίαρχο, συμβατικό μακροοικονομικό μοντέλο της «νέας συναίνεσης». Είναι λοιπόν σημαντικό να αναλυθούν τα βασικά χαρακτηριστικά και οι μείζονες υποθέσεις και παραδοχές του συγκεκριμένου μακροοικονομικού μοντέλου, έτσι ώστε να αναδειχτεί η θεωρητική βάση των πολιτικών επιχειρημάτων υπέρ της δημοσιονομικής λιτότητας. Η ανάπτυξη του βασικού πυρήνα των υποθέσεων, ιδεών και πολιτικών της «νέας συναίνεσης» συντελέστηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του 199, ως αποτέλεσμα σύνθεσης μεταξύ των βασικών συμβατικών μακροοικονομικών ρευμάτων σκέψης. 2 Η κύρια εξέλιξη αναφορικά με την άσκηση μακροοικονομικής πολιτικής που σηματοδοτεί η «νέα συναίνεση» αφορά την αναβάθμιση του ρόλου της νομισματικής πολιτικής και των κεντρικών τραπεζών στη διαχείριση της ενεργού ζήτησης και την υποβάθμιση του σταθεροποιητικού ρόλου της δημοσιονομικής πολιτικής. 3 Ειδικότερα, στο πλαίσιο του μοντέλου της «νέας συναίνεσης» ο πληθωρισμός εκλαμβάνεται ως αποτέλεσμα της υπερβάλλουσας ζήτησης στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, η οποία με τη σειρά της είναι συνέπεια της υπερβάλλουσας προ- 2. Το μακροοικονομικό μοντέλο της «νέας συναίνεσης» συνθέτει την πολιτική φιλοσοφία του μονεταρισμού και τη μεθοδολογία των νεοκλασικών οικονομικών, των νεοκεϋνσιανών οικονομικών και της θεωρίας των πραγματικών οικονομικών κύκλων: βλ. π.χ. Argitis (213), Woodford (23, 29), Blanchard (28), Goodfriend (27), Taylor (1997). Στην παρούσα μελέτη θα επικεντρωθούμε κυρίως στις προεκτάσεις του μοντέλου της «νέας συναίνεσης» στην οικονομική πολιτική. 3. Για πιο λεπτομερειακή ανάλυση του ρόλου της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης», βλ. Αργείτης και Κορατζάνης (211), Arestis (26, 29), Arestis and Sawyer (24, 26, 28). ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 15

17 σφοράς χρήματος. Σε αντίθεση με τη μονεταριστική θεωρία, η «νέα συναίνεση» απορρίπτει τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, υιοθετεί όμως τη μονεταριστική εμμονή στη νομισματική σταθερότητα ως μείζονα στόχο της νομισματικής πολιτικής. Κατά την άποψή μας, αυτό είναι ουσιαστική ένδειξη της μονεταριστικής φιλοσοφίας του μοντέλου της «νέας συναίνεσης». Στο τελευταίο, ωστόσο, η νομισματική επίδραση στη διαμόρφωση της εγχώριας ζήτησης προσδιορίζεται από τη δυνατότητα των ανεξάρτητων κεντρικών τραπεζών να διαμορφώνουν το βασικό επιτόκιο δανεισμού της οικονομίας και να το προσαρμόζουν ανάλογα με τις πληθωριστικές προσδοκίες, το φυσικό ποσοστό ανεργίας και την τιμή του πληθωρισμού-στόχο. Ως εκ τούτου, η «νέα συναίνεση» ανάγει τις νομισματικές αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας ως προς τη διαμόρφωση του επιτοκίου σε βασικό εργαλείο άσκησης σταθεροποιητικής πολιτικής και μακροοικονομικής διαχείρισης των βραχυχρόνιων διακυμάνσεων της οικονομίας γύρω από το «φυσικό» επίπεδο παραγωγής. Η αξία της δημοσιονομικής πολιτικής ως αποτελεσματικού εργαλείου άσκησης σταθεροποιητικής πολιτικής υποτιμάται, και ο ρόλος της περιορίζεται στο να λειτουργεί συμπληρωματικά και να βελτιώνει την αντιπληθωριστική δράση της νομισματικής πολιτικής. Το κύριο επιχείρημα υπέρ της θεωρητικής και πρακτικής υποβάθμισης της δημοσιονομικής πολιτικής είναι ότι δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις και προσδοκίες, καθώς αυξάνει αφενός την ενεργό ζήτηση και αφετέρου τις δανειακές ανάγκες του κρατικού τομέα της οικονομίας. Ο δημόσιος δανεισμός απορροφά εθνική αποταμίευση, συνεπώς και τους διαθέσιμους πόρους για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων. Υποστηρίζεται επίσης ότι η άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του οικονομικού κύκλου, αποκλειστικά μέσω της λειτουργίας των αυτόματων σταθεροποιητών. Με τον τρόπο αυτό θεωρείται ότι η βραχυπρόθεσμη συμπεριφορά της οικονομίας αποδεσμεύεται από πολιτικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο του εκλογικού κύκλου της. Η αποδέσμευση αυτή μπορεί να διασφαλιστεί με την αντιπληθωριστική πειθαρχία της δημοσιονομικής πολιτικής και, όπως προαναφέραμε, με τη χρησιμοποίηση αυτόματων σταθεροποιητών σε ένα δημοσιονομικό περιβάλλον ισοσκελισμένων κρατικών προϋπολογισμών. Παραδείγματα αυτόματων σταθεροποιητών είναι οι προοδευτικοί φόροι και οι μεταβιβαστικές πληρωμές, που εφόσον ενσωματωθούν στο δημοσιονομικό σύστημα μπορούν να ενεργο- 16 ΜΕΛΕΤΕΣ (STUDIES) / 3

18 ποιούνται αυτόματα και να διασφαλίζουν την αύξηση της ενεργού ζήτησης σε περιόδους ύφεσης και τη μείωσή της σε περιόδους πληθωρισμού. Συνεπώς, στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης», μία αλλαγή στο χαρακτήρα της δημοσιονομικής πολιτικής (επεκτατική-περιοριστική) δεν έχει σημαντική επίδραση στην ενεργό ζήτηση, καθώς οι πολλαπλασιαστές θεωρούνται ότι είναι πολύ μικρότεροι της μονάδας. Οι Αργείτης και Κορατζάνης (211) υποστηρίζουν ότι η υποβάθμιση του ενεργού ρόλου της δημοσιονομικής πολιτικής στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης» είναι ένδειξη της ιδεολογικής προσήλωσης του συγκεκριμένου μοντέλου στις αρχές του οικονομικού φιλελευθερισμού. Η «πίστη» στην αυτορυθμιστική ικανότητα της αγοράς παραγκωνίζει τη σημασία του ρόλου του κράτους και επιβάλλει, συνεπώς, τον εξοστρακισμό της δημοσιονομικής πολιτικής από τη μακροοικονομική διαχείριση της οικονομίας. Η εξυπηρέτηση της συγκεκριμένης πολιτικής ιδεολογίας περιορίζει τον αναλυτικό χώρο της «νέας συναίνεσης» στη χρήση αφηρημένων εννοιών και κατηγοριών, όπως οι ορθολογικές προσδοκίες, το φυσικό επιτόκιο και το φυσικό ποσοστό ανεργίας. Έτσι, η «νέα συναίνεση» αιτιολογεί την αναποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής πολιτικής ως συνέπεια της επίδρασης που ασκεί στη διαμόρφωση των ορθολογικών προσδοκιών των ατόμων αναφορικά με τις μεταβολές που θα προκαλέσει στο μελλοντικό εισόδημα και πλούτο τους και, μέσω αυτών, στη δαπάνη τους. Όπως παρατηρούν οι Αργείτης και Κορατζάνης (211), είναι η υπόθεση των ορθολογικών προσδοκιών που καθιστά τη δημοσιονομική πολιτική αναποτελεσματική, καθώς τα άτομα προσαρμόζουν τις αποφάσεις δαπάνης-αποταμίευσης έτσι ώστε να αντισταθμίζονται οι κεϋνσιανού τύπου συνέπειες μιας επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής. Οι Arestis and Sawyer (24, 28) ταξινομούν τα επιχειρήματα της μακροοικονομικής θεωρίας της «νέας συναίνεσης» αναφορικά με τις επιπτώσεις της δημοσιονομικής πολιτικής ως εξής (βλέπε επίσης Αργείτης και Κορατζάνης, 211): α) Παραγκωνίζονται οι ιδιωτικές επενδύσεις εξαιτίας της απορρόφησης της εθνικής αποταμίευσης και της αύξησης του κόστους δανεισμού που επιφέρει η αύξηση του δημόσιου δανεισμού. β) Ισχύει το θεώρημα ισοδυναμίας του Ricardo, δηλαδή η δημοσιονομική πολιτική αδυνατεί να επηρεάσει την ενεργό ζήτηση εξαιτίας της αντιστάθμισης που θα προκαλέσει η μείωση της επενδυτικής και καταναλωτικής ζήτησης στην αύξηση των δημόσιων δαπανών. Το αποτέλεσμα αυτό αιτιολογείται από την υπόθεση ότι τα άτομα διαμορφώνουν ορθο- ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 17

19 λογικές προσδοκίες σχετικά με τις μελλοντικές επιπτώσεις της δημοσιονομικής πολιτικής και, επομένως, αυξάνουν την αποταμίευσή τους σήμερα προβλέποντας αύξηση της φορολογίας στο μέλλον. γ) Η δημοσιονομική πολιτική είναι θεσμικά αδύνατο να προσαρμοστεί στις μεταβολές των οικονομικών συνθηκών, ενώ οι επιπτώσεις της στην πραγματική οικονομία παρουσιάζουν σημαντική χρονική υστέρηση. Η υποβάθμιση του σταθεροποιητικού ρόλου της δημοσιονομικής πολιτικής στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης» σχετίζεται και με την άσκηση νομισματικής πολιτικής. Υποστηρίζεται ότι υπάρχει ανταγωνιστική σχέση μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, κυρίως στο πλαίσιο του νομισματικού καθεστώτος του πληθωρισμού-στόχο. Η υπόθεση που υιοθετείται είναι ότι η αντιπληθωριστική αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής μειώνεται από τις πληθωριστικές προσδοκίες που δημιουργεί η άσκηση ενεργητικής δημοσιονομικής πολιτικής. Καθώς η επίτευξη μη πληθωριστικής ισορροπίας είναι ο πρωταρχικός στόχος της οικονομικής πολιτικής σταθεροποίησης, η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να υποβαθμιστεί και να περιοριστεί με κανόνες πειθαρχίας σε ένα δευτερεύοντα ρόλο, προκειμένου να μην παρεμποδίζει την επίτευξη των στόχων της νομισματικής πολιτικής (Creel and Sawyer, 29). Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να διασφαλιστεί η νομισματική σταθερότητα και να περιοριστεί η αβεβαιότητα στις αγορές. Η δημοσιονομική πολιτική λειτουργεί, συνεπώς, ως παράγοντας αύξησης της αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας και της αποτελεσματικότητας της νομισματικής πολιτικής, συμβάλλοντας, υποθετικά, στην αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων, του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης και της απασχόλησης Συμβατικές αποκλίσεις μετά την κρίση Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση του 27-8 και η ύφεση που την ακολούθησε δημιούργησε διαφωνίες στο εσωτερικό της συμβατικής σκέψης αναφορικά με την αναγκαιότητα της βίαιης δημοσιονομικής λιτότητας. Όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια, ενώ το γενικό πλαίσιο και η φιλοσοφία της «νέας συναίνεσης» δεν αμφισβητούνται, υπάρχει μια αυξανόμενη τάση απόρριψης της έντασης και της ταχύτητας εφαρμογής των προγραμμάτων δημοσιονομικής λιτότητας και δημοσιονομικής προσαρμογής. Με άλλα λόγια, η τρέχουσα δημοσιονομική αντιπαράθεση στο εσωτερικό της συμβατικής οικονομικής και πολιτικής σκέψης 18 ΜΕΛΕΤΕΣ (STUDIES) / 3

20 αφορά το ερώτημα εάν ο ρυθμός της δημοσιονομικής προσαρμογής, και συνεπώς της δημοσιονομικής λιτότητας, πρέπει να επιβραδυνθεί ή όχι. Οι υποστηρικτές της επιβράδυνσης ισχυρίζονται ότι όταν μια χώρα δεν έχει απολέσει τη φερεγγυότητά της στις διεθνείς αγορές και εξακολουθεί να δανείζεται με χαμηλό κόστος, τότε η ορθολογική δημοσιονομική διαχείριση θα επιτευχθεί με τη μείωση του ρυθμού δημοσιονομικής λιτότητας και προσαρμογής. Η επιλογή αυτή θα ήταν «άριστη», ειδικά στην περίπτωση που η εν λόγω χώρα υποφέρει από υψηλή συσσώρευση χρέους του ιδιωτικού τομέα της. Ο Van Reenen (212) αναφέρεται στην περίπτωση της Ισπανίας και παρατηρεί ότι η εμμονή στη δημοσιονομική λιτότητα, σε μια χώρα που έχει πρωτίστως πρόβλημα ιδιωτικού χρέους και η οποία βρίσκεται σε φάση οικονομικής βύθισης, είναι συνταγή ύφεσης και αποπληθωρισμού, που τελικά θα δημιουργήσει μεγαλύτερη δημοσιονομική εκτροπή. Παρά το γεγονός ότι στη συμβατική σκέψη του Van Reenen (212) η βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή είναι πιθανό να υποκινήσει την οικονομική μεγέθυνση, εντούτοις σημειώνει ότι κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο να συμβεί όταν οι εμπορικοί εταίροι της υποθετικής οικονομίας εφαρμόζουν αντίστοιχα προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας. Για τον Van Reenen (212) είναι επίσης σημαντικό να αξιολογηθεί η ψυχολογία της αγοράς ομολόγων και η πολιτική οικονομία της αξιοπιστίας που καθορίζει τις προτιμήσεις των αγορών. Ισχυρίζεται πάντως ότι, βάσει οικονομικής ανάλυσης και μόνο, η επιβράδυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής είναι αναγκαία. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF, 212) έχει επίσης υποστηρίξει το σενάριο της επιβράδυνσης της δημοσιονομικής προσαρμογής. Η «νέα» αντίληψη του ΔΝΤ είναι σημαντική, καθώς το ταμείο έχει τεράστια εμπειρία από την οικονομική και κοινωνική καταστροφή που έχει προκαλέσει τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές χώρες, ως συνέπεια της πολιτικής του «δόγματος του σοκ» που επέβαλε σε αυτές. Στην έκθεσή του, το ΔΝΤ φαίνεται να αναγνωρίζει ότι η υπερβολική δημοσιονομική προσαρμογή, δηλαδή η μείωση των δημόσιων δαπανών βραχυπρόθεσμα, δεν θα επιφέρει το επιδιωκόμενο δημοσιονομικό αποτέλεσμα (μείωση πρωτογενούς ελλείμματος-επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος) εξαιτίας της ύφεσης που θα προκαλέσει. Επιπλέον, η βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει την αντίδραση της κοινωνίας και πιθανή πολιτική αστάθεια, υπονομεύοντας την αξιοπιστία της χώρας στις αγορές. ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 19

21 Τα μείζονα οικονομικά επιχειρήματα υπέρ της επιβράδυνσης της δημοσιονομικής λιτότητας είναι τα εξής (βλέπε π.χ. Krugman, 212 DeLong and Summers, 212): Πρώτον, σε πολλές οικονομίες υπάρχει σημαντική απόκλιση μεταξύ του πραγματικού και του δυνητικού ΑΕΠ, παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έχει συμβάλει στη μείωση του τελευταίου. Στην περίπτωση των ΗΠΑ, η ασκούμενη οικονομική πολιτική επιδιώκει τη μείωση αυτής της απόκλισης, χρησιμοποιώντας σχεδόν μηδενικά επιτόκια και νομισματική-πιστωτική χαλάρωση. Ωστόσο, η μείωση της ζήτησης έχει μεσο-μακροπρόθεσμα αρνητική επίδραση στην προσφορά, κυρίως μέσω της μείωσης της παραγωγικότητας. Δεύτερον, ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής είναι πιθανό να είναι μεγαλύτερος όταν η οικονομία βρίσκεται σε φάση ύφεσης. Σε αυτήν την περίπτωση, η δημοσιονομική προσαρμογή μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα. Τρίτον, δημιουργούνται αποτελέσματα υστέρησης όταν η ύφεση έχει μακρά διάρκεια, κυρίως μέσα από την απαξίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου εξαιτίας της μακροχρόνιας ανεργίας (Aghion et al., 29). Συνεπώς, βραχυπρόθεσμες πολιτικές μεταβολής της ζήτησης μπορεί να έχουν μακροχρόνιες αρνητικές επιδράσεις στην παραγωγικότητα και την προσφορά. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι υπερασπιστές της ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο επιχείρημα ότι η δημοσιονομική λιτότητα δεν πρέπει να αποσπά την οικονομική πολιτική από το στόχο της διαμόρφωσης συνθηκών μακροχρόνιας μεγέθυνσης. Στο πεδίο αυτό ταυτίζονται απολύτως με το μακροοικονομικό μοντέλο της «νέας συναίνεσης» και εστιάζουν σε μεταρρυθμίσεις που απορρυθμίζουν τις αγορές προϊόντων και εργασίας. Επίσης, προτάσσουν μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα που, κατά τη γνώμη τους, αυξάνουν την αξιοπιστία της οικονομίας ως προς την προοπτική μείωσης του δημόσιου χρέους της. Οι Corsetti et al. (21, 212) αναγνωρίζουν ότι η εφαρμογή δημοσιονομικής λιτότητας σε πολλές χώρες δεν είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, κυρίως σε ό,τι αφορά την οικονομική μεγέθυνση. Στην ανάλυσή τους αναδεικνύουν ως μείζον ζήτημα το ρίσκο μακροοικονομικής σταθερότητας των εθνικών οικονομιών, και ως αιτία του προβλήματος αναφέρουν το κανάλι της μετάδοσης αυτού του ρίσκου, το οποίο επηρεάζει αρνητικά τους όρους δανεισμού στο σύνολο της οικονομίας. Οι Corsetti et al. (21, 212) σημειώνουν ότι το ρίσκο μακροοικονομικής 2 ΜΕΛΕΤΕΣ (STUDIES) / 3

22 σταθερότητας έχει δύο βασικές επιπτώσεις. Πρώτον, οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές είναι μικρότεροι από ό,τι συνήθως όταν το εθνικό μακροοικονομικό ρίσκο είναι υψηλό. Υποστηρίζουν ότι σε αυτήν την περίπτωση μια μεταβολή στις δημόσιες δαπάνες προκαλεί μικρότερο του προσδοκώμενου επεκτατικό αποτέλεσμα. Υποστηρίζουν επίσης ότι κάτω από ειδικές συνθήκες ο πολλαπλασιαστής μπορεί να είναι και αρνητικός. Παραδέχονται ωστόσο ότι στη βραχυχρόνια περίοδο η δημοσιονομική προσαρμογή θα έχει συσταλτικό αποτέλεσμα. Δεύτερον, η άσκηση προκυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής είναι πιο αποτελεσματική στη διασφάλιση μακροοικονομικής σταθερότητας. Οι Corsetti et al. (21, 212) υποστηρίζουν ότι οι υπερχρεωμένες οικονομίες είναι πιο ευάλωτες σε διακυμάνσεις, καθώς οι μειώσεις στο ΑΕΠ δημιουργούν προσδοκίες δημοσιονομικής επιδείνωσης και αυξήσεις στο κόστος δανεισμού. Ως αποτέλεσμα, η προκυκλική μείωση των δημόσιων δαπανών είναι πιθανό να αυξήσει την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα της κυβέρνησης. Σημαντική είναι η κριτική των Blanchard and Leigh (212) στα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής. Στην τελευταία μελέτη τους, η οποία δημοσιεύτηκε στη σειρά των κειμένων εργασίας του ΔΝΤ, οι Blanchard and Leigh (212) θέτουν σε αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής λιτότητας βάσει της υποεκτίμησης των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών στο σχεδιασμό των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής. Θέτουν δηλαδή, ουσιαστικά, ζήτημα υποεκτίμησης των βραχυπρόθεσμων συνεπειών της μείωσης των δημόσιων δαπανών και της αύξησης της φορολογίας στην οικονομική δραστηριότητα. Η βασική ιδέα των Blanchard and Leigh (212) (βλέπε επίσης και IMF, 28) είναι ότι στην περίπτωση που υποθέσουμε α) ορθολογικές προσδοκίες και β) ότι οι προβλέψεις στηρίζονται στο σωστό μοντέλο πρόβλεψης, τότε η παράμετρος της μεταβλητής πρόβλεψης δημοσιονομικής προσαρμογής θα πρέπει να είναι ίση με το μηδέν. Αν όμως οι προβλέψεις υποεκτιμούν τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές, τότε η δημοσιονομική προσαρμογή είναι πολύ πιθανό να είναι αρνητικά συσχετισμένη με τις λανθασμένες εκτιμήσεις πρόβλεψης της οικονομικής μεγέθυνσης. Οι Blanchard and Leigh (212) ισχυρίζονται, βάσει των εμπειρικών εκτιμήσεών τους σε διαφορετικές ομάδες χωρών, ότι η αποτυχία των προβλέψεων για την οικονομική μεγέθυνση θα είναι μεγαλύτερη στις χώρες που σχεδιάζουν και εφαρμόζουν βίαιη δημοσιονομική λιτότητα. ΚΡΊΣΗ ΧΡΈΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΉ ΛΙΤΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ 21

Κρίση χρέους, δηµοσιονοµική λιτότητα και οικονοµική κρίση στην Ευρωζώνη

Κρίση χρέους, δηµοσιονοµική λιτότητα και οικονοµική κρίση στην Ευρωζώνη ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ KAI ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 214 Μελέτες (Studies) / 3 Κρίση χρέους, δηµοσιονοµική λιτότητα και οικονοµική κρίση στην Ευρωζώνη ΣΤΕΛΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Αποτυχία των Προγραμμάτων Λιτότητας στην Ελλάδα

Αποτυχία των Προγραμμάτων Λιτότητας στην Ελλάδα Αποτυχία των Προγραμμάτων Λιτότητας στην Ελλάδα Γιώργος Αργείτης, Αν. Καθηγητής ΕΚΠΑ, Research Associate Levy Economics Institute Συνέδριο: «Η Κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η Εμπειρία με τις Πολιτικές

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2019 Βασικά συμπεράσματα και εμπειρικά ευρήματα της Έκθεσης

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2019 Βασικά συμπεράσματα και εμπειρικά ευρήματα της Έκθεσης Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2019 Βασικά συμπεράσματα και εμπειρικά ευρήματα της Έκθεσης Αν και το 2019 είναι έτος εκλογικό, δεν δημιουργεί αισιοδοξία το γεγονός ότι δεν γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην

Διαβάστε περισσότερα

και της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας και η εξάλειψη του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο. Ωστόσο, τα πραγματικά δεδομένα δείχνουν ότι η

και της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας και η εξάλειψη του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο. Ωστόσο, τα πραγματικά δεδομένα δείχνουν ότι η Εισαγωγή Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο η ελληνική οικονομία εξελίσσεται στο πλαίσιο των περιορισμών, των απαιτήσεων και των αξιολογήσεων της υλοποίησης του τρίτου Μνημονίου. Το στοιχείο που διαφοροποιεί

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ 2018

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ 2018 Βασικα συμπερα σματα Η παρούσα Ενδιάμεση Έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του έτους 2018 παρουσιάζεται σε μια περίοδο αυξανόμενης οικονομικής, τραπεζικής και πολιτικής

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017

Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017 Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017 Η ασκούμενη πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας έχει φτάσει σε ακραία όρια τόσο ως προς τη

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

No 22_Φεβρουάριος 2014 Κείμενο Πολιτικής Εσωτερική Υποτίμηση: Προοπτικές, Περιορισμοί και Εναλλακτικές Επιλογές Γιώργος Αργείτης Αν.

No 22_Φεβρουάριος 2014 Κείμενο Πολιτικής Εσωτερική Υποτίμηση: Προοπτικές, Περιορισμοί και Εναλλακτικές Επιλογές Γιώργος Αργείτης Αν. No 22_Φεβρουάριος 2014 Κείμενο Πολιτικής Εσωτερική Υποτίμηση: Προοπτικές, Περιορισμοί και Εναλλακτικές Επιλογές Γιώργος Αργείτης Αν. Καθηγητής, ΕΚΠΑ Copyright 2014 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής

Διαβάστε περισσότερα

Η επόμενη φάση της κρίσης στην Ελλάδα

Η επόμενη φάση της κρίσης στην Ελλάδα Κείμενο Πολιτικής (Policy Brief)/ 17 Ιούνιος 2018 Η επόμενη φάση της κρίσης στην Ελλάδα Γιώργος Αργείτης Επιστημονικός Διευθυντής ΙΝΕ ΓΣΕΕ Καθηγητής, Οικονομικό Τμήμα, ΕΚΠΑ Καθημερινά αναπτύσσεται πλέον

Διαβάστε περισσότερα

Νέα δανειακή συμφωνία και Μνημόνιο ΙΙ: Η Ελλάδα εγκλωβισμένη στην «παγίδα χρεοκοπίας»

Νέα δανειακή συμφωνία και Μνημόνιο ΙΙ: Η Ελλάδα εγκλωβισμένη στην «παγίδα χρεοκοπίας» ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012 Κείμενα Πολιτικής (Policy Briefs) / 3 Νέα δανειακή συμφωνία και Μνημόνιο ΙΙ: Η Ελλάδα εγκλωβισμένη στην «παγίδα χρεοκοπίας» ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΡΓΕΙΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Τι σημαίνει "οικονομική ολοκλήρωση"; Ο βαθμός

Διαβάστε περισσότερα

Εάν το ποσοστό υποχρεωτικών καταθέσεων είναι 25% και υπάρξει μια αρχική κατάθεση όψεως 2.000 σε μια εμπορική Τράπεζα, τότε η μέγιστη ρευστότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από αυτή την κατάθεση είναι: Α.

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική Εισαγωγή: με τι ασχολείται Ποια είναι η θέση της μακροοικονομικής σήμερα; Χρησιμότητα - γιατί μελετάμε την μακροοικονομική θεωρία; Εξέλιξη θεωρίας και σχέση με την πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις

Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις Ακαδημαϊκό Έτος: 2018-2019 [Γ' εξάμηνο - Χειμερινό] Διδάσκων: Δημήτριος Σιδέρης Α. Το υπόδειγμα Συναθροιστικής Ζήτησης και Συναθροιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Σταθεροποιητική πολιτική Πολιτική για τη σταθεροποίηση του προϊόντος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. 1. Στο εξής Τρόικα.

Εισαγωγή. 1. Στο εξής Τρόικα. Εισαγωγή Τρία σχεδόν χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης δημόσιου χρέους στην Ελλάδα και δύο χρόνια μετά την εφαρμογή οικονομικής πολιτικής βάσει του Μνημονίου Ι στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος χρηματοδοτικής

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος 15

Περιεχόμενα. Πρόλογος 15 Περιεχόμενα Πρόλογος 15 ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Εισαγωγή στη μακροοικονομική 27 1.1 Ποιο είναι το αντικείμενο της μακροοικονομικής 27 Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση 28 Οικονομικοί κύκλοι 30 Ανεργία 31 πληθωρισμός

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Η συνολική οικονομική δραστηριότητα είναι ένας σημαντικός παράγοντας που

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 15 Οδηγός περιήγησης 21 Πλαίσια 24 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 27 Βιογραφικά συγγραφέων 28 ΜΕΡΟΣ 4 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ 29 15 Εισαγωγή στη μακροοικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Δημοσιονομική πολιτική Η επέμβαση του κράτους γίνεται με τη μεταβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ Ενότητα 6: Δημόσιο Χρέος και Ελλείμματα του Κρατικού Προϋπολογισμού Κουτεντάκης Φραγκίσκος Γαληνού Αργυρώ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

No 1_Φεβρουάριος Κείμενο. Πολιτικής. Κρίση Χρέους, Λιτότητα και Οικονομική Κρίση: Υπάρχει Διέξοδος. Γιώργος Αργείτης Αν.

No 1_Φεβρουάριος Κείμενο. Πολιτικής. Κρίση Χρέους, Λιτότητα και Οικονομική Κρίση: Υπάρχει Διέξοδος. Γιώργος Αργείτης Αν. Κείμενο No 1_Φεβρουάριος 2013 Πολιτικής Κρίση Χρέους, Λιτότητα και Οικονομική Κρίση: Υπάρχει Διέξοδος Γιώργος Αργείτης Αν. Καθηγητής, ΕΚΠΑ Copyright 2013 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ) Η μελέτη έχει ως στόχο να εκτιμήσει το

Διαβάστε περισσότερα

Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Παρουσίαση Έκθεσης Α τριμήνου 2018 Τετάρτη 30/5/2018

Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Παρουσίαση Έκθεσης Α τριμήνου 2018 Τετάρτη 30/5/2018 Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή Παρουσίαση Έκθεσης Α τριμήνου 2018 Τετάρτη 30/5/2018 Σκοπός Τεκμηριωμένη ενημέρωση του Κοινοβουλίου και των πολιτών για τις σημαντικότερες μακροοικονομικές,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» Το βασικό συμπέρασμα: Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μετά την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος στο τέλος του Ιουνίου διέκοψε την ασθενική

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα : Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου στην εκδήλωση του Economia Business Tank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με θέμα : «Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Ελλάδα» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Μέρος 1 Εισαγωγή 1 Εισαγωγή στη μακροοικονομική 2 Ποσοτικές μετρήσεις και διάρθρωση της εθνικής οικονομίας Μέρος 2 Μακροχρόνια οικονομική επίδοση 3 Παραγωγικότητα, προϊόν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΟΣ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 25 Κεφάλαιο 1 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 27 Κεφάλαιο 2 ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 43 Κεφάλαιο 3 ΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast Περίληψη στα Ελληνικά Αν ποτέ υπήρχε ένα επιχείρημα που υποστηρίζει την αποσύνδεση των αναδυόμενων οικονομιών από τις αναπτυγμένες χώρες, σίγουρα αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Στο επίκεντρο της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του 2017 βρίσκεται η αξιολόγηση της τρέχουσας

Περίληψη Στο επίκεντρο της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του 2017 βρίσκεται η αξιολόγηση της τρέχουσας Περίληψη Στο επίκεντρο της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του 2017 βρίσκεται η αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης της οικονομίας και της αγοράς εργασίας, καθώς και

Διαβάστε περισσότερα

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση»

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» «Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» Θέμα: «Εξελίξεις και προοπτικές στην Ανταγωνιστικότητα» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ 9 Ιουλίου 2012 1 Περιεχόμενα Διάλεξης 1. Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1.1. Γενικά... 21 1.2. Η σχέση της οικονομικής με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες... 26 1.3. Οικονομική Περιγραφή και Ανάλυση...

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του 3 ου ΚΠΣ µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τρόπους οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα ΣΥΝΟΨΗ 21 ΣΥΝΟΨΗ Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα 1. Η αναταραχή στην Ευρωζώνη οφείλεται στην παγκόσμια κρίση χρηματιστικοποίησης η

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 9

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 9 ΜΕΡΟΣ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ...29 1.1. Εισαγωγή...30 1.2. Βασικές Έννοιες και Ορισμοί... 30 1.2.1. Οικονομικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013 NUNTIUS ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΗΛ: 210-3350599 ΦΑΞ: 210-3254846 E-MAIL: nunt12@otenet.gr WEBSITE: www.nuntius.gr Αθήνα, 31/03/2010 ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα 1 Αντικείµενο Διεθνούς Μακροοικονοµικής Η διεθνής µακροοικονοµική

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομολόγοι μελετούν...

Οι οικονομολόγοι μελετούν... Οι οικονομολόγοι μελετούν... Πώς αποφασίζουν οι άνθρωποι. Πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους οι άνθρωποι. Ποιες δυνάμεις επηρεάζουν την οικονομία συνολικά. Ποιο είναι το αντικείμενο της μακροοικονομικής; Μακροοικονομική:

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Χωρίζεται σε δύο μεγάλες περιοχές: -ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ -ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η συμπεριφορά της οικονομικής μονάδας (καταναλωτής, νοικοκυριό, επιχείρηση, αγορά). Εξετάζει θέματα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019/0000(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019/0000(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019-2024 Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής 2019/0000(INI) 19.8.2019 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της ζώνης του ευρώ (2019/0000(INI)) Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά περιεχόμενα

Αναλυτικά περιεχόμενα Αναλυτικά περιεχόμενα Μέρος Α : Βασικές έννοιες Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 3 1.1 Εισαγωγή 3 1.2 Η κρίση που άλλαξε τον κόσμο 5 1.3 Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 14 Μεγάλος αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ενδιάμεση Έκθεση Οκτώβριος 2017 Βασικα συμπερα σματα Η παρούσα Ενδιάμεση Έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση αξιολογεί το α εξάμηνο του

Διαβάστε περισσότερα

Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών. Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012

Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών. Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012 Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012 Το διεθνές περιβάλλον επιδεινώνεται 2011 Νέα επιβράδυνση ανάπτυξης παγκόσµιας οικονοµίας στο δ τρίµηνο του

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD 31.1.2018 A8-0383/7 7 Παράγραφος 10 10. συμφωνεί με την ΕΚΤ ότι, προκειμένου να μετατραπεί η υφιστάμενη κυκλική ανάκαμψη σε ένα σενάριο σταθερής, βιώσιμης και ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης με διαρθρωτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το ισοζύγιο πληρωμών Το ισοζύγιο πληρωμών (Balance of Payments) μιας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 7η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Οκτώβριο

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο τύπου. Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας

Δελτίο τύπου. Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας Δελτίο τύπου Λευκωσία, 13 Μαρτίου 2015 Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας Αναθεωρούνται οι προβλέψεις της ΕΥ για την πορεία του κυπριακού ΑΕΠ το 2015 από αύξηση 0,3% σε μείωση 0,4%. Για το 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ 1. Ο στόχος για το 2003 αναφέρεται σε πληθωρισμό 3,1% και ανάπτυξη 4,15%. Είναι εφικτά τα νούμερα δεδομένου ότι πρόσφατα το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Οικονομική Ανάπτυξη

Εφαρμοσμένη Οικονομική Ανάπτυξη Εφαρμοσμένη Οικονομική Ανάπτυξη Δρ. Φάνης Παπαγεωργίου papageorgioutheofanis@gmail.com 2016-2017 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΝΟΠΕ 1 η Ενότητα Μέσω παραδειγμάτων δείξτε τις διαφορές μεταξύ μεγέθυνσης, ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ Ενότητα 5: Σταθεροποιητική Πολιτική Κουτεντάκης Φραγκίσκος Γαληνού Αργυρώ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της Νομισματικής Πολιτικής - Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής είναι ο δίαυλος μέσω του οποίου οι μεταβολές

Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της Νομισματικής Πολιτικής - Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής είναι ο δίαυλος μέσω του οποίου οι μεταβολές Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της Νομισματικής Πολιτικής - Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής είναι ο δίαυλος μέσω του οποίου οι μεταβολές στον χρηματοπιστωτικό τομέα (στην αγορά χρήματος) επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

To Έλλειμμα του Προϋπολογισμού ως Δείκτης της Ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής

To Έλλειμμα του Προϋπολογισμού ως Δείκτης της Ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής To Έλλειμμα του Προϋπολογισμού ως Δείκτης της Ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής (1) Το Έλλειμμα του Προϋπολογισμού (=G NT = G T + B) δεν αποτελεί απόμόνοτουκαλό δείκτη της ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος για την έξοδο από την κρίση και η συμβολή του για μακροχρόνια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα Βασικές διαπιστώσεις Μέρος Πρώτο Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε ασθενής και επιβραδύνθηκε περαιτέρω το 2013 (2,9% από 3,2% το

Διαβάστε περισσότερα

5. Tο προϊόν και η συναλλαγματική ισοτιμία βραχυχρόνια

5. Tο προϊόν και η συναλλαγματική ισοτιμία βραχυχρόνια 5. Tο προϊόν και η συναλλαγματική ισοτιμία βραχυχρόνια 1. Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της συνολικής ζήτησης 2. H βραχυχρόνια ισορροπία στην αγορά προϊόντος 3. Η βραχυχρόνια ισορροπία στην αγορά περιουσιακών

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Ένα συγκριτικά μικρό μέρος των χρημάτων που καταθέτετε στην τράπεζα

Διαβάστε περισσότερα

No 1_Μάρτιος 2013. Κείμενο Πολιτικής. Κρίση Χρέους, Λιτότητα και Οικονομική Κρίση: Υπάρχει Διέξοδος. Γιώργος Αργείτης Αν.

No 1_Μάρτιος 2013. Κείμενο Πολιτικής. Κρίση Χρέους, Λιτότητα και Οικονομική Κρίση: Υπάρχει Διέξοδος. Γιώργος Αργείτης Αν. No 1_Μάρτιος 2013 Κείμενο Πολιτικής Κρίση Χρέους, Λιτότητα και Οικονομική Κρίση: Υπάρχει Διέξοδος Γιώργος Αργείτης Αν. Καθηγητής, ΕΚΠΑ Copyright 2013 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Π.Μ.Σ. ΔΕΣ ερωτήματα στο μάθημα ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ από το βιβλίο των PAUL R. KRUGMAN & «ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Θεωρία και Πολιτική» MAURICE

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ»

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ» Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση του ΚΕΠΠ με θέμα : «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ» Αίθουσα Παλαιάς Βουλής Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009 Με ιδιαίτερη ικανοποίηση μετέχω στη σημερινή συζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

Φθινοπωρινές Οικονομικές Προβλέψεις 2014: Αργή ανάκαμψη με πολύ χαμηλό πληθωρισμό

Φθινοπωρινές Οικονομικές Προβλέψεις 2014: Αργή ανάκαμψη με πολύ χαμηλό πληθωρισμό Φθινοπωρινές Οικονομικές Προβλέψεις 2014: Αργή ανάκαμψη με πολύ χαμηλό πληθωρισμό Οι φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ισχνή οικονομική ανάπτυξη για το υπόλοιπο του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Σύνοψη Εαρινής Έκθεσης 2019 Μάιος Το έτος 2018, ο προϋπολογισμός, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, κατέγραψε πλεονασματικό ισοζύγιο, το οποίο σε επίπεδο Γενική Κυβέρνησης (ΓΚ),

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Ιστορική κρίση της αγοράς εργασίας ύψος της ανεργίας χωρίς ιστορικό προηγούμενο (22.6%) πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch

Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Υπόδειγμα Mundell Fleming Το υπόδειγμα Mundell Fleming αποτελεί επί δεκαετίες τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται ένα μεγάλο μέρος

Διαβάστε περισσότερα

21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία

21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία 21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία Σκοπός Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι η εξέταση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής σε ανοικτή οικονομία με ελεύθερα κυμαινόμενη

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 30.5.2012 COM(2012) 301 final Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την εφαρμογή των γενικών προσανατολισμών των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών που έχουν ως νόμισμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ. 30, ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου

Διαβάστε περισσότερα

Με άλλα λόγια, η τράπεζα θέτει τα χρήματά σας σε λειτουργία για να κάνει τους τροχούς της βιομηχανίας και της γεωργίας να γυρίσουν.

Με άλλα λόγια, η τράπεζα θέτει τα χρήματά σας σε λειτουργία για να κάνει τους τροχούς της βιομηχανίας και της γεωργίας να γυρίσουν. ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Με άλλα λόγια, η τράπεζα θέτει τα χρήματά σας σε λειτουργία για να

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οι δαπάνες απλώς σημαίνουν τη δαπάνη χρημάτων πρωταρχικά για περισσότερη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Λέγεται ότι ο Λένιν είχε πει πως ο καλύτερος τρόπος να καταστραφεί

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Ενότητα 4: Η νομισματική πολιτική στην Ευρωζώνη. Γεώργιος Μιχαλόπουλος Τμήμα Λογιστικής-Χρηματοοικονομικής

ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Ενότητα 4: Η νομισματική πολιτική στην Ευρωζώνη. Γεώργιος Μιχαλόπουλος Τμήμα Λογιστικής-Χρηματοοικονομικής Ενότητα 4: Η νομισματική πολιτική στην Ευρωζώνη Τμήμα Λογιστικής-Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική.! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική.! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντικείμενο Διεθνούς Μακροοικονομικής Η διεθνής μακροοικονομική ασχολείται με το προσδιορισμό των βασικών μακροοικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Τα συστατικά της ζήτησης: δημόσια κατανάλωση Η δημόσια κατανάλωση,

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2016 Εισήγηση Γιώργου Αργείτη Επιστημονικού Δ/ντή του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ & Αναπληρωτή Καθηγητή του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών -Ρόδος 17 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

51. Στο σημείο Α του παρακάτω διαγράμματος IS-LM υπάρχει: r LM Α IS α. ισορροπία στις αγορές αγαθών και χρήματος. β. ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά χρήματος. γ. ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα IS-LM. (1) ΗΚαμπύληIS (Ισορροπία στην Αγορά Αγαθών)

Το Υπόδειγμα IS-LM. (1) ΗΚαμπύληIS (Ισορροπία στην Αγορά Αγαθών) Το Υπόδειγμα IS-LM Νομισματική και Δημοσιονομική Πολιτική σε Κλειστή Οικονομία - Ταυτόχρονη Ανάλυση Μεταβολών της Ισορροπίας στην Αγορά Αγαθών και στην Αγορά Χρήματος => Υπόδειγμα IS-LM (1) ΗΚαμπύληIS

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 14 Οκτωβρίου 2013

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 14 Οκτωβρίου 2013 14 Οκτωβρίου 2013 Γραµµατοσειρά: Calibri, 14 pt, Γραµµατοσειρά: Calibri, 14 pt, Έντονα, Πλάγια, Ελληνικά Οι προβλέψεις του ΚΕΠΕ για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών της

Διαβάστε περισσότερα

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους η παραγωγή και η απασχόληση αυξάνονται με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Oι συναλλαγές μιας χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων τόσο των εμπορικών όσο και των χρηματοοικονομικών ροών, καταγράφονται στο ισοζύγιο διεθνών πληρωμών. Oι συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Πρόκειται, κυρίως, για θέματα κλειστού τύπου από τις εξετάσεις των προηγούμενων ετών). Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.12.2013 COM(2013) 914 final Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία {SWD(2013)

Διαβάστε περισσότερα

Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία. Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες;

Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία. Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες; Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες; Καθ. Γ. Αλογοσκούφης, Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία, 2014 Ένα Βραχυχρόνιο Υπόδειγµα

Διαβάστε περισσότερα

Ελάφρυνση χρέους, φόροι, μειώσεις συντάξεων - Τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα

Ελάφρυνση χρέους, φόροι, μειώσεις συντάξεων - Τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα ΕΙΔΗΣΕΙΣ Η ECON ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ Σας ενημερώνει και σας υπενθυμίζει Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ Ελάφρυνση χρέους, φόροι, μειώσεις συντάξεων - Τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα Στην ανακοίνωσή του

Διαβάστε περισσότερα

Κυπριακή οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές

Κυπριακή οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές Κυπριακή οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές Εισαγωγική ομιλία του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, στο επιμορφωτικό σεμινάριο του Συνδέσμου Οικονομολόγων Καθηγητών Κύπρου

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και οι επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική πολιτική της ευρωζώνης. Δήμητρα Παπακωνσταντίνου ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 6575

Ο ρόλος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και οι επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική πολιτική της ευρωζώνης. Δήμητρα Παπακωνσταντίνου ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 6575 Ο ρόλος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και οι επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική πολιτική της ευρωζώνης. Δήμητρα Παπακωνσταντίνου ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 6575 Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα Η ΕΚΤ ιδρύθηκε το 1998 και

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση. Ενδιάμεση Έκθεση. Οκτώβριος 2016

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση. Ενδιάμεση Έκθεση. Οκτώβριος 2016 Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ενδιάμεση Έκθεση Οκτώβριος 2016 Περι ληψη Τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας παρουσιάζουν σχετική σταθεροποίηση, με τις εκτιμήσεις για την πορεία του Ακαθάριστου

Διαβάστε περισσότερα

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Στην Ελλάδα η μη ρεαλιστική πρόβλεψη του ταμειακού ελλείμματος κατά το έτος 2009, εξαιτίας της υπερεκτίμησης των εσόδων και της αύξησης των

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα»

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα» Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση των ΚΕΠΠ, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, με θέμα: «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα» Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 8 Ιουνίου, 2012 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Διαστάσεις της κρίσης Γενεσιουργές Αιτίες & Συστημικές Αδυναμίες Προσπάθειες Επίλυσης Γιατί η ύφεση είναι τόσο βαθειά & παρατεταμένη;

Διαβάστε περισσότερα