$ 7 $ %)" $ N 7* N'N 3 %9 ) 36! " O- PQR.PQ

Transcript

1 + art & business...

2 2 Η Τρόικα κρατά μέχρι στιγμής σκληρή στάση και εμφανίζεται αμετακίνητη σε ό,τι αφορά παραμέτρους του νομοσχεδίου το οποίο πρέπει να προωθηθεί σύντομα, ιδιαίτερα σε ό,τι έχει να κάνει με τα warrants και τα ενδεχόμενα ανταλλαγής τους με μετοχές ή βελτίωσης των όρων εξάσκησής τους. Από την πλευρά του το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι τελικά θα πείσει την Τρόικα να υποχωρήσει, αξιοποιώντας και το road show που διοργάνωσε στην πλέον κρίσιμη στιγμή η Goldman Sachs, φέρνοντας στην Αθήνα για συναντήσεις με τις συστημικές τράπεζες πλήθος funds που είχαν συμμετάσχει στην πλειονότητά τους στις τελευταίες τραπεζικές αυξήσεις κεφαλαίου. Προφανώς, δεν είναι τυχαίο ότι ο νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση ήταν το βασικό θέμα που απασχόλησε την εκδήλωση που διοργάνω- EΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Εκδότης - Διευθυντής ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Διεύθυνση Σύνταξης ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Σύμβουλοι έκδοσης ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΛΑΜΒΑΝΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ Υπεύθυνος πολιτικού ρεπορτάζ ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Συντονισμός πολιτικού ρεπορτάζ ΤΑΚΗΣ ΜΟΥΣΣΑΣ Υπεύθυνη πολιτιστικού ΛΗΤΩ ΜΗΣΙΑΚΟΥΛΗ Υπεύθυνος παραγωγής ΦΩΤΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Εμπορική Διευθύντρια ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΟΥΤΕΡΑΚΟΥ Σύμβουλος Διοίκησης ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΡΑΣ Νομικοί σύβουλοι ΑΘ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ, Ι. ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: INFOTAINMENT Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Παπανικολή 22, Χαλάνδρι ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: , , axia100@vivodinet.gr ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΙ - ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΙRIS σε χθες η Goldman Sachs με τη συμμετοχή των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Τα hedge funds έχουν συμμετάσχει στις τραπεζικές αυξήσεις με ξεκάθαρο «γλυκαντικό» τα warrants, από τα οποία προσδοκούσαν σημαντικά κέρδη. Και είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρόσφατη δυνατότητα εξάσκησής τους δεν υπήρξε συμμετοχή, καθώς υπήρχε η πληροφόρηση ότι το ΤΧΣ θα συγκέντρωνε τα warrants από την αγορά μέσω προσφοράς μετοχών που κατέχει. Ωστόσο, αυτό το σενάριο έχει σκοντάψει μέχρι στιγμής στην άρνηση της Τρόικας, αλλά και στη γενικότερη αδυναμία της συγκυβέρνησης να περάσει το νομοσχέδιο για την ανακεφαλαιοποίηση. Βεβαίως, εν όψει της διαπραγμάτευσης κυβέρνησης-τρόικας που ξεκινά τη Δευτέρα, με βασικό θέμα στην ατζέντα τις τράπεζες, τα πάντα πρέπει να θεωρούνται ανοιχτά, ενώ η παρουσία των hedge funds στην Αθήνα έδωσε και στους τραπεζίτες την ευκαιρία να πετάξουν στην Τρόικα το μπαλάκι, αυξάνοντας την πίεση. Επίσης, ουδείς πρέπει να λησμονεί ότι η Τρόικα έχει εντάξει το ζήτημα των τραπεζών στη συνολικότερη διαπραγμάτευση για την περαιτέρω χρηματοδότηση της χώρας και το κατά πόσον θα υπάρξει ένα νέου τύπου «μνημόνιο» ή όχι. Με λίγα λόγια, και η Τρόικα από την πλευρά της εκβιάζει, ωστόσο και η κυβέρνηση δεν έχει μέχρι τώρα αισθανθεί σιγουριά ότι το νομοσχέδιο θα περάσει από τη Βουλή. Και εννοούμε σε πλήρη διάταξη, διότι σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα του ΤΧΣ να διανείμει περαιτέρω κεφάλαια από το «μαξιλάρι» που διαθέτει, αυτό θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι περνά. Εκείνα που προβληματίζουν είναι η απαλλαγή των μελών του ΤΧΣ από ποινικές ευθύνες αν διαθέσουν μετοχές φθηνότερα, και η υπόθεση των warrants. Και εκεί μπορεί να υπάρχει μια εκτίμηση ότι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που αντιδρούσαν ενδεχομένως να έχουν μαλακώσει, όμως ουδείς μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος. Και χρόνος για χάσιμο δεν υπάρχει. Το περασμένο Σάββατο η «ΑΞΙΑ» αποκάλυψε και το εναλλακτικό σενάριο, το plan B που θα τεθεί σε εφαρμογή εάν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις. Βεβαίως, αναλόγως με το ποιο σενάριο θα ακολουθηθεί θα διαμορφωθούν και οι επικείμενες εξελίξεις. Τα βασικά μέτωπα σε ό,τι αφορά τις συστημικές τράπεζες είναι δύο: η Eurobank και Κατά τα άλλα, και σε ό,τι αφορά το road show της Goldman Sachs, ερωτήσεις έγιναν στους τραπεζίτες και για το μακροοικονομικό περιβάλλον, και φυσικά για τον «λογαριασμό» της BlackRock, και το επίπεδο των επισφαλειών. Αν και, όπως προαναφέραμε, οι περισσότερες ερωτήσεις είχαν να κάνουν με το νέο πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης, την επικείμενη αύξηση της Eurobank και την ευελιξία που αναμένεται να έχει το ΤΧΣ όσον αφορά στην ταχύτερη ιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Π.χ. δημόσιες προσφορές για τα warrants. Ενώ τα στελέχη των τραπεζών ρωτήθηκαν επίσης ποιο είναι το ισχύον πλαίσιο σε περίπτωση bail in. Πάντως, οι ερωτήσεις από τους εκπροσώπους των επενδυτικών κεφαλαίων αποτύπωσαν ένα σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον, ακόμη και για πιθανές εκδόσεις ομολόγων από τις ελληνικές τράπεζες. Στην εκδήλωση έλαβαν μέρος o εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Wes Mc Grew και ο αναπληρωτής διευθύνων η Εθνική, για τις οποίες θα απαιτηθεί ποσό της τάξης των 4,5 δισ. ευρώ (ίσως και κάτι παραπάνω) με βάση τη μελέτη της BlackRock. Ενώ αμελητέες είναι οι ανάγκες των Alpha και Πειραιώς. Όμως, το συνολικό ποσό που προκύπτει αυξάνεται από τις κεφαλαιακές ανάγκες και για δύο μικρότερες τράπεζες, την Αττικής, που παραμένει εκτός ΤΧΣ, αλλά και τις συνεταιριστικές τράπεζες, και ιδιαίτερα την Πανελλήνια. Συνολικά, εκτιμάται ότι το κονδύλι της BlackRock θα κυμαίνεται λίγο πάνω από 5 δισ., έως και 5,5 δισ. ευρώ. Για τη Eurobank τα πάντα θα κριθούν από τη διαπραγμάτευση κυβέρνησης-τρόικας ως προς το ποιο σενάριο θα επικρατήσει. Στην περίπτωση της Εθνικής, όμως, μπορεί να υπάρξουν ανατροπές. Κι αυτό γιατί οι κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν εμφανίζονται σημαντικά υψηλότερες απ ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η «ΑΞΙΑ» έχει εγκαίρως προειδοποιήσει για τις πολύ σημαντικές κεφαλαιακές ζημιές που έχει υποστεί η Εθνική από την κατάρρευση της τουρκικής λίρας. Για να καλυφθεί λοιπόν η κεφαλαιακή ενίσχυση που χρειάζεται η Εθνική, θα πρέπει η τράπεζα να προχωρήσει σε ταχύτατη πώληση της Finansbank, που σήμερα αποτιμάται κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ. Αν δεν είναι αυτό εφικτό, τότε θα πρέπει να γίνει αύξηση κεφαλαίου με ιδιώτες, γεγονός αρκετά δύσκολο, μια και για να πετύχει η πρώτη αύξηση είχε απαιτηθεί εθνική πανστρατιά, ενώ υπάρχει και το σενάριο της χρηματοδότησης από το ΤΧΣ. Εκεί φυσικά οι μέτοχοι που μπήκαν στην τελευταία ΑΜΚ τα χάνουν όλα, ενώ ανατρέπονται και τα σενάρια για τα warrants. Ίσως αυτός να είναι και ένας λόγος για τον οποίο η Τρόικα δεν επιθυμεί να συμπεριλάβει στο νέο νομοσχέδιο αλλαγές για τα warrants. Όλα αυτά βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι η Τρόικα θα αποδεχθεί τα αποτελέσματα της BlackRock. Κάτι που είναι στην ευχέρειά της. Και τούτο καθώς μπροστά μας έχουμε και τα stress tests της ΕΚΤ, όπου μένει να φανεί τι κονδύλι θα βγάλουν αυτά, με βάση και τις συνεχώς διαμορφούμενες συνθήκες στην αγορά. Βεβαίως, τα stress tests της ΕΚΤ διαμορφώνουν και ένα deadline για την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης με βάση τα υφιστάμενα ευρήματα της BlackRock. Γιατί φανταζόμαστε ότι καμία τράπεζα δεν θα ήθελε στις 30/11, οπότε θα ολοκληρωθεί η νέα μελέτη, να έχουν ανοίγματα από το παρελθόν. σύμβουλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας Γιώργος Κουτσός. Στην Αθήνα για το road show βρέθηκαν funds όπως oι Fidelity, Paulson&Co, UBS Asset Management, Centerbrigde, Templeton, Morgan Stanley, Lazard, Baupost, Dupont, Federal Reserve Bank of New York, Highfields Capital, Ziff Brothers Investments, Columbia Wanger AM, Contrarian Capital Management, Discerene Value Advisors, Fintech Advisors, Αdelphi Capital, Barings, Blackfriars.

3

4 4 Πρώτος απ όλους το κατάλαβε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ο οποίος όχι μόνο έχει βάλει στόχο να προλάβει τα εσωκομματικά μέτωπα ενόψει εκλογών αλλά στην ατζέντα του είναι και το κλείσιμο των ανοικτών λογαριασμών με τους βαρόνους του κόμματος. Σαφώς παραμένει και το συνεχές άνοιγμα της Νέας Δημοκρατίας στα υπόλοιπα κόμματα της κεντροδεξιάς παράταξης. Θα περίμενε κανείς ότι η ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Νικήτα Κακλαμάνη για τη δημαρχία της Αθήνας και τη διένεξη Τζιτζικώστα-Ιωαννίδη στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας θα δημιουργούσε μεγάλο «πανικό» και τάσεις εσωκομματικής γκρίνιας σε όλες τις πλευρές του κυβερνώντος κόμματος. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έγινε. Ο κ. Σαμαράς πρόλαβε τα χειρότερα ένδειξη ότι είναι έμπειρος πολιτικός και αμέσως άρχισε να κλείνει μέτωπα. Καταρχάς, συναντήθηκε με τον δήμαρχο του Πειραιά, Βασίλη Μιχαλολιάκο, στην παράταξη του οποίου δημιουργήθηκε ζήτημα με την «ανεξαρτητοποίηση» του Γιάννη Μελά, γιο του πρώην βουλευτή της Ν.Δ. και νυν στελέχους των ΑΝ.ΕΛ. Παναγιώτη Μελά. Τα κοντινά ενσταντανέ του πρωθυπουργού με τον δήμαρχο του Πειραιά αλλά κυρίως τα πολύ θερμά λόγια που αντήλλαξαν μεταξύ τους οι δύο πολιτικοί άνδρες έδειξαν ότι μία σαφή στήριξη στο πρόσωπο του κ. Μιχαλολιάκου αρκεί για να κλείσουν οι φυγόκεντρες τάσεις στο συνδυασμό του. «Θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο με τον Άρη Σπηλιωτόπουλο» λένε πολλοί που θεωρούν ότι ο πρωθυπουργός δεν έχει την ίδια σχέση με τον υποψήφιο δήμαρχο της Αθήνας. Δεν είναι το ίδιο, λένε κύκλοι του πρωθυπουργού, ο «Άρης ήταν ο συγκεντρωσιάρχης της Ντόρας στις εσωκομματικές εκλογές του 2009» και παρ όλα αυτά ο πρωθυπουργός τού εμπιστεύεται μία μεγάλης ισχύος θέση. Μία υποψηφιότητα που όλο το επιτελείο Σαμαρά «έχει πέσει πάνω της» καθώς η νίκη Σπηλιωτόπουλου θα έχει διττή σημασία. Θα δείξει την παντοδυναμία Σαμαρά απέναντι στα αντάρτικα και κάθε εστία αμφισβήτησης στο πρόσωπο του, αλλά το πιο σημαντικό είναι πλέον και οι τοπικές κοινωνίες βρίσκονται στο πλευρό του. Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ότι και η συνάντηση της υπουργού Τουρισμού Όλγας Κεφαλογιάννη με τον Άρη Σπηλιωτόπουλο είναι μεγάλης σημειολογικής αξίας καθώς, όπως λένε και οι παροικούντες την πολιτική «ενδοχώρα», δείχνει ότι τα μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα θα στηρίξουν την υποψηφιότητα Άρη για τον Δήμο της Αθήνας Όπως, επίσης, φαίνεται ότι η μάχη της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας πλέον αποκτάει διαφορετική τροπή από αυτήν που έδειχνε προς στιγμήν η δυναμική της περίπτωσης Τζιτζικώστα αλλά και η περίπτωση του νυν δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη. Καθοριστική πορεία για την ενδυνάμωση των γαλάζιων υποψηφίων Καλαφάτη και Ιωαννίδη έπαιξε πριν από λίγες μέρες το γεύμα παρόντος του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και 13 γαλάζιων βουλευτών. Οικοδεσπότης ήταν ο Δάνης Τζαμτζής, που έφερε το κυνήγι από την Πέλλα και το τσίπουρο. Οι εκλεκτοί μεζέδες μαγειρεύτηκαν στην ταβέρνα «Παλιές αναμνήσεις» στη Ραφήνα. Το «παρών» έδωσαν οι γαλάζιοι βουλευτές Αναστασιάδης, Αντωνίου, Βλαχογιάννης, Σολδάτος, Κουτσούμπας, Πασχαλίδης, Κοψαχείλης, Μανδρέκα, Σκόνδρα, Παπασιώζος, Σαμπατζιώτης και φυσικά ο Δάνης Τζαμτζής. Ο Καραμανλής απέφυγε να μιλήσει για πολιτική και αρκέστηκε να πει ξανά πως ο Σαμαράς κάνει μια τιτάνια προσπάθεια και πρέπει η παράταξη να είναι ενωμένη στο πλευρό του πρωθυπουργού. Όπως μάθαμε, το τραπέζωμα κράτησε μέχρι πολύ αργά καθώς τα ανέκδοτα έδιναν και έπαιρναν. Στο διά ταύτα, ωστόσο, αυτό που συμφωνήθηκε ήταν να στηριχτούν πάση θυσία οι υποψηφιότητες που όρισε ο Αντώνης Σαμαράς. Είχε προηγηθεί, βέβαια, και ένα ραντεβού του ίδιου του πρωθυπουργού με βουλευτές της Κεντρικής Μακεδονίας παρουσία του γραμματέα Με το ίδιο, ακριβώς, σκεπτικό θέλει να πάρει και την ολόψυχη στήριξη όλου του καραμανλικού στρατοπέδου (όχι μόνο για την περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας) για όλη την ελληνική επικράτεια. Είχαμε γράψει πριν από καιρό ότι στο μυαλό του βρίσκεται μετά από συνάντηση που είχε με τον Κώστα Καραμανλή ένα όνομα, αυτό του Κώστα Καραμανλή (Tζούνιορ), γιου του Αχιλλέα, πρώην βουλευτή Σερρών. Συγκεκριμένα, κάποιοι εισηγούνται στον Σαμαρά να τον προτείνει για ευρωβουλευτή. Η κίνηση για πολλούς συμβούλους του πρωθυπουργού είναι εντυπωσιακή καθώς κλείνει ένα «μέτωπο» με την οικογένεια του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας. Από την άλλη, είναι σίγουρο ότι όλοι οι καραμανλικοί πόλοι στην ελληνική επικράτεια θα στηρίξουν τον Τζούνιορ (άρα Νέα Δημοκρατία) καθώς πολλοί βλέπουν στο πρόσωπό του τον «επόμενο αρχηγό» του κόμματος. Άλλωστε, εκτιμούν ότι ούτως ή άλλως ο ίδιος θα ήθελε να κατέβει υποψήφιος βουλευτής στον νομό του, τις Σέρρες. O Κώστας Καραμανλής με τον πατέρα του Αχιλλέα Καραμανλή, πρώην βουλευτή Σερρών.

5 5 του κόμματος, Γιάννη Παπαμιμίκου, και του υποψήφιου Γιάννη Ιωαννίδη. Ωστόσο, οι καλά γνωρίζοντες θεωρούν ότι το γεύμα με τον Κώστα Καραμανλή «κλείδωσε» τη στήριξη για τα καλά των εν λόγω υποψηφίων από όλο το καραμανλικό λόμπι στη Βόρεια Ελλάδα. Εκτός από τα τραπεζώματα, όμως, η κεντρική στρατηγική για ανοίγματα σε όλους τους χώρους, κόμματα και πρόσωπα έπιασε τόπο. Είχαμε γράψει ήδη στο προηγούμενο φύλλο ότι η Νίκη Τζαβέλλα, ευρωβουλευτής με τον ΛΑΟΣ, βρίσκεται πολύ κοντά στο Μέγαρο Μαξίμου και έχει καθημερινή επικοινωνία με τον Αντώνη Σαμαρά. Μετά από λίγες ημέρες επιβεβαιωθήκαμε και χθες ότι οι δυο τους έδωσαν τα χέρια μπροστά στην κάμερα. Η κ. Τζαβέλλα μετά από ένα βελούδινο διαζύγιο με τον κ. Καρατζαφέρη πλέον θα είναι υποψήφια ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία. Η εξέλιξη χαροποίησε τα κεντρικά του κόμματος που άλλο ένα στέλεχος της ευρύτερης κεντροδεξιάς παράταξης στοιχήθηκε με τη Συγγρού. Ωστόσο, η προσπάθεια Σαμαρά για τη μεγαλύτερη συσπείρωση δεν πρόκειται να σταματήσει εδώ. Οι πληροφορίες της «Α» λένε ότι επίκειται ραντεβού με την Ντόρα Μπακογιάννη προκειμένου να εξεταστεί η περίπτωση να κατέβει στον στίβο των ευρωεκλογών. Οι εισηγήσεις που δέχεται ο Αντώνης Σαμαράς είναι αντικρουόμενες. Από τη μια κάποιοι θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται μεγάλη συσπείρωση καθώς η κ. Μπακογιάννη μπορεί να επηρεάσει περιοχές όπως η Αθήνα, η Κρήτη και η Ευρυτανία προς αυτή την κατεύθυνση. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι ο Αντώνης Σαμαράς ήταν ήδη «γαλαντόμος» με το «μητσοτακαίικο» καθώς θα στηρίξει την υποψηφιότητα του Κώστα Μπακογιάννη για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ενώ, όπως ομολογούν, έχει συμφωνηθεί και η στήριξη της κ. Μπακογιάννη για κοινοτική επίτροπος. Ο πρωθυπουργός, ωστόσο, κρατάει κλειστά τα χαρτιά του για το τελευταίο. Ίσως και να θεωρεί ότι μόνο η κάθοδος της Ντόρας προς άγραν σταυρού θα της ανοίξει την πόρτα της Κομισιόν Ωστόσο, στις προθέσεις του, όπως βεβαιώνουν συνεργάτες του, είναι να κλείσει το διαχρονικό μέτωπο με την οικογένεια. Το θέμα της Χρυσής Αυγής προήλθε έπειτα από βρισιές που εκτόξευσαν μέλη της προς τους Μιχελάκη και Σηφουνάκη. Το πολιτικό πεδίο μετά τη σύναψη συμφωνιών του Αντώνη Σαμαρά με «βαρόνους» και «φατρίες» του κόμματος στρώνεται ακόμα περισσότερο με τις εξελίξεις που αφορούν στη Χρυσή Αυγή. Πολιτικοί αναλυτές σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι οι πολιτικές πρωτοβουλίες Σαμαρά του διμήνου Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου του 2013, όταν έμπαιναν φυλακή με αποφάσεις της Δικαιοσύνης αρχηγοί και υπαρχηγοί της Χρυσής Αυγής, ανέβασαν τα ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας. Πριν από δύο μέρες στη Βουλή εστάλη αίτημα άρσης ασυλίας όλων των βουλευτών της Χρυσής Αυγής (που δεν είναι στη φυλακή), ενώ πληροφορίες από το δικαστικό ρεπορτάζ συντείνουν ότι επίκειται και δεύτερο κύμα διώξεων καθώς «δένει η υπόθεση» εγκληματικής οργάνωσης. Η ανακίνηση του θέματος της Χρυσής Αυγής προήλθε από τις βρισιές που εκτόξευσαν μέλη της προς τους Μιχελάκη και Σηφουνάκη, ωστόσο όσο οι δικαστικές αρχές εξετάζουν τον φάκελο της Χρυσής Αυγής και των μελών της τόσο περισσότερο «δένει» η δράση της οργάνωσης με άλλα «ορφανά» μέχρι τώρα περιστατικά βίας. Ποιες, όμως, είναι οι πρωτοβουλίες που μπορεί να φέρουν τον Αντώνη Σαμαρά σε πιο ισχυρή θέση; Σίγουρα η απαγόρευση, εκ νόμου, της καθόδου της Χρυσής Αυγής στις εκλογές είναι μία κίνηση με ετερόκλητες συνέπειες. Ωστόσο, κάποιοι θεωρούν ότι ίσως είναι καιρός να ανοίξει η ατζέντα με τα εθνικά θέματα τα οποία επικαλούνται συνεχώς τα μέλη της Χ.Α και η Νέα Δημοκρατία να κρατήσει σκληρή στάση. Ίσως τότε αυτές οι συνέπειες να είναι λιγότερες

6 6 Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πληροφορίες το επερχόμενο γεγονός με τις διπλές κάλπες αναμένεται να... λειάνει τις γωνίες των διαπραγματεύσεων, ενώ κάποια καυτά θέματα, όπως το ενδεχόμενο κουρέματος του ελληνικού δημόσιου χρέους, ενδέχεται να... σπρωχτούν χρονικά προς το καλοκαίρι. Από εκεί και πέρα, στην Αθήνα αναμένεται να κλειδώσουν τα νέα προαπαιτούμενα, αλλά και ο νέος εφαρμοστικός νόμος, όπως και οι υπόλοιπες παρεμβάσεις που θα ζητήσουν οι δανειστές προκειμένου να υπάρξει συμφωνία για τη δόση. Η κυβέρνηση επιθυμεί, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, σχετικά ήπιες μεταρρυθμίσεις προ των εκλογών, ώστε να διατηρηθούν οι ευαίσθητες πολιτικές ισορροπίες. Σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, θέλει να παραπέμψει για τον Ιούνιο και τη νέα διαπραγμάτευση, η οποία θα εμπεριέχει τα πολύ δύσκολα. Πληροφορίες από κοινοτικές πηγές αναφέρουν ότι η τρόικα πιέζει για πιο ριζικές μεταρρυθμίσεις, ειδικά για τη λίστα του ΟΟΣΑ, φόρους υπέρ τρίτων, η οποία αναμένεται να δημιουργήσει μεγάλη αιμορραγία σε ασφαλιστικά ταμεία και ΟΤΑ, τράπεζες, και Δημόσιο. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, σκιαγράφησε και κάποια από τα βασικά ζητήματα που απομένουν: τη μείωση κατά 3,9% στις ασφαλιστικές εισφορές, ορισμένους φόρους υπέρ τρίτων και το μεγαλύτερο μέρος της «εργαλειοθήκης» του ΟΟΣΑ. Σε ό,τι αφορά το αίτημα της τρόικας για ομαδικές απολύσεις, ο ΥΠ.ΟΙΚ. επισήμανε ότι ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, έχει αποστείλει στην τρόικα σχέδιο συμβατό προς τους σχετικούς κοινοτικούς κανονισμούς, κάτι το οποίο κρατά ανοιχτό παράθυρο για την αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων. Πάντως, η ελληνική πλευρά διαθέτει Σύμφωνα με πληροφορίες, η μάχη στο διαρθρωτικό πεδίο θα διαδραματιστεί και στις μεταρρυθμίσεις που η κυβέρνηση θέλει να αφήσει για μετά τις εκλογές, εξηγώντας στους δανειστές ότι δεν μπορούν να περάσουν από τη Βουλή. Μεταξύ αυτών κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στη λίστα του ΟΟΣΑ και προκαλούν πιέσεις (π.χ. αλλαγές σε γάλα, φάρμακα) και θέλουν να τις περάσουν σταδιακά, ομαδικές απολύσεις, εμπορικές μισθώσεις, χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης κινητικότητας και υποχρεωτικών απολύσεων. Επίσης, το ακανθώδες ζήτημα του κουρέματος του χρέους μετατίθεται για το καλοκαίρι, ενώ μπλεγμένη είναι η υπόθεση της ύπαρξης δημοσιονομικού κενού για το 2014, καθώς η κυβέρνηση «διαρρέει» πως δεν υπάρχει, ενώ η τρόικα θεωρεί ότι δεν έχει εξαλειφθεί. στα χέρια της και κάποια ισχυρά διαπραγματευτικά χαρτιά. Η Ελλάδα πέτυχε το 2013 πλεόνασμα στο εξωτερικό της ισοζύγιο για πρώτη φορά από το 1948 που υπάρχουν ιστορικά στοιχεία, και πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα για πρώτη φορά από το 2002, προκαλώντας πανηγυρισμούς εντός και εκτός Ελλάδος. Η χώρα κατάφερε να αναστρέψει (αριθμητικά το 2013) σε δίδυμα πλεονάσματα τα δίδυμα ελλείμματα, τα οποία κατηγορήθηκαν πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια για τα αίτια που οδήγησαν την ελληνική οικονομία και κοινωνία στις συμπληγάδες του μνημονίου. Ωστόσο, υπάρχει πλέον ένα νέο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Θα πρέπει να γίνουν διατηρήσιμα, καθώς το εξωτερικό πλεόνασμα βασίζεται και σε συγκυριακούς παράγοντες, όπως η ύφεση, ενώ το δημοσιονομικό πλεόνασμα έχει βασιστεί σε 63 δισ. ευρώ διαδοχικών πακέτων μέτρων από τον Μάιο του 2010 που έχουν «γονατίσει» την οικονομία και την κοινωνία, ενώ μετράται με διαφορετικό τρόπο, λόγω του ότι η Ελλάδα βρίσκεται εντός του Μηχανισμού Στήριξης. Μεταξύ των διαρθρωτικών μέτρων που αναμένεται να ξεκλειδώσουν τη δόση, σύμφωνα με πληροφορίες, περιλαμβάνονται: - (Στόχος μνημονίου Δεκεμβρίου, που έχει λάβει παράταση για τον Μάρτιο, οι απολύσεις να ρισης κόκκινων επιχειρηματικών δανείων μέσα από το νέο Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και άμεση διαμόρφωση του πλαισίου συνολικής διαχείρισης δανείων ρωθεί η μεταβατική περίοδος λοποίησης εσόδων από αποκρατικοποιήσεις, παρεμβάσεις παρεμβάσεις ταχύτερης διαδικασίας ολοκλήρωσης απο- τραπεζών και προώθηση της πώλησης Eurobank και των υπό- χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μέτρων τόνωσης του ανταγωνισμού μέσα από τη λίστα δικών απολύσεων στον ιδιωτικό γοδοτικών εισφορών χωρίς να υπάρξει δημοσιονομική επί- πολύ πιο χαμηλό το κόστος των νική εισήγηση είναι στα χέρια της τρόικας και πληροφορίες κάνουν λόγο για ήπιο σενάριο το οποίο πρέπει να γίνει αποδεκτό από τους δανειστές έστω και με δέσμευση νέου κύματος - στην τρόικα αλλά δεν υπάρχει ακόμη αποδοχή, σύμφωνα με πληροφορίες, των στόχων, που βασίζονται στην ελληνική εκτίμηση για πολύ υψηλό ρολογικών ελέγχων και παρεμβάσεων για την πάταξη της δεσμευτικά όρια δαπανών και

7 οικονομία & πολιτική 7 Στο υπουργείο Οικονομικών, αλλά και στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), οι κυβερνητικοί επιτελείς έχουν σχεδιάσει την άμεση μετά την αναβάθμιση έξοδο στις αγορές με την έκδοση μάλλον πενταετών ομολόγων με επιτόκιο που θα κινείται στην περιοχή του 6%. Θα πρόκειται βεβαίως όπως αναφέρουν οι σχετικές πληροφορίες για μια «προστατευμένη» έξοδο στις αγορές, μιας και θα πρόκειται στην πραγματικότητα για private placement ομολόγων. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ήδη έχει καταλήξει σε συμφωνία ο ΟΔΔΗΧ με τις Goldman Sachs, Deutsche Bank, Citigroup για την τοποθέτηση του συνόλου της ομολογιακής έκδοσης. Ακρογωνιαίος λίθος των όποιων κινήσεων θεωρείται η αποδοχή από τη διεθνή αγορά της ύπαρξης πρωτογενούς πλεονάσματος, για το οποίο θα αποφανθεί οριστικά η Eurostat στις 23 Απριλίου. Πάντως, οι συνεχείς παρεμβάσεις τόσο στελεχών της Κομισιόν όσο και του επικεφαλής της Eurostat, που συνιστούσαν «εγκράτεια» στην ελληνική κυβέρνηση, προκάλεσαν κάποιο μούδιασμα στην Αθήνα και στις αγορές, και είναι χαρακτηριστική προς αυτή την κατεύθυνση η εξάτμιση του ανοδικού ενθουσιασμού στο Χρηματιστήριο της Αθήνας κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις. Το συνολικότερο σχέδιο της κυβέρνησης για το 2014, και κυρίως για την περίοδο μέχρι τις εκλογές, αρθρώνεται στους εξής βασικούς άξονες: 1) Επίτευξη υπερβάλλοντος πρωτογενούς πλεονάσματος και διανομή μέρους του σε επιλεγμένες κοινωνικές ομάδες, και εν τοις πράγμασι ακύρωση της άποψης της τρόικας περί δημοσιονομικού κενού την περίοδο ) Απόσπαση δημόσιας επίσημης δέσμευσης από τους πιστωτές (τρόικα ή Ε.Ε.) για αναδιάρθρωση του χρέους εντός του 2014, με μετάθεση μεγάλου τμήματος των πληρωμών τόκων για μετά το ) Αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους τρεις διεθνείς οίκους αξιολόγησης. 4) Έξοδος με private placement στις αγορές, όπως ήδη αναπτύξαμε. 5) Πώληση της Eurobank και, ει δυνατόν, επανιδιωτικοποίηση όλων των συστημικών τραπεζών μέχρι τα μέσα του 2015, με στόχο τη συγκέντρωση, μαζί με ό,τι θα έχει απομείνει από τα αρχικά 50 δισ. του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ποσού περί τα 15 δισ., ώστε να καλυφθεί το χρηματοδοτικό άνοιγμα (που αφορά στη χρηματοδότηση των αποπληρωμών του δημόσιου χρέους τη διετία ). 6) Αντιστροφή υπέρ της κυβέρνησης του πολιτικού κλίματος, ώστε να εξαντλήσει την τετραετία. Το εγχείρημα είναι φιλόδοξο, καθώς υπάρχουν πολλά αδιευκρίνιστα και μη εξαρτώμενα από την κυβέρνηση ως προς την υλοποίηση τμήματα. Είναι γεγονός ότι, βάσει των ισχυόντων, το 2014 είναι η χειρότερη χρονιά από πλευράς πιέσεων που ασκεί η ομαλή εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, το οποίο παραμένει σε... ακατέβατα επίπεδα. Οι συνολικές ταμειακές ανάγκες για το 2014 ανέρχονται σε 40 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,5 δισ. κατεβλήθησαν ήδη τον Ιανουάριο με έκδοση εντόκων γραμματίων. Άλλα 4,5 δισ. που αφορούν στη λήξη των ομολόγων που εξέδωσε η κυβέρνηση Καραμανλή το για την πρώτη επί Αλογοσκούφη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα «ρολαριστούν» (ανέρχονται πλέον σε 4,5 δισ., γιατί η πάλαι Η αναμενόμενη αναβάθμιση από τους τρεις γνωστούς οίκους αξιολόγησης θα έχει, πέραν της διευκόλυνσης της περιορισμένης εξόδου της κυβέρνησης στις αγορές, και ορισμένα ακόμη αξιοσημείωτα οφέλη: 1) Θα ακολουθηθεί και από αναβάθμιση του rating των τραπεζών, κάτι που θα διευκολύνει τη χρηματοδότησή τους. 2) Θα σταθεροποιήσει τη χρηματοδότηση του funding gap από την ΕΚΤ, καθώς τα ελληνικά ομόλογα θα είναι αποδεκτά από την κεντρική τράπεζα ποτέ Αγροτική είχε επιστρέψει τα 500 εκατ. που είχε λάβει τότε ). Η κυβέρνηση ευελπιστεί να λάβει από την τρόικα τις οφειλόμενες δόσεις ύψους δισ., ώστε, χρησιμοποιώντας τα δισ. που φιλοδοξεί να μαζέψει με την επανιδιωτικοποίηση των τραπεζών, το ΤΧΣ να καλύψει και το χρηματοδοτικό κενό της διετίας Πέρα από την αναμονή για την επιβεβαίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος που αποτελεί κρίσιμο σημείο για το κυβερνητικό εγχείρημα υπάρχουν και άλλα αμφιλεγόμενα σημεία, όπως: Α) Η δυνατότητα συνέχισης εφαρμογής ενός δημοσιονομικού προγράμματος που να αποδίδει σταθερά έσοδα και την τρέχουσα χρονιά. Β) Η διαφωνία της τρόικας για την αλλαγή των όρων επανιδιωτικοποίησης των τραπεζών. Η ιδέα της προαιρετικής απόσυρσης των warrants και η ανταλλαγή τους με υφιστάμενες μετοχές από το ΤΧΣ προκαλούν αντιδράσεις και στην τρόικα, και αναζωπυρώνονται αντιδράσεις για τη δωρεάν παραχώρηση των warrants στο πρόσφατο παρελθόν. Η καθυστέρηση και μη υλοποίηση ενός τέτοιου στόχου θα υποχρεώσει την κυβέρνηση τελικώς να έλθει σε νέα συμφωνία με την τρόικα για την κάλυψη του χρηματοδοτικού ανοίγματος των δισ. της περιόδου , άρα και στην πιθανότητα υπογραφής ενός νέου μνημονίου, κάτι που η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να αποφύγει. χωρίς ειδικές αποφάσεις που είναι αναγκαίες για junk bonds. Η σταθεροποίηση αυτή απομακρύνει ή σχεδόν μηδενίζει το ενδεχόμενο της διακοπής της χρηματοδότησης των συστημικών τραπεζών στην Ελλάδα από την ΕΚΤ άρα και τον κίνδυνο του bank run σε περίπτωση που μια μελλοντική κυβέρνηση αλλάξει την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική στη χώρα. Θωρακίζει δηλαδή το τραπεζικό σύστημα και αυτονομεί από τις πολιτικές εξελίξεις την ομαλή χρηματοδότησή του.

8 8 και των διεθνών πιστωτών σχετικά με το ύψος των κεφαλαιακών κενών» καταλήγει ο ίδιος. Υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι το χρονοδιάγραμμα για τη δημοσίευση του «λογαριασμού» της BlackRock, την ψήφιση του νομοσχεδίου για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και βεβαίως την αύξηση κεφαλαίου της Eurobank κρέμεται σε μια κλωστή. «Πρέπει την ερχόμενη εβδομάδα να κλείσει το ζήτημα των κεφαλαιακών αναγκών που ανέδειξε ο έλεγχος της BlackRock» τονίζει με αγωνία στην «Α» έμπειρος τραπεζίτης, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει περιθώριο να χαθεί ούτε μία ημέρα. «Η δυνατότητα των ελληνικών τραπεζών για τη χορήγηση δανείων και την πραγματοποίηση των επιχειρησιακών τους σχεδίων περιορίζεται από τη διαφωνία της ελληνικής κυβέρνησης Είναι προφανές ότι κυβέρνηση και τρόικα αδυνατούν, εδώ και σχεδόν τρεις μήνες, να καταλήξουν στη «χρυσή τομή» σε ό,τι αφορά το νομοσχέδιο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την ίδια στιγμή που η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία έχει και έντονη πολιτική χροιά. Όπως είναι γνωστό, η ελληνική πλευρά επιδιώκει στο νέο θεσμικό πλαίσιο που θα διέπει τη λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και των συστημικών τραπεζών να περιληφθούν και νέα εργαλεία, τα οποία θα παράσχουν μεγαλύτερη ευελιξία στο Ταμείο και θα επιτρέπουν την υπό προϋποθέσεις ταχύτερη ιδιωτικοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων. Το πρώτο προσχέδιο του νέου θεσμικού πλαισίου, που συντάχθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, προέβλεπε σειρά δυνατοτήτων για το ΤΧΣ, όπως οι αλλαγές σε όρους των warrants (τιμή άσκησης, πολλαπλασιαστής κ.ά.) και η δυνατότητα υποβολής προαιρετικών δημόσιων προτάσεων από το Ταμείο στους κατόχους τους με αντάλλαγμα μετοχές. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η τρόικα αντιδρά στις παραπάνω αλλαγές, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να αλλάξει η υφιστάμενη δομή ιδιωτικοποίησης της Εθνικής, της Alpha και της Πειραιώς, η οποία παρέχει στο Ταμείο τη δυνατότητα να αποεπενδυθεί παίρνοντας πίσω τα κεφάλαια που κατέβαλε στις αυξήσεις κεφαλαίου, συν μια προκαθορισμένη απόδοση. Λόγω των αντιδράσεων της τρόικας, το σχετικό άρθρο στο προσχέδιο του νόμου παραμένει σε εκκρεμότητα και οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν στις συζητήσεις που θα έχουν οι επικεφαλής των δανειστών με τον υπουργό Οικονομικών, το ΤΧΣ και την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Στην Τράπεζα της Ελλάδος πάντως, αντιλαμβανόμενοι το αδιέξοδο και τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια, ξεκίνησαν χθες και προχθές διαβουλεύσεις με τις διοικήσεις των τραπεζών για την οριστικοποίηση των αποτελεσμάτων του stress test. Σύμφωνα με πληροφορίες, στελέχη της ΤτΕ συζήτησαν με τα επιτελεία των συστημικών τραπεζών Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Τράπεζα Πειραιώς και Eurobank και τους παρουσίασαν τα πρώτα αποτελέσματα για τις κεφαλαιακές ανάγκες. Οι συζητήσεις θα συνεχιστούν και τις επόμενες ημέρες, και με την επιστροφή της τρόικας την επόμενη εβδομάδα εκτιμάται ότι θα κλείσουν οι εκκρεμότητες και θα ανακοινωθεί ο τελικός λογαριασμός. Υπ αυτές τις συνθήκες, κύκλοι της ΤτΕ εκτιμούν ότι το αργότερο μέχρι τις αρχές Μαρτίου θα δημοσιοποιηθεί η έκθεση για τις νέες κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών. Την ίδια στιγμή, στελέχη τραπεζών σημειώνουν ότι από τις πρώτες ενδείξεις προκύπτει ότι το συνολικό ποσό θα κυμανθεί στο επίπεδο των 5 δισ. ευρώ, ενώ χαρακτηρίζουν «σημείο-κλειδί» την κατανομή των αναγκών ανά τράπεζα, καθώς μέχρι τώρα καθαρή εικόνα υπάρχει μόνο για τη Eurobank, η οποία έχει αναγγείλει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 2 με 2,5 δισ. ευρώ. Χθες πάντως το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο πληροφορίες από ανώτερο τραπεζίτη, προσδιόρισε τις επιπρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών συστημικών τραπεζών στα 5 δισ. ευρώ Αντικείμενο των συναντήσεων που είχαν υπηρεσιακοί παράγοντες της ΤτΕ με τις διοικήσεις όλων των τραπεζών ήταν η κατ αρχήν παρουσίαση από την πλευρά των εμπορικών τραπεζών των τρόπων με τους οποίους θα καλύψουν τις μελλοντικές κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν από τα ευρήματα της BlackRock. Η μόνη τράπεζα που, ως γνωστόν, θα χρειαστεί κεφάλαια ύψους 2,5 δισ. ευρώ είναι η Eurobank, η οποία δρομολογεί αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Η Εθνική Τράπεζα, σύμφωνα με τις πληροφορίες, φαίνεται να έχει κεφαλαιακές ανάγκες της τάξης των 2 δισ. ευρώ, ενδεχομένως και μικρότερες, ανάλογα με το τι θα δεχθεί και τι όχι η τρόικα όσον αφορά στο πλάνο πώλησης της Finansbank. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η τράπεζα καλύπτει και μπορεί να διαχειριστεί το εύρος των αναγκών της με δικά της κεφάλαια. Οι άλλες δύο τράπεζες, Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς, φέρονται με βάση τα ευρήματα της BlackRock να έχουν μικρές κεφαλαιακές ανάγκες, τις οποίες καλύπτουν με ίδια μέσα. Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της BlackRock θα γίνει αμέσως μετά τις συναντήσεις που θα έχει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, αρχικά με τους τροϊκανούς, το αργότερο έως την Τετάρτη, και εν συνεχεία με τις διοικήσεις των εμπορικών τραπεζών. Αμέσως μετά θα χρειαστούν κάποιες ημέρες προκειμένου οι τράπεζες να δώσουν σαφείς λεπτομέρειες για το πώς θα καλύψουν τις κεφαλαιακές ανάγκες τους, και θα ακολουθήσει η ανακοίνωση το αργότερο έως τις 7 Μαρτίου. Το ενδεχόμενο οι ανακοινώσεις να γίνουν στις 28 Φεβρουαρίου συγκεντρώνει τις μικρότερες πιθανότητες. Αξίζει να αναφερθεί ότι καταλυτικό ρόλο στη δρομολόγηση των εξελίξεων διαδραματίζει η «σιωπηρή» παραίτηση της ελληνικής πλευράς από τη διεκδίκηση των κεφαλαίων ύψους περίπου 9 δισ. ευρώ που έχει το ΤΧΣ, τα οποία ήθελε για να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό για το

9 9 Το τοπίο περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς η αξιωματική αντιπολίτευση με κάθε ευκαιρία διατυπώνει την πλήρη αντίθεσή της για το προωθούμενο νομοσχέδιο, ενώ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Α. Τσίπρας, μιλώντας πρόσφατα στη Βουλή έκανε λόγο για «πλιάτσικο στις τράπεζες». Ο προβληματισμός στο οικονομικό επιτελείο εντείνεται και από πληροφορίες που κυκλοφορούν ότι ο δεύτερος εταίρος της κυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ, διαφωνεί με την προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση για τις τράπεζες και οι βουλευτές του δεν θα το ψηφίσουν όταν έρθει στη Βουλή. Υπ αυτές τις συνθήκες, τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι εάν τρόικα και κόμματα δεν ρίξουν νερό στο κρασί τους, δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανο η κυβέρνηση να ακυρώσει τον σχεδιασμό της για ταχύτερη ιδιωτικοποίηση των συστημικών τραπεζών, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει ακόμη και την τύχη όλου του νομοσχεδίου. Όλα τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα σε μια στιγμή που η κυβέρνηση επιδιώκει να αξιοποιήσει τα θετικά μακροοικονομικά στοιχεία (πρωτογενές πλεόνασμα, σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας) και το ισχυρό ενδιαφέρον των επενδυτών για την Ελλάδα, ώστε αφενός να καλυφθεί από τους ξένους η αύξηση κεφαλαίου της Eurobank και αφετέρου να επιταχυνθεί η ιδιωτικοποίηση και των υπόλοιπων συστημικών τραπεζών, μειώνοντας το χρέος και δίνοντας ένα πρόσθετο όπλο για την κάλυψη του funding gap. Παρά τα μέχρι σήμερα εμπόδια, το υπουργείο Οικονομικών έχει ολοκληρώσει τη σχετική προετοιμασία, και σύμφωνα με πληροφορίες το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει δύο βασικά σημεία, εκτός των warrants, που, όπως αναφέρθηκε, αποτελούν το μεγάλο σημείο τριβής. Αρχικά το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει τις διαδικασίες για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών που ήδη έχουν λάβει κρατική βοήθεια. Ουσιαστικά, θα αφορά στις τέσσερεις συστημικές τράπεζες, στις οποίες το κράτος, μέσω του ΤΧΣ, ελέγχει ποσοστά που κυμαίνονται από 80% έως 95% και θα περιγράφει τις διαδικασίες και τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουν προκειμένου να αντλήσουν εκ νέου κεφάλαια είτε από την αγορά είτε από το ΤΧΣ. Η προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση θα περιλαμβάνει επίσης την υποχρεωτική μετατροπή ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης σε κοινές μετοχές αν μια τράπεζα προσφύγει εκ νέου σε κρατική υποστήριξη. Στην πράξη πρόκειται για δευτερεύον θέμα για τις τράπεζες, καθώς οι περισσότερες ήδη έχουν προχωρήσει στην πρόωρη εξαγορά των σχετικών ομολογιακών εκδόσεων. Ωστόσο, πρόκειται για ευρωπαϊκή νομοθεσία που έπρεπε να ενσωματωθεί στην εθνική. Επιπλέον, προβλέπεται η επιβολή πλαφόν στις ανώτατες αμοιβές των διοικήσεων και των στελεχών των συστημικών τραπεζών. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η ανώτατη αμοιβή δεν μπορεί να ξεπερνά το 10πλάσιο του μέσου μισθού της τράπεζας ή το 15πλάσιο του μέσου μισθού της χώρας. Το πλαφόν στις αμοιβές θα επιβάλλεται στις περιπτώσεις τραπεζών που θα προσφύγουν εκ νέου σε κρατική βοήθεια. Στο οικονομικό επιτελείο εξακολουθούν να πιστεύουν ότι στο τέλος θα πείσουν τους επικεφαλής των δανειστών για την ανάγκη να προστεθεί η δυνατότητα υποβολής προαιρετικών δημόσιων προτάσεων από το ΤΧΣ για την αγορά και ακύρωση των warrants με αντάλλαγμα μετοχές. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, τόνισε πως ο στρατηγικός στόχος της κυβέρνησης για αποδέσμευση των τραπεζών από το ΤΧΣ δεν θα επιτευχθεί με αλλαγή των όρων στα warrants, αλλά με διεύρυνση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου ώστε το Ταμείο να διαθέτει μεγαλύτερη ευελιξία. Αν υπάρξει συμφωνία με την τρόικα, το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή αμέσως μόλις συμφωνηθούν οι κεφαλαιακές ανάγκες των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η ψήφιση του νομοσχεδίου θα ανοίξει τον δρόμο για την υλοποίηση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank. Αν η αύξηση κεφαλαίου της τράπεζας, που θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ, καλυφθεί εξ ολοκλήρου από ιδιωτικά κεφάλαια που αποτελεί κεντρικό στόχο της διοίκησης, τότε θα πραγματοποιηθεί ένα μεγάλο βήμα για την επιστροφή της τράπεζας σε ιδιωτικά χέρια. Επιπλέον, με την κάλυψη της αύξησης από ιδιώτες θα διατηρηθεί το κεφαλαιακό απόθεμα των περίπου 10 δισ. ευρώ του ΤΧΣ. Όπως έγραψε η «Α» το περασμένο Σάββατο, και με τη δυστοκία που έχει μέχρι στιγμής προκληθεί, κυβέρνηση και ΤΧΣ επεξεργάζονται ένα εναλλακτικό σχέδιο για τη Eurobank, το οποίο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να δώσει λύση στο σημερινό αδιέξοδο. Σύμφωνα με τον εν λόγω σχεδιασμό, το Ταμείο θα αναλάβει να κεφαλαιοποιήσει το ίδιο τη Eurobank με το ποσό των περίπου 2-2,5 δισ. που εκτιμάται ότι απαιτείται εκδίδοντας νέες μετοχές σε τιμή που θα ανταποκρίνεται στη χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής τον τελευταίο καιρό. Με τη νέα αύξηση κεφαλαίου το ΤΧΣ καλύπτοντάς την θα υλοποιήσει ένα επιπλέον σημαντικό «μουαγέν» στη συνολική τιμή κτήσης, που θα διαμορφωθεί σημαντικά κάτω από το 1 ευρώ, μια και η τιμή έκδοσης των νέων μετοχών πιθανότατα δεν θα υπερβαίνει ή θα είναι χαμηλότερη των 50 σεντς. Στη συνέχεια το ΤΧΣ θα διαθέσει πακέτα μετοχών που θα έχει στην κατοχή του σε υποψήφιους θεσμικούς επενδυτές. Υπενθυμίζεται ότι τόσο το Fairfax και το Apollo, όσο και funds συμφερόντων Σόρος ήταν διατεθειμένα κατά τον αρχικό σχεδιασμό να πληρώσουν τίμημα κοντά στα 50 σεντς ανά μετοχή. Έτσι, το ΤΧΣ, εξασφαλίζοντας τη διαμόρφωση μέσω της αύξησης που θα καλύψει το ίδιο μια μέση τιμή κτήσης αρκετά χαμηλότερη από εκείνη που σήμερα υφίσταται, τότε θα μπορεί να δεχθεί αν χρειαστεί, χωρίς καμία νομική συνέπεια, και ένα discount με βάση τις συνθήκες της αγοράς, ώστε να πουλήσει μέσω απ ευθείας placement σημαντικό μετοχικό ποσοστό της Eurobank.

10 10 Παρά τις σημαντικές διαφωνίες που συνεχίζουν να υπάρχουν μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωβουλής, σχετικά με την απόφαση για τη σύσταση ευρωπαϊκού ταμείου εξυγίανσης ή εκκαθάρισης τραπεζών με τη μέθοδο της διακυβερνητικής διαδικασίας, το Συμβούλιο Εcofin έδωσε το «πράσινο φως» στην ελληνική προεδρία να προχωρήσει, έστω και χωρίς επίσημη διαπραγματευτική εντολή, σε προχωρημένες διαβουλεύσεις με τους ευρωβουλευτές τις επόμενες δυόμισι εβδομάδες. «Τα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε είναι κοινώς γνωστά, το ίδιο και οι προκλήσεις. Εκείνο το οποίο αποκομίζει η Προεδρία από τη σημερινή συνεδρίαση είναι η ισχυρή αίσθηση του επείγοντος, την οποία συμμερίζονται όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, και η ανάγκη να βρεθεί ο αναγκαίος κοινός τόπος επί του οποίου θα μπορέσει να επιτευχθεί εγκαίρως συμφωνία εντός της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο προεδρεύων του Συμβουλίου υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας. Πρόσθεσε, επίσης, ότι η ελληνική Προεδρία δεσμεύεται να κάνει ό,τι είναι δυνατόν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, προκειμένου να επιτύχει μία συμφωνία η οποία θα εγγυάται την αποτελεσματική και επαρκή λειτουργία του Μηχανισμού Εξυγίανσης. Αυτό που επιθυμεί η Ευρωβουλή, απορρίπτοντας τον διακυβερνητικό χαρακτήρα της συμφωνίας του Ecofin του περασμένου Δεκεμβρίου, είναι να ενταχθεί το Ταμείο Εξυγίανσης στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δηλαδή να λειτουργεί με βάση τους κοινοτικούς κανόνες. Την ίδια ώρα, αμφισβητεί τη διαδικασία λήψης της απόφασης για το πότε μια τράπεζα θα τίθεται σε καθεστώς εξυγίανσης ή εκκαθάρισης, ζητώντας η απόφαση να λαμβάνεται από την Κομισιόν και όχι από τα κράτη-μέλη. Αν και δεν είναι λίγες οι χώρες που εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους για τις απαιτήσεις της Ευρωβουλής, όπως η Γερμανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Σουηδία, εντούτοις ο αρμόδιος για την εσωτερική αγορά επίτροπος, Μισέλ Μπαρνιέ, φάνηκε ιδιαίτερα αισιόδοξος για την έκβαση των συζητήσεων υποστηρίζοντας πως έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες που επιτρέπουν την επίτευξη συνολικής συμφωνίας. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο πρόεδρος του Εurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος εξέφρασε την επιθυμία ύπαρξης συμφωνίας, χωρίς να παραλείψει, ωστόσο, να διευκρινίσει ότι υπάρχουν ακόμη σημαντικά εμπόδια λόγω και της πολυπλοκότητας των θεμάτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητεί τρόπους προκειμένου να διασφαλιστεί ότι στο μέλλον το Ταμείο Εξυγίανσης θα διαθέτει πάντα χρήματα, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να κατευνάσει κάθε ανησυχία της Ευρωβουλής πως εάν οι πόροι δεν επαρκούν για όλες τις χώρες θα υπάρξει πρόβλημα στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Σύμφωνα με μια συμφωνία που επετεύχθη από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης τον περασμένο Δεκέμβριο, οι πόροι του ταμείου το οποίο χρηματοδοτείται από τις τράπεζες θα φθάσουν τα 55 δισεκατομμύρια ευρώ σταδιακά σε δέκα χρόνια, ενώ για το διάστημα αυτό οι τράπεζες κάθε χώρας θα έχουν το δικό τους εθνικό χαρτοφυλάκιο εντός του ταμείου, και Προκειμένου η τραπεζική ενοποίηση να στεφθεί με επιτυχία, θα πρέπει όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες να περάσουν πρώτα από «τεστ αντοχής» (stress tests). Το συγκεκριμένο ζήτημα συζητήθηκε την περασμένη Δευτέρα, κατά τη συνάντηση που είχαν στα κεντρικά γραφεία της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη, εμπειρογνώμονες από τα 18 κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ. Το «παρών» στη συνάντηση έδωσαν εκπρόσωποι των KPMG, Deloitte, Ernst & Young, PriceWaterhouse Coopers, και από συμβουλευτικές εταιρείες. Στόχος ήταν να αποσαφηνιστούν όλες οι λεπτομέρειες σχετικά με το επόμενο στάδιο των δοκιμασιών αυτών. Οι δοκιμασίες αντοχής θα εφαρμοστούν σε 124 ευρωπαϊκές τράπεζες, με τη διαδικασία να διαρκεί μέχρι τον ερχόμενο φθινόπωρο, αντιπροσωπεύοντας περίπου 30 τρισ. ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία, ή περίπου το 80% του τραπεζικού τομέα της περιοχής. Μια τέτοια δοκιμασία αναμένεται να οδηγήσει σε περισσότερη διαφάνεια αναφορικά με τα χορηγικά χαρτοφυλάκιά τους και τα λοιπά στοιχεία ενεργητικού τους. Αφού βγουν τα αποτελέσματα, τότε θα προσδιοριστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες που θα προκύψουν για κάθε τράπεζα ξεχωριστά, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις έως και το τέλος του Η πρόοδος του ελέγχου της ποιότητας στα assets των τραπεζών παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον τόσο για τις τράπεζες όσο και για τους επενδυτές, καθώς πρόκειται να επιδράσουν καθοριστικά στις αποτιμήσεις των τραπεζών μεμονωμένα αλλά και του συνολικού τραπεζικού τομέα. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, τόνισε πάντως πως δεν αναμένεται να υπάρξουν εκπλήξεις κατά τις δοκιμασίες αντοχής, στο τραπεζικό σύστημα χωρών που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα όπως η Πορτογαλία, η Κύπρος, η Ελλάδα και η Ιρλανδία. Για να αποδειχθεί επιτυχής η δοκιμασία οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας πάνω από το 5,5% κατά τη διάρκεια των τριών ετών που καλύπτουν τα stress tests στο δυσμενές σενάριο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, ξεκινώντας από τον Δεκέμβριο του Επίσης, θα πρέπει να έχουν πάνω από 8% στο βασικό σενάριο. Οι λεπτομέρειες των ασκήσεων, όπως για παράδειγμα το ποσοστό της πτώσης στις αγορές που θα περιλαμβάνει το σενάριο, θα ανακοινωθούν μεταξύ του Απριλίου και του Μαΐου.

11 11 όμως, ότι η πρόταση αυτή δεν αφορούσε τη χώρα του. μετά τη δεκαετία θα υπάρξει αμοιβαιοποίηση του ποσού. Ωστόσο, αυτό που θα πρέπει να εξεταστεί τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι οι παραχωρήσεις που θα κάνει το Συμβούλιο ώστε να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της Ευρωβουλής. Πάντως, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ζήτησε από την πλευρά του επίσπευση της μεταβατικής περιόδου στα πέντε χρόνια ενώ ο Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε ότι οι υπουργοί συζήτησαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης διάφορους τρόπους για να εξασφαλιστεί ότι το ταμείο θα έχει πάντα αρκετά μετρητά και ότι αναμένεται μια συμβιβαστική συμφωνία τον Μάρτιο. Από την πλευρά του ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αντιπρότεινε η μεταβατική φάση να περιοριστεί σε πέντε χρόνια αλλά χωρίς να επιβαρυνθούν οι κρατικοί προϋπολογισμοί και χωρίς να επιτραπεί ο δανεισμός, αλλά διπλασιάζοντας την εισφορά στις τράπεζες. Η στάση του, όμως, αυτή σηματοδοτεί ότι η Γερμανία άλλαξε γνώμη για το συγκεκριμένο θέμα σε σχέση με αυτήν που είχε διατυπωθεί στην υπουργική σύνοδο στις 27 Ιανουαρίου, όταν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών εξέφρασε την ανησυχία του για την ιδέα της ταχύτερης αμοιβαιοποίησης. Ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας, Γενς Βάιντμαν, από την πλευρά του υποστήριξε ότι σε καταστάσεις ανάγκης θα μπορούσε κανείς να ζητήσει τη συνεισφορά των πολιτών της ίδιας της χώρας πριν ζητήσει τη βοήθεια των πολιτών άλλης χώρας, διευκρινίζοντας πρόσφατη τοποθέτηση της τράπεζας. Σημείωσε, Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, το Ecofin ενέκρινε επίσης την πολιτική συμφωνία που είχε επιτευχθεί μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα Συστήματα Εγγύησης Καταθέσεων η οποία προστατεύει τους καταθέτες κάτω των ευρώ. Οι καταθέτες αυτής της κατηγορίας όχι μόνο διασφαλίζονται πλήρως, αλλά επισπεύδεται και η αποζημίωσή τους σε περίπτωση χρεοκοπίας μιας τράπεζας, αφού θα παίρνουν τα χρήματά τους μέσα σε 7 ημέρες έως το 2024, και όχι σε 20 εργάσιμες. «Αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της εμπιστοσύνης στους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς της εσωτερικής αγοράς της Ε.Ε.» επισήμανε ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας σε δήλωσή του σχολιάζοντας την απόφαση. Επίσης, τα ταμεία εγγύησης των καταθέσεων θα παραμείνουν εθνικά, ωστόσο με τη νέα νομοθεσία θα μπορούν να δανείζονται μεταξύ τους, ενώ γενικεύεται το μέτρο της προικοδότησης των εθνικών ταμείων μέσω της συνεισφοράς των τραπεζών, η οποία εντός 10 ετών θα πρέπει να φτάσει στο 0,8% του συνόλου των ασφαλισμένων καταθέσεων. Το Συμβούλιο υιοθέτησε κανονισμό, με βάση τον οποίο μετατίθεται την 1η Αυγούστου 2014 η καταληκτική ημερομηνία για τη μεταφορά εγχώριων και ενδοευρωπαϊκών μεταφορών πιστώσεων και άμεσων χρεώσεων σε ευρώ στα νέα πρότυπα του Ενιαίου Χώρου Πληρωμών σε Ευρώ (SEPA). Οι Ευρωπαίοι επιθυμούν να τηρηθούν αυστηρά τα χρονικά περιθώρια που έχουν τεθεί για την ολοκλήρωση της διαδικασίας των stress tests. Για τον λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προειδοποιεί τις τράπεζες της Ευρωζώνης πως όποια δεν υποβάλει έγκαιρα τα στοιχεία για την αξιολόγηση της ΕΚΤ θα υποστεί σημαντικές κυρώσεις. Σε περίπτωση που μια τράπεζα δεν συμμορφώνεται τότε οι ελεγκτές θα χρησιμοποιήσουν «συντηρητικές εκτιμήσεις» για να προβλέψουν την κατάσταση των βιβλίων των τραπεζών, πρόσθεσε η πηγή. Η τακτική αυτή θα ζημιώσει τις τράπεζες, γιατί η χρησιμοποίηση συντηρητικών εκτιμήσεων για τους παράγοντες που επηρεάζουν την αξία ενός στοιχείου ενεργητικού θα οδηγήσει πιθανότατα και σε χαμηλότερη από την πραγματική αξία. Αντίθετα, όσες τράπεζες φανούν συνεπείς και δώσουν τα απαιτούμενα στοιχεία εντός της διορίας δεν πρόκειται να επιβραβευτούν για την έγκαιρη υποβολή δεδομένων. Αυστηρό μήνυμα σε όσες ευρωπαϊκές τράπεζες αποτύχουν στα φετινά τεστ αντοχής έστειλε την περασμένη Πέμπτη ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, δηλώνοντας πως αυτές θα κλείσουν. «Ικανοποιήθηκα ιδιαίτερα από αυτό που είπε η Ντανιέλ Νουί, ότι αν οι τράπεζες αποδειχθεί ότι είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση, απλά θα χρειαστεί να τις κλείσουμε», ανέφερε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ σε συνέντευξή του στο Reuters. H Ντανιέλ Νουί θα τεθεί επικεφαλής του νέου εποπτικού φορέα για τις τράπεζες της Ευρωζώνης, ο οποίος θα υπάγεται στην ΕΚΤ. «Η άποψή της είναι ότι θα είμαστε σκληροί. Και αυτό είναι το μήνυμα που χρειαζόμαστε όλοι. Οι τράπεζες έπρεπε να πάρουν αυτό το μήνυμα, οι χρηματοοικονομικές αγορές χρειάζονται αυτό το μήνυμα, και οι Ευρωπαίοι πολίτες χρειάζεται να πάρουν αυτό το μήνυμα», συμπλήρωσε ο επικεφαλής του Eurogroup. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι οι τράπεζες έχουν ήδη αναλάβει δράση και ότι δεν περιμένουν τα αποτελέσματα του διαγνωστικού ελέγχου. Την ίδια ώρα, οι τραπεζίτες ανησυχούν ότι οι μικρότερες τράπεζες, ιδίως εκείνες οι οποίες δεν θα εποπτεύονται άμεσα από την ΕΚΤ, θα πιεστούν να υιοθετήσουν τα διεθνή λογιστικά πρότυπα. «Κάποιος πρέπει να έχει κατά νου ως γενική σκέψη ότι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) δεν έχει ούτε τη βούληση ούτε τη δυνατότητα να αλλάξει τους νόμους ή τα λογιστικά πρότυπα», δήλωσε ο Ignazio Angeloni, επικεφαλής του τμήματος της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ΕΚΤ. Με εισφορές των τραπεζών θα χρηματοδοτούνται τα εθνικά ταμεία εγγυήσεων. Δεν έχει καθοριστεί πότε θα είναι υποχρεωτικό το bail-in.

12 12 Επιπροσθέτως, υποβάλλει έγγραφο του ομοσπονδιακού εισαγγελέα της Ελβετίας Adrian Ettwein, βάσει του οποίου τα εκ μέρους του παραχωρούμενα χρηματικά ποσά μπορούν άμεσα να εμβασθούν διατραπεζικώς στην Ελλάδα υπό την προϋπόθεση ότι προς τούτο θα συνδράμει και η Ελληνική Δικαιοσύνη ενόψει της δεσμεύσεως των χρημάτων αυτών, ενώ για την υλοποίηση της ως άνω αποδέσμευσης απαιτείται η απλή και μόνον συναίνεση των ελληνικών αρχών. Η εξέλιξη αυτή θεωρείται καθοριστική διότι ανατρέπει τα μέχρι σήμερα υφιστάμενα δεδομένα, καθώς ο κ. Λαυρεντιάδης ΣΥΝΑΙΝΕΙ στην επιστροφή των χρημάτων στο Ελληνικό Δημόσιο, που διαφορετικά δεν μπορούσαν να επιστραφούν, ενώ για την υλοποίηση της πράξης τούτης απαιτείται αποκλειστικά και μόνο η ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ των αρχών, στοιχείο που επίσης διαφοροποιεί την κατάσταση δεδομένου ότι μέχρι πρότινος θεωρείτο ότι οι Ελβετοί ΔΕΝ ΣΥΝΑΙΝΟΥΣΑΝ στην επιστροφή τους. Υπό την έννοια αυτή, και επί τη βάσει της δυσμενούς οικονομικής καταστάσεως της χώρας όπου η οποιαδήποτε επιστροφή χρημάτων κρίνεται σπουδαία και καθοριστική για την κοινωνία, αναμένονται οι απαιτούμενες ενέργειες και από την πλευρά της πολιτείας προς τις ελβετικές αρχές, προκειμένου τα συγκεκριμένα οικονομικά ποσά, διόλου ευκαταφρόνητα, να κατευθυνθούν στο Ελληνικό Δημόσιο. Εν τω μεταξύ, η κατάσταση της υγείας του προφυλακισμένου Λ. Λαυρεντιάδη θεωρείται τουλάχιστον τραγική, με την έκθεση της διευθύντριας της ψυχιατρικής κλινικής Κορυδαλλού, όπου ο επιχειρηματίας κρατείται, να προκαλεί σοκ! Όπως αναφέρει στην έκθεσή της η Κωνσταντίνα Γέρου, που συνετάχθη στις , ο κ. Λαυρεντιάδης εξαιτίας των συσσωρευμένων ασθενειών από τις οποίες πάσχει, ιδιαίτερα της παραμορφώσεως των οστών και της αδυναμίας βαδίσεως αλλά και της μη λειτουργίας των δακτύλων του (συστροφή των άκρων), είναι καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο, μη δυνάμενος να μετακινηθεί και ιδιαίτερα να αυτοεξυπηρετηθεί στις καθημερινές ανάγκες του (ένδυση, μετακίνηση, διατροφή, τουαλέτα, ατομική καθαριότητα κ.λ.π.). Οι μετακινήσεις του στο κλιμακοστάσιο της φυλα

13 13 2 κής γίνονται στους ΩΜΟΥΣ συγκρατουμένων του, οι οποίοι παρέχουν βοήθειες στον βαθμό που καθένας μπορεί λόγω έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού!!! Σχετικά, τώρα, με την εγγύηση των 100 εκατ. ευρώ που ζητείται από τον επιχειρηματία να καταβάλει, πέραν των χρημάτων που είναι δεσμευμένα, το γεγονός της κατάστασης της υγείας του κ. Λ. Λαυρεντιάδη, σε συνδυασμό με το πλήθος των αυστηρών περιοριστικών όρων που τίθενται, όπως κατάθεση του διαβατηρίου, παρουσίαση τρεις φορές τον μήνα στο αστυνομικό τμήμα, απαγόρευση μετακίνησης με πλωτό ή εναέριο μέσο και με αποκλειστική μετακίνηση εντός Αττικής και υποχρεωτική διανυκτέρευση στην οικία του, προκαλείται σε νομικούς κύκλους η αίσθηση ότι η επιβολή τέτοιου ιλιγγιώδους ποσού, πρωτοφανούς στα δικαστικά χρονικά, έχει περισσότερο χαρακτήρα εισπρακτικό παρά αποτρεπτικό! Ιδίως μάλιστα όταν σε συγκατηγορούμενούς του για την υπόθεση της Proton προτείνονται εγγυήσεις της τάξης των 200 και 300 χιλιάδων ευρώ! 2 3

14 14 Ο κύβος ερρίφθη. Πριν από μία περίπου εβδομάδα, μια ακόμα κυβέρνηση έδωσε τη σκυτάλη στην επόμενη. Ο πρώην πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα μετέβη στο Παλάτσο ντελ Κουιρινάλε, το Προεδρικό Μέγαρο της Ρώμης, για να υποβάλει την παραίτησή του στον Πρόεδρο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο. Και κάπως έτσι, ο 39χρονος Ρέντσι, εκτός απροόπτου, θα γίνει ο τρίτος κατά σειρά μη εκλεγμένος πρωθυπουργός της χώρας. Αντιμέτωπος με μια από τις πιο δύσκολες προκλήσεις στη ζωή του, ο πολλά υποσχόμενος δήμαρχος της Φλωρεντίας καλείται να φέρει εις πέρας με επιτυχία το εγχείρημά του, διασφαλίζοντας στη χώρα όχι μόνο την οικονομική αλλά και την πολιτική σταθερότητα, την οποία στερείται εδώ και καιρό. Ο Ματέο Ρέντσι έχει στα χέρια του την ευκαιρία. Θα καταφέρει να κυβερνήσει σαν πραγματικός ηγέτης ή θα διαιωνίσει το αδιέξοδο που έως τώρα επικρατεί; Σαφώς το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο, δεδομένου πως η χώρα έχει υποστεί ποικίλες πολιτικές αναταράξεις τον τελευταίο χρόνο και οι πληγές της είναι ακόμα ανοιχτές. Ένα βασικό πρόβλημα που ο ίδιος θα συναντήσει στην πορεία του είναι ότι θα πρέπει να στηριχθεί στον μη σταθερό εκείνον συνασπισμό, που λειτούργησε ως τροχοπέδη και στον δρόμο του Ενρίκο Λέτα. Ο πρώην πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα μετέβη στο Παλάτσο ντελ Κουιρινάλε, το Προεδρικό Μέγαρο της Ρώμης, για να υποβάλει την παραίτησή του στον Πρόεδρο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο. Ο νέος πρωθυπουργός είναι πιθανόν να καταφέρει προς το παρόν να πειθαρχήσει το κόμμα του. Στο μέλλον, ωστόσο, εάν εμφανιστούν σημάδια διάσπασης, τότε ο Ρέντσι δεν θα μπορεί να θέσει νέους όρους με πρόωρες εκλογές, καθώς η δημοτικότητά του θα έχει μειωθεί. Προς στιγμήν, εξάλλου, δεν έχει παρουσιάσει λεπτομερή σχέδια, εκτός από τον εκλογικό νόμο και τη θέση του πως οικονομική προτεραιότητα είναι η αύξηση της απασχόλησης. Ο Ενρίκο Λέτα, θύμα εσωκομματικού ανταγωνισμού, ανατράπηκε από τον γενικό γραμματέα του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) και δήμαρχο της Φλωρεντίας. Να σημειωθεί πως ο Ρέντσι είναι ο τρίτος κατά σειρά που καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση στην Ιταλία μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο. Έως τις εκλογές που διεξήχθησαν στα τέλη Φεβρουαρίου του 2013 πρωθυπουργός ήταν ο Μάριο Μόντι, ο οποίος όμως παρέμεινε ως υπηρεσιακός ώσπου σχηματίστηκε η κυβέρνηση συνασπισμού από τον Λέτα τον Απρίλιο. Ο Λέτα, ένα μετριοπαθές στέλεχος μέσου βεληνεκούς του PD, ανέλαβε επικεφαλής της κυβέρνησης συνασπισμού Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς ύστερα από δύο μήνες μετεκλογικού αδιεξόδου. Να σημειωθεί πως η προβεβλημένη δικαιολογία για την απομάκρυνση του Λέτα από το ίδιο του το κόμμα, ύστερα από μόλις δέκα μήνες στην εξουσία, είναι ο αργός ρυθμός των μεταρρυθμίσεων. Η ουσία είναι ότι η Ιταλία χρειάστηκε δύο ολόκληρους Όσον αφορά στα σχέδια του προγράμματός του, αυτά σχετίζονται κυρίως με τη μείωση της φορολογίας εργασίας, την ενίσχυση των κοινωνικά ασθενέστερων αλλά και την εύρεση ισχυρότερων κινήτρων για να βρουν δουλειά οι άνεργοι. Πότε θα διευκρινίσει, ωστόσο, ο κύριος Ρέντσι από πού θα βρει τα απαραίτητα χρήματα για τις απολύσεις; Διότι η απάντηση που ο καθένας θα μπορούσε να σκεφτεί είναι από τις περικοπές δαπανών. Ο νέος πρωθυπουργός οφείλει επίσης να αποκαλύψει σύντομα τις λεπτομέρειες και τους άσους που κρύβει στο μανίκι του. Ζητήματα όπως το δικαστικό σύστημα της Ιταλίας, τα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων και ο φόρος περιουσίας είναι καίριας σημασίας που δίχως καθυστερήσεις πρέπει να διευθετηθούν. Αν ο Ρέντσι τα καταφέρει όλα αυτά επάξια, θα κατακτήσει τον ρόλο του εθνικού ήρωα. Αν πάλι όχι, τότε το πολιτικό αδιέξοδο θα ενταθεί ακόμα περισσότερο, ενώ η χώρα πιθανόν να μην έχει άλλη επιλογή από το να επικαλεστεί τις ανώτερες δυνάμεις, όπως π.χ. την τρόικα. Σίγουρα ο Ματέο Ρέντσι δεν θέλει καν να σκέφτεται αυτό το ενδεχόμενο.

15 15 μήνες για να επιλέξει έναν πρωθυπουργό, που διατηρήθηκε στη θέση αυτή δέκα μήνες. Για πολλούς οι Ιταλοί, έχοντας δοκιμάσει όλες τις υπόλοιπες συνταγές, που μόνο την επιτυχία δεν έφεραν, αυτή τη φορά ποντάρουν στη νεανική, «δροσερή» και αθώα μορφή του Ρέντσι προκειμένου να επαναφέρουν βασικές ισορροπίες. Ο νεαρός δήμαρχος γεννήθηκε στη Φλωρεντία το 1975, από τη νομική σχολή της οποίας και αποφοίτησε. Έγινε μέλος του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά ποτέ δεν έγινε βουλευτής. Τον περασμένο Δεκέμβριο εξελέγη ηγέτης του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) της Ιταλίας, που είναι κυρίαρχη παράταξη στη σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού. Στην πιάτσα είναι γνωστός και ως «Il Rottamatore», καθώς σήκωσε ως σημαία του την κατάργηση του πολιτικού κατεστημένου στην Ιταλία, το οποίο θεωρείται ευρέως αναξιόπιστο, έχει στιγματιστεί από τη διαφθορά και έχει απογοητεύσει τον λαό εδώ και δεκαετίες. Ο ίδιος ο Ρέντσι παρουσιάζει τον εαυτό του σε κάθε ευκαιρία ως μια ρήξη με το παρελθόν. Δεν είναι λίγοι αυτοί που τον έχουν χαρακτηρίσει ήρεμη δύναμη. Απολαμβάνει να ανεβαίνει στη σκηνή με μαύρο τζιν και χωρίς σακάκι. Κυκλοφορεί με ένα μικρό αυτοκίνητο ή με ποδήλατο. Είναι χαλαρός και ευκολονόητος, μιλάει χωρίς σημειώσεις για τα πολλά προβλήματα της Ιταλίας και προσφέρει λύσεις ευρείας αποδοχής. Αν μη τι άλλο, έχει το θετικό της ευχάριστης προσωπικότητας. Πάντα προάγει την ιδέα πως η πολιτική μπορεί να εφαρμοστεί με διαφορετικό τρόπο ώστε να φέρνει την αλλαγή. Χαρακτηριστικό είναι πως κάποτε, ολοκληρώνοντας μια τηλεοπτική συζήτηση, είπε πως θα μπορούσε να προσφέρει κάτι πολύ σπάνιο στην Ιταλία: ελπίδα. Όταν ήταν μικρός ασχολήθηκε με τον προσκοπισμό. Για τον λόγο αυτόν πολλοί σήμερα σχολιάζουν πως από τότε που ήταν μικρός φάνηκε η κλίση του να καταπιάνεται με μεγάλα πράγματα. O Mατέο Ρέντσι εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση και ασχολείται με υπηρεσίες μάρκετινγκ - ενός μάρκετινγκ που οι εχθροί του λένε πως υπηρέτησε από τη νεότητά του, έχοντας στόχο να γίνει αυτό που τελικά ήταν ο στόχος του: ο ηγέτης της Ιταλίας. Σήμερα συνεχίζει να είναι πρόσκοπος, ενώ έχει τον ρόλο του επικεφαλής και αρχισυντάκτη προσκοπικού περιοδικού. Τον Σεπτέμβριο του 1999 παντρεύτηκε την τότε φοιτήτρια λογοτεχνίας Agnes, η οποία διδάσκει σήμερα σε γυμνάσιο της Φλωρεντίας. Τη θετική ωστόσο ενέργεια που εκπέμπει ο νέος ηγέτης έρχεται να θέσει στο περιθώριο πρόσφατη δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τα νέα δεδομένα. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι όταν οι Ιταλοί ρωτήθηκαν πώς κρίνουν την ψήφο μομφής την οποία επέβαλε πριν από μία εβδομάδα ο Ματέο Ρέντσι στους κόλπους της ηγεσίας του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) εναντίον του Ενρίκο Λέτα του προκατόχου του επικεφαλής της κυβέρνησης, το 65% των ερωτηθέντων δήλωσε πως πρόκειται για «πλήγμα στη δημοκρατία». Αντιθέτως, μονάχα το 26% θεωρεί πως πρόκειται για μια «ομαλή» αλλαγή κυβέρνησης. Αναμφισβήτητα, οι απαντήσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αισιόδοξες τόσο για τον εντολοδόχο πρωθυπουργό όσο και για τη νέα κυβέρνηση. Μια σχετική πλειοψηφία, 49%, έχει «λίγη ή καθόλου» εμπιστοσύνη σε μια κυβέρνηση Ρέντσι, ενώ το 46% έχει «πολλή ή αρκετή» εμπιστοσύνη σε μια τέτοια κυβέρνηση. Σε γενικές γραμμές, το έργο του Ματέο Ρέντσι δεν είναι εύκολο, πόσω μάλλον τη δεδομένη στιγμή. Απώτερος σκοπός του είναι να τραντάξει τα θεμέλια ενός πολιτικού και οικονομικού συστήματος που βρίσκεται σε αδιέξοδο εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία, με αποτέλεσμα το ιταλικό ΑΕΠ να μειωθεί κατά 7% από το 2007, η ανεργία των νέων να φτάσει στο 42% και το δημόσιο χρέος στο 133% του ΑΕΠ. Η στρατηγική του Ρέντσι είναι επικίνδυνη. Ας μην ξεχνάμε πως εξώθησε σε παραίτηση τον πρωθυπουργό Ενρίκο Λέτα, μέλος του κόμματός του. Η πλειοψηφία του δεν είναι σταθερή, δεν γνωρίζει πολλά από διακυβέρνηση και εναποθέτει τις ελπίδες του στον Σίλβιο Μπερλουσκόνι τον μεγαλύτερο αντίπαλο της Κεντροαριστεράς για την κρίσιμη αναθεώρηση του συντάγματος. Με τον παντοδύναμο Καβαλιέρε στην αντιπολίτευση, ο Ματέο Ρέντσι θα χτίσει εκ νέου την ιταλική πραγματικότητα. Η Ευρώπη αυτή την ώρα ελπίζει στην εξομάλυνση της πολιτικής κατάστασης στην Ιταλία και την αποφυγή νέας αναταραχής. Τυχόν αρνητικές εξελίξεις μορούν να φέρουν ντόμινο επιπτώσεων σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

16 σαν μια σχετικά μακρά περίοδος συσσώρευσης, «Μοιάζει κατά τη διάρκεια της οποίας άλλοτε επιβάρυναν την εικόνα το πολιτικό ρίσκο εν όψει εκλογών του Μαΐου ή οι παλινωδίες-καθυστερήσεις σε μια σειρά από ανοιχτά μέτωπα, και άλλοτε προεξοφλήθηκαν θετικά μια σειρά από παραμέτρους και προσδοκίες. Μοιραία, η αγορά περιμένει μια μορφή εκτόνωσης. Είτε ανοδικής, είτε πτωτικής. Και περιμένει βέβαια και τον καταλύτη, την είδηση, την εξέλιξη, που θα προσδιορίσει την τάση. Τόσο σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, όσο όμως και σε βραχυπρόθεσμο. Τούτο καθώς παρατηρήθηκε στις προηγούμενες συνεδριάσεις μια γενικότερη επενδυτική άπνοια, με μείωση των συναλλαγών και ενδιαφέροντος, μια σχετικά άνευρη συσσώρευση 6-7 συνεδριάσεων μεταξύ και μονάδων, χωρίς όγκους και τζίρους, αλλά και χωρίς ξεκάθαρο στίγμα γενικότερα» σημειώνουν άνθρωποι της αγοράς. «Κάποια στιγμή πρέπει να σπάσουν αυτά τα δεσμά, νομοτελειακά κάπου θα βγάλει το Χρηματιστήριο, αντίδραση ανοδική αν υπάρχουν θετικές εξελίξεις, διόρθωση αν διαψεύδονταν οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί. Άλλοτε καταγράφηκε άνοδος, αλλά κυρίως με στοιχεία ανακύκλωσης του υπάρχοντος κεφαλαίου, με αγοραστικές παρεμβάσεις και με rotation σε δεικτοβαρή χαρτιά, και άλλοτε πτώση, με στοιχεία που παραπέμπουν όχι σε πανικό αλλά σε εμφανή κόπωση των επενδυτών, που περιμένουν την επιβεβαίωση των θετικών ειδήσεων αλλά δεν ξέρουν πότε και αν αυτές θα έρθουν. Ωστόσο, πρέπει να βγάλει κάπου αυτή η συσσώρευση» προσθέτουν οι ίδιοι. Σε κάθε περίπτωση, και σύμφωνα με την εικόνα που παρουσιάζει εσχάτως το ταμπλό, είναι εμφανής η απουσία κατεύθυνσης ελλείψει κινήτρων και... δέλεαρ, με την πλειονότητα των ξένων μάλλον να παραμένει τις τελευταίες εβδομάδες εκτός χορού ή να μην έχει τον ενεργό ρόλο προηγούμενων μηνών, αλλά να είναι πάντα σε επαγρύπνηση. Οι εγχώριοι παίκτες περιορίζονται σε επιλεκτικές κινήσεις, ενώ η αγορά να περιμένει το έναυσμα για να κινηθεί. Είτε πάνω από τις είτε χαμηλότερα των μονάδων, καθώς από τα μέσα Οκτωβρίου του 2013 συνεχίζει την κίνησή της σ ένα εύρος που ενδιάμεσα έχει δώσει και τοπικές κορυφές και τοπικούς πυθμένες. Εάν εξαιρέσουμε τη συνεδρίαση της Τετάρτης, οπότε αίφνης στο τελευταίο μισάωρο οι short επιβλήθηκαν κατά κράτος των long, γενικά οι τελευταίες συνεδριάσεις έδειχναν ότι οι αγοραστές έχουν τραβήξει το πόδι από το γκάζι, και από την άλλη οι εν δυνάμει πωλητές αρνούνταν να επιδείξουν επιθετικές κινήσεις κατοχύρωσης κερδών και σημαντικής μείωσης θέσεων. Η αγορά αναζητεί καύσιμα για να κινηθεί υψηλότερα, ενώ από την άλλη η συνεχιζόμενη συσσώρευση και η απώλεια χρόνου ίσως αποδειχθούν καταλυτικοί παράγοντες όσο θα πλησιάζει ο χρόνος των εκλογικών αναμετρήσεων. Οι ξένοι τηρούν στάση αναμονής όσο εκκρεμούν τα ζητήματα που αφορούν στις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών εν αναμονή του πορίσματος της BlackRock και στην ιδιωτικοποίηση της Eurobank, καθώς και στο σύνολο του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων της χώρας. Ταυτόχρονα, η εύρεση λύσης για τη διευθέτηση του χρηματοδοτικού κενού της Ελλάδας και ο τρόπος αποπληρωμής των δανείων δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει, με όλα τα σενάρια για επιμήκυνση στα 50 χρόνια και νέο δάνειο να είναι ανοιχτά. Σ έναν βαθμό, όπως λένε παράγοντες του χώρου, ίσως η αγορά προεξόφλησε πολύ γρήγορα τις προσδοκώμενες εξελίξεις (χρέος, συμφωνία με τρόικα, έξοδος στις αγορές, αναβάθμιση από ξένο οίκο, νέος νόμος ανακεφαλαιοποίησης, ΑΜΚ Eurobank, αποτελέ- Αξίζει πάντως να αναφέρουμε και ένα άλλο σκεπτικό, πιο πονηρό, που αναδίδει «άρωμα υποτιμητικής κερδοσκοπίας», καλυμμένο από τον «μανδύα» αυτής της στασιμότητας που παρατηρείται εσχάτως. Το σκεπτικό αυτό αναπτύσσεται ίσως και με την αρωγή της διασποράς πλήθους φημών, ειδήσεων και πληροφοριών, ενίοτε αντικρουόμενων μεταξύ τους, κυρίως από ξένα μέσα ενημέρωσης αλλά και από εγχώριες αρμόδιες αρχές. Λένε, λοιπόν, παράγοντες της αγοράς ότι αυτό το κάπως θολό τοπίο που επικρατεί σε μια σειρά από φλέγοντα ζητήματα, μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας και βαρύτητας, που όμως το καθένα παίζει τον δικό του ρόλο, έρχεται να «κουμπώσει» με την ατονία που παρατηρείται στο ταμπλό και τις πτωτικές διαθέσεις που εσχάτως επικρατούν στο Χ.Α. Σαν κάποιοι με το ζόρι να θέλουν να δημιουργήσουν συνθήκες που ευνοούν πτώση στις τιμές. Και δεδομένου ότι κάποιοι ξένοι παίκτες, είτε emerging funds εξ Αμερικής, και όχι μόνο, είτε long only funds, είτε ακόμα και κάποια hedge funds που πούλησαν «ακριβά» και θέλουν να αγοράσουν «φθηνότερα», αλλά και κάποια εγχώρια «ισχυρά χέρια», ψάχνουν για καλύτερες τιμές εισόδου, ήτοι πιο χαμηλές, προκύπτει το συνωμοσιολογικό σενάριο ότι κάποιοι πόλοι επιδιώκουν να τοποθετηθούν φθηνότερα, προεξοφλώντας ακολούθως άνοδο. Βέβαια, και αυτό θα φανεί στην πορεία και στην πράξη, δηλαδή στο ταμπλό, καθώς μπορεί να υπάρχουν, κατά κάποιους χρηματιστές, αποχρώσες ενδείξεις, ωστόσο η αλήθεια είναι ότι και η αγορά με την εικόνα της και την έλλειψη καταλυτών έτσι κι αλλιώς βοήθησε για να δούμε ανακοπή της πορείας προς τα νέα υψηλά, αλλά και τάσεις διόρθωσης. Πόσω μάλλον όταν αδυνατούν κυβέρνηση και Χ.Α. να βρούνε μια «στήριξη», και ενώ ερχόταν και το χθεσινό κλείσιμο στο ΧΠΑ, με ό,τι αυτό συνεπάγετο. Σε κάθε περίπτωση, το προσεχές διάστημα είναι κρίσιμο. Στις 24 Φεβρουαρίου θα έρθει η

17 17 σματα BlackRock κ.λ.π.), καθώς και τις καλές ειδήσεις που έσκασαν (π.χ. πλεονάσματα, ΑΕΠ κ.λ.π.), και αναμένει είτε επιβεβαίωση με γεγονότα τα οποία ακόμη καθυστερούν, και έτσι οι επενδυτές στον κίνδυνο αύξησης του ρίσκου μαζεύονται είτε νέους θετικούς καταλύτες. Οι χαμηλοί όγκοι και τζίροι ξεκάθαρα προβληματίζουν, αποδεικνύουν ότι η αγορά στις τελευταίες τουλάχιστον συνεδριάσεις στηρίζεται σε εσωτερικές δυνάμεις, ενώ οι ξένοι έχουν ανακρούσει πρύμναν. Η αγορά έχει στεγνώσει από συναλλαγές, κάτι που την καθιστά εντελώς ρηχή και εύκολη στις διακυμάνσεις, αλλά και στη... χειραγώγηση. Όπως σημειώνουν στελέχη του χώρου και brokers, μπορεί να υπάρχει μια φθορά τις τελευταίες ημέρες εύλογη, καθώς δεν βγαίνουν ειδήσεις που θα υποστηρίξουν τα επίπεδα των και μονάδων, που είναι ο άμεσος και πρώτος στόχος, μπορεί ακόμα να μην είναι ορατές οι και μετά οι μονάδες, από την άλλη όμως πλευρά δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ξεφορτώματος ή πανικού. Δηλαδή, μπορεί να υπάρχει εμφανής λειψυδρία σημαντικών ειδήσεων, μπορεί οι τίτλοι με αρνητικό πρόσημο να είναι οι πρωταγωνιστές στις περισσότερες από τις τελευταίες συνεδριάσεις, όμως σοβαρές πωλήσεις δεν βγαίνουν. Τα ενεργά χαρτοφυλάκια που συνεχίζουν να διαμορφώνουν κλίμα και διαθέσεις στο Χ.Α. φαίνεται πως δεν έχουν αποφασίσει ακόμα ότι ήρθε η ώρα για μια σημαντική διόρθωση, συνεχίζοντας την ελεγχόμενη κίνηση των βασικών δεικτών. Η εικόνα δείχνει ότι, εάν προκύψουν πραγματικές θετικές ειδήσεις και εξελίξεις, τότε η «Λ. Αθηνών» μπορεί να ανακτήσει το ανοδικό της τέμπο, να ξαναπιάσει τα υψηλά της αλλά και να δώσει νέα περαιτέρω αντίδραση. Αν επιβεβαιωθούν οι θετικές ειδήσεις για BlackRock, νόμο ανακεφαλαιοποίησης και Eurobank, εάν ανάψει πράσινο φως από την τρόικα ή σκάσουν άλλες με μεγαλύτερο ειδικό βάρος, τότε η αγορά, είτε μέσω εισροής νέων κεφαλαίων είτε αυτοτροφοδοτούμενη, θα συνεχίσει ανοδικά με στόχο έως τις μονάδες. Ωστόσο, για την ώρα δείχνει «βαριά και ασήκωτη», καθώς έσπευσε να προεξοφλήσει μελλοντικές ειδήσεις και προσδοκίες. Έτσι, ενώ για την ώρα απουσιάζει ο καταλύτης, οι όγκοι περιορίστηκαν, η συναλλακτική δραστηριότητα ατόνησε, από την άλλη πλευρά στην προσδοκία των θετικών ειδήσεων η αγορά δεν διορθώνει σοβαρά, αγνοώντας ξαφνικά και πάλι το υπαρκτό πολιτικό ρίσκο. Ουδείς όμως μπορεί να προδικάσει τη συνέχεια εάν έχουμε αρνητικές εκπλήξεις και σπάσουν κρίσιμα τεχνικά όρια που οδηγήσουν προς τα «κάτω νούμερα της συσσώρευσης», σημειώνουν οι brokers. Σε πολύ βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, βέβαια, τόσο ο Γενικός Δείκτης όσο και ο δείκτης της υψηλής κεφαλαιοποίησης διατηρούνται σε ανοδικό κανάλι, με τα όρια αλλαγής της βραχυχρόνιας τάσης να εντοπίζονται στις και στις 400 μονάδες, αντίστοιχα, και το πολύ άμεσο «μαξιλαράκι ασφαλείας» να κατεβαίνει έως τις και 395 μονάδες για Γ.Δ. και FTSE 25. Εάν πάντως τα πράγματα πάνε καλά, οι παράγοντες του χώρου εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα πιστοποιήσει ότι αποτελεί hot story, θα ξεπεραστούν οι επιφυλάξεις των long only funds και θα πυκνώσουν οι αγορές των emerging funds, με την πορεία των εισροών να βαίνει σταδιακά και πάλι αυξανόμενη. Άποψη την οποία δεν συμμερίζεται το σύνολο της αγοράς, σημειώνοντας ότι οι αποτιμήσεις είναι ήδη στα υψηλά τους. Ένας από τους πιο επιτυχημένους διαχειριστές κεφαλαίων στην Ευρώπη, ο Μπάρι Νόρις, ο οποίος έχει επενδύσει σε μετοχές ελληνικών, ιταλικών, ισπανικών, πορτογαλικών και ιρλανδικών εταιρειών, υποστηρίζει πως τα χρηματιστήρια της περιφέρειας της Ευρωζώνης θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Financial Times», ο κ. Νόρις έχει επενδύσει, ως υπεύθυνος (chief investment officer) της εταιρείας Argonaut Capital Partners, το 39% των διαθεσίμων ύψους 219 εκατ. στερλινών του κεφαλαίου Argonaut European Alpha Fund στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία. Οι F.T. υποστηρίζουν πως από την αρχή του 2014 το Ελληνικό Χρηματιστήριο σημειώνει άνοδο 9,4%, το ιταλικό 7,7%, το ιρλανδικό 7,2% και το ισπανικό 2,5%, παρά την υποχώρηση άλλων αγορών παγκοσμίως. Ο διαχειριστής κεφαλαίων επισημαίνει πως τα χρηματιστήρια της περιφέρειας της Ευρωζώνης θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά, επωφελούμενα τόσο από την έξοδο των επενδυτών από τις αναδυόμενες αγορές όσο και από την οικονομική ανάκαμψη που έχει αρχίσει, και πως το ράλι της αγοράς από τον Αύγουστο του 2012 έχει ωθήσει τον λόγο των τιμών των μετοχών προς τα κέρδη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία. Σύμφωνα με τον ίδιο, πολλές εταιρείες της περιοχής θα δουν τα κέρδη τους να αυξάνονται αλματωδώς, λόγω της πρόσφατης αναδιάρθρωσής τους και των μειώσεων κόστους. Η κερδοφορία των επιχειρήσεων, όπως υπολογίζεται από την απόδοση του μετοχικού κεφαλαίου, κυμαίνεται μεταξύ του 17% και 38% του υψηλού του 2007 στις περιφερειακές αγορές, έναντι 47% έως 87% αλλού στην Ευρώπη. «Θεωρούμε ότι η προοπτική για επενδύσεις στη Νότια Ευρώπη σήμερα είναι αντίστοιχη με την προοπτική για επενδύσεις στις αναδυόμενες αγορές μετά την κρίση του 1998, καθώς η σημειωθείσα τότε στη συνέχεια ανοδική τάση των μετοχών των αναδυόμενων αγορών είχε τη βάση της στην οικονομική κρίση, που κατέστησε αναγκαία την αναδιάρθρωση των οικονομιών και των εταιρειών» ανέφερε χαρακτηριστικά. Μάλιστα, ο ίδιος επισήμανε πως δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στην Τράπεζα Πειραιώς, στην Banca Intesa, στην Bankia και στην ιταλική τσιμεντοβιομηχανία Buzzi Unicem. τρόικα στην Ελλάδα, άρα η επόμενη εβδομάδα αναμένεται να είναι σημαντική και να καθορίσει τον ρυθμό, αφού θα δείξει αν οι προσδοκίες θα επιβεβαιωθούν. Η επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα από την ερχόμενη Δευτέρα ανοίγει νέο κύκλο προσδοκιών αλλά και χρονοτριβής στην αγορά, με ορίζοντα τουλάχιστον το Eurogroup του ερχόμενου Μαρτίου, αν όχι εκείνο του Απριλίου που θα γίνει στην Αθήνα. Ο Μάρτιος θα είναι σημαντικός μήνας και γιατί αναμένεται να δημοσιοποιηθεί η έκθεση της BlackRock ώστε να προχωρήσει ο νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τη Eurobank και να εκταμιευθούν οι επόμενες δόσεις. Παράλληλα, αναμένονται και οι αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας. Στις 23 Απριλίου η Eurostat θα επικυρώσει τις ελληνικές εκτιμήσεις για το πρωτογενές πλεόνασμα και αργότερα θα εξεταστεί το θέμα του χρηματοδοτικού κενού για το 2014, δηλαδή αν θα χρειαστούν νέα μέτρα.

18 18 Δημιουργώντας, με αυτή τη συμπεριφορά, επενδυτικό εκνευρισμό και αδυναμία ανοδικής συνέχειας και κίνησης πάνω από τις μονάδες, βάζοντας έτσι ως επόμενο στόχο το πλαίσιο μεταξύ των με μονάδων. Η ανοδική αυτή κωλυσιεργία καλλιεργεί καθοδικές δυνάμεις οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν τον Γενικό Δείκτη σε ένα πτωτικό retracement προς την περιοχή στήριξης των μονάδων. Στην εξέλιξη μιας τέτοιας κίνησης ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται το επίπεδο των μονάδων, καθώς εάν η τμήση συνοδευτεί με υψηλό τζίρο συναλλαγών θα ανάψει το φως για ένα πιθανό καθοδικό peak προς τις μονάδες. Το πιο απευκταίο σενάριο ανοδικής κίνησης θα ήταν η δημιουργία μια «χλιαρής» διάσπασης τόσο των όσο και των μονάδων με τζίρο, που θα μπορούσε να εγκλωβίσει σημαντική αγοραστική δύναμη, και μια γρήγορη επιστροφή μετά από δύο ή τρεις συνεδριάσεις χαμηλότερα των μονάδων. Σενάριο το οποίο θα προκαλούσε ανοδική αστάθεια στο υπάρχον μεσοπρόθεσμο ανοδικό κύμα με το εγκλωβισμένο βραχυχρόνιο χρήμα να προκαλούσε ρευστοποιήσεις εκτόνωσης ίσως και χαμηλότερα των μονάδων. Όσον αφορά στον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης FTSE 25 το διαγραμματικό ζητούμενο είναι ο ισχυρός απεγκλωβισμός από τη ζώνη αντίστασης των 418 με 420 μονάδων και μετέπειτα ανοδικής κίνησης προς το ισχυρό σημείο αντίστασης των 428 μονάδων (υψηλό 10ης Ιανουαρίου ). Περαιτέρω αδυναμία ανοδικής διάτρησης και κίνησης υπεράνω των 425 μονάδων θα οδηγήσει σε ένα βίαιο καθοδικό κύμα εκτόνωσης αρχικά προς τις 405 μονάδες και μετά προς τη σημαίνοντα ζώνη στήριξης των 400 με 394 μονάδων. Και εδώ όπως και στον Γενικό Δείκτη οι δυνάμεις ανοδικής διάσπασης και αλλαγής ρότας θα πρέπει να είναι τέτοιες που θα μπορούσαν να επιφέρουν ισχυρή αλλαγή μεσομακροπρόθεσμου επιπέδου διακύμανσης, κατέληξε ο ίδιος. Ο γερμανικός δείκτης της υψηλής κεφαλαιοποίησης DAX 30 μετά την πλαστή (fake) καθοδική διάσπαση του μακροπρόθεσμου ανοδικού καναλιού στις μονάδες έχει επιδοθεί σε ένα γρήγορο ανοδικό κρεσέντο, επαναφέροντάς τον με αξιώσεις όχι μόνο μέσα στο κανάλι αλλά και πάνω από τον αργό απλό κινητό μέσο των 50 ημερών, στις μονάδες. Από εδώ και έπειτα όμως η επαφή του δείκτη με την περιοχή αντίστασης των μονάδων έχει επιφέρει μια παροδική ανοδική αλλεργία λειαίνοντας το έδαφος για ένα καθοδικό pullback προς τη στήριξη της Fibo κάτω κεντρικής γραμμής του καναλιού στις με μονάδες περίπου. Η πιθανή εκπλήρωση του προαναφερόμενου καθοδικού σεναρίου θα χρειαστεί ενδελεχή ανάλυση, καθώς βρίσκεται στο διαγραμματικό «σταυροδρόμι» μεταξύ των βραχυχρόνιων τάσεων της αγοράς. Στην περίπτωση που ο δείκτης διασπάσει τελικά με επιβεβαίωση την περιοχή αντίστασης των μονάδων τότε θα πρέπει να υπερβάλει εαυτόν, καθώς θα ανοίξει τον δρόμο για την άνω πλευρά του προαναφερόμενου καναλιού πέραν του ψυχολογικού ορίου των μονάδων. Ιδιαίτερα αρνητικό φαινόμενο παραμένει ο μειούμενος τζίρος που θα χρειαστεί να αυξηθεί σε περίπτωση που η αγορά θελήσει να κάνει την υπέρβαση των πρόσφατων υψηλών, επισήμανε ο Ηλίας Ζαχαράκης, ενώ υπάρχει και σημαντική υστέρηση από πλευράς νέων που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Ουσιαστικά έχουμε ήδη 4 μήνες συσσώρευσης ανάμεσα στις και μονάδες και ο Φεβρουάριος που τρέχει θα δούμε αν είναι ικανός να μας δώσει άμεσα συνέχιση της κίνησης. Στο πολιτικό σκηνικό, όσο περνάνε οι μέρες φαίνεται να μπαίνουμε για τα καλά σε προεκλογική περίοδο, κάτι που δεν είναι κατ ανάγκη κακό για την αγορά. Η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να λύσει πολλά θέματα με το νέο φορολογικό, μιας και όσο κωλυσιεργεί προβληματίζει την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Το ελληνικό spread ήδη σε νέα χαμηλά, δείχνει πως το 2014 είναι ικανό να καταφέρει να μας πάει σε επίπεδα που θα μπορούσαμε να κάνουμε «δοκιμαστική πτήση» στις αγορές. Πλέον, το μεγαλύτερο μέρος των 320 δισ. είναι διακρατικό, ενώ αν το ΤΧΣ καταφέρει την επόμενη τετραετία να πάρει πίσω τα 50 δισ. από τη διάσωση των τραπεζών τότε το χρέος, παράλληλα με μια σημαντική επιμήκυνση και μερικές ακόμα παρεμβάσεις, θα πέσει σε επίπεδα βιώσιμα και διατηρήσιμα. «Φυσικά, χωρίς νέο δανεισμό δύσκολα μπορούμε να δούμε ανάπτυξη η οποία με την σειρά της μπορεί να μειώσει σταδιακά τους δυσβάστακτους φόρους που δεν οδηγούν πουθενά. Η οικονομία είναι αρκετά ευάλωτη, ακόμα και κάτω από την ασπίδα της Ευρώπης, παρ όλα αυτά το ότι το χρέος έχει γίνει διακρατικό από ιδιωτικό είναι το πιο σημαντικό στην όλη υπόθεση», σύμφωνα με την εκτίμηση του αντιπροέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Fast Finance ΑΕΠΕΥ. ATTICA WEALTH MANAGEMENT Σε αναζήτηση αιτίας για τη διάσπαση των σχετικά πρόσφατων υψηλών βρίσκεται η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά, κατά την άποψη του Θεόδωρου Κρίντα. Παρά τη γρήγορη αντίδραση από τα χαμηλά του Ιανουαρίου, είναι εμφανής η ανάγκη ανεύρεσης της είδησης-καταλύτη που θα ενισχύσει το υπάρχον ενδιαφέρον και θα οδηγήσει τον Γενικό Δείκτη υψηλότερα των μονάδων. Στα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς η συγκέντρωση του ενδιαφέροντος σε ελάχιστους τίτλους, με «νέο» χαρακτηριστικό την ανυπαρξία κινητικότητας σε μετοχές που θεωρητικά έχουν υστερήσει και διαθέτουν τα θεμελιώδη για να απαιτήσουν καλύτερη χρηματιστηριακή μεταχείριση. Η συναλλακτική αφύπνιση στα χαμηλότερα στρώματα του ταμπλό απαιτεί ενεργοποίηση εγχώριων κωδικών λιανικής που είθισται να κινούνται με καθυστερημένα αντανακλαστικά και αφού ο Δείκτης έχει κατακτήσει υψηλότερα επίπεδα τιμών. Για να αποφευχθεί αυτή η περίπτωση συνιστώνται κινήσεις επιλεκτικών, αλλά έγκαιρων, τοποθετήσεων για τους μικροεπενδυτές που παραδοσιακά κινούνται με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Από την άλλη, «οι μειωμένες συναλλαγές των τελευταίων συνεδριάσεων πιθανότατα συνδέονται με την περιστασιακή παρακολούθηση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου από μερίδα ξένων χαρτοφυλακίων που συμμετέχουν ή απέχουν ανάλογα με τη ροή των νέων», ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της Attica Wealth Management.

19

20 20 53 Υψηλότερη τιμή-στόχο για τη μετοχή της Τιτάν, στα 25 ευρώ από 21,80 ευρώ προηγουμένως, έθεσε η Goldman Sachs, διατηρώντας παράλληλα σύσταση «buy». Ο αμερικανικός οίκος ανέφερε ότι συνεχίζει να βλέπει την ελληνική τσιμεντοβιομηχανία ως ένα ελκυστικό στοίχημα πάνω στην αμερικανική ανάκαμψη, με τη βασική αγορά του ομίλου στις ΗΠΑ, τη Φλόριντα, να συνεχίζει να υπεραποδίδει έναντι του μέσου όρου στις ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, η Goldman διαπιστώνει σημαντική δυνατότητα ομαλοποίησης της δραστηριότητας στην Ελλάδα, όπου η ανανέωση των συμβάσεων του Δημοσίου θα μπορούσε να αποφέρει το πρώτο έτος θετικού τζίρου από την αρχή της ύφεσης. Επίσης, αναφέρει πως η Τιτάν θα είναι μεταξύ των εταιρειών του κλάδου που θα γνωρίσουν μεγαλύτερη αναβάθμιση των εκτιμήσεων για τα EBITDA χάρη στην ομαλοποίηση του όγκου παραγωγής. Νέες κινήσεις ετοιμάζει η Attica Bank, που θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αύξηση του ενεργητικού της κατά σχεδόν 5%, αναδιάρθρωση του δικτύου και δημιουργία ειδικής μονάδας διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πρόκειται, ως γνωστόν, για τη μοναδική τράπεζα που ανακεφαλαιοποιήθηκε χωρίς την εμπλοκή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και στοχεύει, με το νέο αναπτυξιακό πρόγραμμα που έχει στα σκαριά, να προσφέρει λύσεις, κυρίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ρίχνοντας ρευστό στην αγορά. στη σέντρα Σε υποβάθμιση της σύστασής της για τη μετοχή του ΟΤΕ σε «ουδέτερη» προχώρησε η Goldman Sachs, σε έκθεσή της συνολικά για τον κλάδο τηλεπικοινωνιών στις αναδυόμενες αγορές. Ωστόσο, αύξησε οριακά την τιμή-στόχο στα 13,5 ευρώ, από 13,4 πριν. Ο ξένος οίκος βάσισε την απόφασή του στην πρόσφατη υπεραπόδοση που επέδειξε η μετοχή, μιας και από τις 21 Ιανουαρίου, όταν η επενδυτική έθεσε σύσταση «αγορά», η μετοχή έχει κάνει ράλι σχεδόν 15%, έναντι πτώσης του δείκτη των αναδυόμενων αγορών MSCI Emerging Markets. Σύμφωνα με την Goldman, το ράλι βασίστηκε κυρίως στη συνεχιζόμενη βελτίωση του κλίματος στην ελληνική αγορά, αλλά και στη συζήτηση που ξεκίνησε για πιθανή αύξηση του μεριδίου της Deutsche Telekom στον ΟΤΕ. Όπως γράφουν οι αναλυτές της επενδυτικής, ο ΟΤΕ πλέον βλέπει τα αποτελέσματα του μετασχηματισμού του την τελευταία τριετία. Εκτιμούν δε ότι η εταιρεία θα καταφέρει να μειώσει επιπλέον τον δείκτη leverage της στο 0,9 για το σύνολο της χρήσης του 2014, όταν το 2011 ήταν 2,3. Παράλληλα, θεωρεί ότι θα μειώσει και άλλο το κόστος του προσωπικού, ενώ θα βελτιώσει ακόμα περισσότερο την αποδοτικότητά της. Αυτές οι περικοπές θα στηρίξουν και τα περιθώρια των EBITDA, σύμφωνα με την Goldman, αφού περιμένει να υπάρξουν πιέσεις από το σκέλος σταθερής τηλεφωνίας. Την ίδια ώρα, η Piraeus Sec ανέβαζε τον πήχυ για τον τίτλο του ΟΤΕ στα 12,7 ευρώ, από 9,8 ευρώ προηγουμένως, υποβαθμίζοντας σε «ουδετερότητα» («neutral») τη σύσταση, από «outperform» προηγουμένως. Η αύξηση της τιμής-στόχου της μετοχής οφείλεται στα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, αλλά και στο χαμηλό μεσοσταθμικό κόστος κεφαλαίου. Σύμφωνα με τη χρηματιστηριακή, στα τωρινά επίπεδα η τιμή της μετοχής είναι δίκαια αποτιμημένη, ενώ μια αναβάθμιση της αποτίμησης θα μπορούσε να προκληθεί από μια γρηγορότερη από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη και βελτιωμένη τιμολόγηση, που οφείλονται στη βελτίωση της νομοθεσίας και στον εξορθολογισμό του ανταγωνισμού. Προβλέπει έσοδα ύψους 1,02 δισ. στο τρίμηνο, μειωμένα κατά 1,5% σε ετήσια βάση, με ζημιές στο δ τρίμηνο 158,5 εκατ., λόγω του κόστους της εθελουσίας Η διοίκηση της τράπεζας υπό τον Γ. Γαμβρίλη δεν κρύβει το ενδιαφέρον της για την απόκτηση συνεταιριστικών τραπεζών, ενώ σημειώνεται ότι από τον περασμένο Ιούλιο η τράπεζα έχει μηδενίσει την έκθεσή της στον έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τραπέζης της Ελλάδος (ELA) και έχει μειώσει την εξάρτησή της από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Παράλληλα, η επιτυχημένη ΑΜΚ είχε αποτέλεσμα την ενίσχυση των καταθέσεων κατά περίπου 800 εκατ. ευρώ στο ίδιο διάστημα. Σημείο καμπής θα αποτελέσει το 2014 για τη ΔΕΗ, σημείωσε σε ανάλυσή της η Wood, μετά και την κατάργηση του μηχανισμού ανάκτησης μεταβλητού κόστους (VCRM) για τους ανεξάρτητους παραγωγούς ενέργειας από τον Ιούλιο του Η τσέχικη χρηματιστηριακή αυξάνει την τιμή-στόχο κατά 26%, στα 14 ευρώ, για τη μετοχή της ΔΕΗ, δίνοντας σύσταση «buy». Αν και φαίνεται αμφίβολο να αυξήσει ιδιαίτερα τα τιμολόγιά της η ΔΕΗ, την ώρα που η οικονομία μόλις αρχίζει να εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης (γι αυτό και θα συνεχιστούν οι σχετικά μεγάλες απώλειες στους παρόχους), η κατάργηση του VCRM, σε συνδυασμό με την περιστολή των δαπανών, τους υψηλότερους συντελεστές πληρότητας και τον βραδύτερο ρυθμό τροφοδοσίας, θα μπορέσει να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε κερδοφορία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Wood. Συμπληρώνει δε ότι οι όποιες αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας θα σηματοδοτήσουν περαιτέρω άνοδο της μετοχής. Παράλληλα, σημειώνει, το 2014 θα είναι μια χρονιά αύξησης της ζήτησης για ενέργεια στην Ελλάδα, ενώ σημειώνει ότι εάν καταλήξουν επιτυχώς οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Gazprom και ΔΕΠΑ, αυτό θα σημάνει εξοικονόμηση 50 εκατ. ευρώ ετησίως για τη ΔΕΗ. Στην εκτίμησή της η Wood βλέπει ότι, παρά το ράλι άνω του 50% που κατέγραψε η μετοχή της ΔΕΗ από το περασμένο καλοκαίρι, αναμένεται να διαπραγματευτεί 5,8 φορές τα εκτιμώμενα EV/EBITDA της διετίας και 9,8 φορές τα κέρδη ανά μετοχή, με έκπτωση 20% έναντι των ανταγωνιστών της. Με την τιμή-στόχο που της δίνει η Wood, η μετοχή θα διαπραγματευτεί κατά μέσο όρο 6,3 φορές τα EV/EBITDA και 12,4 φορές τα κέρδη ανά μετοχή ή με premium 5% έναντι των ανταγωνιστών της. εξόδου, ύψους 240 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την Piraeus Sec, στο σύνολο του 2013 αναμένεται τα καθαρά κέρδη να διαμορφωθούν στα 317 εκατ. ευρώ, το 2014 στα 337 εκατ. ευρώ και το 2015 στα 362 εκατ. ευρώ. Σε «neutral», από «outperform», υποβάθμισε τη σύστασή της για τη μετοχή του ΟΤΕ και η Alpha Finance, η οποία έδωσε τιμή-στόχο τα 13 ευρώ. Όπως επισήμανε η χρηματιστηριακή, τα τρέχοντα αυξημένα επίπεδα της τιμής της μετοχής δεν δικαιολογούνται πλέον από τις προοπτικές κερδοφορίας του Οργανισμού, προσθέτοντας: «Εκτός και εάν διαφανεί κάποια σημαντική βελτίωση στην αύξηση πωλήσεων πάνω από τις εκτιμήσεις μας, θεωρούμε ότι τα περιθώρια ανόδου είναι περιορισμένα». Την πρόθεση της τράπεζας να διαθέσει τα κεφάλαια από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου για την έξοδο της χώρας από την κρίση και για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας γνωστοποίησε ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Χρ. Μεγάλου. Συνεχίζοντας τον ευρύ κύκλο επαφών που έχει εγκαινιάσει με την επιχειρηματική κοινότητα και τους πελάτες της τράπεζας σε όλη τη χώρα, ο κ. Μεγάλου τονίζει σε σχετικές εκδηλώσεις ότι η επιστροφή στην ανάπτυξη πρέπει να έχει βιώσιμο χαρακτήρα, προσθέτοντας: «Για να συμβεί αυτό, δεν μπορεί παρά να στηριχθεί σε υγιείς επιχειρήσεις, με εξωστρεφή προσανατολισμό, ισχυρή παραγωγική βάση, καινοτόμα προϊόντα, ανταγωνιστικές στις παγκοσμιοποιημένες αγορές». «Αυτό, με τη σειρά του, απαιτεί επενδύσεις» τονίζει ο κ. Μεγάλου. «Για να επενδύσουν οι επιχειρήσεις χρειάζονται ρευστότητα και στήριξη από το τραπεζικό σύστημα. Έτσι βλέπουμε τον ρόλο μας, τον ρόλο της Eurobank, στη νέα φάση που θα σηματοδοτήσει η έξοδος της Ελλάδας από την κρίση. Τα κεφάλαια που επιδιώκουμε να αντλήσουμε έχουν αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Να μπορέσουμε από ισχυρή Τιμή-στόχο τα 7,75 ευρώ και σύσταση «neutral» για τα Ελληνικά Πετρέλαια έδωσε η UBS, επισημαίνοντας ότι τα περιθώρια κέρδους στη διύλιση έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στη μετοχή. H ελβετική τράπεζα επισημαίνει ότι τα Ελληνικά Πετρέλαια επηρεάζονται περισσότερο από την εγχώρια αγορά παρά από τα περιθώρια κέρδους στη διύλιση, ενώ συνήθως η εταιρεία δεν υπεραποδίδει την περίοδο χαμηλής ζήτησης (Φεβρουάριος-Απρίλιος). Οι αποδόσεις της ήταν ευθυγραμμισμένες με την ελληνική αγορά την περίοδο αυτή από το 2006 έως το Παράλληλα, επισημαίνει ότι τα έτη κατά τα οποία η μετοχή κατέγραψε θετικές και αρνητικές επιδόσεις δεν ταυτίζονται με τα έτη θετικής και αρνητικής εξέλιξης, αντιστοίχως, στα περιθώρια κέρδους. Η UBS επισημαίνει ότι οι χαμηλές επιδόσεις της μετοχής (πτώση 7% σε ετήσια βάση) οφείλονται κατά ένα μέρος στις πληροφορίες για πώληση του μεριδίου του 35%, που κατέχει το Δημόσιο. Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι ενδεχόμενη βελτίωση στα περιθώρια κέρδους θα προσφέρει στήριξη στην τιμή της μετοχής, αλλά η Ιστορία δείχνει ότι συνήθως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Την ίδια ώρα, ο ξένος οίκος έδωσε τιμή-στόχο 9 ευρώ και σύσταση «buy» για τη Motor Oil, επισημαίνοντας τις αξιόπιστες επιδόσεις της αλλά και την ισχυρή επιρροή της ελληνικής αγοράς στην πορεία της μετοχής. Η ελβετική τράπεζα τονίζει ότι η Motor Oil έχει υπεραποδώσει στην ελληνική αγορά κατά μέσο όρο 8% την περίοδο χαμηλής ζήτησης για το πετρέλαιο (από Φεβρουάριο έως Απρίλιο) από το 2006 έως το Η μόνη χρονιά που υποαπέδωσε ήταν το 2009, όταν είχε αρνητική εξέλιξη στα περιθώρια κέρδους. Η UBS αναφέρει ότι η εξέλιξη των περιθωρίων κέρδους της εταιρείας έχει άμεση σχέση με την εγχώρια αγορά. Παράλληλα, η ελληνική αγορά επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τη μετοχή, σε αντίθεση με άλλους τίτλους του κλάδου, που επηρεάζονται περισσότερο από τις εξελίξεις στην Ευρώπη. Ισχυρά εκτιμά η IBG πως θα είναι τα αποτελέσματα που θα ανακοινώσει η Jumbo για το β τρίμηνο/α εξάμηνο της χρήσης του δημοσιονομικού έτους που λήγει τον Ιούνιο του 2014 και περιλαμβάνει την περίοδο των Χριστουγέννων. Σε έκθεσή της η χρηματιστηριακή διατηρεί τη σύσταση «buy» για τη μετοχή της εταιρείας, καθώς και την τιμή-στόχο στα 13,3 ευρώ. Η χρηματιστηριακή εκτιμά πως τα καθαρά κέρδη της εταιρείας θα ενισχυθούν κατά 5,6% το α εξάμηνο του 2014 στα 59,6 εκατ. ευρώ, έναντι 56,5 εκατ. ευρώ το α εξάμηνο του 2013, ενώ αναμένει αύξηση κερδών 5,7% το β τρίμηνο στα 41,5 εκατ. ευρώ, από 39,3 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Επίσης, αύξηση 8,2% αναμένεται να εμφανίσουν τα έσοδα της εταιρείας το β τρίμηνο στα 185,5 εκατ. ευρώ, από 171,4 εκατ. θέση να συμβάλουμε στη χρηματοδότηση της οικονομίας» καταλήγει ο ίδιος. Η δυνατότητα των ελληνικών τραπεζών για τη χορήγηση δανείων και την πραγματοποίηση των επιχειρησιακών τους σχεδίων περιορίζεται από τη διαφωνία της ελληνικής κυβέρνησης και των διεθνών πιστωτών σχετικά με το ύψος των κεφαλαιακών κενών, δήλωσε στο Reuters o αναπληρωτής CEO της Εθνικής Τράπεζας Πέτρος Χριστοδούλου. Ο κ. Χριστοδούλου τόνισε πως οι καθυστερήσεις στις χορηγήσεις δανείων μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο στην ανάπτυξη. «Οι τράπεζες είναι η καρδιά της οικονομίας, κι αν η καρδιά αυτή δεν παρέχει ρευστότητα στην ελληνική οικονομία, η τελευταία θα εξασθενήσει» σημείωσε. Ο κ. Χριστοδούλου επισήμανε ότι η τράπεζά του ήταν επιφυλακτική στη χορήγηση δανείων μέχρι και πριν από δύο εβδομάδες, όταν αποφάσισε να ανακοινώσει πως θα προχωρήσει σε σχέδιο χορήγησης δανείων 3 δισ. ευρώ σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. «Είπαμε ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο, πρέπει να εφαρμόσουμε το επιχειρηματικό μας σχέδιο» τόνισε. Όπως δήλωσε στο Reuters, Στα 25 ευρώ, από 18,9 πριν, αύξησε την τιμή-στόχο για τη μετοχή της Folli Follie η Alpha Finance (Α.F.), διατηρώντας σύσταση «neutral». Με βάση τις εκτιμήσεις της χρηματιστηριακής, τα έσοδα και τα καθαρά κέρδη της εταιρείας το 2013 θα ανέλθουν στα 919 και 299 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα. Για την περίοδο έως το 2015 η Alpha Finance προβλέπει ότι η μέση ετήσια μεταβολή των EBITDA θα κινηθεί με ρυθμό -2,3%. Σύμφωνα με την Alpha Finance, τα καθαρά κέρδη αναμένεται να διαμορφωθούν το 2014 στα 218 εκατ. ευρώ και το 2015 στα 133 εκατ. ευρώ. Σε αύξηση της τιμής-στόχου για τη μετοχή της Intralot στα 2,50 ευρώ, από 2,20 ευρώ προηγουμένως, προχώρησε η Eurobank Equities, διατηρώντας παράλληλα σύσταση «buy». Η χρηματιστηριακή επισημαίνει πως μετά από αρκετά χρόνια συρρικνούμενων EBITDA και διεθνούς επέκτασης εντάσεως κεφαλαίου, η απόδοση της Intralot δείχνει να έχει μπει σε ανοδική τροχιά. Επίσης, μετά και την έκδοση τίτλων αξίας 325 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο του 2013, η θέση ρευστότητας της εταιρείας μοιάζει να είναι πολύ πιο άνετη. Το «investment case» για την Intralot στηρίζεται από το διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, τη βελτίωση των ταμειακών ροών χάρη στην ομαλοποίηση των αναγκών για κεφαλαιακά έξοδα, τη λειτουργική μόχλευση στα ελληνικά VLTs και την ώθηση της κερδοφορίας μέσω της παροχής υπηρεσιών σε άλλους διαχειριστές VLTs. Με βάση τις εκτιμήσεις της χρηματιστηριακής, τα καθαρά κέρδη (reported) της Intralot θα ανέλθουν στα 5,3 εκατ. το 2013 και οι πωλήσεις στο 1,433 δισ. Στις δύο τελευταίες χρήσεις τα ΕBIDTA (τα καθαρά κέρδη προ φόρων, προ τόκων και αποσβέσεων) έχουν αυξηθεί ετησίως κατά 20 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή έχει βελτιωθεί η ρευστότητα - παρόλο το dilution με τη διανομή μερισμάτων στη μειοψηφία. ευρώ την ίδια περίοδο πέρυσι, και άνοδο 7,2% στο εξάμηνο στα 316,7 εκατ. ευρώ. Τα EBITDA προβλέπεται ότι θα είναι αυξημένα κατά 12,3% στο β τρίμηνο στα 57 εκατ. ευρώ και κατά 11,5% στο εξάμηνο στα 83,8 εκατ. ευρώ. Η IBG αποδίδει τα ικανοποιητικά αποτελέσματα της εισηγμένης το β τρίμηνο του 2014 στο ισχυρό momentum πωλήσεων στα πέντε νέα καταστήματα που άνοιξαν το α εξάμηνο, καθώς και στις ευνοϊκές συναλλαγματικές μεταβολές. Νέα, χαμηλότερη τιμή-στόχο για τη μετοχή της Coca-Cola HBC, στις 17 από 19,5 στερλίνες, έδωσε η Citi, ενώ διατηρεί σύσταση «hold» μετά τα αποτελέσματα δ τριμήνου που ανακοίνωσε η εταιρεία. Ο οίκος επισημαίνει ότι μετά τα αποτελέσματα μειώνει τις εκτιμήσεις της για τα αποτελέσματα 2014 και 2015 της εταιρείας, ενώ σημειώνει ότι περιμένει ανάλογες αναπροσαρμογές και από άλλους αναλυτές, κάτι που αναμένεται να ασκήσει πιέσεις στο P/E της εισηγμένης στο Λονδίνο. Προβλέπει δε ότι η αύξηση των περιθωρίων θα είναι ήπια το Μέρισμα ανά μετοχή 0,25-0,30 ευρώ το ποσοστό των καθυστερούμενων δανείων συνεχίζει να αυξάνεται. Ο ίδιος εκτίμησε πως το ποσοστό θα πιάσει ταβάνι κάπου στο 30%. H Alpha Bank και η Vodafone, σε συνεργασία με τη Visa Europe και τη First Data, παρουσίασαν στην ελληνική αγορά το Tap n Pay, την πρώτη εφαρμογή για ανέπαφες πληρωμές με χρήση κινητού τηλεφώνου (mobile payments). Για την ολοκλήρωση της συναλλαγής ο χρήστης πρέπει να πλησιάσει το κινητό του τηλέφωνο στον ειδικό αναγνώστη του τερματικού αποδοχής καρτών με το σήμα contactless σε απόσταση πέντε πρόκειται να μοιράσει η Eurobank Properties για τη χρήση του 2013, σύμφωνα με την Alpha Finance, ενώ το 2014 θα είναι πιο υψηλό, καθώς θα φθάσει στα 0,45 ευρώ. Η χρηματιστηριακή έδωσε νέα τιμή-στόχο τα 8,5 ευρώ, τονίζοντας ότι η εισηγμένη εμφανίζει κερδοφορία παρά τις αντίθετες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά real estate. Έγιναν κάποιες προσπάθειες από χαρτιά της mid cap ή και της small cap για να ξεχωρίσουν, πράγμα όχι και πολύ εύκολο εν μέσω υποτονικότητας στο ταμπλό. Μεταξύ των μετοχών που έδωσαν κάποια σήματα ήταν οι Autohellas και Aegean (λόγω του μερίσματος 1 ευρώ που θα δώσει η πρώτη, το οποίο μεταφράζεται και ως μποναμάς για τη δεύτερη, η οποία έχει 10% στην Autohellas), η Intracom, που έφτασε σε ψηλά 42 μηνών και άνω (λόγω επαφών με Vodafone για πώληση μεριδίου στη HoL), η ΙΝΚΑΤ (εξ αντανακλάσεως ίσως), η Fourlis (στο όριο των 5 ευρώ, υψηλά 33 μηνών, με επόμενη τεχνική αντίσταση στη ζώνη 5,18-5,20 ευρώ), η Sarantis (νέα υψηλά 64, με τις επόμενες τεχνικές αντιστάσεις να εντοπίζονται στα 7,04 και 7,25-7,35 ευρώ), σε χαρτιά όπως Ιατρικό, ΟΛΘ, ΑΒΑΞ, Πλ. Θράκης, Σιδενόρ, Υγεία, Mermeren κ.λ.π. Αλλά το ζητούμενο είναι εάν θα υπάρξει συνέχεια, αλλά και διάχυση περίπου εκατοστών και η συναλλαγή ολοκληρώνεται σε κλάσματα του δευτερόλεπτου με ασφάλεια, χωρίς να απαιτείται υπογραφή της απόδειξης συναλλαγής ή εισαγωγή του ΡΙΝ. O Λεωνίδας Κασούμης, εντεταλμένος γενικός διευθυντής Καταναλωτικής Πίστεως της Alpha Bank και πρόεδρος της Visa Hellas, δήλωσε: «Μετά την πραγματοποίηση της πρώτης contactless συναλλαγής στην ελληνική αγορά τον Μάρτιο του 2012, η Alpha Bank προχωράει τώρα και στην πραγματοποίηση της πρώτης contactless συναλλαγής με κινητό τηλέφωνο (mobile payments), χρησιμοποιώντας την πλέον σύγχρονη τεχνολογία». Οι πιέσεις στις αναδυόμενες αγορές έχουν ενταθεί, ενώ τα οικονομικά στοιχεία των ΗΠΑ είναι ασθενέστερα του αναμενομένου, σχολιάζει σε ανάλυσή της η Goldman, προσθέτοντας ότι το τελευταίο φαινόμενο είναι προσωρινό και ότι αναμένει το 2014 οι ανεπτυγμένες αγορές να είναι ισχυρότερες. Παράλληλα, θα σημειωθεί σχετική αύξηση στις αποδόσεις των ομολόγων των ανεπτυγμένων αγορών. Ο οίκος εξακολουθεί να θεωρεί ότι οι αβέβαιες προβλέψεις για την πολιτική επί των επιτοκίων θα αποτελέσουν μελλοντικά καταλύτη για μια προσωρινή μεταβλητότητα σε όλες τις κατηγορίες assets. Εντούτοις, συμπληρώνει, οι αγορές δεν φαίνεται να επιδιώκουν κάτι τέτοιο, δεδομένου του τρέχοντος πληθωρισμού και των οικονομικών στοιχείων. Μετοχές: Παραμένει overweight για τους επόμενους 3 με 12 μήνες, καθώς οι αποδόσεις θα ενισχυθούν από τους καλύτερους δείκτες παγκόσμιας ανάπτυξης και την υγιή αύξηση κερδών, ενώ θεωρεί ότι εξακολουθεί να υπάρχει premium λόγω υψηλού ρίσκου. Εμπορεύματα: Εδώ παραμένει underweight σε ορίζοντα 12μήνου, καθώς βλέπει σημαντική πτώση για χρυσό, χαλκό και σόγια, ενώ για το πετρέλαιο για το οποίο έχει δώσει μια πολύ ήπια πρόβλεψη σε ό,τι αφορά την τιμή, βλέπει μείωση κινδύνων προμήθειας. Για το επόμενο τρίμηνο, πάντως, δίνει σύσταση ουδέτερη καθώς δεν διαβλέπει κάποιον άμεσο καταλύτη. Εταιρικά ομόλογα: Η Goldman αναμένει ότι τα spreads θα είναι χαμηλότερα από εδώ και στο εξής κι ότι η απομόχλευση των εταιρειών παραμένει το βασικό ρίσκο. Δίνει σύσταση ουδέτερη για το συγκεκριμένο asset. Κρατικά ομόλογα: Δίνει επίσης σύσταση ουδέτερη για το επόμενο τρίμηνο και underweight για το 12μηνο. Όπως αναφέρει, για το επόμενο τρίμηνο δεν αξίζει κανείς να πάρει θέση στα ομόλογα, αναζητεί όμως παράγοντες που θα βοηθήσουν στην αναθεώρηση αυτής της στάσης (όπως ισχυρότερα στοιχεία από την πλευρά των ΗΠΑ), οδηγώντας σε μειώσεις επιτοκίων και αύξηση των ομολόγων. Οι πολιτικές εξελίξεις είναι το πραγματικό ζήτημα για την Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση της HSBC, η οποία πρόσφατα επισκέφθηκε την Αθήνα. Όπως αναφέρει, μια ισχυρή παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοτικές εκλογές και στις ευρωεκλογές, ή/και η περαιτέρω μείωση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ, θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για πρόωρες εκλογές, επαναφέροντας τις «κακές μνήμες» του Όπως εξηγούν οι αναλυτές, αν όχι αμέσως μετά τον Μάιο, οι πρόωρες εκλογές είναι εξαιρετικά πιθανό να διεξαχθούν μέσα σε έναν χρόνο, με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, το α τρίμηνο του Σύμφωνα με την HSBC, η δραματική απώλεια στο ελληνικό ΑΕΠ πλησιάζει προς το τέλος της. Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε πρόσφατα εκτίμηση για ύφεση 2,6% στο ΑΕΠ του δ τριμήνου του Ομοίως, περιορίζεται και ο αποπληθωρισμός, με τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή να υποχωρεί κατά 1,4% σε ετήσια βάση, έναντι του 2,9% τον Νοέμβριο. Επιπλέον, τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία και οι δείκτες προβλέψεων δείχνουν ότι αναμένεται περαιτέρω βελτίωση. Λιγότερο ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία από την ανεργία, η οποία συνεχίζει να κινείται ανοδικά, έχοντας ήδη πιάσει το ιστορικό υψηλό του 28%. Διατηρείται το νωθρό-υποτονικό σκηνικό στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, καθώς είναι εμφανής η έλλειψη των νέων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σκέψεις για επανατοποθετήσεις και ταυτόχρονη κίνηση του Δείκτη σε υψηλότερα επίπεδα, επισημαίνει ο Δημήτρης Τζάνας σύμβουλος επενδύσεων της TEC Group. Το εύλογο ερώτημα είναι αν οι επόμενες εξελίξεις δικαιολογούν ανοδική κίνηση του Γενικού Δείκτη, αφού η πτωτική κίνηση μόνο από ακραίες εξελίξεις μπορεί να υπαγορευθεί, δεδομένου ότι τα funds που πρόσφατα απέκτησαν μετοχικές θέσεις θα διακρατήσουν τις θέσεις τους, αποφεύγοντας την αποεπένδυση από το μοναδικό αναδυόμενο χρηματιστήριο που ανήκει στην Ευρωζώνη, αλλά και από μια αγορά που λόγω «ρηχότητας» θα τους δυσκολέψει πολύ τις κινήσεις σημαντικής μείωσης θέσεων. Αν και το απρόβλεπτο εμφάνισης «λευκού» ή «μαύρου κύκνου» ποτέ δεν μπορεί να αποκλειστεί από τις αγορές, δύσκολη διαφαίνεται η διαφυγή του Δείκτη από το γνωστό εύρος μονάδων. Δύσκολη θεωρείται και η άμεση αναβάθμιση της εγχώριας οικονομίας από κάποιον διεθνή οίκο αξιολόγησης, πριν οριστικοποιηθούν τα μακροοικονομικά στοιχεία για το παρελθόν έτος, και όχι μόνο. O πολιτικός κίνδυνος από τα αποτελέσματα των εκλογών του Μαΐου μπορεί να εντείνει την εκλογολογία, όσον αφορά στον χρόνο διεξαγωγής των βουλευτικών εκλογών. Εν τω μεταξύ, θα χρειαστούν πολύ περισσότερες κυβερνητικές πρωτοβουλίες από την αναγγελία σύστασης εταιρείας σε ένα 24ωρο, εν όψει της πλειάδας των σωρευμένων αντικινήτρων για ανάληψη σοβαρών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.