Παρακολούθηση της Λίμνης Ισμαρίδας & Διερεύνηση στοιχείων του τροφικού πλέγματος στο πλαίσιο των δράσεων αποκατάστασης της λίμνης

Transcript

1 0 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΣΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Eπιστημονικώς Yπεύθυνη: Mαρία Mουστάκα Επιτροπή Ερευνών: Ερευνητικό Έργο Παρακολούθηση της Λίμνης Ισμαρίδας & Διερεύνηση στοιχείων του τροφικού πλέγματος στο πλαίσιο των δράσεων αποκατάστασης της λίμνης Τελική Έκθεση Υορέας Φρηματοδότησης Μουσείο Υυσικής Ιστορίας Γουλανδρή Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Τγροτόπων

2 APITOTEΛEIO ΠANEΠITHMIO ΘEAΛONIKH TMHMA BIOΛOΓIA Eπιστημονικώς Yπεύθυνη: Mαρία Mουστάκα Επιτροπή Ερευνών: Ερευνητικό Έργο Παρακολούθηση της Λίμνης Ισμαρίδας και Διερεύνηση στοιχείων του τροφικού πλέγματος στο πλαίσιο των δράσεων αποκατάστασης της λίμνης Τελική Έκθεση Φορέας Χρηματοδότησης: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων

3 APITOTEΛEIO ΠANEΠITHMIO ΘEAΛONIKH TMHMA BIOΛOΓIA-TOMEA BOTANIKH Eπιστημονικώς Yπεύθυνη: Mαρία Mουστάκα Επιτροπή Ερευνών: Ερευνητικό Έργο Φορέας Χρηματοδότησης: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων Παρακολούθηση της Λίμνης Ισμαρίδας και διερεύνηση στοιχείων του τροφικού πλέγματος στο πλαίσιο των δράσεων αποκατάστασης της λίμνης Τελική Έκθεση Mαξία Mνπζηάθα, Aλ Kαζεγήηξηα Bηνινγίαο Δπαγγειία Μηραινύδε, Λέθηνξαο Βηνινγίαο Μαηίλα Καηζηάπε, Τδξνβηνιόγνο, Τπ. Γηδάθηνξαο άββαο Γελίηζαξεο, Τπ. Γηδάθηνξαο Δπαγγειία Υαξαιάκπνπο, Βηνιόγνο Καηεξίλα Βνύξθα, Βηνιόγνο Θεζζαινλίθε, Ηνύληνο 2011

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΑΓΩΓΗ Φπηνπιαγθηφ Γεληθά Tο φυτοπλαγκτό στην Oδηγία Πλαίσιο για τα Nερά (2000/60/EK) Ανθίσεις φυτοπλαγκτού και διαχείριση Ζωοπλαγκτό-Γενικά Ζωοπλαγκτό, Διαχείριση, Οδηγία 2000/60/ΕΚ 5 2. ΠΕΡΙΟΦΗ ΕΡΕΤΝΑ-ΛΙΜΝΗ ΙΜΑΡΙΔΑ (ΜΗΣΡΙΚΟΤ) ΜEΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Συχνότητα δειγματοληψιών Eπιλογή σταθμών και βαθών δειγματοληψίας Δείγματα Προσδιορισμός χλωροφύλλης α Μικροσκοπική ανάλυση του φυτοπλαγκτού Μικροσκοπική ανάλυση του ζωοπλαγκτού ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ Φυσικές & χημικές παράμετροι (Θερμοκρασία, ph, αγωγιμότητα, διαλυμένο Ο 2 ) Χλωροφύλλη α Σύνθεση ειδών φυτοπλαγκτού Βιοόγκος Φυτοπλαγκτού Σύνθεση ειδών ζωοπλαγκτού Αφθονία Ζωοπλαγκτού Βιομάζα Ζωοπλαγκτού ΣΑΞΙΝΟΜΗΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΣΗ ΛΙΜΝΗ ΙΜΑΡΙΔΑ Καθορισμός συνθηκών αναφοράς για το φυτοπλαγκτό - Εισαγωγή Η θεωρητική προσέγγιση για τον καθορισμό συνθηκών αναφοράς Συνθήκες αναφοράς για τη λίμνη Ισμαρίδα - Γενικά Συνθήκες αναφοράς για τη Λίμνη Ισμαρίδα Κανόνες και οικολογικά κριτήρια Όρια καλής μέτριας, μέτριας ελλιπούς και ελλιπούς κακής οικολογικής κατάστασης Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης της Λίμνης Ισμαρίδας Γενικά Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης της Λίμνης Ισμαρίδας Δεδομένα & Μεθοδολογία Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης της Λίμνης Ισμαρίδας Πρώτη εκτίμηση ΔΙΕΡΕΤΝΗΗ ΣΟΙΦΕΙΩΝ ΣΡΟΥΙΚΟΤ ΠΛΕΓΜΑΣΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ Ελληνική Διεθνής 89

5 1 1. ΕΙΑΓΩΓΗ 1.1 Υυτοπλαγκτό Γενικά Οη κηθξνζθνπηθνί νξγαληζκνί πνπ ιεηηνπξγνχλ σο θπηά (θπαλνβαθηήξηα θαη κηθξνθχθε) θαη έρνπλ πξνζαξκνζηεί λα δνπλ ζε αηψξεζε ζην λεξφ ζηηο ιίκλεο θαη ζηηο ζάιαζζεο ελψ ππφθεηληαη ζε παζεηηθή κεηαθίλεζε κε ηνλ άλεκν θαη ηα ξεχκαηα, απνηεινχλ ην θπηνπιαγθηφ. Σν κέγεζνο ησλ θπηνπιαγθηηθψλ νξγαληζκψλ θπκαίλεηαη ζπλήζσο απφ 0,2 έσο 200 κm. Μεξηθέο θνξέο νη απνηθίεο ησλ νξγαληζκψλ απηψλ μεπεξλνχλ ην έλα ρηιηνζηφ θαη γίλνληαη νξαηέο κε γπκλφ κάηη, φηαλ ζπζζσξεχνληαη ζην λεξφ. Οη νξγαληζκνί απηνί είλαη κνλνθχηηαξνη θαη έρνπλ πνιχ κηθξφ ρξφλν γελεάο πνπ θπκαίλεηαη απφ κεξηθέο ψξεο έσο ιίγεο εκέξεο. Oη αιιεινζπζρεηίζεηο αλάκεζα ζην ρξφλν γελεάο πνπ αληαλαθιά ην ξπζκφ αχμεζεο, ην βέιηηζην εχξνο ζην θάζκα ησλ πεξηβαιινληηθψλ παξαγφλησλ θαη ηελ ηθαλφηεηα ησλ κηθξννξγαληζκψλ γηα δηαρείκαζε, είλαη ζεκειηψδνπο ζεκαζίαο γηα ηελ πιαγθηηθή παξνπζία. Mέρξη ζήκεξα ζηηο ιίκλεο έρνπλ αλαγλσξηζηεί πεξηζζφηεξα απφ είδε θπηνπιαγθηνχ. H επνρηθή εκθάληζε, ε πιεζπζκηαθή αχμεζε θαη ε αιιαγή ησλ επηθξαηνχλησλ νξγαληζκψλ ζην θπηνπιαγθηφ κηαο ιίκλεο εμαξηψληαη απφ πνηθίιεο αιιειεπηδξάζεηο αλάκεζα ζηηο δηαθπκάλζεηο ησλ πεξηβαιινληηθψλ παξαγφλησλ θαη ζηηο απνθξίζεηο ησλ εηδψλ. Mηα νκάδα παξαγφλησλ, νη νπνίνη ζρεηίδνληαη κε ηε θσηνζπλζεηηθή δξαζηεξηφηεηα ησλ νξγαληζκψλ, ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο ζε ζξεπηηθά, ηελ ηαρχηεηα πξφζιεςεο ησλ ζξεπηηθψλ ζηνηρείσλ, ηελ αληίζηαζε ζηηο απψιεηεο (απφ θπζηθέο δηαηαξαρέο θαη βηνινγηθφ έιεγρν) θαη ηελ θίλεζή ηνπο (θαζέλα απφ ηα νπνία επεξεάδεηαη απφ κνξθνινγηθά γλσξίζκαηα), δξνπλ επηιεθηηθά ζηα πην αληαγσληζηηθά είδε. Tνπνζεηψληαο ηνπο πεξηβαιινληηθνχο απηνχο παξάγνληεο ζε θζίλνπζα ηάμε ζεκαληηθφηεηαο σο πξνο ηε δξάζε ηνπο θαη ηελ απφθξηζε ησλ εηδψλ, πξψηνη έξρνληαη νη θπζηθνί παξάγνληεο (φπσο ε ζεξκνθξαζία, ε αλάκεημε ηνπ λεξνχ, ν ρξφλνο παξακνλήο ηνπ λεξνχ θαη νη ζπλζήθεο ηνπ θσηφο κέζα ζην λεξφ). Aθνινπζνχλ νη ρεκηθνί παξάγνληεο (φπσο ην πεξηβάιινλ ησλ ηφλησλ, ε δηαζεζηκφηεηα ησλ ζξεπηηθψλ θαη νη ζρεηηθέο δηαβαζκίζεηο ηνπο) θαη ηέινο νη βηνηηθνί παξάγνληεο (φπσο ε βφζθεζε απφ ην δσνπιαγθηφ θαη ν παξαζηηηζκφο). H αιιεινπρία ησλ αιιαγψλ ηεο θπηνπιαγθηηθήο θνηλσλίαο δηαρξνληθά αλαπαξηζηά κηα ζεηξά επηκέξνπο ζηαδίσλ πνπ ην θαζέλα ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ απφθξηζε ηεο θνηλσλίαο ζηηο κεηαβνιέο ηνπ πεξηβάιινληνο. O ξπζκφο κε ηνλ νπνίν πξνρσξά απηή ε αιιεινπρία εμαξηάηαη απφ ην πφζν γξήγνξα αιιάδνπλ νη πεξηβαιινληηθνί παξάγνληεο θαη πφζν γξήγνξα απνθξίλνληαη ζηηο αιιαγέο απηέο νη θπηνπιαγθηηθνί νξγαληζκνί. Έηζη νη κεηαβνιέο ηεο ζχλζεζεο θαη ηεο ζρεηηθήο αθζνλίαο ησλ εηδψλ πνηθίινπλ δηαρξνληθά. Mπνξεί λα είλαη ζπρλέο, ζχληνκεο δηάξθεηαο αλαδηνξγαλψζεηο ηεο ππάξρνπζαο δνκήο ηεο θνηλσλίαο σο απφθξηζε ζηελ αλάκεημε ηνπ λεξνχ. Mπνξεί επίζεο λα είλαη εηήζηα επαλαιακβαλφκελνη θχθινη αιιαγήο ηεο ζχλζεζεο, πνπ ζπλνδεχνπλ ηηο θπθιηθέο δηαθπκάλζεηο ζην θσηηζκφ, ηε ζεξκνθξαζία θαη ηελ θαηαθφξπθε

6 2 δηαθνξνπνίεζε ηεο ζηήιεο λεξνχ κέρξη θαη πην κφληκεο ρισξηδηθέο αιιαγέο κεηά απφ ιηκλνινγηθέο κεηαβνιέο (φπσο ζηε κνξθνινγία, ζηηο πδξνινγηθέο ζπλζήθεο θαη ζηα θνξηία ζξεπηηθψλ ζηε ιίκλε). Oη δηαθπκάλζεηο ζηελ αθζνλία θαη ηε ζχλζεζε ησλ εηδψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ πνπ ζπκβαίλνπλ ζε κία ιίκλε ζε πεξίνδν ελφο έηνπο, θαλνληθά επαλαιακβάλνληαη ζε κεγάιν βαζκφ θαη ην επφκελν έηνο. Aπηέο νη θπθιηθέο δηαθπκάλζεηο απνηεινχλ έλα απφ ηα πην ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηα γιπθά λεξά. πρλά ε βηνκάδα θζάλεη ην κέγηζην θαη πέθηεη ζην ειάρηζην ηελ ίδηα πεξίπνπ πεξίνδν ζε δηαδνρηθά έηε. Eπίζεο ηα ίδηα είδε επηθξαηνχλ κε ηελ ίδηα πεξίπνπ ζπρλφηεηα, ελψ ην θαζέλα απμάλεη θαη ειαηηψλεηαη ζε' έλα δηθφ ηνπ εηήζην θχθιν. O αθξηβήο ρξφλνο ησλ θαηλνκέλσλ απηψλ κπνξεί λα πνηθίιεη απφ έηνο ζε έηνο θαη νη εκθαλίζεηο ησλ εηδψλ κπνξεί λα κεηαβάιινληαη έηζη ψζηε ηα επηθξαηνχληα είδε, ζε έλα δεδνκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα, λα κελ είλαη πάληνηε ηα ίδηα. Eίλαη κεγάιεο ζεκαζίαο ην γεγνλφο φηη νη εηήζηνη θχθινη ησλ δηαθπκάλζεσλ ηεο θπηνπιαγθηηθήο βηνκάδαο θαη ε αθνινπζία ηεο αληηπξνζψπεπζεο ησλ αζξνηζκάησλ ζπρλά επαλαιακβάλνληαη ζε ιίκλεο γεσγξαθηθά απνκαθξπζκέλεο, πνπ φκσο έρνπλ παξφκνηα κνξθνινγηθά θαη θιηκαηηθά γλσξίζκαηα θαη θνηλέο ρεκηθέο ηδηφηεηεο. Mεηαβνιέο ζηε ζχλζεζε θαη αθζνλία ηνπ θπηνπιαγθηνχ παξαηεξνχληαη θαη ζην ρψξν. Oη απνθξίζεηο ησλ θπηνπιαγθηηθψλ νξγαληζκψλ ζηελ πεξηβαιινληηθή εηεξνγέλεηα ηνπ νξηδφληηνπ επηπέδνπ ηεο ιίκλεο πνηθίινπλ αλάινγα κε ηελ έθηαζε ηεο εηεξνγέλεηαο, ηε ρξνληθή δηάξθεηα θαη ηα επηθξαηνχληα πξφηππα θπθινθνξίαο ζηε ιίκλε. Aζπλέρεηεο ζηελ νξηδφληηα θαηαλνκή ηνπ θπηνπιαγθηνχ παξαηεξνχληαη ζπρλά ζε κεγάιεο ιίκλεο θαη ζε θξαγκαιίκλεο ελψ ζε κηθξφηεξεο απαληψληαη κφλν γηα ζχληνκεο πεξηφδνπο εθηφο θη αλ πδξν-κνξθνινγηθά ή άιια ραξαθηεξηζηηθά επλννχλ ηελ εηεξνγέλεηα ζηελ θαηαλνκή πεξηβαιινληηθψλ παξαγφλησλ. H θαηαλνκή ηνπ θάζε είδνπο ηνπ θπηνπιαγθηνχ πνηθίιεη κε ην βάζνο, ην ρξφλν θαη ηε θπζηθή θαηάζηαζε ηεο ζηήιεο λεξνχ. Γηαβαζκίζεηο ζηηο ζπλζήθεο θσηφο θαη ζηηο ζπγθεληξψζεηο ησλ ζξεπηηθψλ ζηνηρείσλ παξαηεξνχληαη κε ηε κεηαβνιή ηνπ βάζνπο. Kάησ απφ ηέηνηεο ζπλζήθεο θπζηθφ είλαη λα αλακέλνληαη αζπλέρεηεο ζηελ θαηαθφξπθε θαηαλνκή ηνπ θπηνπιαγθηνχ. Oη αζπλέρεηεο απηέο δηαηεξνχληαη γηα ψξεο ή θαη γηα κέξεο. 1.2 Tο φυτοπλαγκτό στην Oδηγία Πλαίσιο για τα Nερά (2000/60/EK) Tν θπηνπιαγθηφ είλαη ε πξψηε βηνθνηλφηεηα (βηνινγηθφ ζηνηρείν ζηελ Oδεγία) πνπ απνθξίλεηαη ζηηο πηέζεηο ιφγσ επηξνθηζκνχ θαη θπζηθψλ δηαηαξαρψλ. Ζ ρξήζε ησλ εηδψλ ή αλψηεξσλ ηαμηλνκηθψλ κνλάδσλ θπηνπιαγθηνχ γηα ηελ εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ λεξνχ έρεη κεγάιε ηζηνξία ηα ηειεπηαία πελήληα ρξφληα. Όκσο ππάξρνπλ αθφκε δπζθνιίεο ζηηο γεληθεχζεηο θαη απηφ ζπλδέεηαη κε ηε δπλακηθή ηεο δηαδνρήο ηνπ θπηνπιαγθηνχ. ήκεξα αλαγλσξίδνπκε φηη ε ζχγρξνλε αλάπηπμε ηεο νηθνινγίαο θπηνπιαγθηνχ θαη νη απαηηήζεηο ηεο Οδεγίαο

7 3 επηθαιχπηνληαη θαζφζνλ ε Οδεγία απαηηεί ιεηηνπξγηθή νκαδνπνίεζε ησλ νξγαληζκψλ ηέηνηα πνπ λα αληηζηνηρεί ζηελ νηθνινγηθή θαηάζηαζε θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εθηίκεζή ηεο. χκθσλα κε ην Παξάξηεκα V ηεο Οδεγίαο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πνηνηηθνχ ζηνηρείνπ ηνπ θπηνπιαγθηνχ πνπ ζα πξέπεη λα είλαη γλσζηά γηα θάζε πδάηηλν ζψκα γηα ηελ εθηίκεζε ηεο νηθνινγηθήο ηνπ θαηάζηαζεο είλαη: ε ζχλζεζε ησλ εηδψλ θαη νκάδσλ, ε αθζνλία θαη o βηνφγθνο ηνπ θπηνπιαγθηνχ θαη ηέινο ε ζπρλφηεηα, δηάξθεηα θαη έληαζε ησλ αλζίζεσλ θπηνπιαγθηνχ. ηα θείκελα ησλ νκάδσλ εξγαζίαο (γηα ζπλζήθεο αλαθνξάο, δηαβαζκνλφκεζε θαη ηαμηλφκεζε) ε ππνβάζκηζε ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο ζπλδέεηαη κε αχμεζε ηεο αθζνλίαο θπηνπιαγθηνχ, κε αχμεζε ηεο πνζνζηηαίαο ζπκκεηνρήο ησλ θπαλνβαθηεξίσλ ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν θπηνπιαγθηνχ θαζψο θαη κε ζπρλφηεξεο θαη εληνλφηεξεο αλζίζεηο θπηνπιαγθηνχ. Ζ θξίζηκε νηθνινγηθή θαηάζηαζε ηεο θαηεγνξίαο «κέηξηα» πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία σο αθνινχζσο «. Γηαξθείο αλζίζεηο θπηνπιαγθηνύ κπνξεί λα παξαηεξεζνύλ θαηά ηνπο ζεξηλνύο κήλεο». 1.3 Ανθίσεις φυτοπλαγκτού και διαχείριση Ο φξνο «άλζηζε» θπηνπιαγθηνχ ζηα πδάηηλα νηθνζπζηήκαηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα εθθξάζεη ηνλ ρξσκαηηζκφ ηνπ λεξνχ εμαηηίαο ηεο πςειήο ζπγθέληξσζεο θπηνπιαγθηηθψλ νξγαληζκψλ ιφγσ ησλ ρξσζηηθψλ πνπ πεξηέρνπλ. O ρξσκαηηζκφο απηφο κπνξεί λα είλαη πξάζηλνο, θαθεηί, θφθθηλνο (κε φιεο ηηο ελδηάκεζεο απνρξψζεηο) αλάινγα κε ηηο θσηνζπλζεηηθέο ρξσζηηθέο πνπ πεξηέρνπλ νη νξγαληζκνί πνπ επηθξαηνχλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα πξφθεηηαη γηα πιεζπζκηαθή αχμεζε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ εηδψλ ηαπηφρξνλα ή ζε δηάξθεηα ρξφλνπ πάλσ απφ ηα «θπζηνινγηθά» επίπεδα κηαο πεξηνρήο. ην θαηλφκελν ηεο άλζηζεο παξαηεξείηαη κεηαηφπηζε ηεο κεηαβνιήο ηεο αθζνλίαο ελφο είδνπο (dn/dt) απφ ηηκέο γχξσ ζην κεδέλ ή αξλεηηθέο ζε ηηκέο ζεηηθέο. Γηα λα είλαη καθξνζθνπηθά νξαηφ ην θαηλφκελν ηεο άλζηζεο ε αθζνλία νξηζκέλσλ εηδψλ (κεγάινπ κεγέζνπο: κm) πξέπεη λα ππεξβεί ηα 100 θχηηαξα ζην ml ελψ άιισλ (κηθξνχ κεγέζνπο: 1-50 κm) ηνπιάρηζηνλ ηα 1000 θχηηαξα ζην ml. Aλ θαη ε άλζηζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ είλαη θπζηθφ θαηλφκελν, γλσζηφ εδψ θαη 3000 ρξφληα - εθηηκάηαη φηη ε πξψηε γξαπηή αλαθνξά είλαη ζηε Βίβιν (Έμνδνο Κεθάιαην Ε: 20-21) - ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο έρεη απμεζεί ζε ζπρλφηεηα θαη έληαζε. Πξνυπφζεζε γηα λα ζπκβεί άλζηζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ είλαη ε δηαζεζηκφηεηα ησλ ζξεπηηθψλ θαη θσηφο (παξάγνληεο αχμεζεο) αιιά θαη γηα λα πξνθχςεη ζεηηθή κεηαβνιή αθζνλίαο ζα πξέπεη νη απψιεηεο (απφ βφζθεζε, παξαζηηηζκφ, πδξαπιηθή απνκάθξπλζε) λα είλαη κηθξφηεξεο απφ ηελ αχμεζε. Σεξάζηην ελδηαθέξνλ παξαηεξείηαη παγθνζκίσο γηα εθαξκνγέο πνπ κπνξνχλ λα πεηχρνπλ παξεκπφδηζε ή κείσζε ηεο αχμεζεο ηνπ θπηνπιαγθηνχ (άλζηζεο) θαη ησλ θπαλνβαθηεξίσλ ηδηαίηεξα ζηνπο εχηξνθνπο ηακηεπηήξεο πφζηκνπ λεξνχ. Ζ παγθφζκηα ηάζε ζήκεξα είλαη ε βηψζηκε δηαρείξηζε ησλ ιηκλψλ (κε ζθνπφ ηε κείσζε ηεο βηνκάδαο ηνπ

8 4 θπηνπιαγθηνχ, ηνλ έιεγρν ησλ αλζίζεσλ), δηαρείξηζε πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ πξνβιεςηκφηεηα θαηλνκέλσλ άλζηζεο ηνπ θπηνπιαγθηνχ, γεγνλφο πνπ πξνυπνζέηεη επαξθή θαη θαηάιιεια δεδνκέλα κεγάισλ ρξνλνζεηξψλ. Ζ αλαίξεζε ησλ αίηησλ αχμεζεο ηνπ θπηνπιαγθηνχ είλαη ην πξψην θαη βαζηθφ βήκα. Οη θπζηθέο δηαηαξαρέο γηα παξάδεηγκα επηδξνχλ άκεζα ζηελ θνηλσλία ηνπ θπηνπιαγθηνχ θαη ζηελ άλζηζή ηνπ (π.ρ. βηνφγθν θπηνπιαγθηνχ, ζηξαηεγηθέο αχμεζεο ησλ πιαγθηηθψλ νξγαληζκψλ, επηθξάηεζε ή κε επηβιαβψλ νξγαληζκψλ ζηελ άλζηζε) θαη κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ εξγαιεία δηαρείξηζεο ηεο άλζηζεο. 1.4 Ζωοπλαγκτό-Γενικά Σν δσνπιαγθηφ πεξηιακβάλεη κηθξνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο φπσο ηα πξσηφδσα (πξσηνδσνπιαγθηφ), ηα ηξνρφδσα, ηα θιαδνθεξσηά θαη ηα θσπήπνδα, νη νπνίνη ηξέθνληαη κε βαθηήξηα, θπηνπιαγθηφ, ζξχκκαηα αιιά θαη άιινπο δσνπιαγθηηθνχο νξγαληζκνχο. Απνηειεί έλα ζεκαληηθφ ελδηάκεζν θξίθν ηνπ ηξνθηθνχ πιέγκαηνο ζηα πδάηηλα νηθνζπζηήκαηα, θαζψο ζπληειεί ζηε κεηαθνξά ηεο βηνκάδαο ησλ πξσηνγελψλ παξαγσγψλ ζηνπο αλψηεξνπο νξγαληζκνχο θαη θπξίσο ζηα ςάξηα. Δπίζεο, ζπλεηζθέξεη ζεκαληηθά ζηελ αλαθχθισζε ησλ ζξεπηηθψλ αιάησλ ηα νπνία κεηά ηελ απνβνιή ηνπο απφ ηνπο νξγαληζκνχο ηνπ δσνπιαγθηνχ εηζέξρνληαη μαλά ζηνλ θχθιν ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο. Οη θχξηνη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηνπο νξγαληζκνχο ηνπ δσνπιαγθηνχ θαη δηακνξθψλνπλ ηε δσνπιαγθηηθή θνηλσλία ζε έλα πδάηηλν νηθνζχζηεκα είλαη ε ζεξκνθξαζία, ε ηξνθή θαη ε ζήξεπζε. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ, έηζη θαη ην δσνπιαγθηφ παξνπζηάδεη επνρηθφηεηα θαη δηαδνρή φζνλ αθνξά ηε ζχλζεζε θαη αθζνλία ησλ εηδψλ ηνπ. Μάιηζηα, νη αιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ δελ είλαη ηπραίεο αιιά ππάξρεη επνρηθή εμέιημε πνπ είλαη πξνβιέςηκν επαθφινπζν πξνεγνχκελσλ γεγνλφησλ. 1.5 Ζωοπλαγκτό, Διαχείριση, Οδηγία 2000/60/ΕΚ Σν δσνπιαγθηφ εμαηηίαο ηεο ζέζεο ηνπ ζην ηξνθηθφ πιέγκα ησλ πδάηηλσλ νηθνζπζηεκάησλ (νη κηθξνζθνπηθνί δσηθνί νξγαληζκνί ηνπ απνηεινχλ ηνπο θαηαλαισηέο ηνπ θπηνπιαγθηνχ, ελψ παξάιιεια νη ίδηνη θαηαλαιψλνληαη απφ ηα ςάξηα) απνηειεί παξάγνληα θιεηδί γηα ηε δηαρείξηζή ηνπο. Γεληθά, γηα ηε δηαρείξηζε ζε επίπεδν ηξνθηθνχ πιέγκαηνο έρνπλ δηαηππσζεί δχν ζεσξίεο: Ζ πξψηε ζεσξία, «έιεγρνο απφ ηε βάζε πξνο ηελ θνξπθή» (bottomup), αλαθέξεη φηη ν θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο ζηνλ έιεγρν ηνπ ηξνθηθνχ πιέγκαηνο είλαη ε δηαζεζηκφηεηα ησλ ζξεπηηθψλ, ε νπνία θαζνξίδεη ηε βηνκάδα ηνπ θπηνπιαγθηνχ πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ θαζνξίδεη ηελ αθζνλία ηνπ δσνπιαγθηνχ θ.ν.θ. Ζ δεχηεξε ζεσξία, «έιεγρνο απφ ηελ θνξπθή πξνο ηε βάζε» (top-down), αλαθέξεη φηη ε ζήξεπζε απφ ηα ηρζπνθάγα ςάξηα επεξεάδεη ζεκαληηθά ηνπο πιαγθηνθάγνπο νξγαληζκνχο πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο ειέγρνπλ ην δσνπιαγθηφ

9 5 θ.ν.θ. Οη δχν ζεσξίεο εξκελεχνπλ ηηο δηαθπκάλζεηο ε κηα ηεο άιιεο, ελψ νη αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ησλ δχν ζεσξηψλ αιιάδνπλ κε ηελ ηξνθηθή θαηάζηαζε ηεο ιίκλεο. Ζ ζχλζεζε εηδψλ θαη νκάδσλ ηνπ δσνπιαγθηνχ θαζψο θαη ε αθζνλία θαη ε βηνκάδα ηνπο αλ θαη κπνξνχλ λα ζηεξίμνπλ εθηίκεζε ηεο ηξνθηθήο θαηάζηαζεο κηαο ιίκλεο ελ ηνχηνηο δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηελ Οδεγία 2000/60/ΔΚ γηα ηελ εθηίκεζε ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο. Βέβαηα, έρνπλ γίλεη πξνζπάζεηεο απφ ηε δηεζλή επηζηεκνληθή θνηλφηεηα ηνπιάρηζηνλ ζε ζρέζε κε ην θπηνπιαγθηφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ εθηίκεζε ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο ελφο κεγάινπ αξηζκνχ ηχπσλ ιηκλψλ (ECOFRAME, Moss et al. 2003). Ωζηφζν, ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε θαη κάιηζηα ζε πεξηπηψζεηο πνπ δελ ππάξρνπλ ηθαλνπνηεηηθά δεδνκέλα γηα ηα ςάξηα κηαο ιίκλεο, θαζψο κπνξεί λα απνηειέζεη ηε βάζε γηα κηα πξψηε εθηίκεζε ηεο ζεξεπηηθήο πίεζεο.

10 2. ΠΕΡΙΟΦΗ ΕΡΕΤΝΑ-ΛΙΜΝΗ ΙΜΑΡΙΔΑ (ΜΗΣΡΙΚΟΤ) 6 Ζ Λίκλε Ηζκαξίδα ή αιιηψο Μεηξηθνχ είλαη ε κνλαδηθή θπζηθή ιίκλε γιπθνχ λεξνχ ζηελ πεξηνρή ηεο Θξάθεο. Βξίζθεηαη ζηε βνξεηναλαηνιηθή Διιάδα, ζηα λφηηα ηνπ λνκνχ Ρνδφπεο θαη ζε απφζηαζε 28 ρικ λνηηνδπηηθά απφ ηελ πφιε ηεο Κνκνηελήο. Απέρεη πεξίπνπ 3 ρικ απφ ηε ζάιαζζα θαη «ζπλδέεηαη» κε απηή ηερλεηά κέζσ ελφο θαλαιηνχ ζην λφηην άθξν ηεο ιίκλεο. Σν θαλάιη απηφ δελ είλαη αλνηρηφ αιιά ππάξρεη θξάγκα, ε ιεηηνπξγία ηνπ νπνίνπ ειέγρεηαη απφ ην ζπλεηαηξηζκφ ησλ ςαξάδσλ Μαξψλεηαο. Απφ ηα βφξεηα ε ιίκλε ηξνθνδνηείηαη απφ ηνλ Βνζβφδε πνηακφ (κήθνο 40 ρικ). ηα αλαηνιηθά ηεο ιίκλεο πεξλάεη ν πνηακφο Λίζζνο (ή Φηιηνχξεο). Ννηηνδπηηθά ηεο ιίκλεο θνληά ζηηο αθηέο, ππάξρεη έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο απφ ιίκλνζάιαζζεο κεγάιεο νηθνινγηθήο ζεκαζίαο απφ ηηο νπνίεο νη πέληε κεγαιχηεξεο είλαη ε Καξαηδά, ε Αιπθή, ε Ξεξνιίκλε, ε Πηειεά θαη ην Έινο (Δηθφλα 1). Δηθόλα 1: Ζ Λίκλε Ηζκαξίδα θαη νη γεηηνληθέο ιηκλνζάιαζζεο (Google Earth, 2011) Ζ επηθάλεηα ηεο ιίκλεο είλαη πεξίπνπ 3,4 ηεηξ. ρικ. θαη ην κέζν βάζνο ηεο πεξίπνπ 1 κέηξν. Μεγάιε έθηαζε ηηο ιίκλεο είλαη θαιπκκέλε απφ θαιακψλεο (Δηθφλα 2) (θπξίσο ζην βνξεηναλαηνιηθφ κέξνο) θαη απφ ην πδξφβηα βιάζηεζε πνπ πεξηιακβάλεη θπξίσο ην είδνο Trapa natans (ηξηβνινθξαηέια) (Δηθφλα 3). Μεγάιν κέξνο ηεο θαηά πεξηφδνπο θαιχπηεηαη απφ λνχθαξα (Nymphaea alba) ελψ θαηά ηφπνπο επηπιέεη ε θαθή ηνπ λεξνχ (Lemna minor) (

11 7 Δηθόλα 2: Καιακψλεο ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα Δηθόλα 3: Σν είδνο Trapa natans φπσο θαίλεηαη ζηελ επηθάλεηα ηεο Λίκλεο Ηζκαξίδαο Όκσο, ζχκθσλα κε πξφζθαηεο ζπδεηήζεηο κε ηνλ πξφεδξν ηνπ Φνξέα Γηαρείξηζεο Γέιηα Νέζηνπ Βηζησλίδαο Ηζκαξίδαο Μάλν Κνπηξάθε, ηα λνχθαξα έρνπλ εμαθαληζηεί απφ ηε ιίκλε ηνλ ηειεπηαίν ρξφλν. Ζ νηθνινγηθή απηή δηαηαξαρή πηζαλφλ ζπλδέεηαη κε ηελ ππεξβνιηθή αχμεζε θπαλνβαθηεξίσλ ζηε ιίκλε (αληηθείκελν έξεπλαο απηνχ ηνπ εξεπλεηηθνχ έξγνπ). Ζ επηηφπηα εμέηαζε απφ ηελ εξεπλεηηθή καο νκάδα επηβεβαίσζε απηήλ ηελ απνπζία λνχθαξσλ ζηε ιίκλε θαη ηελ θπξηαξρία θπαλνβαθηεξίσλ αθνχ ε κεγάιε ηνπο αθζνλία έδηλε ζηε ιίκλε ηε

12 8 ραξαθηεξηζηηθή εηθφλα άλζηζεο λεξνχ (Δηθφλα 4). Αθφκε, ραξαθηεξηζηηθέο ήηαλ νη εηθφλεο έληνλεο απνηθνδφκεζεο ζην λεξφ ηεο ιίκλεο ζην θαηλφκελν ηεο άλζηζεο (Δηθφλα 5). Δηθόλα 4: Δηθφλα άλζηζεο θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα Δηθόλα 5: Δηθφλα απνηθνδφκεζεο ζε θαηλφκελν άλζηζεο θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα Μαδί κε ηε γεηηνληθή Λίκλε Βηζησλίδα αλήθεη ζην Δζληθφ πάξθν ηνπ Γέιηα ηνπ πνηακνχ Νέζηνπ (Κ.Τ.Α 44549, Φ.Δ.Κ. 497/Γ/ ) θαη ην δίθηπν εηδηθψλ δσλψλ δηαηήξεζεο ΦΤΖ 2000 θαη πξνζηαηεχεηαη απφ ηε ζπλζήθε Ρακζάξ. Απνηειεί πδξνβηφηνπν κεγάιεο ζεκαζίαο (εμάπισζεο θαη αλαπαξαγσγήο) γηα πνιιά είδε πνπιηψλ (αλαπαξαγφκελα, δηαβαηηθά θαη δηαρεηκάδνληα παξπδάηηα, θαη είδε πνπ αλαπαξάγνληαη ζε θαιακψλεο). Μφλν ζηελ πεξηνρή

13 9 ηεο ιίκλεο έρνπλ θαηαγξαθεί πάλσ απφ 200 είδε πνπιηψλ αλάκεζά ηνπο θαη είδε παγθνζκίνπ ελδηαθέξνληνο φπσο ηα Branta ruficollis, Oxyura leucocephala, Haliaeetus albicilla, Aquila heliaca, Falco naumanni, Larus audouinii. πλνιηθά, ζηελ πεξηνρή μερεηκσληάδνπλ γχξσ ζηα είδε πνπιηψλ ζε ηαθηηθή βάζε φπσο ηα Tadorna tadorna, Anas penelope, Anas crecca, Anas platyrhynchos, Recurvirostra avosetta θαη Larus ridibundus (www. ornithologiki. gr). Σα θπξηφηεξα είδε ςαξηψλ πνπ απαληνχλ ζηε ιίκλε είλαη ν θέθαινο (Leuciscus cephalus), ην ρέιη (Anguilla anguilla), ην γξηβάδη (Cyprinus caprio) θαη ε πεηαινχδα ζχκθσλα κε ηηο καξηπξίεο ησλ ςαξάδσλ ηεο πεξηνρήο (πξνζσπηθή επηθνηλσλία κε αιηείο ηνπ Αιηεπηηθνχ Αγξνηηθνχ πλεηαηξηζκνχ Μαξψλεηαο). Ζ ιίκλε ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα αιεία θαη γηα άξδεπζε ησλ γχξσ θαιιηεξγεηψλ. Ζ θχξηα απαζρφιεζε ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο είλαη ε γεσξγία (βακβάθη, θαιακπφθη) θαη ε θηελνηξνθία. Ζ έξεπλα πνπ έγηλε γηα ηελ πξψηε απηή αλαγλσξηζηηθή έθζεζε ηνπ έξγνπ γηα δεκνζηεχζεηο ζε δηεζλή επηζηεκνληθά πεξηνδηθά γηα ηε Λίκλε Ηζκαξίδα έδεημε φηη ππάξρεη ζρεδφλ απνπζία εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηε ιίκλε. Με αλαδήηεζε κέζσ ησλ πην έγθπξσλ κεραλψλ αλαδήηεζεο ηνπ Web of Knowledge (SCI) θαη Scopus θαη ρξεζηκνπνηψληαο σο ιέμεηο «θιεηδηά» Ismarida Lake θαη Mitrikou lake ε αλαδήηεζε έδσζε σο απνηέιεζκα κφλν ηηο 2 παξαθάησ εξγαζίεο θαη 2 πεξηιήςεηο αλαθνηλψζεσλ ζε ζπλέδξηα: Pavlikakis GE, Tsihrintzis VA (2003) Integrating humans in ecosystem management using multi-criteria decision making. Journal of the American Water Resources Association: Pisinaras V, Petalas C, Tsihrintzis VA, Zagana E (2007) A groundwater flow model for water resources management in the Ismarida plain, North Greece. Environmental Modelling and Assessment 12: Andreopoulou ZS, Kokkinakis AK (2009) Technological changes affecting the fisheries in Ismarida lake using production models. 6th International Conference on the Management of Technological Changes, 03-05/09/2009 Alexandroupolis GREECE. Pavlikakis GE, Tsihrintzis VA (2001) Environmental quality indicator for the nestos Delta-Lakes Vistonida and Ismarida National Park. 7th International Conference on Environmental Science and Technology, 03-06/09/2001 Ermoupolis GREECE. χκθσλα κε ηηο παξαπάλσ εξγαζίεο, νη θχξηεο πηέζεηο ζηελ πεξηνρή είλαη ε ππεξάληιεζε ησλ ππφγεησλ πδάησλ γηα άξδεπζε, νη νινέλα απμαλφκελεο αλάγθεο γηα λεξφ πνπ πξννξίδεηαη γηα ηηο θαιιηέξγεηεο, ε κεηαηξνπή δαζηθψλ εθηάζεσλ ζε θαιιηεξγνχκελε γε, ε θαηαζθεπή

14 10 θξαγκάησλ γηα πδξνειεθηξηθή ελέξγεηα θαη ε εληαηηθή ρξήζε ιηπαζκάησλ θαη εληνκνθηφλσλ ζηηο θαιιηέξγεηεο πνπ ππνβαζκίδνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ λεξνχ ηεο πεξηνρήο (Pavlikakis & Tsihrintzis 2003) θαη ηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα ηεο πεξηνρήο (Pisinaras et al. 2007). Ζ ιεθάλε ηεο Λίκλεο Ηζκαξίδαο βξίζθεηαη ζε πςφκεηξν +2.6 εσο +21 m θαη ζπλδέεηαη πδξαπιηθά κε ηνλ πνηακφ Βνζβφδε. Ζ εηήζηα θαηαθξήκληζε ζην ζηαζκφ ηδεξνρσξίνπ θπκάλζεθε θαηά ηελ πεξίνδν απφ mm. χκθσλα κε ζελάξηα ζηεξηδφκελα ζε καζεκαηηθά κνληέια απφ ηνπο Pisinaras et al. (2007) ππάξρεη δξακαηηθή πηψζε ησλ επηπέδσλ ησλ ππφγεησλ λεξψλ θαη γηα ην ιφγν απηφ πξνηείλεηαη κείσζε θαηά 33% ηεο απνκάθξπλζεο λεξνχ. H Λίκλε Ηζκαξίδα παξνπζηάδεη δηαθπκάλζεηο ζηε ζηάζκε λεξνχ θαη σο εθηνχηνπ ζην βάζνο, ηελ έθηαζε θαη ηνλ φγθν πνπ θαηαιακβάλεη. Απνηειεί κέξνο κηαο κεγαιχηεξεο ιίκλεο πνπ ππήξρε ζην παξειζφλ. Ζ επξχηεξε πεξηνρή ηεο ιίκλεο απνηειείηαη γεσινγηθά απφ θιαζηηθά δειηατθά ηδήκαηα ηνπ Σεηαξηνγελνχο ή λεψηεξεο ειηθίαο. Σα ππφγεηα λεξά ζηελ πεξηνρή ηεο Ηζκαξίδαο έρνπλ επεξεαζηεί απφ ηε ρξήζε γεσξγηθψλ ιηπαζκάησλ. Αθφκε ζηα λεξά ηνπ πνηακνχ Βνζβφδε πνπ ηξνθνδνηεί ηελ Ηζκαξίδα κε λεξφ κεηξήζεθαλ πςειέο ζπγθεληξψζεηο κεηάιισλ φπσο θάδκην, κφιπβδνο θαη ςεπδάξγπξνο. χκθσλα κε ηνπο ίδηνπο εξεπλεηέο (Pisinaras et al. 2007) ε Ηζκαξίδα δέρεηαη απμεκέλα θνξηία ζξεπηηθψλ θσζθφξνπ θαη αδψηνπ θαη ραξαθηεξίδεηαη ππέξηξνθε. Δπηπιένλ, ηα λεξά ηεο ιίκλεο δηαθνξνπνηνχληαη σο πξνο ηελ θαηαλνκή ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ. Απηή ε θαηάζηαζε ζηελ Ηζκαξίδα ζπλδέεηαη κε ηελ έθπιπζε ησλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ θαη ηελ πξνθχπηνπζα είζνδν ησλ ζξεπηηθψλ ζηε ιίκλε θαζψο θαη κε ηελ είζνδν ζηε ιίκλε αλεπεμέξγαζησλ ή κεξηθψο επεμεξγαζκέλσλ αζηηθψλ ιπκάησλ ηεο Κνκνηελήο κέζσ ηνπ πνηακνχ Βνζβφδε. χκθσλα κε ηνπο Andreopoulou & Kokkinakis (2009) γηα ηα ηξία πην θνηλά εκπνξηθά ςάξηα ηεο ιίκλεο (θέθαινο, ρέιη θαη γξηβάδη) ππήξμε ππνβάζκηζε θαη κείσζε ηρζπνπαξαγσγήο θαηά ηελ εηθνζαεηία Δπίζεο, εθηηκήζεθε φηη θαη κειινληηθά νη ζπλζήθεο ζηε ιίκλε δελ ζα είλαη επλντθέο γηα ηελ ηρζπνπαξαγσγή. ηεο

15 3. ΜEΘΟΔΟΛΟΓΙΑ υχνότητα δειγματοληψιών Mε βάζε ην ρξφλν γελεάο ησλ θπηνπιαγθηηθψλ νξγαληζκψλ ε θαηάιιειε ζπρλφηεηα δεηγκαηνιεςίαο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ησλ ρξνληθψλ κεηαβνιψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ είλαη ε εβδνκαδηαία (δηπιάζηα ηνπ κέζνπ ρξφλνπ γελεάο). Μηα ηέηνηα ζπρλφηεηα βέβαηα ζεκαίλεη 52 δεηγκαηνιεςίεο εηεζίσο θαη σο εθ ηνχηνπ δελ είλαη εθηθηή απηή ε παξαθνινχζεζε. Γηα ην ιφγν απηφ απαξαίηεηε είλαη ε ιήςε αληηπξνζσπεπηηθψλ δεηγκάησλ θπηνπιαγθηνχ ηνπιάρηζηνλ ηελ πεξίνδν ηεο έληνλεο αχμεζεο θαη ζπρλψλ θαηλνκέλσλ άλζηζεο θπηνπιαγθηνχ πνπ παξαηεξνχληαη ηελ πεξίνδν θαινθαίξη-θζηλφπσξν. χκθσλα κε ηελ Oδεγία ε ζπρλφηεηα ησλ δεηγκαηνιεςηψλ ζα κπνξνχζε λα είλαη θαη επνρηθή ή δχν θνξέο ην ρξφλν, ελψ ζχκθσλα κε ηελ άζθεζε δηαβαζκνλφκεζεο γηα ηηο Μεζνγεηαθέο θξαγκαιίκλεο αξθνχλ 2-4 δεηγκαηνιεςίεο ζηελ πεξίνδν Ηνχληνο-επηέκβξηνο. Οη νηθνινγηθέο νκάδεο θπηνπιαγθηνχ πνπ ραξαθηεξίδνπλ κία ιίκλε παξαηεξνχληαη ζηα ηειεπηαία ζηάδηα δηαδνρήο ηνπ θπηνπιαγθηνχ (θαινθαίξη-θζηλφπσξν). H θάζε ηνπ ηειεπηαίνπ ζηαδίνπ δηαδνρήο ηνπ θπηνπιαγθηνχ, παξνπζηάδεη ηελ πνιππινθφηεηα ηεο θνηλσλίαο κε ηελ σξίκαλζε ηεο ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο αξθεί νη θπζηθέο δηαηαξαρέο λα κελ απνηξέςνπλ ηελ πνξεία ηεο δηαδνρήο. Eίλαη ε θάζε πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ απηνγελή αθνινπζία αιιαγήο ζηελ επηθξάηεζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηα πξνεγνχκελα ζηάδηα δηαδνρήο θαη εκπεξηέρεη ηε κεγαιχηεξε θαη πιεξέζηεξε πιεξνθνξία. Ωο εθ ηνχηνπ πξνθχπηεη φηη ε πεξίνδνο δεηγκαηνιεςίαο πξέπεη λα θαιχπηεη ην ρξνληθφ δηάζηεκα θαινθαίξη-θζηλφπνσξν, αλ θαη κπνξεί αθφκε θαη κία δεηγκαηνιεςία κέζα ζε απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα λα καο δψζεη ηελ θαιχηεξε δπλαηή εθηίκεζε ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο. H παξαθνινχζεζε ηεο θπηνπιαγθηηθήο θνηλσλίαο ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην 2010 μεθίλεζε ζηελ πην θαηάιιειε πεξίνδν (ζεξκή). Πξαγκαηνπνηήζεθαλ δεηγκαηνιεςίεο ηνλ Αχγνπζην θαη επηέκβξην, ελψ πξαγκαηνπνηήζεθε θαη κία κέζα ζην Ννέκβξην θαζψο ε ζεξκνθξαζία παξέκεηλε πςειή (>20 0 C) κέρξη θαη ηα κέζα απηνχ ηνπ κήλα. Σελ πεξίνδν απηή ζεσξήζακε θαηάιιειν «παξάζπξν» ρξόλνπ γηα ηηο θαηάιιειεο παξακέηξνπο κέηξεζεο ηνπ θπηνπιαγθηνχ. Δπίζεο, πξαγκαηνπνηήζεθαλ δεηγκαηνιεςίεο ηνπο κήλεο Φεβξνπάξην, Μάξηην θαη Απξίιην ην Οη δεηγκαηνιεςίεο πνπ πξαγκαηνπνηήζακε ζηε ιίκλε γηα ην 2010 θαιχπηνπλ θαη ηηο ππνρξεψζεηο ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία επξχηεξα, ηηο ππνρξεψζεηο ζχκθσλα κε ηε δηαβαζκνλφκεζε αιιά θαη ηελ επηζηεκνληθή πξνζέγγηζε ηεο νηθνινγίαο θπηνπιαγθηνχ. Οη δεηγκαηνιεςίεο ζα ζπλερηζηνχλ θαη ην θαινθαίξη ηνπ θαζφζνλ ε Λίκλε Ηζκαξίδα είλαη εληειψο άγλσζηε σο πξνο ην θπηνπιαγθηφ θαη γεληθφηεξα ηε ιεηηνπξγία ηεο (ηξνθηθφ πιέγκα). Παξάιιεια κε ηηο δεηγκαηνιεςίεο ηνπ θπηνπιαγθηνχ πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαη νη δεηγκαηνιεςίεο ηνπ δσνπιαγθηνχ.

16 3.2 Eπιλογή σταθμών και βαθών δειγματοληψίας 12 Ζ Λίκλε Ηζκαξίδα είλαη κηα ηδηαίηεξα ξερή ιίκλε κε ειεγρφκελε απνξξνή απφ ζπξφθξαγκα πνπ βξίζθεηαη ζε ζεκείν ηνπ θαλαιηνχ πνπ νδεγεί ζηε ζάιαζζα. Έηζη, αλάινγα κε ηε δηαρείξηζε ηνπ ζπξνθξάγκαηνο ην βάζνο ηεο κπνξεί λα παξνπζηάδεη ζεκαληηθέο δηαθπκάλζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Σελ πεξίνδν δεηγκαηνιεςηψλ ην κέγηζην βάζνο ηεο ιίκλεο (Δηθ. 1) παξνπζίαζε ηηκέο απφ 0,80 έσο 1,30 m. Μεηά ηελ πξψηε δεηγκαηνιεςία πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε έλα δίθηπν ζηαζκψλ γηα λα πξνζδηνξηζηνχλ νη θαηάιιειεο ζέζεηο (open water) γηα ην θπηνπιαγθηφ δηφηη δελ ππήξραλ δεδνκέλα γηα ζρεδηαζκφ εθ ησλ πξνηέξσλ, επηιέρζεθαλ νη εμήο ζηαζκνί κε βάζε ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο ιίκλεο: 1. ηαζκφο 1 (ST1) (θεληξηθφο ζηαζκφο) ζην βαζχηεξν ζεκείν ηεο ιίκλεο 2. ηαζκφο 2 (ST2) (ζεκείν εηζξνψλ) θνληά ζηελ είζνδν ηνπ πνηακνχ Βνζβφδε ζηε ιίκλε 3. ηαζκφο 3 (ST3) ζην ζεκείν πνπ ην λεξφ ηεο ιίκλεο παξνπζηάδεη ην κεγαιχηεξν ζρεηηθά ρξφλν παξακνλήο ιφγσ πεξηνξηζκέλεο αλαλέσζεο λεξνχ κε ηε ζάιαζζα 4. ηαζκφο 4 (ST4) (ζεκείν απνξξνήο) ζηελ αξρή ηνπ θαλαιηνχ εμφδνπ ηνπ λεξνχ ηεο ιίκλεο πξνο ηε ζάιαζζα κε ηε κεγαιχηεξε ηαρχηεηα αλαλέσζεο λεξνχ θαη 5. ηαζκφο 5 (ST5) επηθνπξηθά έλαο ζηαζκφο θνληά ζηα θαιάκηα γηα ζχγθξηζε κε ηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ (Δηθ. 2). Οη δεηγκαηνιεςίεο δσπιαγθηνχ θαη ρισξνθχιιεο πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ ST1 ηαπηφρξνλα κε ηνπ θπηνπιαγθηνχ. Ζ επηινγή ησλ βαζψλ δεηγκαηνιεςίαο ζηεξίδεηαη ζηελ θαηαλνκή ηνπ θσηφο κέζα ζην λεξφ θαη ζηε ζεξκηθή δνκή ηνπ λεξνχ. Ωο θαηψηαην ζεκείν δεηγκαηνιεςίαο ζηε ζηήιε ηνπ λεξνχ ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά ην φξην ηεο εχθσηεο δψλεο (ην βάζνο πνπ θηάλεη ην 1% ηεο έληαζεο ηνπ πξνζπίπηνληνο θσηφο ζηελ επηθάλεηα). Ζ νκάδα δηαβαζκνλφκεζεο έρεη πξνηείλεη θαη ρξεζηκνπνηήζεη ηελ εχθσηε δψλε γηα ηε δεηγκαηνιεςία ελφο νινθιεξσκέλνπ δείγκαηνο ζηήιεο λεξνχ ζηηο ιίκλεο. ηελ παξνχζα έξεπλα, γηα ηε ιίκλε ηo βάζνο ηεο εχθσηεο δψλεο εθηηκήζεθε κε βάζε ηηο κεηξήζεηο ηεο δηαθάλεηαο ηνπ λεξνχ ζην βαζχηεξν ζεκείν ηεο ιίκλεο (ST1) απφ 0,75 έσο 1,25 m (Δηθ. 1). Ωζηφζν, ιφγσ ηνπ πνιχ κηθξνχ βάζνπο δελ έγηλε επηινγή βαζψλ θαη ιήθζεθαλ δείγκαηα απ φιε ηε ζηήιε λεξνχ. Αθφκε, ην πξνβιεπφκελν απφ ηηο κεηξήζεηο βάζνο ηεο εχθσηεο δψλεο (βάζνο δηαθάλεηαο Secchi x 2.5) ην κήλα επηέκβξην μεπέξαζε ην κέγηζην βάζνο ηεο ιίκλεο (Δηθ. 1).

17 13 Δηθόλα 1: Μέγηζην βάζνο θαη πξνβιεπφκελν βάζνο εχθσηεο δψλεο (ζην βαζχηεξν ζεκείν ηεο ιίκλεο) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηελ πεξίνδν έξεπλαο Δηθόλα 2: Υάξηεο ηεο Λίκλεο Ηζκαξίδο φπνπ θαίλνληαη νη ζηαζκνί δεηγκαηνιεςίαο (Google Earth, 2011)

18 Δείγματα Γηα ηηο δεηγκαηνιεςίεο θπηνπιαγθηνχ θαη δσνπιαγθηνχ ρξεζηκνπνηήζεθε δεηγκαηνιήπηεο ηχπνπ Niskin θαη ρσξεηηθφηεηαο 2 L. ε θάζε δεηγκαηνιεςία γηα ηελ πνηνηηθή θαη πνζνηηθή αλάιπζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ απφ θάζε δείγκα λεξνχ, ρξεζηκνπνηήζεθε ππνδείγκα 200 ml. Δπηπιένλ ρξεζηκνπνηήζεθε δίρηπ δηακέηξνπ πφξσλ 20 κm γηα ηε ζπιινγή δείγκαηνο γηα ηελ πνηνηηθή αλάιπζή ηνπ. Μέξνο ησλ δεηγκάησλ απηψλ δηαηεξήζεθε δσληαλφ θαη ην ππφινηπν αθνχ δηαρσξίζηεθε ζε δχν ππνδείγκαηα ζηεξεψζεθε κε θνξκφιε (ην έλα ππνδείγκα) θαη Lugol (ην δεχηεξν ππνδείγκα). Γηα ηελ πνηνηηθή αλάιπζε ηνπ δσνπιαγθηνχ ζπιιέρζεθαλ δείγκαηα λεξνχ κε ηε ρξήζε δηρηπψλ κε δηάκεηξν πφξνπ 50 κm θαη 100 κm. Σα δίρηπα ηνπνζεηνχληαλ κέζα ζην λεξφ θαη αλαζχξνληαλ ζηελ επηθάλεηα κε θάζεηεο θαη νξηδφληηεο ζχξζεηο. Μέξνο ησλ δεηγκάησλ απηψλ δηαηεξήζεθε δσληαλφ θαη ην ππφινηπν ζπληεξήζεθε κε ηελ πξνζζήθε θνξκφιεο. Γηα ηελ πνζνηηθή αλάιπζε ηνπ δσνπιαγθηνχ ιήθζεθαλ δείγκαηα κε ηε ρξήζε ηνπ δεηγκαηνιήπηε ηα νπνία δηεζήζεθαλ απφ δίρηπ κε δηάκεηξν πφξνπ 50 κm. Ο ζπλνιηθφο φγθνο ηνπ λεξνχ πνπ δηεζνχληαλ ήηαλ ηνπιάρηζηνλ 30 L. Σα δείγκαηα ζπληεξήζεθαλ ακέζσο ζε δηάιπκα θνξκφιεο έηζη ψζηε ε ηειηθή ζπγθέληξσζε λα είλαη 4%. 3.4 Προσδιορισμός χλωροφύλλης α Ο πξνζδηνξηζκφο ηεο ζπγθέληξσζεο ηεο ρισξνθχιιεο α ζηα δείγκαηα λεξνχ πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηε κέζνδν Jeffrey & Humphrey (1975). Γείγκαηα φγθνπ ml δηεζήζεθαλ κέζσ εζκψλ Whatman GF/F (δηάκεηξνο πφξνπ 20 κm) κε ηε βνήζεηα αληιίαο θελνχ ππφ ρακειή πίεζε. Οη εζκνί ηνπνζεηήζεθαλ ζε εηδηθά πιαζηηθά ζσιελάθηα, ζε θαηάςπμε ζηνπο C κέρξη ηε ρεκηθή ηνπο αλάιπζε. Ζ εθρχιηζε ηεο ρισξνθχιιεο α απφ ηνπο εζκνχο πξαγκαηνπνηήζεθε ζε πδαηηθφ δηάιπκα αθεηφλεο 90% (v/v) ζηνπο 4 0 C ζην ζθνηάδη. Σν εθρχιηζκα ζηε ζπλέρεηα θπγνθεληξήζεθε ζηηο rpm γηα 10 min. Ζ ζπγθέληξσζε ηεο ρισξνθχιιεο α πξνζδηνξίζηεθε θαζκαηνθσηνκεηξηθά κε βάζε ηελ νπηηθή απνξξφθεζε ηνπ εθρπιίζκαηνο ζε κήθε θχκαηνο 630, 647 θαη 664 nm θαη ππνινγίζζεθε ζε κg L -1 κε βάζε ηελ εμίζσζε ησλ Jeffrey & Humphrey (1975). 3.5 Μικροσκοπική ανάλυση του φυτοπλαγκτού Γηα ηε κηθξνζθνπηθή αλάιπζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ, ππν-δείγκαηα λεξνχ ηνπνζεηήζεθαλ ζε ζαιάκνπο θαζίδεζεο (θπιηλδξηθνί ζάιακνη κε βάζε δηαθαλή δηακέηξνπ 26 mm θαη πάρνο <0.2 mm θαη κε χςνο κεηαβαιιφκελν αλάινγα κε ηε ρσξεηηθφηεηα) κεγάιεο αθξηβείαο φζνλ αθνξά ηνλ φγθν ηνπ δείγκαηνο πνπ πεξηέρνπλ. Xξεζηκνπνηήζεθαλ ζάιακνη θαζίδεζεο 2 θαη 10

19 15 ml ηνπ νίθνπ Hydrobios ιφγσ ηεο κεγάιεο ππθλφηεηαο ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζην θάζε δείγκα γηα ηελ θαηακέηξεζε ζην αλάζηξνθν κηθξνζθφπην ύνθεση ειδών Ζ ζχλζεζε ησλ εηδψλ πξνθχπηεη κεηά απφ ηελ νινθιήξσζε κηαο ρξνλνβφξαο θαη εμεηδηθεπκέλεο εξεπλεηηθήο πξνζπάζεηαο αλαγλψξηζεο ησλ εηδψλ κε ηε κηθξνζθνπηθή αλάιπζε ηνπ θπηνπιαγθηνχ θαη ηε ρξήζε θαηάιιεισλ ζπγγξακκάησλ θαη εξγαζηψλ ηαμηλνκηθνχ ραξαθηήξα. Ζ ηαμηλνκηθή αλάιπζε ησλ δεηγκάησλ είλαη ε πςειφηεξε δπλαηή αθνχ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε επίπεδν είδνπο κε βάζε ηηο θαηάιιειεο ηαμηλνκηθέο θιείδεο ζε εξεπλεηηθφ αλάζηξνθν κηθξνζθφπην Nikon ΣE2000-S. H αλαγλψξηζε έγηλε ζε δσληαλφ πιηθφ ελψ ε παξαηήξεζε ζε πιηθφ ζηεξεσκέλν κε θνξκφιε θαη δηάιπκα Lugol είρε ζπκπιεξσκαηηθφ ραξαθηήξα. Γηα ηελ αζθαιέζηεξε αλαγλψξηζε ησλ εηδψλ ήηαλ απαξαίηεηε ε ρξήζε ηερληθήο αληίζεζεο θάζεο θαζψο θαη ηεο κηθξνζθνπίαο θζνξηζκνχ. H θσηνγξάθεζε ησλ νξγαληζκψλ έγηλε ζην εξεπλεηηθφ αλάζηξνθν κηθξνζθφπην Nikon ΣE2000-S κε θάκεξα Nikon DS L Αφθονία Γηα ηε κέηξεζε ηεο αθζνλίαο θπηνπιαγθηνχ αθνινπζήζεθε ε θιαζηθή κεζνδνινγία ηνπ αλάζηξνθνπ κηθξνζθνπίνπ (Utermöhl 1958) κε ηξνπνπνηήζεηο βειηίσζεο. Ζ κέζνδνο απηή έρεη πξνηαζεί θαη εθαξκνζηεί απφ ηελ νκάδα δηαβαζκνλφκεζεο. Ζ κέζνδνο αθνξά ζηελ θαηακέηξεζε ησλ θπηνπιαγθηηθψλ αηφκσλ (θχηηαξν, θνηλφβην, απνηθία, λήκα). ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε γηα ηε ζηαηηζηηθά απνδεθηή εθηίκεζε ηεο πιεζπζκηαθήο ππθλφηεηαο ησλ πιαγθηηθψλ εηδψλ ζην δείγκα, θαηακεηξήζεθαλ 100 ηνπιάρηζηνλ άηνκα απφ ηα πην άθζνλα είδε θαη ζπλνιηθά ηνπιάρηζηνλ 400 άηνκα (κε κέγηζην ζθάικα κέηξεζεο <20% γηα ην θάζε είδνο θαη <10% γηα ηε ζπλνιηθή αθζνλία) Βιομάζα-Βιοόγκος Γηα ηε κεηαηξνπή ηεο πιεζπζκηαθήο ππθλφηεηαο (αθζνλίαο) ησλ εηδψλ θπηνπιαγθηνχ ζε βηνφγθν ππνινγίζηεθαλ νη κέζνη θπηηαξηθνί φγθνη ησλ νξγαληζκψλ κεηά απφ κεηξήζεηο ησλ δηαζηάζεσλ ησλ θπηηάξσλ ηνπο. H κέηξεζε ησλ δηαζηάζεσλ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην εξεπλεηηθφ αλάζηξνθν κηθξνζθφπην Nikon ΣE2000-S κε ηε βνήζεηα ηεο θάκεξαο Nikon DS L1 θαη κεηά απφ βαζκνλφκεζε κε κηθξνκεηξηθή θιίκαθα αθξίβεηαο. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ θπηηαξηθψλ φγθσλ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηάιιεινη γεσκεηξηθνί ηχπνη. H κεηαηξνπή ησλ βηνφγθσλ ζε βηνκάδα γίλεηαη κε βάζε ην φηη ε κέζε εηδηθή ππθλφηεηα ηνπ θπηηάξνπ γηα ην θπηνπιαγθηφ είλαη 1 g cm -3. Όκσο, ε κεηαηξνπή απηή δελ απαηηείηαη γηα ηηο αλάγθεο ηεο νδεγίαο θαζφζνλ ζηηο νκάδεο δηαβαζκνλφκηζεο επηιέρζεθε ν βηνφγθνο ηνπ θπηνπιαγθηνχ

20 Μικροσκοπική ανάλυση του ζωοπλαγκτού ύνθεση ειδών Ζ ηαμηλνκηθή αλάιπζε ησλ δεηγκάησλ είλαη ε πςειφηεξε δπλαηή αθνχ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε επίπεδν είδνπο-φπνπ απηφ ήηαλ δπλαηφ-κε βάζε ηηο θαηάιιειεο ηαμηλνκηθέο θιείδεο ζε νπηηθφ κηθξνζθφπην LEITZ LABORLUXS WETZLAR. H αλαγλψξηζε έγηλε ζε δσληαλφ πιηθφ, ελψ ε παξαηήξεζε ζε πιηθφ ζηεξεσκέλν κε θνξκφιε είρε ζπκπιεξσκαηηθφ ραξαθηήξα. H θσηνγξάθεζε ησλ νξγαληζκψλ έγηλε κε ελζσκαησκέλε ζην κηθξνζθφπην θάκεξα Leica Wild MPS Αφθονία Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο αθζνλίαο, θάζε δείγκα, αλάινγα κε ηελ ππθλφηεηά ηνπ, αξαηψζεθε κε πξνζζήθε θνξκφιεο 4% ή ζπκππθλψζεθε κε δηήζεζε απφ δίρηπ 50 κm, έηζη ψζηε ν ηειηθφο φγθνο λα είλαη 50 ή 100 ml. ηε ζπλέρεηα 1 ml απφ ην νκνγελνπνηεκέλν δείγκα, ηνπνζεηήζεθε ζε ζάιακν αξίζκεζεο ηχπνπ Sedwick-Rafter θαη έγηλε ε θαηακέηξεζε ησλ νξγαληζκψλ ζην νπηηθφ κηθξνζθφπην. Ζ δηαδηθαζία απηή επαλαιήθζεθε 4-5 θνξέο, κε ηνλ αξηζκφ ησλ αηφκσλ ζηνπο ζαιάκνπο λα κε δηαθέξεη πάλσ απφ 20%, ελψ ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ κεηξεκέλσλ αηφκσλ γηα θάζε δείγκα ήηαλ ηνπιάρηζηνλ 300 άηνκα (Bottrell et al. 1976) Βιομάζα Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο βηνκάδαο (κg L -1 ) ησλ ηξνρνδψσλ, ησλ θιαδνθεξσηψλ θαη ησλ θσπεπφδσλ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηνκηθά μεξά βάξε απφ ηε βηβιηνγξαθία (Εαξθηδηάλ 1989, Michaloudi 2005). ηε ζπλέρεηα, ην βάξνο θάζε δσνπιαγθηηθνχ νξγαληζκνχ πνιιαπιαζηάζηεθε κε ηελ αθζνλία ηνπ θαη έηζη πξνέθπςε ε βηνκάδα ηνπ.

21 4. ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ Υυσικές & χημικές παράμετροι (Θερμοκρασία, ph, αγωγιμότητα, διαλυμένο Ο 2 ) ηελ Δηθφλα 1 παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ λεξνχ, ηνπ ph θαη ηεο αγσγηκφηεηαο πνπ κεηξήζεθαλ ζην ζηαζκφ ST1 θαηά ηελ πεξίνδν Αχγνπζηνο, επηέκβξηνο, Ννέκβξηνο 2010 θαη Φεβξνπάξηνο-Απξίιηνο Ζ ζεξκνθξαζία λεξνχ αθνινχζεζε ην πξφηππν ηεο επνρήο (δειαδή κείσζε κεηά ην ηέινο ηεο ζεξκήο πεξηφδνπ θαη αχμεζε απφ ηνλ Μάξηην θαη ζηε ζπλέρεηα), ελψ παξέκεηλε ζρεηηθά πςειή (>20 ν C) κέρξη θαη ηέινο Ννεκβξίνπ ηνπ Σν ph (γηα ηνπο κήλεο πνπ ππάξρνπλ ηηκέο) ήηαλ ζρεηηθά πςειφ (>8) κε πςειφηεξεο ηηκέο (>9,5) ηνπο κήλεο Μάξηην θαη Απξίιην Ζ αγσγηκφηεηα (γηα ηνπο κήλεο πνπ ππάξρνπλ ηηκέο), ε νπνία απνηειεί κέηξν γηα ηελ αιαηφηεηα θαη ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηηο εηζξνέο ζηε ιίκλε θαη ηελ επηθνηλσλία ηεο ιίκλεο κε ηε ζάιαζζα, ήηαλ πςειή ην Ννέκβξην ηνπ 2010 (~4 ms) ελψ ηελ άλνημε (Μάξηηνο, Απξίιηνο 2011) παξνπζίαζε πησηηθή ηάζε. Δηθόλα 1: Σηκέο ζεξκνθξαζίαο λεξνχ( ν C), ph θαη αγσγηκφηεηαο (ms) ζην ζηαζκφ ST1 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 (*ε έιιεηςε ηηκψλ ζηηο δηάθνξεο παξακέηξνπο ζε θάπνηνπο κήλεο νθείιεηαη ζε κε ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπ νξγάλνπ)

22 4.2 Φλωροφύλλη α 18 ηελ Δηθφλα 2 παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο ζπγθέληξσζεο ηεο ρισξνθχιιεο α ζην ζηαζκφ ST1 (βαζχηεξν ζεκείν ηεο ιίκλεο) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζηνο, επηέκβξηνο θαη Ννέκβξηνο 2010 θαη ηνπο κήλεο Φεβξνπάξηνο-Απξίιηνο Οη ηηκέο ζπγθέληξσζεο ηεο ρισξνθχιιεο α ήηαλ πςειέο θαη θπκάλζεθαλ απφ 49,5 έσο 199,9 κg L -1. Ζ πςειφηεξε ηηκή κεηξήζεθε ην κήλα Μάξηην, σζηφζν θαη ην κήλα Φεβξνπάξην ε ηηκή ηεο ζπγθέληξσζεο ηεο ρισξνθχιιεο α θπκάλζεθε πεξίπνπ ζηα ίδηα επίπεδα (198,9 κg L -1 ). Ζ ρακειφηεξε ηηκή κεηξήζεθε ηνλ Απξίιην. Δηθόλα 2: Σηκέο ζπγθέληξσζεο ηεο ρισξνθχιιεο α (κg L -1 ) ζην ζηαζκφ ST1 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην ύνθεση ειδών φυτοπλαγκτού Kατάλογος και παρουσία ειδών στη Λίμνη Ισμαρίδα ηνλ Πίλαθα 1 δίλεηαη ε παξνπζία ησλ εηδψλ πνπ αλαγλσξίζηεθαλ ζηα δείγκαηα θπηνπιαγθηνχ ζηελ εχθσηε δψλε ηεο ζηήιεο λεξνχ ζηνπο ζηαζκνχο δεηγκαηνιεςίαο ηνπο κήλεο Αχγνπζηνο, επηέκβξηνο θαη Ννέκβξηνο 2010 θαη Φεβξνπάξηνο-Απξίιηνο πλνιηθά 167 taxa θπηνπιαγθηνχ θαηαγξάθεθαλ ζηε ιίκλε ζηνπο παξαπάλσ ζηαζκνχο. O αξηζκφο απηφο είλαη κηθξφηεξνο απφ ηνλ ζπλνιηθφ δηφηη: α) δελ έρεη γίλεη εηήζηνο θχθινο κειέηεο θαη σο εθ ηνχηνπ είδε απφ άιιεο πεξηφδνπο (ρεηκψλαο, άλνημε) δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη β) ππάξρνπλ πάληνηε νξηζκέλα είδε κε πνιχ κηθξφ αξηζκφ αηφκσλ πνπ πεξλνχλ απαξαηήξεηα δηφηη βξίζθνληαη ζε πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα θάησ απφ ην φξην αλίρλεπζεο.

23 19 Δπηπιένλ, ε απνπζία ελφο είδνπο ζε νξηζκέλα ρξνληθά δηαζηήκαηα κπνξεί λα νθείιεηαη ζηελ πηψζε ηεο πιεζπζκηαθήο ππθλφηεηαο θάησ απφ ην φξην αλίρλεπζεο ηεο κεζφδνπ θαηακέηξεζεο. Ηδηαίηεξα κεγάινο αξηζκφο εηδψλ (112 θαη 111) ζε θάζε ιίηξν λεξνχ απφ ηε Λίκλε θαηαγξάθεθε ζην ζχλνιν ησλ ζηαζκψλ ηνπο κήλεο Αχγνπζην θαη επηέκβξην, ελψ ν αξηζκφο απηφο κεηψζεθε πεξίπνπ ζην κηζφ (54) ην Ννέκβξην κε κηθξφηεξν αξηζκφ εηδψλ λα θαηαγξάθεηαη ην Φεβξνπάξην (26 είδε) (Δηθ. 3). Καηά ηε κεηάβαζε πξνο ηελ άλνημε- απφ ην Μάξηην πξνο ηνλ Απξίιην -άξρηζε λα απμάλεηαη ν αξηζκφο ησλ εηδψλ ζηα επίπεδα πνπ θαίλνληαη ζηελ Δηθ. 3. Δηθόλα 3: Αξηζκφο εηδψλ πνπ θαηαγξάθεθαλ ζην ζχλνιν ησλ ζηαζκψλ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 Ζ κεγάιε απηή πνηθηιφηεηα εηδψλ θπηνπιαγθηνχ απνηππψλεηαη θαη ζηηο κηθξνθσηνγξαθίεο ηνπ πιηθνχ ζε θάζε δεηγκαηνιεςία (Δηθ. 4, 5, 6, 7, 8, 9). Δηθόλα 4: Μηθξνθσηνγξαθία ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην κήλα Αχγνπζην

24 20 Δηθόλα 5: Μηθξνθσηνγξαθία ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην κήλα επηέκβξην Δηθόλα 6: Μηθξνθσηνγξαθία ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην κήλα Ννέκβξην

25 21 Δηθόλα 7: Μηθξνθσηνγξαθία ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην κήλα Φεβξνπάξην Δηθόλα 8: Μηθξνθσηνγξαθία ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην κήλα Μάξηην

26 22 Δηθόλα 9: Μηθξνθσηνγξαθία ησλ νξγαληζκψλ ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην κήλα Απξίιην H θιάζε ησλ ρισξνθπθψλ ήηαλ ε πινπζηφηεξε ζε αξηζκφ εηδψλ (74) θαη αθνινπζνχλ ηα επγιελνθχθε (42), θπαλνβαθηήξηα (24), δηάηνκα (10) θαη μαλζνθχθε (7), δηλνθχθε (4), ρξπζνθχθε (3), πξπκλεζηνθχθε (2) θαη θξππηνθχθε (2) (Δηθ. 10). Δηθόλα 10: Αξηζκφο εηδψλ ησλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ πνπ θαηαγξάθεθαλ ζην ζχλνιν ησλ ζηαζκψλ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 Γηαθνξέο παξαηεξήζεθαλ θαη ζηνλ αξηζκφ ησλ εηδψλ αλάκεζα ζηνπο ζηαζκνχο ζε θάζε δεηγκαηνιεςία κε ην κεγαιχηεξν αξηζκφ λα θαηαγξάθεηαη ζηνλ ζηαζκφ ST1 (Πίλ. 1).

27 23 Πίλαθαο 1: Καηάινγνο θαη παξνπζία ησλ taxa θπηνπιαγθηνχ πνπ αλαγλσξίζηεθαλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 (Σα δεδνκέλα αλαθέξνληαη ζε εληαίν δείγκα πνπ ιήθζεθε απφ ηελ εχθσηε δψλε ησλ πξναλαθεξζέλησλ ζηαζκψλ). ΚΤΑΝΟΒΑΚΣΖΡΗΑ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Anabaena aphanizomenoides Anabaena cf. compacta Anabaena viguieri Anabaenopsis cf. elenkinii Aphanizomenon issatschenkoi Aphanocapsa delicatissima Chroococcus sp. Cyanodictyon sp. Jaagenima sp. Limnothrix cf. redekei Merismopedia cf. minima Merismopedia punctata Microcystis aeruginosa Microcystis wesenbergii Planktothrix cf. agardhii

28 24 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Pseudoanabaena limnetica Pseudoanabaena cf. musicola Raphidiopsis mediterranea Romeria sp. Snowella cf. arachnoeidea Άγλσζην θνθθνεηδέο θπαλνβαθηήξην Άγλσζην λεκαηνεηδέο θπαλνβαθηήξην ΥΛΩΡΟΦΤΚΖ Actinastrum hantzschii Ankistrodesmus fusiformis Asterococcus limneticus Carteria sp. Chlamydomonas sp. Chlorogonium minimum Choricystis coccoides Coelastrum astroeideum Crucigenia tetrapedia Crucigeniella neglecta Dictyosphaerium cf. tetrachotomum Dictyosphaerium cf. ehrenbergianum

29 25 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Didymocystis bicellularis Elakatothrix gelatinosa Golenkinia radiata Granulocystis sp. Hyaloraphidium sp. Haematococcus sp. Kirchneriella cf. obesa Kirchneriella irregularis Kirchneriella lunaris Koliella longiseta Lagerheimia cf. chodatii Monoraphidium arcuatum Monoraphidium contortum Monoraphidium flexuosum Monoraphidium griffithii Monoraphidium minutum Nephrochlamys subsolitaria Nephrocytium sp. Oocystis sp. Pandorina morum

30 26 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Pediastrum duplex Pediastrum tetras Phacotus sp. Planktonema lauterbornii Polyedriopsis spinulosa Sphaerocystis schroeteri Scenedesmus acuminatus Scenedesmus cf. obliquus Scenedesmus dimorphus Scenedesmus disciformis Scenedesmus intermedius Scenedesmus obtusus Scenedesmus ovalternus Scenedesmus spp. Selenastrum capricornutum Shroederia indica Shroederia setigera Shroederia spiralis Tetraedron minimum Tetraedron triangulare

31 27 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Tetraselmis sp. Tetrastrum triangulare Tetrastrum stavrogeniaforme Treubaria triappendiculata Westella cf. botryoeides Closterium dianae Closterium cf. strigosum Closterium gracile Closterium kuetzingii Mougeotia sp. Staurastrum spi. Staurastrum spii. Staurodesmus sp. ΓΗΑΣΟΜΑ Aulacoseira granulata Chaetocheros cf. mulleri Nitzschia acicularis Nitzschia closterioeides Nitzschia sp. Stephanodiscus spp.

32 28 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Synedra acus ΔΤΓΛΖΝΟΦΤΚΖ Colacium sp. Euglena acus Euglena caudata Euglena cf. excavata Euglena cf. hemichromata Euglena cf. limnophila Euglena cf. texta Euglena ehrenbergii Euglena fenestrata Euglena gracilis Euglena gymnodinioides Euglena intermedia Euglena cf. minima Euglena mutabilis Euglena oxyuris Euglena spathirhyncha Euglena spirogyra Euglena tripteris

33 29 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Leponcilis cf. physalis Leponcilis cf. stenii Leponcilis cf. texta Leponcilis fusiformis Leponcilis ovum Phacus cf. angulatus Phacus cf. arnoldi Phacus curvicauda Phacus longicauda Phacus orbicularis Phacus pyrum Phacus tortus Strombomonas cf. fluviatilis Trachelomonas armata Trachelomonas cf. crebea Trachelomonas cf. similis Trachelomonas hispida Trachelomonas intermedia Trachelomonas nigra Trachelomonas planctonica

34 30 ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Trachelomonas volvocinopsis Trachelomonas sp. ΞΑΝΘΟΦΤΚΖ Centritractus africanus Goniochloris cf. fallax Goniochloris mutica Goniochloris smithii Goniochloris sp. Pseudogoniochloris tripus Tetraedriella sp. ΠΡΤΜΝΔΗΟΦΤΚΖ Chrysochromulina parva Chrysochromulina sp. ΥΡΤΟΦΤΚΖ Dinobryon sertularia Micractinium pusillum Ochromonas ludibunda ΚΡΤΠΣΟΦΤΚΖ Cryptomonas spp. Rhodomonas minuta

35 31 ΓΗΝΟΦΤΚΖ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST1 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 Katodinium rotundatum Peridiniopsis sp. Peridinium spp. Pfiesteria sp. ΤΝΟΛΟ Πίλαθαο 1: (πλέρεηα) ΚΤΑΝΟΒΑΚΣΖΡΗΑ Anabaena aphanizomenoides Anabaena cf. compacta Anabaena sp. Anabaena viguieri Anabaenopsis cf. elenkinii Aphanizomenon issatschenkoi Aphanocapsa delicatissima Chroococcus sp. ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Cyanodictyon sp. Jaagenima sp. Limnothrix cf. redekei

36 32 Merismopedia cf. minima Merismopedia punctata Microcystis aeruginosa Microcystis wesenbergii ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Planktothrix cf. agardhii Pseudoanabaena limnetica Pseudoanabaena cf. musicola Raphidiopsis mediterranea Romeria sp. Snowella cf. arachnoeidea Spirulina sp. Άγλσζην θνθθνεηδέο θπαλνβαθηήξην Άγλσζην λεκαηνεηδέο θπαλνβαθηήξην ΥΛΩΡΟΦΤΚΖ Άγλσζην ρισξνθχθνο Actinastrum hantzschii Ankistrodesmus fusiformis Asterococcus limneticus Carteria cf. globosa Chlamydomonas sp. Chlorogonium minimum Choricystis coccoides

37 33 Coelastrum astroeideum ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Crucigenia tetrapedia Crucigeniella neglecta Dictyosphaerium cf. tetrachotomum Dictyosphaerium cf. ehrenbergianum Didymocystis bicellularis Elakatothrix gelatinosa Golenkinia radiata Gonium cf. pectorale Granulocystis sp. Hyaloraphidium sp. Haematococcus sp. Kirchneriella cf. obesa Kirchneriella irregularis Kirchneriella lunaris Koliella longiseta Lagerheimia cf. chodatii Lagerheimia wratislaviensis Monoraphidium arcuatum Monoraphidium contortum Monoraphidium flexuosum Monoraphidium griffithii

38 34 ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Monoraphidium minutum Nephrochlamys subsolitaria Nephrocytium sp. Oocystis sp. Pandorina morum Pediastrum duplex Pediastrum tetras Phacotus sp. Planktonema lauterbornii Polyedriopsis spinulosa Sphaerocystis schroeteri Scenedesmus acuminatus Scenedesmus cf. obliquus Scenedesmus dimorphus Scenedesmus disciformis Scenedesmus intermedius Scenedesmus obtusus Scenedesmus ovalternus Scenedesmus spp. Selenastrum capricornutum Shroederia indica Shroederia setigera

39 35 Shroederia spiralis ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Tetraedron minimum Tetraedron triangulare Tetraselmis sp. Tetrastrum triangulare Tetrastrum stavrogeniaforme Thelesphaera alpina Treubaria triappendiculata Westella cf. botryoeides Closterium dianae Closterium cf. strigosum Closterium gracile Closterium kuetzingii Cosmarium blytii Cosmarium cf. ornatum Cosmarium laeve Gleotila sp. Mougeotia sp. Staurastrum spi. Staurastrum spii. Staurodesmus sp. ΓΗΑΣΟΜΑ Αmphiprora sp.

40 36 Aulacoseira granulata Chaetocheros cf. mulleri ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Gyrosigma sp. Melosira sp. Nitzschia acicularis Nitzschia closterioeides Nitzschia spp. Stephanodiscus spp. Synedra acus ΔΤΓΛΖΝΟΦΤΚΖ Colacium sp. Euglena acus Euglena caudata Euglena cf. excavata Euglena cf. hemichromata Euglena cf. limnophila Euglena cf. texta Euglena ehrenbergii Euglena fenestrata Euglena gracilis Euglena gymnodinioides Euglena intermedia Euglena cf. minima

41 37 Euglena mutabilis Euglena oxyuris Euglena spathirhyncha Euglena spirogyra ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Euglena sp. Euglena tripteris Leponcilis cf. physalis Leponcilis cf. stenii Leponcilis cf. texta Leponcilis fusiformis Leponcilis ovum Phacus cf. angulatus Phacus cf. arnoldi Phacus curvicauda Phacus cf. skujai Phacus longicauda Phacus orbicularis Phacus pyrum Phacus tortus Strombomonas cf. fluviatilis Trachelomonas armata Trachelomonas cf. crebea Trachelomonas cf. similis Trachelomonas hispida

42 38 Trachelomonas intermedia Trachelomonas nigra Trachelomonas planctonica Trachelomonas volvocinopsis Trachelomonas sp. ΞΑΝΘΟΦΤΚΖ Centritractus africanus Goniochloris cf. fallax ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Goniochloris pulchra Goniochloris smithii Goniochloris sp. Pseudogoniochloris tripus Tetraedriella sp. ΠΡΤΜΝΔΗΟΦΤΚΖ Chrysochromulina parva Chrysochromulina sp. ΥΡΤΟΦΤΚΖ Dinobryon sertularia Micractinium pusillum Ochromonas ludibunda

43 39 ΚΡΤΠΣΟΦΤΚΖ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 ST1 ST2 ST3 ST4 ST5 Cryptomonas spp. Rhodomonas minuta ΓΗΝΟΦΤΚΖ Katodinium rotundatum Peridiniopsis sp. Peridinium spp. Pfiesteria sp. ΤΝΟΛΟ

44 Βιοόγκος Υυτοπλαγκτού ηελ Δηθφλα 11 παξνπζηάδεηαη ν ζπλνιηθφο βηνφγθνο (mm 3 L -1 ) ηνπ θπηνπιαγθηνχ ζηνπο ζηαζκνχο δεηγκαηνιεςίαο (ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5) ηεο Λίκλεο Ηζκαξίδαο θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην πλνιηθά, ζε φινπο ηνπο ζηαζκνχο ν βηνφγθνο θπκάλζεθε απφ 2,4 έσο 108,4 mm 3 L -1. Ζ πςειφηεξε ηηκή θαηαγξάθεθε ζην ζηαζκφ ST3 ην επηέκβξην ελψ ε ρακειφηεξε ζην ζηαζκφ ST2 ηνλ Απξίιην. πλνιηθά, ν βηνφγθνο παξνπζίαζε πην απμεκέλεο ηηκέο πξνο ην ηέινο ηεο ζεξκήο πεξηφδνπ, ελψ νη ρακειφηεξεο θαηαγξάθεθαλ ζην ηέινο ηεο άλνημεο θαηά ηε κεηάβαζε πξνο ηνπο θαινθαίξη θαη ζε πςειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο. Δηθόλα 11: πλνιηθφο βηννφγθνο (mm 3 L -1 ) ηνπ θπηνπιαγθηνχ (άμνλαο ς) ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5 (άμνλαο ρ) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 (Σν επηέκβξην δε ζηάζεθε δπλαηή ε ιήςε δείγκαηνο απφ ην ζηαζκφ ST2 ιφγσ αδπλακίαο πξφζβαζεο ζε απηφλ) Οη πέληε ζηαζκνί παξνπζίαζαλ δηαθνξεηηθφ πξφηππν κεηαβνιήο ηνπ ζπλνιηθνχ βηνφγθνπ (Δηθ. 13). ηνπο ζηαζκνχο ST1 θαη ST3 ην κέγηζην ηνπ βηνφγθνπ θαηαγξάθεθε ην επηέκβξην,ζηνπο ST2 θαη ST4 ην Ννέκβξην, ελψ ζηνλ ST5 ην Φεβξνπάξην. Ζ κηθξφηεξε ηηκή βηνφγθνπ θαηαγξάθεθε ζε φινπο ηνπο ζηαζκνχο ηνλ Απξίιην. Οη δηαθνξέο απηέο θαίλεηαη λα ζρεηίδνληαη θπξίσο κε ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο κνξθνκεηξίαο θαη ηνπ πδξνινγηθνχ θαζεζηψηνο ηεο ιίκλεο.

45 41 Δηθόλα 12: πλνιηθφο βηννφγθνο (mm 3 L -1 ) ηνπ θπηνπιαγθηνχ (άμνλαο ς) ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5 (άμνλαο ρ) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 Ζ ζχλζεζε ησλ θπξίαξρσλ νκάδσλ θπηνπιαγθηνχ παξνπζίαζε δηαθνξέο ηφζν αλάκεζα ζηνπο ζηαζκνχο φζν θαη αλάκεζα ζηνπο κήλεο ζε θάζε ζηαζκφ (Δηθ. 13, 16, 18, 20, 22, 23), κε ηα επγιελνθχθε, ηα θπαλνβαθηήξηα, ηα δηάηνκα θαη ηα ρισξνθχθε λα θπξηαξρνχλ. Αλαιπηηθφηεξα,

46 42 Αχγνπζηνο ηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3 θαη ST4 νη θπξίαξρεο ηαμηλνκηθέο νκάδεο σο πξνο ην βηνφγθν ήηαλ ηα επγιελνθχθε, ηα θπαλνβαθηήξηα θαη ηα δηάηνκα (Δηθ. 13). Δηθόλα 13: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3 θαη ST4 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ηνλ Αχγνπζην 2010 Δηδηθφηεξα, ζηνπο ζηαζκνχο ST1 θαη ST2 ε ηαμηλνκηθή νκάδα κε ηε κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ζην βηνφγθν ήηαλ ηα επγιελνθχθε (47% θαη 58% αληίζηνηρα) κε θπξηφηεξνπο αληηπξφζσπνπο είδε ηνπ γέλνπο Euglena (Δηθ. 14).

47 43 α β Δηθόλα 14: Μηθξνθσηνγξαθία επγιελνθπθψλ (είδε Euglena spirogyra (α), Phacus orbicularis (β)) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα Αθνινχζεζαλ ηα θπαλνβαθηήξηα (33% θαη 22% αληίζηνηρα) κε θπξηφηεξν αληηπξφζσπν ην είδνο Αnabaena viguieri (>19%) θαη ηα δηάηνκα (17% θαη 16% αληίζηνηρα) κε θπξηφηεξν αληηπξφζσπν ην είδνο Synedra acus (>10%) (Δηθ. 15). β α Δηθόλα 15: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ θπαλνβαθηεξίνπ Anabaena viguieri (α) θαη ηνπ δηαηφκνπ Synedra acus (β) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα

48 44 Αληίζεηα, ζηνπο ζηαζκνχο ST3 θαη ST4 ε ηαμηλνκηθή νκάδα κε ηε κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ζην βηνφγθν ήηαλ ηα θπαλνβαθηήξηα (46% θαη 37% αληίζηνηρα) κε θπξηφηεξν αληηπξφζσπν επίζεο ην είδνο Αnabaena viguieri (>30%). Αθνινχζεζαλ ηα επγιελνθχθε (>30%) κε θπξηφηεξνπο αληηπξφζσπνπο είδε ηνπ γέλνπο Euglena θαη ηα δηάηνκα (18% θαη 27% αληίζηνηρα) κε θπξηφηεξνπο αληηπξνζψπνπο ην είδνο Synedra acus (>11%) θαη είδε ηνπ γέλνπο Stephanodiscus. ηνπο ζηαζκνχο ST1, ST3, ST4 θαη ST5 νη θπξίαξρεο ηαμηλνκηθέο νκάδεο σο πξνο ην βηνφγθν φπσο θαη ηνλ Αχγνπζην ήηαλ ηα θπαλνβαθηήξηα, ηα δηάηνκα θαη ηα επγιελνθχθε, (Δηθ. 16). Δηθόλα 16: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST3, ST4 θαη ST5 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην επηέκβξην 2010 Δηδηθφηεξα, θαη ζηνπο ηέζζεξηο ζηαζκνχο ε ηαμηλνκηθή νκάδα κε ηε κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ζην βηνφγθν ήηαλ ηα θπαλνβαθηήξηα (>50%) κε θπξηφηεξνπο αληηπξφζσπνπο είδε ηνπ γέλνπο Anabaena (A. viguieri, A. aphanizomenoides) θαη ην είδνο Planktothrix agardhii (Δηθ. 17).

49 45 Δηθόλα 17: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ θπαλνβαθηεξίνπ Planktothrix agardii ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ηνπο ζηαζκνχο ST1, ST3, ST4 ηα δηάηνκα είραλ επίζεο θπξίαξρε ζέζε (>10% ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν) κε θπξηφηεξνπο αληηπξφζσπνπο είδε ηνπ γέλνπο Stephanodiscus ελψ επηπιένλ ζην ζηαζκφ ST3 ηα επγιελνθχθε ήηαλ αλάκεζα ζηηο θπξίαξρεο νκάδεο κε ζπκκεηνρή 29% θαη θπξηφηεξνπο αληηπξφζσπνπο είδε ηνπ γέλνπο Euglena. Ννέκβξηνο ηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3 θαη ST4 ε θπξίαξρε ηαμηλνκηθή νκάδα ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν ήηαλ ηα δηάηνκα (>60%) (Δηθ. 18) κε θπξηφηεξνπο αληηπξνζψπνπο είδε ηνπ γέλνπο Stephanodiscus (Δηθ. 19). Δπηπιένλ ζην ζηαζκφ ST3 ηα θπαλνβαθηήξηα είραλ θπξίαξρε ζέζε κεηά ηα δηάηνκα κε ζπκκεηνρή 35% θαη θπξηφηεξν αληηπξφζσπν ην είδνο Planktothrix agardhii (Δηθ. 19).

50 46 Δηθόλα 18: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3 θαη ST4 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην Ννέκβξην 2010 α β Δηθόλα 19: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ δηαηφκνπ Stephanodiscus sp. (α) θαη ηνπ θπαλνβαθηεξίνπ Planktothrix agardii (β) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα

51 Φεβξνπάξηνο 47 Καη ζηνπο πέληε ζηαζκνχο ε θπξίαξρε ηαμηλνκηθή νκάδα ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν ήηαλ ηα δηάηνκα (>98%) (Δηθ. 20) κε θπξηφηεξνπο αληηπξνζψπνπο είδε ηνπ γέλνπο Stephanodiscus (Δηθ. 21). Οη ππφινηπεο ηαμηλνκηθέο νκάδεο (θπαλνβαθηήξηα, ρισξνθχθε, ρξπζνθχθε, επγιελνθχθε) είραλ ζπκκεηνρή <1%. Δηθόλα 20: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην Φεβξνπάξην 2011

52 48 Δηθόλα 21: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ δηαηφκνπ Stephanodiscus sp. ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα Μάξηηνο Όπσο θαη ηνλ πξνεγνχκελν κήλα, θαη ζηνπο πέληε ζηαζκνχο ε θπξίαξρε ηαμηλνκηθή νκάδα ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν ήηαλ ηα δηάηνκα (ζπκκεηνρή ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν>94%) (Δηθ. 22) κε θπξηφηεξνπο αληηπξνζψπνπο είδε ηνπ γέλνπο Stephanodiscus (Δηθ. 21). Οη ππφινηπεο ηαμηλνκηθέο νκάδεο (θπαλνβαθηήξηα, ρισξνθχθε, ρξπζνθχθε, επγιελνθχθε) είραλ ζπκκεηνρή <3%.

53 49 Δηθόλα 22: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ην Μάξηην 2011 Απξίιηνο Καη ζηνπο πέληε ζηαζκνχο ε θπξίαξρε ηαμηλνκηθή νκάδα ζην ζπλνιηθφ βηνφγθν ήηαλ φπσο θαη ηνπο δχν πξνεγνχκελνπο κήλεο ηα δηάηνκα κε ζπκκεηνρή >50% (Δηθ. 23) θαη θπξηφηεξνπο αληηπξνζψπνπο είδε ηνπ γέλνπο Stephanodiscus. Δπηπιένλ ζε φινπο ηνπο ζηαζκνχο πιελ ηνπ ST3 θπξίαξρε ζέζε κεηά ηα δηάηνκα κε ζπκκεηνρή απφ 13 έσο 31% είραλ ηα ρισξνθχθε κε θπξηφηεξν αληηπξφζσπν ην Gleotila sp. (Δηθ. 24). ηνπο ζηαζκνχο ST1 θαη ST2,

54 ηα επγιελνθχθε ήηαλ επίζεο αλάκεζα ζηηο θπξίαξρεο νκάδεο κε ζπκκεηνρή 14% θαη 19% αληίζηνηρα κε θπξηφηεξν αληηπξφζσπν ην Euglena sp. 50 Δηθόλα 23: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηνπο ζηαζκνχο ST1, ST2, ST3, ST4 θαη ST5 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα ηνλ Απξίιην 2011

55 51 Δηθόλα 24: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ ρισξνθχθνπο Gleotila sp. (α) θαη ηνπ δηαηφκνπ Stephanodiscus sp. (β) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα πλνιηθά, ζρεδφλ ζε φινπο ηνπο ζηαζκνχο ην γεληθφ πξφηππν θπξηαξρίαο ήηαλ ε κεηάβαζε απφ ηα θπξίαξρα επγιελνθχθε θαη θπαλνβαθηήξηα ηνλ Αχγνπζην, ζηα θπξίαξρα θπαλνβαθηήξηα ην επηέκβξην θαη ζηα θπξίαξρα δηάηνκα ην Ννέκβξην, Φεβξνπάξην θαη Μάξηην, ελψ ηνλ Απξίιην ε θπξηαξρία άξρηζε λα πεξλά θαη μαλά απφ ηα δηάηνκα ζηα ρισξνθχθε θαη επγιελνθχθε.

56 ύνθεση ειδών ζωοπλαγκτού ηνλ Πίλαθα 2 δίλεηαη ε παξνπζία ησλ εηδψλ πνπ αλαγλσξίζηεθαλ ζηα δείγκαηα δσνπιαγθηνχ πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ην ζηαζκφ ST1 ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην πλνιηθά 27 taxa δσνπιαγθηνχ θαηαγξάθεθαλ ζηε ιίκλε θαηά ηνπο κήλεο απηνχο κε αληηπξνζψπνπο θαη απφ ηηο ηξεηο νκάδεο (ηξνρφδσα, θιαδνθεξσηά, θσπήπνδα). Σα ηξνρφδσα ήηαλ ε πην πινχζηα νκάδα ζε αξηζκφ εηδψλ (23 είδε) κε κεγάιν αξηζκφ αληηπξνζψπσλ ηνπ γέλνπο Brachionus, ελψ αξθεηά κηθξφηεξνο ήηαλ ν αξηζκφο εηδψλ ησλ θιαδνθεξσηψλ (3 είδε) θαη ησλ θσπεπφδσλ (1 είδνο). Ο κεγαιχηεξνο αξηζκφο εηδψλ (18 είδε) θαηαγξάθεθε ην κήλα Αχγνπζην θαη ν κηθξφηεξνο (5 είδε) ην Μάξηην, ελψ ηνπο ππφινηπνπο κήλεο ν αξηζκφο εηδψλ θπκάλζεθε ζηα 9-10 είδε. Σα ηξνρφδσα ήηαλ ε πην πινχζηα νκάδα ζε αξηζκφ εηδψλ θαη ηνπο ηξεηο κήλεο (>78% ηνπ ζπλφινπ ησλ εηδψλ), ελψ ηα θσπήπνδα ήηαλ ε θησρφηεξε κε έλα κφλν αληηπξφζσπν (Δηθ. 25). Δηθόλα 25: Αξηζκφο εηδψλ αλά ηαμηλνκηθή νκάδα πνπ θαηαγξάθεθαλ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011.

57 Πίλαθαο 2: Καηάινγνο θαη παξνπζία ησλ taxa δσνπιαγθηνχ πνπ αλαγλσξίζηεθαλ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην ΣΡΟΥΟΕΩΑ (ROTIFERA) Anuraeopsis fissa Asplanchna cf. sieboldii Asplanchna priodonta ΑΤΓ(10) ΔΠ(10) ΝΟΔ(10) ΦΔΒ(11) ΜΑΡ(11) ΑΠΡ(11) Brachionus angularis Brachionus budapestinensis Brachionus calyciflorus Brachionus calyciflorus f. anuraeiformis Brachionus diversicornis Brachionus falcatus Brachionus forficula Brachionus ibericus Brachionus urceolaris Euchlanis dilatata Filinia cf. terminalis Filinia cornuta Keratella cochlearis

58 54 Keratella cochlearis var. tecta Keratella quadrata Lecane closterocerca Lepadella sp. Liliferotrocha subtilis Notholca striata group Polyarthra sp. Synchaeta sp. Trichocerca sp. ΚΛΑΓΟΚΔΡΩΣΑ (CLADOCERA) Bosmina longirostris Diaphanosoma sp. Moina brachiata ΚΩΠΖΠΟΓΑ (COPEPODA) Thermocyclops sp.

59 Αφθονία Ζωοπλαγκτού ηελ Δηθφλα 26 παξνπζηάδεηαη ε ζπλνιηθή αθζνλία (άηνκα L -1 ) ηνπ δσνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξηνο 2010 θαη Φεβξνπάξην- Απξίιην 2011 ε νπνία θπκάλζεθε απφ 83 έσο 7490 άηνκα L -1. Ζ πςειφηεξε ηηκή θαηαγξάθεθε ην κήλα Μάξηην θαη ζρεηηθά πςειή ήηαλ θαη ε αθζνλία ηνλ Αχγνπζην (2282 άηνκα L -1 ), ελψ ηνπο επφκελνπο κήλεο θπκάλζεθε ζε πην ρακειά επίπεδα (<1000 άηνκα L -1 ). Δηθόλα 26: πλνιηθή αθζνλία (άηνκα L -1 ) ηνπ δσνπιαγθηνχ (άμνλαο ς) ζην ζηαζκφ ST1 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 (άμνλαο ρ) Όινπο ηνπο κήλεο, ηα ηξνρφδσα ήηαλ ε πνιππιεζέζηεξε θαη πιένλ θπξίαξρε ηαμηλνκηθή νκάδα κε ζπκκεηνρή >88% ζηε ζπλνιηθή αθζνλία (κε εμαίξεζε ηνλ Απξίιην φηαλ ε ζπκκεηνρή ηνπο ήηαλ 52%) (Δηθ. 28). Ωζηφζν, δηαθνξεηηθε ήηαλ ε ζχλζεζε ησλ θπξίαξρσλ ηξνρνδψσλ αλάκεζα ζηνπο κήλεο. πγθεθξηκέλα, ηνλ Αχγνπζην ζηε δσνπιαγθηηθή θνηλσλία ηεο ιίκλεο θπξηάξρεζε ην είδνο Keratella cochlearis (Δηθ. 27) κε ζπκκεηνρή ζηε ζπλνιηθή αθζνλία 71%. Σν επηέκβξην, ε θπξηαξρία πέξαζε ζηα είδε Brachionus angularis (44% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο) θαη Brachionus forficula (32%), ελψ ην Ννέκβξην ηα θπξίαξρα είδε ήηαλ ηα Synchaeta sp. (47% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο), Brachionus ibericus (33%) θαη Brachionus calyciflorus (17%) (Δηθ. 29). Σνλ Φεβξνπάξην ην Brachionus calyciflorus ήηαλ ην πιένλ θπξίαξρν είδνο ζηε δσνπιαγθηηθή θνηλσλία κε 65% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο, ελψ αθνινχζεζαλ κε κηθξφηεξα πνζνζηά (~17% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο) ηα θπξίαξρα Synchaeta sp. θαη είδε ηνπ Notholca striata group. Σν Brachionus calyciflorus εμαθνινχζεζε λα είλαη ην θπξίαξρν είδνο κε 100% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο ηνλ Μάξηην, ελψ ηνλ Απξίιην ε

60 θπξηαξρία πέξαζε ζηα είδε Filinia cf. terminalis (21% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο) θαη Synchaeta sp. (12%) (Δηθ. 30). 56 Δηθόλα 27: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηε ζπλνιηθή αθζνλία ηνπ δσνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 Δηθόλα 28: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ ηξνρφδσνπ Keratella cochlearis var. tecta ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα

61 57 Δηθόλα 29: Μηθξνθσηνγξαθίεο ηξνρνδψσλ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα (α) Brachionus calyciflorus (β) Brachionus angularis (γ) Brachionus forficula (δ) Brachionus ibericus

62 58 Δηθόλα 30: Μηθξνθσηνγξαθίεο ησλ ηξνρνδψσλ Synchaeta sp. (αξηζηεξά) θαη Filinia cf. terminalis (δεμηά) ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα Σα θσπήπνδα, ελψ ηνλ Αχγνπζην ζπκκεηείραλ κε πνζνζηφ ~10% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο (θπξίαξρν ην είδνο Thermocyclops sp. κε ηα πην άθζνλα άηνκα ζην ζηάδην ηνπ λαππιίνπ) (Δηθ. 31), θαηά ηε κεηάβαζε απφ ηε ζεξκή πεξίνδν πξνο ηελ ςπρξή ε αθζνλία ηνπο κεηψζεθε ψζηε ηνπο κήλεο Φεβξνπάξην θαη Μάξηην λα θηάζεη ζε κεδεληθά επίπεδα. Σνλ Απξίιην σζηφζν, ηα θσπήπνδα άξρηζαλ λα εκθαλίδνληαη θαη λα θπξηαξρνχλ ζε αξηζκνχο ζηε δσνπιαγθηηθή θνηλσλία ηεο ιίκλεο μαλά κε κνλαδηθφ αληηπξφζσπν ην Thermocyclops sp. κε ηα πεξηζζφηεξα άηνκα ζην ζηάδην ηνπ λαππιίνπ. Σα θιαδνθεξσηά παξαηεξήζεθαλ ζε πνιχ ρακεινχο αξηζκνχο θαζφιε ηελ πεξίνδν κε ζπκκεηνρή <1% επί ηεο ζπλνιηθήο αθζνλίαο (Δηθ. 27).

63 59 Δηθόλα 31: Μηθξνθσηνγξαθία ηνπ θσπήπνδνπ Thermocyclops sp. (λαχπιηνο) κε ην επηδστθφ επγιελνθχθνο Colacium sp. ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα 4.7 Βιομάζα Ζωοπλαγκτού ηελ Δηθφλα 32 παξνπζηάδεηαη ε ζπλνιηθή βηνκάδα (κg L -1 ) ηνπ δσνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 ε νπνία θπκάλζεθε απφ 22,9 έσο 3745,2 κg L -1. Ζ πςειφηεξε ηηκή θαηαγξάθεθε ηνλ Μάξηην θαη ζπλέπεζε κε ην κέγηζην ηεο αθζνλίαο, ελψ ε κηθξφηεξε ηηκή ηνλ Απξίιην. Δηθόλα 32: πλνιηθή βηνκάδα (κg L -1 ) (ινγαξηζκηθή θιίκαθα) ηνπ δσνπιαγθηνχ (άμνλαο ς) ζην ζηαζκφ ST1 ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην- Απξίιην 2011 (άμνλαο ρ)

64 60 Απφ ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2010 κέρξη θαη ην Μάξηην ηνπ 2011, ηα ηξνρφδσα ήηαλ ε θπξίαξρε ηαμηλνκηθή νκάδα κε ζπκκεηνρή >50% ζηε ζπλνιηθή βηνκάδα (ην Φεβξνπάξην θαη ηνλ Μάξηην ε ζπκκεηνρή ηνπο ζηε ζπλνιηθή βηνκάδα ήηαλ 100%) (Δηθ. 33). Ωζηφζν, δηαθνξεηηθή ήηαλ ε ζχλζεζε ησλ θπξίαξρσλ ηξνρνδψσλ αλάκεζα ζηνπο κήλεο. πγθεθξηκέλα, ηνλ Αχγνπζην είδε ηνπ γέλνπο Asplanchna κε ζπκκεηνρή ζηε ζπλνιηθή βηνκάδα 27% θπξηάξρεζαλ καδί κε ην θσπήπνδν Thermocyclops sp. ζηε δσνπιαγθηηθή θνηλσλία ηεο ιίκλεο. Σν επηέκβξην, ε θπξηαξρία πέξαζε ζηα είδε Brachionus angularis (13% επί ηεο ζπλνιηθήο βηνκάδαο), Brachionus budapestinensis (31%) θαη Brachionus calyciflorus (39%), ελψ ην Ννέκβξην θπξίαξρν είδνο ήηαλ ην Brachionus calyciflorus (29% επί ηεο ζπλνιηθήο βηνκάδαο). Σν Brachionus calyciflorus εμαθνινχζεζε λα είλαη ην θπξίαξρν είδνο ζηε δσνπιαγθηηθή θνηλσλία ηεο ιίκλεο ην Φεβξνπάξην (καδί κε ην Synchaeta sp.-14% επί ηεο ζπλνιηθήο βηνκάδαο) θαη Μάξηην κε ζπκκεηνρή 80% θαη 100% επί ηεο ζπλνιηθήο βηνκάδαο αληίζηνηρα, ελψ ηνλ Απξίιην ήηαλ ην ηξίην θαηά ζεηξά κεηά ην θσπήπνδν Thermocyclops sp. (60%) θαη ην ηξνρφδσν Synchaeta sp.- (19%). Δηθόλα 33: πκκεηνρή ησλ δηαθφξσλ ηαμηλνκηθψλ νκάδσλ ζηε ζπλνιηθή βηνκάδα ηνπ δσνπιαγθηνχ ζηε Λίκλε Ηζκαξίδα θαηά ηνπο κήλεο Αχγνπζην, επηέκβξην θαη Ννέκβξην 2010 θαη Φεβξνπάξην-Απξίιην 2011 Σα θσπήπνδα παξνπζίαζαλ ζεκαληηθή ζπκκεηνρή (49%) ζηε ζπλνιηθή βηνκάδα ηνλ Αχγνπζην κε κνλαδηθφ αληηπξφζσπν ην Thermocyclops sp. (ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ζην ζηάδην ηνπ λαχπιηνπ). Σνπο επφκελνπο κήλεο ε ζπκκεηνρή ηνπο απηή κεηψζεθε ζεκαληηθά αθνινπζψληαο ην πξφηππν ηεο αθζνλίαο ηνπο, ελψ ηνλ Απξίιην ηα θσπήπνδα θπξηάξρεζαλ ζηε ζπλνιηθή βηνκάδα ηνπ δσνπιαγθηνχ κε πνζνζηφ 60%. Καηά ηε κεηάβαζε απφ ηε ζεξκή πεξίνδν