ΑΝΟΙΕΣ Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΝΟΙΕΣ Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου"

Transcript

1 1 ΑΝΟΙΕΣ Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου ΑΝΟΙΑ: Γενικά στοιχεία - Ορισμοί Ως άνοια (α + νούς) θεωρείται η παθολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από επίκτητη και σοβαρή έκπτωση των νοητικών λειτουργιών που προκαλείται από την βλάβη του εγκεφάλου από διάφορα αίτια (βλ. Πίνακα στο τέλος). Με βάση τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο οποίος χρησιμοποιείται διεθνώς στην κλινική πράξη, η έκπτωση αυτή των νοητικών λειτουργιών πρέπει να συνδυάζει διαταραχή της μνήμης και μιας τουλάχιστον από τις άλλες νοητικές λειτουργίες (δηλ. να συνυπάρχει αφασία, απραξία, αγνωσία ή διαταραχή των μετωπιαίων-επιτελικών λειτουργιών). Πρέπει δε να είναι τέτοιας βαρύτητας ώστε να διαταράσσει την λειτουργικότητα του ασθενούς στην κοινωνική και επαγγελματική του ζωή. Η άνοια αποτελεί μία χρόνια κατάσταση και απαραίτητη προϋπόθεση για να χαρακτηρισθεί ένας ασθενής ως ανοϊκός, είναι: α) η νοητική του έκπτωση να μην συμβαίνει στα πλαίσια μιας οξείας διαταραχής των νοητικών λειτουργιών (οπότε πρόκειται για οξεία συγχυτική κατάσταση) ή μιας σοβαρής κατάθλιψης και β) να συνυπάρχει έκπτωση στην καθημερινή λειτουργικότητά του. Η συχνότητα της άνοιας αυξάνεται με την ηλικία. Έτσι, λόγω της συνεχούς παράτασης του προσδόκιμου επιβίωσης, η άνοια έχει γίνει πλέον μια συνήθης κατάσταση, αποτελώντας την συχνότερη νευρολογική πάθηση στο γενικό πληθυσμό (διαπιστώνεται στο 1% του γενικού πληθυσμού). Διάφορες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι βρίσκεται στο 10% των ατόμων ηλικίας πάνω από τα 65 έτη και έως και στο 50% των ατόμων ηλικίας πάνω από τα 85 έτη. Οι επιπτώσεις της είναι σοβαρές, όχι μόνο για τα άτομα που την παρουσιάζουν, αλλά και για όλα τα άτομα του άμεσου περιβάλλοντός τους. Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της άνοιας είναι προφανείς και εξηγούν το μεγάλο ενδιαφέρον για την όσο το δυνατόν πρωιμότερη και ακριβέστερη αιτιολογικά διάγνωσή της, την όσο το δυνατόν επιτυχέστερη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλεί, την επιβράδυνση της εξέλιξής της, αλλά και τη λήψη μέτρων για την πρόληψη της εμφάνισής της.

2 2 Η διάγνωση των νοσημάτων που προκαλούν Άνοια Με βάση πρόσφατες μελέτες, στις αναπτυγμένες χώρες η συχνότερη αιτία άνοιας είναι η νόσος του Alzheimer, με συχνότητα που ξεπερνά το 50% του συνόλου των ανοϊκών. Δεύτερη σε συχνότητα έρχεται η άνοια που προκαλείται από αγγειακές βλάβες του εγκεφάλου (ΑΑ Αγγειακή Άνοια) η οποία ευθύνεται για ένα 20% περίπου των ανοιών και τρίτη η άνοια με σωμάτια του Lewy (DLB Dementia with Lewy Bodies) η οποία αφορά ένα 15% περίπου των ασθενών. Ακολουθεί με ένα 5% περίπου η Μετωποκροταφική Άνοια (FTD Fronto-Temporal Dementia). Ένα 5% περίπου μοιράζονται σπανιότερες νευρολογικές παθήσεις (άνοια της νόσου του Parkinson, Προϊούσα Υπερπυρηνική Παράλυση, Φλοιοβασική Εκφύλιση, σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια). Τέλος ένα ποσοστό ίσο περίπου με 5% αφορά καταστάσεις όπου η άνοια προκαλείται από δευτεροπαθή-δυνητικά αναστρέψιμα αίτια (ένδεια Β12, υποθυρεοειδισμός, υδροκέφαλος των ενηλίκων, όγκοι, λοιμώξεις, νοσήματα του κολλαγόνου, σύφιλη, κλπ). Τα δευτεροπαθή-δυνητικά αναστρέψιμα αίτια είναι σημαντικά συχνότερα σε άνοιες που συμβαίνουν σε προ-γεροντική ηλικία (<65 ετών) και σε άνοιες που έχουν ταχεία εξέλιξη (πορεία εντός μηνών). Η συνύπαρξη νοσημάτων που προκαλούν άνοια στο ίδιο άτομο δεν είναι σπάνια. Ειδικά, η συνύπαρξη ΑΑ και ΝΑ είναι ιδιαίτερα συχνή και στα ηλικιωμένα άτομα αποτελεί ουσιαστικά την συχνότερη αιτία άνοιας (μεικτή άνοια). Τα τελευταία χρόνια, ο καθορισμός διαγνωστικών κριτηρίων για τα βασικά νοσήματα που προκαλούν άνοια έχει επιτρέψει την ικανοποιητικά αξιόπιστη διάγνωσή τους και την ακριβέστερη θεραπευτική τους αντιμετώπιση. Η όσο το δυνατόν πρωιμότερη διάγνωση ενός νοσήματος που προκαλεί άνοια έχει προφανή χρησιμότητα για την έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας και την ενημέρωση του ασθενή και των οικείων του. Όμως, η πρώιμη διάγνωση στα νοσήματα αυτά σημαίνει και σημαντική διαφοροδιαγνωστική δυσκολία, η οποία αντιμετωπίζεται με την εφαρμογή ειδικών εξετάσεων (νευροψυχολογικών, βιοχημικών, απεικονιστικών) και τη συνεργασία συχνά διαφόρων ειδικοτήτων. Οι συνήθεις αιτίες που προκαλούν δυνητικά αναστρέψιμη δευτεροπαθή άνοια περιλαμβάνουν: Τοξικά αίτια Λοιμώδη αίτια Όγκους

3 3 Μεταβολικές διαταραχές Ενδοκρινοπάθειες Τον Υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης ΗΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ (ΗΝΕ Mild Cognitive Impairment) Η Ήπια Νοητική Έκπτωση είναι μια - συχνή στους ηλικιωμένους - παθολογική κατάσταση στην οποία υπάρχουν διαταραχές των νοητικών λειτουργιών (κυρίως της μνήμης) οι οποίες όμως δεν είναι τόσο σοβαρές για να διαταράξουν την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να διαπιστωθούν με την κλινική εξέταση, καλύτερα με τη χρήση νευροψυχολογικών δοκιμασιών (σύντομων ή εκτεταμένων). Παρότι σχετικά ασαφής, ο όρος αυτός έχει επιτρέψει τη διάκριση των ατόμων που παρουσιάζουν μια παθολογική κατάσταση η οποία, διαφέρει από το φυσιολογικό γήρας. Τα άτομα που παρουσιάζουν ΗΝΕ βρίσκονται ουσιαστικά στον προθάλαμο της Άνοιας (συνηθέστερα εξαιτίας της ΝΑ). Έτσι, έχει υπολογιστεί ότι από τα άτομα με ΗΝΕ, ένα 12% περίπου προχωρούν στην Άνοια μέσα σε ένα έτος, ενώ στα φυσιολογικά άτομα ίδιας ηλικίας το ποσοστό αυτό είναι μόλις 2%. Για το λόγο αυτό, οι ασθενείς με ΗΝΕ θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να παρακολουθούνται για επιδείνωση στις νοητικές λειτουργίες ή στην καθημερινή λειτουργικότητά τους. H διάκριση της ΗΝΕ από το φυσιολογικό γήρας, πολλές φορές απαιτεί λεπτομερή και επανειλημμένη κλινική και νευροψυχολογική αξιολόγηση. Συχνά, ήπιες διαταραχές μνήμης στους ηλικιωμένους προκαλούνται από την κατάθλιψη ή διάφορα συστηματικά οργανικά αίτια που πρέπει να διαγνωσθούν και να θεραπευτούν έγκαιρα. Έχει υπολογισθεί ότι, στο γενικό πληθυσμό, εάν μπορούσαμε να καθυστερήσουμε την έναρξη της άνοιας κατά 5 έτη, ο συνολικός αριθμός των ανοϊκών θα μειωνόταν στο 50%. Επειδή η ΗΝΕ αποτελεί μια «πρόδρομη» κατάσταση της άνοιας, πολλές θεραπευτικές στρατηγικές με σκοπό την καθυστέρηση της εξέλιξης της προς την άνοια, βρίσκονται σε δοκιμή (φάρμακα, βιταμίνες, νοητικές ασκήσεις). Καμία τους όμως δεν έχει μέχρι στιγμής αποδεδειγμένα αποτελέσματα.

4 4 ΝΕΥΡΟΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΟΙΕΣ ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER Είναι αναμφίβολα η πιο συχνή μορφή άνοιας, αφού προσβάλλει το 10% των ατόμων άνω των 60 ετών και το 20% των ατόμων άνω των 80 ετών. Το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως η διαταραχή στην εγχάραξη (παγίωση) νέων μνημονικών παραστάσεων και πληροφοριών με αποτέλεσμα ο ασθενής να μη θυμάται τα πρόσφατα γεγονότα. Παρουσιάζεται συχνά επίσης διαταραχή στην αντίληψη του χώρου, χρόνου και εύρεσης λέξεων. Στη συνέχεια διαταράσσονται οι κατασκευαστικές δεξιότητες. Σε πιο προχωρημένο στάδιο παρουσιάζονται διαταραχές στον λόγο ο οποίος γίνεται πτωχός, χωρίς νοηματική συνοχή. Συμπεριφορικές μεταβολές εμφανίζονται με απάθεια (μειωμένο ενδιαφέρον) και ευερεθιστότητα, απώλεια της εναισθησίας, ενώ αναφαίνονται και νευρο-ψυχιατρικές διαταραχές όπως παρανοϊκές ιδέες, ψευδαισθήσεις, κατάθλιψη και άρση αναστολών. Στα τελικά στάδια υπάρχει πλήρης έκπτωση όλων των νοητικών λειτουργιών, αύξηση του τόνου των μυών, είτε πυραμιδικού, είτε εξωπυραμιδικού τύπου και ακράτεια ούρων. ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Η νόσος Alzheimer παρουσιάζει μακροσκοπικές και μικροσκοπικές ανατομικές βλάβες. Μακροσκοπικώς, παρατηρείται κυρίως ατροφία κροταφικού (ιδίως της έσω μοίρας του, στον ιππόκαμπο και τον ενδορινικό φλοιό) και βρεγματικού λοβού. Σε όψιμα στάδια της νόσου παρατηρείται διάχυτη φλοιική ατροφία. Μικροσκοπικώς παρουσιάζονται: απώλεια νευρώνων και συνάψεων, αμυλοειδικές (γεροντικές) πλάκες, νευροϊνιδιακοί σωροί και αμυλοειδική αγγειοπάθεια. Οι αμυλοειδικές πλάκες είναι εξωκυττάριες και συντίθενται από β-αμυλοειδές, ενώ οι νευροϊνιδιακοί σωροί είναι ενδοκυττάριοι σχηματισμοί αποτελούμενοι από περιελιγμένα νευροϊνίδια, τα οποία περιέχουν μια υπερφωσφορυλιωμένη πρωτεΐνη γνωστή ως πρωτεΐνη ΤAU. Χαρακτηριστικό της νόσου Alzheimer είναι η μεγάλη απώλεια νευρώνων διάφορων νευρομεταβιβαστικών συστημάτων. Τις μεγαλύτερες απώλειες παρουσιάζουν οι χολινεργικοί νευρώνες (πυρήνας του Meynert) και ακολουθούν οι σεροτονινεργικοί και οι νοραδρενεργικοί. Η μεγάλη έλλειψη ακετυλχολίνης ώθησε στην ιδέα της χρησιμοποίησης φαρμάκων για ενίσχυση της χολινεργικής νευρομεταβίβασης στον εγκέφαλο (βλ. παρακάτω στη θεραπεία).

5 5 Η γενετική συμμετοχή στην αιτιοπαθογένεια της νόσου Alzheimer είναι από παλαιά γνωστή από επιδημιολογικές μελέτες καθώς και από μελέτες με οικογένειες και διδύμους. Έχει υπολογισθεί ότι τουλάχιστον 25-40% των περιπτώσεων είναι οικογενείς (τουλάχιστον ένα ακόμη προσβεβλημένο μέλος στην οικογένεια) και η συμφωνία για τη νόσο ανάμεσα σε μονοζυγωτικά δίδυμα είναι κατά μέσο όρο 50%. Ωστόσο, τα περισσότερα περιστατικά της νόσου Alzheimer είναι σποραδικά, με όψιμη εγκατάσταση, ενώ τα κληρονομικά περιστατικά νόσου Alzheimer αντιστοιχούν μόνο στο 5% των περιστατικών. Οι οικογενείς μορφές της νόσου περιλαμβάνουν τους εξής κλινικούς τύπους: 1. Νόσος -Alzheimer με πρώιμη έναρξη (<65). Η γενετική συμμετοχή στη μορφή αυτή είναι ιδιαίτερα ισχυρή και υπάρχουν τρία επικρατητικά γονίδια που η μεταλλαγή τους μπορεί να προκαλέσει τη νόσο. Το γονίδιο της APP (Amyloid Precursor Protein) κωδικοποιεί μία πρωτεΐνη που είναι πρόδρομη της πρωτεΐνης του αμυλοειδούς, η οποία εντοπίζεται στις αμυλοειδικές πλάκες. Το γονίδιο αυτό βρίσκεται στο χρωματόσωμα 21 Η πιο συχνή μετάλλαξη είναι στο γονίδιο που βρίσκεται στο χρωματόσωμα 14 και κωδικοποιεί μια μεμβρανική πρωτεΐνη που έχει χαρακτηρισθεί ως «πρεσενιλίνη-1». Τέλος, υπάρχει κι ένα τρίτο γονίδιο που ευρίσκεται στο χρωματόσωμα 1 και κωδικοποιεί μια άλλη μεμβρανική πρωτεΐνη, την "πρεσενιλίνη-2". Θα πρέπει να σημειωθεί με έμφαση ότι υπάρχουν οικογενείς περιπτώσεις της νόσου Alzheimer με πρώιμη έναρξη που δεν οφείλονται σε καμία από τις παραπάνω μεταλλάξεις. Έτσι, είναι εύλογο να υποθέσει κανένας ότι προφανώς υπάρχει και άλλο (ή άλλα) γονίδιο που μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν έχει χαρτογραφηθεί. 2. Νόσος Alzheimer με όψιμη έναρξη (>65). Η μορφή αυτή έχει συνδεθεί με το γονίδιο της απολιποπρωτεΐνης Ε (ApoE) στο χρωματόσωμα 19 (19q 13.2). Το γονίδιο αυτό έχει τρεις απλοτύπους ε2, ε3 και ε4. Η ύπαρξη έστω και ενός απλοτύπου ε4 αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες για νόσηση από τη νόσο Alzheimer. Παράγοντες κινδύνου - προστασίας Το φύλο: η νόσος προσβάλλει τις γυναίκες 1,5 φορά συχνότερα από τους άνδρες. Οι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου: ο διαβήτης, η υπέρταση, οι καρδιοπάθειες, το κάπνισμα και τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης έχουν συσχετιστεί με τη μεγαλύτερη συχνότητα όχι μόνο της αγγειακής άνοιας αλλά και της νόσου Alzheimer. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, η έλλειψη νοητικής κινητοποίησης κατά τη μέση ηλικία και η έλλειψη σωματικής άσκησης έχουν συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα

6 6 εμφάνισης της νόσου Alzheimer. Αντίθετα, το υψηλό μορφωτικό επίπεδο και η νοητική κινητοποίηση κατά τη μέση ηλικία φαίνεται ότι αυξάνουν τις «νοητικές εφεδρείες» και μπορούν έτσι να αναστείλουν την εμφάνιση της νόσου κατά πολλά έτη (προστατεύοντας με αυτό τον τρόπο από τη νόσο). ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση της νόσου στηρίζεται στην κλινική εικόνα και στα ευρήματα του παρακλινικού ελέγχου. Πρέπει να γίνεται απεικονιστικός έλεγχος με μαγνητική (MRI) ή αξονική τομογραφία (CT) εγκεφάλου κυρίως για τον αποκλεισμό δομικών βλαβών (π.χ. όγκοι, υποσκληρίδιο αιμάτωμα) ή σοβαρής αγγειακής εγκεφαλικής νόσου. Με αυτές τις εξετάσεις μπορεί επίσης να διαπιστωθεί ατροφία στον έσω κροταφικό λοβό (περιοχή του ιπποκάμπου) και στον βρεγματικό λοβό. Ο γενικός αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος γίνεται για τον αποκλεισμό δευτεροπαθών-δυνητικά θεραπεύσιμων αιτίων. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Συμπτωματική Θεραπεία 1. Οι αναστολείς της χολινεστεράσης (δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη, γαλανταμίνη) και η μεμαντίνη μπορεί να προσφέρουν μικρού αλλά υπολογίσιμου βαθμού βελτίωση των νοητικών διαταραχών, των διαταραχών της συμπεριφοράς και της λειτουργικότητας. 2. Η συχνά συνυπάρχουσα κατάθλιψη αντιμετωπίζεται με αντικαταθλιπτικά (SSRI). 3. Η συμπτωματική θεραπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων γίνεται με νευροληπτικά φάρμακα. Προτιμώνται τα νεώτερα «άτυπα» νευροληπτικά (ρισπεριδόνη, ολανζαπίνη, κουετιαπίνη) επειδή προκαλούν λιγότερες παρενέργειες από το εξωπυραμιδικό σύστημα. 4. Πρέπει να θεραπεύονται συνυπάρχοντα νοσήματα και χρόνιες παθήσεις (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση). Αιτιολογική θεραπεία της νόσου Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία. Στις πιθανές μελλοντικές θεραπείες, περιλαμβάνονται το εμβόλιο για το Αβ, η παθητική ανοσοποίηση, αναστολείς β- και γ-σεκρετασών (που εμπλέκονται στο μηχανισμό της δημιουργίας

7 7 του β-αμυλοειδούς (Αβ) πεπτιδίου από την πρόδρομη πρωτεΐνη του αμυλοειδούς (APP)), οι νευροτροφικοί παράγοντες και νέοι χολινεργικοί αγωνιστές. ΜΕΤΩΠΟΚΡΟΤΑΦΙΚΗ ΑΝΟΙΑ (ή νόσος Pick) Αποτελεί μία μορφή άνοιας που έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την εκσεσημασμένη ατροφία του μετωπιαίου και του κροταφικού λοβού. Συνήθως η νόσος εκδηλώνεται κατά την 5 η και 6 η δεκαετία και μπορεί να είναι τόσο συχνή όσο η νόσος Alzheimer σε αυτές τις ηλικίες. Έχουν περιγραφεί τρία σύνδρομα. Σημειώνεται όμως ότι στην πορεία του χρόνου (προχωρημένες μορφές) διαπιστώνονται χαρακτηριστικά και των τριών μορφών, αντανακλώντας τη διάχυτη διαταραχή του μετωπιαίου και του κροταφικού λοβού. 1. Άνοια μετωπιαίου τύπου Χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από αλλαγές στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ατόμου, με ευρύ φάσμα μεταβολών της συμπεριφοράς, που κυμαίνονται από την απάθεια έως την άρση των αναστολών. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν ανάρμοστη κοινωνική συμπεριφορά, κάνοντας για παράδειγμα άσεμνες χειρονομίες ή σχόλια, να τρώνε υπερβολικά, να είναι χειριστικοί ή άβουλοι. Συνήθως, οι νευροψυχολογικές δοκιμασίες που ελέγχουν τις λειτουργίες του μετωπιαίου λοβού (την προσοχή και τις επιτελικές λειτουργίες) είναι επηρεασμένες. Αρκετά συχνά, η μνήμη και η οπτικοχωρική αντίληψη παραμένουν ανέπαφες στα πρώτα στάδια της νόσου.. 2. Πρωτοπαθώς προϊούσα μη ρέουσα αφασία (PNFA) Έντονη εξ αρχής είναι η εκλεκτική διαταραχή της εκφοράς λόγου, παρόμοια με την αφασία τύπου Broca. Οι ασθενείς κάνουν φωνηματικές παραφασίες και συχνά παρουσιάζουν στοματοπροσωπική απραξία ( δείξε μου πώς θα έσβηνες ένα κερί ). Η ροή του λόγου είναι παθολογική. Τα υπόλοιπα γνωστικά πεδία παραμένουν σχετικά ανεπηρέαστα και στα αρχικά στάδια η ατροφία περιορίζεται συνήθως στην επικρατούσα μετωπιαία, και γύρω από τη σχισμή του Sylvius, κροταφική περιοχή. 3. Σημασιολογική άνοια Στη μορφή αυτή χάνεται η γνώση για τη σημασία (την έννοια) των λέξεων και των αντικειμένων. Οι ασθενείς παρουσιάζουν αδυναμία κατονομασίας (αντικειμένων, προσώπων κλπ) και συχνές σημασιολογικές παραφασίες. Συχνά κατονομάζουν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο μόνο με το όνομα της ευρύτερης κατηγορίας στην οποία

8 8 αυτό υπάγεται (π.χ. ζώο αντί για καμηλοπάρδαλη ). Οι υπόλοιπες νοητικές λειτουργίες στα αρχικά στάδια παραμένουν σχετικά ανεπηρέαστες και η ατροφία περιορίζεται συνήθως στον αριστερό πρόσθιο και κάτω-έξω κροταφικό λοβό. Η παθολογοανατομία της μετωποκροταφικής άνοιας ποικίλλει. Διαπιστώνεται προσβολή των μετωπιαίων και των πρόσθιων κροταφικών λοβών, ενώ παραμένουν σχεδόν ανέπαφοι οι ινιακοί και οι οπίσθιοι βρεγματικοί και κροταφικοί λοβοί. Έγκλειστα, σωμάτια του Pick, ανευρίσκονται σε λιγότερο από το 20% των περιπτώσεων (γι αυτό το λόγο υπήρξε η αλλαγή της ονομασίας από νόσος του Pick σε μετωποκροταφική άνοια). Υπάρχουν δύο βασικές παθολογοανατομικές αλλοιώσεις, με, στην μία περίπτωση, ανώμαλη εναπόθεση της πρωτεΐνης TAU και στην άλλη ανώμαλη εναπόθεση της πρωτεΐνης TDP-43. Συχνά η νόσος είναι σποραδική, αλλά σχεδόν στο 40% των περιπτώσεων είναι οικογενής, με λιγότερες από τις μισές να μεταβιβάζονται με αυτοσωματικό επικρατητικό τρόπο. Σε αρκετές από αυτές τις οικογένειες (με την μετωπιαία παραλλαγή), φαίνεται να υπάρχει μετάλλαξη στην πρωτεΐνη TAU στο χρωματόσωμα 17. Άλλες οικογενείς μορφές παρουσιάζουν μεταλλάξεις στο γονίδιο της προγκρανουλίνης (progranulin). Το τελευταίο διάστημα έχουν ανακαλυφθεί μεταλλάξεις και στο γονίδιο C9ORF72, κάτι που φαίνεται να αποτελεί την συχνότερη μέχρι τώρα γενετική βάση της Μετωποκροταφικής Άνοιας. Η κλινική εικόνα στις περιπτώσεις αυτές συχνά συμπεριλαμβάνει νόσο του κινητικού νευρώνα. ΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι τα επίπεδα της σεροτονίνης μπορεί να είναι μειωμένα στη μετωποκροταφική άνοια και ότι η θεραπεία με SSRIs μπορεί να βελτιώσει τις διαταραχές συμπεριφοράς. 2. Στις βαρύτερες διαταραχές συμπεριφοράς μπορεί να είναι αποτελεσματικά τα άτυπα νευροληπτικά. 3. Η έλλειψη χρησιμότητας των αναστολέων της ακετυλοχολινεστεράσης, πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι στη μετωποκροταφική άνοια δεν επηρεάζεται το χολινεργικό σύστημα.

9 9 ΑΝΟΙΑ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΑ LEWY και ΑΝΟΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ PARKINSON H κλινική και παθολογοανατομική εικόνα της άνοιας με σωμάτια Lewy και εκείνη της άνοιας στη νόσο Parkinson αλληλοεπικαλύπτονται σε σημαντικό βαθμό και η διαφοροποίηση των δύο διαταραχών βασίζεται στον χρονικό διάστημα που παρεμβάλλεται μεταξύ της εμφάνισης της άνοιας και της παρουσίας των εξωπυραμιδικών συμπτωμάτων. Στην άνοια με σωμάτια Lewy, η άνοια εμφανίζεται πριν ή αμέσως μετά τον παρκινσονισμό (μέσα στο ίδιο έτος, εμφάνιση και των κινητικών διαταραχών και της άνοιας), ενώ στην άνοια της νόσου του Parkinson η άνοια εμφανίζεται αρκετά έτη μετά την εκδήλωση των κινητικών συμπτωμάτων της νόσου. Ο σχηματισμός των σωματίων Lewy είναι το κοινό βασικό χαρακτηριστικό των δύο διαταραχών. Ωστόσο, ο αριθμός και η έκταση της κατανομής τους διαφοροποιεί τη νόσο Parkinson οπό την άνοια με σωμάτια Lewy. Ο αριθμός και η κατανομή των σωματίων Lewy αποτελούν τη βάση της κλινικής έκφρασης της νόσου: η εντόπισή τους στο εγκεφαλικό στέλεχος συσχετίζεται με τα κινητικά συμπτώματα της νόσου Parkinson, ενώ η εντόπιση στον φλοιό συσχετίζεται με την άνοια. Έτσι, πιο διάσπαρτη εντόπιση σωματίων Lewy που συμπεριλαμβάνει, ακόμη και στα αρχικά στάδια των κλινικών εκδηλώσεων, το μεταιχμιακό σύστημα και τον φλοιό, εμφανίζεται ως άνοια με σωμάτια Lewy, ενώ πιο συγκεκριμένη εντόπιση των σωματίων Lewy στο στέλεχος και ιδιαίτερα στην μέλαινα ουσία στα αρχικά στάδια εμφανίζεται ως νόσος Parkinson. Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι στην πορεία και της νόσου Πάρκινσον τα σωμάτια Lewy εμφανίζονται διάσπαρτα στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα η άνοια να είναι πολύ συχνή στα όψιμα στάδια της νόσου. Η άνοια με σωμάτια Lewy (DLB) Αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό τύπο νευροεκφυλιστικής άνοιας. Χαρακτηρίζεται από σημαντικές διακυμάνσεις στις νοητικές λειτουργίες και την εγρήγορση, οπτικές ψευδαισθήσεις, διαταραχές του ύπνου REM και σχετικά ήπια εξωπυραμιδικά στοιχεία (παρκινσονισμό). Οι ψευδαισθήσεις είναι συνήθως οργανωμένες και συχνά περιλαμβάνουν ανθρώπους ή ζώα. Οι νοητικές λειτουργίες κυρίως επηρεάζονται στο επίπεδο των επιτελικών λειτουργιών, της προσοχής, της ταχύτητας επεξεργασίας δεδομένων και τις οπτικοχωρικές ικανότητες. Η μνήμη είναι επίσης διαταραγμένη αλλά σε σχετικά ηπιότερο βαθμό. Αρκετά συχνή είναι η κατάθλιψη.

10 10 ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση τίθεται κλινικά, βασισμένη στα χαρακτηριστικά που έχουν ήδη περιγραφεί. Πρέπει να γίνεται απεικονιστικός παρακλινικός έλεγχος, προκειμένου να αποκλειστούν βλάβες, που ενδεχομένως συμβάλουν στη νόσο, όπως π.χ. τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Ο έλεγχος με SPECT και PET μπορεί να δείξει μειωμένο μεταβολισμό στις ινιακές περιοχές, βοηθώντας στη διαφοροδιάγνωση της DLB από τη νόσο Alzheimer. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η θεραπεία της DLB είναι δύσκολη, καθώς απαιτείται η ύπαρξη μιας λεπτής ισορροπίας μεταξύ της προσπάθειας βελτίωσης των κινητικών συμπτωμάτων, χωρίς την επιδείνωση της σύγχυσης και των ψευδαισθήσεων. 1. Κινητικά συμπτώματα: Σκόπιμη είναι η προσπάθεια θεραπείας με L-dopa ή αγωνιστές ντοπαμίνης, παρά το γεγονός ότι μπορεί να επιδεινώσουν τις ψευδαισθήσεις και τη σύγχυση. 2. Κατάθλιψη: η θεραπεία με SSRIs μπορεί να είναι αποτελεσματική. 3. Ψύχωση: Πρέπει να χορηγούνται τα άτυπα νευροληπτικά, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν τα εξωπυραμιδικά συμπτώματα σε μικρότερο βαθμό, συγκριτικά με τα κλασσικά νευροληπτικά. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να επιδεινώσουν την κόπωση και τη σύγχυση. 4. Νοητικές λειτουργίες: Οι αναστολείς της χολινεστεράσης μπορεί να βελτιώσουν την προσοχή, την ταχύτητα επεξεργασίας και τις διαταραχές συμπεριφοράς. ΝΟΣΟΣ HUNTINGTON Η νόσος Huntington είναι κληρονομική νόσος που μεταβιβάζεται με αυτοσωματικό επικρατητικό τρόπο, με πλήρη διεισδυτικότητα και προκαλεί προϊούσα έκπτωση νοητικών λειτουργιών, χορειακές κινήσεις και ψυχικές διαταραχές. Συχνές είναι οι διαταραχές των επιτελικών λειτουργιών και της προσοχής και οι διαταραχές της οπτικοχωρικής αντίληψης. Οι νοητικές διαταραχές μπορεί να προηγούνται των κινητικών εκδηλώσεων. Η κατάθλιψη αποτελεί τη συνηθέστερη ψυχιατρική εκδήλωση, αλλά μπορεί να συμβούν απάθεια, μανία, άγχος και παρανοϊκός ιδεασμός και γενικώς διαταραχές της συμπεριφοράς. Η νόσος είναι σπάνια (συμβαίνει σε 5 έως

11 11 10: ) και παρουσιάζεται κυρίως στη μέση ενήλικη ζωή. Η νόσος Huntington οφείλεται σε μια μετάλλαξη του γονιδίου της πρωτεΐνης χαντιγκτίνης στο χρωματόσωμα 4. Η νόσος προκαλείται όταν η τριπλέτα των νουκλεοτιδίων CAG βρίσκεται σε περισσότερες από 39 επαναλήψεις (οι επαναλήψεις θεωρούνται ενδιάμεσες). Ο μεγαλύτερος αριθμός επαναλήψεων συσχετίζεται με μικρότερη ηλικία έναρξης της νόσου. ΦΛΟΙΟΒΑΣΙΚΗ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η φλοιοβασική εκφύλιση (CBD) χαρακτηρίζεται από προϊούσα, ασύμμετρη εξωπυραμιδική συνδρομή σε συνδυασμό με νοητική έκπτωση, οφειλόμενη σε δυσλειτουργία του βρεγματικού και μετωπιαίου λοβού. Προεξάρχει ασύμμετρος παρκινσονισμός, δυσκαμπτικού-ακινητικού τύπου ή δυστονία. Άλλα συνήθη χαρακτηριστικά είναι η σοβαρού βαθμού απραξία, η δυσαρθρία, ο μυόκλονος και οι διαταραχές ισορροπίας. Η άνοια είναι συχνή κατά την έναρξη της νόσου, με έκδηλη διαταραχή των επιτελικών λειτουργιών σε συνδυασμό με απραξία. ΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. Η θεραπεία των κινητικών διαταραχών είναι δύσκολη. 2. Κάποιοι ασθενείς παρουσιάζουν ελάχιστη βελτίωση με την L-Dopa. 3. Ο μυόκλονος μπορεί να παρουσιάσει ανταπόκριση στην κλοναζεπάμη. 4. Η αλλαντική τοξίνη αποτελεί μια θεραπευτική σκέψη για την επώδυνη δυστονία. 5. Η θεραπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων και της έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών πρέπει να είναι συμπτωματική. 6. Οι κλινικοί πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι τα κλασσικά νευροληπτικά μπορεί να επιδεινώσουν τα εξωπυραμιδικά συμπτώματα. ΠΡΟΪΟΥΣΑ ΥΠΕΡΠΥΡΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ Η προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση είναι μια νευροεκφυλιστική διαταραχή στην οποία η αστάθεια στην όρθια στάση (με συχνές πτώσεις) και η υπερπυρηνική

12 12 παράλυση των κάθετων συζυγών κινήσεων του βλέμματος παρουσιάζονται στη αρχή της διαδρομής της νόσου ενώ τα συμπτώματα όρασης, ειδικά η απραξία του ανοίγματος των βλεφάρων, είναι συνήθη και μπορεί να προκαλέσουν λειτουργική ανικανότητα. Παρουσιάζεται επίσης κατάθλιψη και απάθεια από τα αρχικά στάδια της νόσου, ενώ η νοητική έκπτωση κυριαρχείται από διαταραχές των μετωπιαίωνεπιτελικών λειτουργιών. ΜΗ ΝΕΥΡΟΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΟΙΕΣ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΟΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αγγειακή άνοια αποτελεί μια από τις πιο συχνές μορφές άνοιας (2 η ή 3 η σε διάφορες σειρές ανά τον κόσμο). Μέχρι τα δύο τρίτα των περιστατικών αγγειακής άνοιας ταξινομούνται ως υποφλοιώδη ισχαιμική αγγειακή άνοια προκαλούμενη από ισχαιμικές αλλαγές μικρών αγγείων όπως τα πολλαπλά κενοτοπιώση μικροέμφρακτα και οι ισχαιμικής αιτιολογίας βλάβες της λευκής ουσίας. Η υποφλοιική ισχαιμική αγγειακή άνοια εμφανίζει κλινική ομοιογένεια και αποτελεί κύρια αιτία νοητικής έκπτωσης και άνοιας ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα άτομα. Η άνοια από πολλαπλά εγκεφαλικά έμφρακτα (λόγω πολυεστιακών θρομβοεμβολών μεγάλων αγγείων) καθώς και η άνοια που προκαλείται από μονήρη έμφρακτα σε στρατηγικές θέσεις είναι λιγότερο συχνές. Ωστόσο, αυτοί οι διαφορετικοί τύποι αγγειακής άνοιας, μπορούν συχνά να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή. Οι γενετικές μορφές της αγγειακής άνοιας είναι σπάνιες. Αποτέλεσμα της ετερογενούς αιτιολογίας της Αγγειακής Άνοιας είναι η κλινική της ανομοιογένεια. Στην υποφλοιώδη ισχαιμική αγγειακή άνοια, τα πολλαπλά κενοτοπιώδη έμφρακτα (lacunes) και η σοβαρού βαθμού βλάβη της λευκής ουσίας οδηγούν σε απάθεια, διαταραχή των μετωπιαίων λειτουργιών, άτυπη κατάθλιψη, ευερεθιστότητα, μερικές φορές άρση αναστολών καθώς και πυραμιδικά και προμηκικά σημεία. Τα έμφρακτα των μεγάλων αγγείων δημιουργούν σύνδρομα ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης, όπως αφασία, αγνωσία κ.ο.κ. Στην αγγειακή άνοια, σε αντίθεση με τη νόσο Alzheimer, η έκπτωση εμφανίζεται συνήθως κατά επεισόδια, με μικρές ενδιάμεσες βελτιώσεις.

13 13 Σημαντικό είναι ότι η Αγγειακή Άνοια και η νόσος Alzheimer μπορεί να συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο. Αυτή η συνύπαρξή τους αποτελεί και τον συνηθέστερο τύπο Μεικτής Άνοιας η οποία είναι ο συνηθέστερος τύπος άνοιας στα άτομα πολύ προχωρημένης ηλικίας. ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση της ΑΑ είναι κλινική και απεικονιστική. Η απεικόνιση με ΜΤ ή με ΑΤ είναι υποστηρικτική της διάγνωσης, με ευρήματα όπως φλοιικά έμφρακτα με κατάλληλη εντόπιση, υποφλοιικά έμφρακτα ή εκτεταμένες βλάβες της λευκής ουσίας. ΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. Η αρτηριακή υπέρταση και οι άλλοι παράγοντες αγγειακού κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η υπερλιπιδαιμία, η υπερομοκυστεϊναιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης, πρέπει επίσης να αντιμετωπίζονται, καθώς σχετίζονται στενά με την αγγειακή άνοια. 2. Η σπουδαιότητα της μείωσης του κινδύνου γίνεται επίσης μεγαλύτερη, καθώς ένα ΑΕΕ μπορεί να επιταχύνει την εκδήλωση μιας νόσου Alzheimer η οποία συχνά υποβόσκει στα ηλικιωμένα άτομα. 3. Η χορήγηση αναστολέων της χολινεστεράσης και της μεμαντίνης σε ασθενείς με αγγειακή άνοια μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να βελτιώσει τις νοητικές, λειτουργικές και συμπεριφορικές διαταραχές. 4. Τα αντικαταθλιπτικά χορηγούνται συχνά για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης (ΥΦΠ) χαρακτηρίζεται από την κλινική τριάδα που περιλαμβάνει άνοια, διαταραχές βάδισης και ακράτεια ούρων. Οι διαταραχές βάδισης και τα νοητικά ελλείμματα συμβαίνουν γενικά πρώιμα στην πορεία, ενώ η ακράτεια ούρων τείνει να εμφανίζεται αργότερα. Η άνοια χαρακτηρίζεται από εντονότερες διαταραχές της προσοχής, της συγκέντρωσης και των επιτελικών λειτουργιών αλλά και της μνήμης. Μείζον σύμπτωμα μπορεί να είναι η απάθεια.

14 14 Ο υδροκέφαλος χαμηλής πίεσης προκαλείται γιατί η παράγωγη του ΕΝΥ υπερβαίνει την απορρόφησή του. Αυτό συνηθέστερα οφείλεται στην ανεπαρκή απορρόφησή του μέσω των πακχιόνειων σωματίων και των λαχνών. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοπαθείς, αλλά αρκετές είναι δευτερογενείς όπως από προηγηθείσα υπαραχνοειδή αιμορραγία, μηνιγγίτιδα, τραύμα ή αυξημένο λεύκωμα του ΕΝΥ. Παρ ότι η ενδοκράνια πίεση θεωρείται εξ ορισμού φυσιολογική, πιστεύεται ότι συμβαίνουν παροδικές αυξήσεις της πίεσης που συνεπάγονται διάταση των κοιλιών. Τα μετωπιαία κέρατα συχνά διογκώνονται δυσανάλογα, με αποτέλεσμα τη διάταση των κινητικών ινών των κάτω άκρων και των σφιγκτήρων, που εδράζονται σ αυτή την περιοχή. Η συμπίεση της μετωπιαίας λευκής ουσίας ευθύνεται πιθανώς για τα συμπτώματα από τις νοητικές λειτουργίες. ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση μπορεί να είναι δυσχερής. Είναι απαραίτητη η ύπαρξη συμβατών κλινικών δεδομένων και η επιβεβαίωση του υδροκεφάλου με την CT ή την MRI εγκεφάλου. Δεν είναι εύκολη η διαφορική διάγνωση από τον υδροκέφαλο «εν κενώ»(ex vacuo) (π.χ. σε ατροφία, όπως διαπιστώνεται στη νόσο Alzheimer ή στην αγγειακή εγκεφαλική νόσο), αλλά βοηθούν συγκεκριμένα ακτινολογικά ευρήματα, όπως είναι στην MRI η λιγότερο σημαντική ατροφία στον ΥΦΠ και η δυσανάλογη διεύρυνση των μετωπιαίων και των οπισθίων κεράτων. Κλασσική διαγνωστική μέθοδο αποτελεί η εκκενωτική ΟΝΠ (αφαιρούνται 30 ml ΕΝΥ), η οποία μπορεί να επιφέρει παροδική βελτίωση στις νοητικές λειτουργίες και τη βάδιση. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως την κοιλιοπεριτοναϊκή παροχέτευση με την τοποθέτηση βαλβίδας. Για να μειωθεί η παραγωγή του ΕΝΥ μπορεί να χορηγήσει κανείς την ακεταζολαμίδη, χωρίς να έχει αποδειχθεί όμως η αποτελεσματικότητά της σε συστηματικές μελέτες. Οι διαταραχές της προσοχής, των επιτελικών λειτουργιών και η απάθεια πρέπει να αντιμετωπίζονται συμπτωματικά.

15 15 Πίνακας: Αίτια Άνοιας ΑΙΤΙΑ ΑΝΟΙΑΣ Νευροεκφυλιστικά Aγγειακά αίτια Αγγειίτιδες Aυτοάνοσες εγκεφαλίτιδες Λοιμώξεις Νεοπλάσματα Πολλαπλή σκλήρυνση Τοξικά-Μεταβολικά Υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης Τραυματικές βλάβες (ΚΕΚ) Κατάθλιψη Νόσος Alzheimer Μετωποκροταφική εκφύλιση Προϊουσα υπερπυρηνική πάρεση Φλοιοβασική εκφύλιση Νόσος Parkinson Nοσήματαprion (σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια-cjd) Nόσος Huntington Στρατηγικό έμφρακτο Πολυεμφρακτική άνοια CADASIL Πρωτοπαθής ΚΝΣ Δευτεροπαθείς Παρανεοπλασματικές Μη παρανεοπλασματικές Κοιλιοκάκη Εγκεφαλοπάθεια Hashimoto Νευροσαρκοείδωση Νόσος Αδαμαντιάδη-Behcet ΣΕΛ HIV εγκεφαλοπάθεια Σύφιλη Μυκοβακτηριδιακές λοιμώξεις Νόσος Whipple Ερπητική εγκεφαλίτιδα Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια (CJD) Πρωτοπαθή- μεταστατικά Λέμφωματα ΚΝΣ Κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα (Λευκοδυστροφίες, μιτοχονδριακά) Νόσος Wilson Ελλειψη βιταμινών (Β1, Β12) Υποθυρεοειδισμός Υπερπαραθυρεοειδισμός Κατάχρηση αλκοόλ Βαρέα μέταλλα Φάρμακα Καταθλιπτική Ψευδοάνοια

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ. Μαρία Κρομμύδα, Ειδικός Νευρολόγος Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ. Μαρία Κρομμύδα, Ειδικός Νευρολόγος Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Μαρία Κρομμύδα, Ειδικός Νευρολόγος Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας Ορισμός Ως άνοια(α+νούς) θεωρείται: Η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίκτητη και

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια. Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος

Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια. Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος ΑΝΟΙΑ Η απώλεια, συνήθως προιούσα,των νοητικών λειτουργιών, χωρίςδιαταραχήτηςαντίληψηςκαι του επιπέδου συνείδησης ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΟΙΑΣ ΚΑΤA

Διαβάστε περισσότερα

«Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων στα σύνδρομα της Μετωποκροταφικής Εκφύλισης»

«Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων στα σύνδρομα της Μετωποκροταφικής Εκφύλισης» 10 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer & Συγγενών Διαταραχών (PICAD) 2 ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων (MeCoND) «Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων Χρυσούλα Νικολάου Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα Νοσολογικές οντότητες, συχνά κληρονομικής αρχής, με προσβολή συγκεκριμένων ανατομικών δομών του Ν.Σ, (επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Όσαπαίρνειοάνεµος: Τοµυστήριοτης άνοιας

Όσαπαίρνειοάνεµος: Τοµυστήριοτης άνοιας Όσαπαίρνειοάνεµος: Τοµυστήριοτης άνοιας ΚωνσταντίνοςΧρήστος αουλτζής, Υπ. ιδ., MSc, BA ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΗΣ, PHDC, MSC, BA 1/ 25 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΗΣ, PHDC, MSC, BA 2/ 25 Άνοια Προοδευτική

Διαβάστε περισσότερα

H ΑΝΟΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

H ΑΝΟΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ H ΑΝΟΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Άνοια-Ορισμός(1) Κλινικό Σύνδρομο που προκαλείται από πολλές αιτίες και χαρακτηρίζεται από την έκπτωση των ανώτερων γνωσιακών λειτουργιών. Μνήμη, κρίση,

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Αιτιοπαθογένεια της νόσου Νόσος ALZHEΪMER Η νόσος Alzheϊmer είναι η συνηθέστερη & περισσότερο σημαντική εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ενήλικης ζωής & κυρίως σε άτομα άνω των 50

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Ευανθία Σούμπαση Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΠΕΔΙΟ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Η επιστήμη που ασχολείται με τον προσδιορισμό της λειτουργικής κατάστασης του εγκεφάλου

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2 Νόσος του Πάρκινσον Τρόπος αντιμετώπισης νόσου Πάρκινσον. Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson) είναι νευροεκφυλιστική ασθένεια της μέλαινας ουσίας με συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas

Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas Άντρας 53 ετών Εκπαίδευση: 12 χρόνια Αστυνομικός Εναισθησία Περιθάλπουσα σύζυγος Παιδιά: 2

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜIV ΜΗΛΙΩΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Παγκόσμια Ημέρα Alzheimer Η Παγκόσμια Ημέρα Αlzheimer γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Σεπτεμβρίου. Σκοπόs: ευαισθητοποίηση της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ Δ.Α. ΚΑΖΗΣ ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ 3Η ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ ΝΟΣ «Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Άνοια Ύπνος Αποφρακτική άπνοια Ορισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Μετωποκροταφική Άνοια. Δρ. Δερμιτζάκης Μανώλης Νευρολόγος

Μετωποκροταφική Άνοια. Δρ. Δερμιτζάκης Μανώλης Νευρολόγος Μετωποκροταφική Άνοια Δρ. Δερμιτζάκης Μανώλης Νευρολόγος Δομή της παρουσίασης: Α. Pick, Νόσος Pick, Σωμάτια Pick Το πρόβλημα της ταξινόμησης: - μετωποκροταφική άνοια - γνωσιακή σημασιολογική άνοια - προϊούσα

Διαβάστε περισσότερα

Ανοϊκά σύνδρομα. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

Ανοϊκά σύνδρομα. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος Ανοϊκά σύνδρομα ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος Απώλεια μνήμης Συμπτώματα Διαταραχές λόγου Δυσπραξία Εξωπυραμιδική συνδρομή Κατάθλιψη Ψευδαισθήσεις Ταραχή Κινητική ανησυχία Βίαιη

Διαβάστε περισσότερα

Η Φαρμακευτική θεραπεία των ανοιών

Η Φαρμακευτική θεραπεία των ανοιών Η Φαρμακευτική θεραπεία των ανοιών 1 Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Νευρολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Τμήμα Νοητικών και Εξωπυραμιδικών Διαταραχών 1 η Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

Oι νευροπαθολογικές αλλοιώσεις στις άνοιες και η εκτίµησή τους. Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής Ιατρική Σχολή ΑΠΘ

Oι νευροπαθολογικές αλλοιώσεις στις άνοιες και η εκτίµησή τους. Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής Ιατρική Σχολή ΑΠΘ Oι νευροπαθολογικές αλλοιώσεις στις άνοιες και η εκτίµησή τους Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής Ιατρική Σχολή ΑΠΘ Aνοια ακριβής συχνότητα επιπολασµός των διαφόρων τύπων άνοιας???? διάγνωση

Διαβάστε περισσότερα

διαταραχές και δυσκολία στη βάδιση άνοια επιδείνωση του ελέγχου της διούρησης- ακράτεια ούρων

διαταραχές και δυσκολία στη βάδιση άνοια επιδείνωση του ελέγχου της διούρησης- ακράτεια ούρων ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) είναι ένα υγρό το οποίο περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και είναι υπεύθυνο για την προστασία και τη θρέψη τους. Ο υδροκέφαλος είναι μια παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Βασικά γάγγλια Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Ιεραρχία κινητικού ελέγχου ΠΡΟΘΕΣΗ Αναμετάδοση της πληροφορίας Εξειδίκευση της θέσης και της κίνησης για να εκτελεστεί η πρόθεση δράσης

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας μια κατάσταση που επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ (με βάση το παράθεμα σελ.157 του σχολικού βιβλίου) Η νόσος Alzheimer

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ (με βάση το παράθεμα σελ.157 του σχολικού βιβλίου) Η νόσος Alzheimer ΕΠΩΝΥΜΟ: Κ. ΟΝΟΜΑ: ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΑΞΗ-ΤΜΗΜΑ: Α 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/3/2014 ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ (με βάση το παράθεμα σελ.157 του σχολικού βιβλίου) Η νόσος Alzheimer Η νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας,

Διαβάστε περισσότερα

ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer

ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Γιατί µιλάµε

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση ανοιών στην κλινική πράξη παρουσίαση περιστατικών

Προσέγγιση ανοιών στην κλινική πράξη παρουσίαση περιστατικών Προσέγγιση ανοιών στην κλινική πράξη παρουσίαση περιστατικών Χαρισίου Κλεονίκη Ειδικευόμενη νευρολογίας Π.Γ.Ν.Ιωαννίνων Ποιες ψυχιατρικές διαταραχές μπορούμε να συναντήσουμε στην άνοια? ΟΛΕΣ! Όλα τα μείζονα

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Θεραπευτικό Πρωτόκολλο: «Η φαρμακευτική θεραπεία στις άνοιες»

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Θεραπευτικό Πρωτόκολλο: «Η φαρμακευτική θεραπεία στις άνοιες» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 ΚΛΑΔΟΣ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ-ΑΝΟΙΑΣ Θεραπευτικό Πρωτόκολλο: «Η φαρμακευτική θεραπεία στις άνοιες» Εισαγωγή Ως άνοια θεωρείται η παθολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

H νόσος Αλτσχάιμερ. Για να τη θεραπεύσουμε, δεν υπάρχει φάρμακο. Μόνο πολλή αγάπη... Κοινωνική Οργάνωση

H νόσος Αλτσχάιμερ. Για να τη θεραπεύσουμε, δεν υπάρχει φάρμακο. Μόνο πολλή αγάπη... Κοινωνική Οργάνωση H νόσος Αλτσχάιμερ Για να τη θεραπεύσουμε, δεν υπάρχει φάρμακο. Μόνο πολλή αγάπη... Κοινωνική Οργάνωση Τι είναι η νόσος του Αλτσχάιμερ; Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι μια εκφυλιστική νόσος, η οποία αργά

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER σήμερα

Η ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER σήμερα ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 210 317160-3 Το παρόν τεύχος επιμελήθηκε η επιστημονική ομάδα της ΚΛΙΜΑΚΑ Σύνταξη Αρχειοθέτηση Αφρ. Στελούδη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η νοσος 1 Alzheimer σήμερα Αρχικά στάδια 2 της νόσου Οφέλη από την 3 έγκαιρη

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το ICD-10 (1997):

Ορισμός. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το ICD-10 (1997): Ορισμός Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το ICD-10 (1997): «Η άνοια είναι ένα σύνδρομο που οφείλεται σε εγκεφαλική νόσο συνήθως εξελικτική ή χρόνια, στο οποίο διαπιστώνεται διαταραχή πολλών ανώτερων φλοιωδών

Διαβάστε περισσότερα

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Νευροψυχολογία Η νευροψυχολογία είναι η επιστήμη που μελετά τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη σχέση του με τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

Αγγειακή άνοια. Σταματία Ρηγοπούλου Νευρολόγος. B Νοσοκομείο ΙΚΑ-Θεσ/νίκη

Αγγειακή άνοια. Σταματία Ρηγοπούλου Νευρολόγος. B Νοσοκομείο ΙΚΑ-Θεσ/νίκη Αγγειακή άνοια Σταματία Ρηγοπούλου Νευρολόγος B Νοσοκομείο ΙΚΑ-Θεσ/νίκη Τι είναι αγγειακή άνοια; Η αγγειακή άνοια θεωρείται η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από σοβαρή γνωστική απώλεια λόγω: αγγειακής εγκεφαλικής

Διαβάστε περισσότερα

Προ-άνοια. Αρχική άνοια

Προ-άνοια. Αρχική άνοια Αλτσχάιμερ Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας. Είναι μια ασθένεια μη θεραπεύσιμη, εκφυλιστική και θανατηφόρα. Γενικά εντοπίζεται στους ανθρώπους πάνω από 65 ετών, αν και το λιγότερο συχνά,

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Βασικά γάγγλια Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Ιεραρχία κινητικού ελέγχου ΠΡΟΘΕΣΗ Αναμετάδοση της πληροφορίας Εξειδίκευση της θέσης και της κίνησης για να εκτελεστεί

Διαβάστε περισσότερα

Υποκειμενική Νοητική Διαταραχή: Νεώτερα Δεδομένα και Μελλοντικός Σχεδιασμός Έρευνας

Υποκειμενική Νοητική Διαταραχή: Νεώτερα Δεδομένα και Μελλοντικός Σχεδιασμός Έρευνας Υποκειμενική Νοητική Διαταραχή: Νεώτερα Δεδομένα και Μελλοντικός Σχεδιασμός Έρευνας Λαζάρου Ιουλιέττα, Tσολάκη Μάγδα, Κομπατσιάρης Ιωάννης Ψυχολόγος- Ερευνήτρια 1. EKETA- ΙΠΤΗΛ 2. Γ ΝΡΛ Γ.Ν. «Γ. Παπανικολάου»,

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

Ασθενής με άνοια και καλή λειτουργικότητα

Ασθενής με άνοια και καλή λειτουργικότητα Μονάδα Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer "ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ασθενής με άνοια και καλή λειτουργικότητα Γιαλαουζίδης Μωυσής Ψυχολόγος Α.Π.Θ. Alzheimer Hellas 1 η επίσκεψη (28/8/2012) Άνδρας 70 ετών 6

Διαβάστε περισσότερα

Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση

Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση Λαζάρου Ιουλιέττα 1, Τσολάκη Μάγδα 2,3 1Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ 2 3η Πανεπιστημιακή νευρολογική Κλινική «Γ.Ν. Παπανικολάου, Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ» 3 Ελληνική Εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

Η Νόσος Alzheimer σήμερα!

Η Νόσος Alzheimer σήμερα! Η Νόσος Alzheimer σήμερα! Δρ Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Πρόεδρος Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών Διευθύντρια Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου - Ιατρείου Μνήμης

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές

Διαταραχές Διαταραχές 3 Νοητικής κατάστασης 118 4 Κίνησης 149 5 Επιληψίες 187 6 Αγγειακές 216 7 Άλγος 284 8 Ανοσολογικές 311 9 Νευρομυϊκές 325 10 Λοιμώξεις 414 11 Νεοπλασίες 441 12 Τοξικές/Mεταβολικές 458 13 Θρέψη

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος ALZHEIMER: Συμπώματα, κληρονομικότητα, επιβαρυντικοί και προστατευτικοί παράγοντες και μελλοντικές θεραπείες-οκτ 2012

Η νόσος ALZHEIMER: Συμπώματα, κληρονομικότητα, επιβαρυντικοί και προστατευτικοί παράγοντες και μελλοντικές θεραπείες-οκτ 2012 Η νόσος ALZHEIMER: Συμπώματα, κληρονομικότητα, επιβαρυντικοί και προστατευτικοί παράγοντες και μελλοντικές θεραπείες-οκτ 2012 Eυθυμιόπουλος Σπύρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές Μνήμης, Νόησης και Συμπεριφοράς. Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επ. Καθ. Νευρολογίας ΕΚΠΑ

Διαταραχές Μνήμης, Νόησης και Συμπεριφοράς. Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επ. Καθ. Νευρολογίας ΕΚΠΑ Διαταραχές Μνήμης, Νόησης και Συμπεριφοράς Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επ. Καθ. Νευρολογίας ΕΚΠΑ Δυσαρθρία ΟΜΙΛΙΑ Φλοιός Υποφλοιικοί σχηματισμοί (βασικά γάγγλια, νευρωνικά δίκτυα) Νεύρα, μύες Δυσαρθρία- βλάβες:

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια νόσο Alzheimer

Βασικοί άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια νόσο Alzheimer Βασικοί άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια νόσο Alzheimer Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Πρόεδρος Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών Διευθύντρια Τμήματος Νευροεκφυλιστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER. της Σταυρούλας Β. Α1

ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER. της Σταυρούλας Β. Α1 ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER της Σταυρούλας Β. Α1 Σε αυτήν την εργασία θα μελετήσουμε τη νόσο του Alzheimer απαντώντας στα παρακάτω ερωτήματα: Τι είναι η νόσος του Alzheimer;...3 Ποια είναι τα αίτια εμφάνισής της;...6

Διαβάστε περισσότερα

Προ-άνοια ΝΟΣΟΣ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ

Προ-άνοια ΝΟΣΟΣ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας. Είναι μια ασθένεια μη θεραπεύσιμη, εκφυλιστική και θανατηφόρα, η οποία περιγράφηκε αρχικά από το Γερμανό ψυχίατρο και νευροπαθολόγο Αλοϊσιο Αλτσχάιμερ

Διαβάστε περισσότερα

Η διαγνωστική προσέγγιση των ανοιών

Η διαγνωστική προσέγγιση των ανοιών Η διαγνωστική προσέγγιση των ανοιών Νικόλαος Παπαναγιώτου Παθολόγος - Γηρίατρος Γηριατρικό - Γεροντολογικό Ιατρείο ΝΙΜΙΤΣ ην προσεχή εικοσαετία η Ελλάδα θα είναι η γηραιότερη χώρα της Ευρώπης. Η Ευρώπη

Διαβάστε περισσότερα

Ιός του απλού έρπητα 1 (HSV-1) και συσχέτιση με τη Νόσο Alzheimer. Θεραπευτική προσέγγιση με τη χρήση αντι-ιϊκών φαρμάκων

Ιός του απλού έρπητα 1 (HSV-1) και συσχέτιση με τη Νόσο Alzheimer. Θεραπευτική προσέγγιση με τη χρήση αντι-ιϊκών φαρμάκων Ιός του απλού έρπητα 1 (HSV-1) και συσχέτιση με τη Νόσο Alzheimer. Θεραπευτική προσέγγιση με τη χρήση αντι-ιϊκών φαρμάκων ΔΙΟΝΥΣΊΑ ΔΕΛΛΑΠΌΡΤΑ, ΝΕΥΡΟΛΌΓΟΣ 1, ΜΑΓΔΑΛΗΝΉ ΤΣΟΛΆΚΗ, ΚΑΘ. ΝΕΥΡΟΛΟΓΊΑΣ 1,2 1 ΕΤΑΙΡΕΊΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Μαρία Σκώκου Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ DSM-IV: Ντελίριο, άνοια, αμνησιακές και άλλες γνωστικές και ψυχικές διαταραχές που οφείλονται σε σωματική νόσο

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών. Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία

Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών. Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία Απεικονιστικές μέθοδοι Οι νευροαπεικονιστικές μέθοδοι εμπίπτουν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ 1.1 Τι είναι; Ο Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός (ΟΜΠ) είναι ένα γενετικά

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμία και άνοια Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Επιδημιολογία άνοιας Υπολογίζεται ότι 24,3 εκατομμύρια άτομα στον

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Περιστατικού. Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή. Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος

Παρουσίαση Περιστατικού. Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή. Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος Παρουσίαση Περιστατικού Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος Δημογραφικά Στοιχεία Ηλικία:65 ετών Εκπαίδευση: 6 έτη Επάγγελμα: Μοντελίστ Τόπος

Διαβάστε περισσότερα

ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer

ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer ΠΡΟΦΙΛ ΑΣΘΕΝΟΥΣ γυναίκα 62 ετών εκπαίδευση: 6 έτη ιδιωτική

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Οδηγίες Ελλήνων Εμπειρογνωμόνων για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση των Ανοιών. Αντώνιος Πολίτης, Αντώνιος Μούγιας, Ευερίνα Κατιρτζόγλου

Κατευθυντήριες Οδηγίες Ελλήνων Εμπειρογνωμόνων για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση των Ανοιών. Αντώνιος Πολίτης, Αντώνιος Μούγιας, Ευερίνα Κατιρτζόγλου Κατευθυντήριες Οδηγίες Ελλήνων Εμπειρογνωμόνων για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση των Ανοιών Αντώνιος Πολίτης, Αντώνιος Μούγιας, Ευερίνα Κατιρτζόγλου Πρόγραμμα ΨΥΧΟΔΙΑΒΑΣΗ Ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΝΟΙΕΣ ΜΕ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΝΟΙΕΣ ΜΕ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΝΟΙΕΣ ΜΕ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συγκλητή-Ερριέττα Πελίδου, Νευρολόγος Επίκουρος Καθηγήτρια Παν. Ιωαννίνων 10 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΑΛΖ & Συναφών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανισμοί Μνήμης. Άνοιες: Κλινική Εικόνα και Μοριακοί Μηχανισμοί. Ζαγανάς Ιωάννης. Ιανουάριος 2011

Μηχανισμοί Μνήμης. Άνοιες: Κλινική Εικόνα και Μοριακοί Μηχανισμοί. Ζαγανάς Ιωάννης. Ιανουάριος 2011 Μηχανισμοί Μνήμης Άνοιες: Κλινική Εικόνα και Μοριακοί Μηχανισμοί Ζαγανάς Ιωάννης Ιανουάριος 2011 «Oι χαρές, οι απολαύσεις, το γέλιο και η ευχαρίστηση, αλλά και οι λύπες, ο πόνος, η μελαγχολία και ο θρήνος,

Διαβάστε περισσότερα

Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας

Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας Χρουµπ- Παπαβάιου Α., Πλακιάς Σ., Δεληγιάννης Γ., Τσατίρης Κ., Μπράχος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα από τα συχνότερα νοσήματα των ανδρών στην σημερινή εποχή.σε νεαρότερες ηλικίες το 30% οφείλεται σε οργανικές αιτίες και το 70 % σε ψυχολογικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Δ Ε Σ Π Ο Ι Ν Α Χ Α ΡΑ Λ Α Μ Π ΟΥ Σ ΛΟ Γ Ο Π ΕΔΙΚΟ Σ Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ H Σ Υ Ν Ε Ρ Γ ΑΤ Η Σ Ν Ε Υ Ρ ΟΛΟ Γ Ι Κ Η Σ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Σ Ν ΑΥ Τ Ι ΚΟΥ Ν Ο Σ Ο ΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Focus Group. Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου 2012. Παρασκευή Σακκά

Focus Group. Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου 2012. Παρασκευή Σακκά Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου 2012 Focus Group Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Πρόεδρος της Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ Φίλιππος Γουρζής

ΨΥΧΟΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ Φίλιππος Γουρζής ΨΥΧΟΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ Φίλιππος Γουρζής Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΨΥΧΟΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ Κλάδος της ψυχιατρικής που ασχολείται με την προαγωγή της ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων την πρόληψη τη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Τεύχος 6 ο - Άρθρο 2 α

Τεύχος 6 ο - Άρθρο 2 α Τεύχος 6 ο - Άρθρο 2 α ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER ΓΙΑ ΝΑ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΘΟΥΝ ΤΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ALZHEIMER Μετάφραση:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α' ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α' ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α' ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Από 02/10/2018 έως 06/06/2019 Αμφιθέατρο Αιγινητείου Νοσοκομείου Ι. Κάθε Τρίτη Μάθημα Ειδικευομένων: 15.00-16.30 Κάθε Πέμπτη παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Νόσος Alzheimer: Η πρόκληση του 21 ου αιώνα

Νόσος Alzheimer: Η πρόκληση του 21 ου αιώνα Νόσος Alzheimer: Η πρόκληση του 21 ου αιώνα ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΚΚΑ Νευρολόγος Ψυχίατρος Διευθύντρια Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου - Ιατρείου Μνήμης Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ Πρόεδρος Εταιρείας Νόσου Alzheimer

Διαβάστε περισσότερα

Xειρουργηθείσα βουβωνοκήλη το 2013 Eπίκτητη αιτία, ακρωτηριασμού δακτύλων το Κληρονομικό ιστορικό αγγειακής άνοιας, ο πατέρας με Σ.Δ.

Xειρουργηθείσα βουβωνοκήλη το 2013 Eπίκτητη αιτία, ακρωτηριασμού δακτύλων το Κληρονομικό ιστορικό αγγειακής άνοιας, ο πατέρας με Σ.Δ. Μελέτη Περιστατικού Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος ΑΠΘ Dr Κουντή-Ζαφειροπούλου Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Σδράβου Αικατερίνη, Λογοθεραπεύτρια, M.Sc, NDT Τσολάκη Μαγδαληνή, Νευρολόγος-Ψυχίατρος

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Νόσος του Parkinson και νοητική λειτουργία: Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε ασθενείς με PD-MCI και PDD

Νόσος του Parkinson και νοητική λειτουργία: Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε ασθενείς με PD-MCI και PDD Νόσος του Parkinson και νοητική λειτουργία: Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε ασθενείς με PD-MCI και PDD Διονυσία Δελλαπόρτα, Νευρολόγος 1, Μαγδαληνή Τσολάκη, Καθ. Νευρολογίας 1,2 1 Εταιρεία Νόσου Alzheimer

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΙΑ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ... «Ήταν μια χαρά μέχρι πριν από 1 ώρα» σας λέει με αγωνία η κόρη του 68χρονου που έχει έρθει στα επείγοντα όπου εργάζεστε.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ Η Νόσος Alzheimerή γεροντική άνοια είναι µια χρόνια νευροεκφυλιστικήασθένεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήµατος, που χαρακτηρίζεται στην ήπια µορφή της από σταδιακή απώλεια της µνήµης και περιορισµό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Απαρτιωμένη Διδασκαλία Εισαγωγή στην Ψυχιατρική 21 ος αιώνας μεγάλη πρόοδος των συναφών επιστημών: Νευροεπιστήμες, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία Προηγήθηκε περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΑΦΑΣΙΑ Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος Msc ΠΡΟΦΙΛ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Φύλο: γυναίκα Ηλικία: 77 ετών Εκπαίδευση: 2 έτη Επάγγελμα: οικιακά 1 ο σύμπτωμα αλλαγής: μπερδεύει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΕΠΑΣΒΕΣΤΩΣΕΙΣ ΣTON ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ :ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ

ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΕΠΑΣΒΕΣΤΩΣΕΙΣ ΣTON ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ :ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ Ακτινολογικό Εργαστήριο Γενικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Α.Χ.Ε.Π.Α., Θεσσαλονίκη 22 0 ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΕΠΑΣΒΕΣΤΩΣΕΙΣ ΣTON ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ :ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ιουλία Γ. Αλεξίου Λογοθεραπεύτρια

Ιουλία Γ. Αλεξίου Λογοθεραπεύτρια ΗΠΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ EFA 4 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΗΠΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Ιουλία Γ. Αλεξίου Λογοθεραπεύτρια ioulalex27@yahoo.gr «ΤΩΡΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΞΕΧΝΑΩ ΠΟΛΥ» Είναι μια φράση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2013-2014 ΚΑΛΛΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΑΝΤΩΝΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΡΑΡΚΙΝSON ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΑLZHEIMER ΕΠΙΛΗΨΙΑ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ GUILLIAN BARRE ΕΓΚΕΦΑΛΙΤΙΔΑ ΝΩΤΙΑΙΑ ΜΥΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Η αύξηση του προσδόκιµου επιβίωσης έχει ως αποτέλεσµα και την αύξηση των νευροεκφυλιστικών νοσηµάτων,

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρόβλημα μείζονος σημασίας για τον ασθενή, την οικογένειά του και την κοινωνία Δύσκολη η κλινική εξέταση και η παρακολούθηση του νευροχειρουργικού ασθενούς ΣΤΟΧΟΣ η

Διαβάστε περισσότερα

διοτι ολος ο νομος εις εναν λογο συμπληρουται εις τον θελεις αγαπα τον πλησιον σου ως σεαυτον Γαλάτας, κεφ. Ε, εδ. 14

διοτι ολος ο νομος εις εναν λογο συμπληρουται εις τον θελεις αγαπα τον πλησιον σου ως σεαυτον Γαλάτας, κεφ. Ε, εδ. 14 διοτι ολος ο νομος εις εναν λογο συμπληρουται εις τον θελεις αγαπα τον πλησιον σου ως σεαυτον Γαλάτας, κεφ. Ε, εδ. 14 το όραμα φιλοδοξούμε σε ένα κόσμο που η ανθρωπότητα πλήγεται καθημερινά από ασθένειες,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η κεντρική υπνική άπνοια (central sleep apnea - CSA) συναντάται σε ποσοστό 5-10% όλων των ασθενών με διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο (sleep-disordered breathing

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΑΝΟΙΑ ΤΥΠΟΥ ALZHEIMER: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΗΜΑΤΑ

ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΑΝΟΙΑ ΤΥΠΟΥ ALZHEIMER: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΗΜΑΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Κίτσα Ορθοδοξία Μεϊμάρογλου Σοφία ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΑΝΟΙΑ ΤΥΠΟΥ ALZHEIMER: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΗΜΑΤΑ Πτυχιακή Εργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Συνοπτική παρουσίαση διδακτέας ύλης Εισαγωγικές γνώσεις Επανάληψη θεμελιωδών γνώσεων ανατομίας και ιστολογίας ΚΝΣ - Νευρώνες (μορφολογία, λειτουργία, βασικές ιστοπαθολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ:Η ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ

ΘΕΜΑ:Η ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ Ονοματεπώνημο:Μάριος Γ. Τμήμα: Ά1 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΊΑ ΘΕΜΑ:Η ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ Η νόσος του Πάρκινσον (ΝΠ, γνωστή επίσης και ως ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής παρκινσονισμός ή τρομώδης παράλυση) είναι μια εκφυλιστική

Διαβάστε περισσότερα

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα Journalist Handbook 1 Πληροφορίες για Δημοσιογράφους Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα Νοσος Cushing 3 TΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΟΣΟΣ CUSHING; Πριν μιλήσουμε για τη Νόσο Cushing, θα πρέπει να κατανοήσουμε την ασθένεια

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Κώστας Νικολάου ψυχίατρος Παρουσίαση βασισμένη στο: BPSD Educational Pack, International Psychogeriatric Association (IPA) 2002 Τα Συμπεριφορικά και Ψυχολογικά συμπτώματα

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες: Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα του κατώτερου πεπτικού σωλήνα, επηρεάζοντας κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό ασθενών, κυρίως των χωρών του δυτικού κόσμου. Εικόνα 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ

ΤΑ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΑ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ Βιβλιογραφική ενημέρωση Γεωργακόπουλος Παναγιώτης Ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική Κλινική Γ.Ν.Α. ΚΑΤ Ως ΑΕΕ ορίζεται σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ

ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Είναι μια χρόνια προοδευτικά εξελισσόμενη εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Τι προκαλεί την νόσο; Τι προκαλεί την νόσο; Για να γίνει η έναρξη

Διαβάστε περισσότερα

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Είναι κακώσεις που συμβαίνουν στην περιοχή της κεφαλής Οι κακώσεις αυτές προκαλούνται, όταν : Α) ένα κινούμενο αντικείμενο χτυπήσει

Διαβάστε περισσότερα

Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς

Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς Τι είναι η απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς; Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς σημαίνει ότι μία φλέβα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού έχει αποφραχθεί.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥΡΣΑΝΙ ΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ

ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥΡΣΑΝΙ ΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥΡΣΑΝΙ ΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΟΡΙΣΜΟΣ Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η µερική βλάβη του εγκεφάλου που προκαλείται από την απόφραξη

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ.

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Παπανικολάου» Η καρδιά αποτελεί το κέντρο της νόησης και των συναισθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Νευροψυχολογική αξιολόγηση των νοητικά υστερούντων ατόμων στην Τρίτη Ηλικία - Αποτελέσματα παρούσας μελέτης Α. ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Ε. ΛΥΚΟΥ, ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Ι. ΠΑΠΑΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ,

Διαβάστε περισσότερα

Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη

Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη 1 Περιεχόμενα Εισαγωγή Κλινικά συμπτώματα Παθογένεια της νόσου Αβ αμυλοειδείς πλάκες Νευροϊνιδιακές αλλοιώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΑΥΚΩΜΑ. προληψη και θεραπεια. επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας

ΓΛΑΥΚΩΜΑ. προληψη και θεραπεια. επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας ΓΛΑΥΚΩΜΑ προληψη και θεραπεια επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας Τι είναι το γλαύκωµα; Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα από παθήσεις των οφθαλμών, οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό

Διαβάστε περισσότερα

Οπή Ωχράς Κηλίδας. Τι είναι οπή της ωχράς;

Οπή Ωχράς Κηλίδας. Τι είναι οπή της ωχράς; Οπή Ωχράς Κηλίδας Τι είναι οπή της ωχράς; Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι το φωτοευαίσθητο στρώμα ιστού που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Μία ειδική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, που ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Οστεοπόρωση Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή από τις παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή επιδημία

Διαβάστε περισσότερα