Το 2009 προδιαγράφεται

Transcript

1 Αριθμός φύλλου 15 ΠΕΡΙΟΔΟΣ B ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 Προσδοκίες για το ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Εκτιμήσεις Σύμφωνα με τον κ. Γκίκα Α. Χαρδούβελη, οικονομικό σύμβουλο του ομίλου Eurobank, η οικονομική κρίση θα πλήξει τις ταξιδιωτικές δαπάνες. Σελ. 08 ΠΡΟΣΩΠΑ Αντζελα Γκερέκου Την άμεση λήψη ειδικών μέτρων που θα θωρακίζουν τον ελληνικό τουρισμό από την παγκόσμια κρίση τονίζει η υπεύθυνη τουρισμού του ΠΑΣΟΚ στο xenia news. Σελ. 09 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Iberostar Greece Ο διευθύνων σύμβουλος της Iberostar Greece κ. Μανώλης Κριτσωτάκης αναφέρεται στα επόμενα σχέδια της εταιρείας και κάνει τις εκτιμήσεις του για το Σελ. 10 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ανδρέας Λεούδης Η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αναπτύσσει ήδη τη δική της τουριστική ταυτότητα με σκοπό να γίνει πρότυπο προορισμού για εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Σελ. 12 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Διονύσιος-Μαρίνος Μαρίνος Ο γενικός διευθυντής του Athens Metropolitan Expo μιλά στο xenia news για την επένδυση ύψους 50 εκατ. ευρώ η οποία ανοίγει νέες προοπτικές στον εκθεσιακό και συνεδριακό κλάδο. Σελ ή xenia Ανεπηρέαστη από την κρίση Παρά το γενικότερο σφίξιμο από τη διεθνή οικονομική κρίση η 40ή xenia προσέλκυσε περισσότερους επισκέπτες από πέρυσι με θεαματική αύξηση των ξένων επισκεπτών. Σελ ΕΣΤΙΑΣΗ Χρύσανθος Καραμολέγκος Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου ΑΠΛΑ θεωρεί τον εαυτό του απλό μάγειρα που γνωρίζει λίγα από τα μυστικά της κουζίνας και έχει πάντα το κίνητρο να βελτιώνεται. Σελ σε θολό τοπίο Μια επιθετική πολιτική marketing στις διεθνείς αγορές θα περιορίσει τις απώλειες για τον ελληνικό τουρισμό Το 2009 προδιαγράφεται μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό, καθώς η διεθνής οικονομική κρίση είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει τις ταξιδιωτικές δαπάνες σε όλη την υφήλιο. Οι δημοσκοπήσεις στις ξένες αγορές, πάντως, δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών δεν πρόκειται να περιορίσουν τα ταξίδια, ωστόσο, ο προϋπολογισμός των διακοπών θα είναι εφέτος μειωμένος. Γι αυτό κοινή είναι η εκτίμηση στους Έλληνες τουριστικούς παράγοντες ότι η μείωση των εσόδων θα είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τη μείωση των αφίξεων. Σε αυτήν την προοπτική καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει η χορήγηση εκπτώσεων από τους ξενοδόχους προς τους tour operators, καθώς όλοι οι προορισμοί προκειμένου να συντηρήσουν τη ζήτηση εξωθούνται σε χαμηλότερες τιμές. Επισημαίνεται ότι οι πέντε χώρες, που τροφοδοτούν την Ελλάδα με πάνω από το 50% των τουριστών της (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία), αναμένεται να εμφανίσουν το 2009 αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η Φάκελος Οι επιπτώσεις της κρίσης στον ελληνικό τουρισμό Η διεθνής οικονομική κρίση, που σαρώνει όλες τις οικονομίες και όλους τους επαγγελματικούς κλάδους του πλανήτη, είναι βέβαιο ότι θα αφήσει τα σημάδια της και στον ελληνικό τουρισμό. Το xenia news συγκέντρωσε σε ένα δημοσιογραφικό φάκελο τις εκτιμήσεις των τουριστικών παραγόντων για τις επιπτώσεις της κρίσης στον τουρισμό της χώρας μας. Για το 2009 κοινή πεποίθηση είναι ότι όλα θα κριθούν στο πώς θα φτάσουμε στην τουριστική σεζόν, καθώς ήδη ζητούνται εκπτώσεις από τους tour operators για να υπάρξει ζήτηση για τα πακέτα διακοπών. Γι αυτό θεωρείται βέβαιο ότι ανεξαρτήτως των αφίξεων ο τζίρος των επιχειρήσεων θα είναι μειωμένος. Σελ διολίσθηση, εξάλλου, της βρετανικής λίρας και του αμερικανικού δολαρίου έναντι του ευρώ δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα για τη ζήτηση στους προορισμούς της ευρωζώνης και, βεβαίως, προς τη χώρα μας. Κρίσιμη παράμετρος για να αξιολογήσει κανείς τις επιπτώσεις της κρίσης στον ελληνικό τουρισμό είναι και το πώς θα εξελιχθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Οι επίσημες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ανάπτυξη πάνω από 2,5%, ωστόσο, αναλυτές δεν αποκλείουν χαμηλότερους ρυθμούς (ακόμη και σενάρια ύφεσης έχουν αναπτυχθεί). Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απολύτως αναγκαίος ο απεγκλωβισμός των δανείων προς τις τουριστικές επιχειρήσεις, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, χωρίς να υποκύψουν σε απαιτήσεις για εξωφρενική μείωση των τιμών τους. Ο ελληνικός τουρισμός έχει αποδείξει την ανθεκτικότητά του σε εποχές κρίσης και, εάν στηριχθεί εγκαίρως με μέτρα για τις επιχειρήσεις και με μια επιθετική πολιτική μάρκετινγκ στις διεθνείς αγορές, θα μπορέσει να βγει με μικρές απώλειες από την κρίση. Αλλωστε, όπως φάνηκε από την αθρόα προσέλευση επαγγελματιών επισκεπτών στην 40ή xenia, όλοι πιστεύουν στο παρόν και το μέλλον του ελληνικού τουρισμού, με σαφή διάθεση να συνεχίσουν τις επενδύσεις ανανέωσης και εκσυγχρονισμού των τουριστικών εγκαταστάσεων και παρεχομένων υπηρεσιών. Ηδη η κυβέρνηση, διά στόματος του ίδιου του πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή, ανακοίνωσε ένα πακέτο μέτρων στήριξης του τουρισμού, υπογραμμίζοντας ότι ο τουρισμός αποτελεί για την Ελλάδα στρατηγικό κλάδο, με μεγάλο ειδικό και ουσιαστικό βάρος Αστικός Τουρισμός για την εθνική οικονομία, γι αυτό και είναι αποφασισμένη να κάνει ό,τι είναι εφικτό για να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τα προβλήματα, που προκαλεί η διεθνής κρίση. Ο πρωθυπουργός, μάλιστα, ήταν κατηγορηματικός ότι εφόσον χρειαστεί θα αναληφθούν και άλλες συμπληρωματικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη του τομέα. Οι επιχειρηματίες προσδοκούν ότι σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο το πακέτο μέτρων θα υλοποιηθεί άμεσα, ξεπερνώντας τα εμπόδια της ελληνικής γραφειοκρατίας. Είναι μια καλή ευκαιρία για να μετεξελιχθεί η κρίση σε ευκαιρία για τον ελληνικό τουρισμό. Πώς προωθούν τον τουρισμό τους ελληνικές πόλεις Ο τουρισμός πόλεων στην Ευρώπη εκτιμάται ότι «διακινεί» περί τα 30 εκατομμύρια ταξιδιώτες. Αυτό το ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι του τουρισμού το διεκδικούν όλες οι μεγαλουπόλεις της Γηραιάς Ηπείρου, δημιουργώντας εδώ και χρόνια ειδικούς Οργανισμούς Διαχείρισης Προορισμού, που λειτουργούν ως τοπικές υπερ-κυβερνήσεις. Το xenia news, σε ειδικό αφιέρωμα, ανιχνεύει όλες τις προσπάθειες, που γίνονται σε ελληνικές πόλεις για να αναπτύξουν τον τουρισμό τους, με πρώτες την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η προσπάθεια αυτή, πάντως, υπολείπεται σημαντικά από την οργάνωση και δράση των Οργανισμών των ευρωπαϊκών πόλεων. Σελ

2 0 Editorial Ζητείται ελπίς Στο παρόν τεύχος επιλέξαμε να φιλοξενήσουμε αφιέρωμα στον αστικό τουρισμό. Οταν συγκεντρώσαμε την ύλη που θα βρείτε στις σελίδες του, οι συγκρούσεις με αφορμή τον θάνατο του 15χρονου Αλέξη δεν είχαν ακόμα ξεσπάσει κι έτσι, μόνο ένα άρθρο αναφέρεται στις αναπόφευκτες συνέπειες σε αυτή τη μορφή τουρισμού. Από το 1997, που η Αθήνα ανέλαβε τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων μέχρι και την ολοκλήρωσή τους το 2004, η χώρα μας επένδυσε πάνω από 12 δισ. δολάρια για τις απαραίτητες υποδομές και την ασφαλή διεξαγωγή των Αγώνων. Τα χρόνια που ακολούθησαν, όλοι μιλούσαμε για την «ολυμπιακή κληρονομιά» και το πώς αυτή είχε συμβάλει στην αναβάθμιση της εικόνας της χώρας, αφού διαψεύσαμε όλες τις δυσοίωνες προβλέψεις διεθνών (αμερικανοβρετανικών κυρίως) ΜΜΕ. Ετσι, ειδικά η Αθήνα, που ήταν και το επίκεντρο των ξένων μέσων, απέκτησε τη φήμη πολύ ασφαλούς προορισμού, με φιλόξενους κατοίκους που γιόρταζαν καθημερινά στους δρόμους της. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η πρωτεύουσα μετατράπηκε σε πεδίο μάχης επιβεβαιώνοντας (έστω και με καθυστέρηση) τις Κασσάνδρες που τότε λασπολογούσαν εις βάρος μας. Αλήθεια, έχει κανείς σκεφτεί πόσα χρόνια πίσω γυρίσαμε; Η εικόνα που χτίζαμε με θυσίες πολλά χρόνια κατεδαφίστηκε σε λίγα μόλις βράδια. Χρειάστηκαν μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκλήθηκαν έως τώρα. Θα χρειαστούν όμως, πολύ περισσότερα χρήματα και χρόνος για να αποκαταστήσουμε τη φήμη μας στις συνειδήσεις των υποψήφιων πελατών μας. Τα τηλεοπτικά σποτάκια με τις ειδυλλιακές παραλίες δεν αρκούν για να σβήσουν την εικόνα του φλεγόμενου δέντρου με φόντο το κοινοβούλιο. Νέος υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Ο βουλευτής Ευβοίας κ. Κώστας Μαρκόπουλος ανέλαβε υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης. Ο Κώστας Μαρκόπουλος, 48 ετών, είναι γιατρός-χειρούργος θώρακος και αγγείων. Κατάγεται από την Κάρυστο, είναι παντρεμένος με την Μαρία Παγκράτη και πατέρας δύο παιδιών. Εκλέχτηκε βουλευτής για πρώτη φορά το 2004 και επανεκλέχθηκε το Την περίοδο συμμετείχε στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, στη Διαρκή Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος. Υπήρξε εισηγητής σε νομοσχέδια Conde Nast Traveler Οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν του υπουργείου Μεταφορών, του υπουργείου Υγείας και του υπουργείου Απασχόλησης. Συμμετείχε στις Επιτροπές Κοινωνικών Υποθέσεων, Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής καθώς και στην Αναθεώρηση του Συντάγματος, ενώ ήταν εισηγητής του νομοσχεδίου για την Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση. Στις 12 Μαΐου 2008, ορίστηκε Αναπληρωτής Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης ανακοινώθηκε την ημέρα εκτύπωσης του φύλλου και ως εκ τούτου δεν κατέστη δυνατόν να φιλοξενήσουμε τις πρώτες δηλώσεις του νέου υπουργού. Η οικονομική κρίση δεν πρόκειται να επηρεάσει τις ταξιδιωτικές προθέσεις της μεγάλης πλειονότητας των ευκατάστατων Αμερικανών τουριστών, όπως προκύπτει από έρευνα μεταξύ των αναγνωστών του περιοδικού Conde Nast Traveler, που θεωρείται η «ταξιδιωτική βίβλος» των Αμερικανών υψηλού εισοδήματος. Ειδικότερα, η έρευνα, που διενεργήθηκε σε δύο φάσεις (προ και μετά την εκδήλωση της κρίσης), δείχνει ότι το 72% των ερωτηθέντων απάντησε με βεβαιότητα πως δεν πρόκειται να επηρεαστούν ούτε κατ ελάχιστο τα ταξιδιωτικά σχέδιά τους και μόλις 5% ανέφερε ότι θα αναβάλει ή θα ακυρώσει κάποια από τα ταξίδια που είχε προγραμματίσει. Το υπόλοιπο ποσοστό 23% δήλωσε πως πρόκειται να προχωρήσει σε κάποια αλλαγή, χωρίς όμως να ακυρώσει ή να αναβάλει τα ταξιδιωτικά του πλάνα. Τα υπόλοιπα συμπεράσματα της έρευνας, που ενδιαφέρει και την Ελλάδα, καθώς μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση Αμερικανών τουριστών στη χώρα μας, είναι: Οι ευκατάστατοι Αμερικανοί (μέσο ετήσιο εισόδημα ευρώ και μέση συνολική δαπάνη ανά ταξίδι τα έως δολάρια) εξακολουθούν να τοποθετούν τα ταξίδια στην πρώτη θέση των επιλογών διασκέδασης. Η αξία του προορισμού και το αίσθημα της ασφάλειας παραμένουν τα βασικά κριτήρια επιλογής του προορισμού. Το κόστος της αερομεταφοράς και η ισοτιμία του ξένου συναλλάγματος φαίνεται να απασχολεί πολύ περισσότερο το κοινό από όσο προηγουμένως. Οι τελευταίες ανατιμήσεις του δολαρίου έναντι του ευρώ φαίνεται να ευνοούν τα ταξίδια στην ευρωζώνη. Το 98% των ερωτηθέντων εκδήλωσε ενδιαφέρον να ταξιδέψει σύντομα στη Δυτική Ευρώπη. Η τοποθεσία του ξενοδοχείου αποτελεί το κορυφαίο κριτήριο επιλογής καταλύματος. Ακολουθούν, η αξία των υπηρεσιών, η ποιότητα του κρεβατιού και το μέγεθος του δωματίου. Η γενική αύξηση στις κρατήσεις δείχνει πως η αγορά των Αμερικανών ταξιδιωτών όχι μόνο δεν γνωρίζει κάμψη αλλά είναι ικανή να μεγαλώσει προς τους ευρωπαϊκούς προορισμούς με την προϋπόθεση πως θα ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και θα υλοποιηθούν οι κατάλληλες πολιτικές. Το 99% του κοινού ταξιδεύει για λόγους αναψυχής και το 57% με επαγγελματικό σκοπό. Το 86% επιθυμεί να μείνει πάνω από 7 ημέρες με επικρατέστερο το σενάριο των 14+ διανυκτερεύσεων. Το 67% δηλώνει πως είναι πρόθυμο να επαναλάβει το ταξίδι όταν αυτό αποδεικνύεται μοναδικό. Η εταιρεία συμβούλων MTC που αντιπροσωπεύει το Conde Nast Traveler στην Ελλάδα, αξιολογώντας διάφορες έρευνες, αποφαίνεται ότι η μέση διαμονή του Αμερικανού ταξιδιώτη στην Ελλάδα είναι ημέρες όσο άλλωστε μένει στην Ευρώπη η πλειονότητα του δείγματος της έρευνας, ενώ η μέση δαπάνη του προσεγγίζει τη μέση δαπάνη του δείγματος ( δολάρια). Η αλήθεια των αριθμών Στις εκδόσεις συχνά, για λόγους εντυπωσιασμού, γράφονται αναληθή στοιχεία σχετικά με το τιράζ. Πιστοί στην εμπιστοσύνη με την οποία μας περιβάλλει επί τέσσερις δεκαετίες η τουριστική οικογένεια, δημοσιοποιούμε τις συνολικές ταχυδρομικές αποστολές των τελευταίων δύο τευχών του xenia news που είναι και αντίστοιχα. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ xenia news ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗ xenia Εκθέσεις-Συνέδρια Α.Ε. 3ης Σεπτεμβρίου 59, Τ.Κ , Αθήνα τηλ , fax , info@xenia.gr Νίκος Κούμανης Γιάννης Παπαδόπουλος Μαρί-Μαντλέν Λοράντου pressoffice@xenia.gr Βίκη Τρύφωνα Ζαφειρώ Χατζοπούλου Μαρία Αγγελοπούλου adv@xenia.gr Τρύφων Γεωργαλλίδης Ε.Π.Ε. info@georgallidis.com Το xenia news είναι μία 3μηνιαία έκδοση της xenia Εκθέσεις-Συνέδρια Α.Ε. για την οικονομία, τον τουρισμό και τις επιχειρήσεις. Έτος κυκλοφορίας 1/2003. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ολόκληρων ή μέρους των κειμένων του εντύπου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Τα κείμενα που δημοσιεύονται δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις της επιχείρησης.

3 0 ÖÜêåëïò Διεθνής Κρίση & Τουρισμός 14 κυβερνητικά μέτρα στήριξης του τουρισμού Ικανοποιώντας τα αιτήματα των τουριστικών φορέων, η κυβέρνηση, δια στόματος του ίδιου του Πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή μετά το τέλος της συνεδρίασης της Κυβερνητικής Επιτροπής, στην οποία εξετάσθηκαν οι επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης στον τουρισμό, ανακοίνωσε 14 μέτρα στήριξης της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού και των επιχειρήσεων. Γι αυτό, άλλωστε, τα μέτρα έγιναν δεκτά με ικανοποίηση από τους εργοδοτικούς φορείς του κλάδου (Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων), με τη μόνη επισήμανση την ανάγκη άμεσης εφαρμογής των μέτρων. του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Αναλυτικά, τα 14 μέτρα είναι τα ακόλουθα: 1. Η δαπάνη για την προβολή και επικοινωνιακή πολιτική της χώρας στις διεθνείς αγορές αυξάνεται κατά 50% το 2009, που σημαίνει ότι για τον επόμενο χρόνο το σχετικό κονδύλι του ΕΟΤ θα υπερβεί τα 60 εκατ. ευρώ. 2. Μειώνεται το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων (ΕΤΑΚ), από 1 τις χιλίοις επί της αξίας του κτίσματος και 6 τις χιλίοις επί της αξίας του οικοπέδου, σε 0,33 τις χιλίοις για τα έτη 2009 και Μειώνεται το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων για την Αυτοδιοίκηση, από το 2% επί του τζίρου των επιχειρήσεων, σε 0,5%. Η απώλεια αυτή των ΟΤΑ αντικαθίσταται από αύξηση, κατά 20%, των πόρων που προέρχονται από τα τέλη κυκλοφορίας των οχημάτων. 4. Αναστέλλεται για ένα έτος η καταβολή εισφοράς του Ν. 128/75 για το σύνολο των δανείων των τουριστικών επιχειρήσεων προς τις τράπεζες. 5. Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας στην Οικονομία. Ουσιαστικά, δηλαδή, θα υπάρχει δέσμευση για τη χορήγηση ενός ποσοστού από την εγγύηση του Δημοσίου προς τις τράπεζες στις τουριστικές επιχειρήσεις. Οι τουριστικοί φορείς έχουν ζητήσει η δέσμευση αυτή να καλύπτει το 10% της εγγύησης, δηλαδή, 1,5 δισ. ευρώ. 6. Υλοποιείται άμεσα ( και δυναμικά, όπως είπε ο κ. Καραμανλής) το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς , μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται δράσεις τουριστικών υποδομών, υπηρεσιών και Επιχειρήσεων. 7. Λαμβάνεται μέριμνα για άμεση επιστροφή από τις ΔΟΥ του οφειλόμενου ΦΠΑ στις τουριστικές επιχειρήσεις. 8. Μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων παρέχεται κεφάλαιο κίνησης, με πλήρη επιδότηση των τόκων, μέχρι του ποσού των 350 χιλ. ευρώ. 9. Δίνεται άμεση προτεραιότητα στην καταβολή των οφειλομένων ποσών των επιχορηγήσεων για όσες επιχειρήσεις έχουν υπαχθεί στον Αναπτυξιακό Νόμο, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. 10. Αντιμετωπίζεται το ζήτημα της λειτουργικής τακτοποίησης ξενοδοχειακών μονάδων που αποτελεί πάγιο και χρόνιο πρόβλημα. 11. Μετατρέπεται το εποχικό επίδομα ανεργίας σε επίδομα εργασίας. 12. Αυξάνεται κατά 21% για το 2009 ο αριθμός των εισιτηρίων για τον Κοινωνικό Τουρισμό, που οργανώνει η Εργατική Εστία. Το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης έχει αυξήσει ήδη από πέρυσι τα δελτία κοινωνικού τουρισμού κατά 41%. 13. Λειτουργεί πρόγραμμα κατάρτισης με θεωρητική και πρακτική άσκηση και υποχρέωση των επιχειρήσεων που μετέχουν να απορροφήσουν 30% όσων καταρτίζονται. 14. Τέλος, ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για την τόνωση των ξενοδοχείων και άλλων συναφών επιχειρήσεων στο κέντρο της Αθήνας, που έχουν υποστεί ζημιές από τα τελευταία θλιβερά συμβάντα. Ο κ. Καραμανλής υπογράμμισε ότι ο τουρισμός αποτελεί για την Ελλάδα στρατηγικό κλάδο, με μεγάλο ειδικό και ουσιαστικό βάρος για την εθνική οικονομία, γι αυτό και η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να κάνει ό,τι είναι εφικτό για να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τα προβλήματα, που προκαλεί η διεθνής κρίση. Ο Πρωθυπουργός ήταν κατηγορηματικός ότι εφόσον χρειαστεί θα αναληφθούν και άλλες συμπληρωματικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη του τομέα. «Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να διασφαλίσουμε αυτό που με θυσίες όλων των Ελλήνων πετύχαμε τα χρόνια που πέρασαν. Με κορύφωση τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, όπου η Ελλάδα πέτυχε να καταξιωθεί διεθνώς ως ασφαλής και φιλόξενος προορισμός» ήταν η κατάληξη των δηλώσεων του κ. Καραμανλή. Η αντίδραση των φορέων Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), που εκπροσωπεί όλους τους επιμέρους κλάδους του τουρισμού, σχολιάζοντας τα μέτρα, υπογράμμισε τα ακόλουθα: «Τα μέτρα στήριξης για τον τουριστικό τομέα, που ανακοινώθηκαν από τον Πρωθυπουργό, αναμένεται να βοηθήσουν τόσο στην αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης, όσο και να ενισχύσουν στο άμεσο μέλλον την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού. Με τα ανακοινωθέντα μέτρα, ικανοποιούνται αφενός μεν ορισμένα από τα διαχρονικά αιτήματα του τουριστικού τομέα, αφετέρου δε τίθενται οι βάσεις για ορθολογική ανάπτυξη στο άμεσο μέλλον. Τα μέτρα αναμένεται να λειτουργήσουν ευεργετικά για το σύνολο της οικονομίας, δεδομένων των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων του τουρισμού. Ο κύριος και πρωταρχικός στόχος είναι η διατήρηση των θέσεων εργασίας. Ο στόχος αυτός καθίσταται επιτεύξιμος από τη στιγμή που διευκολύνεται η ρευστότητα και μειώνεται το κόστος λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, ενισχύεται η προσπάθεια διατήρησης του επιπέδου της ζήτησης στα περσινά επίπεδα, ενώ δρομολογούνται και επιταχύνονται λύσεις σε μία σειρά δυσλειτουργιών επί επενδυτικών και φορολογικών θεμάτων. Η ιδιαίτερη αναφορά στην άμεση υλοποίηση του ΕΣΠΑ για χρηματοδότηση δράσεων τουριστικών υποδομών δημιουργεί προσδοκίες για την ανάδειξη και ενίσχυση του πρωταγωνιστικού ρόλου του τουριστικού τομέα στο σύνολο της οικονομίας». Ο ΣΕΤΕ εκτιμά ότι η κυβερνητική παρέμβαση για τη στήριξη του τουρισμού οφείλεται και στο γεγονός ότι πλέον ο κλάδος εκπροσωπείται ενιαία μέσω αυτού. Την ικανοποίησή τους για το πακέτο των μέτρων εκφράζουν, επίσης, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), αλλά και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος, το οποίο επισημαίνει την ανάγκη άμεσης εφαρμογής τους. Ειδικότερα, το Ξ.Ε.Ε. ανέφερε ότι τα εξαγγελθέντα μέτρα, που στην πλειονότητά τους ταυτίζονται με τις προτάσεις του Ξ.Ε.Ε., κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και ότι αναμένεται να ανακουφίσουν τον τουριστικό τομέα που εισέρχεται σε μακρά περίοδο οικονομικής κρίσης. Επειδή όμως ο χρόνος ενεργοποίησης των παρεμβάσεων ρυθμιστικής κυρίως φύσεως είναι εξαιρετικά κρίσιμος για τη βιωσιμότητα του τομέα, το Ξ.Ε.Ε. υπογραμμίζει: την αναγκαιότητα της επίσπευσης των διαδικασιών για την εφαρμογή των μέτρων που απαιτούν νομοθετική ρύθμιση, την εξασφάλιση της σωστής κατανομής των κονδυλίων προβολής, ώστε να τονωθεί τον κατάλληλο χρόνο και με τα πλέον πρόσφορα μέσα η τουριστική ζήτηση στις πιο σημαντικές τουριστικές αγορές, την ενίσχυση της ρευστότητας και βιωσιμότητας των επιχειρήσεων με αντιγραφειοκρατικό πνεύμα, προκειμένου η έναρξη της τουριστικής περιόδου να βρεί τις τουριστικές επιχειρήσεις ανοιχτές και έτοιμες να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της πελατείας τους. Μέτρα ούτε καν ασπιρίνες, λέει το ΠΑΣΟΚ Κατώτερα των περιστάσεων χαρακτήρισε τα μέτρα για τη στήριξη του τουρισμού η πολιτική εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ για θέματα Τουριστικής Ανάπτυξης κυρία Άντζελα Γκερέκου. «Για άλλη μια φορά», ανέφερε η κυρία Γκερέκου, «τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης του κ. Καραμανλή είναι αργά και κατώτερα των περιστάσεων. Για άλλη μια φορά ο κ. Καραμανλής, φαίνεται ότι, έχει υποτιμήσει και αυτή την επερχόμενη κρίση. Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, δεν είναι ούτε καν ασπιρίνες στις σοβαρές ασθένειες του ελληνικού τουρισμού και οι εργαζόμενοι σε αυτόν τον τόσο κρίσιμο τομέα της εθνικής μας οικονομίας το γνωρίζουν πολύ καλά».

4 0 ÖÜêåëïò Διεθνής κρίση & Τουρισμός Τιμές, μέτρα, ψυχραιμία θα καθορίσουν το 2009 Η πρωτόγνωρη διεθνής οικονομική κρίση, που σαρώνει όλες τις οικονομίες και όλους τους επαγγελματικούς κλάδους του πλανήτη, είναι βέβαιο ότι θα αφήσει τα σημάδια της και στον ελληνικό τουρισμό. Ο φόβος και η ανησυχία των επιχειρηματιών εστιάζεται κυρίως στη διάρκεια της κρίσης, με τις σχετικές εκθέσεις των αναλυτών να κάνουν λόγο για διάρκεια των επιπτώσεων ακόμη και για μια πενταετία. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του αντιπροέδρου και διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς κ.θεόδωρου Πανταλάκη, ο οποίος, στη συζήτηση, που διοργάνωσε το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος (ΞΕΕ) είπε: «Δεν έχουμε δει στην Ελλάδα ακόμη την κρίση, αλλά θα την δούμε. Τα πάντα θα δυσκολέψουν και, βέβαια, και ο τουρισμός. Θα δυσκολέψουν και οι χρηματοδοτήσεις, καθώς θα χειροτερέψει ο δείκτης πιστοληπτικής ικανότητας για όλους- το βλέπουμε ήδη και στον δημόσιο δανεισμό». Στο τέλος της συζήτησης ο κ.πανταλάκης έδωσε και τη χαριστική βολή: «Η αρνητική ψυχολογία, παγκοσμίως», υπογράμμισε, «θα κρατήσει πάνω από 5 χρόνια». της ΒΙΚΗΣ ΤΡΥΦΩΝΑ Αρησ Σπηλιωτοπουλος, υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Η καταστροφολογία δεν βοηθά Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Άρης Σπηλιωτόπουλος, μιλώντας στη συζήτηση του ΞΕΕ, επισήμανε ότι η κρίση θέτει σε δοκιμασία παγκοσμίως ολόκληρη τη βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου, εκτιμώντας ότι τα δραματικά συμβάντα σε Ινδία και Ταϊλάνδη θα αλλάξουν την τουριστική αγορά και θα μετατοπίσουν το αγοραστικό ενδιαφέρον προς άλλους προορισμούς, πιο ασφαλείς. Γι αυτό, είπε, αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα κινηθεί η αγορά το Ανέφερε, επίσης, ότι οι χειμερινές διακοπές εφέτος παρουσιάζουν αύξηση κατά 20% λόγω των πρόωρων χιονοπτώσεων, που έχουν να συμβούν από το Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κατέθεσε και τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού για τις τάσεις των τουριστών, σύμφωνα με τις οποίες αναμένεται συρρίκνωση των μεγάλων σαββατοκύριακων (κάτι, που θα πλήξει τον τουρισμό πόλεων), ενώ οι Ευρωπαίοι προβλέπεται να κινηθούν για τις διακοπές τους γύρω από την περιοχή τους, αποφεύγοντας τα εξωτικά ταξίδια. Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης επισήμανε ότι απαιτείται επαναχάραξη της στρατηγικής του ελληνικού τουρισμού, σύμφωνα με τις νέες ταξιδιωτικές τάσεις που διαμορφώνει το σημερινό κλίμα, υπογραμμίζοντας ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι στην τουριστική δραστηριότητα πρέπει να απεγκλωβιστούν από τη μιζέρια και να γίνουν έντονα εξωστρεφείς. Ο ίδιος ανήγγειλε, από πλευράς ΕΟΤ, επιθετικό και εξειδικευμένο μάρκετινγκ στις παραδοσιακές αγορές (με έμφαση σε Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία και σκανδιναβικές χώρες), περαιτέρω διείσδυση στις νέες αγορές, καθώς και πρόγραμμα προσέλκυσης αεροπορικών εταιρειών και δη των εταιρειών χαμηλού κόστους. Ο ΕΟΤ, κατά πληροφορίες, πρόκειται να διαθέσει περί τα 20 εκατ. ευρώ για να στηρίξει τα ελληνικά προγράμματα των tour operators, ενισχύοντας τη διαφήμιση των ταξιδιωτικών τους εντύπων για Ελλάδα. Τέλος, ο κ. Σπηλιωτόπουλος τόνισε ότι είναι αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του Αναπτυξιακού Νόμου, ώστε να σταματήσουν οι επιδοτήσεις για τη δημιουργία νέων ξενοδοχείων στις αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές και τα κίνητρα να εστιασθούν στην αναβάθμιση των υπαρχόντων μονάδων. Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης, τέλος, επισήμανε ότι η καταστροφολογία για τον τουρισμό δεν βοηθάει κανέναν, ενώ σφίγγει την τραπεζική ρευστότητα στις επιχειρήσεις του χώρου. Επιδότηση της εργασίας Η υπουργός Απασχόλησης κυρία Φάνη Πάλλη Πετραλιά, στην ίδια εκδήλωση του ΞΕΕ, προανήγγειλε αύξηση των δελτίων κοινωνικού τουρισμού από την Εργατική Εστία κατά δικαιούχους (θα φτάσει στα δελτία), καθώς και μέτρα στήριξης των εποχικών ξενοδοχείων για να ανοίξουν νωρίς, ενώ έστειλε και ένα μήνυμα στις τράπεζες για τις συμπεριφορές τους προς την αγορά, με τη ρητορική ερώτηση: Τι θα κάνουν οι τράπεζες αν τα ασφαλιστικά ταμεία μαζέψουν τις καταθέσεις τους και δημιουργήσουν δική τους τράπεζα; Η επιδότηση της εργασίας (και όχι της ανεργίας) των ξενοδοχοϋπαλλήλων εξετάζεται στις εποχικές επιχειρήσεις τους μήνες Απρίλιο και Μάιο του 2009, υπό την προϋπόθεση ότι τα ξενοδοχεία θα διατηρήσουν τις ίδιες θέσεις εργασίας με τους αντίστοιχους μήνες εφέτος. Οι προβλέψεις του ΠOT Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) εκτιμά ότι τους επόμενους έξι με εννέα μήνες ο τουρισμός πρόκειται να αντιμετωπίσει μείωση στην ανάπτυξη και ίσως πτώση, ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η Ευρώπη, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ, οι τρεις μεγαλύτερες τουριστικές αγορές, αντιμετωπίζουν μεγάλες οικονομικές αναταράξεις. Ο Οργανισμός συνιστά στα μέλη του όχι μόνο να μην περικόψουν σημαντικές δαπάνες, όπως αυτές της διαφήμισης - προβολής, αλλά να τις αυξήσουν, και να προχωρήσουν σε δράσεις προβολής μέσω συνεργασιών, να αναλάβουν πρωτοβουλίες σε ό,τι αφορά το e-tourism ενώ επιμένει ότι η στόχευση στην προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση του ενεργειακού κόστους είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Νικοσ Αγγελοπουλος, πρόεδρος ΣΕΤΕ Η τιμή θα καθορίσει την τουριστική κίνηση του 2009 Επί του παρόντος, βεβαίως, η προσοχή όλων των επιχειρηματιών εστιάζεται στο πώς θα πάει το Επ αυτού, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) κ. Νίκος Αγγελόπουλος, στην τελευταία συνέντευξη Τύπου της χρονιάς για τον ΣΕΤΕ, εξέφρασε την άποψη ότι η τιμή θα είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την προσέλκυση τουριστών το 2009, καθώς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις στις μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, η πλειονότητα των καταναλωτών δηλώνει ότι ναι μεν η οικονομική κρίση δεν θα επηρεάσει τον προγραμματισμό των διακοπών τους, όμως, ο σχετικός προϋπολογισμός θα είναι μειωμένος. Γι αυτόν τον λόγο ο κ. Αγγελόπουλος θεωρεί βέβαιο ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις θα καταγράψουν μείωση του κύκλου εργασιών τους το Ενδεικτικά ανέφερε ότι μια μείωση αφίξεων της τάξης του 10% θα επιφέρει πολύ μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων, καθώς, ήδη ζητούνται εκπτώσεις από τους tour operators ώστε να προκληθεί μια ζήτηση για πρόωρες κρατήσεις στη χώρα μας. Επί του παρόντος, πάντως, η κίνηση αυτή δεν έχει ιδιαίτερη απήχηση. Πιο καθαρή εικόνα θα υπάρχει προς το Μάρτιο, οπότε και θα κριθεί το εύρος των εκπτώσεων, που θα αναγκασθούν να δώσουν τα καταλύματα. «Οι εξελίξεις των πρώτων μηνών στην παγκόσμια οικονομία θα καθορίσουν σε μέγιστο βαθμό και την εξέλιξη της τουριστικής κίνησης» είπε ο κ. Αγγελόπουλος. «Εάν η κρίση επιδεινωθεί, τότε οι εκπτώσεις θα συνεχιστούν και θα είναι μεγαλύτερες. Εάν τα πράγματα βελτιωθούν, η τιμολογιακή πολιτική θα πρέπει να προσαρμοστεί ανάλογα. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική των εκπτώσεων είναι κατανοητή με δεδομένη την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την επόμενη χρονιά. Συστήνουμε σε όλους τους επιχειρηματίες να ασκούν σφιχτό έλεγχο στην εκπτωτική τους πολιτική, την οποία πάντα να συνδέουν με την εξέλιξη των booking positions, τόσο της επιχείρησής τους και της ευρύτερης περιοχής τους, όσο και με την εξέλιξη του εξερχόμενου τουρισμού από κάθε συγκεκριμένη αγορά με την οποία συνεργάζονται. Σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται ο πανικός, αλλά πρέπει να βρισκόμαστε όλοι σε εγρήγορση». Πριν φτάσουμε, όμως, στην τουριστική σεζόν, σε δοκιμασία τίθεται το παρόν, κυρίως, των μεσαίων

5 ÖÜêåëïò Διεθνής κρίση & Τουρισμός 0 και των μεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου. Το πρόβλημα χρηματοδότησης από τις τράπεζες παραμένει έντονο, προκαταβολές από τους tour operators δεν δίνονται και, ως εκ τούτου, όπως είπε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, το μέγα ζητούμενο τώρα είναι το πώς και πόσοι θα φτάσουν ως την έναρξη της επόμενης τουριστικής σεζόν. Οι επιχειρηματίες περίμεναν τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης του τουριστικού τομέα για να μπορέσουν να φτάσουν αλώβητοι μέχρι την έναρξη της σεζόν (αναλυτικά τα μέτρα παρουσιάζονται σε άλλες στήλες του xenia news). Ως προς τις τάσεις της τουριστικής κίνησης την επόμενη χρονιά, ο κ. Αγγελόπουλος εκτίμησε ότι σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η εξέλιξη της ισοτιμίας του δολαρίου και της αγγλικής λίρας έναντι του ευρώ και, σε χαμηλότερο βαθμό, θα επηρεάσει η τιμή του πετρελαίου. Τέλος, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ υπογράμμισε ότι η στήριξη του τουριστικού τομέα θα κινήσει, περισσότερο και πιο γρήγορα από κάθε άλλο κλάδο, την εθνική οικονομία. Ειδικά στη διατήρηση θέσεων εργασίας, έχει διαπιστωθεί ότι κάθε άμεση θέση εργασίας στον τουρισμό δημιουργεί 1,8 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία. Συνεπώς, είπε, τα μέτρα στήριξης και το κόστος αυτών πρέπει να εκληφθούν ως επένδυση άμεσης απόδοσης για την ελληνική οικονομία και όχι απλά σαν πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος. Συστάσεις της ΠΟΞ προς τους ξενοδόχους Σύμφωνα, εξάλλου, με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) κ. Ανδρέα Ανδρεάδη, το πιο δύσκολο κομμάτι της επόμενης τουριστικής σεζόν θα είναι το άνοιγμά της, καθώς όλα θα κριθούν από τη ζήτηση. Και για να προκύψει ζήτηση είναι απαραίτητη η διατήρηση και αύξηση των αεροπορικών θέσεων προς Ελλάδα από τους tour operators. Όπως είπε ο κ. Ανδρεάδης, ήδη η μεν TUI ανακοίνωσε μείωση των πτήσεων κατά 27% στο παγκόσμιο δίκτυό της για το 2009 και η Thomas Cook κατά 15%. Με δεδομένο, είπε ο κ. Ανδρεάδης, ότι η μέση διάρκεια παραμονής των τουριστών στην Ελλάδα έχει μειωθεί από 10 ημέρες σε 8, για να διατηρηθεί ο ίδιος τζίρος απαιτείται αύξηση των αεροπορικών θέσεων κατά 20-25%. Επισημαίνεται ότι η ΠΟΞ, με εσωτερική εγκύκλιο προς τα μέλη της, έδωσε τις πρώτες κατευθύνσεις πολιτικής για τη δέουσα συμπεριφορά τους ενόψει της επερχόμενης κρίσης και στον τουρισμό. Η Ομοσπονδία επισημαίνει ιδιαίτερα τη στάση των ξενοδόχων έναντι των tour operators, που ζητούν ήδη γενικευμένες προσφορές και μειώσεις τιμών από τα ξενοδοχεία, υπογραμμίζοντας ότι η ίδια τάσσεται υπέρ των στοχευμένων προσφορών που θα διατηρήσουν τη ζήτηση προς τη χώρα μας, ώστε να μην κοπούν πτήσεις charter. Είναι προφανές ότι το πρόβλημα αυτή τη στιγμή για τον Ελληνικό Τουρισμό είναι πρόβλημα ζήτησης, αναφέρεται στην επιστολή της ΠΟΞ. Η χώρα μας, ωστόσο, απευθύνεται κύρια στις καλοκαιρινές διακοπές και στον οικογενειακό τουρισμό, καταναλωτικές δαπάνες που με βάση διεθνείς στατιστικές δείχνουν να έχουν υψηλές αντοχές. Δηλαδή ο μέσος Ευρωπαίος καταναλωτής εν μέσω ύφεσης θα αναβάλλει ή θα ακυρώσει πρώτα άλλες δαπάνες (π.χ. αγορά νέας κατοικίας ή αυτοκινήτου, έπιπλα, ρούχα, το δεύτερο ή τρίτο ταξίδι) αλλά θα κάνει τις κύριες οικογενειακές διακοπές του. Tην απόφαση αυτή όμως θα την πάρει πιο αργά και με γνώμονα το κόστος. Τα πρώτα στοιχεία προκρατήσεων από την Bρετανική αγορά για τη χώρα μας για την επόμενη σεζόν δεν είναι ενθαρρυντικά, σημειώνεται στην επιστολή. Ο ρυθμός νέων κρατήσεων είναι σημαντικά μειωμένος. Το ίδιο ισχύει και για άλλες χώρες του ευρώ όπως η Ισπανία. Aντίθετα η Tουρκία και άλλοι δολαριακοί προορισμοί έχουν πολύ καλύτερους ρυθμούς προκρατήσεων. Τι σημαίνει αυτό; Yπάρχει ένας σοβαρός κίνδυνος: Oι αεροπορικές εταιρείες charter, να μετακινήσουν μέρος από τα προγράμματα των πτήσεών τους για την επόμενη σεζόν από την χώρα μας σε προορισμούς χαμηλότερου ρίσκου γι αυτές όπως την Tουρκία. Αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε να το αποτρέψουμε! Hδη η TUI ανακοίνωσε μείωση του παγκόσμιου προγράμματός της για το καλοκαίρι 2009 κατά 20% και ο Thomas Cook κατά 15% (Guardian ). Ως επακόλουθο, κάθε χώρα θα διεκδικήσει το μεγαλύτερο δυνατό μερίδιο από μία συνολικά συρρικνωμένη αγορά και οι χώρες που θα έχουν τις περισσότερες πωλήσεις εγκαίρως θα είναι οι κερδισμένες. Μέσα σε αυτό το κλίμα αρκετοί tour operators άρχισαν με επιθετικό τρόπο να ζητούν γενικευμένες προσφορές, όχι μόνο με την μορφή early bookings, αλλά και με απαιτήσεις γενικευμένης μείωσης των τιμών των ξενοδοχείων της χώρας μας. H ΠOΞ απευθύνει τις ακόλουθες συστάσεις: 1. O πανικός είναι ο χειρότερος σύμβουλος. 2. Κάθε ξενοδοχείο, οφείλει να παρακολουθεί έγκαιρα και τουλάχιστον κάθε μήνα την εξέλιξη των κρατήσεών του. Tα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα που διαθέτουν όλοι οι tour operators δίνουν τη δυνατότητα αυτή και μάλιστα συγκρίνοντας τις κρατήσεις με τις κρατήσεις την ίδια εποχή πέρυσι. Εάν οι tour operators αρνούνται να το κάνουν με διάφορες προφάσεις αυτό είναι εκ του πονηρού και τότε δεν πρέπει να δίνεται καμία προσφορά. 3. Εάν ο ρυθμός κρατήσεων είναι καλύτερος, ίδιος ή ελαφρά μειωμένος σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι δεν χρειάζεται καμία προσφορά αυτήν την στιγμή. 4. Εάν ο ρυθμός των κρατήσεων στα ξενοδοχεία είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι τότε να δίνονται προσφορές, στοχευμένες όμως και όχι γενικές. Oι συστάσεις αφορούν τα εποχικής λειτουργίας ξενοδοχεία και εκείνα που συνεργάζονται με tour operators. Τι σημαίνει στοχευμένη προσφορά: α. H προσφορά πρέπει να έχει συγκεκριμένη διάρκεια π.χ. από σήμερα μέχρι τέλη Φεβρουαρίου 2009 και να αναφέρεται σε συγκεκριμένο τύπο και αριθμό δωματίων. Περαιτέρω παράτασή της μετά την λήξη της θα αποφασισθεί από το ξενοδοχείο ανάλογα με τα δεδομένα των κρατήσεων τότε. β. H προσφορά πρέπει να είναι μετρήσιμη δηλαδή να δεσμεύεται, ο tour operator να στέλνει πληροφόρηση για το ρυθμό των κρατήσεων που φέρνει, τουλάχιστον μία φορά το μήνα. γ. H προσφορά αυτήν τη στιγμή θα πρέπει να αναφέρεται κυρίως στις οικογένειες που κλείνουν νωρίς και κυρίως στα παιδιά (π.χ. προσφέροντας τα δύο παιδιά δωρεάν) και όχι σε έκπτωση επί του συνόλου της τιμής του δωματίου. δ. H προσφορά πρέπει να συνδυάζεται με πληρωμή στο ξενοδοχείο τουλάχιστον του 50% του τζίρου που αυτή θα φέρει αμέσως μετά την λήξη της. Η επιστολή καταλήγει με τη διαβεβαίωση ότι η ΠOΞ σε συνεργασία με τον ΣETE, θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την βελτίωση της ρευστότητας και του κόστους δανεισμού των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων από τις τράπεζες και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Μιχαλησ Καραβας, Attika Reisen Παγωμένοι οι Γερμανοί Ο κ. Μιχάλης Καραβάς, ιδιοκτήτης του Attika Reisen, σπεσιαλίστας για την Ελλάδα που φέρνει περίπου Γερμανούς κάθε χρόνο, επισημαίνει ότι «ακόμα στη Γερμανία ο κόσμος δεν έχει εκδηλώσει πολύ τις διαθέσεις του, είναι κουμπωμένος. Υπάρχει μεγάλη διστακτικότητα γιατί πολλές βιομηχανίες δίνουν πολύμηνες αναγκαστικές άδειες στο προσωπικό. Ταυτόχρονα όμως η Γερμανική κυβέρνηση εξετάζει τη δημιουργία ενός δεύτερου πακέτου στήριξης της οικονομίας, δίνοντας κίνητρα για την κατασκευή υποδομών, δημιουργώντας έτσι θέσεις εργασίας. Για τους λόγους αυτούς οι Γερμανοί είναι ακόμα λιγάκι παγωμένοι. Σε ό,τι αφορά στην Attika Reisen, η πελατεία μας ευτυχώς προέρχεται κυρίως από τη μεσαία τάξη, με τον μεγαλύτερο όγκο να είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι, ηλικίας από 50 και άνω. Δηλαδή πελατεία που επηρεάζεται λιγότερο από τέτοια σκαμπανεβάσματα της οικονομίας. Γενικά πάντως, οι οικογένειες με παιδιά αποφεύγουν την Ελλάδα γιατί είναι μεγάλο το κόστος γι αυτές». Νικος Παπαθανασης, πρόεδρος TUI Hellas Προσαρμογή πολιτικής Για την επόμενη χρονιά ακόμα είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα και μια πρώτη εικόνα θα έχουμε αρκετά αργά. Θα έχουμε απώλειες, αυτό είναι σίγουρο, αλλά δεν ξέρουμε πόσο. Το θέμα είναι να μπορέσει ο καθένας να προσαρμόσει τις πολιτικές του έτσι ώστε να αντισταθμίσεις τις απώλειες. Μπορεί να είναι λίγες, μεσαίες ή πολλές. Θα πρέπει λοιπόν να κάνει κανείς διάφορα σενάρια για να είναι προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Και φυσικά η οικονομική κρίση θα επηρεάσει και τον συνεδριακό τουρισμό, αναλόγως πάντα τον κάθε κλάδο. Δηλαδή πιο πολύ θα επηρεαστούν οι αυτοκινητοβιομηχανίες και πολύ λιγότερο οι φαρμακοβιομηχανίες. Ακριβαίνουν οι μακρινοί προορισμοί για τους Βρετανούς Η διεθνής οικονομική κρίση θα περιορίσει κατά 10% τον αριθμό των ταξιδιών των Βρετανών το 2009, σύμφωνα με εκτιμήσεις της PriceWaterhouseCoopers. Κυρίαρχη τάση, εξάλλου, στις επιλογές των Βρετανών τουριστών είναι η αυξανόμενη ζήτηση για all inclusive διακοπές, με σκοπό να προστατεύσουν τις ταξιδιωτικές τους δαπάνες από τις διακυμάνσεις των ισοτιμιών. Μια άλλη σημαντική εξέλιξη, που θα διαφοροποιήσει τα ταξίδια των Βρετανών τα επόμενα χρόνια, είναι η αύξηση του Δασμού Επιβατών Αεροδρομίων (Air Passenger Duty - APD) στα μακρινά ταξίδια, γεγονός, που αναμένεται να δώσει ώθηση στα ταξίδια εντός της Ευρώπης σε βάρος των υπερατλαντικών προορισμών. Οπως σημειώνει η αγγλική εταιρεία δημοσίων σχέσεων The Saltmarsh Partnership, η οποία έχει αναλάβει την επικοινωνιακή πολιτική της Ρόδου στη βρετανική αγορά, σήμερα ο APD λειτουργεί με ένα σύστημα δύο ζωνών και ανέρχεται σε 10 λίρες Αγγλίας για όσους ταξιδεύουν με οικονομική θέση σε ευρωπαϊκούς προορισμούς και 40 λίρες Αγγλίας για μεγαλύτερα ταξίδια. Οι τιμές

6 0 ÖÜêåëïò Διεθνής κρίση & Τουρισμός για ταξίδια σε καλύτερες θέσεις είναι διπλάσιες, 20 λίρες Αγγλίας για την Ευρώπη και 80 λίρες για μεγαλύτερα ταξίδια. Με το νέο σύστημα, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομίας της Βρετανίας, από τον Νοέμβριο του 2009 εισάγονται τέσσερις ζώνες, με τις ζώνες να χωρίζονται σε αποστάσεις μιλίων από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ζώνη Α (έως μίλια) καλύπτει την Ευρώπη. Η Ζώνη Β ( μίλια) καλύπτει προορισμούς όπως το Ντουμπάι, Αίγυπτο, το Μπαχρέιν, την Γκάμπια και τις ΗΠΑ. Η Ζώνη C ( μίλια) καλύπτει την Καραϊβική και μεγάλο μέρος της Απω Ανατολής, συμπεριλαμβανομένου του Χονγκ Κονγκ, της Μπανγκόκ και της ηπειρωτικής Κίνας. Η Ζώνη D (6.000 μίλια και πάνω) καλύπτει την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Σιγκαπούρη, την Ταϊβάν, την Αργεντινή, τη Χιλή, τα νησιά του Ειρηνικού. Οι επιβαρύνσεις είναι σημαντικές σε όλες τις πτήσεις για τις ζώνες εκτός της Α. Για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2009 οι επιβάτες της οικονομικής θέσης που ταξιδεύουν προς τους πιο μακρινούς προορισμούς θα καταβάλλουν επιπλέον 15 λίρες Αγγλίας ο καθένας. Ενα χρόνο αργότερα θα πληρώνουν επιπλέον 45 λίρες Αγγλίας ο καθένας (υπερδιπλασιάζεται ο σημερινός φόρος APD). Τα οικογενειακά ταξίδια μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων εκτιμάται ότι θα επηρεαστούν αρνητικά. Ενδεικτικά, μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων που θα ταξιδέψει στην Καραϊβική το 2011 θα καταβάλλει επιπλέον 140 λίρες Αγγλίας συγκριτικά με σήμερα. «Οι αυξήσεις του APD, ιδιαίτερα για τις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, είναι υπερβολικές και σίγουρα θα αποθαρρύνουν πολλούς ανθρώπους από το να ταξιδέψουν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. John McEwan, διευθύνων σύμβουλος των Advantage Travel Centres. Η Saltmarsh Partnership πιστεύει ότι οι προορισμοί που θα επηρεαστούν περισσότερο αρνητικά από το πρόσθετο αυτό κόστος θα είναι η Αυστραλασία, ο Ειρηνικός, οι περιοχές της Απω Ανατολής που εντάσσονται στη Ζώνη D (π.χ. τα παραθαλάσσια θέρετρα όπως η Πενάνγκ, το Πουκέτ και το Κο Σαμούι) και η Καραϊβική. Φαίνεται πολύ πιθανό ότι προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί οι τουριστικοί πράκτορες του Ηνωμένου Βασιλείου για προορισμούς μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων θα αναζητούν τις καλύτερες δυνατές προσφορές από τους προμηθευτές τους εδάφους. Για τους ευρωπαϊκούς προορισμούς η επιβάρυνση είναι μόλις 1 λίρα Αγγλίας το 2009 και άλλη 1 λίρα το Ως εκ τούτου, οι ευρωπαϊκοί προορισμοί, όπως η Ελλάδα, θα βγουν ευνοημένοι από αυτή την εξέλιξη, αρκεί, βεβαίως, να προχωρήσουν σε δυναμικές στρατηγικές μάρκετινγκ και να προσφερθούν πακέτα διακοπών, που να αξίζουν τα χρήματά τους. Σημειώνεται ότι οι τιμές για το καλοκαίρι του 2009 στη βρετανική αγορά παρουσιάζονται αυξημένες κατά 5% - 10% έναντι του φετινού καλοκαιριού, γι αυτό και ενδέχεται από τον Ιανουάριο οι ταξιδιωτικοί πράκτορες να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε εκπτώσεις για να προσελκύσουν κρατήσεις. Η πορεία των κρατήσεων θα αποβεί καθοριστική για το πώς θα εξελιχθεί η τουριστική κίνηση του 2009, καθώς σε όσους προορισμούς διαπιστωθεί μειωμένη ζήτηση οι tour operators θα περιορίσουν τις πτήσεις τους. Τόσο η TUI (Thomson, First Choice) όσο και η Thomas Cook έχουν μειώσει περαιτέρω το δυναμικό τους για το καλοκαίρι του 2009, χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει ακόμη προς ποιους προορισμούς. Κατά τα φαινόμενα, μειώσεις πτήσεων από τους tour operators θα υπάρξουν στην ενδοχώρα και κάποια νησιά της Ισπανίας, καθώς παρατηρείται αύξηση των ανεξάρτητων ταξιδιών από τη Μ. Βρετανία, έναντι των πακέτων διακοπών, που μειώνονται. Τα διεθνή συνέδρια αντίδοτο στην κρίση Η οικονομική κρίση δημιουργεί ευκαιρίες για την προσέλκυση διεθνών συνεδρίων στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Την εκ πρώτης καινοφανή αυτή άποψη εκφράζει ο πρόεδρος του οργανισμού C&C International κ. Κυριάκος Γριβέας, που ειδικεύεται στην οργάνωση διεθνών συνεδρίων και, μάλιστα, το C&C συγκαταλέγεται στα κορυφαία του κόσμου, σύμφωνα με τις σχετικές πιστοποιημένες προδιαγραφές. Ο κ. Γριβέας σε συνάντηση με τουριστικούς συντάκτες, εξήγησε γιατί ο τομέας των συνεδρίων δεν επηρεάζεται από την κρίση, σε αντίθεση με τα εταιρικά ταξίδια, που θα περιορισθούν. Οι λόγοι είναι οι ακόλουθοι: 1. Για την συντριπτική πλειονότητα των συνεδρίων επαγγελματικών ενώσεων και διεθνών οργανισμών η απόφαση για τη διοργάνωση ενός συνεδρίου είναι μακροπρόθεσμη και συνήθως έχει ληφθεί 2-5 χρόνια πριν. 2. Τα διεθνή συνέδρια με βάση τη θεματολογία τους όπου κυριαρχούν τα ιατρικά συνέδρια ακολουθούμενα από τα συνέδρια που αφορούν τον κλάδο της τεχνολογίας, των επιστημών, της ενέργειας, του περιβάλλοντος και της βιομηχανίας (κατάταξη η οποία ισχύει χωρίς μεταβολή τα τελευταία 10 χρόνια) ανήκουν σε τομείς οι οποίοι (με εξαίρεση τον βιομηχανικό κλάδο) επηρεάζονται λιγότερο από τη διεθνή οικονομική κρίση. 3. Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στα συνέδρια ως χορηγοί, εκθέτες και διαφημιζόμενοι σπανίως δραστηριοποιούνται στη λιανική. Είναι εταιρείες που απευθύνονται σε ειδικές αγορές και τα συνέδρια αποτελούν το μοναδικό τους κανάλι επικοινωνίας με τους πελάτες τους. Τα κόστη που οι επιχειρήσεις αυτές δαπανούν στα συνέδρια είναι πολύ μικρά σχετικά με το budget που καταναλώνουν οι εταιρείες καταναλωτικών αγαθών. 4. Η μείωση των τιμών των πακέτων διανομής και διατροφής ενισχύει τον αριθμό των συμμετεχόντων αφού κάνει τη συμμετοχή τους πιο οικονομική. Σε ένα ποσοστό τα ξενοδοχεία θα μπορέσουν να αντισταθμίσουν τις απώλειες τους από την αναμενόμενη πτώση της μέσης τιμής διανυκτέρευσης από την αύξηση του αριθμού των συνεδριακών διανυκτερεύσεων. 5. Σε περιόδους κρίσης αυξάνεται η επαγγελματική ανασφάλεια στελεχών, γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη για περισσότερες συναντήσεις, συζητήσεις, διαβουλεύσεις, networking προκειμένου να αντιμετωπιστούν. Τα συνέδρια είναι ο χώρος που αποκλειστικά συμβαίνει αυτό. Παράδειγμα είναι η κρίση της κλιματικής αλλαγής που προκάλεσε αντίστοιχη έκρηξη διοργανώσεων συνεδρίων στο χώρο αυτό. Θεωρούμε, είπε ο κ. Γριβέας, ότι την περίοδο αυτή εάν Πολιτεία, φορείς και επιχειρήσεις δράσουν συντονισμένα, μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα και επιτυχώς να διεκδικήσουν και να αναλάβουν σημαντικές νέες διοργανώσεις για την περίοδο και μετέπειτα, αντισταθμίζοντας τις απώλειες που θα προκύψουν από τις άλλες συμβατικές μορφές τουρισμού. Επισημαίνεται ότι τα διεθνή συνέδρια έχουν πολύ μεγάλη περίοδο ωρίμανσης. Η C&C, για παράδειγμα, εργάζεται τώρα για τις διεκδικήσεις της περιόδου , με ενθαρρυντικά πρώτα μηνύματα. Οι προοπτικές φαίνονται εξίσου αισιόδοξες για την περίοδο Για την 5ετία ο όμιλος εταιρειών C&C International έχει αναλάβει την διοργάνωση συνεδρίων συνολικού κύκλου εργασιών ύψους 100 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, ο όμιλος έχει ήδη αναλάβει -γι αυτήν την 5ετία- τη διοργάνωση 17 συνεδρίων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στα οποία θα συμμετάσχουν αθροιστικά πάνω από σύνεδροι με εκτιμώμενο αριθμό διανυκτερεύσεων που θα ξεπεράσει τις Πτώση στις αερομεταφορές προβλέπει η ΙΑΤΑ Πτώση στην αεροπορική κίνηση τον Οκτώβριο καταγράφει η IATA (International Air Transport Association) για δεύτερο συνεχόμενο μήνα. Η επιβατική κίνηση τον Οκτώβριο μειώθηκε κατά 1,3% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα της προηγούμενης χρονιάς. Πάντως η μείωση είναι μικρότερη από αυτή του Σεπτεμβρίου που είχε κινηθεί στο 2,9%. Ακόμα χειρότερα τα νούμερα για το 2009, καθώς η IATA εκτιμά ότι η πτώση στην επιβατική κίνηση θα κινηθεί στο 3%, προβαίνοντας σε εκτίμηση η οποία εάν επιβεβαιωθεί θα σηματοδοτεί την πρώτη μείωση της παγκόσμιας επιβατικής κίνησης από το 2001 (είχε τότε μειωθεί κατά 2,7%). Αλλά και η αεροπορική μεταφορά φορτίων μειώθηκε τον Οκτώβριο κατά 7,9% για πέμπτο συνεχόμενο μήνα ισχυρών πτώσεων ενώ για την επόμενη χρονιά η ΙΑΤΑ προβλέπει πτώση της τάξης του 5%. Ο Γενικός Διευθυντής της IATA κ. Τζιοβάνι Μπισινιάνι εμφανίστηκε απαισιόδοξος υποστηρίζοντας ότι η επιβράδυνση στους ρυθμούς πτώσης της επιβατικής κίνησης είναι μόνο προσωρινή και ότι η κάθετη πτώση της αγοράς cargo αποτελεί σαφή ένδειξη ότι τα χειρότερα έπονται. Τόνισε επίσης ότι η οικονομική κρίση αποτελεί μεγάλη απειλή για τον κλάδο των αερομεταφορών παρά την πτώση των τιμών του πετρελαίου. Σε ό,τι αφορά στην επιβατική κίνηση, στην Ασία - Ειρηνικό (με μερίδιο αγοράς 31%) η πτώση κινήθηκε τον Οκτώβριο στο 6,1%, στη Βόρεια Αμερική στο 0,8%, στην Αφρική στο 12,9% ενώ στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή παρατηρήθηκε αύξηση κατά 1,8%, 4,5% και 3,5% αντίστοιχα. Η IATA επισημαίνει ότι το 2009 οι παγκόσμιες αερομεταφορές αναμένεται να έχουν ζημίες της τάξης των 5 δισ. δολαρίων. «Θα υπάρξουν, αναπόφευκτα, απώλειες θέσεων εργασίας», αναγνώρισε ο κ. Μπισινιάνι, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στη Γενεύη. «Κινδυνεύουν θέσεις εργασίας», επανέλαβε ο επικεφαλής οικονομολόγος της IATA κ. Μπράιαν Πιρς. Στο σύνολο των 32 εκατομμυρίων εργαζομένων στις αερομεταφορές και στον τουρισμό, τουλάχιστον το 1% ( με θέσεις εργασίας) κινδυνεύει, εκτιμά ο κ. Πιρς. ΑΘΗΝΑ Ο «νεομάρτυρας» του ελληνικού τουρισμού Δραματικές συνέπειες στον τουρισμό της Αθήνας έχουν τα πρόσφατα γεγονότα, που διαδραματίστηκαν στην πόλη, καθώς, όπως ανέφερε η Ένωση Ξενοδόχων Αθήνας-Αττικής (ΕΞΑ-Α), οι περισσότεροι πελάτες εγκατέλειψαν τα ξενοδοχεία, ενώ υπήρξε μπαράζ ακυρώσεων σε κρατήσεις δωματίων και προγραμματισμένων εκδηλώσεων, αλλοδαπών και ημεδαπών, που αφορούσαν στην περίοδο των εορτών. Η ΕΞΑ-Α αναμένει κύμα ακυρώσεων και σε κρατήσεις για τους επόμενους μήνες (Ιανουάριο, Φεβρουάριο, Μάρτιο κλπ). Όπως επισημαίνει, οι ακυρώσεις αυτές αφορούν τόσο σε κρατήσεις μεμονωμένων και groups, όσο και σε αριθμό no-shows (πελάτες οι οποίοι αν και δεν ακυρώνουν την κράτηση, τελικά δεν εμφανίζονται), δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα αρνητικό κλίμα στην πορεία των κρατήσεων έως το καλοκαίρι του Ορισμένα ξενοδοχεία, εξάλλου, πέραν των ακυρώσεων, μετρούν μικρές ή μεγαλύτερες ζημιές, από τις φθορές, που υπέστησαν από διαδηλωτές. Η ΕΞΑ-Α επισημαίνει ότι το κλίμα επιβαρύνεται από τη διεθνή οικονομική κρίση, γι αυτό και πρέπει άμεσα όλοι οι συναρμόδιοι φορείς (ΥΠΤΑΝ, υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, υπουργείο Εσωτερικών, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.ά.) να αποτι-

7 ÖÜêåëïò Διεθνής κρίση & Τουρισμός μήσουν την κατάσταση και καταρτίσουν ένα σχέδιο δράσεων για την αποκατάσταση της φήμης του προορισμού Αθήνα, αλλά της χώρας γενικότερα, όσο το δυνατόν ταχύτερα. Κατ αρχήν οι ξενοδόχοι της Αθήνας επισημαίνουν την ανάγκη άμεσης και πλήρους αποκατάστασης των ζημιών, επικροτώντας τις σχετικές προσπάθειες του δήμαρχου Αθηναίων κ. Ν. Κακλαμάνη, ώστε να επανέλθει η πόλη στους κανονικούς της ρυθμούς. Παράλληλα, ζητούν την αποτελεσματικότερη προστασία της ιστορικής, πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Αθήνας, που αποτελεί το σημαντικότερο κεφάλαιο μιας πόλης - συμβόλου για όλα τα έθνη και αναμένουν το συντονιστικό ρόλο του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς από κοινού να συμβάλουν στην αποκατάσταση της εικόνας της Αθήνας. Σχολιάζοντας τα τελευταία γεγονότα στην Αθήνα, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Ν. Αγγελόπουλος είπε χαρακτηριστικά ότι η επιτυχής διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων πήγε το brand Αθήνα πέντε χρόνια μπροστά και, τώρα, τα γεγονότα το γυρίζουν 10 χρόνια πίσω. Ο τουρισμός της Αθήνας εξελίσσεται σε «νεομάρτυρα», τόνισε, τα ξενοδοχεία άδειασαν και οι επιπτώσεις θα συνεχίζονται και στο άμεσο μέλλον. Ο κ. Αγγελόπουλος απέδωσε ευθύνες στην επιτροπή διαχείρισης επικοινωνιακών κρίσεων, η οποία θα έπρεπε να έχει ενεργοποιηθεί με συγκεκριμένο σχέδιο για την αναστροφή του κλίματος. Αμέσως μετά από αυτές τις δηλώσεις, ο κ. Σπηλιωτόπουλος συγκάλεσε την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων, η οποία, όπως είπε θα ενεργοποιηθεί αμέσως μετά τις γιορτές και με πρώτη αποστολή την προσπάθεια αποφόρτισης της αρνητικής εικόνας της Αθήνας στο εξωτερικό. Τα μέλη της Επιτροπής, που θα προεδρεύετε από τον γ.γ. του υπουργείου κ. Σπύρο Ευσταθόπουλο, είναι υπηρεσιακοί παράγοντες συναρμόδιων υπουργείων και εκπρόσωποι των τουριστικών φορέων και το έργο της θα περιλαμβάνει και τη διαχείριση και επίλυση εσωτερικών τουριστικών θεμάτων, στα οποία εμπλέκονται συναρμόδια υπουργεία. Η εκπαίδευση των μελών στη διαχείριση κρίσεων θα γίνει από ειδικούς της κοινοπραξίας του στρατηγικού συμβούλου του ΕΟΤ, που έχει σχεδιάσει και το marketing plan του ελληνικού τουρισμού. Ο κ. Σπηλιωτόπουλος ανέφερε ότι ήδη υπάρχει συνεργασία με το υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών και με το υπουργείο Εξωτερικών ώστε να υπάρχει σωστή ενημέρωση στα μέσα ενημέρωσης και με σκοπό να «περάσει» την αίσθηση ότι η ζωή συνεχίζεται με κανονικότατους ρυθμούς και ότι η Αθήνα είναι μία ασφαλέστατη και πολιτισμένη πόλη, όπως 0 απέδειξε με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων. «Οφείλουμε», είπε χαρακτηριστικά, «να εκπέμψουμε το μήνυμα ότι η αγορά πρέπει να συνεχίσει αδιάκοπα το ρυθμό της και τη λειτουργία της γιατί πιστεύουμε ότι ο πανικός ήταν, είναι και θα είναι ένας εξαιρετικά κακός σύμβουλος, ιδιαίτερα σε επίπεδο διαχείρισης κάποιων ζητημάτων που έχουν να κάνουν με την αρνητική εικόνα μιας πόλης, μιας χώρας ή ενός προϊόντος». Ο κ. Σπηλιωτόπουλος τάχθηκε, επίσης, κατά της συνεχόμενης καταστροφολογίας, η οποία βοηθά μεν για να πιεσθεί η πολιτεία να λάβει κάποια μέτρα ανακούφισης για τον κλάδο, από την άλλη μεριά, όμως, ουσιαστικά καταστρέφεται η μακροπρόθεσμη εικόνα του κλάδου, ζημιώνοντας όλους τους επαγγελματίες και τους εργαζόμενους του χώρου.

8 0 Ïéêïíïìßá Εκτιμήσεις Η κρίση θα πλήξει τις ταξιδιωτικές δαπάνες Οι επιπτώσεις της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης έχουν αρχίσει πλέον να γίνονται εμφανείς στις πραγματικές οικονομίες. Πλήττονται όχι μόνο χώρες όπως οι ΗΠΑ, που βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης, αλλά και οι οικονομίες όλων των χωρών, αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων. Οι προβλέψεις των κυριότερων διεθνών οικονομικών οργανισμών για την πορεία της παγκόσμιας ανάπτυξης είναι απαισιόδοξες. Ήδη το δεύτερο μισό του 2008 η ανάπτυξη σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως αυτή των ΗΠΑ, πέρασε σε αρνητικό έδαφος και η ύφεση θα συνεχιστεί τουλάχιστον και στο πρώτο μισό του Μετά τα μέσα του 2009 οι ρυθμοί ανάπτυξης αναμένεται να ξαναγίνουν θετικοί, χάρη και στα μέτρα ενίσχυσης των οικονομιών και των τραπεζικών τους συστημάτων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Η ανάπτυξη, όμως, αναμένεται να παραμείνει αναιμική και κατά το 2010 εντείνοντας τις δυσμενείς συνέπειες της παρούσας ύφεσης. του κ. Γκικα Α. Χαρδουβελη* Η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση πηγάζει σήμερα από δύο κύρια προβλήματα: Έλλειψη κεφαλαίων και έλλειψη ρευστότητας. Η έλλειψη κεφαλαίων (αφερεγγυότητα) έχει ως επί το πλείστον επουλωθεί μετά τις παρεμβάσεις των κυβερνήσεων. Η έλλειψη ρευστότητας, όμως, παραμένει και κάνει επισφαλείς τις οποιεσδήποτε προβλέψεις ανάκαμψης, αφού συνεχίζει να δημιουργεί πίεση για απομόχλευση. Η απομόχλευση είναι αυτή που μεταφέρει την κρίση από τον χρηματοοικονομικό χώρο στην πραγματική οικονομία, καθώς οι τράπεζες προσπαθούν να περιορίσουν το μέγεθός τους μέσω μείωσης των δανείων τους, αφού δεν δύνανται να βρουν την απαραίτητη ρευστότητα για να υποστηρίξουν τις δραστηριότητές τους. Έτσι, θεσπίζουν αυστηρότερα πιστωτικά κριτήρια και οδηγούν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σε συρρίκνωση των δραστηριοτήτων τους, γεγονός που σημαίνει μείωση του προσωπικού, αύξηση της ανεργίας, λιγότερο εισόδημα και επιμήκυνση της ύφεσης. Η κρίση και οι επιπτώσεις της στην πραγματική οικονομία δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστο τον παγκόσμιο τουρισμό. Άλλωστε ο τουρισμός συμπεριφέρεται όπως και το διεθνές εμπόριο και γνωρίζουμε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου μειώνεται. Το διεθνές εμπόριο είναι διαχρονικά πολύ ευαίσθητο σε μεταβολές του ΑΕΠ. Ο μέσος όρος αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ την περίοδο ήταν 3,3% ενώ η αντίστοιχη αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου ήταν 6,7%. Η οικονομετρική ανάλυση δείχνει ότι ελαστικότητα του εμπορίου ως προς την οικονομική δραστηριότητα ήταν 2,3 -δηλαδή η πτώση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας κατά μία ποσοστιαία μονάδα οδηγεί σε πτώση του παγκόσμιου εμπορίου κατά 2,3 ποσοστιαίες μονάδες. Έτσι, η προβλεπόμενη μεγάλη πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ οδηγεί σε συρρίκνωση του ρυθμού ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου το 2009 στο 4,5%. Εκτιμήσεις για την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών στην Ελλάδα το 2009 Το καλό σενάριο: ετήσια αύξηση σε σταθερές τιμές Προϋπολογισμός 2009 Προβλέψεις για την Ελλάδα Οι προβλέψεις για την πορεία των οικονομιών στις κυριότερες αγορές του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι δυσοίωνες. Οι 5 χώρες που τροφοδοτούν την ελληνική τουριστική αγορά με πάνω από το 50% των τουριστών (κατά σειρά: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία) αναμένεται να εμφανίσουν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2009, ενώ η όποια ανάκαμψη μετά τα μέσα του 2009 θα είναι αναιμική. Σε συνδυασμό με την υποτίμηση της βρετανικής λίρας και του αμερικανικού δολαρίου τα τελευταία δύο χρόνια τα νέα δεν είναι σίγουρα ευχάριστα. Μελέτη του ΔΝΤ για τις υφέσεις του παρελθόντος στις κυριότερες οικονομίες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υφέσεις, όπως η σημερινή, που σχετίζονται με πτώσεις στις τιμές των ακινήτων και με περιορισμό των πιστώσεων είναι βαθιές και διαρκούν περισσότερο από τις τυπικές υφέσεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι υφέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, την κυριότερη αγορά του ελληνικού τουρισμού, διαρκούν πολύ περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ και κοστίζουν σε απώλεια οικονομικής δραστηριότητας και εθνικού εισοδήματος 2,5 φορές περισσότερο. Συνεπώς, οι Βρετανοί τουρίστες το 2009 θα είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στην ύφεση και, έτσι, η αρνητική επίδρασή τους στην Ελλάδα μεγεθύνεται. Ο καταναλωτής είναι πλέον πιεσμένος και όλο και πιο απαισιόδοξος για το μέλλον του. Οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και ευρωζώνη έχουν βυθιστεί σε ιστορικά χαμηλά. Επιπλέον, η δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών στις χώρες προέλευσης των τουριστών εμφανίζεται πολύ υψηλή. Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι αναπόφευκτο να μειωθούν οι ταξιδιωτικές / τουριστικές δαπάνες, που θεωρούνται για τους περισσότερους αγαθό πολυτελείας. Οι συνέπειες της διεθνούς κρίσης δεν θα είναι αμελητέες ούτε για την ελληνική οικονομία, κάτι που θα επηρεάσει τόσο τις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις όσο και τον έλληνα καταναλωτή, άρα και τον εσωτερικό τουρισμό. Η διεθνής κρίση λειτουργεί ως τεστ αντοχής της ελληνικής οικονομίας. Οι επόμενοι 15 μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι. Στην Ελλάδα, το 2008 ο ρυθμός ανάπτυξης θα κυμανθεί μεταξύ 3,1% και 3,3% και για το 2009, η ΕΕ Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2009 Εκτιμήσεις κ. Χαρδούβελη ΑΕΠ 2,7 2,5 2,1 Ιδ. Κατανάλωση 2,2 2,2 2,0 Δημ. Κατανάλωση 1,0 2,7 2,4 Επενδύσεις 1,5 2,8 2,1 Εξαγωγές 4,3 3,1 2,6 Εισαγωγές 1,0 2,5 2,1 Εν. ΔΤΚ 3,0 3,5 3,3 Ισοζύγιο Γενικής Κυβ. (% ΑΕΠ) -2,0-2,2-2,9 Χρέος Γενικής Κυβ. (% ΑΕΠ) 91,4 92,2 93,0 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (% ΑΕΠ) - -15,0-14,0 προβλέπει 2,5%, ενώ η κυβέρνηση στον Προϋπολογισμό 2,7%. Πιστεύω ότι δύο είναι τα πιθανά σενάρια για το Είτε ένας ρυθμός ανάπτυξης λίγο υψηλότερος του 2% είτε μια μεγάλη ύφεση. Για να συμβεί, όμως, το πρώτο και καλό σενάριο της ανάπτυξης, πρέπει: (1) Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σύντομα να απεγκλωβιστούν από τη σημερινή τους στασιμότητα, (2) Οι δημόσιες επενδύσεις να πολλαπλασιαστούν, δηλαδή η δημοσιονομική πολιτική να γίνει πιο επεκτατική, (3) Η αγορά να ομαλοποιηθεί ώστε να μην επικεντρωθεί στις μεγάλες ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας. Η πιθανότητα ύφεσης της ελληνικής οικονομίας το 2009 πάντως δεν είναι αμελητέα. Αν τελικά επικρατήσει το κακό σενάριο της ύφεσης, τότε η οικονομική απραγία αναμένεται να πολλαπλασιαστεί. Η χώρα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση. Η δυσκολία (Αύγουστος 2008) Δανειακές επιβαρύνσεις % ΑΕΠ Συνολικά Δάνεια Στεγαστικά Λοιπά Ελλάδα 41,1% 26,9% 14,2% Ην. Βασίλειο 67,4% 54,0% 13,4% Γερμανία 56,2% 38,3% 17,9% Γαλλία 47,1% 35,1% 12,0% Ιταλία 29,5% 16,5% 13,0% Πηγή: ΕΚΤ πηγάζει από το γεγονός ότι μέσα στην ευρωζώνη τα μακροοικονομικά εργαλεία αντιμετώπισης της αναπτυξιακής ύφεσης είναι περιορισμένα. Επιπλέον, η ιστορική εμπειρία με υφέσεις στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική. Η Ελλάδα είναι μια χώρα του ΟΟΣΑ όπου στο παρελθόν επικράτησαν πολύ υψηλές διακυμάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας. Σε περιόδους ύφεσης, η συνολική απώλεια της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα ήταν περίπου 3 φορές μεγαλύτερη από τη διάμεση απώλεια των χωρών του ΟΟΣΑ! Συνεπώς, η αρνητική επίδραση στον εσωτερικό τουρισμό αναμένεται ισχυρή. * Ο κ. Γκίκας Α. Χαρδούβελης είναι καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής Πανεπιστημίου Πειραιώς και Οικονομικός Σύμβουλος του ομίλου Eurobank EFG. Το κείμενο προέρχεται από την ομιλία του στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, που διοργάνωσε το ΞΕΕ για την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις στον τουρισμό.

9 0 Ðñüóùðá aντζελα Γκερeκου, υπεύθυνη τουρισμού του ΠΑΣΟΚ Στήριξη στην τουριστική ανταγωνιστικότητα Την άμεση λήψη ειδικών μέτρων που θα αφορούν στην τουριστική επιχειρηματικότητα και θα θωρακίζουν τον ελληνικό τουρισμό από την παγκόσμια κρίση τονίζει η υπεύθυνη του τομέα Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ, κ. Αντζελα Γκερέκου, στη συνέντευξή της στο xenia news. Τη στρατηγική αυτή που υιοθέτησαν ξένες χώρες προκειμένου να στηρίξουν τους βασικούς επιχειρηματικούς τους κλάδους καλείται να ενστερνιστεί και η Ελλάδα για τον τουρισμό της. Μόνο που, όπως υποστηρίζει η κ. Γκερέκου: «Εμείς τον κλάδο του τουρισμού ο οποίος συνεισφέρει στη χώρα τουλάχιστον το 18% του ΑΕΠ πρακτικά τον έχουμε αφήσει στην τύχη του, ενώ όλες οι προβλέψεις μας λένε ότι αναμένεται να πληγεί από την κρίση». Συνέντευξη* στη ΖΑΦΕΙΡΩ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Η κ. Γκερέκου υπογραμμίζει επίσης ότι στην παρούσα δυσχερή διεθνή κατάσταση απαιτείται να δοθεί προτεραιότητα σε τομείς που έχουν σχέση με το άνοιγμα νέων αγορών και τη διεύρυνση του εθνικού μας πελατολογίου και με το νομοθετικό «συμμάζεμα» του ελληνικού τουρισμού. «Το «όποιος θέλει κάνει ό,τι θέλει, όπου το θέλει και όπως το θέλει, πρέπει κάποια στιγμή να τελειώσει», δηλώνει χωρίς περιστροφές η κ. Γκερέκου. Και επισημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει συνδρομή της πολιτείας προς τον κόσμο του τουρισμού, ούτως ώστε να του δοθεί το περιθώριο για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των υπηρεσιών του. Η ίδια θεωρεί ότι η παγκόσμια και η εσωτερική συγκυρία «μας έχουν οδηγήσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι αποφάσεων για το «πού θέλουμε να πάει» ο Ελληνικός Τουρισμός από εδώ και εμπρός». Ποιες εκτιμάτε ότι θα είναι οι άμεσες αλλά και οι έμμεσες επιπτώσεις της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης στον ελληνικό τουρισμό; Και πόσο πιστεύετε ότι θα διαρκέσει η δυσχερής αυτή κατάσταση για την ελληνική τουριστική -και όχι μόνοαγορά; Δυστυχώς, οι προβλέψεις οι οποίες μπορούν να γίνουν τη στιγμή αυτή είναι μάλλον δυσοίωνες. Πρώτα απ όλα, βρισκόμαστε στο μέσον μιας εξαιρετικά σοβαρής παγκόσμιας κρίσης και, όπως είναι αναμενόμενο, σε περίοδο οικονομικής στενότητας ένα από τα πρώτα έξοδα τα οποία σκέπτεται να περικόψει κανείς από τον οικογενειακό του προϋπολογισμό, είναι τα έξοδα αναψυχής. Οι βασικές τροφοδότριες χώρες της Ελλάδας σε επισκέπτες, έχουν ήδη πληγεί από την κρίση. Οπως και να έχει πάντως το θέμα, η οικονομική κρίση δεν είναι το μόνο πρόβλημα του τουρισμού μας. Η εικόνα της χώρας μας έχει πληγεί σε εξαιρετικά σοβαρό βαθμό από τα τελευταία γεγονότα που και τους εντελώς άστοχους χειρισμούς της κυβέρνησης. Κι αυτό θα πάρει πολύ χρόνο για να διορθωθεί και θα απαιτηθεί μεγάλη προσπάθεια από μέρους μας. Σε μεγάλα ταξιδιωτικά forum στο Internet, αυτές τις μέρες, ήταν μεγάλο θέμα συζήτησης το τι ακριβώς γίνεται στην Ελλάδα. Επομένως, αν λάβει κανείς υπόψη του όλα αυτά, το θέμα δεν είναι αν θα έχουμε επιπτώσεις αλλά σε τι βαθμό θα έχουμε επιπτώσεις στον τουρισμό της χώρας μας. Σε ένα άμεσο επίπεδο, προσωπικά αναμένω πτώση της κίνησης κατά την επόμενη σεζόν - με ό,τι αυτό βέβαια συνεπάγεται και για το έμμεσο επίπεδο των εργαζομένων στον τουρισμό. Τα πάντα θα κριθούν πιστεύω, από τον βαθμό αυτής της λογικά αναμενόμενης πτώσης. Τη στιγμή αυτή, δεν μπορούμε ίσως να έχουμε μια πλήρη εικόνα - είναι μάλλον νωρίς για πιο ασφαλείς προβλέψεις. Οσο για τη διάρκεια της κρίσης -και κατά συνέπεια των δυσχερειών που θα υπάρξουν στον Ελληνικό Τουρισμό- και εδώ μάλλον είναι δύσκολο να γίνουν προβλέψεις. Προσωπικά πιστεύω ότι θα χρειαστεί ακόμη καιρός για να ισορροπήσουν τα πράγματα στις νέες συνθήκες που θα προκύψουν μετά την κρίση. Πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του ότι βασικές αποφάσεις που αφορούν δομικά ζητήματα για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, δεν έχουν ακόμη ληφθεί - βρισκόμαστε ακόμη στο επίπεδο των άμεσων και επειγόντων ενεργειών. Σε κάθε περίπτωση, έχω την αίσθηση ότι και το 2009 θα είναι μια ασταθής χρονιά. Σε ποιους άξονες θα πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να βασίζεται η τουριστική στρατηγική της Ελλάδας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της χρηματοοικονομικής κρίσης; Το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος εντοπίζεται καθαρά στο οικονομικό επίπεδο και επομένως το «κλειδί» στην όλη υπόθεση, είναι το πόσο ανταγωνιστικός μπορείς να είσαι στον τομέα αυτό. Πρέπει να καταβληθούν από πλευράς πολιτείας, όλες εκείνες οι προσπάθειες που θα διευκολύνουν τους Ελληνες επιχειρηματίες του τουρισμού, να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ανταγωνιστικοί, στο επίπεδο του κόστους που παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Δεν εννοώ, φυσικά, να ρίξουμε τις τιμές σε βάρος της ποιότητας αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει όλοι να καταβάλουν προσπάθεια να γίνει το «προϊόν» μας ανταγωνιστικό. Αλλά για να γίνει αυτό, απαιτείται προφανώς η συνδρομή της πολιτείας προς τον κόσμο του τουρισμού, ούτως ώστε να του δοθεί το περιθώριο να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των υπηρεσιών του. Μέχρι στιγμής, η συνδρομή αυτή δεν υπάρχει. Από το άλλο μέρος, απαιτείται πλέον μια οργανωμένη, στοχευμένη, εντατική και αποτελεσματική επικοινωνιακή στρατηγική, που να αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα της χώρας μας ως «τουριστικού προορισμού» - και αυτό δεν μπορεί να γίνει, προφανώς, με τα «ψίχουλα» του τακτικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, ούτε όμως με τον αδιαφανή τρόπο διαχείρισης των έκτακτων κονδυλίων για το θέμα αυτό. Πέρα από τα δύο αυτά θέματα, υπάρχουν και πολλά άμεσα θεσμικά ζητήματα τα οποία πρέπει να επιλύσουμε ως προς τον Ελληνικό Τουρισμό. Νομίζω ότι η παγκόσμια αλλά και η εσωτερική συγκυρία, μας έχει οδηγήσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι αποφάσεων για το «πού θέλουμε να πάει» ο Ελληνικός Τουρισμός από εδώ και εμπρός. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει με αποσπασματικές και μεμονωμένες ενέργειες, ούτε με μια λογική «αποφασίζουμε και διατάσσουμε». Απαιτείται ουσιαστικός διάλογος και, κυρίως, πολιτική βούληση σε κεντρικό επίπεδο για τον Ελληνικό Τουρισμό. Τη στιγμή αυτή, δυστυχώς δεν υπάρχει τίποτε από τα δύο. Ποιες θα είναι οι προτεραιότητες της πολιτικής - στρατηγικής που θα υιοθετήσετε, εάν αναλάβετε αύριο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης; Τις σκέψεις αυτές που θα σας πω, δεν θα σας τις αναφέρω έχοντας κατά νου το αν αύριο θα είμαι ή δεν θα είμαι υπουργός Τουρισμού, αλλά έχοντας κατά νου, τι θα έπρεπε να κάνει ο οποιοσδήποτε βρισκόταν στη θέση αυτή, κυρίως με βάση την κοινή λογική και τις υπαρκτές δυνατότητες. Πρώτα απ όλα πρέπει να ασχοληθούμε με τα άμεσα μέτρα στήριξης του Ελληνικού Τουρισμού. Ολες οι χώρες του κόσμου, φροντίζουν άμεσα να στηρίξουν τους βασικούς επιχειρηματικούς τους κλάδους και να τους θωρακίσουν από την παγκόσμια κρίση. Εμείς έχουμε ένα κλάδο -αυτόν του Τουρισμού- ο οποίος συνεισφέρει στη χώρα τουλάχιστον το 18% του ΑΕΠ και πρακτικά τον έχουμε αφήσει στην τύχη του, ενώ όλες οι προβλέψεις μας λένε ότι αναμένεται να πληγεί από την κρίση. Επομένως, υπάρχει άμεση ανάγκη για τη λήψη «ειδικών μέτρων» που να αφορούν στην τουριστική επιχειρηματικότητα -από την οποία εξαρτώνται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο χιλιάδες ελληνικές οικογένειες- και δεν πρέπει να αρκούμαστε στα γενικά μέτρα στήριξης, τα οποία ήδη έχουν εξαγγελθεί. Ο δεύτερος τομέας στον οποίο απαιτείται προτεραιότητα είναι το άνοιγμα σε νέες αγορές. Οφείλουμε να αυξήσουμε τις πηγές μας και να μη δημιουργούμε αποκλειστικές «εξαρτήσεις» από 1-2 συγκεκριμένες χώρες, γιατί λογικό είναι να ακολουθούμε μοιραία τη δική τους πορεία και να επηρεαζόμαστε από τα δικά τους προβλήματα. Οφείλουμε άμεσα να διευρύνουμε τη βάση του «εθνικού μας πελατολογίου» και να κάνουμε σοβαρά και οργανωμένα ανοίγματα σε νέες αναδυόμενες αγορές - και μιλάω πέρα από την αγορά της Ρωσίας, η οποία τα δύο τελευταία χρόνια περίπου έχει σώσει την κατάσταση. Τέλος, ο τρίτος τομέας άμεσης προτεραιότητας πιστεύω ότι πρέπει να είναι το νομοθετικό «συμμάζεμα» του τοπίου του Ελληνικού Τουρισμού. Το «όποιος θέλει κάνει ότι θέλει, όπου το θέλει και όπως το θέλει», πρέπει κάποια στιγμή να τελειώσει. Αν δεν συμβεί αυτό, πολύ φοβάμαι ότι σύντομα όλη αυτή άναρχη κατάσταση, θα μας γυρίσει μπούμερανγκ. Αλλά πρέπει, φυσικά, να έχουμε αποφασίσει «τι είναι αυτό που θέλουμε» για τον Ελληνικό Τουρισμό. Και το τι ακριβώς σημαίνει «ανάπτυξη» στον τουρισμό, είναι κάτι που σίγουρα έχει πολλές και διαμετρικά αντίθετες ερμηνείες. Για μένα, «ανάπτυξη» στο πεδίο του τουρισμού σημαίνει πρωτίστως «προστασία» του τουριστικού σου προϊόντος, του περιβάλλοντός σου και των συγκριτικών σου πλεονεκτημάτων. Υπάρχει όμως και η άποψη, σύμφωνα με την οποία «ανάπτυξη» στον τουρισμό σημαίνει πρακτικά, αποκλειστική επένδυση στην οικοδομική δραστηριότητα και στην αγορά ακινήτων, χωρίς να μας ενδιαφέρει καθόλου τι συνέπειες θα έχει η δραστηριότητα αυτή, στο συνολικό τουριστικό μας «προϊόν». Αυτή είναι η άποψη της κυβέρνησης της Ν.Δ., όπως αποτυπώνεται στο Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό. Από τη δική μας πλευρά, όμως, δεν έχουμε σκοπό να αντιγράψουμε αποτυχημένες πρακτικές και μοντέλα άλλων χωρών, αλλά να προσαρμόσουμε τις καλύτερες δυνατές ιδέες, στις δικές μας ανάγκες, στις δικές μας στοχεύσεις και στις δικές μας ιδιαιτερότητες. Μόνον έτσι θα κάνουμε το «βήμα μπροστά» που χρειάζεται ο Ελληνικός Τουρισμός - όχι μόνο για να μην πληγεί από την πρόσκαιρη κρίση αλλά να βγει και κερδισμένος από αυτή. * Η συνέντευξη δόθηκε πριν την ανακοίνωση των μέτρων στήριξης του τουρισμού από την κυβέρνηση.

10 10 Ðáñïõóßáóç ΜανΩλης ΚριτσωτΑκης, διευθύνων σύμβουλος της Iberostar Greece Το 2010 η Iberostar Greece θα ελέγχει 16 ξενοδοχεία Στα 14 ξενοδοχεία - μέλη έφτασε εφέτος στην Ελλάδα η αλυσίδα Iberostar Hellas. Η αλυσίδα, που διευθύνεται από τον κ. Μανώλη Κριτσωτάκη, έχει την ευθύνη διαχείρισης των ακόλουθων ξενοδοχείων: α) 2 στην Κέρκυρα (Kerkyra Golf, Regency Beach), β) 4 στην Κρήτη (Creta Mare, Creta Marine, Creta Panaorama, Mirabello), γ) 4 στην Κω (Hippocrates, Kipriotis Maris, Kipriotis Panorama, Kos Bay View), ενώ ανέλαβε πρόσφατα και ένα πέμπτο στο νησί του Ιπποκράτη, το νεοανεγειρόμενο Astir Odysseus, του εφοπλιστή κ. Σπύρου Ράνη, το οποίο ανοίγει την επόμενη τουριστική σεζόν, με συνολικό κόστος κατασκευής τα 40 εκατ. ευρώ. δ) 2 στη Ρόδο (Lindos Royal Village, Lindos Imperial) και ε) 1 στη Ζάκυνθο (Plagos Beach). Επιπλέον, λειτουργεί το Iberostar Ledra Beach στην Πάφο. της ΖΑΦΕΙΡΩΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Επισκέπτης ενός ξενοδοχείου της Iberostar στα Κανάρια Nησιά ή στο Μαρόκο θα βρει στην Ελλάδα ακριβώς το ίδιο service. Το 2008, όπως αναφέρει στο xenia news ο διευθύνων σύμβουλος της Iberostar Greece κ. Μανώλης Κριτσωτάκης, ήταν μια επιτυχημένη χρονιά, με όλα τα ξενοδοχεία να «πιάνουν» τους στόχους, που τέθηκαν σε πληρότητες, κέρδη προ φόρων και σε άλλους οικονομικούς δείκτες. Ο δείκτης της πληρότητας των ξενοδοχειακών μελών της αλυσίδας ξεπέρασε το 85%, ενώ δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις μονάδων που έπιασαν το αξιοζήλευτο ποσοστό της τάξεως του 91%. Εξαίρεση του κανόνα αποτέλεσε, όπως αναφέρει ο κ. Κριτσωτάκης, «ένα ξενοδοχείο του οποίου πληρότητα δεν κατάφερε να αγγίξει το 85%». Καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της εικόνας αυτής διαδραμάτισαν δύο κυρίως παράγοντες, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Iberostar Greece: α) η όχι και τόσο καλή τουριστική χρονιά του 2008 και β) η υιοθέτηση διαφορετικής από ό,τι πριν πολιτικής τιμών «που, όπως συμβαίνει διεθνώς, έχει δυσκολίες το πρώτο έτος εφαρμογής της». Οι επισκέπτες στα ξενοδοχεία Iberostar στην Ελλάδα είναι από διάφορες χώρες της Ευρώπης, αφού η εταιρεία έχει συνεργασίες με tour operators που δραστηριοποιούνται σε όλα της κράτη της Γηραιάς Ηπείρου. Οι βασικές ωστόσο αγορές των μελών της ξενοδοχειακής αλυσίδας είναι η Αγγλία και η Γερμανία. Επιπλέον, η αλυσίδα δουλεύει με το Βέλγιο που είναι, όπως λέει, μια πολύ καλή αγορά, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, τη Ρωσία, τις χώρες της Βαλτικής, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Ο κ. Κριτσωτάκης σπεύδει να προσθέσει: «Δεν αγνοούμε την ελληνική αγορά, η οποία όμως αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό στην πελατεία της Iberostar, αφού οι συμπατριώτες μας προτιμούν για τις διακοπές τους, τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο». Η σεζόν για τα ξενοδοχεία της αλυσίδας στην Κρήτη ξεκίνησε τον Απρίλιο, ενώ για τις μονάδες που βρίσκονται και λειτουργούν στη Ρόδο και στην Κω άρχισε την 1η Μαΐου. Τα 2 νέα μέλη κατά το 2008 Κατά τη διάρκεια του 2008 η Iberostar Greece ενέταξε κάτω από την ομπρέλα της δύο νέα μέλη, με αποτέλεσμα τα ξενοδοχεία με το σήμα της στην Ελλάδα να φτάνουν σε αριθμό τα 14. Συγκεκριμένα, ανέλαβε τη διαχείριση: α) του Iberostar Lindos Imperial το οποίο βρίσκεται στην περιοχή Κιοτάρι της Ρόδου και διαθέτει κλίνες και β) του Iberostar Astir Odysseus το οποίο ανήκει στον εφοπλιστή κ. Σπύρο Ράνη. Το συγκεκριμένο ξενοδοχείο που θα ξεκινήσει για πρώτη φορά τη λειτουργία του τη σεζόν του 2009 είναι πέντε αστέρων O κ. Μανώλης Κριτσωτάκης μαζί με τον εφοπλιστή κ. Σπύρο Ράνη (δεξιά), το ξενοδοχείο του οποίου στην Κω ανέλαβε η Iberostar Hellas και βρίσκεται στην Κω. Οι εργασίες κατασκευής του Iberostar Astir Odysseus έχουν κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωθεί και έτσι η πολυτελής ξενοδοχειακή μονάδα περιλαμβάνει ενδεικτικά: 600 κλίνες, κέντρο spa και αναζωογόνησης προσώπου και σώματος, δύο α λα καρτ εστιατόρια, συνεδριακές αίθουσες κ.λπ. Τα επόμενα σχέδια Η «ανήσυχη» όμως διοίκηση της Iberostar Greece δεν επαναπαύεται και η αναπτυξιακή της στρατηγική προβλέπει, όπως αποκαλύπτει ο κ. Κριτσωτάκης, «ότι το 2010 η εταιρεία θα αποκτήσει δύο νέα μέλη σε προορισμούς στους οποίους δίνουμε μέγιστη προτεραιότητα όπως είναι η Κρήτη, η Ρόδος, η Κως η Κέρκυρα κ.ά.». Το γεγονός ότι δεν έχει παρατηρηθεί κάποια αναπτυξιακή στρατηγική της Iberostar Greece το 2009 δεν θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση. Και τούτο διότι «το 2009 έχει τελειώσει για εμάς σε ό,τι αφορά στο καίριο θέμα σύναψης συμβολαίων με τους tour operators. Από τον Απρίλιο του 2009 και μετά, θα πουλάμε για το καλοκαίρι του 2010», εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της Iberostar Greece. Ο ίδιος δεν αποκλείει αλλά αντιθέτως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο η εταιρεία να αποκτήσει ιδιόκτητα ξενοδοχεία στην ελληνική τουριστική αγορά. «Κατά το παρελθόν υπήρξαν κάποιες ευκαιρίες που δεν προχώρησαν αλλά είμαστε ανοιχτοί σε διάφορες σοβαρές συνεργασίες», δηλώνει με νόημα ο κ. Κριτσωτάκης. Και δεν παραλείπει να αναφέρει τα οφέλη που αποκομίζουν τα ξενοδοχεία τα οποία βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα μιας διεθνούς αλυσίδας όπως είναι η Iberostar. Αυτά, μεταξύ άλλων, συνίστανται: Στη σιγουριά για τις υψηλές παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πελάτες. Οι πολυεθνικές και διεθνείς ξενοδοχειακές αλυσίδες επενδύουν μεγάλα χρηματικά ποσά στον καίριο τομέα της παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών. «Ο επισκέπτης ξενοδοχείου της Iberostar στα Κανάρια Νησιά ή στο Μαρόκο ξέρει ότι ερχόμενος στην Ελλάδα και επιλέγοντας μονάδα της εταιρείας στη χώρα μας θα έχει το ίδιο ακριβώς service. Τα operation standards είναι τα ίδια και δεν αλλάζουν από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο», λέει χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος της Iberostar Greece. Και τονίζει ότι η Iberostar International συνεργάζεται με μία ανεξάρτητη εταιρεία η οποία πραγματοποιεί αυστηρότατους ελέγχους σε ξενοδοχεία μία φορά τον μήνα. Οι έλεγχοι αυτοί γίνονται κατά τη διάρκεια της υψηλής περιόδου δύο φορές το μήνα και πάλι απροειδοποίητα. Εργαζόμενοι της ανεξάρτητης αρχής ρωτούν ένα μεγάλο ποσοστό των πελατών, της τάξεως του 80% με 90%, για τον βαθμό ικανοποίησής τους σε διάφορα θέματα και τομείς. «Εάν τα αποτελέσματα αυτά δεν είναι καλά, τότε η διοίκηση της Iberostar λαμβάνει μέτρα για τη βελτίωσή τους και στην περίπτωση που δεν βελτιωθούν τότε ο συνεργάτης - ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου παύει να αποτελεί μέλος της αλυσίδας μας», λέει χωρίς περιστροφές ο κ. Κριτσωτάκης. Στην εξασφάλιση υψηλών πληροτήτων λόγων των συνεργασιών που έχουν με τους tour operators οι διεθνείς αλυσίδες. Επιπλέον, οι τελευταίες δαπανούν αξιόλογα κονδύλια για τη διαφήμισή τους αλλά και για την πώληση των ξενοδοχείων και δωματίων τους μέσω διαδικτύου. Το αντίστοιχο ηλεκτρονικό σύστημα κρατήσεων που εγκατέστησε πρόσφατα η Iberostar International δέχτηκε περισσότερους από 2 εκατομμύρια επισκέπτες. Εκτιμήσεις για το 2009 Σε ό,τι αφορά στο καίριο θέμα τι μέλλει γενέσθαι τη σεζόν του 2009 ο κ. Κριτσωτάκης είναι φειδωλός. Και τούτο διότι «μια πρώτη γεύση για το πώς θα διαμορφωθεί η χρονιά του 2009, θα έχουμε στις 10 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους με τα νούμερα και τα επίπεδα των κρατήσεων. Συγκρίνοντάς τα με αυτά της αντίστοιχης ημερομηνίας του 2008 ή του 2007 θα είμαστε σε θέση να πούμε εάν τη σεζόν του 2009 θα κινηθούν είτε ανοδικά είτε καθοδικά», αναφέρει αναλυτικά ο διευθύνων σύμβουλος της Iberostar Greece. Και σπεύδει να συμπληρώσει ότι η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση δεν μπορεί να μην επηρεάσει και τον ελληνικό τουρισμό. Οι εκτιμήσεις για το ποσοστό της μείωσης της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα είναι στην παρούσα φάση, πρόχειρες και ριψοκίνδυνες, σύμφωνα με τον κ. Κριτσωτάκη. Ο ίδιος δεν θέλησε να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Θέλοντας όμως να επισημάνει τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης στον τουριστικό τομέα τονίζει χαρακτηριστικά ότι: «Στα ξενοδοχεία της Iberostar στην Καραϊβική τα οποία λειτουργούν 12 μήνες τον χρόνο, καταγράφεται στην παρούσα φάση μια σχετική μείωση».

11

12 12 ÐåñéöÝñåéá Ανδρεας Λεουδης, γενικός γραμματέας Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας Παράδεισος εναλλακτικού τουρισμού η Δ. Μακεδονία Η Δυτική Μακεδονία διαθέτει όλες τις δυνατότητες για την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας και δωδεκάμηνης διάρκειας εναλλακτικών μορφών τουρισμού τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και στην περιφέρεια, τονίζει ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας κ. Ανδρέας Λεούδης. Η Περιφέρεια δεν διαθέτει θάλασσα, όμως, ο παράγοντας αυτός «αντισταθμίζεται» από το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα, το αυθεντικό φυσικό περιβάλλον, τους παραδοσιακούς οικισμούς και τις υποδομές και εγκαταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί για οικολογικό, συνεδριακό, χειμερινό, θρησκευτικό, εκπαιδευτικό και άλλες μορφές τουρισμού στη Δυτική Μακεδονία. Τα στοιχεία αυτά είναι άλλωστε τα οποία κεντρίζουν το ενδιαφέρον των «ψαγμένων» τη σημερινή εποχή τουριστών και τους παρακινούν να λάβουν την απόφαση να επιλέξουν ένα εναλλακτικό πρόγραμμα διακοπών. της ΖΑΦΕΙΡΩΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Η Περιφέρεια αναπτύσσει ήδη τη δική της τουριστική ταυτότητα, με σκοπό να γίνει πρότυπο προορισμού για εναλλακτικές μορφές τουρισμού και ειδικότερα στις ακόλουθες μορφές: χειμερινό - χιονοδρομικό τουρισμό πολιτιστικό και θρησκευτικό τουρισμό τουρισμό άθλησης και περιπέτειας (ποδήλατο βουνού, καγιάκ, rafting, ορειβασία) αγροτουρισμό ορεινό - περιηγητικό τουρισμό (όπως περάσματα της Πίνδου, δρόμοι των πραματευτάδων κ.λ.π.) συνεδριακό εκπαιδευτικό και βιομηχανικό - ενεργειακό τουρισμό, καθώς η περιοχή ουσιαστικά αποτελεί τον στυλοβάτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας. Ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος Η Δυτική Μακεδονία έχει δύο εθνικούς δρυμούς, ένδεκα περιοχές NATURA με πλούσιο φυσικό κάλλος, τρία χιονοδρομικά κέντρα, οκτώ λίμνες (επτά φυσικές και μία τεχνητή), φαράγγια, ποταμούς. Επιπλέον, στην επικράτειά της υπάρχουν ενδιαφέροντες γεωλογικοί σχηματισμοί, αξιόλογοι παραδοσιακοί οικισμοί και μεγάλος αριθμός αρχαιολογικών χώρων και βυζαντινών μνημείων. Επίσης, από την εν λόγω περιφέρεια «περνάνε» δύο διεθνή μονοπάτια, το Ε4 και το Ε6. Αναλυτικότερα: Από τη γη τη Δυτικής Μακεδονίας έρχονται στο φως σπάνια φυτικά και ζωικά απολιθώματα (μαλάκια, ιχθύες, ελέφαντες, ιπποπόταμοι, γαζέλες). Γεωμορφές ιδιαίτερου χαρακτήρα, όπως τα Μπουχάρια, αποτελούν ελκυστικούς τόπους για τους επισκέπτες. Στον τομέα του φυσικού κάλλους εξαίρετη θέση κατέχει η Πίνδος στα Γρεβενά και η λεκάνη των Πρεσπών. Η Βάλια Κάλντα, ως εθνικός δρυμός της Πίνδου, αποτελεί μοναδικό φυσικό αγαθό. Από την άλλη μεριά η λεκάνη των Πρεσπών στην Φλώρινα αποτελεί μοναδικό προστατευόμενο βιότοπο με σπάνια πανίδα και χλωρίδα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Είναι υγρότοπος διεθνούς σημασίας, που προστατεύεται από τη Συνθήκη Ramsar. Πολύτιμα χαρακτηριστικά της περιοχής είναι η εξαιρετική ομορφιά του τοπίου, η μεγάλη ποικιλία των βιοτόπων, χλωρίδας και πανίδας, τα ενδημικά είδη φυτών και ζώων, οι πληθυσμοί των σπάνιων υδρόβιων πουλιών (πελεκάνοι, κορμοράνοι, ερωδιοί). Σημαντική είναι και η αρχιτεκτονική αξία των παραδοσιακών οικισμών της περιοχής, τα πολλά και αξιόλογα βυζαντινά μνημεία. Στην περιοχή της Περιφέρειας υπάρχουν διάσπαρτοι αρχαιολογικοί χώροι από την προϊστορική και κλασική εποχή. Οι πιο σημαντικοί έχουν όχι μόνο ανακαλυφθεί αλλά και απορροφούν υψηλές χρηματοδοτήσεις προκειμένου να αναδειχθούν και να καταστούν επισκέψιμοι στο κοινό. Μεταξύ αυτών είναι: ο λιμναίος οικισμός στο Δισπηλιό Καστοριάς, η πόλη της Αιανής στην περιοχή της Κοζάνης, όπου υπάρχει και μουσείο με εκθέσεις των ευρημάτων οργανωμένες σύμφωνα με τις σύγχρονες μουσειολογικές αντιλήψεις, η ελληνιστική πόλη της Φλώρινας και των Πετρών και άλλες. Από τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο σώζονται πολλά μοναστήρια, ανάμεσα στα οποία ιδιαίτερη θέση κατέχει η μονή του Οσίου Νικάνορα, γνωστή ως Μονή της Ζάβορδας, κάστρα, εκκλησίες, γεφύρια. Η βυζαντινή πόλη της Καστοριάς διασώζει πολυάριθμα βυζαντινά μνημεία που αποτελούν πολύτιμες μαρτυρίες για την τέχνη και τον πολιτισμό. Σπουδαία βυζαντινά κέντρα υπήρξαν, επίσης, τα Σέρβια, η Αιανή, οι Πρέσπες και άλλα διάσπαρτα σε όλη την έκταση της Δυτικής Μακεδονίας. Από τους μεταβυζαντινούς οικισμούς ξεχωρίζει η Σιάτιστα, η οποία εξελίχθηκε σε σημαντικό αστικό κέντρο τον 17ο και 18ο αιώνα. Από την ίδια εποχή διατηρείται στην πόλη μεγάλος αριθμός αρχοντικών, κατάλοιπα του αστικού τρόπου ζωής που αναπτύχθηκε λόγω της στενής σχέσης των κατοίκων της με την Ευρώπη. Γραφικοί οικισμοί Στους ορεινούς όγκους της Πίνδου, του Γράμμου, του Βιτσίου, του Βοϊου και των Πιερίων υπάρχουν γραφικοί παραδοσιακοί οικισμοί όπου το δομημένο και το φυσικό περιβάλλον είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Ενδεικτικά αναφέρονται η Σαμαρίνα και το Σπήλαιο στα Γρεβενά, το Πολυκέρασο και το Σιδηροχώρι στην Καστοριά, οι Ψαράδες και ο Άγιος Γερμανός στις Πρέσπες, ο Πεντάλοφος, το Δίλοφο και το Bελβεντό στην Κοζάνη. Όμως ένα από τα ωραιότερα χωριά που διατήρησε την παλιά φυσιογνωμία του είναι το Νυμφαίο. Πολλά παλαιά πέτρινα σπίτια αναστηλώθηκαν και όσα καινούργια κτίζονται εναρμονίζονται με αυστηρότητα στην παράδοση για να μην αλλοιωθεί ο γραφικός του χαρακτήρας. Εκεί λειτουργεί το κέντρο προστασίας της καφέ αρκούδας, ο Αρκτούρος, και πάρκο της άγριας φύσης και της υπαίθριας αναψυχής με ελάφια και πολλά σπάνια είδη της πανίδας. Οι σύγχρονες ψυχαγωγικές δραστηριότητες Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας διαθέτει πληθώρα ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων προς τέρψη των επισκεπτών στην περιοχή. Συγκεκριμένα προσφέρεται: α) για σκι στα χιονοδρομικά κέντρα της Βασιλίτσας Γρεβενών και της Βίγλας Πισοδερίου στη Φλώρινα, β) κωπηλασία στη λίμνη της Καστοριάς, γ) καγιάκ στον Αλιάκμονα και τους παραποτάμους του, δ) αναρριχήσεις και ε) πεζοπορία. Βασικό ωστόσο στόχο της Περιφέρειας αποτελεί η ανάδειξη όχι μεμονωμένων μνημείων αλλά συνόλων που δημιουργούν δίκτυα όπως για παράδειγμα δίκτυο αρχαίων και βυζαντινών πόλεων, κάστρων, μοναστηριών, γεωτόπων, μονοπατιών κ.λ.π. Στις προτεραιότητες της Περιφέρειας συγκαταλέγεται επίσης η κατασκευή και η διαμόρφωση μουσείων και εκθεσιακών χώρων με εκπαιδευτικούς σκοπούς, όπως είναι το Μουσείο Παλαιοβοτανικής στο Νόστιμο Καστοριάς, που ήδη έχει ολοκληρωθεί, η κατασκευή μουσείου ελεφάντων και άλλων προϊστορικών ζώων στη Μηλιά Γρεβενών, η αξιοποίηση αντίστοιχων ευρημάτων στην Εορδαία, η ανάδειξη και επισκεψιμότητα των μακεδονικών τάφων της Σπηλιάς, η αποκατάσταση της ιστορικής οικίας στα Κορέστεια, όπου φονεύθηκε ο Παύλος Μελάς και πλείστα άλλα έργα που ανήκουν ή δημιουργούν τουριστικές διαδρομές. Επενδύσεις για την τουριστική ανάπτυξη Για την υλοποίηση έργων που συμβάλουν στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής έχουν ενταχθεί στο 3ο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) και υπολογιζόταν ότι θα ολοκληρώνονταν έως τα τέλη του 2008, 47 έργα Πολιτισμού συνολικού προϋπολογισμού ένταξης ευρώ και 10 έργα τουρισμού, συνολικού προϋπολογισμού ευρώ. Στο Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης των τεσσάρων νομών (ΟΠΑΓΚ και ΟΠΑΦΚ) το οποίο ενισχύθηκε τα τελευταία χρόνια, έχουν ενταχθεί και υλοποιηθεί έργα πολιτισμού προϋπολογισμού ,78 ευρώ και έργα τουρισμού ,68 ευρώ. Στη θέση του συγκεκριμένου προγράμματος, που βρίσκεται στη φάση της ολοκλήρωσης, έχει δημιουργηθεί ένα νέο πρόγραμμα το Ε.Π.Α.ΔΥ.Μ. στο οποίο έχουν ήδη ενταχθεί έργα, που αφορούν τους ίδιους τομείς, συνολικού προϋπολογισμού ,00 ευρώ σε επίπεδο Περιφέρειας. Ιδιαίτερη ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής δίνεται στο πλαίσιο του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Βιώσιμης Ανάπτυξης της Πίνδου στο οποίο συμμετέχουν τέσσερις Περιφέρειες με δέκα νομούς. Χρηματοδοτούνται επίσης έργα πολιτισμού από το INTERREG III Ελλάδα- Αλβανία και INTERREG III Ελλάδα- ΠΔΓΜ καθώς και από το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ. Από τους πόρους, εξάλλου, της 4ης Προγραμματικής περιόδου ( ) ευρώ διατίθενται για τον τομέα του Πολιτισμού και ευρώ για τον τομέα του τουρισμού. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του Αναπτυξιακού Νόμου είναι ήδη ορατά καθώς τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρείται αύξηση των κλινών σε αστικά κέντρα όπως είναι τα Γρεβενά, η Καστοριά, η Φλώρινα αλλά και ξενώνων στους ορεινούς οικισμούς, ιδιαίτερα της Πίνδου. Τα χιονοδρομικά κέντρα παίζουν, επίσης, σημαντικό ρόλο στην αύξηση των καταλυμάτων και στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών σε συνδυασμό, βέβαια, με τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και τους παραδοσιακούς οικισμούς.

13

14 14 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός Μία αγορά με 30 εκατ. τουρίστες στην Ευρώπη Ο τουρισμός πόλεων στην Ευρώπη, κυρίως μέσα από τα σύντομα ταξίδια του Σαββατοκύριακου (city break), παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια έντονη ανάπτυξη. Σε αυτό βοήθησαν ιδιαίτερα οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους, που έδωσαν τη δυνατότητα στον ταξιδιώτη να πραγματοποιεί δύο ταξίδια εντός της Ευρώπης στην τιμή του ενός. Υπολογίζεται ότι η αγορά των city breaks στον ευρωπαϊκό χώρο ξεπερνά τα 30 εκατομμύρια τουρίστες. Αυτήν την «πίτα» διεκδικούν μια σειρά ευρωπαϊκών πόλεων, αναπτύσσοντας ειδικούς Οργανισμούς Διαχείρισης Προορισμού στους οποίους μετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι με τον τουρισμό φορείς και με τις τοπικές αυτοδιοικήσεις να ηγούνται αυτών των προσπαθειών. Πλέον, αυτοί οι Οργανισμοί έχουν τέτοιες εξουσίες παρέμβασης στις πόλεις τους, που τους καθιστούν τοπικές υπερκυβερνήσεις, καθώς έχουν τη δυνατότητα να επιλύουν άμεσα τα προβλήματα που εμποδίζουν την προσέλκυση τουριστών, ενώ αναπτύσσουν εξειδικευμένα προγράμματα μάρκετινγκ στο εξωτερικό, με προϋπολογισμούς υψηλότερους από αυτούς του ΕΟΤ για όλη τη χώρα. Στην Ελλάδα, χρόνια τώρα συζητείται ο αστικός τουρισμός, με έμφαση στις δύο μεγάλες πόλεις, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όμως, ουσιαστικά ελάχιστα βήματα έγιναν για την οργανωμένη διαμόρφωση και προώθηση αυτού του προϊόντος. Το xenia news, στον δημοσιογραφικό φάκελο, που ακολουθεί, καταγράφει όλες τις προσπάθειες, που γίνονται για την ανάπτυξη του αστικού τουρισμού στη χώρα μας, στις μεγάλες πόλεις, δίνοντας και τα παραδείγματα της Βιέννης και της Βαρκελώνης, ως παράδειγμα μίμησης. Επιμέλεια: Γ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Β. ΤΡΥΦΩΝΑ, Ζ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ Αναζητώντας την ταυτότητα προορισμού... Οι καλύτεροι πελάτες των αθηναϊκών ξενοδοχείων είναι οι Ελληνες, οι οποίοι καλύπτουν το 30% των διανυκτερεύσεων και αμέσως μετά ακολουθούν οι Αμερικανοί, που συνεισφέρουν το 15% των διανυκτερεύσεων και στη συνέχεια οι Ιταλοί, οι Γάλλοι, οι Βρετανοί, οι Γερμανοί και οι Κύπριοι με μερίδιο στις διανυκτερεύσεις της τάξης του 4% - 5%. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τη μελέτη της Εταιρείας Τουριστικής και Οικονομικής Ανάπτυξης Αθηνών (ΕΤΟΑΑ) «Εξέλιξη του Αθηναϊκού Τουρισμού από την Προ-Ολυμπιακή στη Μετα-Ολυμπιακή Περίοδο», που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Η μελέτη αποτελεί την πρώτη εμπεριστατωμένη καταγραφή της πορείας του αθηναϊκού τουρισμού για το χρονικό διάστημα και θα λειτουργήσει ως σημείο εκκίνησης και ως βάση συλλογής στοιχείων του Παρατηρητηρίου Τουρισμού του Δήμου Αθηναίων, το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί και επισήμως από τις αρχές του Η μελέτη καταγράφει την πορεία του αθηναϊκού τουρισμού πριν και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, επισημαίνει ότι η ολυμπιακή αίγλη πλέον φθίνει και δίνει κατευθύνσεις πολιτικής για την προώθηση της Αθήνας ως αυτοδύναμου τουριστικού προορισμού. Οπως επισημαίνεται, βασική προϋπόθεση για να συνεχιστεί η ανάπτυξη του αθηναϊκού τουρισμού που κατεγράφη την τριετία είναι να υπάρχει ισορροπία στην προσέλκυση Ελλήνων και ξένων τουριστών. Πρέπει να προβληθούν τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή αγορά εκείνες οι ταξιδιωτικές δραστηριότητες που θα συγκινήσουν κάθε ξεχωριστή αγορά. Η προσέλκυση Ελλήνων αλλά και Κύπριων επισκεπτών πρέπει να αποτελεί σταθερό σημείο της στρατηγικής μάρκετινγκ, ιδίως αυτήν την εποχή της οικονομικής ύφεσης, καθώς εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να επισκέπτονται την Αθήνα, συμβάλλοντας στην άμβλυνση της εποχικότητας. Στο εξωτερικό αγορές - στόχους πρέπει να αποτελέσουν τόσο οι παραδοσιακές όπως η Γερμανία, η Βρετανία, η Ιταλία και η Γαλλία όσο και οι νέες αγορές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και οι βαλκανικές χώρες. Προτεραιότητα καλό είναι να δοθεί στις χώρες και τις περιφέρειές τους που διαθέτουν απευθείας αεροπορική σύνδεση με την Αθήνα, κατά προτίμηση με εταιρείες χαμηλού κόστους. Στον τομέα του μάρκετινγκ απαιτείται επανατοποθέτηση του προορισμού Αθήνα, που θα διευρύνει την έως σήμερα μονοδιάστατη αντίληψη για την Αθήνα (που ουσιαστικά την ταυτίζει με την Ακρόπολη και την περιορίζει σε αυτήν), μέσω της ανάπτυξης νέων προϊόντων, που θα εμπλουτίσουν την ταξιδιωτική εμπειρία όσων επισκέπτονται την Αθήνα και θα τους παρακινήσουν να παραμείνουν για περισσότερες ημέρες. Το ζητούμενο από τη διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων είναι να γίνει η Αθήνα πιο φιλική για τους επισκέπτες της και ιδίως για όσους θέλουν να ανακαλύψουν τις λιγότερο γνωστές και κεντρικές περιοχές της Αττικής. ΠAΝΑΓΙΩΤΗΣ Αρκουμανεας, διευθύνων σύμβουλος ΕΤΟΑΑ Προωθούμε την Αθήνα ως ενιαίο προορισμό Αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη του αθηναϊκού τουρισμού είναι αυτή τη στιγμή η Εταιρεία Τουριστικής και Οικονομικής Ανάπτυξης Αθηνών (ΕΤΟΑΑ), που συνέστησε ο Δήμος Αθηναίων με τη συμμετοχή της Ενωσης Ξενοδόχων Αθήνας - Αττικής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ΕΤΟΑΑ επιχειρεί ένα σημαντικό άνοιγμα για την προβολή της Αθήνας, ωστόσο, απέχει πολύ από τη δομή και την οργάνωση των Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμού των άλλων ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, στους οποίους μετέχουν ενεργά όλοι οι τοπικοί φορείς, έχοντας και τους προϋπολογισμούς για να εκτελέσουν αποδοτικά το έργο τους. Για την Αθήνα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν την ιδανική ευκαιρία να αναδείξει τον σύγχρονο χαρακτήρα της σε συνδυασμό με την ιστορία και την πολιτιστική της παράδοση, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Οι Αγώνες, όπως αναμενόταν, έφεραν για μια τριετία αυξημένο τουρισμό στην Αθήνα, ωστόσο, η αίγλη των Αγώνων τελείωσε και χρειάζεται οργάνωση του προϊόντος και επιθετική πολιτική μάρκετινγκ για να συνεχιστεί η αύξηση της κίνησης. Πρώτη κίνηση της ΕΤΟΑΑ ήταν η ίδρυση του Athens Convention Bureau (AthCVB), για την προσέλκυση συνεδρίων και επαγγελματικού τουρισμού, το οποίο στελεχώθηκε με ικανά άτομα και προχώρησε αμέσως σε δράσεις προώθησης. Σημειώνεται ότι το AthCVB επιχειρήθηκε να λειτουργήσει και προ των Ολυμπιακών Αγώνων, με άλλη σύνθεση, αλλά τελικά διέκοψε τη λειτουργία του κυρίως ελλείψει πόρων. Ο κ. Παναγιώτης Αρκουμανέας, διευθύνων σύμβουλος της ΕΤΟΑΑ, αναλύει τον στόχο της Εταιρείας: «Ο στόχος της ΕΤΟΑΑ είναι να δημιουργήσει μια ταυτότητα προορισμού, η οποία θα λειτουργεί ως επικοινωνιακή ομπρέλα της μητροπολιτικής Αθήνας. Για τον σκοπό αυτό η ταυτότητα προορισμού που προωθούμε υποστηρίζεται από μια επικοινωνιακή ταυτότητα με τίτλο breathtaking Athens, η οποία και συνοδεύει όλες μας τις προωθητικές ενέργειες. Βάσει της διεθνούς εμπειρίας, της τεχνογνωσίας που αντλούμε μέσα από τα διεθνή δίκτυα και τους φορείς που συμμετέχουμε αλλά και βάσει των πορισμάτων της μελέτης που εκπονήσαμε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, προκύπτει ότι η προβολή της Αθήνας και της ευρύτερης περιφέρειας -σύμφωνα με τη γεω-διοικητική δομή της- δημιουργεί σύγχυση στον δυνητικό επισκέπτη και εν τέλει καταλήγει αναποτελεσματική και πολυδάπανη. Εμείς από την πλευρά μας, προβάλλουμε την Αθήνα ως ενιαίο προορισμό με ιστορικό κέντρο και πολιτιστικά μνημεία, παραθαλάσσια και υπαίθρια ζώνη έχοντας ως στόχο να μεταφέρουμε στον δυνητικό επισκέπτη την εικόνα μιας πόλης με πολλές επιλογές για όλους τους τύπους επισκεπτών και για όλες τις εποχές του χρόνου. Ενας άλλος βασικός άξονας του προωθητικού μοντέλου που έχουμε επιλέξει αφορά τη σύνδεση του παλιού με το νέο, της παραδοσιακής Πλάκας με το μεταβιομηχανικό Γκάζι, του ιστορικού κέντρου με το σύγχρονο δίκτυο μεταφορών και τα νέα μουσεία». Το πλάνο δράσης Οι δράσεις της ΕΤΟΑΑ προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, όπως τις περιγράφει ο κ. Παναγιώτης Αρκουμανέας, είναι: «Το πλάνο δράσης της ΕΤΟΑΑ εμπεριέχει δράσεις για την προώθηση του τουριστικού προϊόντος της Αθήνας α) στην αγορά του συνεδριακού τουρισμού και β) στην αγορά του τουρισμού πόλεων (city break). Βασικός στόχος αυτού του σχεδίου είναι η προώθηση της Αθήνας ως ελκυστικού προορισμού καθ όλη τη διάρκεια του έτους και η ανάδειξη των ιδιαίτερων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του τουριστικού προϊόντος της. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στη στο-

15 15 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός χευμένη προώθηση της Αθήνας μέσα από τα ενδιάμεσα κανάλια της διεθνούς τουριστικής αγοράς, όπως είναι οι tour operators, οι μεγάλοι PCOs και τα Association Management Companies. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΤΟΑΑ μέσα στο επόμενο έτος προγραμματίζει: 1. Την προώθηση της Αθήνας μέσα από την εφαρμογή προγράμματος προβολής υπό την επικοινωνιακή ταυτότητα breathtaking Athens, το οποίο περιλαμβάνει συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, στοχευμένες καταχωρίσεις σε έντυπα για tour operators και τη διενέργεια ταξιδιών εξοικείωσης για επαγγελματίες του τουρισμού μεταξύ άλλων. 2. Τη λειτουργία του πρώτου σημείου πληροφόρησης επισκεπτών στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών ενόψει της δημιουργίας ενός ευρύτερου δικτύου πληροφόρησης επισκεπτών σε όλα τα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος της πόλης. 3. Τη σταδιακή εξέλιξη του επίσημου τουριστικού δικτυακού τόπου της Αθήνας (www. breathtakingathens.com) σε κορυφαίο σύστημα διαχείρισης προορισμού με δυναμικό περιβάλλον και υπηρεσίες για τους επισκέπτες. 4. Την παραγωγή και προώθηση ειδικού περιοδικού της ΕΤΟΑΑ για τους επαγγελματίες του τουρισμού (Breathtaking Mag) σε τριμηνιαία βάση. 5. Τη διοργάνωση μεγάλων διεθνών εκδηλώσεων, όπως οι Διεθνείς Παιδικοί Αγώνες με τη συμμετοχή παιδιών από όλο τον κόσμο και οι Οι Αθήνες του Κόσμου με τη συμμετοχή όλων των πόλεων του εξωτερικού οι οποίες φέρουν το όνομα Αθήνα. 6. Τη συνέχιση του προγράμματος διεθνούς δικτύωσης με φορείς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Τουριστικών Οργανισμών Πόλεων για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την ισχυροποίηση της ΕΤΟΑΑ ως επίσημου τουριστικού φορέα της πόλης. 7. Την προσέλκυση συνεδρίων και την υποστήριξη του τοπικού συνεδριακού τομέα μέσω του Γραφείου Συνεδρίων Αθηνών (Athens Convention Bureau) το οποίο ήδη λειτουργεί επιτυχημένα και με σημαντικά αποτελέσματα. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε ειδική ιστοσελίδα του ACB (www. athensconventionbureau.com) και περιοδικό υπό το τίτλο ACB Mag για τον συνεδριακό τουρισμό». ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗς, πρόεδρος ΕΞΑ-Α Ελπίζουμε η ΕΤΟΑΑ να μετεξελιχθεί σε Οργανισμό Διαχείρισης Η ξενοδοχειακή υποδομή της Αθήνας είναι πολύ αξιόλογη. Μετά το επενδυτικό κύμα της Προ-Ολυμπιακής εποχής, η πόλη διαθέτει σύγχρονα ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, που προσφέρουν ποιοτικές και σύγχρονες υπηρεσίες. Η Ενωση Ξενοδόχων Αθηνών - Αττικής έχει προχωρήσει κατά καιρούς σε διάφορες προωθητικές ενέργειες της πόλης, με τη συμμετοχή της σε εκθέσεις του εξωτερικού, ενώ έχει εκπονήσει μελέτες και έχει προσπαθήσει να κινητοποιήσει και άλλους φορείς και ιδιαίτερα το κράτος προκειμένου να επιλυθεί μια σειρά προβλημάτων, έτσι ώστε να καταστεί η Αθήνα προορισμός city break. Ο πρόεδρος της ΕΞΑ-Α, κ. Γιώργος Τσακίρης, μάς αναλύει τις απόψεις του για την Αθήνα ως αστικό προορισμό: «Ο τουρισμός πόλεων, όπως και η ανάδειξη μιας πόλης σε προορισμό city break αποτελεί έναν πολύ σύνθετο τουριστικό στόχο. Το προσφερόμενο προϊόν οφείλει, πάνω απ όλα, να είναι ανταγωνιστικό, σύγχρονο και διαρκώς βελτιούμενο. Ας μην ξεχνάμε πως ιδιαίτερα ο τουρισμός πόλης είναι ο πιο επιρρεπής σε κάθε είδους αλλαγές αλλά και ο πιο ευάλωτος απέναντι στα γεγονότα της καθημερινότητας μιας χώρας, γιατί λειτουργεί «πιο ελεύθερα» (ή αλλιώς λιγότερο οργανωμένα) απ όσο λ.χ. λειτουργούν τα καταξιωμένα τουριστικά θέρετρα. Οι όποιες προσπάθειες έγιναν τα τελευταία χρόνια υπέρ της ανάδειξης της Αθήνας σε city break προορισμό, ήταν αποσπασματικές, και εν τέλει ανοργάνωτες και αναποτελεσματικές. Για να κατακτήσει η Αθήνα αυτόν τον στόχο, καταρχήν απαιτείται η υλοποίηση ενός δυναμικού και καλά στοχευμένου προγράμματος προβολής του προϊόντος της περιοχής, ενώ παράλληλα πρέπει να περιοριστούν τα προβλήματα της καθημερινότητας στην πρωτεύουσα, (τα οποία μάς απασχολούν όλους πλέον - όχι μόνο τους επισκέπτες). Η σχετική μελέτη του στρατηγικού συμβούλου του ΕΟΤ, η οποία πριν από ένα χρόνο υποδείκνυε ότι η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα και θα μπορούσε να προωθήσει τον τουρισμό city break με θετικά αποτελέσματα, κατά την άποψή μας δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί κατάλληλα. Για να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος, οφείλουμε να καταπολεμήσουμε άμεσα τις όποιες αδυναμίες μας και να βρούμε τρόπους να ανανήψουμε το συντομότερο δυνατό». Αμεσες λύσεις «Απαιτείται να βρούμε λύσεις στα προβλήματα που εξακολουθούν να ταλανίζουν το τουριστικό προϊόν της Αθήνας -τονίζει ο κ. Τσακίρης- και πιο αναλυτικά, αφορούν: α) στον συνεδριακό τουρισμό (π.χ. ολοκλήρωση των διαδικασιών - αναγκαίων παρεμβάσεων και λειτουργία του Συνεδριακού Κέντρου της Αθήνας), β) σε μελετημένες και μεθοδευμένες ενέργειες προβολής της πόλης γενικά, αλλά και ειδικά -ως καλά οργανωμένου city break προορισμού, γ) σε σοβαρά -και- κοινωνικού χαρακτήρα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη από την ελλιπή αστυνόμευση (τα οποία εκτός των προβλημάτων που δημιουργούν στους επισκέπτες της πόλης σταδιακά ακυρώνουν κάθε θετική προσπάθεια υπέρ του αθηναϊκού τουρισμού), δ) σε θέματα ωραρίων μουσείων και αρχαιολογικών χώρων (που κινούνται προς επίλυση σε ρυθμούς δημόσιου τομέα), ε) σε θέματα συναρμοδιοτήτων, αλλά και καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των πολλών εμπλεκόμενων φορέων (για παράδειγμα στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής καλούνται να συνεργαστούν μεταξύ τους 52 δήμοι, 4 νομαρχίες και μία περιφέρεια). Η ΕΤΟΑΑ και η συμμετοχή του Δήμου στα τουριστικά θέματα της πόλης έχει αξία τόσο συμβολική όσο και ουσιαστική: Χρειαζόμαστε τον Δήμο της Αθήνας σύμμαχο στις προσπάθειες για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της Αθήνας. Η ΕΤΟΑΑ έχει κάνει ένα καλό και δυναμικό ξεκίνημα κι αυτό γεννά πολλές ελπίδες. Η τυχόν μετεξέλιξή του σε Οργανισμό Διαχείρισης του προορισμού θα γεννούσε ακόμη περισσότερες. Προσωπικά θεωρώ μεγάλη πρώτη επιτυχία τη δημιουργία του Athens CVB, του γραφείου πληροφοριών στο αεροδρόμιο, αλλά και τη δημιουργία ενημερωτικού site κ.ά.». Προορισμός εμπειριών Ενας αστικός προορισμός δεν αρκεί μόνο να έχει καλά ξενοδοχεία και μερικά αξιοθέατα. Οι τουρίστες αυτού του είδους επιθυμούν να αποκτήσουν εμπειρίες σε πολλά επίπεδα: στον πολιτισμό, στη διασκέδαση, στη γεύση, στην άθληση ενώ σίγουρα το shopping είναι συστατικό στοιχείο ενός ταξιδιού σε κάποια πόλη. Η Αθήνα έχει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αγορά και μάλιστα θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαφημιστικής προβολής οι περίοδοι εκπτώσεων. Από την άλλη, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις δεν προωθούνται επαρκώς και σίγουρα δεν προωθούνται τόσο έγκαιρα ώστε να δημιουργούνται σχετικά τουριστικά πακέτα, π.χ. για την παρακολούθηση εκδηλώσεων στο Ηρώδειο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Επίσης, με την κατάλληλη συνεργασία με tour operators θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πακέτα ξενάγησης σε αρχαιολογικούς χώρους, με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι χώροι αυτοί θα είναι ανοιχτοί και θα διαθέτουν κατάλληλα καταρτισμένους ξεναγούς. Ταυτόχρονα, ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα που μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά είναι η ελληνική κουζίνα, η οποία άλλωστε έχει αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη της πασίγνωστης «μεσογειακής κουζίνας», την οποία υποστηρίζουν οι διατροφολόγοι σε ολόκληρο τον κόσμο ως ιδανική κουζίνα για υγιεινή διατροφή. Στην Αθήνα, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, υπάρχουν πολλά και αξιόλογα εστιατόρια, που απευθύνονται σε διάφορα οικονομικά επίπεδα. Οπως τονίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων, κ. Γιάννης Τσάκος, τα εστιατόρια της χώρας μας είναι πολύ καλά και πολύ αξιόπιστα από πλευράς υγιεινής. Επισημαίνει όμως ότι: «Θα πρέπει να σταματήσει η εκμετάλλευση του τουρίστα. Δεν μπορούν τα τουριστικά γραφεία να παίρνουν για το φαγητό του τουρίστα 50 ευρώ το άτομο και κατόπιν να ζητούν από τον εστιάτορα 15 ή 20 ευρώ. Πρέπει επίσης να σταματήσει ο κατευθυνόμενος τουρισμός, δηλαδή τα πούλμαν που σταματούν σε συγκεκριμένα μαγαζιά που θέλει ο οδηγός προκειμένου να πάρει την προμήθειά του. Ακόμα και από τα μαγαζιά με τα τουριστικά είδη, παίρνουν προμήθεια». ΑΡΗΣ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟς, υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Στρατηγικό σημείο η αποκατάσταση της σχέσης τιμής-υπηρεσιών Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Αρης Σπηλιωτόπουλος, μιλώντας στη γενική συνέλευση της ΕΞΑ-Α, εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η Αθήνα έχει όλες τις προϋποθέσεις για να καθιερωθεί ως προορισμός city break. Είπε χαρακτηριστικά: «Σήμερα, οι συνθήκες είναι για μια ακόμη φορά καθοριστικές. Με την παγκόσμια οικονομική κρίση να επηρεάζει σημαντικά και την τουριστική βιομηχανία, ο σύντομος χρόνος διαμονής δημιουργεί νέα δεδομένα. Αυτά τα δεδομένα οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε προς όφελος της χώρας μας. Απομένει σε όλους εμάς να αποκρυπτογραφήσουμε αυτές τις τάσεις και να λειτουργήσουμε αναλόγως, προτάσσοντας την ποιότητα ως βασικό μοχλό μιας στρατηγικής με συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα. Για να πετύχουμε σε αυτό χρειάζονται τα εξής: Να αυξήσουμε την αξιολόγηση της Αθήνας στον παράγοντα value for money. Η αποκατάσταση της σχέσης τιμής και προσφερόμενων υπηρεσιών μπορεί να αποτελέσει διαφοροποιητικό ελκυστικό στρατηγικό σημείο. Να αντιμετωπιστεί η Αθήνα, ως ξεχωριστό brand name στη στρατηγική προβολής της στο εξωτερικό. Η στοχευμένη επικοινωνία ενός δυνατού brand name όπως η Αθήνα, η οποία δεν χρειάζεται προσπάθεια χτισίματος αναγνωρισιμότητας (awareness) καθώς η ιστορία της την έχει κάνει γνωστή σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μπορεί να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Ηδη, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 έδωσαν μια νέα δυναμική στην αναγνωρισιμότητα της πρωτεύουσας η οποία συνεχίζεται. Στον τομέα της δημιουργίας αυτοτελούς ταυτότητας της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού, χρειάζονται συνεργίες και συνεργασίες με τους εμπλεκόμενους φορείς αλλά κυρίως με την Τοπική Αυτοδιοίκηση η οποία διατηρεί το κομβικό μερίδιο σε αυτό το επίπεδο. Σκεφτείτε μόνο ότι, τα προσεχή χρόνια η αγορά «city break» αναμένεται να ξεπεράσει τον αριθμό των 30 εκατομμυρίων τουριστών σε ευρωπαϊκό έδαφος. Δεδομένου, λοιπόν, ότι ήδη η Αθήνα συγκεντρώνει περίπου 2,5 εκατομμύρια επισκέπτες, από κάθε κατηγορία, είναι αυτονόητο το ότι εάν καταφέρει να κατακτήσει ένα σταδιακά αυξανόμενο μερίδιο της συγκεκριμένης αγοράς, τα αποτελέσματα θα είναι σημαντικά για την ευρύτερη περιοχή».

16 16 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός ΜΑΡΙΑΝΑ ΤΣΟΥΛΙΑ, γ. δ/ντρια Οργανισμού Τουριστικής Προβολής & Marketing Θεσσαλονίκης Στόχος, ένα δυνατό «brand story» για τη συμπρωτεύουσα Στην προώθηση, την προβολή και την αναγνωρισιμότητα της πόλης της Θεσσαλονίκης και του ομώνυμου νομού στην εγχώρια και στη διεθνή αγορά στοχεύει ο Οργανισμός Τουριστικής Προβολής και Μάρκετινγκ του Νομού Θεσσαλονίκης, ο οποίος ξεκίνησε πριν από λίγους μόλις μήνες τη λειτουργία του. Ο Οργανισμός δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Νομάρχη Θεσσαλονίκης κ. Π. Ψωμιάδη και στη συνέχεια πλαισιώθηκε από τους τουριστικούς φορείς της πόλης. Προκειμένου να τονωθεί η τουριστική κίνηση στη «Νύμφη του Θερμαϊκού», ο Οργανισμός, όπως τονίζει στο xenia news η γενική διευθύντρια κυρία Μαριάννα Τσουλιά, έχει ήδη ξεκινήσει, στο πλαίσιο ενός εντατικοποιημένου σχεδιασμού προβολής, μια σειρά από δράσεις με άμεσα αποτελέσματα. Ειδικότερα, το πρόγραμμα δράσης του Οργανισμού προβλέπει: Συμμετοχή σε ειδικές και γενικές εκθέσεις τουρισμού στο εξωτερικό. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις εκθέσεις συνεδριακού τουρισμού. Προβολή μέσω εξειδικευμένων και αναγνωρισμένων εντύπων. Προώθηση, μέσω φιλοξενίας (fam trips) ομάδων opinion makers (δημοσιογράφων, tour operators κ.λπ.), Δημιουργία στοχευμένου προωθητικού υλικού και του τουριστικού portal της Θεσσαλονίκης, Συνεχή ροή δελτίων Τύπου με πληροφορίες και περιγραφή των πλεονεκτημάτων της περιοχής προς επιλεγμένες λίστες δημοσιογράφων του εξωτερικού. Συνεργασία με σημαντικές εταιρείες δημοσίων σχέσεων σε διάφορες χώρες, «που έχει ήδη δώσει αποτελέσματα στον στόχο της τοποθέτησης της Θεσσαλονίκης στον χάρτη των θελκτικών city break προορισμών», όπως τονίζει η γενική διευθύντρια του Οργανισμού. Η ίδια σπεύδει να συμπληρώσει ότι η τόνωση του ενδιαφέροντος για να επισκεφθεί κάποιος την πόλη της Θεσσαλονίκης και τον Νομό υποστηρίζεται και με επιλεγμένες δράσεις που αφορούν στον εσωτερικό τουρισμό. Η πολιτική μάρκετινγκ του Οργανισμού, όπως αναφέρει η κυρία Τσουλιά, εστιάζεται «στην υποστήριξη της αναγνωρισιμότητας της πόλης και της περιοχής διεθνώς, δημιουργώντας ένα δυνατό brand story, μέσα από έναν ισχυρό και βιώσιμο Οργανισμό Τουριστικής Προβολής, που θα καταφέρει να γίνει θεσμός λειτουργώντας σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα παρόμοιων φορέων». Προς αυτήν την κατεύθυνση, βεβαίως, είναι καθοριστική η συνεργασία με τις τοπικές αυτοδιοικήσεις του Νομού και τους επαγγελματικούς φορείς. «Θα πρέπει να υπάρξει συλλογική προσπάθεια και συνεργασία», λέει η κυρία Τσουλιά, «ώστε από κοινού να αποτυπώσουμε και να αξιολογήσουμε τα δεδομένα του Νομού, να συμφωνήσουμε στις προτεραιότητες για τα επόμενα τρία χρόνια και να τις υποστηρίξουμε με ζήλο, να ασκήσουμε συλλογικές πιέσεις για την επίλυση χρόνιων προβλημάτων που έχουν αντίκτυπο στον τουρισμό, να προωθήσουμε πακέτα ποιοτικών υπηρεσιών σε ανταγωνιστικές τιμές και να περάσουμε μια νοοτροπία ευγενικής συμπεριφοράς». Το προφίλ του Οργανισμού Ο Οργανισμός Τουριστικής Προβολής και Marketing του Νομού Θεσσαλονίκης αποτελεί τη συστράτευση των φορέων της «Νύμφης του Θερμαϊκού». Ως κύριος σκοπός του έχει τεθεί η ενεργοποίηση δράσεων που θα συμβάλλουν στο να τοποθετηθεί η πόλη και η ευρύτερη περιοχή στον χάρτη των σύγχρονων προορισμών, αναβαθμίζοντας διεθνώς την εικόνα της. Ιδρυτικά μέλη του εν λόγω μη κερδοσκοπικού Οργανισμού είναι: η Νομαρχία Θεσσαλονίκης, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, οι υπόλοιποι δήμοι του νομού, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης, η HELEXPO, η ΔΕΘ, τα Επιμελητήρια και η Ενωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης. «Στόχος του Οργανισμού είναι -όπως συμβαίνει και στις αγορές του εξωτερικού- η προσέλκυση και νέων μελών τόσο από τον ιδιωτικό όσο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα», επισημαίνει η κυρία Τσουλιά. Επί του παρόντος, ο προϋπολογισμός του Οργανισμού καλύπτεται από τις εισφορές των ιδρυτικών μελών. Με την εγγραφή νέων μελών προσδοκάται η αύξηση των εσόδων του, ώστε να μπορέσει να διευρύνει το φάσμα δράσεών του. ΜΑΡΙΑ ΔΕΛΕΡΜΑ, δ/ντρια Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης Αχαΐας Η Πάτρα μπορεί να γίνει το τουριστικό κέντρο της Δ. Ελλάδας Η Πάτρα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας, αποτελώντας ένα σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο. Ωστόσο, από τους τουρίστες που περνούν από εκεί, συγκριτικά λίγοι παραμένουν στην πόλη, με εξαίρεση την περίοδο των Αποκριών, καθώς το Καρναβάλι της Πάτρας συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες. Στην πόλη λειτουργεί από το 2001 η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Αχαΐας, με μέλη της τον Δήμο Πατρέων και την ΤΕΔΚ. Στόχος είναι να ενεργοποιήσει την πολιτεία, να ευαισθητοποιήσει και να συντονίσει την ιδιωτική πρωτοβουλία και να συνεργαστεί με την περιφέρεια, ώστε μεθοδικά και οργανωμένα να αναπτυχθεί ο τουρισμός και κατά συνέπεια η οικονομία της περιοχής (αύξηση εισοδήματος, νέες θέσεις εργασίας). Η κυρία Μαρία Δελέρμα, διευθύντρια της ΕΤΑΑ, επισημαίνει: «Η περιοχή, λόγω της ιδιαίτερα πλεονεκτικής γεωγραφικής της θέσης, των κλιματολογικών της χαρακτηριστικών, της θαυμάσιας ενδοχώρας της, της θέσης της στο τουριστικό αρχαιολογικό τρίγωνο Ολυμπίας, Δελφών, Αργοναυπλίας, της Γέφυρας του Ρίου - Αντιρρίου, των φυσικών της καλλονών, των δυνατοτήτων ανάπτυξης πολυμορφικού τουρισμού, οικολογικού, θρησκευτικού, συνεδριακού θα πρέπει να εξελιχθεί και να αναγνωριστεί σε αυτό που λόγω θέσης κατέχει: κύρια πύλη της χώρας από τη Δυτική Ευρώπη σε Τουριστικό Κέντρο Δυτικής Ελλάδος». Οι δράσεις της Εταιρείας Αυτή τη στιγμή ένα πλήρως οργανωμένο Κέντρο Πληροφόρησης, το Infocenter Patras, λειτουργεί από τις 8 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ και στεγάζεται στις παλιές σταφιδαποθήκες του Μπάρρυ, ενός αναπαλαιωμένου κτηρίου στο οποίο φιλοξενούνται ταυτόχρονα και εκθέσεις τοπικών προϊόντων. Επίσης, κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, λειτουργεί κιόσκι πληροφοριών στην Πλατεία Τριών Συμμάχων, ενώ υπάρχει και site με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, στη διεύθυνση Στα σημεία αυτά ο επισκέπτης μπορεί να βρει στοιχεία για όλα τα αξιοθέατα και τις υπηρεσίες της περιοχής, πληροφορίες για τη διαμονή του, την εστίαση, τη διασκέδαση, έντυπο υλικό, θα γνωρίσει τα τοπικά προϊόντα του Νομού από μια μικρή έκθεση που λειτουργεί μόνιμα στον χώρο. Η ΕΤΑΑ συνεργαζόμενη με τους δήμους έχει προχωρήσει σε δράσεις ώστε να γίνει συνείδηση ότι από κοινού θα πρέπει να δουλέψουν για την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής και να συσπειρωθούν υπό τον συντονισμό της ΕΤΑΑ με κοινό όραμα, να επικυρωθεί η περιοχή διεθνώς ως Κέντρο Δυτικής Ελλάδος. Ετσι, η ΕΤΑΑ: Συνεργάζεται με την ιδιωτική πρωτοβουλία και οργανώνει εκθέσεις και εκδηλώσεις στην περιοχή με στόχο την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων. Συμμετέχει με περίπτερο πληροφόρησης, σε συνέδρια και γενικώς σε εκδηλώσεις με στόχο την προβολή της περιοχής. Φιλοξενεί στο Info center εκθέσεις. Συνεργάζεται με τους φορείς υλοποίησης πολιτιστικών εκδηλώσεων στον Νομό με στόχο την προβολή τους (ΔΕΠΑΠ, ΦΕΣΤΙΒΑΛ, ΠΑΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩ- ΤΕΥΟΥΣΑ 2006). Συνεργάζεται με ιδιώτες που εμπλέκονται με τον τουρισμό και διανέμει έντυπα προβολής τους από τα κέντρα τουριστικής πληροφόρησης. Οργανώνει εκδηλώσεις μέσω των οποίων προβάλλει δραστηριότητες που πλαισιώνουν τη διαμονή του επισκέπτη στον Νομό (καταδύσεις, ορειβασία, ιστιοπλοΐα, αλεξίπτωτο πλαγιάς κ.λπ.) και αναδεικνύουν το θεματικό τουρισμό. Είναι σε επαφή με τους εκπροσώπους των προξενείων του Νομού με στόχο τη φιλοξενία ομάδων τουριστών στο Info center οργανώνοντας μικρές εκδηλώσεις. Ετσι, οι επισκέπτες παρακολουθούν dvd με τα αξιοθέατα, παίρνουν έντυπο υλικό, ακούν ελληνική μουσική και απολαμβάνουν γεύσεις από τοπικά προϊόντα. Συγκροτεί επιτροπές εθελοντών απαρτιζόμενες από ειδήμονες με στόχο την ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού (επιτροπή γαστρονομικού τουρισμού). Γενικότερα, παρεμβαίνει όπου χρειάζεται με στόχο την προβολή του Νομού και συντονίζεται με όποιον φορέα αναδεικνύει την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Πάντως, παρόλο που η Πάτρα είναι μια μεγάλη και πολύ ζωντανή πόλη, με μεγάλη αγορά και έντονη νυχτερινή ζωή (άλλωστε έχει πολλούς φοιτητές), η τουριστική της κίνηση περιορίζεται κατά κύριο λόγο στους Ελληνες τουρίστες. Στο 100% της πληρότητάς της η πόλη φτάνει τις ημέρες του Καρναβαλιού, οπότε συρρέουν χιλιάδες τουρίστες από όλη την Ελλάδα. Αλλά και πάλι, η προβολή του Καρναβαλιού στο εξωτερικό είναι εξαιρετικά περιορισμένη και για τον λόγο αυτό δεν έχει αξιοποιηθεί η ευκαιρία να γίνει γνωστή η πόλη και εκτός Ελλάδος. Θα μπορούσαν να οργανωθούν, σε συνεργασία με τους tour operators, τουριστικά πακέτα με αφορμή το Καρναβάλι, στα οποία θα περιλαμβάνονται και περιηγήσεις στους πολύ σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Αρχαίας Ολυμπίας και των Δελφών που είναι αρκετά κοντά στην πόλη, ή ακόμα και δραστηριότητες στη φύση καθώς η Πάτρα έχει το σημαντικό πλεονέκτημα να είναι πολύ κοντά και στο βουνό και στη θάλασσα. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε η πόλη να γίνει γνωστή στο εξωτερικό και σταδιακά να αυξήσει την τουριστική της κίνηση και τους μήνες εκτός καλοκαιριού και τελικά να αξιοποιηθεί ακόμα καλύτερα το ήδη πολύ καλά οργανωμένο Κέντρο Πληροφόρησης. Άλλωστε, η ξενοδοχειακή υποδομή της πόλης είναι αξιόλογη και περιλαμβάνει ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών ενώ πολύ κοντά βρίσκεται και το καζίνο του Ρίο, που και αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών.

17 17 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός ΒΟΛΟΣ Να ταν όλες οι ημέρες Σαββατοκύριακο... Σημαντικές επιδόσεις έχει ο αστικός τουρισμός στον Βόλο, ο οποίος διαθέτει σύγχρονη ξενοδοχειακή υποδομή, καθώς οι μονάδες έχουν ανακαινιστεί, ενώ έχουν προστεθεί και αρκετά νέα ξενοδοχεία. Η αντινομάρχης Συγκοινωνιών ΚΤΕΟ - Εμπορίου και Τουρισμού κυρία Εύη Τζαβέλλα - Αδαμάκη δηλώνει χαρακτηριστικά: «Ο αστικός τουρισμός που αναπτύσσεται κυρίως στην πόλη του Βόλου και στις κοντινές περιοχές, όπου η προσέγγιση μπορεί να γίνει εύκολα με το αυτοκίνητο, ωθεί τις ξενοδοχειακές μονάδες να είναι πάντα γεμάτες όλο το έτος». Την άποψη αυτή ασπάζεται ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας κ. Κώστας Λεβέντης. Και αναφέρει σχετικά ότι η τάση αυτή καταγράφεται τα τελευταία 4-5 χρόνια κατά τα οποία οι πληρότητες των ξενοδοχείων στη θεσσαλική πόλη παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά, φτάνοντας σχεδόν το 100% το Σαββατοκύριακο. Και τώρα, με την οικονομική κρίση, όπως λέει ο κ. Λεβέντης, η περιοχή έχει αθλητικές και συνεδριακές εκδηλώσεις, ενώ προσελκύει εσωτερικό τουρισμό με τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού. Σύμφωνα με την κυρία Αδαμάκη, ο Βόλος χρειάζεται και άλλες ξενοδοχειακές μονάδες υψηλού επιπέδου, αφού οι υπάρχουσες μονάδες δεν είναι πολλές, ενώ η ζήτηση είναι αυξημένη. Πάντως, τελευταία προστέθηκαν στο δυναμικό της περιοχής δύο νέα ξενοδοχεία πέντε αστέρων και ένα τεσσάρων, ενώ είναι σε εξέλιξη και άλλες δύο μεγάλες επενδύσεις. Συγκεκριμένα και όπως αποκαλύπτει στο xenia news ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας: «Η πρώτη επένδυση, που δρομολογείται αφορά σε έκταση περίπου στρεμμάτων στις Νηές του Αλμυρού. Πρόκειται για ένα μεγάλο παραθαλάσσιο ακίνητο που ανήκει στη Μητρόπολη Μαγνησίας και έχει μισθωθεί για 99 χρόνια. Το σχέδιο για τη δημιουργία του Lavender Hills Golf Resort προβλέπει την τοποθέτηση 200 εκατ. ευρώ για την κατασκευή ξενοδοχείου 300 κλινών, τουριστικές κατοικίες, γκολφ 18 οπών, μαρίνα και άλλες εγκαταστάσεις». Η δεύτερη μεγάλη επένδυση στη Μαγνησία είναι η δημιουργία του Apollo Resort, που θα περιλαμβάνει ξενοδοχείο 5 αστέρων, συνεδριακό κέντρο, 450 παραθεριστικές κατοικίες, γκολφ κ.λπ. Το έργο θα γίνει σε έκταση στρεμμάτων στην περιοχή Σωρός κοντά στον Βόλο. Το έργο προωθεί η εταιρεία ΑΒΒ Plus International του ομίλου Παρασκευαΐδη και θα κοστίσει περίπου 250 εκατ. ευρώ. Το Apollo Resort θα διαθέτει μαρίνα, υδροδρόμιο και ελικοδρόμιο και πολλές άλλες εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας και αθλητισμού. Στα πλεονεκτήματα του Βόλου, όπως σημειώνει η αντινομάρχης Μαγνησίας, συγκαταλέγονται: Το καινούργιο απόκτημα της πόλης, το Μουσείο Βιομηχανικής Ιστορίας στον πολυχώρο Τσαλαπάτη. «Το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς έχει δημιουργήσει μέσα στον πολυχώρο το μουσείο κεραμοποιίας, λαμβάνοντας υπόψη το παλιό κεραμοποιείο Τσαλαπάτη, που ήταν το μεγαλύτερο των Βαλκανίων», εξηγεί η κυρία Τζαβέλλα Αδαμάκη. Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται από τη Συμφωνική Ορχήστρα. Το ΔΗΠΕΘΕ Βόλου, το μουσικό θέατρο που λειτουργεί στη θεσσαλική πόλη και είναι το μοναδικό στην Ελλάδα. «Τον χειμώνα πραγματοποιείται φεστιβάλ μουσικού θεάτρου το οποίο προσελκύει κόσμο που ενδιαφέρεται για πολιτιστικό τουρισμό, εκτός από τους επισκέπτες οι οποίοι έχουν τον Βόλο ως ορμητήριο για τις αποδράσεις τους στο Πήλιο». Ο αρχαιολογικός πλούτος που περιλαμβάνει ενδεικτικά- και τους μοναδικούς στην Ελλάδα νεολιθικούς οικισμούς. Το αρχαιολογικό μουσείο, το μουσείο του Θεόφιλου και Λαϊκής Τέχνης του Κίτσου Μακρή κ.ά. Η διασκέδαση, η καλή κουζίνα και γαστρονομία της πόλης. Πέραν τούτων, καθοριστικό ρόλο στην απόφαση που λαμβάνουν οι τουρίστες για να επισκεφτούν τον Βόλο παίζουν, σύμφωνα με τον κ. Λεβέντη, παράγοντες όπως: η γεωγραφική θέση της πόλης, η ιστορική παράδοση, η παραγωγική της φυσιογνωμία, οι δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού και το μοναδικό φυσικό της περιβάλλον. «Οι παράγοντες αυτοί ευνοούν τη μετατροπή του Βόλου μέσα από συγκεκριμένες παρεμβάσεις και πολιτικές σε μια ανταγωνιστική, δημιουργική, ανοιχτή και βιώσιμη πόλη», υποστηρίζει ο κ Λεβέντης. Και συμπληρώνει «μια πόλη ικανή να προσελκύσει επιχειρήσεις, επισκέπτες και ανθρώπινο δυναμικό. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της πρόσφατης τουριστικής έκθεσης Philoxenia στη Θεσσαλονίκη, ο Βόλος κέρδισε το τρίτο βραβείο «Αγαπημένου Αστικού Προορισμού» μετά τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα». Οι Μεσογειακοί Αγώνες Ο ίδιος δεν παραλείπει να αναφέρει ότι οι υποδομές της πόλης και ευρύτερα του Νομού επαρκούν. «Ο Βόλος είναι στρατηγικό σημείο για την είσοδο στον Νομό Μαγνησίας όσον αφορά στον τουρισμό», λέει ένθερμα ο κ. Λεβέντης. Απέδειξε, άλλωστε, στην προετοιμασία του 2004 ενόψει Ολυμπιακών Αγώνων ότι οι υποδομές που δημιουργήθηκαν αξιοποιήθηκαν για να φιλοξενήσουν πολλές αθλητικές οργανώσεις. Επίσης έδωσαν το διαβατήριο ώστε να διεκδικηθεί και εν τέλει ο Βόλος και η Λάρισα να κερδίσουν το στοίχημα της ανάληψης των Μεσογειακών Αγώνων το Σε ό,τι αφορά στα έργα και στις υποδομές που θα πρέπει να δημιουργηθούν λόγω της τέλεσης των Μεσογειακών Αγώνων στον Βόλο, επικρατεί προβληματισμός μεταξύ των τοπικών φορέων και επιχειρηματιών για το θέμα. Και τούτο διότι «ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει κάποια πράγματα για τους Μεσογειακούς Αγώνες. Εμείς έχουμε ήδη ξεκινήσει στην πολιτική μας, στα έντυπά μας να περνάμε την ανάληψη του αθλητικού γεγονότος και να την αξιοποιούμε τουριστικά. Μόνο που τα επιπλέον έργα που θα πρέπει να γίνουν -αφού προκριθήκαμε γιατί διαθέταμε μερικές αθλητικές υποδομές υψηλού επιπέδου- είναι στο επίπεδο είτε μελετών όπως ο προαστιακός σιδηρόδρομος Λάρισας - Βόλου είτε συζητήσεων όπως η περιοχή για το Ολυμπιακό Χωριό», σχολιάζει η κυρία Τζαβέλλα Αδαμάκη. Ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας τονίζει ότι όλοι οι τοπικοί φορείς και οι εμπλεκόμενοι με τη διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων θα πρέπει να κινηθούν με απίστευτα ταχείς ρυθμούς για την ολοκλήρωση των έργων, τα οποία θα δώσουν μεγάλη αναπτυξιακή ώθηση στον Νομό σε όλους τους τομείς. «Η ανάληψη της διοργάνωσης των Μεσογειακών Αγώνων του 2013 είναι μια μεγάλη υπόθεση για τον Βόλο αλλά και για ολόκληρη τη χώρα», υπογραμμίζει σχετικά. Είναι το επιστέγασμα μια προσπάθειας που ουσιαστικά ένωσε το δίπολο Βόλου - Λάρισας για την επίτευξη του στόχου. Τα οφέλη που θα προκύψουν μπορούν να συγκριθούν και ίσως να ξεπεράσουν αυτά που προήλθαν από τα τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας. Ανάλογες ιστορικές στιγμές, πραγματικά λίγες έχουν καταγραφεί στην ιστορία των δύο πόλεων. Ο Βόλος έζησε κάτι ανάλογο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 με το Ολυμπιακό Τουρνουά και λειτούργησε με μεγάλη επιτυχία τους Πανευρωπαϊκούς Αγώνες Ενόργανης Γυμναστικής το Αυτή τη φορά όμως οι Μεσογειακοί Αγώνες είναι πρώτα του Βόλου και της Λάρισας και μετά της Ελλάδας. Περισσότεροι από αθλητές θα βρίσκονται στον Βόλο. «Θα είναι μια μικρή Ολυμπιάδα, που μας δίνει πολύ μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης», λέει ο κ. Λεβέντης. Και χωρίς φειδώ λόγων σημειώνει ότι η ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος στην αποβιομηχανοποιημένη Μαγνησία αποτελεί μονόδρομο και προοπτική ανάπτυξης για το μέλλον της. Ο τουρισμός και ο αθλητισμός είναι αλληλένδετες και συμπληρωματικές έννοιες, ισχυρές δυνάμεις ανάπτυξης, προώθησης των επενδύσεων, σε προγράμματα υποδομών τα οποία θα ωφελήσουν τις τοπικές κοινωνίες και τους επισκέπτες που θα τις χρησιμοποιήσουν. Οταν οι υποδομές αυτές συναντώνται στο ίδιο μέρος, αυτές οι δύο αμοιβαίες οικονομικές βιομηχανίες του τουρισμού και του αθλητισμού μετατρέπονται σε μηχανή βιώσιμης ανάπτυξης, δημιουργία απασχόλησης και παραγωγή εισοδήματος. Το πλάνο δράσεων τόσο της δημοτικής όσο και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας δείχνει μόνο ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, η ολοκλήρωση του περιφερειακού, η περαιτέρω ανάπτυξη του Αεροδρομίου της Νέας Αγχιάλου (οδικοί άξονες πρόσβασης στον αερολιμένα και η σύνδεση τους με την ΠΑΘΕ), η κατασκευή του Μεσογειακού Χωριού (συνολικής δυναμικότητας περίπου 600 κατοικιών), η δημιουργία προαστιακού σιδηρόδρομου που θα ενώνει τις δύο πόλεις και θα εξασφαλίσει γρήγορες μετακινήσεις, η κατασκευή ξενοδοχειακών μονάδων είναι μερικά από τα έργα που θα αναβαθμίσουν την πόλη του Βόλου και την ευρύτερη περιοχή. Εκτός από τα έργα υποδομής θα επιτευχθεί και η τουριστική προβολή του Βόλου και της Λάρισας διεθνώς έχοντας ως αποτέλεσμα την οικονομική ευημερία των δύο πόλεων. Είναι βέβαιο ότι θα επέλθει η περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη της περιοχής της Θεσσαλίας αλλά και της Ελλάδας γενικότερα. Μια ανάπτυξη που διαμορφώνεται με στρατηγική και συγκεκριμένες δράσεις. Η συμφωνία με αεροπορικές εταιρείες Με επιτυχία στέφεται η προσπάθεια της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας για σύνδεση του Βόλου με ευρωπαϊκές πόλεις, με την πραγματοποίηση τακτικών αεροπορικών πτήσεων από και προς το αεροδρόμιο της Νέας Αγχιάλου. «Το 2008 προσελκύσαμε τακτικές πτήσεις από πέντε πόλεις της Γερμανίας και της Αυστρίας για έξι μήνες τον χρόνο, συνάπτοντας συνεργασία με την αεροπορική εταιρεία Air Berlin» δηλώνει χαρακτηριστικά η αντινομάρχης Μαγνησίας κυρία Εύη Τζαβέλλα Αδαμάκη. Οι συγκεκριμένες πτήσεις πήγαν πολύ καλά τη φετινή χρονιά και θα συνεχιστούν και του χρόνου. Παράλληλα, «προσελκύουμε στην παρούσα φάση και για πρώτη φορά τακτικές πτήσεις από Λονδίνο και από Μιλάνο και βρισκόμαστε σε συζητήσεις με αεροπορικές εταιρείες low cost», αποκαλύπτει η αντινομάρχης Μαγνησίας. Επιπλέον, στο άμεσο μέλλον θα ξεκινήσουν τα δρομολόγια της εταιρείας υδροπλάνων Argo Airways για σύνδεση του Βόλου με τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη κ.ά. Η ενίσχυση του τουρισμού και η προώθηση του τουριστικού προϊόντος του Βόλου θα επιτευχθεί, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας, εφόσον ακολουθηθούν κάποιες πρακτικές που θα έχουν ως κύριο άξονα τη συνεργασία των τοπικών και περιφερειακών εκπροσώπων της πολιτείας με την ιδιωτική πρωτοβουλία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από χρόνια η Αργώ άνοιξε ξανά τα πανιά της για το επιστημονικό - πειραματικό της ταξίδι στην Αδριατική. Πολλοί Βολιώτες και επισκέπτες, παρουσία των τοπικών αρχών αποχαιρέτησαν στις 14 Ιουνίου τους σύγχρονους Αργοναύτες που αυτή τη φορά ξεκίνησαν το μακρύ ταξίδι τους από τον σύγχρονο Βόλο. H Aργώ με το πειραματικό αυτό ταξίδι ανοίγει νέους δρόμους για εμπορικές και πολιτιστικές συνεργασίες, ενώ η όλη προσπάθεια από τον Δήμο Βόλου θα ολοκληρωθεί σταδιακά με την Πολιτιστική Μεσογειάδα, στο επίκεντρο της οποίας θα είναι η Αργώ και ο μύθος της, αλλά και με την κατασκευή του Θεματικού Πάρκου που προγραμματίζεται να κατασκευαστεί στον Βόλο όπου σε ειδικό νεόσηκο θα εκτίθεται πλέον το σκάφος, αφού ολοκληρώσει σε δεύτερη φάση το ταξίδι στη Μεσόγειο, ως προπομπός των Μεσογειακών Αγώνων του 2013 που διοργανώνουν Βόλος και Λάρισα.

18 18 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός Ηρακλειο Εμπόδιο η έλλειψη χειμερινών πτήσεων Το Ηράκλειο της Κρήτης θα μπορούσε να αποτελέσει ιδανικό αστικό προορισμό, έχοντας επισκέπτες και τον χειμώνα. Ηπιο κλίμα, ιστορία, πολιτισμός, σύγχρονη ζωή, κουζίνα, παρέχουν τα εχέγγυα γι αυτόν τον σκοπό, όμως, δεν φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερη διάθεση από την αυτοδιοίκηση. Πριν από κάποια χρόνια, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες, δημιουργήθηκε ένας οδηγός του Νομού, ενώ η Νομαρχία συμμετέχει σε 33 εκθέσεις του εξωτερικού (μαζί με τους άλλους νομούς της Κρήτης), χωρίς όμως να υπάρχει στοχευμένη προβολή που να αφορά στον αστικό τουρισμό. Οπως τονίζει στέλεχος της Διεύθυνσης Τουριστικής Ανάπτυξης και Τοπικών Προϊόντων της Νομαρχίας Ηρακλείου, η ανάδειξη της πόλης σε αστικό προορισμό «απαιτεί ανοιχτά ξενοδοχεία και συνδέσεις αεροπορικές και ακτοπλοϊκές, απαιτεί όμως πάνω από όλα τον συντονισμό τριών φορέων, κράτους, νομαρχίας και δήμου». Επισημαίνει μάλιστα ότι η Ολυμπιακή Αεροπορία θα μπορούσε κατά τη διάρκεια του χειμώνα, που δεν φτάνουν στο Ηράκλειο πτήσεις charter, να παίξει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη σύνδεση της πόλης με άλλες πόλεις της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Σίγουρα τα κονδύλια για προωθητικές ενέργειες της πόλης δεν είναι επαρκή αλλά υπάρχουν δράσεις που μπορούν να γίνουν με τέτοιο τρόπο που να αποδώσουν οι υπάρχοντες πόροι. Αλλωστε, έχουν εκφραστεί κατά καιρούς προβληματισμοί για το κατά πόσο η στροφή προς τον αγροτουρισμό -ο οποίος αντιπροσωπεύει το 2% - 3% της τουριστικής κίνησης- μπορεί να αποδώσει. Από την άλλη, οι αθλητικές δραστηριότητες αλλά και οι πολιτιστικές δραστηριότητες αποτελούν μεγάλο «κράχτη» και ίσως το πολιτιστικό κέντρο, που βρίσκεται τώρα υπό κατασκευή, θα μπορούσε να αποτελέσει έναν κόμβο πολιτιστικών δραστηριοτήτων ικανών να προσελκύσουν τουρίστες και κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Πολύ παλαιότερα είχε γίνει μια προσπάθεια τουριστικής συνεργασίας μεταξύ Λευκωσίας και Ηρακλείου, με κοινό στοιχείο τα τείχη που διαθέτουν και οι δύο πόλεις, ωστόσο η προσπάθεια αυτή ατόνησε. Θα πρέπει να γίνουν περισσότερο προγραμματισμένες και οργανωμένες δράσεις, γιατί το Ηράκλειο είναι μια πόλη που έχει πολλά να προσφέρει σε έναν τουρίστα ακόμα και σε εκτός καλοκαιριού εποχή. ροδοσ Η Ρόδος στον τουρισμό του μέλλοντος Ενας σύγχρονος τουριστικός προορισμός οφείλει να προσφέρει τουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες που θα έχουν τη μορφή αναλώσιμων εμπειριών, με τη δημιουργία και την αφήγηση συναρπαστικών μύθων, θρύλων και ιστοριών, καθιστώντας τον επισκέπτη συμμέτοχο σε αληθινές και εμπνευσμένες συγκινήσεις. Αυτό επισημαίνει ο κ. Γιώργος Μπαρμπούτης, διευθυντής Μάρκετινγκ, Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του Rodos Palace και μέλος της Επιστημονικής Ομάδας Τουρισμού του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου σε μια ενδιαφέρουσα εργασία του για το μέλλον του τουρισμού της Ρόδου. Για να μεταβεί η Ρόδος στον τουρισμό του μέλλοντος, τονίζει χαρακτηριστικά, η Μεσαιωνική Πόλη, η Κοιλάδα των Πεταλούδων, η Λίνδος, από απλά αξιοθέατα οφείλουν να μετεξελιχθούν σε πόλους δημιουργίας, ενορχήστρωσης και παροχής εμπειρίας στους επισκέπτες, ώστε να λειτουργήσουν ως διαδραστικά θέλγητρα. «Φανταστείτε, λέει, αν μέσα στα επιβλητικά τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης ο επισκέπτης έβλεπε να εκτυλίσσονται μπροστά του δρώμενα από τις ιστορίες των Ιπποτών της Ρόδου, αν το οπτικοακουστικό θέαμα του «Ηχος και Φως» γινόταν με φυσικά και τεχνολογικά μέσα, ένα πραγματικό γεγονός με πολιορκίες και μάχες των πολεμιστών - μοναχών του τάγματος των Ιπποτών, αναβιώνοντας τον θρύλο που καλύπτει πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Ο επισκέπτης κάνει ένα πραγματικό ταξίδι στη μεσαιωνική εποχή, ενεργοποιεί όλες τους τις αισθήσεις για να ζήσει την ιστορία των Ιπποτών στον φυσικό της χώρο, βιώνει συγκινήσεις και συναισθήματα και, κυρίως, αποκομίζει μια αξιομνημόνευτη εμπειρία. Σκεφθείτε αν οι επισκέπτες της Κοιλάδας των Πεταλούδων μπορούσαν να βιώσουν, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, τη μεταμόρφωση της πεταλούδας, μια συναρπαστική μετάλλαξη που έχει δημιουργήσει η ίδια η φύση». Η αναβίωση του Κολοσσού Για τη μετάβαση στον τουρισμό του μέλλοντος, στη Ρόδο γίνεται πάλι πολύ συζήτηση για την αναδημιουργία του αρχαίου θαύματος του Κολοσσού. Η Επιστημονική Ομάδα Τουρισμού του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου τοποθετήθηκε σε αυτό το ζήτημα υπέρ της δημιουργικής αναβίωσης του Θαύματος του Κολοσσού σε ένα σύγχρονο έργο που θα μετουσιώσει, θα μετεξελίξει και θα αξιοποιήσει τα ανεκτίμητα άυλα στοιχεία και τις συμβολικές αξίες του μυθικού μνημείου. «Η πρόταση, αναφέρει ο κ. Μπαρμπούτης, αντιτίθεται στην ιδέα της δημιουργίας ενός στείρου αντίγραφου του αρχαίου θαύματος. Μία τέτοια προσπάθεια πέρα από άτοπη, καθώς τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν είναι ελλιπή και ανακριβή, πολύ περισσότερο θα ήταν στείρα και αναχρονιστική διότι θα αφαιρούσε τα στοιχεία του θαύματος, το μυστήριο, την καλλιτεχνική και μυθολογική αξία του ιστορικού μνημείου. Πάνω από όλα όμως θα ακύρωνε την ίδια την έννοια του θαύματος γιατί δεν θα αποτελούσε επίτευγμα για τη σημερινή εποχή». Το όραμα Εν κατακλείδι το όραμα του εγχειρήματος πρέπει να είναι, όπως λέει ο κ. Μπαρμπούτης: «Η δημιουργία ενός θαύματος εκδοχής και οπτικής 21ου αιώνα που θα αντλεί την έμπνευση του από το αρχαίο μνημείο. Οπως ακριβώς ο Κολοσσός κατασκευάστηκε για να αποτίσει φόρο τιμής στο θεό Ηλιο, την ειρήνη και την ελευθερία, το σύγχρονο θαύμα, ευρισκόμενο στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, φιλοδοξεί να γίνει παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και φιλίας των λαών και μέσω της νοερής εκπομπής φωτός στις ανθρώπινες ιδέες και πράξεις, να αναδείξει τη Ρόδο σε πόλη - φάρο, διαχέοντας μηνύματα ελπίδας και αισιοδοξίας στις προσδοκίες των επερχόμενων γενεών». Για το πώς θα πρέπει να γίνει η αναβίωση του Κολοσσού έχει προταθεί να υπάρξει διεθνής διαγωνισμός, ενώ για την εύρεση των πόρων, εφόσον τελικά αποφασισθεί, θα υπάρξει μια κινητοποίηση προς όλον τον κόσμο (για χορηγίες, δωρεές κ.λπ.). Προσπάθεια για επέκταση της σεζόν Η Ρόδος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας με την κίνηση να συγκεντρώνεται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια φθίνουσα πορεία του ροδιακού τουρισμού ενώ προβλήματα παρατηρήθηκαν και ως προς την ανταγωνιστικότητα της Ρόδου σε σύγκριση με άλλους μεσογειακούς προορισμούς οι οποίοι άρχισαν να δραστηριοποιούνται με ολοένα και πιο επιθετικό τρόπο. Βεβαίως, ο εν πολλοίς μονόπλευρος προσανατολισμός των επιχειρηματιών προς τους tour operators δημιούργησε μια στασιμότητα και τελικά από το 2000 και μετά παρατηρείται μείωση των αφίξεων, ακόμη μεγαλύτερη μείωση των διανυκτερεύσεων, εντεινόμενη εποχικότητα, μείωση της μέσης παραμονής και όλα αυτά εντείνονται με την συγκριτικά ταχεία αύξηση των ξενοδοχειακών κλινών στο νησί. Η Ρόδος κάνει μια σημαντική προσπάθεια για επέκταση της τουριστικής περιόδου με την ανάδειξη του αστικού τουρισμού. Μέσω της ΠΡΟΤΟΥΡ, ενός πρωτοποριακού για τα ελληνικά δεδομένα οργανισμού στον οποίο συμμετέχουν ο πρώτος βαθμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Εμπορικό Επιμελητήριο Ρόδου και η Ενωση Ξενοδόχων του νησιού, η Ρόδος συμμετέχει σε δεκάδες τουριστικές εκθέσεις (στο εσωτερικό και το εξωτερικό) και παράλληλα έχει αναλάβει τη δημιουργία όλου του απαραίτητου υλικού παρουσίασης, γιωργοσ μπαρμπουτησ Μέλος της επιστημονικής ομάδας τουρισμού του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου έντυπου και ηλεκτρονικού, όλα με χρηματοδότηση από ίδιους πόρους. Διοργανώνει επίσης εκδηλώσεις, όπως roadshows και πλωτά σεμινάρια σε μεγάλες αγορές (φέτος θα προσεγγίσουν τις αγορές της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Σλοβακίας και της Ουγγαρίας), υποστηρίζει πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις των Δήμων της Ρόδου, συνεργάζεται με μεγάλες εταιρείες δημοσίων σχέσεων του εξωτερικού για τη δημιουργία διαφημιστικών προγραμμάτων για τη Ρόδο, προσκαλεί και φιλοξενεί δημοσιογράφους προκειμένου να γνωρίσουν και να επικοινωνήσουν τα πλεονεκτήματα του νησιού. Σκοπός της ΠΡΟΤΟΥΡ είναι να ενδυναμώσει το τουριστικό προϊόν με στόχο να παρουσιαστεί η Ρόδος ως ένας ολοκληρωμένος τουριστικός προορισμός. Οπως αναφέρει ο κ. Χαράλαμπος Παλογιαννίδης, γενικός διευθυντής της ΠΡΟΤΟΥΡ, για την επόμενη χρονιά ο Οργανισμός πρόκειται να διαθέσει 5 εκατ. ευρώ από ίδιους πόρους για την προώθηση του νησιού, «προκειμένου να μειώσουμε τη μείωση», διπλασιάζοντας τις καμπάνιες τόσο στην ελληνική όσο και στις αγορές του εξωτερικού. Ο κ. Παλογιαννίδης τονίζει ότι δίνεται ιδιαίτερο βάρος στον συνεδριακό τουρισμό, ο οποίος έχει πολύ μεγάλη ανάπτυξη στη Ρόδο, σε προγράμματα long weekends αλλά και στην κρουαζιέρα καθώς το νησί αποτελεί τον δεύτερο προορισμό κρουαζιέρας στην Ελλάδα μετά τον Πειραιά (το 2008 επισκέφθηκαν το νησί τουρίστες μέσω κρουαζιέρας, σημειώνοντας αύξηση κατά 13% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά). Βαρύτητα, επίσης, δίνεται και στις μαθητικές εκδρομές, παρά την ανεξήγητη εμμονή του Υπουργείου Παιδείας να πριμοδοτεί με δύο επιπλέον ημέρες τα σχολεία που αφήνουν την Ελλάδα και πάνε στο εξωτερικό. Παράλληλα, προωθούνται στοιχεία της Ρόδου όπως η ανάπτυξη των υποδομών, πέραν των ξενοδοχειακών (όπως η καθαριότητα) αλλά και ο σύγχρονος τρόπος σκέψης και δράσεις σε ό,τι αφορά στο περιβάλλον, τα γραφικά χωριά της ενδοχώρας, η γαστρονομία, τα παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής, τα κρασιά, τα προϊόντα λαϊκής τέχνης. Η Ρόδος παρουσιάζει επίσης συγκριτικά πλεονεκτήματα όχι μόνο στο τμήμα της φύσης, με το Πάρκο των Πεταλούδων που είναι μοναδικό, όχι μόνο στην αρχιτεκτονική με τη Μεσαιωνική Πόλη αλλά και με εκδηλώσεις πολιτιστικές και αθλητικές που πραγματοποιούνται σε όλο το νησί. Υπάρχουν ακόμη εξαιρετικά βυζαντινά μοναστήρια ενώ το νησί αποτελεί ένα σταυροδρόμι πολιτισμών που μπορεί ο επισκέπτης να συναντήσει στην ίδια πλατεία, τζαμί, εβραϊκή συναγωγή και ορθόδοξη εκκλησία να λειτουργούν σε ένα περιβάλλον.

19 19 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ Αυξάνεται η κίνηση, όμως, χρειάζονται ακόμη πολλά Αύξηση του αστικού τουρισμού παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Αλεξανδρούπολη, όπως επισημαίνει στο xenia news ο νομάρχης Εβρου κ. Νικόλαος Ζαμπουνίδης. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνέβαλαν, όπως λέει, η βελτίωση του οδικού δικτύου, των τουριστικών υποδομών καθώς και της αναγνωρισιμότητας της Αλεξανδρούπολης από το ευρύτερο κοινό. Η κατασκευή της Εγνατίας Οδού μείωσε σημαντικά τις αποστάσεις και τον απαιτούμενο χρόνο μετακίνησης, ενώ οι τουριστικές υποδομές έχουν εμπλουτιστεί με την κατασκευή πολυτελών μονάδων τεσσάρων και πέντε αστέρων. Ο μέσος όρος διαμονής των ταξιδιωτών στην Αλεξανδρούπολη κυμαίνεται στις 2-3 ημέρες. Ο κύριος όγκος επισκεπτών προέρχεται από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας και λιγότερο από τις μεγάλες πόλεις της υπόλοιπης Ελλάδας, δηλώνει ο κ. Ζαμπουνίδης. Και προσθέτει ότι όσον αφορά στους τουρίστες από το εξωτερικό, η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το άνοιγμα των οικονομικών συνόρων κατέστησαν ευκολότερη την πρόσβαση στην περιοχή. Γεγονός που οδήγησε στην αύξηση του αριθμού των εισερχόμενων επισκεπτών από τις χώρες αυτές. Πέραν των αγορών αυτών, «η Τουρκία και συγκεκριμένα περιοχές γύρω από την Κωνσταντινούπολη αποτελούν μια μικρή προς το παρόν αλλά πολλά υποσχόμενη πηγή προέλευσης τουριστών», επισημαίνει ο νομάρχης Εβρου. Τα κριτήρια, πάντως, επίσκεψης είναι διαφορετικά για τους Ελληνες και τους ξένους. Λέει ο κ.ζαμπουνίδης: «Η Αλεξανδρούπολη διαθέτει για τους Ελληνες υποδομές υψηλής ποιότητας, καλή κουζίνα, και τη δυνατότητα μικρών μονοήμερων αποδράσεων τόσο εντός του νομού όσο και στις γειτονικές χώρες, την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Οσον αφορά στους ξένους και συγκεκριμένα στους Βούλγαρους και στους Ρουμάνους τουρίστες η Αλεξανδρούπολη είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη η οποία γεωγραφικά είναι σε πολύ κοντινή απόσταση για την προσέγγισή τους με τη θάλασσα του Αιγαίου». Για την αύξηση του τουριστικού ρεύματος στην περιοχή, σύμφωνα με το νομάρχη, απαιτούνται έργα που έχουν σχέση με το συγκοινωνιακό δίκτυο, τη διεύρυνση της ποικιλομορφίας των τουριστικών νικολαοσ ζαμπουνιδησ Νομάρχης Έβρου υποδομών και περαιτέρω ανάπτυξη. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι θα πρέπει να βελτιωθεί η αεροπορική σύνδεση της πόλης με την Αθήνα και με άλλες μεγάλες πόλεις όπως πρόσφατα έγινε με τη σύνδεσή της με το Ηράκλειο, αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, καθώς και του οδικού άξονα, που συνδέει την περιοχή με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η ξενοδοχειακή υποδομή στην περιοχή έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με τη δημιουργία ξενοδοχειακών συγκροτημάτων και συνεδριακών κέντρων υψηλών προδιαγραφών, όμως, λείπουν, όπως λέει ο νομάρχης, άλλου τύπου καταλύματα. Ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης Ο ίδιος θεωρεί ότι η έναρξη της κατασκευής αλλά και η λειτουργία του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης θα δώσει νέα δυναμική στην τουριστική ανάπτυξη της Αλεξανδρούπολης και της ευρύτερης περιοχής. «Η αναφορά στον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης αναμένεται να προσδώσει διεθνή αναγνωρισιμότητα και προβολή για την πόλη», τονίζει χαρακτηριστικά. Και συμπληρώνει ότι πληθώρα συναφών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων αναμένεται να αναπτυχθούν στην Αλεξανδρούπολη. Πετρελαϊκές, ναυτιλιακές -και όχι μόνο- εταιρείες θα εγκατασταθούν στην περιοχή και θα δώσουν νέα δυναμική για την ανάπτυξη του επιχειρηματικού τουρισμού. «Μόνα τους ή με τις οικογένειές τους στελέχη θα επιλέγουν την περιοχή για ολιγοήμερα business - trip στις πολυτελείς ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις της Αλεξανδρούπολης», λέει χωρίς να κρύβει την αισιοδοξία του ο κ. Ζαμπουνίδης. κερκυρα Ιδρύεται Επιστημονική Εταιρεία Τουρισμού Επιστημονική Εταιρεία Τουρισμού ιδρύεται στην Κέρκυρα, με στόχους -μεταξύ άλλωντην προαγωγή και προώθηση της έρευνας σε θέματα που αφορούν τη δομή και λειτουργία του κερκυραϊκού τουρισμού, τη μελέτη του τουριστικού προϊόντος και την κατάθεση θέσεων και προτάσεων για τη χάραξη τουριστικής στρατηγικής, αλλά και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στη Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σύμφωνα με το κείμενο της ιδρυτικής απόφασης «Ο κερκυραϊκός τουρισμός, όπως είναι κοινώς αποδεκτό, έχει περιέλθει στο στάδιο ωρίμανσης, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι η Κέρκυρα δεν είναι πια ελκυστικός προορισμός. Με την πάροδο των χρόνων δημιουργήθηκε ένα πλέγμα αδυναμιών που στηρίζει το αβέβαιο μέλλον της τουριστικής οικονομίας του νησιού. Τα νήματα που συνθέτουν αυτό το πλέγμα είναι: 1. Η μονοδιάστατη ανάπτυξη του μοντέλου Ήλιος και θάλασσα απευθυνόμενου στις χαμηλές οικονομικές ομάδες της αγοράς. 2. Η έλλειψη δημόσιων υποδομών. 3. Η παρουσία τουριστικών επιχειρήσεων που αναπτύχθηκαν με γνώμονα προσφοράς ποσότητας και όχι ποιότητας. 4. Η διαχρονική έλλειψη καθαρής τουριστικής πολιτικής από την πολιτεία που να απαντά στο δίλημμα ποσότητα ή ποιότητα 5. Η έλλειψη ενός επιστημονικού φορέα που να μελετά την εξέλιξη του τουριστικού φαινόμενου και να σχεδιάζει μια στρατηγική που να στοχεύει στον ποιοτικό τουρισμό. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος, καθιστώντας την Κέρκυρα ευάλωτη στις ανταγωνιστικές πιέσεις γειτονικών προορισμών με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται το τουριστικό μας προϊόν, με συνέπεια να δεχόμαστε πιέσεις για μείωση τιμών, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουμε μείωση της εισροής τουριστών. Αυτό οδηγεί στη μείωση της αποτελεσματικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων, οι οποίες δεν έχουν άλλη λύση, παρά να προχωρήσουν σε μειώσεις προσωπικού, αντικατάσταση του ειδικευμένου προσωπικού με ανειδίκευτο, επιλογή πρώτων υλών χαμηλού κόστους, ενώ αδυνατούν να συντηρήσουν τις εγκαταστάσεις τους. Αυτό οδηγεί σε περαιτέρω μείωση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος, που οδηγεί σε μείωση της ζήτησης και κάνει περισσότερο ευάλωτες τις τουριστικές επιχειρήσεις και ούτω καθεξής. Ο σχεδιασμός τουριστικής πολιτικής έχει την ανάγκη κατάλληλης επιστημονικής κάλυψης για να έχει αποτελεσματικότητα. Το κυρίαρχο λοιπόν πρόβλημα του κλάδου είναι αυτό το έλλειμμα της επιστημονικής του υποστήριξης. Η έλλειψη θεσμικού πλαισίου στερεί τη δυνατότητα συμμετοχής αξιόλογων ειδικευμένων επιστημόνων στα θέματα τουρισμού της Κέρκυρας με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός γόρδιου δεσμού προβλημάτων των οποίων η επίλυση δεν είναι δυνατή. Η επιστημονική προσέγγιση του τουρισμού είναι μονόδρομος και θα οδηγήσει στην αναστροφή του κλίματος για την τουριστική οικονομία του νησιού. Αλίμονο αν χειρουργούσαν οι μηχανικοί, δίκαζαν οι γιατροί και έχτιζαν οι δικηγόροι! Για τους λόγους αυτούς ιδρύεται στην Κέρκυρα η Επιστημονική Εταιρεία Τουρισμού Κέρκυρας με κυρίαρχους στόχους: Την προαγωγή και προώθηση της έρευνας σε θέματα που αφορούν τη δομή και τη λειτουργία του κερκυραϊκού τουρισμού. Τη μελέτη του τουριστικού προϊόντος στην Κέρκυρα και την κατάθεση θέσεων και προτάσεων για τη χάραξη τουριστικής στρατηγικής. Την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στη Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Την προώθηση των μελών σε θέσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Τη συνεργασία με επαγγελματικούς, επιστημονικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς φορείς που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στην τουριστική δραστηριότητα. Η Επιστημονική Εταιρεία Τουρισμού Κέρκυρας δεν υποκαθιστά κανέναν φορέα, δρα συμβουλευτικά και υποστηρικτικά στους υπάρχοντες αλλά και μελλοντικούς φορείς. Είμαστε διαθέσιμοι για όλους με σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας. Πιστεύουμε ότι έφτασε η ώρα στην Κέρκυρα οι αποφάσεις να μη στηρίζονται στην οποιαδήποτε γνώμη αλλά στην τεκμηριωμένη γνώση». Το πρώτο Δ.Σ. της Εταιρείας συγκροτήθηκε με την ακόλουθη σύνθεση: Πρόεδρος: Κώστας Τσουμάνης, διαδάκτωρ Τουριστικής Οικονομίας, Αντιπρόεδρος: Κώστας Δενδρινός, Diploma in Hotel Management, MBA in Hospitality Leadership & Finance, Γραμματέας: Χριστίνα Κατέχη, Πτυχιούχος Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων, Ταμίας: Σεβαστιανός Κάνταρος, Diploma in Hotel Management, Μέλος: Ιωάννης Σαλαμάνος, MSc Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων. Ο αντιπρόεδρος κ. Κ. Δενδρινός αναλαμβάνει επιπροσθέτως καθήκοντα υπεύθυνου Δημοσίων Σχέσεων και εκπροσώπου Τύπου της Εταιρείας.

20 20 ÁöéÝñùìá Αστικός Τουρισμός Χανιa Στοχευμένη προβολή για προσέλκυση τουριστών και τον χειμώνα Τα Χανιά, αν και πρόκειται για μια πόλη με μεγάλες ιδιαιτερότητες και πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, φαίνεται να έχει ρίξει το βάρος στον καλοκαιρινό τουρισμό περιορίζοντας τις ενέργειες προβολής για τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου στην προώθηση -από την πλευρά του Δήμου Χανίων- διαφημιστικών φυλλαδίων στις πόλεις του εξωτερικού με τις οποίες έχει συνδεθεί με το πρόγραμμα των «αδελφοποιήσεων». Ωστόσο, η Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Προβολής Χανίων, σε μια προσπάθεια επέκτασης της τουριστικής περιόδου έχει αναλάβει δράσεις για την προώθηση του χειμερινού τουρισμού. Οπως αναφέρει ο πρόεδρος της ΝΕΤΠ Χανίων κ. Γιώργος Μαραθάκης, το βάρος έχει πέσει σε δράσεις που αφορούν την προώθηση της ενδοχώρας του νομού καθώς και του εναλλακτικού τουρισμού. Σε ό,τι αφορά την πόλη των Χανίων, η ΝΕΤΠ προβάλλει το Ενετικό Λιμάνι της πόλης, φροντίζοντας να επισημαίνει ότι τα καταστήματα και τα εστιατόρια που λειτουργούν εκεί παραμένουν ανοιχτά όλο τον χρόνο. «Μεγαλύτερη στόχευση των δράσεών μας θα προκύψει από τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το Πολυτεχνείο Κρήτης, με ερωτηματολόγια, και αφορά στο προφίλ του επισκέπτη της Κρήτης. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αναλυτική και λεπτομερή έρευνα, η οποία πρόκειται να παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες και η οποία θα δώσει σημαντικά στοιχεία για τον επισκέπτη της Κρήτης. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα που προκύπτει από την έρευνα είναι ότι το 80% των Σκανδιναβών που επισκέπτονται την Κρήτη πραγματοποιούν τις κρατήσεις τους μέσω του διαδικτύου ενώ αντίθετα των 80% των Ιταλών πραγματοποιούν τις κρατήσεις τους μέσω τουριστικών πρακτόρων. Η έρευνα αυτή θα μας βοηθήσει να κάνουμε πιο στοχευμένη προβολή και στα σωστά σημεία, έτσι ώστε τα χρήματα που δαπανούμε να έχουν αποτελέσματα». Σημαντική δράση στον Νομό Χανίων έχει και η Ενωση Ξενοδόχων Χανίων, της οποίας τα μέλη κατά καιρούς φιλοξενούν ξένους δημοσιογράφους και τουριστικούς πράκτορες, επιχειρώντας να ανοίξουν νέες αγορές και να προβάλουν την πόλη αλλά και τον Νομό. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η φιλοξενία 15 τουριστικών πρακτόρων από το Αζερμπαϊτζάν. Οπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, Μανώλης Γιαννούλης, το Αζερμπαϊτζάν χαρακτηρίζεται ως μία από τις χώρες με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο και ήδη αποτελεί σημαντικό τροφοδότη στον τουρισμό της Τουρκίας, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα και δη τα Χανιά αποτελούν έναν από τους προορισμούς για τους οποίους οι κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον να επισκεφθούν. βαρκελωνη Πώς ο Οργανισμός Τουρισμού άλλαξε την τύχη της πόλης Ο Ομιλος (Κονσόρτσιουμ) Τουρισμού Βαρκελώνης ιδρύθηκε το 1993 από το Δημοτικό Συμβούλιο Βαρκελώνης, το Εμπορικό Επιμελητήριο, τους φορείς βιομηχανίας και ναυτιλίας και το Ιδρυμα Διεθνούς Προβολής Βαρκελώνης. Διοικείται από το Γενικό Συμβούλιο, στο οποίο την προεδρία έχει ο Δήμος και την Εκτελεστική Επιτροπή, όπου την προεδρία έχει το Εμπορικό Επιμελητήριο. Το οργανόγραμμα διοίκησης περιλαμβάνει πέντε Διευθύνσεις, με τις ακόλουθες δραστηριότητες: Α) Διαχείριση (Administration) Οικονομική διαχείριση, Προσωπικό - Ανθρώπινοι πόροι Β) Διαχείριση επιχείρησης και καινούργια προϊόντα Καθορίζει, αναθεωρεί και προσαρμόζει τις επιχειρησιακές στρατηγικές, την εφαρμογή τους, καθώς και τη δημιουργία νέων προϊόντων. Γ) Ηλεκτρονικές εφαρμογές και νέες τεχνολογίες Προσφέρει βοήθεια στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών στα προϊόντα και υπηρεσίες του Τουρισμού της Βαρκελώνης. Δ) Marketing Εχει την ευθύνη «διασποράς» της τουριστικής εικόνας της πόλης, μέσω ενεργειών προβολής, εκδόσεων και επαφών με τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης. Ε) Τύπος και Επικοινωνία Ο τομέας αυτός έχει την αρμοδιότητα της επικοινωνιακής πολιτικής του Τουρισμού της Βαρκελώνης, καθώς και των επαφών με τα εθνικά Μέσα Ενημέρωσης. Η χρηματοδότηση του ετήσιου προϋπολογισμού προέρχεται από εισφορές του Εμπορικού Επιμελητηρίου, του Δημοτικού Συμβουλίου και του Ιδρύματος Διεθνούς Προβολής Βαρκελώνης, καθώς και από ίδια έσοδα, από την πώληση προϊόντων και υπηρεσιών. Οποτε απαιτείται, εξάλλου, λαμβάνονται και δάνεια. Το πρόγραμμα δραστηριοτήτων προβολής περιλαμβάνει: Συμμετοχή σε γενικές και ειδικές εκθέσεις τουρισμού και συνεδρίων. Διοργάνωση σεμιναρίων ενημέρωσης και επιμόρφωσης, σε συνεργασία με εκπροσώπους του τουριστικού κλάδου της πόλης, που απευθύνονται σε tour operators, γραφεία ταξιδίων εξερχόμενου τουρισμού και Μέσα Ενημέρωσης γενικού και ειδικού ενδιαφέροντος, σε προκαθορισμένες αγορές. Ταξίδια γνωριμίας και εξοικείωσης με τη Βαρκελώνη των tour opererators, ταξιδιωτικών πρακτόρων και δημοσιογράφων. Η δραστηριότητα προβολής πραγματοποιείται σε συνεργασία με αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχεία πόλης και άλλες επιχειρήσεις του ευρύτερου τουριστικού φάσματος. Παρουσίαση της Βαρκελώνης και των τουριστικών προϊόντων σε διάφορες ομάδες του τουριστικού τομέα. Πραγματοποίηση ειδικευμένων σεμιναρίων στη Διοίκηση του Τουρισμού της Πόλης. Συνεργασία στο μάρκετινγκ tour operators, που περιλαμβάνουν στην μπροσούρα τους τη Βαρκελώνη. Το τουριστικό προϊόν της Βαρκελώνης διαμορφώνεται από μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων, όπως: Τα ταξιδιωτικά γραφεία προσφέρουν πληθώρα πακέτων και εκδρομών για όλα τα ενδιαφέροντα. Προβάλλεται ιδιαίτερα η καταλανική κουζίνα και τα κρασιά, τόσο με σεμινάρια προς τον τουριστικό κλάδο, όσο και με έντυπα για τον καταναλωτή, μαζί με πλειάδα εστιατορίων. Προσφέρεται ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων γύρω από τον πολιτισμό, τη μουσική, την τέχνη, την αρχιτεκτονική, το θέατρο, τα εικαστικά κ.λπ. Ο πολιτισμικός τουρισμός έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στα προγράμματα της Βαρκελώνης από τους tour operators. Μετά τους πετυχημένους Ολυμπιακούς Αγώνες, που διοργάνωσε η Πόλη, «έμειναν» στη Βαρκελώνη υψηλού επιπέδου αθλητικές εγκαταστάσεις, στις οποίες διοργανώνονται μεγάλα αθλητικά γεγονότα, ενώ το ευχάριστο κλίμα βοηθά στην προσέλκυση αθλητικών ομάδων για την προετοιμασία τους τη χειμερινή περίοδο. Εκδρομές σε κοντινές περιοχές της Βαρκελώνης, είτε παραθερισμού είτε με σημαντικά αξιοθέατα Shopping. Το ειδικό έντυπο, με τίτλο «Βαρκελώνη, η πόλη των Αγορών», προωθεί μια «γραμμή αγορών» 5 χλμ., που ενώνει μια σειρά από περιοχές της Βαρκελώνης με μοναδικά καταστήματα για όλα τα γούστα (διεθνείς φίρμες, τοπικά προϊόντα κ.λπ.) Ειδικό έντυπο εκδίδεται για τους επισκέπτες του Σαββατοκύριακου, καθώς και τους επισκέπτες συνεδρίων, εμπορικών εκδηλώσεων κ.λπ. Επισημαίνεται ότι το 50% των διανυκτερεύσεων προέρχεται από την ανωτέρω δραστηριότητα, η οποία θα λάβει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση από το Διεθνές Εμπορικό Κέντρο που κατασκευάζεται και το οποίο θα περιλαμβάνει συνεδριακό κέντρο, εμπορικό κέντρο, κέντρα εστίασης και αναψυχής. Ο Ομιλος Τουρισμού της Βαρκελώνης χορηγεί στους επισκέπτες μια εκπτωτική κάρτα της πόλης, η οποία παρέχει έκπτωση 20% στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στα μουσεία κ.α. Το σύνολο της προσφοράς ξενοδοχειακών και λοιπών καταλυμάτων της Βαρκελώνης προβάλλεται στην ιστοσελίδα της Βαρκελώνης, με δυνατότητα κράτησης για κάθε είδους ζήτηση. Πώς η Βαρκελώνη έγινε το κέντρο της κρουαζιέρας Το 1995 η Βαρκελώνη κατείχε το 15% της αγοράς κρουαζιέρας στη Μεσόγειο και η Γένοβα το 67%. Μέσα σε 5 χρόνια, η εικόνα αναστράφηκε: η Βαρκελώνη το 2000 έφτασε να έχει το 65%, έναντι 25% της Γένοβας. Το παράδειγμα αυτό είναι πραγματικά εντυπωσιακό και δείχνει πως συντονισμένα ένας προορισμός και μέσω ενός σοβαρού Οργανισμού Διαχείρισης Προορισμού μπορεί να πετύχει θαύματα. Πώς, όμως, η Βαρκελώνη εκτόπισε τη Γένοβα στις κρουαζιέρες; Ο οικονομολόγος κ. Χαράλαμπος Λουκαράς, της Δωδεκανησιακής Εταιρείας Ανάπτυξης και Προόδου - του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, στο διεθνές φόρουμ για τον τουρισμό στη Ρόδο, ανέλυσε πολύ παραστατικά τις κινήσεις της Βαρκελώνης η οποία αφού κατέγραψε τα λάθη της Γένοβας τα μετέτρεψε σε δικό