ΥΔΓΙΑΜΟ ΚΑΙ ΚΑΣΑΚΔΤΗ ΦΑΡΧΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΑΡΥΗΣΔΚΣΟΝΗΚΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ & ΥΔΓΗΑΜΟΤ ΣΟΤ ΥΧΡΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟ ΚΑΙ ΚΑΣΑΚΔΤΗ ΦΑΡΧΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ΓΗΑΣΡΗΒΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟΤ ΓΗΠΛΧΜΑΣΟ ΔΗΓΗΚΔΤΖ ΓΗΜΗΣΡΑ Κ. ΑΚΟΤΝΗ ΑΡΥΗΣΔΚΣΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΟ ΠΑΣΡΑ 2011

2 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 2 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ παξνχζα Γηαηξηβή Μεηαπηπρηαθνχ Γηπιψκαηνο Δηδίθεπζεο εθπνλήζεθε ζην Σκήκα Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ ζηελ Πνιπηερληθή ρνιή ηνπ Παλεπηζηήκηνπ Παηξψλ, ην αθαδεκατθφ έηνο ππφ ηελ επίβιεςε ηνπ θαζεγεηή Γ. Βέξξα. Αζρνιείηαη κε ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ θαηαζθεπή θάξσλ ζηελ Διιάδα δηεξεπλψληαο παξάιιεια ηε «γέλλεζε» ηνπ δηθηχνπ θαη ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ θάξσλ. Μέζσ απηψλ ησλ γξακκψλ ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο αιιά θαη ηελ επγλσκνζχλε κνπ απέλαληη ζηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ γηα ηελ απνθαζηζηηθή ζπκβνιή ηνπ ζηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο κνπ θαζ φιε ηελ εμέιημε ηεο. Ζ ζπλεξγαζία καδί ηνπ ήηαλ ζπζηεκαηηθή αιιά θαη επράξηζηε, θαη εθηφο απφ ηελ θαηαλφεζε ηνπ ζέκαηνο ηεο δηαηξηβήο, απεθφκηζα κηα ζεηξά αξρψλ πνπ ζα πξέπεη λα δηέπνπλ ηελ ελαζρφιεζε κε έλα ηερληθφ αληηθείκελν. «...ζν ππάξρνπλ θάξνη ην ηαμίδη ζα ζπλερίδεηαη...» 1 1 Πεγή: «To the Lighthouse» (1927), λνπβέια ηεο Virginia Woolf

3 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 3 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ζ παξνχζα δηαηξηβή αζρνιείηαη κε ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ θαηαζθεπή ησλ θάξσλ ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν θαη παξάιιεια δηεξεπλάηαη ε γέλλεζε ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ. Αξρηθά, γίλεηαη κηα εθηελήο αλαθνξά θαη πεξηγξαθή ζηνπο θάξνπο, παξνπζηάδνληαο ηελ κνξθνινγία θαη ηα θαηαζθεπαζηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε αλαδήηεζε ζηνηρείσλ πνπ απνθαιχπηνπλ ηελ θαηαζθεπαζηηθή δνκή ησλ θάξσλ θαη ηελ παζνινγία ηνπο ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πεξίνδν θαηαζθεπήο ηνπο θαζψο θαη ε πξνζέγγηζε ζε κεζφδνπο απνθαηάζηαζεο. Απψηεξνο ζηφρνο είλαη λα αλαδεηρζεί ε κνλαδηθφηεηα ηνπο σο αξρηηεθηνληθψλ θαηαζθεπψλ θαη ε ζπλχπαξμή ηνπο κε ην πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν θαηαζθεπάζηεθαλ. Οη ελφηεηεο ζηηο νπνίεο ρσξίδεηαη ε παξνχζα δηαηξηβή πξαγκαηεχνληαη ην θάξν σο ζηνηρείν ηζηνξηθήο, αξρηηεθηνληθήο, θαηαζθεπαζηηθήο, ιεηηνπξγηθήο θαη ηερλνινγηθήο αμίαο, θαη σο κλεκείν πνπ ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο άπηεηαη ηεο παγθφζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. εκαληηθφ κέξνο ηεο δηαηξηβήο απνηειεί ε ηζηνξηθή αλαζθφπεζε ηεο εμειηθηηθήο πνξείαο ησλ θάξσλ, απφ ηελ απαξρή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο σο πχξγνπ αλνηθηήο θιφγαο, σο ηα ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα ηνπ 18 νπ αηψλα θαη ηελ ζεκεξηλή κνξθή ηνπ κε δπλακηθά ραξαθηεξηζηηθά αξρηηεθηνληθήο πξνζέγγηζεο. Ζ έξεπλα επηθεληξψλεηαη ζε θάξνπο νη νπνίνη ηνπνζεηνχληαη γεσγξαθηθά ζηελ πεξηνρή ηεο Διιάδαο θαη γηα απηφ ηνλ ιφγν ζα παξνπζηαζηνχλ κεξηθά ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ψζηε λα γίλεη αληηιεπηή ε αλαγθαηφηεηα πνπ αθνξά ηελ απνθαηάζηαζε θαη ηε δηαηήξεζε ηνπο. Αλαθέξεηαη ε ππάξρνπζα θαηάζηαζε αιιά θαη νη αηηίεο ηεο θαηάζηαζεο απηήο. Παξάιιεια αλαθέξνληαη κέζνδνη αληηκεηψπηζεο κε βαζηθφ ζηφρν ηελ απνθαηάζηαζε ησλ θζνξψλ θαη ηελ αλάδεημε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ απηψλ ησλ θαηαζθεπψλ. Γηεξεπλάηαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν έρεη κεησζεί ν αξηζκφο ελεξγψλ θάξσλ ζηελ δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ θαη ζε πνηα θαηάζηαζε βξίζθνληαη ζήκεξα. Δμεηάδνληαη ηα αίηηα ησλ θζνξψλ πνπ νδήγεζαλ ζηελ ζεκεξηλή ηνπο θαηάζηαζε. Οη πξνηάζεηο αιιαγήο ρξήζεο ελφο θάξνπ εκπεξηέρνληαη ζηελ εξγαζία σο παξάκεηξνη δηεξεχλεζεο επαλέληαμεο ηνπο. Πξνηείλνληαη πξνζεγγηζηηθά ηξφπνη πξνζηαζίαο απφ ηελ θχζε ελψ παξάιιεια αλαδεηθλχεηαη ε αιιαγή ρξήζεο σο ηθαλή παξάκεηξνο λα ζψζεη έλαλ θάξν απφ ηελ θαηαζηξνθή ηνπ. Απφ ηνπο επηδησθφκελνπο ζηφρνπο ηεο εξγαζίαο είλαη κε δηάγλσζε ηεο παζνινγίαο λα επηηεπρζεί κία ζνβαξή κειέηε απνθαηάζηαζεο ελφο θάξνπ θαη πξφζζεηα ε γλψζε πνπ απνθνκίδεηαη απφ ηελ ππάξρνπζα ηερλνγλσζία ψζηε ν ζρεδηαζκφο ελφο λένπ λα αληαλαθιά ηελ αξρηηεθηνληθή θαη ιεηηνπξγηθή ηνπ νληφηεηα. Ζ εμέηαζε ηνπ ηζηνξηθνχ παξειζφληνο, ηεο θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο θαη αξρηηεθηνληθήο ηππνινγίαο θξίλεηαη απαξαίηεηε ψζηε λα γίλεη θηήκα ηνπ εξεπλεηή θαη λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο γηα ηελ απνθαηάζηαζε, δηαηήξεζε θαη επαλάρξεζε εληάζζνληαο ηελ χπαξμε ηνπ ζηα ζχγρξνλα δεδνκέλα. ηε δνκή ηεο εξγαζίαο γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε έλλνηα ηνπ θάξνπ δελ ζηέθεηαη κφλν ζηνλ παξαδνζηαθφ πέηξηλν θάξν πνπ είλαη ε πξψηε ζθέςε ζην άθνπζκα ηεο ιέμεο θάξνο, αιιά ζην φηη ν θάξνο ζήκεξα κπνξεί λα έρεη θαη κία λέα παξάιιειε ίζσο έλλνηα κέζσ ησλ ρξήζεσλ πνπ ζα κπνξεί λα αλαιάβεη πέξα απφ ην ηερληθφ κέξνο ηεο θσηνβνιίαο. ηελ εξγαζία γίλεηαη θαηεγνξηνπνίεζε

4 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 4 ησλ θάξσλ ζε ραξαθηεξηζηηθέο ελφηεηεο θξίλνληαο φηη είλαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ελεξγεηψλ πνπ αθνινπζήζεθαλ θαη ησλ ελεξγεηψλ πνπ ζα αθνινπζήζνπλ ζην κέιινλ γηα ηελ δηαηήξεζε, επηζθεπή θαη επαλάρξεζε. Σέινο παξνπζηάδνληαη εκπεξηζηαησκέλα γεληθά ζπκπεξάζκαηα γηα ηηο παξακέηξνπο δηαηήξεζεο θαη αλάδεημεο ηνπ ειιεληθνχ θαξηθνχ δηθηχνπ.

5 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 5 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ ζειίδα: I ΠΔΡΙΛΗΦΗ ζειίδα: III 1. ΔΙΑΓΧΓΗ ζειίδα: θνπφο ζειίδα: Οξηζκνί ζειίδα: ηφρνο θαη δνκή εξγαζίαο ζειίδα: Μεζνδνινγία ζειίδα: Βηβιηνγξαθηθή έξεπλα ζειίδα: Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ζειίδα: Πεξηνξηζκνί ζειίδα: 9 2. ΙΣΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΞΔΛΙΞΗ ΣΟΤ ΦΑΡΙΚΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ 2.1 Δηζαγσγή ζειίδα: Πξνέιεπζε ζειίδα: Σν θαξηθφ δίθηπν ηεο Διιάδαο ζειίδα: Σα ζηνηρεία απφ ηα νπνία απνηειείηαη ν θάξνο ζειίδα: ΣΤΠΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΧΝ Καηαζθεπαζηηθά θαη κνξθνινγηθά ζηνηρεία ζειίδα: Δηζαγσγή ζειίδα: Δμέιημε θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο ζειίδα: Αξρηηεθηνληθή Σππνινγία ζειίδα: Οη θάξνη ηνπ ειιαδηθνχ δηθηχνπ ζειίδα: Γεληθέο ηππνινγηθέο αξρέο ζειίδα: Δμέιημε ησλ θαηφςεσλ ζειίδα: Μεζνδνινγία θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο θάξσλ ζειίδα: χγρξνλεο κέζνδνη ζεκειίσζεο ζειίδα: Μνξθνινγηθά-δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία ζειίδα: 39

6 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 6 4. ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Δμέιημε θαξηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ζπζηήκαηα λαπζηπινΐαο ζειίδα: Δίδε Φάξσλ ζειίδα: Μέηξεζε ραξαθηεξηζηηθνχ ζειίδα: Σνκείο Φάξσλ ζειίδα: Ηζρχο Φάξσλ ζειίδα: Τθηζηάκελν θαξηθφ δίθηπν ζειίδα: Πηινηηθφ ζχζηεκα ηειεπαξαθνινχζεζεο, ηειεειέγρνπ ζειίδα: χζηεκα ιεηηνπξγίαο θάξσλ ζειίδα: Δμέιημε θαξηθψλ νπηηθψλ ζπζηεκάησλ:αλαθιαζηήξεο ζειίδα: Δμέιημε νπηηθψλ ζπζηεκάησλ: Λακπηήξεο Fresnel, ζήµεξα ζειίδα: Φάξνη πεηξειαίνπ, αζεηηιίλεο, ειεθηξηθνί θαη ειηαθνί θάξνη ζειίδα: Δμέιημε ειιεληθψλ θαξηθψλ νπηηθψλ ζπζηεκάησλ ζειίδα: Δμέιημε ζπζηεκάησλ λαπζηπινΐαο ζειίδα: ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΑ ΦΑΡΧΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ 5.1 Γηαίξεζε ειιεληθνχ θαξηθνχ δηθηχνπ ζε πεξηνρέο ζειίδα: Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα θάξσλ ζηελ Διιάδα ζειίδα: Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα ζειίδα: Φάξνο Φαζνχξα (λήζνο Φαζνχξα), πνξάδεο ζειίδα: Φάξνο Γνπξνχλη (λήζνο θφπεινο) ζειίδα: Φάξνο Σαίλαξν (Ν. Πεινπφλλεζνο) ζειίδα: Φάξνο ζην Καζηξί Oζσλψλ ζειίδα: Φάξνο ζηηο Πεξηζηεξέο ζειίδα: Φάξνο ζηνλ Μνχξην 1884 ζειίδα: Φάξνο ζηελ Λάθθα Παμψλ ζειίδα: Φάξνο ζηελ Μαληφλλα Παμψλ ζειίδα: Φάξνο ζηνπο Αληίπαμνπο-1906 ζειίδα: Φάξνο ζην Γνπθάην Λεπθάδαο ζειίδα: Φάξνο ζηελ Κφπξαηλα ζειίδα: Φάξνο ζην Φηζθάξδν Κεθαιιελίαο ζειίδα: Φάξνο ζην Γεξoγφµπo Κεθαιιελίαο ζειίδα: Φάξνο ζηνπο Βαξδηάλνπο 1824 ζειίδα: Φάξνο ζηνπο Άγηνπο Θεφδσξνπο ζειίδα: Φάξνο ζην Γξέπαλν Παηξψλ ή Φαζφππξγoο ζειίδα: 87

7 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ O παιηφο θάξνο ζηελ Πάηξα ζειίδα: Ο Φάξνο ηνπ Γπζείνπ ζειίδα: Φάξνη σο κέιε νρπξσκαηηθψλ έξγσλ ζειίδα: Ο θάξνο ηνπ θξνπξίνπ Αγ. Νηθνιάνπ, Ρφδνο ζειίδα: Φάξνο ζηελ Αθξφπνιε Κέξθπξαο ζειίδα: Φάξνο ζην Φξνχξην Λεπθάδαο ζειίδα: Η ΑΝΑΤΓΚΡΟΣΗΗ ΣΟΤ ΦΑΡΙΚΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ Οη αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ απνθαηάζηαζε θαη κειινληηθέο ρξήζεηο αλάδεημεο 6.1 Ζ αλαζπγθξφηεζε ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ ζειίδα: Αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ απνθαηάζηαζε ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ 6.3 Οη κειινληηθέο ρξήζεηο αλάδεημεο ζειίδα: Καηαγξαθή, ζπληήξεζε, αλάδεημε, αμηνπνίεζε θαη ελαιιαθηηθή ρξήζε ησλ παξαδνζηαθψλ θάξσλ ζειίδα: Γηαηήξεζε θάξσλ: Ζ ζχλνδνο ΗΑLA ζηηο πέηζεο ζειίδα: Αλαθαίληζε & απνθαηάζηαζε θάξσλ ηεο Διιάδαο ζειίδα: 100 Ζ πιήξεο αλαπαιαίσζε ηνπ Φάξνπ Μαιέα ζειίδα: Μειινληηθέο ρξήζεηο αλάδεημεο ζειίδα: Δλαιιαθηηθέο ρξήζεηο θάξσλ ζειίδα: Η ΔΝΝΟΙΑ ΣΟΤ ΝΔΟΤ ΦΑΡΟΤ 7.1 Μεηαηξνπή θάξνπ ζε εληαία θαηνηθία ζειίδα: Φάξνο ζηελ πφιε ηνπ Ρίν ληε Σδαλέηξν ζειίδα: Φάξνο ζηα ελσκέλα αξαβηθά Δκηξάηα ζειίδα: Φάξνο ζηε Γαιιία, Morphosis ζειίδα: Φάξνο ζηελ πφιε ηνπ Ρίν ληε Σδαλέηξν ζειίδα: «ρεδηαζκφο θάξνπ θαη θαηνηθίαο θαξνθχιαθα» ζηα Νηθνξέηθα-Πάηξα, θνηηεηηθή εξγαζία ζειίδα: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ζειίδα: 115 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ζειίδα: 121 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΙΚΟΝΧΝ ζειίδα: 124

8 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 8 1. ΔΙΑΓΧΓΗ Ππξζφο, θξπθησξία, θαλφο, θάξνο. Απφ ηφηε πνπ ν άλζξσπνο άλνημε παληά ζηε ζάιαζζα, αλαδεηνχζε ζεκεία γηα λα θαζνξίζεη ηε ξφηα ησλ πινίσλ ηνπ. Ζ αλάγθε απηή ηνλ νδήγεζε ζην λα αλάβεη θσηηέο ζηα επηθίλδπλα αθξσηήξηα θαη ζην ρηίζηκν ησλ πχξγσλ ησλ θάξσλ. Δηθόλα 1. Φάξνο ζην Μεγάιν Έκβνιν, Αγγεινρψξη (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Δηθόλα 2. Φαξνθχιαθεο κε ηηο ραξαθηεξηζηηθέο ζηνιέο θαη πιαηχγπξα θαπέια κπξνζηά ζην Φάξν Zχξα Yδξαο (πιινγή Γ. Παπαγεσξγίνπ)

9 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 9 Οη θάξνη απνηεινχλ εμέρνπζα κνξθή ηεο επξσπατθήο θνπιηνχξαο, έλα θνκκάηη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο πνπ ηαπηίδεηαη ηζηνξηθά κε ηελ εμέιημε ηεο λαπζηπινΐαο, ηεο νηθνλνκίαο θαη ησλ θνηλσληθψλ επηηεπγκάησλ ηνπ ρψξνπ απηνχ. Πνιιέο δηαρξνληθέο αμίεο «θσηίδνληαη» απφ ην θσο ηνπ θάξνπ: κχζνο, ηζηνξία, θπζηθφ θάιινο, ιηηή αξρηηεθηνληθή, πνίεζε, κνπζηθή, εηθαζηηθέο ηέρλεο θνπόο θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη πξσηαξρηθά ε αλαδήηεζε ζηνηρείσλ πνπ απνθαιχπηνπλ ηελ παζνινγία ησλ θάξσλ θαη ηελ κεζνδνινγία απνθαηάζηαζήο ηνπο κε απψηεξν ζθνπφ κέζσ ηεο αλαδήηεζεο ελαιιαθηηθψλ νπηηθψλ γσληψλ, λα αλαδεηρζεί ε κνλαδηθφηεηα ησλ θάξσλ σο αξρηηεθηνληθψλ θαηαζθεπψλ θαη ε άκεζε ζρέζε ηνπο κε ην πεξηβάιινλ. Οη ελφηεηεο ζηηο νπνίεο ρσξίδεηαη ε παξνχζα εξγαζία πξαγκαηεχνληαη ην θάξν σο νξφζεκν ηζηνξηθήο, αξρηηεθηνληθήο, θαηαζθεπαζηηθήο, ιεηηνπξγηθήο θαη ηερλνινγηθήο αμίαο θαη σο κλεκείν ηεο παγθφζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Οπζηαζηηθά πξαγκαηνπνηείηαη κηα αλαδξνκή ζηελ εμειηθηηθή πνξεία ηνπ θάξνπ, απφ ηελ απαξρή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ σο πχξγνπ αλνηθηήο θιφγαο, σο ηα ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα ηνπ 18 νπ αηψλα θαη ηελ θαζηέξσζε ηεο ζεκεξηλήο κνξθήο ηνπ. Δηθόλα 3. Φάξνο Φάλαλη Υελη, Ηξιαλδία (1817), θπθιηθή θάηνςε, ζε επαθή-γεηηλίαζε κε άιια βνεζεηηθά θηίζκαηα (A.L. Mariotti, «Οη κεγαιχηεξνη θάξνη ηνπ θφζκνπ», Δθδφζεηο Καξαθψηζνγινπ, 2005) 2 Πεγή: πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a

10 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 10 Δηθόλα 4.Φάξνο ηνπ Αθξνηαίλαξνπ ( Ζ πεξηνρή κειέηεο επηθεληξψλεηαη ζηνπο θάξνπο νη νπνίνη αλήθνπλ γεσγξαθηθά ζηελ πεξηνρή ηεο Διιάδαο θαη ζα παξνπζηαζηνχλ κεξηθά ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ψζηε λα γίλνπλ αληηιεπηά ζέκαηα απνθαηάζηαζεο θαη δηαηήξεζεο ηνπο. Γειαδή, ζα αλαθεξζεί ε ππάξρνπζα θαηάζηαζε, νη αηηίεο ηεο θαηάζηαζεο απηήο θαη ζα πξνηαζνχλ δηάθνξνη κέζνδνη αληηκεηψπηζεο κε βαζηθφ ζηφρν ηελ απνθαηάζηαζε ησλ θζνξψλ θαη αλάδεημε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ απηψλ θηηξίσλ.ην ειιεληθφ ινηπφλ, θαξηθφ δίθηπν αλήθνπλ 120 πέηξηλνη παξαδνζηαθνί θάξνη. Ζ θαηαζθεπή ησλ 120 παξαδνζηαθψλ πέηξηλσλ θάξσλ ρξνλνινγείηαη κεηά ηελ επαλάζηαζε ηνπ Οη ελ ιφγσ θάξνη ήηαλ θαηαζθεπαζκέλνη θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε, πέξαλ ηεο θσηηζηηθήο πεγήο, δηέζεηαλ θαη αλάινγεο ελδηαηηήζεηο γηα ηελ δηακνλή Φαξνθχιαθα (νηθία) θαζψο θαη απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο, αθνχ ιεηηνπξγνχζαλ κε πεηξέιαην. Γηέζεηαλ απφ έλα (1) κέρξη έμη (6) θαξνθχιαθεο, νη νπνίνη θάζε βξάδπ άλαβαλ ην θσηηζηηθφ κεράλεκα θαη ην παξαθνινπζνχζαλ ψζηε λα ιεηηνπξγεί θαλνληθά κέρξη ηελ αλαηνιή ηνπ ειίνπ. 1.2 Οξηζκνί Φάξνο (lighthouse) νλνκάδεηαη εηδηθήο θαη ηππνπνηεκέλεο θαηαζθεπήο θηίζκα πνπ νηθνδνκείηαη ζε δηάθνξα ζεκεία ησλ επεηξσηηθψλ ή λεζησηηθψλ αθηώλ ή θαη επί βρατολεζίδωλ ζην επάλσ κέξνο ηνπ νπνίνπ θέξεηαη εηδηθφο κεραληζκφο πνπ θσηνβνιεί, (εθπέκπεη), ζπλήζσο πεξηνδηθφ θως, ραξαθηεξηδφκελν εθ ηνπ ζθνπνχ ηνπ σο ηδηαίηεξν βνεζεηηθφ κέζν

11 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 11 ζηελ αζθαιή λαπζηπινΐα. Με ην φλνκα Φάξνο ραξαθηεξίδεηαη ηφζν ην θηίζκα φζν θαη ε κεραλή θσηνβνιίαο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε ζε απηφ.3 Οη θάξνη εθπέµπνπλ ηζρπξφ θσο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λχρηαο. Με ηε βνήζεηά ηνπο θάζε λαπηηιιφµελνο µπνξεί λα αλαγλσξίζεη ηε ζέζε ηνπ θαη λα θαηεπζπλζεί µε αζθάιεηα ζηνλ πξννξηζµφ ηνπ. Οη θαλνί πνπ είλαη ηνπνζεηεµέλνη πάλσ ζε αγθπξνβνιεµέλεο ζεµαδνχξεο νλνµάδνληαη θσηνζεµαληήξεο. Κάζε θάξνο εθπέµπεη ην δηθφ ηνπ θσηηζµφ, ν νπνίνο ηνλ ραξαθηεξίδεη θαη απνηειεί ηελ "ηαπηφηεηά" ηνπ. Δίλαη, ινηπφλ, απαξαίηεην γηα θάζε ηζηηνπιφν λα είλαη ζε ζέζε λα αλαγλσξίζεη θάζε θάξν πνπ ζα ζπλαληήζεη ζην ηαμίδη ηνπ. Αο ζεµεησζεί, επίζεο, φηη ζηελ ίδηα πεξηνρή ελφο λαπηηθνχ ράξηε δελ ζα βξνχµε πνηέ δχν ή πεξηζζφηεξνπο θάξνπο πνπ λα έρνπλ ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά. Δηζη απνθεχγεηαη ε ζχγρπζε θαη ε ιαλζαζµέλε αλαγλψξηζε. Πεξίνδνο ελφο θάξνπ είλαη ν ρξφλνο µέζα ζηνλ νπνίν αλαπηχζζεηαη πιήξσο ην θσηεηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ θάξνπ. Έλαο θάξνο ελδέρεηαη λα έρεη δχν ή θαη πεξηζζφηεξα ρξψµαηα θσηφο, ηα νπνία θσηίδνπλ νξηζµέλνπο ηνµείο πνπ απεηθνλίδνληαη επαθξηβψο ζην λαπηηθφ ράξηε, φπσο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 5. εκαληηθφηεξνη Φάξνη ζηελ αξραηφηεηα ήηαλ ν Φάξνο ηεο Αιεμάλδξεηαο 4 θαη ν Κνινζζφο ηεο Ρφδνπ, ελψ ζήκεξα αλακθίβνια ζεσξείηαη ην Άγαικα ηεο Διεπζεξίαο ζηε Νέα Τφξθε ζηηο ΖΠΑ, έζησ θη αλ νπζηαζηηθά δελ θσηνβνιεί. ηελ Διιάδα ζε θάπνηεο πφιεηο νη πθηζηάκελνη θάξνη απνηεινχλ ηα ζχκβνιά ηνπο φπσο ν Φάξνο ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο γηα ηελ Αιεμαλδξνχπνιε, ν Φάξνο ηεο Κξαλάεο γηα ην Γχζεην, ν Φάξνο ηεο Πάηξαο γηα ηελ Πάηξα θ.ιπ. Ο θάξνο είλαη «ε θαηαζθεπή κε ραξαθηεξηζηηθφ πχξγν, εγθαηεζηεκέλε ζηελ αθηή ή ζε αβαζή λεξά, ζηελ θνξπθή ηεο νπνίαο ππάξρεη θσηηζηηθή ζπζθεπή πνπ ζηέιλεη θσηεηλέο αλαιακπέο κέζσ ζπζηήκαηνο ιακπηήξσλ, θαθψλ, θαη θαηφπηξσλ πξνο βνήζεηα ησλ λαπηηιινκέλσλ. Αλαγλσξίδεηαη θαηά ηελ εκέξα απφ ηα ρξψκαηα ηεο θαηαζθεπήο ηνπ, ελψ ηε λχρηα απφ ην ρξψκα ηνπ θσηφο θαη ηνλ αξηζκφ ησλ αλαιακπψλ ζε ζπλάξηεζε κε ην ρξφλν πνπ δηαξθνχλ θαη ην ελδηάκεζν λεθξφ δηάζηεκα» 5. Σν Αγγιηθφ ιεμηθφ 6 νξίδεη φηη ν θάξνο είλαη «έλαο πχξγνο ή άιιε δνκή πνπ πεξηέρεη θσο αλαγλσξηζηηθψλ ζεκάησλ γηα λα πξνεηδνπνηήζεη ή λα θαζνδεγήζεη ηα ζθάθε ελ πισ».χκθσλα κε ην IALA 7 «έλαο θάξνο έρεη ηζηνξηθό ελδηαθέξνλ θαη ζεκαζία φηαλ ηθαλνπνηεί ηνπιάρηζηνλ ηξία απφ ηα αθφινπζα θξηηήξηα: ειηθία, θαηαζθεπή θαη ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα ζε ζρέζε κε ηελ ηνπνζεζία θαη ηελ εκεξνκελία θαηαζθεπήο, ηελ αξρηηεθηνληθή 3 Βηθηπαίδεηα, ειεχζεξε εγθπθινπαίδεηα, ηειεπηαία ελεκέξσζε ζηηο Ο Φάξνο ηεο Αιεμάλδξεηαο ζεσξείηαη έλα απφ ηα Δπηά ζαχκαηα ηνπ αξραίνπ θφζκνπ. Καηαζθεπάζηεθε ηνλ 3ν αηψλα π.υ. θαη παξέκεηλε ζε ιεηηνπξγία εψο ηελ πιήξε θαηαζηξνθή ηνπ απν δχν ζεηζκνχο ηνλ 14ν αηψλα κ.υ. Ήηαλ έλαο πχξγνο ζπλνιηθνχ χςνπο 140 κέηξσλ θαη ήηαλ γηα εθείλε ηελ επνρή ην πην ςειφ αλζξψπηλν νηθνδφκεκα ηνπ θφζκνπ κεηά ηηο ππξακίδεο ηνπ Υένπα θαη ηνπ Υεθξήλνπ ή Υεθξέλεο. Καηαζθεπάζηεθε απφ θνκκάηηα άζπξεο πέηξαο θαη ήηαλ δνκεκέλνο ζε ηέζζεξα επίπεδα. Σν ρακειφηεξν ήηαλ ε ηεηξάγσλε βάζε, ην δεχηεξν ήηαλ έλα ηεηξάγσλν θηίζκα, ην ηξίην νθηάγσλν θηίζκα θαη ην ηέηαξην ην ςειφηεξν έλα θπθιηθφ θηίζκα επί ηεο θνξπθήο ηνπ νπνίνπ ην άγαικα ηνπ Πνζεηδψλα ή Απφιισλα. ην ηέηαξην επίπεδν ππήξρε έλαο θαζξέπηεο πνπ αληαλαθινχζε ην θψο ηνπ ήιηνπ θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο κέξαο ελψ ην βξάδπ έθαηγε κία θινγα γηα λα πξνεηδνπνηεί ηα δηεξρφκελα πινία γηα ηελ χπαξμε εκπνδίσλ. 5 Πεγή: «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a 6 Πεγή: Oxford English dictionary, 2 ε έθδνζε, Πεγή: International Association of Lighthouse Authorities

12 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 12 κφξθσζε, ηελ ζεκαζία ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν αιιά θαη ηελ αξραηνινγηθή ζεκαζία. Δηθόλα 5. Ναπηηθφο ράξηεο («Ηζηηνπινία θαη λαπηηθή ηέρλε», ηξνχδαο Παλαγηψηεο, εθδφζεηο ΠΟΗΑΘ, 2003) Δηθόλα 6. ρεκαηηθή πεξηγξαθή θάξνπ, ( «Ηζηηνπινία θαη λαπηηθή ηέρλε», ηξνχδαο Παλαγηψηεο, εθδφζεηο ΠΟΗΑΘ, 2003)

13 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 13 Δηθόλα 7. Γηαίξεζε θαξηθνχ δηθηχνπ ηεο Διιάδαο ζε πεξηνρέο, («Ηζηηνπινία θαη λαπηηθή ηέρλε», ηξνχδαο Παλαγηψηεο, εθδφζεηο ΠΟΗΑΘ, 2003) Δηθόλα 8. Φάξνο ηεο Αιεμάλδξεηαο-ηξηζδηάζηαηε απεηθφληζε ( ελεκέξσζε 04/01/2011) ηειεπηαία

14 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ηόρνο θαη δνκή εξγαζίαο Σν βαζηθφ εξψηεκα ηεο εξγαζίαο είλαη πνπ πάζρεη έλαο θάξνο, πσο απνθαζίζηαηαη θαη αλ είλαη εθηθηφ λα αλαδεηρζεί ε κνλαδηθφηεηα ησλ θάξσλ κέζσ ηεο επαλάρξεζεο ησλ ρψξσλ ηνπο. Γειαδή αλ ε πξνηεηλφκελε θάζε θνξά επαλάρξεζε ή κεηαηξνπή ησλ βηνκεραληθψλ ρψξσλ-γηαηί σο ηέηνηνο ραξαθηεξίδεηαη ν θάξνο-, θπξίσο γηα πνιηηηζηηθέο (κνπζεηαθέο) ρξήζεηο απφ θξαηηθνχο θαη δεκνηηθνχο θνξείο ή απφ ηδηψηεο, βνεζά ζηελ δηαηήξεζε ελφο θάξνπ θαη αλ ζπληειεί ζηελ δηαηήξεζε απηή ε δεκηνπξγία ελφο δηθηχνπ αλεμάξηεησλ πνιηηηζηηθψλ θέληξσλ. Πξψηα ζα δνχκε ηελ αμία ησλ θάξσλ σο ηζηνξηθά κλεκεία κέζα απφ ηελ αλαζθφπεζε ηεο εμέιημήο ηνπο ψζηε λα γίλεη αληηιεπηή ε αμία ηνπο ζηελ πνιηηηζηηθή καο θιεξνλνκηά. Έηζη, κπνξεί λα ππάξμεη δπλαηφηεηα νξγάλσζεο κίαο εληαίαο αληηκεηψπηζεο φζνλ αθνξά ηελ απνθαηάζηαζε θαη αλάδεημή ηνπο. Κάπνηνο κπνξεί λα δηεξσηεζεί γηα πνην ιφγν κπνξεί έλαο θάξνο, έλα ελδερφκελν εξείπην λα έρεη ηζηνξηθή ζεκαζία θαη πσο απηφ «κεηαθξάδεηαη» αξρηηεθηνληθά θαη θαηαζθεπαζηηθά.έηζη, ζα εμεηάζνπκε ηελ ηππνινγία ελφο θάξνπ θαη ηηο θπξηφηεξεο θζνξέο πνπ πθίζηαηαη κέζσ ραξαθηεξηζηηθψλ θάξσλ ζηελ Διιάδα. Θα ζίμνπκε ζέκαηα φπσο γηα πνην ιφγν έρεη κεησζεί ν αξηζκφο ελεξγψλ θάξσλ θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ θαη πσο έρνπλ θαηαιήμεη ζήκεξα, γηα πνην ιφγν νη δπλάκεηο ηεο θχζεο είλαη θαηαζηξνθηθέο γηα ηελ δηαηήξεζε ελφο θάξνπ αιιά θαη πσο ε αιιαγή ρξήζεο ελφο θάξνπ ζα κπνξνχζε λα απνδεηρζεί ζσηήξηα. Μέζα απφ απηήλ ηελ έξεπλα ζα πξνηαζνχλ ηξφπνη πξνζηαζίαο απφ ηελ θχζε θαη ζα γίλεη πιήξσο αληηιεπηφ γηαηί ε αιιαγή ρξήζεο κπνξεί λα ζψζεη έλαλ θάξν απφ ηελ θαηαζηξνθή θαη πνηα εκπφδηα πξέπεη λα παξαθακθζνχλ θαηά ηελ αιιαγή απηή. Δλ ηέιεη ζα θαηαιήμνπκε ζηα ζπκπεξάζκαηα θαη ζηηο πξνηάζεηο αλάδεημεο ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ. 1.4 Μεζνδνινγία Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε ζηελ παξνχζα εξγαζία είλαη θπξίσο κέζσ βηβιηνγξαθηθήο έξεπλαο, ραξαθηεξηζηηθψλ παξαδεηγκάησλ, επηηφπνπ έξεπλαο θαη ζπλεληεχμεσλ Βηβιηνγξαθηθή έξεπλα Ζ βαζηθή πεγή φζνλ αθνξά ηελ ηζηνξηθή αλαζθφπεζε θαη ηελ αξρηηεθηνληθή, ηππνινγία, κνξθνινγία ησλ θάξσλ είλαη ην βηβιίν «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε, δηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ, ζπλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ. ζνλ αθνξά ηελ ζπιινγή πεξαηηέξσ ζηνηρείσλ ζεκαληηθή πεγή πιεξνθφξεζεο απνηέιεζε ην βηβιίν «Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006 θαη ην

15 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 15 βηβιίν «Lighthouses, Their Architecture, History and Archaeology», Hague, D. & Christie, R., Wales Βαζηθφ βνήζεκα απνηέιεζαλ ηα αθφινπζα επίζεκα έγγξαθα: IALA Lighthouse Preservation manual (2006), The building regulation: explained and illustrated (1999) ηα νπνία παξείραλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ απνθαηάζηαζε θαη επαλάρξεζε ησλ θάξσλ Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηελ παξνχζα εξγαζία παξνπζηάδνληαη πέηξηλνη, ηζηκεληέληνη θαη πιηλζφθηηζηνη θάξνη, πνπ ζηέθνληαη, έζησ θαη σο εξείπηα, ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν θαη νη νπνίνη παξείραλ έλα νπνηνδήπνηε κφληκν ή πεξηνδηθφ θαηάιπκα ζε θαξνθχιαθεο. Ζ εμέηαζε ραξαθηεξηζηηθψλ παξαδεηγκάησλ θάξσλ είλαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ελεξγεηψλ πνπ αθνινπζήζεθαλ ζην παξειζφλ θαη ησλ ελεξγεηψλ πνπ ζα αθνινπζεζνχλ ζην κέιινλ φζνλ αθνξά ηελ δηαηήξεζή ηνπο, επηζθεπή, επαλάρξεζε κε απψηεξν ζθνπφ λα θαζνξηζηνχλ νη θπξηφηεξεο θζνξέο πνπ πθίζηαηαη θαη πσο απηέο απνθαζίζηαληαη. Δηθόλα 9. Ο θάξνο ηνπ Αθξνηαηλάξνπ. Ζ θαηαζθεπή ηνπ άξρηζε ην 1882 κε κεηαθνξά ησλ πιηθψλ απφ ηε ζάιαζζα. Απνθαηαζηάζεθε, σο θαξηθφ κλεκείν πιένλ, ην , απφ απφ ηελ Τπεξεζία Φάξσλ κε επζχλε ηνπ αξρηηέθηνλα Γ. Δπηαμηφπνπινπ θαη ρνξεγία ηνπ Ηδξχκαηνο Αηθ. Λαζθαξίδε. Υξεζηκνπνηήζεθε παξφκνηα κέζνδνο απηήο ηεο αξρηθήο θαηαζθεπήο ηνπ 19νπ αηψλα, κε πισηά κέζα γηα ηε κεηαθνξά ησλ ζπλεξγείσλ θαη ησλ πιηθψλ απφ ηε ζάιαζζα. (Πεγή: αΐηαο, Γ. (1995) Αθηέξσκα Διιεληθνί παξαδνζηαθνί θάξνη, Επηά Ημέρες - Καθημερινή, 13 Απγνχζηνπ, ζ. 25.)

16 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Πεξηνξηζκνί Σν θπξίσο ζψκα ηεο εξγαζίαο ζηνρεχεη ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν θπξίσο εμαηηίαο ηνπ κηθξνχ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο ζην νπνίν δηεμήρζε ε έξεπλα απηή. Ζ έξεπλα δελ πεξηνξίζηεθε εληέιεη ζε κία κφλν γεσγξαθηθή πεξηνρή αιιά εμέηαζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ επηξξνή ηεο ρξήζεο ησλ θάξσλ ζε δεηήκαηα απνθαηάζηαζεο.

17 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΙΣΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΞΔΛΙΞΗ ΣΟΤ ΦΑΡΙΚΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ 2.1 Δηζαγσγή Μεηαμχ νπξαλνχ θαη ζάιαζζαο, νη θάξνη απιψλνπλ ζηε λχρηα ην ζεκάδη ηνπο ζε πινία πεξαζηηθά, αλνίγνπλ δηάινγν κε ηελ ξφηα κέρξη ην ζχζακπν, ελψ, θαζψο ε κέξα πξνβάιεη, ζεκλά ππνηάζζνληαη ζην κεγαιείν ηνπ άπιεηνπ θσηφο. Δθπέκπνπλ παηξνπαξάδνηα ην κήλπκα ηεο αζθαινχο ή κε πνξείαο, παξαδνκέλνη νη ίδηνη ζηελ κνίξα ηεο κνλαμηάο. Δίλαη ίζσο ην κνλαδηθφ δείγκα αξρηηεθηνληθήο θαηαζθεπήο πνπ έρεη απσζεηηθή απνζηνιή σο πξσηνγελή ηνπ ζθνπφ, παξαζχξνληαο ζε ζηηγκέο εξεκηάο αιιά φρη ζησπήο θαη ηνλ κνλαδηθφ ηνπ θάηνηθν, ην θαξνθχιαθα. Δηθόλα 10.Tα ππνιείκκαηα ηνπ θάξνπ ηεο Μνλεκβαζηάο Ζ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ αλαγγέιζεθε ζηηο 30 Γεθεκβξίνπ 1896, ζηέθεηαη ζηε ξίδα ηνπ βξάρνπ, εθηφο ρξήζεσο απφ ηε ζηηγκή πνπ εγθαηαζηάζεθε λένο κεηαιιηθφο θάξνο. (Φση. N. Mπειαβίια) Αλαθαιχπηνπκε θάξνπο απφ ην 2 αηψλα π.ρ. κέρξη θαη ζήκεξα, άιινπο κε πνιχ θαιή αξρηηεθηνληθή ζχλζεζε θαη άιινπο κε θαζαξά βηνκεραληθφ ζρεδηαζκφ (θαλνί) κε πξσηαγσληζηή ην ζηαηηθφ θνξέα ηνπο. Ξεθηλνχλ απφ ηα βάζε ηεο ηζηνξίαο κε μερσξηζηέο κνξθέο πνπ άιινηε αθνκνηψλνληαη απφ ηα ηνπηθά αξρηηεθηνληθά ραξαθηεξηζηηθά θαη άιινηε αλαβνζβήλνπλ ζην δηθφ ηνπο ρξψκα. Σηο πην πνιιέο θνξέο νη θάξνη παξακνλεχνπλ ζε δχζβαηεο θαη απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο, κε απνηέιεζκα ηελ επνρή πνπ δελ είρε ιπζεί ην δήηεκα ηεο ελεξγεηαθήο απηνλνκίαο ηνπο λα απαηηνχλ ηελ αλζξψπηλε παξνπζία. Έηζη ήηαλ αλαγθαίν λα ππάξρεη ζε απηνχο ρψξνο θηινμελίαο γηα ηνπο θαξνθχιαθεο. Ο μελψλαο θαη ν πχξγνο (εθηφο εμαηξέζεσλ) ιεηηνπξγνχλ ζαλ έλαο νξγαληζκφο κε άκεζε επηθνηλσλία. Οη ρψξνη ηεο νηθίαο δηαζέηνπλ δσκάηηα, καγεηξείν θαη απνζήθεο θαπζίκσλ (αζεηηιίλε) θαη ρψξνπ πγηεηλήο. Οη πςίθνξκνη πχξγνη παξνπζηάδνπλ άιινηε νξζνγσληθέο θαηφςεηο θαη άιινηε πνιπγσληθέο ή θπθιηθέο

18 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 18 δηαηνκέο κε ζπεηξνεηδή εμέιημε θιηκαθνζηαζίνπ πνπ νδεγεί ζηνλ θαλφ. Μηα μερσξηζηή πεξίπησζε είλαη ν θάξνο ζηνπο Αγίνπο Θενδψξνπο ηεο Κεθαινληάο πνπ θαηαζθεπάζηεθε ην 1828 απφ ηνπο Άγγινπο φπνπ δηαθξίλνληαη έληνλα ραξαθηεξηζηηθά λανχ 8.πλνςίδνληαο ε εμέηαζε ηνπ ηζηνξηθνχ παξειζφληνο, ηεο θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο θαη αξρηηεθηνληθήο ηππνινγίαο θξίλεηαη απαξαίηεηε ψζηε λα γίλεη αληηιεπηή ε επηηαθηηθή αλάγθε απνθαηάζηαζεο ησλ θάξσλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ έληαμε ζε απηνχο λέσλ ρξήζεσλ. 2.2 Πξνέιεπζε Οη πξώηνη θάξνη ηνπ θφζκνπ εκθαλίδνληαη ζηε Μεζφγεην. Σα κε ην θσο ηεο εκέξαο (ζηελ αξρή) ηαμίδηα, εμειίρζεθαλ θαη ζε λπρηεξηλά κε ηε βνήζεηα ησλ ππξζψλ, πνπ νη πξψηνη λαπηηθνί (Λίβπνη, Φνίληθεο θαη αξγφηεξα Έιιελεο) θξφληηδαλ λα αλάβνπλ ζηηο θνξπθέο ιφθσλ θαη ζηηο εηζφδνπο ησλ πφιεσλ. Οη ππξζνί, ηα Σηζ (θπιηλδξηθνί πχξγνη) γηα ηνπο Λίβπνπο, παίξλνληαο δηάθνξεο κνξθέο, κεηαζρεκαηίζηεθαλ ζηνπο γλσζηνχο θάξνπο. Ζ νλνκαζία ησλ θάξσλ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηνλ πχξγν πνπ έθηηζε ζην Αηγππηηαθφ λεζί Φάξνο, ζηα αλαηνιηθά ηεο εηζφδνπ ηνπ ιηκαληνχ ηεο Αιεμάλδξεηαο, ν κεγάινο Αξρηηέθηνλαο ησλ Διιεληζηηθψλ ρξφλσλ ψζηξαηνο. Ο πχξγνο θηίζηεθε ζηηο αξρέο ηνπ 3 νπ π.υ. αηψλα θαη θαηέξξεπζε απφ ζεηζκφ ηνλ 8 ν κ. Υ. αηψλα. Απφ ην φλνκα απηνχ ηνπ λεζηνχ ηεο Αηγχπηνπ πήξαλ ηελ νλνκαζία ηνπο φινη νη ππξζνθφξνη πχξγνη, νη νπνίνη ρξεζίκεπαλ γηα ηελ επηζήκαλζε ηεο πνξείαο ησλ πινίσλ εθηνπίδνληαο θάζε άιιε γλσζηή κέρξη ηφηε νλνκαζία. Από ηε ξσκατθή επνρή θαη κέρξη ηνλ 11ν αη. αξθεηνί θάξνη θαηαζθεπάζηεθαλ ζηηο επξσπατθέο αθηέο, ελψ θαηά επφκελνπο αηψλεο άξρηζε ε θαηαγξαθή ηνπο ζηνπο λαπηηθνχο δξφκνπο. Μεηαμύ 16νπ θαη 17νπ αη. ζηε Βαιηηθή, ζηε Μάγρε, ζηηο ηζπαληθέο, ζηηο γαιιηθέο θαη ζηηο ηηαιηθέο αθηέο ππάξρνπλ εθαηνληάδεο θάξνη, ελψ ζηα ηέιε ηνπ 18νπ αη. νη νξγαλσκέλεο πδξνγξαθηθέο ππεξεζίεο ησλ επξσπατθψλ ρσξψλ ζρεδίαδαλ πιένλ ηα θαξηθά δίθηπα.μέρξη ηνλ 18ν αηώλα ζηε ιεηηνπξγία ησλ θάξσλ ρξεζηκνπνηνχληαλ γηα ηελ παξαγσγή ηεο θιφγαο, σο θαχζηκε χιε, ηα μύια, ηα θάξβνπλα, ή αθόκε θαη δηάθνξεο ξεηίλεο. Απφ ηνλ 18ν αηψλα θαη κεηά αληηθαηαζηάζεθε ε παξαπάλσ θαχζηκε χιε θαη θαζηεξψζεθε ην ιάδη θαη θπξίσο ην πεηξέιαην.σν 1819 ν Fresnel επηλφεζε θαη παξνπζίαζε ην πξψην θαηαδηνπηξηθφ κεράλεκα θάξνπ, ελψ ην 1925 ν Le Pante πέηπρε ηε ξχζκηζε ηεο ηαρχηεηαο πεξηζηξνθήο ηνπ θσηηζηηθνχ κεραλήκαηνο. Καηά ην 19ν αηψλα ε αλάγθε ηεο αζθαινχο θίλεζεο ησλ πινίσλ νδήγεζε ζηελ εδξαίσζε ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ. Φάξνη θαηαζθεπάδνληαη ζε επηθίλδπλα πεξάζκαηα, εηζφδνπο ιηκαληψλ, απφθξεκλεο αθηέο, βάζεη νξγαλσκέλνπ ζρεδίνπ θαη εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ ιεηηνπξγίαο. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο θαηαζθεπάζηεθαλ νη πξψηνη ιακπηήξεο αεξίνπ, πνπ κπνξνχζαλ λα εθαξκνζηνχλ θαη ζε θάξνπο ρσξίο κφληκν πξνζσπηθφ (ζε δχζβαηεο πεξηνρέο), κε κηα εηήζηα επίζθεςε γηα ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ θηαιψλ αεξίνπ. 8

19 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 19 Οη απαηηήζεηο φκσο ηεο αζθαινχο λαπζηπινΐαο γηα αλεγέξζεηο θάξσλ ζε δπζπξφζηηεο πεξηνρέο φπσο νη χθαινη, νη ζθφπεινη, νη βξαρνλεζίδεο θ.ά. θαη ε αλάγθε επάλδξσζεο ησλ θάξσλ απηψλ, νδήγεζε ηελ έξεπλα ζηελ θαηαζθεπή θσηηζηηθψλ κεραλεκάησλ πνπ δελ απαηηνχζαλ ηελ θαζεκεξηλή αλζξψπηλε παξνπζία. Έηζη ην 1911 ε νπεδηθή εηαηξεία AGA παξνπζίαζε κία ηέηνηα ζπζθεπή πνπ ιεηηνπξγνχζε κε αέξην αζεηηιίλεο. Ζ ζπζθεπή απηή άλαβε απηφκαηα ηε λχρηα θαη ηηο κέξεο κε ππθλή ζπλλεθηά θαη έζβελε πάιη απηφκαηα φηαλ ππήξρε επαξθήο νξαηφηεηα. Σελ πεξίνδν εγθαηαζηάζεθαλ 25 ηέηνηνη απηφκαηνη θάξνη ζε ηζάξηζκεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο καο. Από ην 1946 έρνπκε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ζηε ιεηηνπξγία ησλ θάξσλ, εθεί φπνπ ηα θηίζκαηα απηά ήηαλ πξνζηηά θαη ε ειεθηξνδφηεζή ηνπο ήηαλ εχθνιε. Σα ηειεπηαία ρξόληα ζηαδηαθά εγθαηαιείπεηαη θαη ε ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη αληηθαζίζηαηαη κε θσηνβνιηατθά ζηνηρεία πνπ κεηαηξέπνπλ ηελ ειηαθή ελέξγεηα ζε ειεθηξηθή. 2.3 Σν θαξηθό δίθηπν ηεο Διιάδαο Δηθόλα 11. Δλφηεηεο ζχκθσλα κε ηε ρξνλνινγία ησλ θάξσλ ζηα ειιεληθά πειάγε. Οη θάξνη ηνπ Ηνλίνπ θαηαζθεπάζηεθαλ θαηά ηελ πεξίνδν ηεο αγγιηθήο θπξηαξρίαο, ελψ νη θάξνη ηεο Κξήηεο, ηνπ αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ θαη ηεο βφξεηαο Διιάδαο πξν ηεο πξνζάξηεζεο ησλ πεξηνρψλ απηψλ ζην ειιεληθφ θξάηνο. (Πεγή: ρεδηαζκφο ηνπ N. Mπειαβίια) Σν θαξηθφ δίθηπν ηεο ρψξαο καο ζεσξείηαη απφ ηα κεγαιχηεξα θαη πην νξγαλσκέλα ζηνλ θφζκν. Απηφ απνηειείηαη απφ 1309 θάξνπο, θαλνχο θαη θσηνζεκαληήξεο εθ ησλ νπνίσλ νη 57 είλαη επηηεξνχκελνη, ελψ νη 6 είλαη κφληκα επαλδξσκέλνη. Ζ αθξηβήο ρξνλνινγία θαηαζθεπήο ηνπ πξψηνπ Διιεληθνχ θάξνπ δελ καο είλαη γλσζηή. Ζ πξνθνξηθή παξάδνζε

20 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 20 αλαθέξεη φηη ν πξώηνο θάξνο θηίζηεθε ζηελ Αίγηλα ην 1827 φηαλ ν Καπνδίζηξηαο ηελ φξηζε πξσηεχνπζα ηνπ λενζχζηαηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο. Σν 1831 ηνπνζεηήζεθαλ αθφκε δχν θαλνί ζηα ιηκάληα ησλ πεηζψλ θαη ηεο Κέαο αληίζηνηρα θαη ην 1934 θαηαζθεπάζηεθε ν θάξνο ζην Γατδνπξνλήζη ηεο χξνπ πνπ είλαη ν ςειφηεξνο ηνπ Διιεληθνχ δηθηχνπ κε χςνο 29 κέηξσλ πεξίπνπ, ελψ αθνινχζεζε θαη ε θαηαζθεπή θαη πνιιψλ άιισλ. Έηζη ην 1863 ην θαξηθφ δίθηπν ζηελ Διιάδα αξηζκνχζε 29 θάξνπο θαη θαλνχο, ελψ ηνλ επφκελν ρξφλν κε ηελ απειεπζέξσζε ησλ Ηνλίσλ λήζσλ πξνζηέζεθαλ άιινη 15 πνπ είραλ θαηαζθεπαζηεί ήδε απφ ην 1822 απφ ηε Μεγάιε Βξεηαλία ζηελ νπνία αλήθαλ κέρξη ηφηε ηα Δπηάλεζα. Δηθόλα 12. Tν 1782 ε Μπηηιήλε δηαζέηεη θάξν πνπ θσηίδεη ην ιηκάλη ηεο (Γθξαβνχξα ηνπ Choiseul Goulfier απφ ην βηβιίν Voyage pittoresque de la Grece, Paris ) Δηθόλα 13. ηελ είζνδν ηνπ ιηκαληνχ ηεο Kέαο, δίπια ζην εθθιεζάθη ηνπ Aγίνπ Nηθνιάνπ, θηίζηεθε ην 1831 έλαο απφ ηνπο πξψηνπο ειιεηληθνχο θάξνπο. O θάξνο ππέζηε δχν αιιαγέο, ην 1860 θαη ην 1893, θαη ην παιαηφ εθθιεζάθη επεθηάζεθε. (Φση. N. Mπειαβίια) Μέρξη ην 1887, ρξνλνινγία ζηαζκφ γηα ηελ ηζηνξία ησλ Διιεληθψλ θάξσλ, πξνζηέζεθαλ άιινη 25 θάξνη θαη θαλνί (ζχλνιν 49) αλάκεζά ηνπο θαη δχν ζηε Μαγλεζία (έλαο ζην Σξίθεξη θαη έλαο ζην Βφιν), πξψελ Σνχξθηθνη, πνπ απνθηήζεθαλ κε ηελ

21 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 21 πξνζάξηεζε ηεο Θεζζαιίαο ην Σν 1887 επί Υαξηιάνπ Σξηθνχπε ζα ςεθηζηεί ν λφκνο «περί ζσζηάζεως ηαμείοσ θάρων» ν νπνίνο ζα ιχζεη νξηζηηθά φια ηα κέρξη ηφηε πξνβιήκαηα θαη ζα δψζεη λέα ψζεζε ζηελ αλάπηπμή ηνπο. Μεηά ηνπο Βαιθαληθνχο πνιέκνπο ζα πξνζηεζνχλ θαη άιινη 35 θάξνη θαη θαλνί πνπ είραλ θαηαζθεπαζηεί απφ ηνπο Γάιινπο γηα ινγαξηαζκφ ηεο Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο κε ηελ ελζσκάησζε ησλ «λέσλ Υσξψλ» ζην Διιεληθφ Κξάηνο θαη ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ζα αλέιζεη ζηνπο 193. εκαληηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ ζα δηαδξακαηίζεη ν ηπιηαλφο Λπθνχδεο ν νπνίνο ππεξέηεζε ζηελ ππεξεζία θάξσλ 9 γηα πεξηζζφηεξν απφ 50 ρξφληα κέρξη θαη ηελ απνζηξαηεία ηνπ ην Έηζη θαηά ηελ 25εηία κε ηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο ππεξεζίαο θάξσλ ππφ ηελ επζχλε θαη ηελ θαζνδήγεζε ηνπ ηπιηαλνχ Λπθνχδε ζα πξνζηεζνχλ άιινη 191 ππξζνί, αξηζκφο αξθεηά ζεκαληηθφο ζηελ νινθιήξσζε ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ. ηα ρξφληα ηνπ Β παγθνζκίνπ πνιέκνπ νη θάξνη ζα ππνζηνχλ ζεκαληηθέο θζνξέο, αθνχ απνηεινχζαλ εχθνιν θαη εκθαλή ζηφρν ηφζν ζηηο αεξνπνξηθέο, φζν θαη ζηηο λαπηηθέο επηδξνκέο. Μεηά ηελ απειεπζέξσζε, απφ ηνπ 400 θάξνπο θαη θαλνχο πνπ ππήξραλ ζε ιεηηνπξγία ζηηο Διιεληθέο ζάιαζζεο βξέζεθαλ λα ιεηηνπξγνχλ κφλνλ 28. Σν 1945 άξρηζε κία ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ θαη ην 1946 ιεηηνπξγνχζαλ ήδε 374 θάξνη, θαλνί θαη θσηνζεκαληήξεο. H έξεπλα βαζίζηεθε θπξίσο ζηηο εθδφζεηο («θαξνδείθηεο») ηεο Yπεξεζίαο Φάξσλ ηνπ Πνιεκηθνχ Nαπηηθνχ ησλ εηψλ 1912 θαη O θαξνδείθηεο ηνπ 1912 είλαη ηδηαίηεξα αληηπξνζσπεπηηθφο, αθνχ νη πεξηζζφηεξνη «θάξνη κεηά νηθίαο θαξνθπιάθσλ» θηίζηεθαλ κεηαμχ ηνπ 1822 θαη ηνπ Tν 1957 επηιέρηεθε σο ρξνλνινγία αθ ελφο επεηδή πεξηέρεη φζνπο θάξνπο πξνζαξηήζεθαλ κε ηηο Νέεο Xψξεο κεηά ηνπο Bαιθαληθνχο πνιέκνπο ηνπ , φπσο επίζεο θαη απηνχο ησλ Γσδεθαλήζσλ, πνπ εληάρηεθαλ ζην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν ην 1947, θαη αθ εηέξνπ δηφηη ην ηδηαίηεξν επάγγεικα ηνπ θαξνθχιαθα αξρίδεη απφ ηελ επνρή απηή λα θζίλεη, θαζψο ε εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο δελ απαηηεί πιένλ κφληκε επηηήξεζε ζηνπο θάξνπο, κε απνηέιεζκα λα ηνπνζεηνχληαη φιν θαη πεξηζζφηεξνη απηφκαηνη κεηαιιηθνί θαλνί, ελψ παξάιιεια ηα πέηξηλα θηίξηα αξρίδνπλ λα παξαθκάδνπλ. Δμάιινπ, ε πεξηπέηεηα ησλ θάξσλ είρε ήδε μεθηλήζεη ην 1941, φπσο πξναλαθέξζεθε, φηαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ B Παγθνζκίνπ πνιέκνπ νη Γεξκαλνί ηνχο βνκβάξδηδαλ θαηά θφξνλ, πξνζπαζψληαο λα θξαηήζνπλ ηηο ζάιαζζεο ησλ πκκάρσλ ζθνηεηλέο. Ζ ηζηνξία ησλ θάξσλ ζηελ Διιάδα ηαπηίδεηαη κε ηελ ηζηνξία ηεο λαπζηπινΐαο 10, δείγκαηα χπαξμεο ηεο νπνίαο εκθαλίδνληαη ζε παξάθηηνπο νηθηζκνχο απφ ηε λενιηζηθή θηφιαο πεξίνδν. Οη θάξνη ζπλέρηδαλ λα εμειίζζνληαη παξάιιεια κε ηελ λαπζηπινΐα θαη ζηνπο αξραίνπο ρξφλνπο, κε ζεκεία αλαθνξάο θάπνηεο κλεκεηαθέο θαηαζθεπέο ζε εηζφδνπο ζεκαληηθψλ ιηκέλσλ (Ρφδνο, Αιεμάλδξεηα, θιπ). Έθηνηε θαη γηα πνιιά ρξφληα, ε θαξνδνκία ζπλδέζεθε κε ηελ νρπξσκαηηθή αξρηηεθηνληθή, θαζψο νη πεξηζζφηεξνη θάξνη βξίζθνληαλ θηινμελνχληαλ ζηελ θνξπθή θάπνηνπ νρπξσκέλνπ ιηκαληνχ ή παξάθηηαο θξπθησξίαο. «Οη θάξνη άξρηζαλ λα απηνλνκνχληαη σο θαηαζθεπέο ζηα κέζα ηνπ 18 νπ αηψλα, φηαλ έιεμαλ νη 9 : Yπεξεζία Φάξσλ ηνπ Πνιεκηθνχ Nαπηηθνχ 10 χκθσλα κε έξεπλα ησλ αξρ/λσλ κεραληθψλ, Γηάλλε Ενπξίδε θαη Θ. Γεσξγηάδε

22 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 22 πνιεκηθέο ζπγθξνχζεηο θαη νη εδαθηθέο δηεθδηθήζεηο ζηνλ επξχηεξν ρψξν, νπφηε θαη αλαπηχρζεθε ζπζηεκαηηθή εκπνξηθή λαπζηπινΐα» 11, ζηελ Διιάδα ε ζπζηεκαηηθή αλέγεξζε απηφλνκσλ θάξσλ μεθίλεζε ζην ρψξν ηνπ Ηνλίνπ ζηηο αξρέο ηνπ 19 νπ αηψλα ππφ ηε κέξηκλα ηνπ αγγιηθνχ ζηέκκαηνο. Ζ θαξνδνκία εληάζεθε ηελ πεληαεηία ιφγσ ηνπ λενζχζηαηνπ ζπκβνιαίνπ ηεο Γαιιηθήο Δηαηξείαο Οζσκαληθψλ Φάξσλ κε ηελ Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία (1860) θαη θνξπθψζεθε ηελ εηθνζαεηία κε ηελ θαζηέξσζε λέσλ πειαγνδξνκηψλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε δηάλνημε ηνπ νπέδ. Ζ θαηαζθεπή ιηζφθηηζησλ θάξσλ δηήξθεζε σο θαη ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 20νχ αηψλα. ήκεξα, ζψδεηαη απφ ηελ πεξίνδν απηή ( ) έλα πνιχ αμηφινγν αξρηηεθηνληθά θηηξηαθφ απφζεκα, πεξίπνπ 110 θαηαζθεπέο, ε πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ βξίζθνληαη δπζηπρψο ζε θαθή θαηάζηαζε.καηά ηε δηάξθεηα ηεο βηνµεραληθήο επαλάζηαζεο θαηαζθεπάζηεθαλ νη πξψηνη ιαµπηήξεο αεξίνπ. Οη ιαµπηήξεο απηνί κπνξνχζαλ λα εθαξκνζηνχλ θαη ζε θάξνπο ρσξίο µφληµν πξνζσπηθφ (ζε δχζβαηεο πεξηνρέο) µε εηήζηα απιή επίζθεςε γηα ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ θηαιψλ αεξίνπ. Ζ πξψηε ρξήζε ιακπηήξα αεξίνπ έγηλε ζηελ Σεξγέζηε (Ηηαιία) ζην θάξν Torre Salvore, ελψ δηαδφζεθε γξήγνξα ζε φιε ηελ Δπξψπε. Σν αέξην αζεηηιίλεο απέδηδε θιφγα µε θαζαξφ νπηηθφ ζήµα, φπσο ε θιφγα απφ θαχζε ιαδηνχ. Σν 1906 θαηαζθεπάζηεθε ν πξψηνο θαλφο πνπ ηξνθνδνηνχληαλ µε αζεηηιίλε απφ ηε ζνπεδηθή εηαηξία Aga. Ζ ρξήζε αζεηηιίλεο θάιππηε ηηο αλάγθεο θσηνβνιίαο ησλ θάξσλ ζε πνιιέο απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο κέρξη θαη ηα µέζα ηνπ 20χ αηψλα. Πξνθεηµέλνπ λα απνδνζεί ε ραξαθηεξηζηηθή αλαιακπή ζε θάζε θάξν ρξεζηκνπνηνχληαλ πεξηζηξνθηθνί κεραληζκνί (σξνινγηαθά γξαλάδηα, βαξίδηα). Ο πξψηνο πνπ εθαξκφζηεθε ήηαλ θαηά ην ηέινο ηνπ 18νπ αη. απφ ην γάιιν σξνινγνπνηφ Carcel. Ο ειεθηξηζµφο σο πεγή ελέξγεηαο πξσηνρξεζηµνπνηήζεθε ηε δεθαεηία ηνπ 1850 θαη αξγφηεξα µεηά ην Β' Παγθφζµην Πφιεµν πνιινί θάξνη ειεθηξνδνηήζεθαλ. ήµεξα, ν ηππηθφο ειεθηξηθφο ιαµπηήξαο ησλ θάξσλ είλαη έληαζεο απφ 1500 Watts, γηα ηηο κεγαιχηεξεο θαηαζθεπέο θαη 5 Watts γηα µηθξνχο θσηνζεµαληήξεο. ε πεξίπησζε δηαθνπήο ξεχµαηνο θάπνηνη θάξνη ρξεζηκνπνηνχλ αέξην σο εθεδξηθή πεγή ελέξγεηαο. Με ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξηζµνχ, ήηαλ πιένλ δπλαηή ε δεµηνπξγία ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ αλαβνζβήµαηνο ηεο ιάµςεο ηνπ (flash pattern). Σν ρξψµα, ε πεξίνδνο θαη ε αλάιπζε ηεο πεξηφδνπ ελφο ππξζνχ (δηάξθεηα ζθφηνπο), απνηεινχλ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά, πνπ ηνλ πξνζδηνξίδνπλ ζην παγθφζκην Φαξηθφ Γίθηπν. Οη ζχγρξνλνη θάξνη είλαη ιεηηνπξγηθφηεξνη θαη ιηγφηεξν γξαθηθνί ελψ ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχλ ειηαθέο θνξηηδφκελεο κπαηαξίεο θαη έρνπλ κηα εληαία ζηάζηκε αλαιακπή ζε έλαλ πχξγν απφ ραιχβδηλν ζθειεηφ. Ο ηειεπηαίνο επαλδξσκέλνο θάξνο πνπ ρηίζηεθε ζηηο ΖΠΑ ήηαλ ν θάξνο ηνπ Charleston πνπ θαηαζθεπάζηεθε ην Μνηάδνληαο κε έλαλ πχξγν ειέγρνπ ελαέξηαο θπθινθνξίαο, ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα ζχγρξνλε ηξηγσληθή κνξθή, θέιπθνο απφ θξάκαηα αξγηιίνπ, θιηκαηηζκφ θαη αλειθπζηήξα. 11 Ενπξίδεο

23 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Σα ζηνηρεία από ηα νπνία απνηειείηαη ν θάξνο Δηθόλα 14.Eξεηπσκέλνο θάξνο ζηελ Πχιν θαθηεξίαο. (Φση.: N. Mπέλνπ-Πάικεξ). Δηθόλα 15. Φάξνο ζην East brother, San Fransisco, ηνκή. ( Σν βαζηθφ θηίζµα ηνπ θάξνπ είλαη ν πχξγνο ζηελ θνξπθή ηνπ νπνίνπ ππάξρεη, ζπληεξείηαη θαη πξνζηαηεχεηαη ην θσο. Ζ θνξπθή ηνπ πχξγνπ είλαη επίπεδε θαη πεξηθιείεηαη απφ θηγθιίδσµα. ηε µέζε πςψλεηαη θπθιηθή θαηαζθεπή (ρηηζηή ή µεηαιιηθή), πνπ απνηειεί ηε βάζε ηνπ µεραλήµαηνο θαη πάλσ απφ απηή ηε βάζε βξίζθεηαη ν θισβφο. Ο θσηηζηηθφο

24 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 24 θισβφο, µέζα ζηνλ νπνίν βξίζθεηαη ην θσηηζηηθφ φξγαλν, είλαη θπιηλδξηθνχ ή πνιπγσληθνχ ζρήκαηνο, µε κεηαιιηθνχο νξζνζηάηεο πνπ ζπγθξαηνχλ ηα ηδάµηα ελψ ζθεπάδεηαη απφ ηξνχιν ζπλήζσο ράιθηλν. ηελ θνξπθή ηνπ ηξνχινπ ππάξρεη πάληα ν αλεκνδείθηεο θαη ην αιεμηθέξαπλν. Ο θισβφο έξρεηαη πάληνηε πξνθαηαζθεπαζκέλνο θαη απιά ζπλαξκνινγείηαη επί ηφπνπ. ε µεγάινπο θάξνπο φπνπ ππάξρεη αλάγθε λπρηεξηλήο βάξδηαο πξνβιέπεηαη ηδηαίηεξν δηαµέξηζµα θάησ απφ ην µεράλεµα γηα ηνλ θχιαθα ππεξεζίαο. Σν ππφινηπν ζψµα ηνπ πχξγνπ, ηνπιάρηζηνλ ζηνπο ειιεληθνχο θάξνπο, πεξηθιείεη ην θιηκαθνζηάζην, ζην χθνο ηνπ νπνίνπ θηλείηαη ην ζπξκαηφζρνηλν µε ην βάξνο ηνπ δίλεη ηελ πεξηζηξνθή ζην θσηηζηηθφ. Σν άζξνηζµα ηνπ χςνπο ηνπ πχξγνπ µε ην χθνο ηεο βάζεο ηνπ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο είλαη απηφ πνπ δίλεη ηε θσηνβνιία ηνπ µκεραλήκαηνο. Πξέπεη δειαδή απηφ ην άζξνηζµα (ην εζηηαθφ χςνο) λα είλαη ηέηνην ψζηε ην µήθνο ηεο εθαπηνκέλεο απφ ην θσο λα ζπλαληά ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο ή ηε γέθπξα ηνπ πινίνπ ζην φξην θσηνβνιίαο ηνπ κεραλήκαηνο.

25 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΣΤΠΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΧΝ Καηαζθεπαζηηθά θαη κνξθνινγηθά ζηνηρεία 3.1 Δηζαγσγή Μεηά ηελ εμέηαζε ησλ ζηνηρείσλ απφ ηα νπνία απνηειείηαη έλαο θάξνο αθνινπζεη κία αλάιπζε ζηελ ηππνινγία ησλ θάξσλ ζηελ Διιάδα. Κάπνηεο γεληθέο παξαηεξήζεηο είλαη νη εμήο: Ο γεσκεηξηθήο κνξθήο ζπµπαγήο φγθνο ησλ θάξσλ, εθηείλεηαη θαηά ηνλ θαηαθφξπθν άμνλα, ρσξίο αξρηηεθηνληθέο ππεξβνιέο θαη αθαζφξηζηα κνξθνινγηθά ζηνηρεία. Οη θαζαξέο γξαµµέο θαη ε απζηεξφηεηα ησλ φςεσλ, ραξαθηεξίδνληαη απφ µία θαηαζθεπαζηηθή ιεηηνπξγηθφηεηα θαη αθξίβεηα. Ζ βαζηθή νηθνδνµηθή αξρή ζπλνςίδεηαη ζηε θξάζε "ε ιεηηνπξγία νδεγεί ζηε µνξθή" πνπ µαδί µε ηελ πιήξε πεηζάξρεζε ησλ πιηθψλ θαη ηελ ππνηαγή νιφθιεξνπ ηνπ θηίζµαηνο, δεµηνπξγεί ηελ αίζζεζε ηεο δηείζδπζεο ηνπ πέηξηλνπ φγθνπ µέζα ζηε ζάιαζζα. 12 Ζ αξρηηεθηνληθή ηππνινγία ησλ θάξσλ κπνξεί λα δηαρσξηζηεί ζε ηξία επίπεδα: Σνλ ηχπν ηεο θάηνςεο Σελ παξνπζία ή απνπζία βνεζεηηθψλ θηηζκάησλ Σνλ ζρεδηαζκφ ηεο φςεο 12 Απφ ην βηβιίν «Πέηξηλνη θάξνη: απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (ζπιινγηθφ έξγν), Δπηηξνπή Δξεπλψλ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Δθδφζεηο Κιεηδάξηζκνο, 2008,Διιεληθά, Αγγιηθά,Λεχθσκα, θαηάινγνο έθζεζεο

26 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Δμέιημε θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο Δηθόλα 16. Φάξνο Capo Santa Croce,Ηηαιία (1859).ρέδηα,πξννπηηθφ. (F.Fatta, Luci del Mediterraneo.I fari di Calabria e Sicilia, Rubbetino Publications, 2002) Ζ εμέιημε ηεο ηππνινγίαο θαη θαηαζθεπήο ησλ θάξσλ αθνινπζνχζε ηηο εθάζηνηε ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. Μάιηζηα, νη δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνληαλ ζηελ επηινγή ηεο κνξθήο θαη ησλ πιηθψλ πνπ λα αληέρνπλ ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ νδήγεζαλ ζηελ εχξεζε πξσηνπνξηαθψλ πιηθψλ θαη ηερληθψλ θαηαζθεπήο. Ο ηθαλφο µεραληθφο Smeaton εηζήγαγε µηα λέα ζεµαληηθή αξρή ζηελ θαηαζθεπή, φπνπ ηα ιίζηλα ζηνηρεία ηεο ηνηρνπνηίαο ζπλαξκνινγνχληαλ µε µεηαμχ ηνπο ζχλδεζε (interlocking pattern). Ζ απιή µνξθή ςεινχ πχξγνπ είρε ήδε θαζηεξσζεί απφ ηελ πξσηαξρηθή εµθάληζε ηνπο µε ηνλ θάξν ηεο Αιεμάλδξεηαο. Ο Leon Battista Alberti ( ) ζην έξγν ηνπ "Η: Archittetura", πξνηείλεη θαηαζθεπαζηηθέο αξρέο ησλ πχξγσλ-θάξσλ, νη νπνίεο θαη αθνινπζήζεθαλ κέρξη ηνλ 17ν αη. Υαξαθηεξηζηηθά αλαθέξεη: «... Οη πχξγνη µπνξνχλ λα είλαη ηεηξαγσληθήο ή θπθιηθήο θάηνςεο. ε θάζε πεξίπησζε είλαη ζεµαληηθή ε αλαινγία χςνπο/πιάηνπο. Σν πιάηνο ηεο βάζεο ελφο ηεηξαγσληθνχ πχξγνπ ζα ηζνχηαη µε ην 1/6 ηνπ χςνπο ηνπ, ελψ έλαο θπθιηθφο ζα έρεη δηάµεηξν ίζε µε ην 1/4 ηνπ χςνπο... Σν πάρνο ηεο ηνηρνπνηίαο ζα πξέπεη λα είλαη ίζν ηνπιάρηζηνλ µε ην 1/10 ηνπ χςνπο...». Ζ αλάπηπμε ηεο κνξθήο ησλ ζχγρξνλσλ θάξσλ μεθίλεζε γχξσ ζην 1700, νπφηε εµθαλίζηεθαλ θαη θάξνη πνπ θαηαζθεπάδνληαλ µέζα ζηε ζάιαζζα. Δλψ ε ηνηρνπνηία απφ ιίζνπο ή νπηφπιηλζνπο ζπλέρηδε λα απνηειεί ην θχξην δνµηθφ πιηθφ ησλ θάξσλ ησλ αθηψλ, γηα ηνπο θάξνπο µέζα ζηε ζάιαζζα έρεη αξρίζεη λα ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ην ζθπξφδεµα θαη ν ράιπβαο.

27 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 27 Δηθόλα 17. Ληηά δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία εληάζζνληαη ζηηο θαηαζθεπαζηηθέο αξρέο ηνπ θηηξίνπ. (Φση.: Γ. Kαξππίδε) 3.3 Αξρηηεθηνληθή Σππνινγία Ζ αξρηηεθηνληθή δνµή 13 ησλ θάξσλ, δηαθξίλεηαη ζε γεληθέο θαηεγνξίεο, αλάινγα µε: Σνλ ηύπν ηεο θάηνςεο (θπθιηθή, ηεηξαγσληθή, νθηαγσληθή ή εμαγσληθή) 1. Σν θπιηλδξηθφ ζρήµα ηνπ πχξγνπ ησλ θάξσλ είλαη ην πην ελδεδεηγκέλν, θπξίσο γηα θάξνπο θάπνηνπ χςνπο, νη νπνίνη είλαη ζπγρξφλσο εθηεζεηκέλνη ζε πεξηκεηξηθνχο αλέµνπο, ελψ ελζσµαηψλεηαη επθνιφηεξα ζε νπνηαδήπνηε γεσκνξθνινγία. Δίλαη απνδεθηφ πσο ε πίεζε ηνπ αλέµνπ ζε θπιηλδξηθή επηθάλεηα είλαη ίζε µε ηα 2/3 ηεο πίεζεο πνπ ζα αζθνχζε ν άλεµνο ζε επίπεδε επηθάλεηα χςνπο θαη πιάηνπο ίδηνπ µε ηελ πεξίµεηξν ηνπ πχξγνπ. 2. Ζ θαηαζθεπή θπιηλδξηθνχ ή θνινπξσληθνχ ζρήκαηνο είλαη ηδηαίηεξα δαπαλεξή θαη επηιεγφηαλ γηα ζέζεηο γηα ηηο νπνίεο θξηλφηαλ απνιχησο αλαγθαίν. 3. Σν νθηαγσληθφ ζρήµα ζεσξείηαη αξθεηά αλζεθηηθφ γηα ηηο ίδηεο ζπλζήθεο θαηαπφλεζεο. 4. Σν ηεηξάγσλν ζρήµα, ιηγφηεξν δαπαλεξφ θαη απινχζηεξν ζηελ θαηαζθεπή, ζπλαληηέηαη ζε πχξγνπο µε θάπνηα θπζηθή πξνθχιαμε θαη ζε ζεµεία γεληθφηεξα πνπ δελ απεηινχληαη απφ ηδηαίηεξα δπζµελείο ζπλζήθεο. ε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ππάξρεη µία ζχγθιηζε γξαµµψλ πξνο ηελ θνξπθή. 13 χκθσλα κε ην βηβιίν «Πέηξηλνη θάξνη: απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (ζπιινγηθφ έξγν), Δπηηξνπή Δξεπλψλ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Δθδφζεηο Κιεηδάξηζκνο, 2008,Διιεληθά, Αγγιηθά, Λεχθσκα, θαηάινγνο έθζεζεο

28 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 28 Σελ ελζσµάησζή ηνπ ή µε ζε άιια θηίζµαηα 1. µεµνλσµέλνη σο απινί πχξγνη 2. µεµνλσµέλνη µε ελζσµαησµέλνπο ζηελ θπξία θάηνςε βνεζεηηθνχο ρψξνπο 3. ζε επαθή µε µηθξφηεξα θηίζµαηα (θαξφζπηηα, θπξίσο νξζνγσληθήο δηάηαμεο) 4. ζε γεηηλίαζε µε άιιν θηίζµα 5. ελζσµαησµέλνη ζε επξχηεξν νηθηζηηθφ ζχλνιν 6. Ηδηαίηεξε ππνθαηεγνξία απνηειεί ε θαηαζθεπή θάξσλ ζε πθάινπο µέζα ζηε ζάιαζζα, θαζψο θαη 7. ε ζπλχπαξμε δχν θάξσλ ζε γεηηνληθή µεηαμχ ηνπο απφζηαζε (παχζε ιεηηνπξγίαο ηνπ ελφο θαη αληηθαηάζηαζή ηνπ µε άιιν) Σελ νξγάλσζε ησλ όςεσλ 1. αξρηηεθηνληθφο ξπζµφο 2. ηχπνο αλνηγµάησλ 3. δηακφξθσζε εμσηεξηθήο επηθάλεηαο ε πξψηµνπο επξσπατθνχο θάξνπο (l1νο-17νο αη.) αθνινπζήζεθε θαηά πεξίπησζε αξρηηεθηνληθφο ζρεδηαζµφο βάζεη κεζαησληθψλ-αλαγελλεζηαθψλλ πξνηχπσλ (βαξηά θάηνςε, επηβιεηηθφο ζρεδηαζµφο, δηαθνζκεηηθέο πξνζέζεηο). Ζ εμσηεξηθή φςε ησλ θάξσλ απνηειεί ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν αλαγλψξηζεο θαη πνηθίιεη απφ ηφπν ζε ηφπν. Τπάξρνπλ θάξνη είηε κε αλεπίρξηζηε ηελ πέηξα ζε µνξθή ηζφδνµεο θαηαζθεπήο είηε επηρξηζκέλνη µε ιεπθφ-θσηεηλφ ρξψµα είηε, ηέινο, µε ζπγθεθξηκέλε παξαιιαγή ρξσκάησλ. Δηθόλα 18. Φάξνο Σνπξιίηεο,Άλδξνο,1897,απζεληηθά ζρέδηα («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

29 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 29 Δηθόλα 19. Φάξνο ζην θξνχξην Λεπθάδαο.Σεηξαγσληθή θάηνςε κε ηζφδνκν ζχζηεκα θαηαζθεπήο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Δηθόλα 20. Φάξνο ζην Γαηδνπξνλήζη,χξνο 14 Κπθιηθή θάηνςε κε ηζφδνκν ζχζηεκα θαηαζθεπήο (Γ. θνπιάο) 14 Ο θάξνο απηφο πξσηνιεηηνχξγεζε ην 1834 θαη θαηαζθεπάζηεθε απφ ηελ Γαιιηθή εηαηξεία θάξσλ. Σν χςνο ηνπ θπιηλδξηθνχ ηνπ πχξγνπ είλαη 29 κέηξα θαη ηφ εζηηαθφ ηνπ χςνο είλαη 68 κέηξα. Δίλαη ηνπνζεηεκέλνο ζην κηθξφ εξεκηθφ λεζάθη Γαηδνπξνλήζη, ζηελ είδνζν ηνπ ιηκαληνχ ηεο Δξκνχπνιεο ζηε χξν. Δληάρζεθε ζην Διιεληθφ θαξηθφ δίθηπν κεηά ηνπο Βαιθαληθνχο Πνιέκνπο ην Μέξνο ηνπ θάξνπ θαηαζηξάθεθε θαηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν. Σν 1948 επηζθεπάζηεθε θαη απφ ηφηε ιεηηνπξγεί εθπέκπνληαο 1 ιεπθφ θσηηζκφ θάζε 2 ιεπηά.δίλαη ν πηφ παιηφο θαη ηαπηφρξνλα ςειφηεξνο θάξνο ηνπ Διιεληθνχ θαξηθνχ δηθηχνπ.

30 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 30 Δηθόλα 21. Φάξνο Κξαλαί, Γχζεην.Οθηαγσληθή θάηνςε κε ηζφδνκε θαηαζθεπή ( Δηθόλα 22. Φάξνο Απνιπηάξεο,Αληηθχζεξα.Κπθιηθή θάηνςε κε ηζφδνκε θαηαζθεπή ( Γ. θνπιάο) Δηθόλα 23. Φάξνο ζην Καςάιη, Κχζεξα. Κπθιηθή θάηνςε κε επίρξηζε ( Γ. θνπιάο)

31 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Οη θάξνη ηνπ ειιαδηθνύ δηθηύνπ Οη θάξνη ηνπ ειιαδηθνχ δηθηχνπ, αθνινπζνχλ ηηο γεληθέο ηππνινγηθέο αξρέο ησλ πχξγσλ-θάξσλ, φπσο απηέο δηακνξθψζεθαλ απφ ηελ παξάδνζε ησλ παιαηψλ θαη ηηο ζχγρξνλεο εμειίμεηο Γεληθέο ηππνινγηθέο αξρέο Δηθόλα 24.Φάξνο ζην Ληζάξη θχξνπ (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Δηθόλα 25. Φάξνο ζην Ληζάξη θχξνπ (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

32 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 32 ηνπο παιαηνχο θάξνπο θπξηαξρεί σο πιηθφ ε πέηξα, ελψ ππάξρνπλ θαη κεξηθνί απφ νπηνπιηλζνδνκή. Μεηά ηνλ Β' Παγθφζκην Πφιεµν, έγηλαλ επεµβάζεηο θπξίσο ζηηο πιάθεο νξφθνπ ηνπ θαλνχ απφ ζθπξφδεκα. Οη θάξνη ησλ ειιεληθψλ αθηψλ βξίζθνληαη ζπλήζσο ζε δχζβαηεο πεξηνρέο, θαη απφθξεκλεο αθηέο. Οη απιέο, ιηηέο γξαµµέο ηνπο εληζρχνληαη απφ ηελ πνηθηιία ησλ εληππψζεσλ πνπ δεκηνπξγεί ην αλάγιπθν θαη πνιπρξσκαηηθφ ειιεληθφ θπζηθφ ηνπίν. Ζ ζηαζεξή, ήξεµε δνµή ηνπο είλαη ζε αληίζεζε µε ηε δπλαµηθή ησλ ζαιάζζησλ θπµάησλ. Οη πχξγνη ησλ θάξσλ ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν είλαη ζπλήζσο πξνζθνιιεµέλνη ζε νξζνγσληθήο δηάηαμεο θηίζµαηα (θαξφζπηηα), φπνπ ππάξρνπλ φιεο νη ιεηηνπξγηθέο δηαηάμεηο, απαξαίηεηεο γηα ηε δηαµνλή ησλ θαξνθπιάθσλ.ε ιίγεο πεξηπηψζεηο, ζπλαληψληαη θάξνη σο µεµνλσµέλνη πχξγνη, ή σο µέξνο επξχηεξνπ ζπλφινπ (ζπλήζσο ζε θνξπθέο νρπξσµαηηθψλ ηεηρψλ-θξνπξίσλ). Ζ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ ειιεληθψλ θάξσλ είλαη ζπλήζσο επηζηξσµέλε µε ιεπθφ επίρξηζµα, ελψ ζε ιηγφηεξεο πεξηπηψζεηο παξνπζηάδνπλ εµθαλή ηζφδνµε θαηαζθεπή. Σν θηίξην ηνπ θάξνπ απνηειείηαη απφ δχν θχξηα κέξε, ηνλ πχξγν, ζηελ θνξπθή ηνπ νπνίνπ βξίζθεηαη ν κεραληζκφο θσηνβνιίαο θαη ηνλ νηθίζθν (γηα επαλδξσκέλνπο θάξνπο) πνπ ζηεγάδεη ηνλ θαξνθχιαθα. Οη θάξνη κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ ηππνινγηθά ζε ηξεηο βαζηθνχο ηχπνπο αλάινγα κε ην ζρήκα δηαηνκήο ηνπ πχξγνπ ηνπο: Σεηξαγσληθνί, θπθιηθνί θαη πνιπγσληθνί.έληεθα απφ ηνπο 108 θαηαγεγξακκέλνπο ιηζφθηηζηνπο θάξνπο αλήθνπλ ζηνλ πνιπγσληθφ ηχπν, 39 ζηνλ ηεηξαγσληθφ θαη 59 ζηνλ θπθιηθφ, πνπ είλαη θαη ν επηθξαηέζηεξνο. Δηθόλα 26. Γαληέια απφ ζίδεξν. Δμαηξεηηθήο ηέρλεο θιηκαθνζηάζην πνπ βξίζθεηαη ζε εγθαηειεηκκέλν θάξν (Φση. N. Mπέλνπ Πάικεξ) Ο δε νηθίζθνο έρεη ζπλήζσο παξαιιειφγξακκν ζρήκα, ελψ ππάξρνπλ θαη θαηφςεηο ζρήκαηνο «Γ», «Σ», «Π» ή πεξίθεληξεο. Αλαπηχζζνληαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ζε κία ζηάζκε, ρσξίο λα ιείπνπλ πεξηπηψζεηο δηψξνθσλ θηηξίσλ, θάξσλ κε ππφγεηνπο ρψξνπο, ή πχξγσλ κε θαηαθφξπθε αλάπηπμε ρψξσλ. Σν κνληέιν «Πχξγνο-νηθίζθνο» είρε εκθαληζηεί ζην παξειζφλ ζε νρπξσκαηηθέο θαηαζθεπέο κηθξήο θιίκαθαο (νρπξέο θαηνηθίεο, θνξηξέζεο θηι.) ηφζν ζηνλ ειιεληθφ φζν θαη ζηνλ επξχηεξν ρψξν, ελψ ε εθαξκνγή ηνπ ζηε θαξνδνκία ήηαλ απνηέιεζκα ηεο πξνζαξκνγήο ηνπ κνληέινπ απηνχ ζηα ζχγρξνλα δεδνκέλα.

33 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Δμέιημε ησλ θαηόςεσλ ζνλ αθνξά ζηελ εμέιημε ησλ θαηφςεσλ ζην δηάζηεκα πνπ εμειίζζεηαη ε νξγαλσκέλε θαηαζθεπή ιηζφθηηζησλ θάξσλ ( ), παξαηεξνχληαη ηα εμήο: Οη πξψηκνη θάξνη αγγιηθήο θαηαζθεπήο ζην Ιόλην έρνπλ ζρεηηθά κηθξέο ζε κέγεζνο θαηφςεηο, κε δπλαηφηεηα θηινμελίαο ελφο ή δχν θαξνθπιάθσλ αλά θηίξην. Οκνίσο θαη νη πξώηκνη θάξνη, νη νπνίνη θαηαζθεπάζηεθαλ ηνπο θαπνδηζηξηαθνχο ρξφλνπο ζην λενζχζηαην θξάηνο. Δηθόλα 27. Λεπηνκέξεηα ηεο βάζεο ηνπ νπηηθνχ ηνπ θάξνπ. Γηαθξίλεηαη ην έηνο θαη ν νίθνο θαηαζθεπήο. (Φση.: Γ. Kαξππίδε) Αληηζέησο νη θάξνη πνπ αλεγέξζεζαλ επί βαζηιείαο Όζσλα ραξαθηεξίδνληαη απφ ην κεγάιν κέγεζνο ηεο θάηνςεο θαη ηελ επηκέιεηα ηεο θαηαζθεπήο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη επίζεο ην γεγνλφο φηη ζηελ πεξίνδν απηή νη θάξνη αληηκεησπίδνληαη σο δεκφζηα δηνηθεηηθά θηίξηα, νπφηε θαη ζρεδηάδνληαη κε ζθνπφ λα ζηεγάζνπλ θάπνηα δεκφζηα ππεξεζία φπσο π.ρ. ηεισλείν, ιεηηνπξγία πνπ πξνυπνζέηεη ηελ ππνδνρή θνηλνχ, νπφηε θαη εκθαλίδνληαη ζηηο θαηφςεηο γηα πξψηε θνξά ρψξνη αλακνλήο ελψ Γάιινη κεραληθνί αλαιακβάλνπλ ηελ θαηαζθεπή θάξσλ. Δηθόλα 28. O Φάξνο ηνπ Mαιέα ή Kαβνκαιηά πνπ άξρηζε λα θσηνβνιεί ην Mπξνζηά ηνπ θαξνθχιαθεο κε ηηο ζηνιέο ηνπο. (πιινγή Γ. Παπαγεσξγίνπ)

34 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 34 Δηθόλα 29. Κάηνςε θάξνπ Μειαγθάβη («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Δηθόλα 30. Κάηνςε θάξνπ Φπηηάιεηαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

35 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 35 Από ην 1860 θαη έπεηηα ηελ θαηαζθεπή θάξσλ ζην ρώξν ηνπ Αηγαίνπ αλαιακβάλνπλ γάιινη κεραληθνί. ηνπο θάξνπο απηνχο νη θαηφςεηο είλαη αξθεηά κηθξφηεξεο απφ απηνχο πνπ αλεγέξζεζαλ ζηα ρξφληα ηνπ ζσλα κε δπλαηφηεηα θηινμελίαο ηεζζάξσλ ή θαη πεξηζζνηέξσλ θαξνθπιάθσλ. Γηα πξψηε θνξά επηρεηξείηαη ζε επίπεδν θάηνςεο ε αιινίσζε ηνπ θιαζηθνχ παξαιιεινγξάκκνπ, ελψ εκθαλίδνληαη θαη νη πξψηεο πεξηπηψζεηο ζχλδεζεο πχξγνπ-νηθίζθνπ ζε θάπνηα γσλία. Με ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ θαη ηελ εκπεηξία ησλ θαηαζθεπαζηψλ ζε ζέκαηα αληηζεηζκηθνχ ζρεδηαζκνχ, ν πχξγνο αιιάδεη θαη πάιη ζέζε ζε ζρέζε κε ηνλ νηθίζθν. Αλεμαξηεηνπνηείηαη δνκηθά απφ ηνλ νηθίζθν, δηαηεξψληαο επαθή κε απηφλ κφλν κε έλαλ βξαρχ δηάδξνκν, ή θαηαζθεπάδεηαη ζην θέληξν ηεο θάηνςεο. Δηθόλα 31. Φάξνο πεηζψλ. Eδψ ην θαξφζπηην, πνπ κπξνζηά ηνπ θσηνγξαθίδνληαη θαξνθχιαθεο ζηηο αξρέο ηνπ αηψλα, είλαη απηνηειέο απφ ην θάξν, πνπ άξρηζε λα ιεηηνπξγεί ην (πιινγή Γ. Παπαγεσξγίνπ) Μία αθφκε ηππνινγηθή ηδηαηηεξφηεηα πνπ παξαηεξείηαη ζηνπο φςηκνπο γαιιηθνύο θάξνπο ηνπ Αηγαίνπ είλαη ε ζπγθέληξσζε ησλ βνεζεηηθψλ ρψξσλ ζε εζσηεξηθή πεξηηνηρηζκέλε απιή πνπ εληάζζεηαη ζην ζχλνιν ηεο θαηαζθεπήο. Δηθόλα 32. Φάξνο ζηελ Παξαπφια, 1884 (πιινγή Γ. Παπαγεσξγίνπ)

36 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 36 Δηθόλα 33. O θάξνο ζηε λήζν ηξνγγχιε Eπβνίαο. Aξρέο ηνπ αηψλα. (πιινγή Γ. Παπαγεσξγίνπ) Δηθόλα 34. ην ιηκάλη ηεο Xίνπ, ν Cristoforo Buondelmonti ζεκεηψλεη ηνπο δχν ζηξνγγπινχο θάξνπο ηεο εηζφδνπ. (CRISTOFORO BUONDELMONTI Liber Insularum 1420) Δηθόλα 35. ςε θάξνπ ιηζφθηηζηνπ ηχπνπ «ηεηξάγσλνπ πχξγνπ εηο ην κέζνλ ηεο θαηνηθίαο ησλ θπιάθσλ». («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

37 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 37 Δηθόλα 36. Καηαζθεπαζηηθφ ζρέδηα θάξνπ ιηζφθηηζηνπ ηχπνπ «ηεηξάγσλνπ πχξγνπ εηο ην κέζνλ ηεο θαηνηθίαο ησλ θπιάθσλ» («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Οη έιιελεο θαηαζθεπαζηέο, απφθνηηνη παλεπηζηεκίσλ ηνπ εμσηεξηθνχ -θπξίσο ηεο Γαιιίαο θαη ηεο Γεξκαλίαο- αξρίδνπλ λα αλαιακβάλνπλ ηελ αλέγεξζε θάξσλ γηα ινγαξηαζκφ ηεο λενζχζηαηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο. Οη θάξνη απηνί ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ ππεξβνιηθή ρξήζε εθιεθηηθηζηηθψλ ζηνηρείσλ, ηε ζπκκεηξία θαη ηε γεσκεηξηθφηεηα ηνπ φγθνπ, ζηνηρεία πνπ καο παξαπέκπνπλ ζε φςηκα λενθιαζηθά-αζηηθά κνξθνινγηθά πξφηππα. Οη φςηκνη ειιεληθνί θάξνη θαη νη χζηεξνη γαιιηθνί, πνπ πξναλαθέξζεθαλ, θαηαζθεπάζηεθαλ ηελ εηθνζαεηία , θαηά ηελ νπνία παξαηεξήζεθε ε εληνλφηεξε θαξνδνκία. Σελ εηθνζαεηία απηήλ θαη γηα ηηο δχν ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο θάξσλ παξαηεξήζεθε «ηππνπνίεζε» ζηελ θαηαζθεπή ηνπο. πγθεθξηκέλα, ππάξρνπλ θάξνη πνπ αλεγέξζεζαλ κε κηθξή ζρεηηθά ρξνλνινγηθή δηαθνξά, νη νπνίνη παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθέο ηππνινγηθέο θαη κνξθνινγηθέο νκνηφηεηεο θαη ραξαθηεξίδνληαη σο δίδπκνη θάξνη. Σν γεγνλφο απηφ εληζρχεη ηελ ππφζεζε φηη πνιινί απφ απηνχο θαηαζθεπάζηεθαλ κε θνηλά ζρέδηα.

38 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 38 Δηθόλα 37. H πφξηα ηνπ θάξνπ ζην παιηφ ιηκάλη ηνπ Ρεζχκλνπ. Δμαηξεηηθή δηαθφζκεζε ηνπ πιαηζίνπ ηεο, πάλσ ζηε ιαμεπηή πέηξα, ζεκάδη ηεο ηέρλεο θαη αξρηηεθηνληθήο ηεο αλαηνιήο πνπ εμαθαλίζηεθε ην 19αη. (θση.: N. Mπέλνπ-Πάικεξ) Δηθόλα 38. Σνκέο θαη θάηνςε ζεκειίσλ ππνγείνπ θάξνπ ιηζφθηηζηνπ ηχπνπ «ηεηξάγσλνπ πχξγνπ εηο ην κέζνλ ηεο θαηνηθίαο ησλ θπιάθσλ» («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) «Αμηνζεκείσην ζηνηρείν γηα φιεο ηηο πξναλαθεξζείζεο κνξθνινγηθέο θαηεγνξίεο θάξσλ είλαη ε πεξηνξηζκέλε ρξήζε θεξακνζθεπψλ, νη νπνίεο ήηαλ ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλεο

39 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 39 ηφζν ζηελ παξαδνζηαθή φζν θαη ζηελ αζηηθή αξρηηεθηνληθή. Αληί απηνχ, παξαηεξείηαη ε επξεία θαηαζθεπή δσκάησλ, γεγνλφο πνπ πξνθαλψο ζρεηίδεηαη κε ηελ αλάγθε ζπιινγήο χδαηνο. Ζ απνπζία λεξνχ άιισζηε ήηαλ ην ραξαθηεξηζηηθφηεξν ζηνηρείν ηφζν θαηά ηελ θαηαζθεπή φζν θαη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ θάξνπ» 15. Οη πξψηνη θάξνη πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ ηφζν απφ ηνπο Άγγινπο ζην Ηφλην φζν θαη απφ ηνπο Έιιελεο ζηελ επηθξάηεηα ηνπ λενζχζηαηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο πιεζίαδαλ θαηά πνιχ θαηαζθεπαζηηθέο κεζφδνπο θαη κνξθνινγηθά κνληέια απφ αξρηηεθηνληθέο ηνπ παξειζφληνο. Νέα ηππνινγηθά-κνξθνινγηθά κνληέια αιιά θαη θαηαζθεπαζηηθέο κέζνδνη εηζήρζεζαλ θαη εμειίρζεθαλ απφ ηνπο γάιινπο θαηαζθεπαζηέο κεηά ην Η αθκή ηεο θαξνδνκίαο ζηελ Διιάδα παξαηεξείηαη ηελ εηθνζαεηία , θαηά ηελ νπνία θαηαζθεπάζηεθε ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ ιηζφθηηζησλ θάξσλ. Έθηνηε, ε εμέιημε ηεο νηθνδνκηθήο επηζηήκεο θαη ε εκθάληζε λέσλ πιηθψλ νδήγεζε ζηε ζηαδηαθή κείσζε θαηαζθεπήο ιηζφθηηζησλ θάξσλ, ν ηειεπηαίνο ησλ νπνίσλ θηίζηεθε ην 1926 ζηελ Απνιπηάξα ησλ Αληηθπζήξσλ. ήκεξα ην θηηξηαθφ απηφ απφζεκα αξηζκεί 110 πεξίπνπ αμηφινγεο θαηαζθεπέο, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ νπνίσλ βξίζθεηαη ζε θαθή θαηάζηαζε ιφγσ ηεο εγθαηάιεηςεο. Δηθόλα 39. O ηνπξθηθφο θάξνο ησλ Xαλίσλ, κε αξρηηεθηνληθή κνξθή πνπ ζπκίδεη αλαηνιή θαηαζθεπαζκέλνο απφ ιαμεπηή πέηξα (Φση. N. Mπέλνπ Πάικεξ) Ο γεσκεηξηθήο κνξθήο ζπκπαγήο φγθνο ησλ θάξσλ εθηείλεηαη θαηά ηνλ θαηαθφξπθν άμνλα, ρσξίο αξρηηεθηνληθέο ππεξβνιέο θαη αθαζφξηζηα κνξθνινγηθά ζηνηρεία. Οη θαζαξέο γξακκέο, ε απζηεξφηεηα ησλ φςεσλ ραξαθηεξίδνληαη απφ θαηαζθεπαζηηθή ιεηηνπξγηθφηεηα θαη αθξίβεηα. Ζ βαζηθή νηθνδνκηθή αξρή ζπλνςίδεηαη ζηε θξάζε «η λειηοσργία οδηγεί ζηη μορθή», πνπ, καδί κε ηελ πιήξε πεηζάξρεζε ησλ πιηθψλ θαη ηελ ππνηαγή νιφθιεξνπ ηνπ θηίζκαηνο, δεκηνπξγεί ηελ αίζζεζε ηεο δηείζδπζεο ηνπ πέηξηλνπ φγθνπ κέζα ζηε ζάιαζζα. Οη 15 Ενπξίδεο

40 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 40 θάξνη ησλ ειιεληθψλ αθηψλ βξίζθνληαη ζπλήζσο ζε δχζβαηεο πεξηνρέο θαη απφθξεκλεο αθηέο. Δηθόλα 40. Φάξνο Πιαθίηεο (θση.: N. Mπέλνπ - Πάικεξ) Δηθόλα 41. O θάξνο ηεο Φπηηάιεηαο, ζηε B.A. αθηή ηνπ λεζηνχ, «ζεκαδεχεη» ηελ είζνδν ηνπ ιηκαληνχ ηνπ Πεηξαηά. Eίλαη απφ ηνπο είθνζη έλα ηειεπηαίνπο επηηεξνχκελνπο θάξνπο, κε αλαγθαία αθφκε ηελ παξνπζία ηνπ θαξνθχιαθα. (Φση.: E. Kίληνπ-A. Λαηνπζάθε). 3.5 Μεζνδνινγία θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο θάξσλ Ζ ζεµειίσζε ησλ θάξσλ παξαθνινπζεί ηελ θάηνςε ηεο αλσδνµήο. Πξφθεηηαη γηα ιηζνδνµή µε µεγάινπο δφµνπο, θηηζκέλνπο µε θνλίαµα. Χο πιηθά αλσδνκήο ρξεζηκνπνηνχληαλ: Λίζνη (ηνπηθήο ζπλήζσο πξνέιεπζεο). Αθνξνχζαλ ζην θχξην δνµηθφ πιηθφ, εηδηθά ζηηο πεξηνρέο µε αθξαίεο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο, θαζψο ν ιίζνο είλαη πιηθφ ζπµπαγέο θαη αλζεθηηθφ ζε ζεξκνθξαζηαθέο θαη πγξαζηαθέο κεηαβνιέο,

41 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 41 Πιίλζνη (µεµνλσµέλα, ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ππήξρε παξαγσγή θαη ήπηεο θαηξηθέο ζπλζήθεο), Κνλίαµα πινχζην ζε αζβέζηε θαη µε αδξαλή πιηθά ηνπηθήο πξνέιεπζεο, ηξψζεηο επηρξηζκάησλ, εθεί φπνπ ε εμσηεξηθή επηθάλεηα επηρξίνληαλ. Δηθόλα 42. Φάξνο Γνπξνχλη, θφπεινο.ληζνδνκή (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Άιια ζηνηρεία ησλ θάξσλ ήηαλ: Καηαζθεπή νξφθσλ µε κεηαιιηθά θπξίσο ζηνηρεία ή μχιηλα, πάλσ ζηα νπνία ζηξψλνληαλ κεηαιιηθά, μχιηλα ή θαη θηηζηά δάπεδα, Οη ζθάιεο αλφδνπ ζηνλ θισβφ ήηαλ ιίζηλεο, κεηαιιηθέο ή μχιηλεο, Ο θισβφο ηνπ θαλνχ ήηαλ ζπλήζσο κεηαιιηθφο, θπθιηθήο ή πνιπγσληθήο θάηνςεο, Πεξηκεηξηθά ππήξρε παινζηάζην µε κεηαιιηθά νµνίσο θνπθψµαηα, Πεξηκεηξηθά ηνπ θισβνχ ππήξρε ζπλήζσο εμψζηεο µηθξνχ πιάηνπο, µε κεηαιιηθφ θηγθιίδσκα, Σα θηγθιηδψµαηα απηά ήηαλ άιινηε απιέο θαηαζθεπέο θαη άιινηε πεξίηερλα δηαθνζκεκέλεο, Οη νξνθέο ησλ βνεζεηηθψλ ρψξσλ, ζε αληίζεζε, είλαη ζήµεξα απφ νπιηζµέλν ζθπξφδεκα, Οη ζχγρξνλεο απιέο θαηαζθεπέο θάξσλ αθνξνχλ ζε µεηαιιηθή δηθηπσηή θαηαζθεπή θαη βξίζθνληαη µεµνλσµέλεο ζε ιηµάληα θαη αθηέο ζηελ Διιάδα.

42 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 42 Δηθόλα 43. Φάξνο Πάθνπ, Κχπξνο. Θεκειίσζε-ιηζνδνκή. Δλίζρπζε παηψκαηνο κε κεηαιιηθά ζηνηρεία (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Δηθόλα 44. O θάξνο ηεο Φπηηάιεηαο, ζηε B.A. αθηή ηνπ λεζηνχ, ήηαλ ν πξψηνο δηνπηξηθφο θάξνο, πνπ ιεηηνχξγεζε ζηα ειιεληθά παξάιηα απφ ην Kηίζηεθε κε πέηξα ιαμεπκέλε, ηεηξάγσλνο ζηε βάζε θαη ζην χςνο ηνπ θαξφζπηηνπ, θπιηλδξηθφο απφ ηε ζθεπή ηνπ θαη πάλσ. (Φση.: E. Kίληνπ-A. Λαηνπζάθε)

43 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 43 Δηθόλα 45. Σχπνη κεηαιιηθψλ θισβψλ ("Φαξνδείθηεο Διιεληθψλ Αθηψλ",Τδξνγξαθηθή Τπεξεζία-Τπεξεζία Φάξσλ, έθδνζε 2003) 3.6 ύγρξνλεο κέζνδνη ζεκειίσζεο θάξσλ µέζα ζηε ζάιαζζα Οη ζχγρξνλεο κέζνδνη θαηαζθεπήο έρνπλ δηεπθνιχλεη ηελ θαηαζθεπή θάξσλ ζε αλνηθηή ζάιαζζα. ηα µαιαθά εδάθε ρξεζηκνπνηείηαη ε κέζνδνο ζεκειίσζεο µε ηε ρξήζε επάιιεισλ θηβσηίσλ µέζα ζηα νπνία εγθηβσηίδεηαη ζθπξφδεκα. Δηθόλα 46. O Tνπξιίηεο, κπξνζηά ζηε Xψξα ηεο Άλδξνπ, ζρεδφλ νινθιεξσκέλνο. O βξάρνο πνπ ζεθψλεη ην βάξνο ηνπ ρξεηάζηεθε θαη απηφο λα εληζρπζεί, κηα θαη παξνπζίαδε αξθεηέο ξσγκέο. (Φση.: B. Tζφγθα)

44 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 44 Δηθόλα 47. H πξψηε θάζε ηεο αλαθαηαζθεπήο ηνπ Tνπξιίηε. O θνξκφο ηνπ θαηαζθεπάζηεθε απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα πςειήο αληνρήο γηα λα είλαη αλζεθηηθφο ζηνπο ηζρπξνχο αλέκνπο. (Φση.: B. Tζφγθα) Δηθόλα 48. Κιηκαθνζηάζηα θάξσλ Φαζνχξαο, Γνπξνχλη,Πάθνπ, Σαίλαξνπ (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Σν ζχζηεµα απηφ εθαξκφζζεθε πξψηε θνξά ην 1885 ζηελ θαηαζθεπή ηνπ θάξνπ Roter Sand ζην ζηφµην ηνπ πνηαµνχ Weser ζηε Γεξµαλία θαη ζηε ζπλέρεηα ζην θάξν Fourteen Foot Bank ζην Delaware. Με απηή ηε µέζνδν έλα ραιχβδηλν θαζφλη ή έλαο αλνηθηφο θχιηλδξνο (µε 12µ. δηάµεηξν) ηνπνζεηείηαη ζηελ άµµν ηνπ ππζµέλα. θάβνληαο ηνλ ππζµέλα, ην ραιχβδηλν θηβψηην βπζίδεηαη ζε βάζνο 15µ. ηνλ ίδην ρξφλν θαη άιια παξφµνηαο δηαηνµήο ηεµάρηα (θηβσηίσλ ή θπιίλδξσλ) πξνζηίζεληαη ψζηε λα ζρεµαηηζζεί θαινχπη ςειφηεξα απφ ην επίπεδν ηνπ λεξνχ µέζα ζην νπνίν γίλεηαη έγρπζε ζθπξνδέµαηνο κέρξη πιήξσζεο, ψζηε λα ζρεµαηηζζεί µηα ζηέξεε βάζε, πάλσ ζηελ νπνία ζεµειηψλεηαη ν θάξνο.

45 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 45 Δηθόλα 49. Φάξνο Λα Ενπκέλ, Βξεηάλε, Αγγιία (1911) (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Γχν άιινη ηχπνη θαηαζθεπήο ρξεζηκνπνηνχληαη επίζεο γηα θάξνπο µέζα ζηε ζάιαζζα, φηαλ ν ππζµέλαο είλαη ζηαζεξφο θαη επίπεδνο. Ο πξψηνο ρξεζηκνπνηεί ζθπξφδεκα γηα ηελ θαηαζθεπή ελφο πισηνχ θάξνπ. Έλαο θπιηλδξηθφο πχξγνο (δηαµέηξνπ 15,24 µ). θαηαζθεπάδεηαη ζηελ αθηή πάλσ ζε µηα δηάηξεηε βάζε απφ ζθπξφδεκα. ηε ζπλέρεηα ζχξνληαη κέρξη ηε ζέζε ηνπ θάξνπ θαη βπζίδνληαη ζηνλ ππζµέλα φπνπ ε βάζε γεµίδεηαη µε άµµν. Με ην βάξνο ηνπο, πνπ αλέξρεηαη ζε ηφλνπο απηνχ ηνπ είδνπο νη πχξγνη ζηεξεψλνληαη ζηνλ ππζµέλα πνπ πξέπεη φµσο λα είλαη ηζνπεδσκέλνο θαιά. Πνιιέο θνξέο ν πχξγνο απνηειείηαη απφ δχν ή πεξηζζφηεξα "ηειεζθνπηθά" ηµήµαηα πνπ πςψλνληαη κέρξη ηελ επηθάλεηα. Ο ζρεδηαζµφο απηφο εθαξκφζζεθε πξψηε θνξά ζηε νπεδία φπνπ ππάξρνπλ ηνπιάρηζηνλ 8 ηέηνηνη θάξνη. Ο άιινο ηχπνο θαηαζθεπήο βαζίδεηαη ζην ζρεδηαζµφ ησλ πχξγσλ πεηξειαίνπ ή αεξίνπ πνπ είλαη γλσζηνί σο Texas towers.

46 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Μνξθνινγηθά-δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία Οη µάζηνξεο µε ην κεξάθη ηνπο έρνπλ πξνζζέζεη απέξηηην δηάθνζµν ζηνπο θάξνπο. Δηθόλα 50. O Φάξνο ησλ Kηηξηψλ, θαηαζθεπαζκέλνο ην 1842 μερσξίδεη γηα ηνπο ζθνπξφρξσκνπο γσληνιίζνπο ηνπ θαη ηα καξκάξηλα πιαίζηα ησλ αλνηγκάησλ ηνπ (Φση. : Γ. αΐηαο) Δηθόλα 51. Φάξνο Πάλνξκνο, Σήλνο (1886) (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

47 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 47 Γνπιεχνπλ επηδέμηα ζηα θηίζµαηα απηά, ελζσµαηψλνληαο ζηνηρεία ηνπ ηφπνπ ηνπο θαη ηεο ηερλνινγίαο ηεο επνρήο ηνπο ζε: παξαζηάδεο θαη αλψθιηα πνπ ραξάδνληαη ζηελ ηνπηθή πέηξα, ζηπινβάηεο θιηκαθνζηαζίνπ, παξάζπξα (µηθξά) πνπ πξνζηαηεχνπλ απφ ην ηζρπξφ θσο ηνπ ήιηνπ θαη πνπ ζπληεξνχλ παξάιιεια ηε ζπµπαγή ζηεξεφηεηα ηεο θέξνπζαο δνµήο, αγθσλάξηα ησλ ιηζφθηηζησλ πχξγσλ, ζπεηξνεηδή θιηµαθνζηάζηα, ζπρλά απφ επεμεξγαζµέλν πιηθφ, φπσο ε δαληέια απφ ζίδεξν, θηγθιηδψµαηα εμσζηψλ ησλ θαλψλ, βάζε ζηήξημεο ηνπ εμψζηε ησλ θαλψλ δεκηνπξγνχλ θνπξνχζηα θαη δηαθνζµεηηθά ηειεηψµαηα, θαπάθηα ησλ θαλψλ. Δηθόλα 52. Κισβφο θαη πχξγνο θάξνπ Μειαγθάβη («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

48 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 48 Δηθόλα 53. Καηαζθεπαζηηθά ζρέδηα ηνπ 1869 γηα ην θάξν Αγίνπ ψζηε ζε λεζίδα ηεο ιηκλνζάιαζζαο Μεζνινγγίνπ. («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

49 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 49 Δηθόλα 54. Φάξνο ζην Ληζάξη θχξνπ θάηνςε θαη φςε (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

50 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 50 Δηθόλα 55. Ο θάξνο ηνπ Αθξνηαηλάξνπ: θάηνςε ηζνγείνπ θαη ηνκή. Έηε θαηαζθεπήο: Όςνο πχξγνπ: 16 κ. ηελ εηθφλα δηαθξίλεηαη ην νξζνγψλην θαξφζπηην, ζηε βάζε ηνπ θηηξίνπ, ν πχξγνο, θαη ν θισβφο κε ην νπηηθφ κεράλεκα. Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ θάξνπ αθνινπζεί ηε δηαδεδνκέλε ηππνινγία ησλ θάξσλ ηεο επνρήο ηνπ. Πξφθεηηαη γηα κία ηδηφηππε, εθιεθηηθηζηηθή βηνκεραληθή αξρηηεθηνληθή κε θαζαξά γεσκεηξηθά ζρήκαηα, θαη ιίγα δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία ζε ζπλδπαζκνχο ηνπ κέηαιινπ θαη ηεο πέηξαο ( Saitas, Τ. (2000) Les phares du Magne et la réhabilitation du phare de Gythion, TICCIH, Transactions, 10th International Conference, Maritime Technologies, Thessaloniki, June 1997, Athens)

51 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Δμέιημε θαξηθώλ ζπζηεκάησλ θαη ζπζηεκάησλ λαπζηπινΐαο Ζ εμέιημε ηνπ ζπζηήµαηνο θσηηζµνχ ησλ θάξσλ παξαθνινπζεί ζηελά ηελ εμέιημε ησλ επηζηεµψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο ζε ηέηνην βαζµφ ψζηε λα αλαγλσξίδεηαη ρξνλνινγηθά ε επνρή θαηαζθεπήο ηνπο. Δηθόλα ζχζηεκα αλνηρηήο θσηηάο ζην θάξν ηεο ζηηαο 2.ζρέδην ηνπ θαλνχ κε θεξηά ηνπ θάξνπ Torre Salvore 3.Σχπνο θαλνχ κε θσηηά απφ θάξβνπλν (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Σν ηερλνινγηθφ ζχζηεµα θσηηζµνχ ησλ θάξσλ απνηειείηαη απφ ηα επηµέξνπο αιιεινεμαξηψκελα ζπζηήµαηα: πεγή ελέξγεηαο εζηία/ιακπηήξαο θσηηζκνχ θάηνπηξα/αλαθιαζηήξεο ζπγθεληξσηηθνί θαθνί Fresnel πεξηζηξνθηθνί σξνινγηαθνί κεραληζκνί ππνζηεξηθηηθφο εμνπιηζκφο γηα ηε ζπλερή ιεηηνπξγία θαη θσηνζήµαλζε

52 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 52 Δηθόλα 57. Φαξηθφ νπηηθφ (κεραλή) ηχπνπ Φρελέι φπνπ δηαθξίλνληαη νη επάιιεινη νξηδφληηνη (πάλσ θαη θάησ) θαη θάζεηνη νκφθεληξνη δαθηχιηνη (δηνπηξηθά ζηνηρεία) πεξηκεηξηθά. ( Καηά ην 18ν θαη 19ν αηψλα πνιιέο εθεπξέζεηο φπσο ν ιακπηήξαο Argand, νη θαθνί ηνπ Fresnel, ν πεξηζηξνθηθφο µεραληζµφο ηνπ Carcel, βειηίσζαλ θαη ζπζηεµαηνπνίεζαλ ηε θσηνζήµαλζε ησλ θάξσλ ψζηε λα είλαη αζθαιή ηα ππεξπφληηα ηαμίδηα ησλ (Diesel) µεραλνθίλεησλ θαξαβηψλ. Οη πξψηνη θάξνη ιεηηνπξγνχζαλ µε αλνηρηή εζηία θσηηάο θαη είραλ, έσο ην 1800, σο θαχζηµν ην μχιν. Ζ δηαηήξεζε ηεο αλακκέλεο θσηηάο ήηαλ ζπλήζσο ην έξγν κνλαζηηθψλ θνηλνηήησλ θαη εξεµηηψλ πνπ δηέµελαλ θνληά ζηνπο θάξνπο, Ζ ζέζε ηνπ θάξνπ ζπλήζσο γηλφηαλ αληηιεπηή απφ ηελ θαηαθφξπθε ζηήιε θαπλνχ πνπ δεµηνπξγνχληαλ πάλσ απφ απηφλ, πνπ σζηφζν άιιαδε δηεχζπλζε ή δελ ήηαλ νξαηή ζε πεξηπηψζεηο αηκνζθαηξηθψλ λεθψζεσλ ή άιισλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. Δηθόλα 58. Φάξνο ζην Villa, ν παιηόηεξνο λνξβεγηθόο θάξνο κε ζύζηεκα αλνηρηήο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

53 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 53 ηελ Δπξψπε ην θάξβνπλν αληηθαηέζηεζε ην μχιν σο πιηθφ πεξηζζφηεξν ζπµπαγέο (απαηηνχληαλ µηθξφηεξνη ρψξνη απνζήθεπζεο) θαη κεγαιχηεξεο δηάξθεηαο θαχζεο, Χζηφζν, έλαο θάξνο απαηηνχζε γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ πεξίπνπ 300 ηφλνπο θάξβνπλν ην ρξφλν. Ζ θσηηά απφ θάξβνπλν ήηαλ θαζαξφηεξε, αιιά πξνθαινχζε ην µαχξηζµα ηνπ παινπεηάζµαηνο ησλ θαλψλ απφ πξντφληα θαχζεο, µε ζπλέπεηα ηε ζεµαληηθή µείσζε ηεο εκβέιεηαο ηνπ θσηεηλνχ ζήµαηνο. Μία παξαιιαγή ηεο αλνηρηήο θσηηάο ήηαλ ε θιφγα ησλ θεξηψλ. Υαξαθηεξηζηηθή πεξίπησζε ν θάξνο ηνπ Eddystone µε ζχζηεµα 24 θεξηψλ. Ζ εηζαγσγή ησλ ιακπηήξσλ ιαδηνχ δηαζθάιηδε ηελ πξνβνιή ηνπ ζήκαηνο ηνπ θάξνπ, αλεμάξηεηα απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο, ελψ ην θσο δηαηεξνχληαλ µε µηθξέο πνζφηεηεο πξψηεο χιεο. Αξρηθά ρξεζηκνπνηήζεθε ιάδη δσηθήο θαη ζηε ζπλέρεηα θπηηθήο πξνέιεπζεο (ειηέιαην, ειαηφιαδν θιπ).δμέιημε απηνχ, απνηειεί ν ιακπηήξαο ιαδηνχ ηνπ Διβεηνχ επηζηήµνλα Aime Argand (1782) πνπ απνηεινχληαλ απφ έλα θπθιηθφ θπηίιη θαη µία γπάιηλε θαµηλάδα. Κάπνηνη ιαµπηήξεο είραλ µέρξη θαη 10 θπηίιηα. Ζ θαχζηµε χιε ήηαλ αξρηθά ιάδη ςαξηψλ (θάιαηλαο). Κάζε Φάξνο θέξεη ηδηαίηεξν φλνκα (ζπλήζσο ηεο πεξηνρήο εγθαηάζηαζεο), θαη γεσγξαθηθφ ζηίγκα. Δπίζεο ηδηαίηεξα ζηνηρεία εθάζηνπ είλαη ην χςνο ηνπ (ηεο θσηηζηηθήο εζηίαο ηνπ απφ ηεο κέζεο πιήκκεο ηεο ζηάζκεο ηεο Θάιαζζαο) θαη ε πεξηνδηθφηεηα δηαδνρήο θσηνβνιίαο θαη ζθφηνπο. Σν ηειεπηαίν απηφ γλψξηζκα θαιείηαη ραξαθηεξηζηηθφ θάξνπ (characteristic). Ζ πεξίπησζε χπαξμεο δχν θάξσλ κε ίδην ραξαθηεξηζηηθφ ζηελ ίδηα γεσγξαθηθή πεξηνρή πξέπεη λα ζεσξείηαη απνθιεηζκέλε. Ο απαηηνχκελνο ρξφλνο γηα κηα πιήξε επαλάιεςε ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ Φάξνπ νλνκάδεηαη πεξίνδνο θάξνπ. Ζ πεξηνδηθφηεηα θάξνπ κεηξηέηαη ζε ιεπηά ή δεπηεξφιεπηα ηεο ψξαο. Σα χςε ησλ θάξσλ γηα ιφγνπο αζθαιείαο κεηξψληαη ζπλήζσο ζε πφδηα ή κέηξα θαη αληηπξνζσπεχνπλ ην χςνο ηεο εζηίαο θαη φρη φινπ ηνπ θηίζκαηνο απφ ηε κέζε πιήκκε (MHV) ηεο ζάιαζζαο. ια ηα παξαπάλσ ζηνηρεία πνπ πξνζδηνξίδνπλ θάζε θάξν θαζψο θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ απηψλ πεξηιακβάλνληαη ζηνπο Φαξνδείθηεο. ηνπο λαπηηθνχο ράξηεο νη θάξνη ζπκβνιίδνληαη κε θφθθηλν κηθξφ θχθιν ή κε αζηεξίζθν ζπλνδεπφκελν κε θφθθηλν ισβφ ζηε γεσγξαθηθή ηνπ ζέζε. 4.1 Δίδε Φάξσλ Αλάινγα ηνπ «ραξαθηεξηζηηθνχ» ηνπο νη θάξνη δηαθξίλνληαη ζε: ηαζεξνχ θσηφο (Fixed /F): Δίλαη νη θάξνη κε ζπλερέο θσο θαη ζηαζεξήο έληαζεο. Αλαιακπφληεο (Flashing /Fl): Δθείλνη κε πεξηνδηθφ δσεξφ θσο δηάξθεηαο κηθξφηεξεο ηνπ ζθφηνπο. Γηαιείπνληεο (Occulting /Occ): Παξνπζηάδνπλ πεξηνδηθφ ζηαζεξφ θσο δηάξθεηαο κεγαιχηεξεο ή ίζεο ηνπ ζθφηνπο. Δθιάκπνληεο (Quick Flashing/Qk.Fl): ή ηάρηζηα αλαιάκπνληεο, θνηλψο «ζπίζεο». Ο αξηζκφο ησλ αλαιακπψλ ηνπο ππεξβαίλεη ηηο 60/ιεπηφ.

54 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 54 Με δέζκε αλαιακπψλ (Group Flashing/Gr.Fl.): Δθείλνη πνπ εθπέκπνπλ πεξηνδηθά νκάδα 2 ή πεξηζζνηέξσλ αλαιακπψλ. Με δέζκε δηαιείςεσλ(gr.occ.): Δθπέκπνπλ πεξηνδηθά νκάδα 2 ή πεξηζζνηέξσλ δηαιείςεσλ. Με δέζκε εθιάκςεσλ (Interrupted quick Flashing/I.Qk.Fl.): νη ηάρηζηα αλαιάκπνληεο επί 4 sec θαη πνπ δηαθφπηνπλ επί 4 sec. πλδπαζκνί ησλ παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθψλ είλαη νη θάξνη: ηαζεξνί κεη αλαιακπψλ (Fixed flashing/f.fl) ηαζεξνί κε δέζκε αλαιακπψλ (Fixed group flashing/f.gr.fl.). Δπίζεο αλάινγα ηνπ ρξψκαηνο θσηφο πνπ εθπέκπνπλ νη θάξνη δηαθξίλνληαη ζε: ιεπθνχο (White/W), εξπζξνχο (Red/R) πξάζηλνπο (Green/G) θαη ελαιιάζζνληεο φηαλ θάπνηνη ελαιιάζζνπλ ην ρξψκα ηνπο (Alternating/Alt), (ην ρξψκα ησλ ιεπθψλ θάξσλ δελ ζεκεηψλεηαη ζηνπο ράξηεο). Σέινο πθίζηαληαη θαη νη Φάξνη πνπ εθπέκπνπλ κε βξαρείεο αλαιακπέο καθξάο δηάξθεηαο θαινχκελνη σο βξαρεηψλ θαη καθξψλ αλαιακπψλ (Short-long Flashing/S-L Fl). 4.2 Μέηξεζε ραξαθηεξηζηηθνύ Γηα ηελ κέηξεζε ηνπ «ραξαθηεξηζηηθνχ» ελφο Φάξνπ πξνο απνθπγή ιάζνπο ρξεζηκνπνηείηαη έλα ζηηγκφκεηξν. Έλαο εκπεηξηθφο επίζεο ηξφπνο πνπ αθνινπζνχλ νη λαχηεο νπηήξεο (παξαηεξεηέο) είλαη ε ξπζκηθή κέηξεζε: «κηζφ έλα», «κηζφ δχν», «κηζφ ηξία» θ.ν.θ., ή «θαη έλα», «θαη δχν», «θαη ηξία» θ.ν.θ. Ζ κέηξεζε αξρίδεη απφ ηελ πξψηε αλαιακπή θαη ζηακαηά ζηελ πξψηε ηεο πεξηνδηθήο επαλάιεςεο. 4.3 Σνκείο Φάξσλ Πνιινί Φάξνη δελ είλαη νξαηνί απφ φια ηα ζεκεία ηνπ νξίδνληα, ή φπσο ιέκε δελ είλαη «πεξίβιεπηνη» θαη ηνχην δηφηη παξεκβάιιεηαη ζπλήζσο ηκήκα μεξάο. Έηζη απηνί παξνπζηάδνπλ ζθνηεηλφ (obscured) ηνκέα (sector). Άιινη πάιη παξνπζηάδνπλ ηνκείο δηαθνξεηηθψλ ρξσκάησλ πξνθεηκέλνπ λα επηδείμνπλ ειεχζεξε πιεχζηκε πεξηνρή, κε πξάζηλν ρξψκα, θαη ηα αβαζή ή θάπνηα μέξα ε λαπάγην κε εξπζξφ ρξψκα. Σέινο πθίζηαληαη θαη νη

55 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 55 θαλνί θαινχκελνη direction lights πνπ δεηθλχνπλ ιεπθφ θψο ζε δηαπιεχζηκν ρψξν ησλ ζηελψλ εηζφδσλ ιηκέλσλ θαη εξπζξφ ή πξάζηλν εθαηέξσζελ ηεο εηζφδνπ.σα φξηα απηψλ ησλ ηνκέσλ αλαθέξνληαη θαηά δηνπηεχζεηο πάληα απφ ηελ ζάιαζζα ηφζν ζηνπο ράξηεο φζν θαη ζηνπο Φαξνδείθηεο θαη ζηνπο Πινεγνχο (βνεζήκαηα). 4.4 Ιζρύο Φάξσλ Δηθόλα 59. ρέδηα νπηηθψλ ζπζηεκάησλ θάξσλ 1 εο, 3 εο θαη 6 εο θιάζεο ζηελ ίδηα θιίκαθα ζρεδίνπ (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Ζ ηζρχο ησλ Φάξσλ (power of lights) απνηειεί κηα έλδεημε ηεο ιακπξφηεηάο ησλ, δειαδή ηεο θσηηζηηθήο ηνπο ηθαλφηεηαο πνπ εθθξάδεηαη ζε «θεξία» (candles) θαη απνηειεί ζηνηρείν ηεο ηαπηφηεηάο ησλ. Σα θσηηζηηθά κεραλήκαηα ησλ θάξσλ είλαη είηε απηφκαηα (αλεπηηήξεηνη), είηε ιεηηνπξγνχλ δη ειεθηξηζκνχ. Σειεπηαία άξρηζαλ λα ιεηηνπξγνχλ θαη Φάξνη κε αηνκηθή ελέξγεηα φπσο εθείλνο ηεο εηζφδνπ ηνπ Κ. Chesapeak ησλ ΖΠΑ.

56 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Υθιζηάμενο θαρικό δίκησο Δηθόλα 60. Ο θαλφο ζην θάξν ηνπ Αξκεληζηή, Μχθνλνο ( Γ. θνπιάο) Α. Αλαιπηηθφ ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν απνηειείηαη απφ : 1. ηαζεξνί θάξνη Aλαιάκπνληεο ππξζνί θάησ 100 cd Aλαιάκπνληεο ππξζνί πάλσ 100 cd Δπηηεξνχκελνη θάξνη Φσηνζεκαληήξεο ρεδίεο, πισηνί ζηφρνη 2 7. Racon 2 Σν ζχλνιν είλαη 1411 Β. Oη παξαπάλσ ππξζνί θαη θσηνζεκαληήξεο ιεηηνπξγνχλ κε ηηο αθφινπζεο πεγέο ελέξγεηαο. 1. Ζιηαθή ελέξγεηα Ζιεθηξηθφ ξεχκα (ΓΔΖ) 330 Ζ επηζεψξεζε θαη ε επηζθεπή ησλ κεραλεκάησλ ησλ ππξζψλ εθηειείηαη ζηα ζπλεξγεία ηεο Φαξηθήο Βάζεσο.Ζ ιεηηνπξγία ησλ επηηεξνπκέλσλ θάξσλ ειέγρεηαη θαη ξπζκίδεηαη απφ ηνπο Φαξνθχιαθεο πνπ ππεξεηνχλ ζε θάζε θάξν. Οη θαξνθχιαθεο απνηεινχλ ζψκα κνλίκσλ ζηειερψλ Π.Ν., «Σν ψκα ησλ Φαξνθπιάθσλ». Ζ νκαιή ιεηηνπξγία ησλ απηφκαησλ θάξσλ ειέγρεηαη απφ ηα ζθάθε πνπ εθηεινχλ λαπζηπινΐα ζηελ πεξηνρή θαη αλαθέξνπλ ηπρφλ πξνβιήκαηα ιεηηνπξγίαο ζηηο ιηκεληθέο Αξρέο, νη νπνίεο ζηε ζπλέρεηα ελεκεξψλνπλ ηελ Τπεξεζία Φάξσλ, γηα λα επηιεθζεί ηεο απνθαηάζηαζεο. Σπρφλ πξνβιήκαηα ιεηηνπξγίαο ή ζβέζεηο ππξζψλ αληηκεησπίδνληαη άκεζα κε επείγνπζα απνζηνιή θηλεηνχ ζπλεξγείνπ. Μειινληηθά, πξνβιέπεηαη ε εγθαηάζηαζε ζπζηήκαηνο ηειεκεηξίαο

57 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 57 (Σήιεέιεγρνο θαη ηειερεηξηζκφο) ζην ζχλνιν ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ γηα ηε βέιηηζηε ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο. 4.6 Πηινηηθό ζύζηεκα ηειεπαξαθνινύζεζεο θαη ηειεειέγρνπ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ Διιεληθώλ Φάξσλ ηα πιαίζηα ηεο πξνζπάζεηαο εθζπγρξνληζκνχ ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ ηεο, ε Τπεξεζία Φάξσλ ζε ζπλεξγαζία κε ην εξεπλεηηθφ Παλεπηζηεκηαθφ Ηλζηηηνχην πζηεκάησλ Δπηθνηλσληψλ θαη Τπνινγηζηψλ (ΔΠΗΔΤ) ηνπ Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ, εθπφλεζε κειέηε θαη ππέβαιιε πξφηαζε γηα πηινηηθή εγθαηάζηαζε ελφο ζπζηήκαηνο ηειεπαξαθαινχζεζεο θαη ηειεειέγρνπ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ Διιεληθψλ Φάξσλ. ηελ κειέηε πνπ ππέβαιιε ε Τπεξεζία Φάξσλ θαη ην ΔΜΠ πξνηείλεηαη ε πηινηηθή εγθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε 5 Φάξνπο θαη ε κειέηε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κε ζθνπφ λα εθηηκεζεί ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ζε δπζκελείο ζπλζήθεο, λα δηεξεπλεζνχλ αλαιπηηθά δπλαηέο επεθηάζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ ιεηηνπξγηθφηεηά ηνπ ψζηε κειινληηθά λα πινπνηεζεί ε δηαζχλδεζε φισλ ησλ ειιεληθψλ Φάξσλ ζε έλα ελνπνηεκέλν δίθηπν ειέγρνπ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Ζ ιεηηνπξγία θαη εθκεηάιιεπζε ελφο ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο θαη ειέγρνπ ησλ Φάξσλ ζα πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα γηα άκεζν εληνπηζκφ βιαβψλ ζηνπο Φάξνπο θαη ηελ έγθαηξε θαη ηαρεία επηζθεπή ηνπο. Ζ επνπηεχνπζα αξρή ζα είλαη ζε ζέζε λα γλσξίδεη θαη λα θαηαγξάθεη ηελ θαηάζηαζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ Φάξσλ θαη ησλ εμνπιηζκψλ ηνπ αλά πάζα ζηηγκή, λα ελεκεξψλεηαη ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ιεηηνπξγίαο ηνπ Φάξνπ, γηα ηελ αθξηβή αηηία θαη ην είδνο ηεο βιάβεο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, κεηψλεηαη δξαζηηθά ν ρξφλνο απφθξηζεο (response time) κεηαμχ αλαθνξάο κηαο βιάβεο θαη επηζθεπήο ηεο, πνπ κε ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο ν εληνπηζκφο γίλεηαη απφ ηα δηεξρφκελα πινία κέζσ ησλ θαηά ηφπνπο Ληκεληθψλ Αξρψλ. Ζ ζθνπηκφηεηα εγθαηάζηαζεο ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο έρεη γίλεη αληηιεπηή ζε πνιιέο ρψξεο αλά ηνλ θφζκν, φπσο π.ρ. ΖΠΑ, Υηιή, Καλαδάο, Αγγιία, Ηηαιία, Ννξβεγία, Δζζνλία, Απζηξαιία θ.α, νη νπνίεο δηαζέηνπλ κεγάιεο αθηνγξακκέο θαη θαηά ζπλέπεηα κεγάιν αξηζκφ Φάξσλ. H ιεηηνπξγία παξφκνησλ ζπζηεκάησλ πνπ έρνπλ εγθαηαζηαζεί ζηηο πξναλαθεξζείζεο ρψξεο, έδεημε ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα θαη έθαλε θαλεξά ηα πιενλεθηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εγθαηάζηαζε ηνπο. ηηο 30 Ηνπλίνπ 2004 παξαδφζεθε ε εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ πηινηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηειεπαξαθνινχζεζεο ζε πέληε (5) θάξνπο.

58 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Σύζηημα λειηοσργίας θάρων Δμέιημε θαξηθώλ νπηηθώλ ζπζηεκάησλ: Αλαθιαζηήξεο Πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ην ζήµα θαη λα κεησζεί ε θαηαλάισζε ελέξγεηαο, εθαξκφζηεθαλ νη αξρέο ηεο νπηηθήο ησλ αλαθιαζηήξσλ (θαζξεθηψλ), πνπ µπνξνχζαλ λα ζηέιλνπλ ην ζήµα ζε ζπγθεθξηµέλεο δηεπζχλζεηο. Ζ πξψηε γξαπηή πεγή γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ιεηηνπξγίαο ελφο αλαθιαζηήξα αλήθεη ζηνλ Πιίλην 16, πνπ πεξηγξάθεη ηε ιεηηνπξγία ελφο θαζξέθηε σο αλαθιαζηήξα, µε ηελ ηδηφηεηα λα ζηέιλεη θσηεηλφ ζήµα ζε λαπηηιιφκελνπο αθφµε θαη ζε απφζηαζε ρηιηνκέηξσλ. Ζ ηδέα ηνπ Πιίληνπ επαλεμεηάζηεθε ην 1700, φηαλ δηαπηζηψζεθε φηη µε ηε ρξήζε θαζξεθηψλ παξαβνιηθνχ ζρήκαηνο, φρη µφλν ήηαλ δπλαηφλ λα θαηεπζπλζεί ε δέζµε θσηφο απφ ηε θσηηά ζε µεγάιεο απνζηάζεηο ζηε ζάιαζζα θαη µέζσ εµπνδίσλ, αιιά γηλφηαλ ηαπηφρξνλα θαη εμνηθνλφκεζε πξψησλ πιψλ θαχζεο. Σν θαηνπηξηθφ ζχζηεµα άξρηζε λα βξίζθεη εθαξκνγή µε ηελ πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αλάθιαζεο. πγθεθξηκέλνο αξηζµφο θαηφπηξσλ εθαξκφζηεθαλ ζε έλα κεηαιιηθφ ζχζηεµα µε αληίζηνηρεο πεγέο θσηφο, µε απνηέιεζµα ηελ επθνιφηεξε δηεπζέηεζε ηεο θαηεχζπλζεο ηεο θσηεηλήο δέζµεο. Σν ζχζηεµα βαζηδφηαλ ζηελ αξρή φηη φηαλ µία δέζµε θσηφο πξνζπέζεη ζε µία δηάθαλε, πεξηζζφηεξν ζπµπαγή επηθάλεηα, ηφηε αιιάδεη δηεχζπλζε αλάινγα µε ηελ ππθλφηεηα ηεο επηθάλεηαο ζηελ νπνία πξνζπίπηεη.σν 1819 άξρηζαλ λα θαηαζθεπάδνληαη ζηε Γαιιία ηα πξψηα εμεηδηθεπκέλα νπηηθά ζπζηήµαηα θάξσλ µε αλαθιαζηήξεο Δμέιημε νπηηθώλ ζπζηεκάησλ: Λακπηήξεο Fresnel, ζήµεξα Ζ επαλάζηαζε ζηα νπηηθά ζχζηεκα ησλ θάξσλ, πξαγκαηνπνηήζεθε κε ην θαηαδηνπηξηθφ ζχζηεκα θαθψλ Fresnel. Ο Fresnel ( ), γάιινο θπζηθφο δεκηνχξγεζε ην 1822 έλα νπηηθφ ζχζηεκα πνπ ζχληνκα αληηθαηέζηεζε φια ηα πξνγελέζηεξα ζηνπο επξσπατθνχο θαη παγθφζκηνπο θάξνπο. Πξσηνηνπνζεηήζεθε ζηνλ ηζηνξηθφ γαιιηθφ θάξν ηνπ Cordouan. Σν νπηηθφ ζχζηεκα ηνπ Fresnel απνηειείηαη ζηα αλψηεξν ηκήκα ηαπ απφ νκφθεληξνπο δαθηπιίνπο απφ πξίζκαηα γπαιηνχ θαη ζην θαηψηεξν απφ έλα θεληξηθφ ηχκπαλν πνπ νδεγεί ηε θσηεηλή δέζκε ζε έλα ζηελφ άλνηγκα. Πεηξακαηηθέο πξνζεγγίζεηο απέδεημαλ φηη ελψ ζηελ πεξίπησζε αλνηρηήο θιφγαο θαη θιφγαο κε αλαθιαζηήξα ράλεηαη αληίζηνηρα 97% θαη 83% ηεο ζπλνιηθήο πνζφηεηαο θσηφο, ζηελ πεξίπησζε ηνπ ζπζηήκαηνο Fresnel ράλεηαη κφλν ηα 17%. Παξάιιεια, ην ζχζηεκα Fresnel είλαη δπλαηφλ λα εθπέκςεη θσηεηλή δέζκε ζε αθηίλα 20 κηιίσλ.γεκηνπξγήζεθαλ δηάθνξα νπηηθά ζπζηήκαηα Fresnel ηα νπνία δηαθξίλνληαη ζε εθηά θιάζεηο (orders). Ζ θαζεκία ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ εζηηαθή απφζηαζε (νξηδφληηα) ηνπ θαηαθφξπθνπ άμνλα ηεο θσηεηλήο πεγήο (εζηίαο) απφ ηελ εζσηεξηθή επηθάλεηα ησλ 16 ("Storia Naturale", 650 µ.υ.)

59 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 59 θάηνπηξσλ (κεηξνχκελε ζε ρηι.), κε κεγαιχηεξε ηελ 1 ε ζπλέρεηα (2ε, 3ε, 4ε θιπ.). ηάμε θαη κεηνχκελν κέγεζνο ζηε Δηθόλα 61. Ο ηζηνξηθφο γαιιηθφο θάξνο ηνπ Cordouan, θαηαδηνπηξηθφ ζχζηεκα θαθψλ Fresnel Δηθόλα 62. Ο ηζηνξηθφο γαιιηθφο θάξνο ηνπ Cordouan,θιηκαθνζηάζην ( Δηθόλα 63. Ο ηζηνξηθφο γαιιηθφο θάξνο ηνπ Cordouan ( Με ηελ ηερλνινγηθή αλάπηπμε ηαπ 20νχ αη. θαη ηελ επηθξάηεζε ηαπ ειεθηξηζκνχ εηζήρζεζαλ πνιινί απηνκαηηζκνί ζην κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ, ψζηε λα κελ απαηηείηαη πιένλ ε χπαξμε κφληκνπ πξνζσπηθνχ, αιιά κφλν πεξηνδηθφο αλεθνδηαζκφο κε πεγή ελέξγεηαο. ήκεξα ρξεζηκνπνηνχληαη ζε πνιινχο θάξνπο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ελέξγεηαο, ειηαθή ελέξγεηα θαη θσηνβνιηατθά ηφμα.

60 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 60 Δηθόλα 64. Ο ηζηνξηθφο γαιιηθφο θάξνο ηνπ Cordouan ( Φάροι πεηρελαίοσ, αζεηιλίνης, ηλεκηρικοί και ηλιακοί θάροι Οη θάροη πεηρειαίοσ: Λεηηνχξγεζαλ απφ ην 1830 Ήηαλ φινη επηηεξνχκελνη θαη έδηλαλ ζηαζεξφ θαη αλαιάκπνλ θσο Γηα ηελ αλαιακπή ρξεζηκνπνηνχληαλ θαηάιιειε κεραλή σξνινγηαθνχ ηχπνπ πνπ θνπξδίδνληαλ απφ ηνλ θαξνθχιαθα Ήηαλ ηνπνζεηεκέλνη θπξίσο ζε ιηκάληα θαη έδηλαλ θσηνβνιία ζε απνζηάζεηο λκ. Έρνπλ φινη θαηαξγεζεί Οη θάροη αζεηηιίλες: Λεηηνπξγνχλ απφ ην 1915 Δίλαη απηφκαηνη αλαιάκπνληεο θαη νη πιένλ αμηφπηζηνη Έρνπλ θαηαξγεζεί ιφγσ πςεινχ θφζηνπο ζπληήξεζεο θαη ιεηηνπξγίαο Ο εθνδηαζκφο ησλ θάξσλ κε αέξην γίλεηαη θάζε ρξφλν

61 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 61 Οη ειεθηρηθοί θάροη: Λεηηνπξγνχλ κε ειεθηξηθφ ξεχκα ηνπ δηθηχνπ ΓΔΖ AC ην νπνίν ηξνθνδνηεί ειεθηξηθφ ιακπηήξαο( AC ή DC κε θνξηηζηή θαη ζπζζσξεπηέο) Αμηφπηζηνη θάξνη κε κεγάιε θσηνβνιία θαη πνιχ ρακειφ θφζηνο ζπληήξεζεο ιεηηνπξγίαο Οη ειηαθοί θάροη: Φάξνη λέαο ηερλνινγίαο ε νπνία άξρηζε λα εθαξκφδεηαη απφ ην 1980 Οη ειηαθνί αληηθαζηζηνχλ ηνπο θάξνπο αζεηηιίλεο, νη νπνίνη θαη δηεζλψο θαηαξγνχληαη Σν κέγεζνο ηεο ιπρλίαο θαη ε ηζρχο ηεο ειηαθήο γελλήηξηαο θαζνξίδεηαη απφ ηελ επηζπκεηή θσηνβνιία Ζ ειηαθή αθηηλνβνιία ζπιιέγεηαη απφ ηα ειηαθά θάηνπηξα θαη απνζεθεχεηαη ζηνπο ζπζζσξεπηέο Ο ιακπηήξαο δεκηνπξγεί ηηο αλαιακπέο θαη κπαίλεη ζε ιεηηνπξγία κε ηε βνήζεηα θσηνθχηηαξνπ ψζηε λα ιεηηνπξγεί κφλν ηε λχρηα Ζ ρσξεηηθφηεηα ησλ ζπζζσξεπηψλ ππνινγίδεηαη έηζη ψζηε ν θάξνο λα ιεηηνπξγεί ρσξίο πξφβιεκα γηα 15 κέξεο, δηάζηεκα θαηά ην νπνίν ζα επηθξαηνχλ δπζκελείο θαηξηθέο ζπλζήθεο 4.8 Δμέιημε ειιεληθώλ θαξηθώλ νπηηθώλ ζπζηεκάησλ ηηο 2 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 1859 "άξρεηαη ε απηνςία" ηνπ πξψηνπ πεξηζηξνθηθνχ θάξνπ ηνπ ειιεληθνχ δηθηχνπ ζηε Φάζζα ηεο Άλδξνπ, εθνδηαζκέλνπ µε θαηνδηνπηξηθφ ζχζηεµα Α' ηάμεσο. Σν νπηηθφ ζχζηεµα είρε χςνο 3,7 µ. θαη δηάµεηξν 1,84 µ. Ήηαλ θαηαζθεπαζκέλν απφ θξχζηαιιν θαη κπξνχληδν θαη απνηεινχζε ην αθξηβφηεξν θαη νκνξθφηεξν κνληέιν ηεο επνρήο. Δμαζθάιηδε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή εθκεηάιιεπζε ελέξγεηαο θαη πεξηζηξεθφηαλ αξγά πάλσ ζε ηξνρνχο νιίζζεζεο, ησλ νπνίσλ ηελ θίλεζε έδηλε έλαο πνιχπινθνο σξνινγηαθφο µεραληζµφο πνπ έµπαηλε ζε θίλεζε µε έλα βαξίδη. Σν βαξίδην, ζηελ άθξε ελφο ζπξµαηφζρνηλνπ, αλεβνθαηέβαηλε ζην εζσηεξηθφ ηνπ πχξγνπ µεηά ην πεξηνδηθφ θνχξδηζµα ηνπ θαξνθχιαθα. Μέρξη ην 1926, ην ειιεληθφ Φαξηθφ Γίθηπν είρε εθνδηαζηεί µε πεξηζζφηεξα απφ 110 θαηνδηνπηξηθά φισλ ησλ ηάμεσλ. Σν πέξαο φµσο ηνπ Β' Παγθνζκίνπ Πνιέµνπ άθεζε ζε ιεηηνπξγία 28 µφλν θάξνπο, απφ ηνπο 400 πνπ θψηηδαλ ηηο ειιεληθέο αθηέο. Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1980 άξρηζαλ ζηαδηαθά λα θαηαξγνχληαη ηα παιαηά θαξηθά ζπζηήµαηα. Σε ζέζε ηνπο πήξαλ ζχγρξνλα θσηηζηηθά µεραλήµαηα πνπ ζε θαλέλα ηνπο ζεµείν δε ζπµίδνπλ ηελ αηζζεηηθή ιεηηνπξγηθή ησλ παιαηψλ µε ην πιήζνο ησλ γξαλαδηψλ, ηξηβαίσλ θαη αμφλσλ πνπ έµπαηλαλ ζε ιεηηνπξγία µε ηε βνήζεηα µνλάρα ηεο βαξχηεηαο. Πνιιά θαλάξηα έπαςαλ λα είλαη πεξηζηξνθηθά θαη κεηαηξάπεθαλ ζε ζπίζεο. Μέρξη ην ηέινο ηνπ 2000 φινη νη θάξνη ηνπ

62 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 62 ειιεληθνχ Γηθηχνπ είραλ απηνκαηνπνηεζεί. Σα νπηηθά ηνπο ζπζηήµαηα θπιάζζνληαη ζε εηδηθά δηακνξθσκέλεο αίζνπζεο ηεο Φαξηθήο Τπεξεζίαο. ήµεξα, µε ην ζχζηεµα "ΓΗΟΓΔΝΖ" επηηεξνχληαη θαη ειέγρνληαη πηινηηθά 5 ειιεληθνί θάξνη, µε ηελ θαηαγξαθή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο µέζσ ηειεπηθνηλσληαθψλ κεζφδσλ, θαζηζηψληαο δπλαηή ηελ άµεζε επέµβαζε ηερληθνχ πξνζσπηθνχ ζε πεξίπησζε βιάβεο. 4.9 Δμέιημε ζπζηεκάησλ λαπζηπινΐαο Σν 1836 ν Samuel F.B. Morse δεκηνχξγεζε έλαλ θψδηθα µε γξαµµέο θαη ηειείεο ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ ειεθηξηθφ ηειέγξαθν. Σν γλσζηφηεξν ζήµα ηνπ ειεθηξηθνχ ηειέγξαθνπ είλαη µέρξη ζήµεξα ην S.O.S πνπ εμέπεκπαλ πινία ζε θαηάζηαζε αλάγθεο. Μία άιιε ζεµαληηθή εμέιημε ζηε λαπζηπινΐα ήηαλ ε δεκηνπξγία ηεο ειηαθήο ππμίδαο, (1900). Οη λαπηηιιφκελνη κπνξνχζαλ πιένλ λα βξνπλ επθνιφηεξα θαη πην αμηφπηζηα ηε ζέζε ηνπο θαη λα ραξάμνπλ αθξηβέζηεξα ηελ πνξεία ηνπο. Σν 1901 Marconi δεκηνχξγεζε ηνλ πξψην ξαδηνηειέγξαθν, ελψ ην 1920 θαηαζθεχαζε ηνλ πξψην ξαδηνθάξν. Έγηλε πιένλ αληηιεπηφ, φηη ζα µπνξνχζαλ λα ππάξρνπλ θάξνη ρσξίο νπηηθή αλαιακπή, αιιά πνπ ζα εμέπεκπαλ ερεηηθά ζήµαηα ζηα πινία πξνεηδνπνηψληαο ηνπο γηα επηθίλδπλεο αθηέο θαη πηζαλά αηπρήκαηα. Ο Watson (1935) εθεχξε ην Radar, πνπ απνηέιεζε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1940 βαζηθφ λαπηηιηαθφ βνήζεκα. Ζ γεσγξαθηθή ζέζε ησλ πινίσλ, θαζψο θαη ε λαπηηθή ηνπο πνξεία, ήηαλ πιένλ αζθαιήο θαη ζίγνπξε. Ζ απφιπηε αθξίβεηα ηνπ λαπηηθνχ ζηίγκαηνο γίλεηαη µε ηε ρξήζε ησλ ζπζηεκάησλ GPS (Global Positioning System) πνπ ιεηηνπξγνχλ βάζεη ζεµάησλ δνξπθφξσλ δίλνληαο µε αθξίβεηα ± µ ηελ αθξηβή γεσγξαθηθή ζέζε ζε έδαθνο θαη ζάιαζζα (ην εμειηγκέλν κνληέιν DGPS δίλεη αθξίβεηα ±5 µ). Παξά ηελ ηερλνινγηθή εμέιημε, σζηφζν, νη θάξνη εμαθνινπζνχλ λα απνηεινχλ ην νπηηθφ ζηίγµα ηεο ξφηαο ησλ θαξαβηψλ. ηέθνπλ αέλανη θαη πξνεηδνπνηνχλ µε ζηγνπξηά, ρσξίο ην θφβν ειεθηξνληθήο εκπινθήο, ή θαθνχ ρεηξηζµνχ. Δηθόλα 65. χγρξνλν ζχζηεκα πινήγεζεο (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

63 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΑ ΦΑΡΧΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ 5.1 Διαίρεζη ελληνικού θαρικού δικηύοσ ζε περιοτές Το ειιεληθό θαρηθό δίθησο δηαηρείηαη ζε περηοτές: Περηοτή 0 Βφξεην Ηφλην Πέιαγνο Περηοτή 1 Κφιπνη Παηξατθνχ θαη Κνξηλζηαθφο Περηοτή 2 Νφηην Ηφλην Πέιαγνο Περηοτή 3 Νήζνο Κξήηε Περηοτή 4 Μπξηψν Πέιαγνο - Κφιπνη Αξγνιηθφο θαη αξσληθφο Περηοτή 5 Κφιπνη Νφηηνο θαη Βφξεηνο Δπβντθφο, Μαιηαθφο,Παγαζεηηθφο - Νήζνο Δχβνηα Περηοτή 6 Βφξεηεο πνξάδεο - Βφξεην Αηγαίν Πέιαγνο - Θεξκατθφο Κφιπνο - Υαιθηδηθή - Θξαθηθφ Πέιαγνο Περηοτή 7 Βνξεηναλαηνιηθφ Αηγαίν Πέιαγνο Περηοτή 8 Νήζνη Κπθιάδεο Περηοτή 9 Ννηηναλαηνιηθφ Αηγαίν Πέιαγνο (Γσδεθάλεζνο) 5.2 Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα θάξσλ ζηελ Διιάδα Πξνθεηκέλνπ λα γίλνπλ θαηαλνεηά ζε βάζνο ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηνπ θάξνπο ζηελ Διιάδα ζα αθνινπζήζνπλ επηιεγκέλα παξαδείγκαηα Φάξνο Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Ιζηνξηθό θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Δηθόλα 66. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (

64 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 64 Ο θάξνο ηνπ Μεγάινπ Δµβφινπ βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηνπ Αγγεινρσξίνπ, ηνπ Γήµνπ Ν. Μεραληψλαο, ζηελ είζνδν ηνπ Θεξµατθνχ θφιπνπ (ΝΑ άθξν). Λφγσ ηεο γεσζηξαηεγηθήο ζέζεο ηνπ, ζηεθφηαλ σο θχιαθαο ηεο Θεζζαινλίθεο θαη απνηεινχζε, µαδί µε ην θξνχξην, πξνπχξγην ηεο ζαιάζζηαο άµπλαο ηεο πφιεο. Καηαζθεπάζηεθε ην 1864 απφ ηε γαιιηθή εηαηξεία Administration General des Phares de l'empire Ottoman, ζε µία επνρή πνπ ε Θεζζαινλίθε αλαδεηθλπφηαλ ζε ζεµαληηθφ ιηµάλη ηεο Βαιθαληθήο ζηε Μεζφγεην. Δληάζζεηαη ζην Διιεληθφ Φαξηθφ Γίθηπν θαηά ην ηέινο ηνπ Α' Παγθφζµηνπ Πνιέµνπ, ζεκαηνδνηψληαο ηελ εμέιημε ηεο πφιεο σο ζπκπξσηεχνπζαο ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο. Μεηά ην Β' Παγθφζκην Πφιεµν (1948) απνθαηαζηάζεθαλ νη δεµηέο πνπ είρε ππνζηεί απφ ηνπο βνµβαξδηζµνχο θαη έγηλαλ πξνζζήθεο απφ ζθπξφδεµα. ήµεξα εμαθνινπζεί λα ιεηηνπξγεί ππφ ηελ επνπηεία ηεο Τπεξεζίαο Φάξσλ θαη ηεο Ναπηηθήο Γηνίθεζεο θαη έρεη ραξαθηεξηζηεί (1998) σο Γηαηεξεηέν Νεψηεξν Μλεµείν Βηνµεραληθήο Κιεξνλνκηάο, µαδί µε άιινπο 26 θφξνπο ηνπ ειιεληθνχ δηθηχνπ. Λεηηνπξγηθό ζύζηεµα, θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Δηθόλα 67. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Μέρξη ην Β' Παγθφζκην Πφιεµν ιεηηνπξγνχζε µε µφληµν πξνζσπηθφ θαη µε θαχζηµν ην πεηξέιαην. Μεηά ην 1948 σο θαχζηµν ρξεζηµνπνηνχληαλ αζεηηιίλε θαη ιεηηνπξγνχζε απηφµαηα ρσξίο θαξνθχιαθα. Σν 1963 ην ζχζηεµα αληηθαηαζηάζεθε µε ειεθηξηθφ θαη απμήζεθε ε νξαηφηεηα ηνπ ζήµαηνο ηνπ θάξνπ απφ 16 ζε 17 λαπηηθά µίιηα. Μία ζεηξήλα ηνπνζεηήζεθε ζηελ θνξπθή γηα λα δίλεη ερεηηθφ ζήµα ζηηο νµηριψδεηο εµέξεο, φηαλ ην θσηεηλφ ζήµα δελ είλαη νξαηφ.

65 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 65 Κνηλσληθό-νηθνλνκηθό ππόβαζξν πεξηνρήο, θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Ο Γήµνο Ν. Μεραληψλαο εθηείλεηαη ζε ζηξέµµαηα θαη αξηζµεί πεξίπνπ θαηνίθνπο. Ζ Ν. Μεραληψλα είλαη ε "ςαξνµάλα" ηνπ Θεξµατθνχ, ην µεγαιχηεξν αιηεπηηθφ θέληξν ηεο Διιάδαο. Ο ηφπνο είλαη δεµέλνο µε ηε ζάιαζζα. Οη ηνπηθέο γηνξηέο είλαη αθηεξσµέλεο ζηε ζάιαζζα θαη ηα ςάξηα ηεο, πνπ ζξέθνπλ θησρνχο θαη πινχζηνπο θάησ απφ ην άγξππλν βιέµµα ηεο Παλαγηάο. Σν ζηελφ δεζµφ ηεο πεξηνρήο µε ηε ζάιαζζα επηβεβαηψλεη ε ιεηηνπξγία Ναπηηθήο ρνιήο Δµπνξνπινηάξρσλ θαη Μεραληθψλ πινίσλ. Φπζηθό πεξηβάιινλ θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Ζ πεξηνρή δηαζέηεη πινχζηα ρισξίδα θαη παλίδα, έλα ρψξν ησλ παιαηψλ Αιπθψλ ζηξεµµάησλ πνπ πξνζηαηεχεηαη απφ ην Natura, θαζψο θαη ηελ αξραία Αίλεηα απφ ηελ Δπνρή ηνπ Υαιθνχ µέρξη ηνπο Διιεληζηηθνχο ρξφλνπο. Σν θξνχξην εληφο ηνπ αχιηνπ ρψξνπ ηνπ θάξνπ θηίζηεθε ην 18 ν αηψλα θαη είλαη ζε πνιχ θαιή θαηάζηαζε γηα λα θηινμελήζεη πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη νηθνµνπζείν. Ζ γχξσ πεξηνρή είλαη εμαηξεηηθήο θπζηθήο νκνξθηάο, µε ζέα ηνλ ιπµπν, ηνλ πνηαµφ Αμηφ, ην Αηγαίν θαη ηε Θεζζαινλίθε. Σππνινγία θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Ο θάξνο ηνπ Μεγάινπ Δκβφινπ απνηειείηαη απφ ην θχξην ζψκα ηνπ πχξγνπ θαη ην βνεζεηηθφ θηίζκα (θαξφζπηην) κεηαγελέζηεξεο θαηαζθεπαζηηθήο θάζεο. Σν θηίζκα, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ πχξγνπ πνπ είλαη πξνζθνιιεκέλνο ζηε ΝΓ γσλία, έρεη νξζνγσληθή θάηνςε, δηαζηάζεσλ 12x8.5 κ. ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ θάξνπ επηθξαηεί ε ρξεζηηθή αλαγθαηφηεηα ηνπ ρψξνπ ν νπνίνο ραξαθηεξίδεηαη απφ ζηξαηησηηθή ιηηφηεηα θαη ζαθήλεηα ησλ επηκέξνπο ρψξσλ, ψζηε λα θαιχπηνληαη νη αλάγθεο ησλ θαξνθπιάθσλ πνπ δνχζαλ ζε απηφ. Οη θαηφςεηο ηνπ αθνινπζνχλ βαζηθέο γεσκεηξηθέο θφξκεο θαη απιέο γξακκέο ρσξίο άιια κνξθνινγηθά ζηνηρεία.

66 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 66 Δηθόλα 68. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Δηθόλα 69. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

67 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 67 Ο πχξγνο πνπ είλαη θπιηλδξηθήο κνξθήο, έρεη χςνο απφ ην έδαθνο 10.5 κ. θαη απφ ηε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο 30κ. Ζ δηάκεηξνο ηνπ είλαη ζηαζεξή θαη ίζε κε 3κ., κε πάρνο ηνηρνπνηίαο 0.70κ. Απφ ηνλ πξνζάιακν ηνπ πχξγνπ μεθηλά κεηαιιηθή ζθάια πνπ θζάλεη ζηελ πιάθα έδξαζεο ηνπ θαλνχ ζε χςνο 4,2 κ. απφ ην έδαθνο, φπνπ θαη βξίζθεηαη ν θσηηζηηθφο κεραληζκφο ηνπ θάξνπ. ην ζχλνιν ηνπ πχξγνπ, ππάξρνπλ δχν κφλν κηθξά αλνίγκαηα, δηαζηάζεσλ 0.40 εθ. Σν βνεζεηηθφ θηίζκα απνηειείηαη απφ: 1. πξνζάιακν 2. θνηηψλα 3. θνπδίλα 4. ηνπαιέηα 5. κεραλνζηάζην Καηαζθεπαζηηθέο ηερληθέο Θεκειίσζε θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Ζ ζεκειίσζε ηνπ πχξγνπ ηνπ θάξνπ είλαη θαηαζθεπαζκέλε απφ ιαμεπκέλα ιηζνζψκαηα καξκάξνπ, νη δηαζηάζεηο ησλ νπνίσλ θπκαίλνληαη απφ x εθ. Οη ιίζνη απηνί δεκηνπξγνχλ κία βάζε βάζνπο κεγαιχηεξνπ ηνπ 1 κ. γηα ηε ζηήξημε ηνπ θάξνπ.οη αξκνί ηνπ ζπλδεηηθνχ θνληάκαηνο έρνπλ πάρνο εθ. Έλα κηθξφ ηκήκα ηεο ζεκειίσζεο ηεο δπηηθήο πιεπξάο βξίζθεηαη πάλσ απφ ην επίπεδν ηνπ εδάθνπο θαη είλαη επηρξηζκέλν κε ηξεηο ζηξψζεηο θνληάκαηνο.

68 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 68 Δηθόλα 70. Θεκειίσζε πχξγνπ θάξνπ Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Αλσδνµή θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Οη ηνίρνη ηνπ πχξγνπ είλαη θαηαζθεπαζκέλνη απφ ζπκπαγείο πιίλζνπο, ηνπνζεηεκέλεο θαηά ηελ επηκήθε πιεπξά ηνπο. Οη δηαζηάζεηο ηνπο είλαη 7εθ., κε αξκφ ζπλδεηηθνχ θνληάκαηνο πάρνπο εθ. Σν πάρνο ησλ ηνίρσλ είλαη κ. θαη αθνινπζεί θπιηλδξηθή κνξθή απφ θάησ πξνο ηα πάλσ, ρσξίο λα κεηψλεηαη ε αθηίλα ηνπ. Οη πιίλζνη είλαη επηθαιπκκέλνη απφ ηξεηο ζηξψζεηο επηρξίζκαηνο πάρνπο 3-4 εθ. θαη αιιεπάιιειεο ζηξψζεηο ρξψκαηνο. Λφγσ ηνπ πάρνπο ησλ επηρξηζκάησλ, ε θαηάζηαζε δηαηήξεζεο ησλ πιίλζσλ θαη ηνπ ζπλδεηηθνχ θνληάκαηνο είλαη πνιχ θαιή.

69 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 69 Δηθόλα 71. πκπαγείο (κε κπιε ρξψκα)πιίλζνη ηνηρνπνηίαο πχξγνπ θάξνπ θαη δηάηξεηνη πιίλζνη ηνηρνπνηίαο (κε θφθθηλν ρξψκα) βνεζεηηθνχ θηίζκαηνο Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Σν ππφινηπν θηίζκα είλαη θαηαζθεπαζκέλν απφ δηάηξεηεο πιίλζνπο, ηνπνζεηεκέλεο νκνίσο θαηά ηε καθξηά πιεπξά ηνπο δηακνξθψλνληαο ηνπο εμσηεξηθνχο ηνίρνπο πάρνπο 25 εθ. θαη ηνπο εζσηεξηθνχο πάρνπο 15 εθ. Δίλαη νκνίσο επηρξηζκέλνη ζε κία ή θαη πεξηζζφηεξεο ζηξψζεηο θαη βακκέλνη άζπξνη. Πιάθεο δώκαηνο θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Μέζσ ελφξγαλσλ κεηξήζεσλ δε βξέζεθαλ δνθάξηα ή ππνζηπιψκαηα απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα γηα ηε ζηήξημε ηεο πιάθαο ηνπ δψκαηνο. Σα κνλαδηθά ζηνηρεία απφ ζθπξφδεκα, εθηφο απφ ηελ πιάθα νξνθήο, είλαη ηα ζελάδ ησλ παξαζχξσλ.

70 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 70 Δηθόλα 72. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα 1.πιάθα δψκαηνο βνεζεηηθνχ θηίζκαηνο,2.&3.ζελάδ παξαζχξσλ απφ ζθπξφδεκα, 4.πιάθα έδξαζεο θαλνχ («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Ζ πιάθα ζθπξνδέκαηνο έρεη πάρνο 7 εθ. θαη ην βάξνο ηεο ζπγθξαηείηαη απφ ηνπο παξάπιεπξνπο ηνίρνπο. Ζ πιάθα έδξαζεο ηνπ θαλνχ είλαη θαηαζθεπαζκέλε ζε δχν νηθνδνκηθέο θάζεηο. Δπηζηξώζεηο δαπέδσλ θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Σα δάπεδα ηνπ θηηξίνπ ηνπ θάξνπ, παξνπζηάδνπλ πνηθηιία. Σν δάπεδν ηνπ γξαθείνπ, ηνπ θνηηψλα, ηεο θνπδίλαο θαη ηεο ηνπαιέηαο είλαη θαιπκκέλα απφ πιαθίδηα κσζατθνχ 20ρ20 εθ. ηεο πεξηφδνπ ηνπ κεζνπνιέκνπ, ελψ ην δάπεδν ηνπ δσκαηίνπ ηνπ πξνζαιάκνπ, ηνπ πχξγνπ ζην επίπεδν ηνπ ηζνγείνπ, θαζψο θαη ηνπ κεραλνζηαζίνπ είλαη θαηαζθεπαζκέλν απφ ρπηφ ζθπξφδεκα. Σν δάπεδν ηνπ θαλνχ είλαη νκνίσο θαηαζθεπαζκέλν απφ ζθπξφδεκα, ζε δχν νηθνδνκηθέο θάζεηο.

71 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 71 Δηθόλα 73. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα Γάπεδν ππλνδσκαηίνπ-πιαθίδηα κσζαηθνχ 20Υ20 εθ. Γάπεδν πξνζαιάκνπ-ρπηφ ζθπξνδέκα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Αλάιπζε δνκηθώλ πιηθώλ θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Λίζνη θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Ληζνζψµαηα βξίζθνληαη ζην επίπεδν ηεο ζεκειίσζεο. Υαξαθηεξίδνληαη σο εμαηξεηηθά ζπµπαγέο µάξµαξν, ελψ ε ζιηπηηθή ηνπο αληνρή ππνινγίδεηαη ηεο ηάμεο ησλ 120 MPa.

72 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 72 Δηθόλα 74. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα 1,2,3,4 Οπηφπιηλζνη-ζπκπαγείο πιίλζνη πχξγνπ) 5,6,7 Λίζνη ζεκειίσζεο (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) θπξνδέκαηα θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα θπξφδεκα ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ πιάθα νξνθήο ησλ βνεζεηηθψλ ρψξσλ θαη ηα ζελάδ ησλ παξαζχξσλ. Μεηαιιηθά ζηνηρεία θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα Υάιπβαο ελζσκαησκέλνο ζην ζθπξφδεµα ππάξρεη ζηελ πιάθα νξνθήο ησλ βνεζεηηθψλ ρψξσλ, ζηελ πιάθα ζηήξημεο ηνπ θαλνχ ηνπ πχξγνπ θαη ζηα πξέθηα ησλ παξαζχξσλ ησλ βνεζεηηθψλ ρψξσλ. Ζ επηθάιπςε είλαη µηθξή (πεξίπνπ 1 εθ.) θαη ππάξρεη πέξαλ ηεο εµθαλνχο ξεγµάησζεο θαη απνθινίσζεο θαη απνµείσζε ηεο δηαηνµήο ησλ ξάβδσλ νπιηζµνχ, ζε ξάβδν πνπ είρε απνγπµλσζεί ζηελ πιάθα ζηήξημεο ηνπ θαλνχ ζην

73 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 73 πχξγν, ε απνµείσζε ηεο δηαηνµήο μεπεξλά ην 50%.Σα µεηαιιηθά θηγθιηδψµαηα πνπ είλαη ελζσµαησµέλα σο ζηεζαίν µπαιθνληνχ ζηελ πιάθα ζηήξημεο ηνπ θαλνχ ηνπ πχξγνπ έρνπλ επίζεο µεγάινπ βαζµνχ νμείδσζε. Λφγσ ηεο µε ιήςεο µέηξσλ, ην ζθπξφδεµα έρεη πιήξσο θαηαζηξαθεί απφ ηε δηάβξσζε ζηα ζεµεία πνπ νη ξάβδνη ησλ θηγθιηδσµάησλ ζηεξίδνληαη ζε απηφ. Τθηζηάµελε θαηάζηαζε Παζνινγία θάξνπ θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα ηηο ηνηρνπνηίεο (εμσηεξηθέο-εζσηεξηθέο) πνξνπζηάδνληαη αξθεηέο εµθαλείο ξσγµέο, µεγάινπ εχξνπο ζε ζεµεία. πγθεθξηκέλα ζην χςνο ηεο πιάθαο νξνθήο ππάξρνπλ νξηδφληηεο ξεγµαηψζεηο, πνπ δηαρσξίδνπλ ηελ πιάθα ζθπξνδέκαηνο απφ ηελ ηνηρνπνηία, θαζψο θαη δηαγψληεο, νη νπνίεο θαη απνδεηθλχνπλ θαζίδεζε εδάθνπο, Οη ξσγµέο απηέο ζπλερίδνληαη θαη ζηα δάπεδα απφ ζθπξφδεµα, πνπ πεξηθιείνπλ εμσηεξηθά ην θηίζµα. Δηθόλα 75. Γηάβξσζε μχιηλσλ θνπθσκάησλ ζην εζσηεξηθφ Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Ζ ηνηρνπνηία ηνπ πχξγνπ παξαµέλεη αλζεθηηθή, ελψ ε µνλαδηθή ξσγµή εµθαλίδεηαη ζην ζεµείν ζχλδεζεο ηνπ πιηλζφθηηζηνπ ηνίρνπ ηνπ πχξγνπ µε ηελ πιάθα έδξαζεο ηνπ θαλνχ θαη θαίλεηαη λα έρεη πξνέιζεη απφ ηε δηάβξσζε ηνπ νπιηζµνχ θαη ηε ζπζζψξεπζε αιάησλ ζηελ επηθάλεηα επαθήο. Παξάιιεια, παξαηεξνχληαη απνµεηψζεηο θαη απνθνιιήζεηο επηρξηζµάησλ ιφγσ ζπζζψξεπζεο πγξαζίαο θαζψο θαη άιιεο θζνξέο ζε δνµηθά ζηνηρεία (δηάβξσζε μχιηλσλ θνπθσµάησλ, απνθνιιήζεηο πιαθηδίσλ δαπέδσλ θιπ). Ο νπιηζµφο ζε ζηνηρεία απφ ζθπξφδεµα παξνπζηάδεη εηθφλα έληνλεο νμείδσζεο, ιφγσ ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ (γεηηλίαζε µε ηε ζάιαζζα) θαη ηε µηθξνχ πάρνπο επηθάιπςε.

74 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 74 Δηθόλα 76.Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα 1. Ρεγκαηψζεηο ζηελ πιάθα έδξαζεο ηνπ θαλνχ 2.&3. Δκθαλήο ξεγκάησζε ζηε λφηηα φςε 4.&5. Ρεγκάησζε ζηελ επαθή ηνπ θηίζκαηνο κε ηελ πιάθα ζθπξνδέκαηνο πνπ ην πεξηβάιιεηαχιηνο ρψξνο- (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Πξνηάζεηο απνθαηάζηαζεο θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα 17 Οη πξνηάζεηο απνθαηάζηαζεο ζπλνςίδνληαη ζηηο θάησζη: Απνκάθξπλζε πιάθαο νξνθήο βνεζεηηθψλ ρψξσλ θαη ππνζηχισζε ησλ πεξηκεηξηθψλ γσληψλ κε κεηαιιηθέο δνθνχο δηαηνκήο Η. Δπαλαθαηαζθεπή ηεο νξνθήο κε ζθπξφδεκα αλζεθηηθφ ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ θαη κε πξνζζήθε αλαζηνιέσλ δηάβξσζεο απφ ρισξνηφληα. 17 Πεγή: πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a

75 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 75 Καηαζθεπή ζελάδ πεξηκεηξηθά ησλ ηνηρνπνηηψλ ζην νπνίν ζα ελζσκαησζνχλ νη κεηαιιηθέο δνθνί. Καηαζθεπή δηαρσξηζηηθνχ αξκνχ 3-4 εθ. ζηηο επαθέο ησλ πεξηκεηξηθψλ ηνηρνπνηηψλ κε ηνλ πχξγν θαη πιήξσζε κε θαηάιιειν πιεξσηηθφ πιηθφ. Αληηθαηάζηαζε ηεο πιάθαο έδξαζεο ηνπ θαλνχ είηε κε λέα μχιηλε, ζηεξηγκέλε ζε ζηδεξά κεηαιιηθή ζηεθάλε πνπ ζα παηάεη πάλσ ζηελ ηνηρνπνηία ηνπ πχξγνπ, ή κε επαλαθαηαζθεπή ηεο απφ ζθπξφδεκα, αλζεθηηθφ ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ θαη κε εηδηθή πξνζηαζία ηνπ νπιηζκνχ. Απνθάιπςε θαη θαζαξηζκφο ησλ ξσγκψλ ζηηο ηνηρνπνηίεο θαη πιήξσζε ηνπο κε έλεκα βαζηζκέλν ζηε ζχζηαζε ηνπ θνληάκαηνο δφκεζεο ηεο ππάξρνπζαο ηνηρνπνηίαο. Καζαξηζκφο ησλ απνθνιιεκέλσλ επηρξηζκάησλ εζσηεξηθά θαη εμσηεξηθά θαη αληηθαηάζηαζή ηνπο κε λέα ζπκβαηά κε ηα παιαηά. Καζαξηζκφο απφ ηελ νμείδσζε ησλ θηγθιηδσκάησλ, ηνπ κεηαιιηθνχ θισβνχ, ηνπ νπηηθνχ ζπζηήκαηνο, ησλ θηγθιηδσκάησλ ησλ παξαζχξσλ θαη ηνπ κεηαιιηθνχ θιηκαθνζηαζίνπ θαη βαθή κε θαηάιιειν πιηθφ. Αληηθαηάζηαζε εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ θνπθσκάησλ (μχιηλα, κεηαιιηθά). Αλαθαηαζθεπή πιαθηδίσλ δαπέδσλ. Γηεπζέηεζε πεξηβάιινληνο ρψξνπ. Πξνηάζεηο αλάδεημεο θάξνπ Μεγάινπ Δµβόινπ, Αγγεινρώξη, Διιάδα 18 Ο ζηφρνο ηεο αλάδεημεο θαη δηαρείξηζεο ηνπ θάξνπ ηνπ Αγγεινρσξίνπ, δε βαζίδεηαη µφλν ζηελ ηζηνξηθή, αξρηηεθηνληθή θαη ηερλνινγηθή αμία ηνπ, αιιά θαη ζηε µειέηε ζηνηρείσλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο θαη πεξηνρήο ε νπνία είλαη ζηελά ζπλδεδεµέλε µε ηε ζάιαζζα θαη ηνλ πινχην ηεο. Βαζίδεηαη ζηελ αμηνπνίεζε θαη αλάδεημε ηεο πνιηηηζκηθήο θαη βηνµεραληθήο µαο θιεξνλνµηάο, θαζψο θαη ζηε µαθξά λαπηηθή θαη ζαιάζζηα ηζηνξία ηεο πεξηνρήο. Παξάιιεια, ζηεξίδεηαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ γχξσ πεξηβάιινληνο ρψξνπ θαη ζηε ζρέζε μεξάο θαη ζάιαζζαο πνπ νξηνζεηεί σο ζχλνξν. 18 Πεγή: πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a

76 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 76 Δηθόλα 77. Φάξνο Μεγάινπ Δµβφινπ, Αγγεινρψξη, Διιάδα (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Ο φινο ζρεδηαζκφο πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν πξνηάζεσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ αμηνπνίεζε ηνπ ίδηνπ ηνπ θάξνπ, ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ ηνπ, θαζψο θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ζηελ νπνία βξίζθεηαη, µε θχξηνπο άμνλεο ηελ ηνπξηζηηθή θαη νηθνλνκηθή αλαβάζµηζε ηνπ ηφπνπ. Οη βαζηθνί άμνλεο 19 γηα ην ζρεδηαζµφ ζπλνςίδνληαη ζηνπο εμήο: Γπλαηφηεηα αζθαινχο πξφζβαζεο ησλ επηζθεπηψλ ζην θάξν θαη ηελ επξχηεξε πεξηνρή µέζσ μεξάο θαη ζάιαζζαο. Λεηηνπξγία έθζεζεο ζην θχξην ζψµα ηνπ θάξνπ ζρεηηθά µε ηελ ηζηνξία ησλ θάξσλ θαη ηελ ηππνινγηθή, ηερλνινγηθή ηνπο εμέιημε, Αλάδεημε ησλ πνιηηηζηηθψλ αμηψλ ηηο πεξηνρήο µε εδηθέο; δηαδξνκέο-επηζθέςεηο; ησλ ρψξσλ (Αηλεία, Αιπθέο). Αμηνπνίεζε θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο (ρισξίδα θαη παλίδα), Γηεπζέηεζε ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ ηνπ θάξνπ µε δηαµφξθσζε ζηάζεσλ παλνξάµαηνο, εηδηθνχ ρψξνπ γηα παηδηθά παηρλίδηα, δεµηνπξγία µνπζείνπ θαζψο θαη θέληξνπ ηεθµεξίσζεο θαη έξεπλαο νρπξψλ, πνιηηηζηηθφ θέληξν ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο. Πξφηαζε γηα ηε δεµηνπξγία ελπδξείνπ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή γχξσ απφ ην θάξν. 19 Πεγή: πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a

77 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Φάξνο Φαζνύξα (λήζνο Φαζνύξα), πνξάδεο Ιζηνξηθό θάξνπ Φαζνύξα Ο θάξνο ηεο Φαζνχξαο ρηίζηεθε ην 1895 κεηά ην λαπάγην ελφο Γαλέδηθνπ πινίνπ. Υηίζηεθε πάλσ ζε ζρέδηα Γάιισλ κεραληθψλ, απφ πεηξάδεο θνπειίηεο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ πέηξα απφ ην λεζί ελψ κεηαθέξζεθαλ κφλν ηα καξκάξηλα ζθαινπάηηα θαη κηα άιιε καιαθφηεξε θαη επθνινπειέθεηε πέηξα γηα ηηο αθκέο ηνπ θηηξίνπ θαη ηα αλνίγκαηα. Δδξάδεηαη πάλσ ζε βξαρψδεο έδαθνο ελψ γχξσ απφ ηνλ πχξγν ηνπ θάξνπ θαη ζηε βάζε ηνπ, αιιά ελσκέλν κε απηφλ είλαη ρηηζκέλν ην ζπίηη πνπ δηέκελαλ θαη ζπλερίδνπλ λα δηακέλνπλ νη θαξνθχιαθεο. Δηθόλα 78. Ο θάξνο ηεο Φαζνχξαο ( Δηθόλα 79. Ο θάξνο ηεο Φαζνχξαο (

78 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 78 Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ ν θάξνο έζβεζε θαη νη θαξνθχιαθεο είραλ εληνιή λα ηνλ αλάβνπλ κφλν ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο (πξνθαλψο γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηνλ πινπ ησλ πινίσλ ηνπ Άμνλα θαη λα δπζθνιεχνπλ ηε δηέιεπζε ησλ ζπκκαρηθψλ πινίσλ).σν 1987 ν θάξνο κεηεηξάπε ζε απηνκαηνπνηεκέλν επηηεξνχκελν ειηαθφ. Απηφ ζεκαίλεη φηη ιεηηνπξγεί κφλνο ηνπ, αιιά θάζε ηφζν νη ππεχζπλνη θαξνθχιαθεο ηνλ επηζθέπηνληαη θαη ηνλ ζπληεξνχλ. Σν χςνο ηνπ πχξγνπ ηνπ θάξνπ είλαη 26 κέηξα, ελψ ην θαλάξη βξίζθεηαη ζπλνιηθά ζε 40 κέηξα χςνο πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο. Σν θσο πνπ εθπέκπεη ζήκεξα ν θάξνο δίλεηαη ζε έμη δέζκεο απφ κηα ιάκπα αινγφλνπ, αιιά ν παξαηεξεηήο πνπ βξίζθεηαη ζηε ζάιαζζα ην αληηιακβάλεηαη ζαλ λα είλαη ζβεζηφο γηα 10 θαη λα θσηίδεη γηα 1. Σν βειελεθέο ηνπ είλαη ζήκεξα 17 λ. κίιηα θαη είλαη έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο θάξνπο ηνπ Αηγαίνπ. Σν 2001 ραξαθηεξίζηεθε σο δηαηεξεηέν κλεκείν απφ ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ. Πξηλ απφ ηελ αλέγεξζε ηνπ θάξνπ ην λεζί ήηαλ αθαηνίθεην. Κάπνηα εξείπηα πνπ βξίζθνληαη ζηελ βνξεηλή πιεπξά έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο αξραία νρπξά. Τπάξρνπλ φκσο ζηε λφηηα θαη ηε δπηηθή πιεπξά ηνπ ιείςαλα θαηνίθεζεο απφ ηε Νενιηζηθή πεξίνδν κέρξη ην ηέινο ησλ Ηζηνξηθψλ ρξφλσλ. Παζνινγία, µνξθέο δηάβξσζεο θάξνπ Φαζνύξα Οη ζεµαληηθφηεξεο µνξθέο δηάβξσζεο πνπ εκθαλίδνληαη ζηε δνκή ηνπ πχξγνπ ηνπ θάξνπ, θαζψο θαη ζην βνεζεηηθφ θηίζµα είλαη: Γηάβξσζε ιίζσλ Δθηεηακέλεο θζνξέο ζηνπο ιίζνπο ιφγσ αηνιηθήο δηάβξσζεο (µκεραληθή δξάζε θξπζηάιισζεο αιάησλ θαη δξάζεο άλεηνπ) Ζ ζπλέξγεηα ησλ παξαγφλησλ απηψλ νδεγεί ζηελ απνθφιιεζε επηθαλεηαθνχ πιηθνχ Δληνλφηεξε είλαη ε δηάβξσζε ζηνπο αθξνγσληαίνπο ιίζνπο πνπ είλαη µαξγατθήο ζχζηαζεο Απνθινίσζε ιίζσλ, ιφγσ έληνλεο παξνπζίαο πγξαζίαο θαη αιάησλ Απνζέζεηο θαη θξνχζηεο ζηελ επηθάλεηα ησλ δφµσλ ζηηο πεξηνρέο µε ηε µεγαιχηεξε πξνζβνιή απφ πγξαζία (έθζεζε ζε λεξφ βξνρήο) Πξντφληα βηνινγηθήο δηάβξσζεο ζε ζθηεξέο πεξηνρέο µε πςειά πνζνζηά πγξαζίαο θαη ζενθξαζίαο Γηάβξσζε θνληαµάησλ-επηρξηζµάησλ Απνθινηψζεηο/απνθνιιήζεηο επηρξίζησλ ιφγσ ζπζζψξεπζε ο πγξαζίαο θαη ζπλέξγεηαο άιισλ παξαγφλησλ (δξάζεο αιάησλ) Μηθξνξεγµαηψζεηο ζε θνληάκαηα δφµεζεο ιφγσ ηεο ζπλέξγεηαο ζεξκνθξαζηαθψλ κεηαβαιιψλ, πξνζβνιήο απφ άιαηα θαη ηεο γεηηλίαζεο µε πιηθά επέµβαζεο απφ ηζηµέλην Γηάβξσζε ιφγσ επέµβαζεο µε ηζηµέλην /ζθπξφδεµα

79 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 79 Ζ ρξήζε ηζηκεληνθνληακάησλ επέµβαζεο σο θνληάκαηα δφµεζεο δεκηνχξγεζε πξνβιήκαηα ξεγµαηψζεσλ ζε γεηηληάδνληα απζεληηθά πιηθά (ιίζνη, θνληάκαηα) Δθηελήο δηάβξσζε νπιηζκνχ ηεο πιάθαο δφξαηνο ηνπ βνεζεηηθνχ θηίζκαηνο, Ζ θαηάζηαζε δηαηήξεζεο ησλ ζηνηρείσλ απφ ζθπξφδεµα είλαη πξνβιεκαηηθή µε ρξεκαηίζεηο ζε φιν ην εχξνο ηνπο θαη επηθαλεηαθή απνζάζξσζε πνπ θαζηζηά απξνζηάηεπην ηνλ νπιηζµφ Δηδηθά πεξηβιήκαηα παξνπζηάδνληαη ζηελ πιάθα ηνπ θαξφζπηηνπ θαη ηελ πεξηµεηξηθή δνθφ πνπ ηε ζηεξίδεη Σφζν εμσηεξηθά φζν θαη εζσηεξηθά ππάξρνπλ έληνλεο ρξεκαηίζεηο Γηάβξσζε µεηαιιηθψλ ζηνηρείσλ Γηάβξσζε ηνπ µκεηαιιηθνχ θηγθιηδψκαηνο ηνπ εμψζηε ηνπ θαλνχ Ομεηδψζεηο ζηα µεηαιιηθά αλνίγµαηα ηνπ θαλνχ Δηθόλα 80.Παζνινγία, µνξθέο δηάβξσζεο θάξνπ Φαζνχξα

80 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Γηάβξσζε κεηαιιηθνχ θηγθιηδψκαηνο ηνπ εμψζηε θαη ησλ κεηαιιηθψλ αλνηγκάησλ ηνπ θαλνχ. 2.Γηάβξσζε ιίζσλ. Απνθινηψζεηο/απνιεπίζεηο ιφγσ αηνιηθήο δηάβξσζεο, δξάζεο αιάησλ, ζεξκνθξαζηαθψλ κεηαβνιψλ. Απνζάζξσζε ζηνπο αθξνγσληαίνπο ιίζνπο.βηνινγηθή δηάβξσζε. 3. Γηάβξσζε θνληακάησλ-επηρξηζκάησλ.απνθνιιήζεηο επηρξηζκάησλ, απνζάζξσζε/ξεγκαηψζεηο θνληακάησλ δφκεζεο. 4. Γηάβξσζε ιφγσ επέκβαζεο κε ηζηκελην-ζθπξφδεκα.ρεγκαηψζεηο ζηε δνθφ ζηήξημεο πιάθαο θαξφζπηηνπ.γηάβξσζε επηθάιπςεο ζηελ πιάθα δψκαηνο ηνπ βνεζεηηθνχ θηηξίνπ. (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Φάξνο Γνπξνύλη (λήζνο θόπεινο) Ιζηνξηθό θάξνπ Γνπξνύλη Ο θάξνο βξίζθεηαη ζην Β. άθξν ηεο θνπέινπ, ζην αθξσηήξη Γνπξνχλη, Καηαζθεπάζηεθε ην 1884 θαη έρεη ραξαθηεξηζζεί σο Γηαηεξεηέν Νεψηεξν Μλεµείν. Ζ πξφζβαζε πξαγµαηνπνηείηαη αθνινπζψληαο ην ζρεηηθά βαηφ, ην θαινθαίξη, ρσµαηφδξνµν απφ ην ρσξηφ Γιψζζα. Έρεη εζηηαθφ χςνο 70 µ. Ο ηεηξάγσλνο πχξγνο ηνπ έρεη χςνο 17,8 µ. θαη ζηε βάζε ηνπ βξίζθεηαη ε θαηνηθία ησλ θαξνθπιάθσλ. ιν ην θηίξην είλαη θηηαγµέλν απφ "πφξη", πέηξα αξθεηά ειαθξχηεξε απφ ηηο ζπλεζηζµέλεο, πνπ πξνέξρεηαη απφ εθαηζηεηαθφ ηφθθν. Πηζαλφηεξνο ηφπνο πξνέιεπζεο ε Κίµσινο. Παζνινγία, µνξθέο δηάβξσζεο θάξνπ Γνπξνύλη Οη ζεµαληηθφηεξεο µνξθέο δηάβξσζεο είλαη: Γηάβξσζε ιίζσλ Δθηεηακέλεο θζνξέο ιφγσ αηνιηθήο δηάβξσζεο, µεραληθήο δξάζεο θξπζηάιισζεο αιάησλ, δξάζεο αλέµνπ, παξνπζίαο πγξαζίαο. Απνθφιιεζε επηθαλεηαθνχ πιηθνχ, δεµηνπξγία θνηινηήησλ, απνθινηψζεηο, ρξεκαηίζεηο ζηνπο αθξνγσληαίνπο ιίζνπο. Απνζέζεηο ζηηο πεξηνρέο µε ηε µεγαιχηεξε πγξαζία. Βηνινγηθή δηάβξσζε. Γηάβξσζε θνληαµάησλ-επηρξηζκάησλ Απνθνιιήζεηο επηρξίζησλ ιφγσ ζπζζψξεπζεο πγξαζίαο. Μηθξνξεγµαηψζεηο ζε θνληάµαηα δφµεζεο ιφγσ ζεξµνθξαζηαθψλ µεηαβνιψλ θαη γεηηλίαζεο µε πιηθά επέµβαζεο απφ ηζηµέλην. Γηάβξσζε ιφγσ επέµβαζεο µε ηζηµέλην /ζθπξφδεµα

81 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 81 Ζ ρξήζε ηζηµεληνθνληαµάησλ επέµβαζεο σο θνληάµαηα αξµνινγήµαηνο δεµηνχξγεζε πξνβιήµαηα ξεγµαηψζεσλ ζηα ππάξρνληα απζεληηθά πιηθά (ιίζνη, θνληάµαηα) Σν ζθπξφδεµα γηα ηελ αληηθαηάζηαζε ηεο πιάθαο ηνπ θαλνχ θαη ηνπ βνεζεηηθνχ θηίζµαηνο δεµηνχξγεζε εθηελείο θζνξέο ζηνπο ιίζνπο θαη ηα θνληάµαηα, πάλσ ζηα νπνία έρεη ζηεξηρζεί. Δθηελήο δηάβξσζε νπιηζµνχ ησλ πιαθψλ ζθπξνδέµαηνο. Γηάβξσζε µεηαιιηθψλ ζηνηρείσλ Γηάβξσζε ηνπ µεηαιιηθνχ θηγθιηδψκαηνο ηνπ εμψζηε ηνπ θαλνχ. Δηθόλα 81. Παζνινγία, µνξθέο δηάβξσζεο θάξνπ Γνπξνχλη 1. Γηάβξσζε ηνπ κεηαιιηθνχ θηγθιηδψκαηνο ηνπ εμψζηε ηνπ θαλνχ θαη ξεγκαηψζεηο ζηελ πιάθα ιφγσ δηάβξσζεο ηνπ νπιηζκνχ 2. Γηάβξσζε ιίζσλ. Απνθινηψζεηο/απνιεπίζεηο,ξεγκαηψζεηο.Βηνινγηθή δηάβξσζε. 3. Γηάβξσζε θνληακάησλ-επηρξηζκάησλ. 4. Γηάβξσζε ιφγσ επέκβαζεο κε ζθπξφδεκα. Ρεγκαηψζεηο ζηελ πιάθα δψκαηνο, ξεγκαηψζεηο ζε ιίζνπο. (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

82 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 82 Δηθόλα 82. Αλάιπζε δνµηθψλ πιηθψλ θάξνπ Γνπξνχλη 1. Γείγκα απζεληηθνχ θνληάκαηνο 2. Γείγκα ηζηκεληνθνληάκαηνο 3. Γείγκα ζθπξνδέκαηνο (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Φάξνο Σαίλαξν (Ν. Πεινπόλλεζνο) Ιζηνξηθό θάξνπ Σαίλαξν (Ν. Πεινπόλλεζνο) Ο θάξνο δεζπφδεη ζην αθξσηήξη Σαίλαξν ζην Ν. άθξν ηεο Πεινπνλλήζνπ. Καηαζθεπάζηεθε απφ ηνπο γάιινπο ζηα 1882 θαη ιεηηνχξγεζε γηα πξψηε θνξά ην Απφ ην 1984 πνπ ζηήζεθε ην απηφµαην θσηηζηηθφ µεράλεµα, ν θάξνο εγθαηαιείθζεθε θαη ζπµπεξηιαµβάλεηαη ζηνπο δηαηεξεηένπο θάξνπο. Ζ πξφζβαζε ζ' απηφλ παξνπζηάδεη ηδηαίηεξε δπζθνιία.ο ηεηξάγσλνο πχξγνο ηνπ, χςνπο 16 µ, µε εζηηαθφ χςνο 41 µ ζηέθεηαη απφ ην δηψξνθν µεηαιιηθφ θισβφ µε ην θσηηζηηθφ µεραληζµφ θαη ην πεξηζηξνθηθφ δηνπηξηθφ. Οη ιηζφθηηζηνη ηνίρνη ηφζν ηνπ πχξγνπ, φζν θαη ηνπ νηθήµαηνο είλαη εμσηεξηθά επηρξηζκέλνη, ελψ καξκάξηλνη θαη εµθαλείο είλαη νη γσληφιηζνη, ην γείζν θαη ην ζηεζαίν ηνπ νηθήµαηνο, ηα ηνμσηά ησλ παξαζχξσλ θαη ησλ ζπξψλ θαζψο θαη ην ραξαθηεξηζηηθφ γείζν ηνπ πχξγνπ. Παζνινγία, µνξθέο δηάβξσζεο θάξνπ Σαίλαξν (Ν. Πεινπόλλεζνο) Οη ζεµαληηθφηεξεο µνξθέο δηάβξσζεο πνπ εµθαλίδνληαη ζην θάξν είλαη: Γηάβξσζε ιίζσλ Φζνξέο ιφγσ ηεο ζπλέξγεηαο ηεο αηνιηθήο δηάβξσζεο, δξάζεο αιάησλ ζαιάζζεο, ζεξκνθξαζηαθψλ/πγξαζηαθψλ µεηαβνιψλ. Απνζέζεηο θαη θξνχζηεο. Βηνινγηθή δηάβξσζε. Υξεκαηίζεηο/απνθνιιήζεηο ηµεµάησλ ησλ µαξµάξηλσλ ζθαινπαηηψλ ηνπ πχξγνπ.

83 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 83 Γηάβξσζε θνληαµάησλ-επηρξίζησλ Έληνλε απνζάζξσζε επηρξηζκάησλ (απνθνιιήζεηο) ιφγσ ζπζζψξεπζεο πγξαζίαο. Μηθξνξεγµαηψζεηο ζε θνληάµαηα δφµεζεο ιφγσ ζεξµνθξαζηαθψλ µεηαβνιψλ, πξνζβνιήο απφ άιαηα θαη ηεο γεηηλίαζεο µε λέα πιηθά επηζθεπήο πνπ πεξηέρνπλ ηζηµέλην. Γηάβξσζε ιφγσ επέµβαζεο µε ηζηµέλην/ζθπξφδεµα Ζ ρξήζε ηζηµεληνθνληαµάησλ επέµβαζεο σο θνληάµαηα δφµεζεο δεµηνχξγεζε πξνβιήµαηα ξεγµαηψζεσλ ζε γεηηνληθά απζεληηθά πιηθά (ιίζνη, θνληάµαηα). Σν ζθπξφδεµα πνπ ρξεζηµνπνηήζεθε γηα ηελ αληηθαηάζηαζε ηεο πιάθαο έδξαζεο ηνπ θαλνχ θαη ηνπ δψµαηνο ηνπ βνεζεηηθνχ θηίζµαηνο δεµηνχξγεζε εθηελείο θζνξέο µε ρξεκαηίζεηο θαη απνθινηψζεηο ζηνπο ππάξρνληεο ιίζνπο θαη θνληάµαηα. Γηάβξσζε µεηαιιηθψλ ζηνηρείσλ Δθηελήο δηάβξσζε νπιηζµνχ ησλ πιαθψλ ζθπξνδέµαηνο µε απνθινίσζε ηεο επηθάιπςεο. Γηάβξσζε ηνπ µεηαιιηθνχ θηγθιηδψκαηνο ηνπ εμψζηε ηνπ θαλνχ. Δηθόλα 83. Παζνινγία, µνξθέο δηάβξσζεο θάξνπ Σαίλαξν (Ν. Πεινπφλλεζνο) 1.&2. Γηάβξσζε ιφγσ ρξήζεο ηζηκέληνπ. Τπεξθάιπςε δφκσλ. Ρεγκαηψζεηο/απνθνιιήζεηο ιίζσλ 3. Γηάβξσζε ιίζσλ. Ρεγκαηψζεηο/απνθνιιήζεηο ηκεκάησλ, πξνηφληα βηνινγηθήο δηάβξσζεο.

84 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Γηάβξσζε επηρξηζκάησλ. Απνθνιιήζεηο ζε εμσηεξηθέο θαη εζσηεξηθέο ζέζεηο. 5. Απνζάζξσζε θνληακάησλ δφκεζεο. (πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a) Δηθόλα 84. Φάξνο Σαίλαξν (Ν. Πεινπφλλεζνο) 1.Γηάβξσζε κεηαιιηθψλ ζηνηρείσλ. Οπιηζκφο πιάθαο έδξαζεο θαλνχ, κεηαιιηθφ θηγθιίδσκα, θνπθψκαηα. 2. Γείγκα απζεληηθνχ θνληάκαηνο. 3. Γείγκα ζθπξνδέκαηνο ( πιηθφ ηεο έθζεζεο «Πέηξηλνη θάξνη: Απφ ην ρζεο ζην ζήκεξα» (13-26/10/2007), 42α Γεκήηξηα, Θεζζαινλίθε. Γηνξγάλσζε: Δξγαζηήξην Γνκηθψλ Τιηθψλ, Σκ. Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ΑΠΘ. πλεξγαδφκελνο θνξέαο πξνγξάκκαηνο: Τπεξεζία Φάξσλ-Π.Ν.a)

85 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Φάξνο ζην Καζηξί Oζσλώλ Φσηνβνιία 27 κίιηα. Δζηηαθφ χςνο 106 κέηξα. Πχξγνο ζηξνγγπιφο, χςνπο 13 κέηξσλ. Βξίζθεηαη 550 κέηξα κέζα απφ ηελ αλαηνιηθή άθξε (Kάκπνο ηεο λήζνπ Φαλφο). Δίλαη ν βνξεηφηεξνο θάξνο ηνπ ειιεληθνχ θαξηθνχ δηθηχνπ θαη απφ ηνπο ειάρηζηνπο ζήκεξα επηηεξνχκελνπο. Δηθόλα 85. Φάξνο ζην Καζηξί Οζσλψλ ( Φάξνο ζηηο Πεξηζηεξέο Δηθόλα 86. Φάξνο ζηηο Πεξηζηεξέο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

86 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 86 Φσηνβνιία 13 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 30 µέηξα. Πχξγνο ζηξνγγπιφο ιεπθφο, χςνπο 17 µέηξσλ, επάλσ ζηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Βξίζθεηαη ζηελ θνξπθή ηεο νµψλπµεο βξαρνλεζίδαο ζηε µέζε ηνπ βφξεηνπ ζηφµηνπ ηεο θεξθπξατθήο ζάιαζζαο, απέλαληη απφ ηελ Καζζηφπε θαη ζην ζηελφ Ζπείξνπ-Κέξθπξαο. Ζ λεζίδα έρεη έλα ηδηφµνξθν ρξψµα θαη ζρήµα απφ ιεπθνθίηξηλν ζρηζηφιηζν δηαβξσµέλν απφ ηα θχµαηα. Ζ ζάιαζζα µε ην θηίξην επηθνηλσλνχζαλ µε ζηδεξέληα ζθάια 15 µέηξσλ θαη απφ εθείλν ην ζεµείν πςσλφηαλ ην θαλάξη άιια 16 µέηξα. Καηαζθεπάζηεθε απφ ηνπο Άγγινπο ηελ επνρή ηεο Ηνλίνπ Δπηαλεζηαθήο Πνιηηείαο. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε ην 1864 µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Δπηαλήζσλ. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήµεξα ν θάξνο δελ επηηεξείηαη, ην θηίξην είλαη εξεηπσκέλν θαη ην θσηηζηηθφ ηνπ έρεη αληηθαηαζηαζεί µε απηφµαην θαλάξη θσηνβνιίαο 5 µηιίσλ. 5.5 Φάξνο ζηνλ Μνύξην Δηθόλα 87.Φάξνο ζηνλ Μνχξην («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Φσηνβνιία 18 µίιηα. Δζηηαθφ χθνο 87 µέηξα. Πχξγνο ιεπθφο νθηάγσλνο επάλσ ζηελ Kαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Βξίζθεηαη 240 µέηξα µέζα απφ ην βφξεην άθξν ηεο λεζίδαο χβνηα ηεο αθηήο ηεο Ζπείξνπ. Καηαζθεπάζηεθε απφ ηε Γαιιηθή Δηαηξία Οζσµαληθψλ Φάξσλ γηα ινγαξηαζµφ ηεο Οζσµαληθήο Απηνθξαηνξίαο µε θσηηζηηθφ µεράλεµα θαηαδηνπηξηθφ Γ' ηάμεσο. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε µεηά ηνπο Βαιθαληθνχο Πνιέµνπο µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Νέσλ Υσξψλ. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήµεξα ν θάξνο δελ είλαη επηηεξνχκελνο θαη ιεηηνπξγεί µε µεράλεµα απηφµαην θσηνβνιίαο 12 µηιίσλ.

87 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Φάξνο ζηελ Λάθθα Παμώλ Φσηνβνιία 20 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 65 µέηξα. Καηαζθεπάζηεθε απφ ηνπο Άγγινπο ηελ επνρή ηεο Ηνλίνπ Δπηαλεζηαθήο Πνιηηείαο ζηε βφξεηα αθηή ησλ Παμψλ, ζηε ζέζε Λάθθα, µε αξρηθή θσηνβνιία 17 µίιηα θαη εζηηαθφ χςνο 112 µέηξα. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε ην 1864 µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Δπηαλήζσλ. Ο θάξνο ηεο Λάθθαο ιεηηνχξγεζε µέρξη ην 1913 νπφηε ζπλέβε θάηη παξάμελν. Σν µεζεµέξη ηεο 11εο Μαξηίνπ εθείλνπ ηνπ ρξφλνπ νη ηξεηο θαξνθχιαθεο µε ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο γεπµάηηδαλ έμσ απφ ην θάξν θαη ζηε ζθηά ησλ θνληηλψλ δέvηξσλ, γηα λα πξoζηαηεχovηαη απφ ηνλ πξφσξν ππεξβνιηθφ θαχζσλα. Υσξίο λα έρεη παξνπζηαζηεί θάηη αλεζπρεηηθφ ή θάπνηα έλδεημε θηλδχλνπ, είδαλ έθπιεθηνη ην θάξν θαη ην θηίξην νιφθιεξν λα ράλovηαη απφ µπξνζηά ηνπο. ηε ζέζε ηνπο άλνημε µηα ραξάδξα 200 µ. µήθνπο θαη 20 µ. βάζνπο. Ο θάξνο θαη ην θηίξην ζάθηεθαλ θάησ απφ ηα ρψµαηα ηεο θαζίδεζεο. ηελ Τπεξεζία Φάξσλ, ζηνλ Πεηξαηά, ππάξρεη µία εηθφλα ηνπ Αγίνπ Νηθνιάνπ αιιά ζε λεαξή ειηθία, ζηνηρείν πνπ ηελ θάλεη εμαηξεηηθά ζπάληα. Σν 1996 νη θαξνθχιαθεο ηεο Λάθθαο ηελ παξέδσζαλ ζηνλ ηφηε Γηεπζπvηή Αξρηπινίαξρν Α. Γεµφπνπιν µε ηελ πιεξνθνξία φηη ήηαλ ην µφλν πξάγµα πνπ είρε ζσζεί απφ ηνλ παιαηφ θάξν. Μεηά ηελ θαζίδεζε, ε αλάγθε θαηαζθεπήο λένπ θάξνπ ήηαλ επηηαθηηθή θαη θαζνξίζηεθε ην πιεζηέζηεξν αζθαιέο ζεµείν γηα ηελ αλέγεξζε ηνπ λένπ θηηξίνπ ζηε ζέζε Κνπέξν. ην µεηαμχ είρε παξαγγειζεί θαη ην θαηλνχξγην µεράλεµα. Δμαηηίαο ηνπ πνιέµνπ, ε θαηαζθεπή θαη ε παξαιαβή ηνπ θηηξίνπ θαζπζηέξεζε µέρξη ηνλ Απξίιην ηνπ 1916, νπφηε έθηαζε χζηεξα απφ πεξηπέηεηεο θαη ην θαηλνχξγην µεράλεµα. Ζ ηνπνζέηεζε θαη ε παξαιαβή ηνπ µεραλήµαηνο θαζπζηέξεζαλ πάιη εμαηηίαο ηνπ πνιέµνπ, µε απνηέιεζµα ν θάξνο λα δηαγξαθεί απφ ράξηεο θαη θαξνδείθηεο µέρξη ην Απφ ηφηε ν θάξνο ιεηηνπξγεί µέρξη ζήµεξα σο επηηεξνχµελνο θαη έρεη θσηνβνιία 20 µίιηα. Δηθόλα 88. Φάξνο ζηελ Λάθθα Παμψλ («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

88 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Φάξνο ζηελ Μαληόλλα Παμώλ Φσηνβνιία 9 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 26 µέηξα. Πχξγνο ηεηξάγσλνο, χςνπο 8 µέηξσλ, επάλσ ζηελ kαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Δίλαη ν ηξίηνο θάξνο πνπ θαηαζθεπάζηεθε ην 1825 απφ ηνπο Άγγινπο ηελ επνρή ηεο Ηνλίνπ Δπηαλεζηαθήο Πνιηηείαο θαη βξίζθεηαη ζηε λεζίδα Mαvηφλλα, δίπια ζηελ εθθιεζία ηεο Παλαγίαο, έμσ απφ ην ιηµάλη ηνπ Γαίνπ ζηελ αλαηνιηθή αθηή ησλ Παμψλ. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε ην 1864 µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Eπηαλήζσλ. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήµεξα ν θάξνο ζπλερίδεη λα ιεηηνπξγεί ζην ίδην ζεµείν σο επηηεξνχµελνο µε θσηνβνιία 9 µηιiσλ θαη ζχγρξνλν µεράλεµα. 5.8 Φάξνο ζηνπο Αληίπαμνπο-1906 Φσηνβνιία 14 µίιηα. Όςνο εζηίαο απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο 41 µέηξα. Πχξγνο ηεηξάγσλνο, χςνπο 12 µέηξσλ, ζπλερφµελνο µε ηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Σν αξρηθφ θσηηζηηθφ ηνπ µεράλεµα ήηαλ θαηνδηνπηξηθφ. Βξίζθεηαη ζηε ζέζε Ννβάξξα ζηε Ν.Α. άθξε ησλ Avηίπαμσλ. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήµεξα ν θάξνο ιεηηνπξγεί ζην ίδην ζεµείν σο απηφµαηνο µε θσηoβoιία 12 µίιηα. Δηθόλα 89. Φάξνο ζηνπο Αληίπαμνπο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

89 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 89 Δηθόλα 90. Φάξνο ζηνπο Αληίπαμνπο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Δηθόλα 91. Φάξνο ζηνπο Αληίπαμνπο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

90 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Φάξνο ζην Γνπθάην Λεπθάδαο Φσηνβνιία 23 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 70 µέηξα. Πχξγνο ηεηξάγσλνο, χςνπο 14 µέηξσλ, ζηε δπηηθή πιεπξά ηεο θαηνηθίαο ησλ θπιάθσλ. Βξίζθεηαη 350 µέηξα µέζα απφ ηε Ν.Γ. άθξε ηεο Λεπθάδαο ζην αθξσηήξην Γνπθάην ή Κάβνο ηεο Κπξάο ή απθνχο Άιµα. Σν 1941 ν πχξγνο ηνπ θάξνπ θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ζηε ζέζε ηνπ ην 1945 μαλαρηίζηεθε θπιηλδξηθφο απφ µπεηφλ. ήµεξα ν θάξνο ιεηηνπξγεί µε απηφµαην ειεθηξηθφ µεράλεµα θσηνβνιίαο 24 µηιίσλ Φάξνο ζηελ Κόπξαηλα Φσηνβνιία 10 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 10 µέηξα. Πχξγνο ζηξνγγπιφο, χςνπο 9 µέηξσλ, ζπλερφµελνο µε ηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Βξίζθεηαη ζηελ αλαηνιηθή άθξε (Κφπξαηλα) ηνπ παιαηνχ ζηφµηνπ ηνπ Αξάρζνπ, ζηελ αθηή ηεο Ζπείξνπ. Σν θηίξην ηνπ θάξνπ θαη ε θαηνηθία ησλ θπιάθσλ θαηαζθεπάζηεθαλ ην 1907.

91 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 91 Δηθόλα 92.Φάξνο ζηελ Κφπξαηλα,ηνκή («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Δηθόλα 93.Φάξνο ζηελ Κφπξαηλα, θάηνςε θαη φςε («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Ο Λπθνχδεο, ζην θαξνδείθηε ηνπ 1936, αλαθέξεη ζαλ ρξνλνινγία πξψηεο αθήο ην 1893, ζηνηρείν φµσο πνπ δελ αλαθέξεηαη ζε πξνεγνχµελνπο θαξνδείθηεο. Δάλ δελ πξφθεηηαη πεξί ηππνγξαθηθνχ ιάζνπο, πηζαλφλ λα ππήξμε θάπνηνο µηθξφο θαλφο ιηµέλνο ζε ζεµείν γεηηνληθφ, πξάγµα φµσο θαη πάιη απίζαλν. Σν 1941 ν θάξνο θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήµεξα ν θάξνο έρεη εγθαηαιεηθζεί θαη ην θσηηζηηθφ ηνπ έρεη αληηθαηαζηαζεί µε απηφµαην θαλάξη πνπ ιεηηνπξγεί ζηελ θνξπθή ηνπ παιαηνχ πχξγνπ ηνπ µε θσηνβνιία 5 µίιηα Φάξνο ζην Φηζθάξδν Κεθαιιελίαο - (1867) Φσηνβνιία 9 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 27,5 µέηξα. Πχξγνο ηεηξάγσλνο, χςνπο 14 µέηξσλ. Βξίζθεηαη ζην Β.Γ. θέξαο ηνπ ζηφµηνπ ηνπ δίαπινπ ηεο Ηζάθεο. ηελ ίδηα πεξηνρή θαη πνιχ θνληά ζηνλ ηεηξάγσλν πχξγν ηνπ θάξνπ, ππάξρεη εξείπην πχξγνπ θσινπξνθσληθνχ πνπ ζχµθσλα µε θαξνδείθηε ηνπ 1879 ήηαλ ν πξψηνο θάξνο ηνπ Φηζθάξδνπ θαη ιεηηνχξγεζε ην 1867 µε θσηηζηηθφ µεράλεµα θαηαδηνπηξηθφ.

92 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 92 Δηθόλα 94. Φάξνο ζην Φηζθάξδν Κεθαιιελίαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Σν 1892 θαηαζθεπάζηεθε ν λένο πχξγνο θαη ιεηηνχξγεζε µε θσηηζηηθφ γπαιί θαηνδηνπηξηθφ. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήµεξα ν θάξνο είλαη απηφµαηνο µε θσηνβνιία 7 µίιηα Φάξνο ζην Γεξoγόµπo Κεθαιιελίαο Δηθόλα 95. Φάξνο ζην Γεξoγφµπo Κεθαιιελίαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Φσηνβνιία 20 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 49 µέηξα. Πχξγνο ηεηξάγσλνο, χςνπο 16 µέηξσλ, ζπλερφκελνο µε ηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Βξίζθεηαη Ν.Γ. ηεο ρεξζνλήζνπ ηεο Παιεθήο. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο νιφθιεξνο ν πχξγνο θαη ν θάξνο ιεηηνχξγεζε πάιη ην 1945 ζε πχξγν θπιηλδξηθφ απφ ηζηκέλην Φάξνο ζηνπο Βαξδηάλνπο Φσηνβνιία 10 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 28 µέηξα. Καηαζθεπάζηεθε απφ ηνπο Άγγινπο ηελ επνρή ηεο Ηνλίνπ Δπηαλεζηαθήο Πνιηηείαο ζην ζηφµην ηνπ θφιπνπ ηνπ Aξγoζηoιioπ ηεο Κεθαιιελίαο, επάλσ ζηε λεζίδα Βαξδηάλνη (αξρ. Λεηψα). Ο πχξγνο ηνπ, ρηηζµέλνο ζε θνληηλή απφζηαζε απφ ηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ, είρε χςνο 25 µέηξσλ θαη ήηαλ απφ ηνπο

93 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 93 πςειφηεξνπο θαη ζηεξεφηεξνπο ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε ην 1864 µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Δπηαλήζσλ. Σν 1890 ην µεράλεµά ηνπ αληηθαηαζηάζεθε µε θαηνδηνπηξηθφ.σελ ίδηα επνρή πηζαλφλ λα έγηλε θαη θάπνηα µεηαηξνπή ζηνλ πχξγν ηνπ θάξνπ, δεδνµέλνπ φηη ζηνπο λεφηεξνπο θαξνδείθηεο ην εζηηαθφ χθνο είλαη 28 µέηξα θαη ην χςνο ηνπ θηίζµαηνο 25 µέηξα. Αξγφηεξα ν πχξγνο ηνπ θάξνπ θαηαζηξάθεθε απφ ζεηζµφ θαη ην 1950 ηνπνζεηήζεθε απηφµαην µεράλεµα αεξίνπ ιiγα µέηξα απφ ηε βάζε ηνπ παιαηνχ θάξνπ. Δηθόλα 96. Φάξνο ζηνπο Βαξδηάλνπο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) 5.14 Φάξνο ζηνπο Άγηνπο Θεόδσξνπο (Θαιαζζόµπινη Αξγνζηνιίνπ) Φσηνβνιία 9 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 12 µέηξα. Δίλαη ν δεχηεξνο ππξζφο πνπ άλαςαλ νη Άγγινη ην 1828 ζηα Δπηάλεζα (Ηφληνο Δπηαλεζηαθή Πνιηηεία) θαη είλαη θαλφο ζηε δεμηά πιεπξά ηεο εηζφδνπ ηνπ ιηµαληνχ ηνπ Αξγνζηνιίνπ. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε ην 1864 µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Δπηαλήζσλ. χµθσλα µε ην θαξνδείθηε ηνπ 1872, ν θάξνο εμαηηίαο ζεηζµνχ έπαζε ζνβαξέο δεµίεο. Σν 1868 επηζθεπάζηεθε. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην Δηθόλα 97. Φάξνο ζηνπο Άγηνπο Θεφδσξνπο (Θαιαζζφµπινη Αξγνζηνιίνπ) («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

94 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 94 ην ζεµείν απηφ ππήξρε έλαο εγθαηαιεηκκέλνο αλεµφµπινο. Υηίζηεθε θπθιηθφο εμψζηεο εηο ην µέζνλ ηνπ χςνπο ηνπ θαη ζεηξά απφ θνιφλεο γηα ηελ ππνζηήξημή ηνπ. Σν «πεξηθαιέο θαη ηδηφηππνλ απηφ µλεµείνλ» ή «... θηίξην ελ είδεη αξραίνπ λανχ µεηά Πεξηζηπιίνπ», φπσο ην ραξαθηεξίδεη ν Λπθνχδεο, είλαη µνλαδηθφ ζην είδνο ηνπ, αλ θαη ηνπιάρηζηνλ αξρηηεθηνληθά δελ έρεη ζρέζε µε ην θαλάξη, ηε ιεηηνπξγία ηνπ, ην πεξηβάιινλ θ.ά. Απηφ φµσο δελ εµπνδίδεη ην ζεµεξηλφ απηφµαην µε επηηεξνχµελν θαλάξη αεξίνπ λα εμππεξεηεί φπσο ζα εμππεξεηνχζε αλ βξηζθφηαλ ζηελ θνξπθή µηαο ζηδεξέληαο θνιφλαο Φάξνο ζην Γξέπαλν Παηξώλ ή Φαζόππξγoο Φσηνβνιία 11 κίιηα. Δζηηαθφ χςνο 9 κέηξα. Πχξγνο ιηζφθηηζηνο ζηξνγγπιφο, χςνπο 7 κέηξσλ, ζπλερφκελνο κε ηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Σν θσηηζηηθφ ηνπ ήηαλ θαηνδηνπηξηθφ Γ' ηάμεσο. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξκαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην Δηθόλα 98. Φάξνο ζην Γξέπαλν Παηξψλ ( O παιηόο θάξνο ζηελ Πάηξα Ζ Πάηξα ήηαλ ε πξψηε αιεζηλά Δπξσπατθή πφιε ζηελ Διιάδα. Σν θαηλνχξγην ηεο θνκκάηη θηίζηεθε απφ ηνλ Καπνδίζηξηα κε πνιενδνκηθφ ζρέδην.σν ιηκάλη ηεο Πάηξαο απνηέιεζε ηελ πχιε ηεο Διιάδαο πξνο ηε Γχζε. Δκπαηλαλ εκπνξεχκαηα θαη ηδέεο, ήηαλ δειαδή ε είζνδνο πιηθψλ αγαζψλ θαη ηδενινγηψλ. Σφηε ήηαλ ην θπξηψηεξν ιηκάλη ηεο ρψξαο, αλψηεξν θαη απφ απηφ ηνπ Πεηξαηά. Απφ εδψ μεθηλνχζαλ νη αθηνπιντθέο γξακκέο γηα Ακεξηθή - Απζηξαιία - Δπξψπε θαη απφ εδψ γίλνληαλ νη εμαγσγέο θαη εηζαγσγέο ησλ πεξηζζνηέξσλ εηδψλ κε ζεκαληηθφηεξν ηε ζηαθίδα.οηαλ αλνίγεη ν Ηζζκφο ηεο Κνξίλζνπ (νπφηε ε πξφζβαζε πξνο ηνλ Πεηξαηά είλαη εχθνιε) ε Πάηξα ράλεη ηελ νηθνλνκηθή ηεο αίγιε θαη ην ιηκάλη ηεο πεξλά ζε δεχηεξε κνίξα. Σν ιηκάλη θαη ε πφιε ζπλδένληαη ζηελά θαη άξξεθηα. Ο κψινο κε ην θάξν θαη ν Γαιιηθφο κψινο ήηαλ ρψξνη πεξηπάηνπ θαη δηαζθέδαζεο, ελψ νη βάξθεο πξνζθέξνληαλ γηα βφιηεο ζηα θαζαξά λεξά ηνπ θφιπνπ.ο θάξνο, ην ζηνιίδη θαη ζχκβνιν ηεο Πάηξαο ήηαλ

95 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 95 ρηηζκέλνο απφ πέηξα. Ο θάξνο θαη ην θαθελεδάθη ηνπ ζπγθέληξσλε πιήζνο θφζκνπ. ηελ πεξηνρή Αγ. Αλδξέα θαηαζθεπάζηεθε ην 1999 ν ζχγρξνλνο θάξνο ν νπνίνο είλαη πηζηφ αληίγξαθν ηνπ παιαηνχ πνπ θαηεδαθίζηεθε ην Δηθόλα 99. xέδηo ηoπ Christian Hansen 20, ), «Φάξoο ζηελ Πάηξα, Aζήλα 25 Ioπλίoπ 1838». Γελ πινπνηήζεθε. (Απφ ην ιεχθσκα ηεο Aξηζηέαο Παπαληθνιάνπ - Kξίζηελζελ «Xξηζηηαλφο Xάλζελ. Eπηζηνιέο θαη ζρέδηα απφ ηελ Διιάδα», Δθδφζεηο ΧKEANIΓA.) 20 O Υαλο Κξίζηηαλ Υάλζελ (Hans Christian Hansen, 20 Απρηιίοσ Μαΐοσ 1883), ήηαλ Γαλός αρτηηέθηολας, κεγαιχηεξνο αδειθφο ηνπ Θεόθηιοσ Χάλζελ. ε ζρέδηα ηνπ βαζίζηεθε ε θαηαζθεπή ηνπ θηηξίνπ ηνπ Παλεπηζηεκίοσ Αζελώλ. Έθηηζε επίζεο ην Γεληθφ Ννζνθνκείν ηεο Κοπεγτάγες (Kommunehospitalet) ( ) κε εκθαλείο Βσδαληηλές επηξξνέο.

96 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 96 Δηθόλα 100. Φάξoο ζηελ Πάηξα ( Δηθόλα 101. Φάξoο ζηελ Πάηξα ην 1972 (

97 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Ο Φάξνο ηνπ Γπζείνπ 21 Πξψηνο κεηαμχ ησλ ηξηψλ θάξσλ ηεο Μάλεο ρηίζηεθε ζηα 1873 ν θάξνο ζην ιηκάλη ηνπ Γπζείνπ, ζην κπρφ ηνπ Λαθσληθνχ θφιπνπ. Σελ επνρή εθείλε ην Γχζεην γλψξηδε ζεκαληηθή αθκή: απφ ην 1860 έσο ην 1900 ν πιεζπζκφο απμαλφηαλ απφ θαη. ζε θαη. ε πφιε απνθηνχζε έλα λέν ηππνδάκεην ζρέδην επέθηαζεο (1861) θαη ηα ηερληθά έξγα γηα ηε δηακφξθσζε ησλ παξαιηαθψλ δσλψλ (επηρψζεηο, κνιψζεηο, πξνθπκαίεο) θαηαζθεπάδνληαλ κε γνξγνχο ξπζκνχο. Μεγάιε ψζεζε ζηελ ππνδνκή ηνπ ιηκαληνχ έδσζε ε ζχζηαζε ηνπ Ληκεληθνχ Σακείνπ ην Σν Σακείν κεξίκλεζε θαη γηα ηνλ λαπηηθφ θσηηζκφ ηνπ ιηκαληνχ, αξρηθά κε έλαλ θαλφ ζηαζεξνχ θσηφο (1859) θαη 13 ρξφληα αξγφηεξα (1873) κε ηνλ επηβιεηηθφ καξκάξηλν θάξν πνπ δηαζψδεηαη κέρξη ζήκεξα. Ο θάξνο ρηίζηεθε ζε πςφκεηξν 4κ. ζην αλαηνιηθφ άθξν ηεο λεζίδαο Κξαλάε, ε νπνία αξγφηεξα (1898) ελψζεθε κε θξεπίδσκα κε ηελ μεξά, γηα ηελ θαιχηεξε πξνζηαζία ηνπ ιηκέλνο. Δηθόλα 102. O Φάξνο ηνπ Γπζείνπ («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Σν θηίξην δηαθξίλεηαη γηα ηε ζπκκεηξία ησλ φςεσλ, ηελ αξκνλία ησλ αλαινγηψλ, ηελ εμαηξεηηθήο πνηφηεηαο καξκάξηλε ηνηρνπνηία, ηηο νηθνδνκηθέο ιεπηνκέξεηεο θαη ηδίσο γηα ην ιακπξφ, πςίθνξκν, νθηάγσλν πχξγν ηνπ. Ο πχξγνο έρεη πέηξηλν ζψκα χςνπο 20κ. θαη πεξηιακβάλεη ηε ζπεηξνεηδή ζθάια αλφδνπ κε 93 ζθελνεηδείο καξκάξηλεο βαζκίδεο. Χο θεθαιή, ζηελ θνξπθή ηνπ πχξγνπ επηθαζφηαλ δηψξνθνο κεηαιιηθφο θισβφο κε ην θσηνζηάζην, ψζηε ην χςνο ηνπ θσηηζηηθνχ κεραλήκαηνο κε ην «νπηηθφλ» λα είλαη ζηα 27 κ. απφ ηε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο. Σν άξηζην πεξηζηξνθηθφ ζχζηεκα Sautter Lemonnier, κε σξνινγηαθφ κεραληζκφ πεξηζηξνθήο κε αληίβαξν, είρε θαηαζθεπαζηεί ζην Παξίζη (1871). Ο 21 Πεγή: θαη Γηάλλε αΐηαο, Αξρηηέθηνλαο Πνιενδφκνο Δ.Ο.Σ.

98 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 98 θάξνο δηαζψζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Β' Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, φκσο ε ιηζνδνκή ηεο αλαηνιηθήο φςεο ηνπ νηθήκαηνο δηαηαξάρζεθε απφ κηα έθξεμε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο, ζηνλ πεξίβνιφ ηνπ, νρπξσκαηηθψλ έξγσλ απφ ηνπο Ηηαινχο. Μεηά ηε ιήμε ησλ πνιεκηθψλ επηρεηξήζεσλ, ηνλ Απξίιην ηνπ 1949, ε Γηεχζπλζε Φάξσλ κεηέηξεςε ην θάξν ηνπ Γπζείνπ απφ επηηεξνχκελν ζε αλεπηηήξεην (αζεηπιίλεο) κε απηφκαην ππξζφ αλαιακπψλ (αγγιηθήο θαηαζθεπήο). ηε δεθαεηία ηνπ 1980 νη θάηνηθνη θαη νη πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη ηνπ Γπζείνπ επαλέιαβαλ ην αίηεκά ηνπο γηα επαλαιεηηνπξγία ηνπ παιαηνχ ηχπνπ πεξηζηξνθηθνχ θάξνπ κε ειεθηξηθφ πιένλ θηλεηήξα.απφ ην 1989 πξνγξακκαηίζηεθε ε ζπζηεκαηηθή απνθαηάζηαζε ηνπ καξκάξηλνπ θάξνπ ηεο λεζίδαο Κξαλάε, ψζηε αθελφο λα δηαζσζεί ην εμαηξεηηθφ κλεκεηαθφ θηίξην, πνπ δεζπφδεη σο βαζηθφ ηνπφζεκν ηνπ Γπζείνπ, αθεηέξνπ λα ιεηηνπξγήζεη σο παξάξηεκα ηνπ θχξηνπ ηζηνξηθνχ θηηξίνπ ηεο λεζίδαο, δειαδή ηνπ πχξγνπ Σδαλεηάθε. Ο ηζηνξηθφο απηφο πχξγνο, πνπ ρηίζηεθε ην 1829 θαη βξίζθεηαη ζην κέζνλ ηεο λεζίδαο, έρεη πεξηέιζεη απφ ην 1978 ζηνλ ΔΟΣ θαη έρεη δηακνξθσζεί ( ) σο Ηζηνξηθφ - Δζλνινγηθφ Μνπζείν ηεο Μάλεο. Σν 1989 ην Γεληθφ Δπηηειείν Ναπηηθνχ (Γ.Δ.Ν.) δηέζεζε ζηνλ ΔΟΣ ηε ρξήζε θαη ηε δηαρείξηζε ηνπ θάξνπ ηεο Κξαλάεο θαη ηεο πεξηνρήο αζθαιείαο ηνπ (24 ζηξεκ. πεξίπνπ) γηα λα ζπκβάιεη ζηε γεληθφηεξε πξνζπάζεηα αλαβάζκηζεο ηεο λεζίδαο. Γφζεθε ε άδεηα λα δηακνξθσζεί ην Ναπηηθφ Μνπζείν ηεο Μφλεο ζην ηζφγεην ηνπ θφξνπ θαη λα δεκηνπξγεζνχλ ρψξνη αλαςπρήο ζηνλ πεξηβάιινληα ρψξν θαη ζην παξαθείκελν θηίξην ζπλνδείαο. Ο πχξγνο ηνπ θάξνπ πξνβιέθζεθε λα παξακείλεη ζηε ρξήζε ηνπ Γ.Δ.Ν. ηαλ ζπκπιεξσζνχλ νη νηθνδνκηθέο εξγαζίεο ζα αθνινπζήζεη ε εθζεζηαθή - κνπζεηαθή δηακφξθσζε ησλ εζσηεξηθψλ ρψξσλ, πνπ ζα είλαη επηζθέςηκνη απφ ην θνηλφ. ην πξναχιην ηνπ θάξνπ πξνβιέπεηαη λα εθηεζεί ν παιαηφο «θισβφο» κε ην αξρηθφ απζεληηθφ νπηηθφ θαη θσηηζηηθφ κεράλεκα ηνπ Με ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ θάξνπ θαη ηελ απφδνζε ηνπ ζηε λέα ρξήζε ζα μαλαθεξδεζεί έλα κέξνο απφ ηελ παιηά ηνπ αίγιε θαη ζα ζπκκεηάζρεη θαη πάιη ζηε ζεκεξηλή δσή ηεο πφιεο. 5.2 Φάξνη σο κέιε νρπξσκαηηθώλ έξγσλ Οη θάξνη απνηεινχλ ζπρλά αλαπφζπαζην θνµµάηη παξάθηησλ νρπξσµαηηθψλ ηεηρψλ θαη θξνπξίσλ ιηµαληψλ. Δίλαη µεγαινπξεπείο πχξγνη µε θαλνχο ζην πςειφηεξν ζεµείν, ζηελ είζνδν µεγάισλ ιηµαληψλ. Γεµέλνη µε ηελ ηζηνξία ηεο πφιεο, απνηεινχλ ζπλήζσο ην έµβιεµά ηεο. Υξεζηµνπνηνχληαλ σο "βίγιεο" θαη σο µέζν επηθνηλσλίαο ("θξπθησξίεο"). Ήηαλ γηα αηψλεο ην άγξππλν µάηη ησλ πφιεσλ πνπ αγθάιηαδαλ ηε ζάιαζζα Ο θάξνο ηνπ θξνπξίνπ Αγ. Νηθνιάνπ, Ρόδνο Σν θξνχξην ηνπ Αγ. Νηθνιάνπ απνηειεί ηµήµα ηεο νρπξσκαηηθήο; δψλεο ηεο µεζαησληθήο πφιεο ηεο Ρφδνπ θαη βξίζθεηαη ζην αλαηνιηθφ άθξν ηνπ µψινπ ηνπ Naillac δεζπφδνληαο ζηε ζαιάζαηα είζνδν ηεο πφιεο.υξνλνινγείηαη απφ ηελ ηππνηηθή πεξίνδν ηνπ λεζηνχ (1401 αη.) θαη ε πξψηε νηθνδνµηθή ηνπ θάζε νινθιεξψζεθε ην Ο µψινο ηνπ Αγ.

99 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 99 Νηθνιάνπ θαηέιεγε βφξεηα ζε έλα βξαρψδεο θξεπίδσµα, πνπ ε µεζαησληθή παξάδνζε ππεδείθλπε σο ηε ζέζε ηνπ Κνινζζνχ ηεο Ρφδνπ. Πξφθεηηαη γηα ηνλ ειιεληζηηθφ µψιν ηνπ πνιεµηθνχ ιηµέλνο ηεο αξραίαο πφιεο ηεο Ρφδνπ (Μαλδξάθη). Ο ππξγίζθνο ηνπ θάξνπ ήηαλ ηνπνζεηεκέλνη ζηελ νξνθή ηνπ θεληξηθνχ πχξγνπ Zacosta, πάλσ ζην ζπεηξνεηδέο θιηκαθνζηάζην επηθνηλσλίαο ησλ νξφθσλ ηνπ θαη µάιηζηα ζην πην αζηαζέο ζηαηηθά ζεµείν ηεο ηνηρνπνηίαο ηνπ (ρξνληθή πεξίνδνη µεηά ην 1522). Ο αξρηθνί θάξνη πξέπεη λα ήηαλ ςειφηεξνη απφ ην απγεξηλφ θαη λα έθεξε θαλφ αλνηρηήο θιφγαο έλαλ απφ ηνπο παιαηφηεξνπο ησλ ειιεληθψλ ζαιαζζψλ θαη ηεο Μεζνγείνπ. Ζ χπαξμή ηνπ ηεθκεξηψλεηαη ήδε ζην 1675 απφ ηνλ Corneille le Bryn. Ο ζεκεξηλφο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο θάξνο εγθαηαζηάζεθε ην 1863 απφ ηε γαιιηθή εηαηξεία Οζσκαληθψλ Φάξσλ θαη επηζθεπάζηεθε ην 1928, ιφγσ πξνβιεµάησλ επζηάζεηαο ηνπ µλεµείνπ. Σν 1998 απνθαζίζηεθε ε πξνζσξηλή απνζπλαξκνιφγεζε ηνπ θάξνπ θαη θαζαίξεζε ηνπ ππξγίζθνπ, πξνθεηκέλνπ λα πξνρσξήζνπλ νη εξγαζίεο απνθαηάζηαζεο ηνπ µλεµείνπ. Σν ν θαλφο απνθαηαζηάζεθε θαη επαλαηνπνζεηήζεθε ζε ππξγίζθν Φάξνο ζηελ Αθξόπνιε Κέξθπξαο Φσηνβνιία αξρηθά 15 µίιηα. Δζηηαθφ χςνο 76 µέηξα. Πχξγνο ζηξνγγπιφο ιεπθφο ζηε γσλία ηεο θαηνηθίαο ησλ θπιάθσλ. Καηαζθεπάζηεθε απφ ηνπο Άγγινπο ηελ επνρή ηεο Ηνλίνπ Δπηαλεζηαθήο Πνιηηείαο ζην θξνχξην ηεο Κέξθπξαο θαη επάλσ ζηελ δπηηθή έπαιμή ηνπ (αθξσηήξην ίδεξνο ή Άγηνο Ηζίδσξνο). Δμέπεµπε ζηαζεξφ ιεπθφ θσο µε θαηνπηξηθφ θσηηζηηθφ Γ' ηάμεσο. ην ειιεληθφ θαξηθφ δίθηπν πξνζηέζεθε ην 1864 µε ηελ πξνζάξηεζε ησλ Eπηαλήζσλ. Σν 1887 ην θσηηζηηθφ ηνπ αληηθαηαζηάζεθε µε θαηνδηνπηξηθφ Fresnel Γ' ηάμεσο θαηαζθεπήο Sautter-Lemonier, ζηαζεξνχ ιεπθνχ θσηφο θσηνβνιίαο 15 µηιέσλ. Σν 1926 αληηθαηαζηάζεθε µε απηφµαην αζεηηιίλεο κε θσηνβνιία 18 µίιηα. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξµαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην 1944.

100 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 100 Δηθόλα 103. Φάξνο ζηελ Αθξφπνιε Κέξθπξαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Δηθόλα 104. Φάξνο ζηελ Αθξφπνιε Κέξθπξαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Σν θηίξην ηνπ παιαηφηεξνπ ζηελ νπζία θάξνπ ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν δηαηεξείηαη µέρξη ζήµεξα θαη ζπλερίδεη λα ρξεζηκνπνηείηαη, φρη φµσο γηα ηηο αλάγθεο ηνπ θάξνπ. ήµεξα ν θάξνο είλαη απηφµαηνο θαη δελ επηηεξείηαη.

101 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 101 Δηθόλα 105. Φάξνο ζηελ Αθξφπνιε Κέξθπξαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006) Φάξνο ζην Φξνύξην Λεπθάδαο Φσηνβνιία 12 κίιηα. Δζηηαθφ χςνο 17 κέηξα. Πχξγνο ηεηξάγσλνο ιεπθφο, χςνπο 6 κέηξσλ, επάλσ ζηελ θαηνηθία ησλ θπιάθσλ. Σν θσηηζηηθφ ηνπ κεράλεκα ήηαλ θαηνδηνπηξηθφ Γ' ηάμεσο. Δίλαη ρηηζκέλνο ζηνλ βφξεην πξνκαρψλα ηνπ παιαηνχ θξνπξίνπ ηεο Λεπθάδαο (Santa Maura) ζην άθξν ηνπ βφξεηνπ ζηφκηνπ ηεο δηψξπγαο πξνο ηελ αθηή ηεο Αθαξλαλίαο. Δίλαη πξνθαλέο φηη ιεηηνχξγεζε πξηλ απφ ην 1897 θαλφο ιηκέλνο ζηνλ κφιν θαη ζηε ζπλέρεηα θαηαζθεπάζηεθε ν πχξγνο επάλσ ζην θξνχξην. Σν 1941 θαηαζηξάθεθε απφ ηνπο Γεξκαλνχο θαη ιεηηνχξγεζε πάιη ην ήκεξα ην θηίξην ηνπ θάξνπ δηαηεξείηαη ζε θαιή θαηάζηαζε, δελ είλαη επηηεξνχκελνο θαη ην κεράλεκά ηνπ έρεη αληηθαηαζηαζεί κε απηφκαην ειηαθφ θσηνβνιίαο 8 κηιίσλ. Δηθόλα 106.Φάξνο ζην Φξνχξην Λεπθάδαο («Διιεληθνί πέηξηλνη θάξνη, Παπαγεσξγίνπ Γήζεο, εθδφζεηο Άκκνο, 2006)

102 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Η ΑΝΑΤΓΚΡΟΣΗΗ ΣΟΤ ΦΑΡΙΚΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ Οη αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ απνθαηάζηαζε θαη κειινληηθέο ρξήζεηο αλάδεημεο 6.1 Η αλαζπγθξόηεζε ηνπ θαξηθνύ δηθηύνπ Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζχγρξνλα κλεκεία πνπ δίλνπλ ην ζηίγκα ηεο Διιάδαο θαη ηελ πεξίνπηε ζέζε πνπ θαηείρε αλέθαζελ ε ρψξα καο ζηελ παγθφζκηα λαπηηθή ηζηνξία αξγνζβήλεη, παξαδνκέλν ζηε θζνξά ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ εγθαηάιεηςε. Σν Eιιεληθφ Φαξηθφ δίθηπν αξηζκεί ζήκεξα 120 θάξνπο, κέζεο ειηθίαο πεξίπνπ 2 αηψλσλ. Μφλνλ νη 20 βξίζθνληαη ζε θαιή θαηάζηαζε ελψ κέηξηα ραξαθηεξίδεηαη ε θαηάζηαζε άιισλ 30. ηνπο ππφινηπνπο ηα ζεκάδηα θζνξάο είλαη νξαηά θαη δηα γπκλνχ νθζαικνχ. ηα πιαίζηα εθζπγρξνληζκνχ ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ ην 1980, θαη πεξηζηνιήο δαπαλψλ πνιινί θάξνη κεηεηξάπεζαλ απφ πιεπξάο πεγήο ελέξγεηαο λα ιεηηνπξγνχλ κε αζεηηιίλε απηφκαηα (δελ ήηαλ επαλδξσκέλνη πιένλ), κε απνηέιεζκα ζηαδηαθά ηα θηίξηα ησλ θάξσλ, ιφγσ ηεο απνπζίαο ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα λα θζείξνληαη θαη λα θαηαζηξέθνληαη. Έηζη, ην θαξηθφ δίθηπν δηέζεηε κφλν 69 πέηξηλνπο θάξνπο επηηεξνχκελνπο απφ 320 ζπλνιηθά θαξνθχιαθεο. Σν 1998 ε Τπεξεζία Φάξσλ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ Ναπηηθνχ (ΓΔΝ), ζηελ νπνία αλήθεη ε επζχλε γηα ηελ δηαρείξηζε ηνπ δηθηχνπ, εθπφλεζε έλα ζπλνιηθφ πξφγξακκα ζπληήξεζεο θαη απνθαηάζηαζεο φισλ ησλ θηηζκάησλ θαη πξνψζεζε ην ζρέδην απηφ πξνο έληαμε ζην Β Κνηλνηηθφ πιαίζην ζηήξημεο.σν Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ θαη νη Δθνξείεο Νεσηέξσλ Μλεκείσλ αλέιαβαλ λα αμηνινγήζνπλ έλαλ πξνο έλαλ φινπο ηνπο θάξνπο. ην δηάζηεκα απηφ επηζθέθζεθαλ 20, ηνπο νπνίνπο θαη έθξηλαλ σο λεψηεξα κλεκεία ηα νπνία πξέπεη λα δηαηεξεζνχλ. Χζηφζν ην ζρέδην δελ ρξεκαηνδνηήζεθε θαη ε απνθαηάζηαζε έκεηλε ζηα ραξηηά. Ζ Τπεξεζία Φάξσλ κε ηα θνλδχιηα πνπ δηαζέηεη έρεη ηελ δπλαηφηεηα επηζθεπήο 3-4 πχξγσλ εηεζίσο. Με ηνλ ξπζκφ απηφ ε απνπεξάησζε ηνπ έξγνπ ηνπνζεηείηαη ζε 40 ρξφληα. Σν Γ ΚΠ αλαπηέξσζε ηηο ειπίδεο ησλ αλζξψπσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ δηαηήξεζε απηψλ ησλ κλεκείσλ. Ζ επηκνλή ηνπο απέδσζε ζε πξψηε θάζε ηελ έγθξηζε θνλδπιίσλ χςνπο 4,5 εθ γηα ηελ εθπφλεζε ελφο πηινηηθνχ πξνγξάκκαηνο αλαπαιαίσζεο θαη απνθαηάζηαζεο ηνπ δηθηχνπ. Με ηα ρξήκαηα απηά νη ππεξεζίεο ηνπ ΓΔΝ κπνξνχλ λα επηζθεπάζνπλ πεξίπνπ 40 θάξνπο θαη κάιηζηα ζε εμαηξεηηθά ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα γηαηί δηαζέηνπλ γλψζε, εηδηθεπκέλνπο κεραληθνχο θαη αξρηηέθηνλεο.

103 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 103 Δηθόλα 107. O Φάξνο ηνπ Aθξνηαίλαξνπ θαηαζθεπάζηεθε ην 1882 (θση.: N. Mπέλνπ Πάικεξ) Δηθόλα 108. Ζ λεζίδα Κξαλάε θαη ην Γχζεην. ην αλαηνιηθφ άθξν ν θάξνο πνπ ζα δηακνξθσζεί ζε κηθξφ λαπηηθφ κνπζείν, ζην θέληξν ηεο λεζίδαο ν πχξγνο Σδαλεηάθε (θση.: N. Mπέλνπ Πάικεξ) 6.2 Αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ απνθαηάζηαζε ηνπ θαξηθνύ δηθηύνπ Οη κεγαιχηεξεο θαηαζηξνθέο ζην Διιεληθφ Φαξηθφ δίθηπν πξνθιήζεθαλ θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη ζπγθεθξηκέλα θαηά ηελ απνρψξεζε ησλ Γεξκαληθψλ ζηξαηεπκάησλ απφ ηελ Διιάδα. Σν 1940 ππήξραλ 206 πέηξηλνη θάξνη ελψ κεηά ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ απέκεηλαλ ζε ιεηηνπξγία κφλνλ νη 19. Ζ πξψηε πξνζπάζεηα αλαζπγθξφηεζεο ηνπ δηθηχνπ άξρηζε ην 1945 θαη ζπλερίζηεθα έσο ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 50. Πεξίπνπ 80 θάξνη αλαθαηαζθεπάζηεθαλ. Οη ππφινηπνη αθέζεθαλ ζηελ ηχρε ηνπο. Οη θσηνζεκαληήξεο επηζθίαζαλ ηελ ρξεζηκφηεηα ησλ θάξσλ. Πνιχ θζελφηεξνη, επθνιφηεξνη ζηελ ηνπνζέηεζε θαη ηελ ζπληήξεζε αλαπηχρζεθαλ ζε επξεία θιίκαθα, ζε φινπο ηνπο ζεκαληηθνχο ζαιάζζηνπο δηαχινπο.οη εμειίμεηο ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη πεξηζζφηεξν ζηηο

104 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 104 δνξπθνξηθέο επηθνηλσλίεο ήξζαλ ζαλ ραξηζηηθή βνιή. Έσο ην 1980 ε Τπεξεζία Φάξσλ απαζρνινχζε 320 θαξνθχιαθεο νη νπνίνη ζπληεξνχζαλ ην δίθηπν θαη πξνιάκβαλαλ ηηο θζνξέο ζηα ρηίζκαηα. ηαδηαθά ν αξηζκφο ησλ θαξνθπιάθσλ ηνπο κεηψζεθε θαη ζήκεξα δελ μεπεξλνχλ ηνπο 70. ηηο αξρέο ηνπ θαινθαηξηνχ 2001 ε Τπεξεζία Φάξσλ ηνπ ΓΔΝ θηινμέλεζε ζηηο πέηζεο ηε δηάζθεςε ηνπ Γηεζλνχο Οξγαληζκνχ Φάξσλ (ΗALΑ) γηα ηηο ελαιιαθηηθέο ρξήζεηο απηψλ ησλ ζχγρξνλσλ κλεκείσλ ηεο λαπζηπινΐαο. Ζ Διιάδα είλαη ηδξπηηθφ κέινο απηνχ ηνπ Οξγαληζκνχ θαη ζπκκεηέρεη ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ Δηθόλα 109. O θάξνο ζην Γαχξην, ζηε δπηηθή αθηή Kαζηξί ηεο Άλδξνπ (θση.: N. Mπέλνπ Πάικεξ) 6.3 Οη κειινληηθέο ρξήζεηο αλάδεημεο Σν πξφβιεκα ηεο ζπληήξεζεο ηνπ θαξηθνχ δηθηχνπ απαζρνιεί φιεο ηηο ρψξεο θαη απφ ην 1996 έρνπλ ζπγθξνηεζεί θαη ιεηηνπξγνχλ 3 νκάδεο εξγαζίαο νη νπνίεο αζρνινχληαη κε ηελ θαηαγξαθή ησλ θάξσλ θαη ηελ πεξηγξαθή ηεο θαηάζηαζή ηνπο, ηελ επεμεξγαζία θνηλψλ πξσηνβνπιηψλ γηα ηελ δηάζσζε ηνπο θαη ηέινο κε ηηο δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζεο ηνπο. Η ηδέα πνπ θαηαθηά έδαθνο ζηηο πεξηζζόηεξεο ρώξεο είλαη λα κεηαηξαπνύλ νη θάξνη ζε κνπζεία. Χο ελαιιαθηηθή ιχζε εμεηάζηεθε απφ ηελ Γηεχζπλζε Μειεηψλ ηεο Τπεξεζίαο Φάξσλ ε απηνρξεκαηνδφηεζε ησλ έξγσλ ζπληήξεζεο θαη επηζθεπήο απφ ηα θαξηθά ηέιε πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηνλ λφκν. Σα εηήζηα έζνδα απφ ην ηέινο απηφ αλέξρνληαη ζηα 3 εθ. θαη απνδίδνληαη ζην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ. Σν Τπνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο εμεηάδεη ην δήηεκα ηφζν ηεο αλαπξνζαξκνγήο ησλ ηειψλ φζν θαη ηεο απφδνζεο ηνπο ζηελ Τπεξεζία Φάξσλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ ηα πξνβιήκαηα ηνπ Διιεληθνχ θαξηθνχ δηθηχνπ. Παξάιιεια κε ην πηινηηθφ πξφγξακκα γηα ηελ αλαζπγθξφηεζε ηνπ δηθηχνπ ε Τπεξεζία Φάξσλ πξνρψξεζε ζηελ εθπφλεζε ελφο θηιφδνμνπ ζρεδίνπ κε ζηφρν ηελ

105 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 105 πξνζέγγηζε ηνπ δηθηχνπ απφ ηνλ θφζκν. Σν 2000 γηα πξψηε θνξά πέξαζαλ κέξνο ησλ δηαθνπψλ ηνπο ζε θάξνπο πεξίπνπ 50 ζηειέρε ηνπ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ. Οη παξαηεξήζεηο ηνπο θαηεγξάθεζαλ πξνθεηκέλνπ λα πξνζαξκνζηεί απηφ ην ζρέδην ζηα κέηξα ησλ πνιηηψλ πνπ επηζπκνχλ λα επηζθεθζνχλ θαη λα κείλνπλ γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα ζηηο νηθίεο ησλ θαξνθπιάθσλ. Δπίζεο απφ πέξπζη κέρξη ζήκεξα νξγαλψζεθαλ εθδξνκέο πξνζθφπσλ θαη θξίλνληαο ηα απνηειέζκαηα σο ηδηαίηεξα ζεηηθά ηνπ ρξφλνπ απηή ε δξαζηεξηφηεηα ζα απνθηήζεη ζπζηεκαηηθφηεξν ραξαθηήξα. Σέινο ζην λεζί Ίνο κε πξσηνβνπιία ησλ Σνπηθψλ Αξρψλ ν θάξνο αλαπαιαηψζεθε θαη είλαη αλνηθηφο γηα ην θνηλφ Καηαγξαθή, ζπληήξεζε, αλάδεημε, αμηνπνίεζε θαη ελαιιαθηηθή ρξήζε ησλ παξαδνζηαθώλ θάξσλ ήκεξα απφ ηνπο 120 πέηξηλνπο θάξνπο ε θαηάζηαζε ηνπ 50% πεξίπνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ κέηξηα έσο θαθή. Ζ Τπεξεζία Φάξσλ, δηαβιέπνληαο ην πξφβιεκα απηφ, έθαλε πξνζπάζεηεο γηα ηελ εμεχξεζε πφξσλ ψζηε λα ζπληεξεζνχλ νη θάξνη απηνί, πνπ απνηεινχλ κλεκεία πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη λαπηηθήο παξάδνζεο. Έηζη ην 1994 ην ΓΔΝ απνθάζηζε ηελ ζηαδηαθή δηάζεζε ρξεκάησλ ψζηε λα αξρίζεη ε αλαπαιαίσζε ησλ θηηξίσλ ησλ θάξσλ. Απφ ηφηε θαη κέρξη ζήκεξα, έρεη γίλεη επηζθεπή ζε 13 θάξνπο (πέηζεο, Βξπζάθη Λαπξίνπ, Μειαγθάβη Κνξηλζηαθνχ, Φαξνκχηα Δξαηεηλήο, Οζσλνί Κέξθπξαο, Πξαζνλήζη Ρφδνπ, Τςειή Καζηειφξηδνπ, Παζζάο Οηλνπζψλ, Φάζζα Άλδξνπ, Ληζάξη θχξνπ, Αθξσηήξη αληνξίλεο, νπζάθη Αξγνζαξσληθνχ).Παξάιιεια ην ΓΔΝ έδσζε ηελ άδεηα ζηελ Αλαπηπμηαθή Δηαηξεία Ακβξαθηθνχ γηα ηελ επηζθεπή θαη αλαπαιαίσζε ηνπ θάξνπ Κφπξαηλαο Άξηαο ε νπνία θαη νινθιεξψζεθε θαη ν θαλφο ηνπ ιεηηνπξγεί σο Ναπηηιηαθφ βνήζεκα θαη σο Μνπζείν. Δπηπξφζζεηα, ε Τπεξεζία, ζε ζπλεξγαζία κε ην ΓΔΝ, εμεηάδεη πεξηπηψζεηο, πνπ θνξείο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ππνβάιινπλ αηηήκαηα γηα επηζθεπή θαη αλαπαιαίσζε παιαηψλ θηηξίσλ θάξσλ θαη ηνπο νπνίνπο ε Τ.Φάξσλ ιφγσ έιιεηςεο πηζηψζεσλ δελ κπνξεί λα ζπληεξήζεη (Φαλάξη Ίνπ, θιπ), φπνπ ελεθξίζε ε αλαπαιαίσζε κε ηελ πξνυπφζεζε ε κειέηε λα έρεη ηε ζχκθσλε γλψκε ηεο Δθνξείαο Νεσηέξσλ Μλεκείσλ Κπθιάδσλ.Σν 1998, ε θαη ζηα πιαίζηα ηεο έληαμεο έξγσλ ηνπ Τ.Δ.Θ.Α. ζην Γ Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο, ε Τ.Φάξσλ ππέβαιιε πξφγξακκα γηα ηε ζπληήξεζε θαη ηελ αλαπαιαίσζε ησλ πέηξηλσλ θάξσλ. ηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ, δξνκνινγήζεθε, ζε ζπλεξγαζία ΓΔΝ θαη ΤΠ. ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ, ε δηελέξγεηα απηνςίαο απφ ηηο θαηά ηφπνπο Δθνξείεο Νεσηέξσλ Μλεκείσλ, ζηνπο θάξνπο πεξηνρήο ηνπο ψζηε λα αλαθεξπρζνχλ λεψηεξα κλεκεία. Ήδε κέρξη ζήκεξα, έρνπλ ραξαθηεξηζζεί 19 θάξνη σο δηαηεξεηέα κλεκεία, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ην Μειαγθάβη Κνξηλζηαθνχ, ην ίγξη Λέζβνπ, ε Πιάθα Λήκλνπ, θιπ..

106 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Γηαηήξεζε θάξσλ: Η ζύλνδνο ΙΑLA ζηηο πέηζεο 22 Απφ 21 έσο 25 Μαΐνπ 2001 έιαβε ρψξα ζηηο πέηζεο ε 10 ε χλνδνο ησλ κειψλ ηνπ Γηεζλνχο Οξγαληζκνχ Φαξηθψλ Αξρψλ (IALA) κε ζέκα «Γηαηήξεζε Φάξσλ, βνεζεκάησλ λαπζηπινΐαο θαη ζπλαθψλ κεραλεκάησλ ηζηνξηθνχ ελδηαθέξνληνο». ηε χλνδν απηή, ηελ νπνία δηνξγάλσζε ην Π.Ν. δηα ηεο Τ.Φάξσλ, ζπκκεηείραλ 27 ζχλεδξνη απφ 14 ρψξεο. Από ηηο κέρξη ηώξα πλόδνπο έρεη ζπλαπνθαζηζηεί όηη νη παξαδνζηαθνί θάξνη ηεο Γεο, σο Ιζηνξηθή Κιεξνλνκηά Αξρηηεθηνληθήο θαη Βηνκεραληθήο Σέρλεο, ζα πξέπεη λα δηαηεξεζνύλ, αλαδεηρζνύλ θαη πξνβιεζνύλ ζην επξύ θνηλό γηα λα θαηαζηεί Παγθνζκίσο γλσζηή ε ζεκαζία θαη ν ξόινο ηνπο ζηε λαπζηπινΐα ησλ παιαηνηέξσλ ρξόλσλ. Ζ Υψξα καο κε ην κεγάιν θαξηθφ δίθηπν, πνπ δηαζέηεη 1361 Φάξνπο-Φαλνχο, εμ σλ 120 παξαδνζηαθνί πέηξηλνη θαη σο έλα απφ ηα ηαθηηθά κέιε ηεο IALA απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70, ζπκκεηέρεη αλειιηπψο απφ ην 1996 ζ απηέο ηηο πλφδνπο κε ζθνπφ ηελ έληαμε ησλ Διιεληθψλ Παξαδνζηαθψλ Πέηξηλσλ Φάξσλ ζε παξφκνηα πξνγξάκκαηα θαη ηελ παξάιιειε πξνβνιή ηνπο. ηε χλνδν πνπ έγηλε ζηηο πέηζεο, φπνπ ππάξρεη θαη ιεηηνπξγεί απφ ην 1837 παξαδνζηαθφο θάξνο, απφ ηηο δχν νκάδεο εξγαζίαο κεηαμχ ησλ άιισλ : Απνθαζίζηεθε ε εληαηηθνπνίεζε ηεο πξνβνιήο ησλ παξαδνζηαθψλ θάξσλ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ πξνθεηκέλνπ λα γίλνπλ γλσζηνί ζην θνηλφ. Καζνξίζζεθαλ θξηηήξηα θαη ηξφπνη αμηνιφγεζεο ησλ θάξσλ, πξνθεηκέλνπ λα επηιεγνχλ νη θαηάιιεινη γηα πεξαηηέξσ αμηνπνίεζε π.ρ. αζθάιεηα επηζθεπηψλ, πξφζβαζε ρψξνπ θ.ι.π. Πξνηάζεθαλ ηξφπνη ελαιιαθηηθήο ρξήζεο ησλ, ελ φςεη ηεο αλάπηπμεο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, πξνθεηκέλνπ απηνί λα κελ εγθαηαιεηθζνχλ. Γηα παξάδεηγκα ε παξάιιειε ιεηηνπξγία ελφο θάξνπ σο κνπζείν, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο πνπ βξίζθεηαη. Έηζη ζα κπνξνχλ νη θάξνη λα απνθηνχλ νηθνλνκηθή απηνηέιεηα σο έλα βαζκφ θαη λα κεηψλνπλ ην θφζηνο ζπληήξεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπο. Γηακνξθψζεθε αξρηθφ ζρέδην επηρεηξεζηαθήο πξφηαζεο γηα ηελ ελ ζπλερεία ππνβνιή ηνπ ζε δηεζλείο ρξεκαηνδνηηθνχο νξγαληζκνχο πνιηηηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο φπσο ε UNESCO θαη άιινη, πξνθεηκέλνπ αλεβξεζνχλ νη αλαγθαίνη πφξνη γηα ηελ ζπληήξεζε θαη πξνβνιή ησλ Φάξσλ. 22 ηελ χλνδν πξνήδξεπζε ν θ. David Brewer, αλαπιεξσηήο γξακκαηέαο ηεο Φαξηθήο Τπεξεζίαο Αγγιίαο (Trinity House), θαη ζπκκεηείραλ εθπξφζσπνη απφ ηηο ρψξεο Αγγιία, Ννξβεγία, Μπελίλ, Γαιιία, Ηηαιία, ΖΠΑ, Καλαδάο, Αίγππηνο, θσηία, Δζζνλία, ελεγάιε, νπεδία θαη Ηζπαλία.

107 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Αλαθαίληζε & απνθαηάζηαζε θάξσλ ηεο Διιάδαο: Η πιήξεο αλαπαιαίσζε ηνπ Φάξνπ Μαιέα Ζ αθνζίσζε ηνπ Ηδξχκαηνο Αηθαηεξίλεο Λαζθαξίδε 23 ζηνλ Πνιηηηζκφ θαη ζηε Ναπηηιία νδεγεί εδψ θαη ρξφληα ζε κία αληηκεηψπηζε ηεο πνιηηηζηηθήο θαη λαπηηιηαθήο καο θιεξνλνκηάο σο δσληαλνχ νξγαληζκνχ, ηνπ νπνίνπ ε ζπληήξεζε ζπκβάιιεη ζηε ζχγρξνλε εμέιημή καο θαη απνηειεί ζεκαληηθφ ζθνπφ ηνπ Ηδξχκαηνο. Γηα ην ιφγν απηφ, ηνλ Απξίιην ηνπ 2008, ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην ηνπ Ηδξχκαηνο απνθάζηζε ηελ πιήξε αλαθαίληζε θαη απνθαηάζηαζε ηνπ Φάξνπ ηνπ Αθξσηεξίνπ Σαηλάξνπ. Δπξφθεηην γηα ην πξψην βήκα ελφο επξχηεξνπ ζρεδίνπ γηα ηελ αλάδεημε ησλ πέηξηλσλ θάξσλ ηεο Διιάδαο. Ζ απνθαηάζηαζε θαη ε επαλαθνξά ελφο ζπνπδαίνπ κλεκείνπ ηεο επξχηεξεο πνιηηηζκηθήο καο παξάδνζεο είλαη έξγν πνπ απνηειεί ζηαζκφ ζηε ζπκβνιή ηνπ Ηδξχκαηνο ζηνλ Πνιηηηζκφ θαη ζηε Ναπηηιία. Σν 2008 ην Ίδξπκα Αηθαηεξίλεο Λαζθαξίδε απνθάζηζε ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο λέαο απνθαηάζηαζεο. Μεηά απφ ζπλελλνήζεηο κε ηα Τπνπξγεία Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο θαη Δζληθήο Άκπλαο, ην Πνιεκηθφ Ναπηηθφ θαη ηελ Τπεξεζία Φάξσλ, ζπδεηήζεθαλ νη ιεπηνκέξεηεο, ν ηξφπνο επηζθεπήο θαη ρξεκαηνδφηεζεο, ε επηινγή ηνπ αξρηηέθηνλα θαη ησλ ζπλεξγείσλ θαη θαζνξίζηεθε ην πξφγξακκα ησλ επφκελσλ ελεξγεηψλ. Μεηά απφ ηε κεηάβαζε ηνπ αξρηηέθηνλα Γεκήηξε Δπηαμηφπνπινπ ζην Φάξν ηνπ Σαηλάξνπ, ηεο πξψηεο δειαδή ηνπνζεζίαο ζην ζρέδην απνθαηάζηαζεο, αθνινχζεζαλ απνηχπσζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο θαη, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Τπεξεζία Φάξσλ, δεκηνπξγία πιήξνπο ζεηξάο ζρεδίσλ εθηέιεζεο. Ζ ηειηθή κειέηε εγθξίζεθε απφ ην Ίδξπκα θαζψο θαη απφ ηελ Τπεξεζία Φάξσλ, ελψ δφζεθε θαη έγθξηζε απφ ηελ Τπεξεζία Νεσηέξσλ Μλεκείσλ Πάηξαο κε ηελ ηερληθή ππνζηήξημε ηεο Πνιπηερληθήο ρνιήο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο. Δηθόλα 110.Ο θάξνο ηνπ Σαηλάξνπ κεηά ηελ απνθαηάζηαζε ( 23

108 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 108 Ο ηζηνξηθφο πεηξφθηηζηνο Φάξνο ηνπ Μαιέα δεζπφδεη ζην λνηηφηεξν άθξν ηεο Πεινπνλλήζνπ, ζην νκψλπκν αθξσηήξην, απφ ην Σν φλνκά ηνπ είλαη ζηελά ζπλπθαζκέλν κε ηνλ θίλδπλν, θαζψο ν δηάπινπο ηνπ Μαιέα απνηεινχζε αλέθαζελ εθηάιηε γηα ηνπο λαπηηθνχο. Οη εξγαζίεο ζηνλ Φάξν ηνπ Μαιέα άξρηζαλ ζηηο 23 Μαΐνπ 2009, χζηεξα απφ δχν αλεπηηπρείο πξνζπάζεηεο ησλ ζπλεξγείσλ λα πξνζεγγίζνπλ ηνλ Φάξν ιφγσ ζαιαζζνηαξαρήο. ηνπο επφκελνπο 6 κήλεο ηα ζπλεξγεία εξγάζζεθαλ ππφ ηηο νδεγίεο ηνπ αξρηηέθηνλα θαη ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε θαη βνήζεηα ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο.οη ζπλζήθεο ηδηαίηεξα δχζθνιεο θαη δπζκελείο, κε ζπλερείο δηαθνπέο ησλ εξγαζηψλ ιφγσ ζαιαζζνηαξαρψλ, νη νπνίεο εκπφδηδαλ ηνλ αλεθνδηαζκφ πιηθψλ θαη ηξνθίκσλ. Ηδηαίηεξεο δπζθνιίεο αληηκεηψπηζαλ ηα ζπλεξγεία, θαζψο έλα κήλα πξηλ ηελ νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ θαη πάιη ζαιαζζνηαξαρή θαηέζηξεςε ηελ εμέδξα. Ζ πιήξεο αλαπαιαίσζε ηνπ Φάξνπ Μαιέα νινθιεξψζεθε ηνλ Ννέκβξην ηνπ 2009 θαη ν Φάξνο παξαδφζεθε ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ. Ήδε πξνγξακκαηίδνληαη θαη άιιεο ελέξγεηεο γηα ηελ αλάδεημε ησλ πέηξηλσλ Φάξσλ ηεο Διιάδαο σο αξρείσλ ηεο καθξφρξνλεο ηζηνξηθήο καο παξάδνζεο: α) Ζ αλαγλψξηζε σο Γηαηεξεηέσλ Μλεκείσλ ηεο πνιηηηζηηθήο καο θιεξνλνκηάο απφ ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ θαη Δπξσπατθνχο θνξείο φζν πεξηζζνηέξσλ πεηξφθηηζησλ Φάξσλ ηεο Διιάδαο. β) Ζ δεκηνπξγία ζην Ίδξπκα ελφο θέληξνπ κειέηεο, έξεπλαο θαη ζπγθέληξσζεο ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ηνπο πεηξφθηηζηνπο Φάξνπο ηεο Διιάδαο ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα θέληξν ζπιινγήο θαη επεμεξγαζίαο εληχπνπ θαη ειεθηξνληθνχ πιηθνχ γηα ηνπο Διιεληθνχο Φάξνπο. Δηθόλα 111. Ο θάξνο ηνπ Σαηλάξνπ κεηά ηελ απνθαηάζηαζε (

109 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Μειινληηθέο ρξήζεηο αλάδεημεο Εναλλακηικές τρήζεις θάρων Κάποηες προηεηλόκελες ελαιιαθηηθές τρήζεης θάρωλ είλαη: 1. Σνπξηζηηθή εθκεηάιιεπζε 2. Φηινμελία 3. Δθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο 4. Δπηζηεκνληθέο έξεπλεο (ζαιαζζίσλ εξεπλψλ) 5. Κέληξα θαηάδπζεο 6. Μεηεσξνινγία (εγθαηάζηαζε κεηεσξνινγηθψλ ζηαζκψλ) 7. Δπηηήξεζε ζαιάζζηαο θίλεζεο (ζπζηήκαηα Vessel Traffic Management Systems) 8. Δζληθά λαπηηθά κνπζεία θαη πνιηηηζηηθά θέληξα

110 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Η ΔΝΝΟΙΑ ΣΟΤ ΝΔΟΤ ΦΑΡΟΤ Ζ έλλνηα ηνπ λένπ θάξνπ ζα δηεξεπλεζεί κέζα απφ παξαδείγκαηα ψζηε λα γίλεη αληηιεπηφ φηη ν θάξνο σο ζχκβνιν ηνπ παξειζφληνο, ηνπ παξφληνο θαη ηνπ κέιινληνο απαηηεί θαηά θάπνηνλ ηξφπν θαη ηελ απηή νπηηθή απεηθφληζε ηνπ ζηελ κνξθή ελφο θηίζκαηνο αλεμαξηήησο κνξθνινγίαο, ηππνινγίαο θαη θαηαζθεπαζηηθήο ηερλνινγίαο. 7.1 Φάρος Burnham-on-Sea 24 -μεηαηροπή θάροσ ζε ενιαία καηοικία Ο θάξνο ρηίζηεθε ην 1830 θαη είλαη έλαο θπθιηθφο πχξγνο απφ ζπκπαγή νπηνπιηλζνδνκή κε κηα θσληθή ζηέγε θαη κηζφ εμψζηε ζηελ κπξνζηηλή πιεπξά. Τπάξρεη κηα κηθξή επέθηαζε ζην θαηψηαην ζεκείν ηνπ θάξνπ πνπ ελζσκάησζε ηελ θαηνηθία ηνπ θχιαθα. Ο θάξνο έρεη χςνο 33 κέηξα θαη ήηαλ ν πξψηνο θάξνο ζηελ Αγγιία πνπ έγηλε πιήξσο απηνκαηνπνηεκέλνο. Δηθόλα 112. Φάξνο Burnham-on-Sea ( Ο αξρηθφο θάξνο είρε θαλφ κε θσο κέζσ ηεο θαχζεο παξαθίλεο κε ηνλ θαλφ ηνπνζεηεκέλν ζηελ θσληθή ζηέγε. ε κηα ζπειιψδε λχρηα ην 1750, ζχκθσλα κε ηνλ κχζν, ε ζχδπγνο ελφο λαπηηθνχ άλαςε έλα θεξί ζην παξάζπξν ηνπ ζπηηηνχ ηεο ζην Βurnham γηα λα θαζνδεγήζεη ζην ζπίηη ηνλ ζχδπγφ ηεο ν νπνίνο βξηζθφηαλ ζε έλα κηθξνζθνπηθφ ζθάθνο έμσ απφ ην θαλάιη ηνπ Μπξίζηνι. Ο λαπηηθφο είδε ην ζήκα θαη επέζηξεςε δηαθεχγνληαο απφ ηνλ θίλδπλν πίζσ ζην Burnham. Σν θαλάιη ηνπ Μπξίζηνι έρεη ηε δεχηεξε ζέζε φζνλ αθνξά ηελ κέγηζηε παιίξξνηα ζηνλ θφζκν θαη κπνξεί λα είλαη εμαηξεηηθά επηθίλδπλν. 24 Πεγή:

111 ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΦΑΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 111 Δηθόλα 113.Φάξνο Burnham-on-Sea ( Αξρηθά ν πχξγνο εμνπιίζηεθε κε έλαλ ιακπηήξα παξαθίλεο. Οη παιηφηεξεο θσηνγξαθίεο παξνπζηάδνπλ φηη είρε δχν θαπλνδφρνπο θαη επηκειεκέλε ζηέγε ελψ νη πνιιέο θαξη πνζηάι απνδεηθλχνπλ φηη ν θάξνο απηφο ήηαλ έλα δεκνθηιέο ηνπξηζηηθφ αμηνζέαην. Σν 1996 ν θάξνο Burnham ηέζεθε ζε δεκνπξαζία. Οη ηξέρνληεο ηδηνθηήηεο αγφξαζαλ ην θάξν θαη έπεηηα μεθίλεζε ε κεγάιε δηαδηθαζία κεηαηξνπήο ηνπ θάξνπ ζε κηα εληαία θαηνηθία.λακβάλνληαο ηελ άδεηα νηθνδφκεζεο νη θαηλνχξγηνη ηδηνθηήηεο απαίηεζαλ ηνλ ζρεδηαζκφ ελφο βηψζηκνπ θηεξίνπ. Μηα επαλάρξεζε απηήο ηεο θχζεο είλαη ζπρλά αξθεηά δχζθνιε. Οπνηεζδήπνηε αιιαγέο ζηελ εμσηεξηθή εκθάληζε ζα έπξεπε λα απνθεπρζνχλ.έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθνχο πεξηνξηζκνχο ήηαλ ε ζέζε ηεο θνπδίλαο, ε νπνία ζεσξείηαη θίλδπλνο ππξθαγηάο θαη επνκέλσο πξέπεη λα ηνπνζεηεζεί πάλσ απφ ηηο θξεβαηνθάκαξεο. Χο ηκήκα ηεο εξγαζίαο κεηαηξνπήο νη ηνπηθέο αξρέο επέκεηλαλ λα εγθαηαζηαζεί έλα ζχζηεκα ςεθαζηήξσλ ζε φιν ην θηήξην πξνηνχ εθδψζνπλ ηελ έγθξηζε λέαο ιεηηνπξγίαο θηεξίνπ.