Funny people... Τάση. ή όταν το ελληνικό κοινό αγάπησε τη stand-up comedy

Transcript

1 Τάση Funny people... ή όταν το ελληνικό κοινό αγάπησε τη stand-up comedy Μέσω τακτικών και έκτακτων παραστάσεων, μέσω φεστιβάλ και βραδιών open mic, μέσω της ελληνικής TV, η «όρθια κωμωδία» βοηθάει σήμερα τον κάθε πικραμένο Ελληνα να γελάσει. Εμείς μιλήσαμε με τέσσερις stand-up κωμικούς και τους ρωτήσαμε πώς είναι να ανεβαίνεις μόνος σε μια σκηνή και να λες αστεία... Του Δημήτρη Τσακούμη Φωτογραφίες Πάνος Δάβιος

2 Stand-up comedy «Σε μια σωστή παράσταση stand-up comedy ο κόσμος γελάει περίπου κάθε 10 δευτερόλεπτα», μου είπε ο Λάμπρος Φισφής. Ο Λάμπρος, η Κατερίνα Βρανά, ο Δημήτρης Δημόπουλος και ο Γιώργος Χατζηπαύλου ανήκουν στους δημοφιλείς πρωταγωνιστές της ελληνικής «όρθιας κωμωδίας». Ολοι τους έχουν περάσει εκατοντάδες ώρες κάτω από τον προβολέα σε μια άδεια σκηνή και είναι οι κατάλληλοι άνθρωποι για να μας συστήσουν τη σοβαρή πραγματικότητα πίσω από το γέλιο. Για όσους δεν έχουν βρεθεί στο κοινό μιας stand-up βραδιάς, ας εξηγήσουμε το ζήτημα με λόγια απλά: η stand-up κωμωδία είναι ένας επιθεωρησιακός μονόλογος με σατιρικά στοιχεία, ο οποίος θίγει την καθημερινότητα μέσα από την οπτική γωνία του κωμικού. Για την κάθε παράσταση αυτού του είδους αρκούν ένας προβολέας, ένα μικρόφωνο και ένας κωμικός που λέει αστεία, μόνος του στη σκηνή. «Οχι ανέκδοτα. Αστεία», μου ξεκαθάρισαν και οι τέσσερις ηθοποιοί με μια φωνή. Χωρίς μπαλέτα, κοστούμια, μουσικές. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Αγγλία και εργάζεται εκεί την τελευταία δεκαετία. Ασχολείται αποκλειστικά με τη stand-up comedy από το Είναι ιδρυτικό μέλος των ομάδων Big Frizz και Blind Design, έχει συνεργαστεί με αγγλικούς τηλεοπτικούς σταθμούς (BBC, Channel 4) και έχει φτάσει στον τελικό του διαγωνισμού Funny Women Awards. Τον Μάιο του 2012 έλαβε μέρος στη διοργάνωση TEDx Thessaloniki με το σόλο σόου «Μαραζώνω στην ξενιτιά». Από τον Φεβρουάριο του 2012 διοργανώνει μαζί με τον Λάμπρο Φισφή το πρώτο ελληνικό comedy open mic night «5 λεπτά δόξας». Ο Ελληνας φοβάται το ρεζιλίκι Πολλοί θεατές πηγαίνουν να δουν stand-up comedy χωρίς να ξέρουν τι να περιμένουν και άλλοι δεν μπαίνουν καν στον κόπο να τη γνωρίσουν, επειδή φοβούνται αυτό που νομίζουν ότι τους περιμένει. Διότι ο μεγαλύτερος φόβος του Ελληνα θεατή είναι μήπως ο stand-up κωμικός τον χλευάσει, μήπως τον ρεζιλέψει. Αυτό βεβαίως ισχύει στις κακές παραστάσεις, δηλαδή, όπως μου είπε η Κατερίνα Βρανά, «σε κωμικές παραστάσεις με λίγη μουσική, λίγα σκετσάκια, κάποιους που λένε μερικά αστεία φορώντας περούκες και τελικά αυτοαποκαλούνται stand-up κωμικοί επειδή δεν ξέρουν πώς να αυτοπροσδιοριστούν». Ο δε Λάμπρος Φισφής συμπλήρωσε: «Γι αυτό η stand-up comedy είναι ένα από τα λίγα είδη θεαμάτων στα οποία η αίθουσα γεμίζει από πίσω προς τα εμπρός». Τα πράγματα όμως αλλάζουν σταδιακά και έτσι η μεγάλη απήχηση της όρθιας κωμωδίας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια τής έχει εξασφαλίσει βήμα σε δημοφιλή στέκια της πόλης, αυτόνομη κατηγορία στους οδηγούς διασκέδασης και θέση στο prime time της ελληνικής τηλεόρασης. Τα δημοφιλέστερα θέματα σε τέτοιες παραστάσεις είναι οι σχέσεις των δύο φύλων και τα κατοικίδια. Επιπλέον, οι περισσότεροι επαγγελματίες του είδους αντλούν υλικό από τις προσωπικές τους εμπειρίες 4 0 ΓΥΝΑΙΚΑ φωτογραφια: νικολασ βεντουρακησ Κατερίνα Βρανά

3 YouTube και low budget Σε κάποια στιγμή δεν μπόρεσα να αποφύγω τη χιλιοειπωμένη λέξη «κρίση». Αυτή είναι άραγε ο λόγος που ανακαλύψαμε μαζικά μια μορφή διασκέδασης που απλώς υπόσχεται γέλιο; Ωστόσο, καθώς και οι τέσσερις συνομιλητές μου είναι επαγγελματίες του είδους εδώ και πολλά χρόνια, δυσκολεύτηκαν να με καταλάβουν όταν είπα ότι η stand-up άνθησε στην Ελλάδα τα τελευταία 2-3 χρόνια. Ναι, προφανώς η Ελλάδα έχει ανάγκη να γελάσει και βρήκε στις παραστάσεις stand-up έναν φρέσκο τρόπο για πηγαίο γέλιο. Ναι, τα πιο συχνά σχόλια στο τέλος μιας τέτοιας παράστασης είναι του τύπου «να σαι καλά! Καιρό είχαμε να γελάσουμε τόσο. Το χρειαζόμασταν». Ναι, οι σχετικές παραγωγές επιτρέπουν στους επιχειρηματίες να τις αναλαμβάνουν ακόμη και σε δύσκολους καιρούς. Οι τέσσερις κωμικοί δεν συσχετίζουν όμως την ακμή της stand-up comedy με την οικονομική κρίση. «Αυτή η ακμή οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων», μου είπαν. Ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα κοινό που γνωρίζει το είδος πολύ καλύτερα, χάρη στο ίντερνετ, στο YouTube και σε ένα σχετικό φεστιβάλ. Ο κόσμος ξέρει πια τι είναι η stand-up, την έχει δει στο εξωτερικό και αρχίζει να την ψάχνει και στην Ελλάδα. Η ιεραποστολή της κωμωδίας Τα δημοφιλέστερα θέματα σε τέτοιες παραστάσεις είναι οι σχέσεις των δύο φύλων και τα κατοικίδια. Επιπλέον, οι περισσότεροι επαγγελματίες του είδους αντλούν υλικό από τις προσωπικές τους εμπειρίες. Ετσι η Κατερίνα Βρανά, που ζει και δουλεύει ως stand-up comedian εδώ και δέκα χρόνια στο Λονδίνο, δεν μπορούσε παρά να επικεντρώσει το σόου της «Μαραζώνω στην ξενιτιά» στη διαφορά κουλτούρας ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αγγλία. Για παράδειγμα, δεν μπορούσε να μην αναφερθεί στις βρύσες που εκεί τρέχουν μόνο καυτό και μόνο παγωμένο νερό ή στους ατελείωτους καταλόγους που προσφέρουν οι ελληνικές ταβέρνες. Σίγουρα θα υπάρχουν και θέματα ταμπού, σκέφτηκα. Ο Δημήτρης Δημόπουλος, ωστόσο, με διέψευσε. Οπως μου είπε: «Το αν ένα θέμα είναι ταμπού καθορίζεται από τον κωμικό, όχι από το κοινό. Αυτό που θεωρείται ταμπού πρέπει να ξέρεις να το χειριστείς, διότι ένα αστείο που παγώνει τους θεατές στα πρώτα λεπτά μπορεί να τους κάνει να ξεκαρδιστούν 50 λεπτά αργότερα, όταν θα τους έχεις πάρει μαζί σου, όταν θα τους έχεις βάλει στον τρόπο σκέψης σου, όταν θα έχεις κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Γενικότερα, είναι περίεργο αυτό που συμβαίνει με το χιούμορ. Μπορεί να παρασύρει τόσο διαφορετικούς χαρακτήρες. Μπορεί να σε κάνει να αναρωτηθείς πώς γίνεται να γέλασες με αυτό το αστείο. Οταν όμως αυτό συμβεί, τότε είναι πια αργά. Εχεις γελάσει». Δηλαδή οι Ελληνες γελάμε και με αστεία για τις πληγές μας; Τις παλιότερες και τις σύγχρονες; Πιθανότατα. «Η κωμωδία Γιώργος Χατζηπαύλου Είναι 35 ετών. Ασχολείται με τη stand-up comedy από το Εχει ανεβάσει παραστάσεις σε διάφορες μουσικές σκηνές (House of Art, Σταυρός του Νότου), έχει εμφανιστεί σε αρκετές θεατρικές σκηνές (Σύγχρονο θέατρο, θέατρο Παραμυθίας, Εν Αθήναις) και δεν έχει πάψει να δουλεύει στο ραδιόφωνο Σκάι, Ερα-Σπορ, Freedom και σήμερα ΒήμαFM. Επίσης είναι ο αφηγητής του τηλεοπτικού σόου «Κάτι ψήνεται» (Alpha). Aυτόν τον καιρό παρουσιάζει την παράσταση «(ακόμα πιο) Δύσκολα τα πράγματα» στο θέατρο Eν Αθήναις (Ιάκχου 19, Γκάζι, τηλ , κάθε Παρασκευή & Σάββατο). ΓΥΝΑΙΚΑ 41

4 Stand-up comedy Δημήτρης Δημόπουλος Είναι 36 ετών. Αρχισε τη stand-up comedy από το 1996, ως μέλος της ομάδας Νύχτες Κωμωδίας. Εχει γράψει και παρουσιάσει δύο δικούς του πολύ πετυχημένους stand-up μονολόγους, την «Υπερπαραγωγή» (2011) και το «Αντί διδακτορικού» (2009), καθώς και το λιμπρέτο για τη σύγχρονη όπερα «Yasou Aida!». Ως ηθοποιός και τραγουδιστής, έχει εργαστεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο ελεύθερο θέατρο και στη μεταγλώττιση ταινιών. Αυτή την περίοδο, παράλληλα με τις παραστάσεις stand-up comedy που δίνει σε διάφορα στέκια της Αθήνας, γράφει το λιμπρέτο της όπερας «ΑΙRossini», για λογαριασμό της Neuköllner Oper του Βερολίνου. 4 2 ΓΥΝΑΙΚΑ θέλει παρέα», μου είπε ο Γιώργος Χατζηπαύλου, μολονότι υποστήριξε ότι δεν αγαπά ιδιαιτέρως το τρίπτυχο «κρίση, επικαιρότητα, πολιτική», επειδή στον ίδιο δεν αρέσει να θυμίζει στους ανθρώπους τους λόγους για τους οποίους βγήκαν να ξεσκάσουν. «Η ιεραποστολή της κωμωδίας είναι απλώς μια δουλειά», μου είπε επίσης ελαφρώς ειρωνικά. Μια δουλειά που χρειάζεται βεβαίως μεγάλο ταλέντο, ώστε να παρατηρεί κανείς με κριτικό μάτι την κατάσταση γύρω του χωρίς να χάνει το χιούμορ του, ώστε να γράφει κείμενα, να σκηνοθετεί και να τα παρουσιάζει ολομόναχος, σε μια γυμνή σκηνή. «Αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι δουλειά», με διέκοψε ο Λάμπρος Φισφής. Και ο Γιώργος Χατζηπαύλου συμπλήρωσε: «Το ταλέντο φαντάζει σαν μια υπερδύναμη, αλλά απλώς σου γλιτώνει χρόνο. Από μόνο του δεν πάει πουθενά». Ο Δημήτρης Δημόπουλος, τέλος, τόνισε: «Υπάρχει μια δική σου, εσωτερική ανάγκη που σε οδηγεί να ανέβεις πάνω σε αυτή τη σκηνή. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτή η κλίση. Απαιτείται ένα αίσθημα ευθύνης στη συνέχεια. Από κάποιο σημείο και πέρα, όλα είναι δουλειά». «Τότε κάνεις τέχνη» Τόσο πολλή δουλειά ώστε στο τέλος να ακούσεις έναν κελαρυστό ήχο: το γέλιο. Τουλάχιστον, έτσι κατάλαβα από τον Λάμπρο Φισφή. «Οταν ακούς το γέλιο», μου είπε, «παίρνεις δύναμη πάνω στη σκηνή. Σου αρέσει. Θες κι άλλο. Το ναρκωτικό σου είναι να ακούς τον κόσμο να γελάει. Και επειδή το γέλιο είναι αυθόρμητη συναισθηματική εκδήλωση, ξέρεις ότι δεν έχεις να κάνεις με κάτι σαν ψεύτικο οργασμό». Οταν όμως επικρατεί σιγή; «Τότε κάνεις τέχνη», μου είπε ο Δημήτρης Δημόπουλος και ξεκαρδίστηκε. Σε κάθε περίπτωση, τα πιο κρίσιμα λεπτά είναι τα πρώτα. Οταν ανεβαίνεις πάνω στη σκηνή και ο κόσμος από κάτω δεν σε ξέρει. Σε αυτά τα πρώτα λεπτά ο stand-up κωμικός πρέπει λοιπόν να καθησυχάσει τους θεατές, να τους πείσει ότι είναι αστείος και ότι μπορεί να τoυς κάνει να γελάσουν, ώστε να αφεθούν. Ο Λάμπρος Φισφής μού το εξήγησε κάπως έτσι: «Η κατάσταση θυμίζει την είσοδο ενός μάγου στη σκηνή. Το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να πείσει τον κόσμο ότι όντως είναι μάγος, βγάζοντας από το καπέλο έναν λαγό».

5 Πέντε λεπτά δόξας Ωραία όλα αυτά. Ομως το μεγάλο στοίχημα είναι η stand-up comedy να παραμείνει όρθια για καιρό. Γι αυτό οι τέσσερις ταλαντούχοι κωμικοί που συνάντησα είναι αποφασισμένοι να πάρουν το πράγμα πάνω τους: θέλουν να δουλέψουν, να ανανεωθούν, να βελτιωθούν, να ανοίξουν το επάγγελμα... «Οπως εξελίσσεται το κοινό και διευρύνεται και μαθαίνει, έτσι πρέπει να υπάρχει και μια ανάπτυξη των κωμικών», μου είπε η Κατερίνα Βρανά. «Οχι μόνο αυτών που κάνουν ήδη stand-up, αλλά και νέων ανθρώπων που θα μπουν και θα ασχοληθούν σοβαρά με αυτό το είδος κωμωδίας. Αυτός είναι και ο σκοπός της open mic βραδιάς 5 λεπτά δόξας, την οποία διοργανώνουμε τακτικά μαζί με τον Λάμπρο Φισφή. Θέλουμε να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερες παραστάσεις, ώστε να εμπεδώσουν τόσο οι κωμικοί όσο και οι θεατές το είδος». Ο Σωκράτης έλεγε ότι το κωμικό και το τραγικό είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, όπως το φως και η σκιά. Καθώς αποχαιρετούσα λοιπόν αυτούς τους τέσσερις ταλαντούχους νέους, σκέφτηκα ότι μάλλον γι αυτόν τον λόγο μάς ταιριάζει τελευταία η συγκεκριμένη μορφή κωμωδίας. Επειδή συντροφεύει την τραγωδία μας. Μη χάσετε! Οι Κ. Βρανά, Γ. Χατζηπαύλου, Δ. Δημόπουλος και Λ. Φισφής θα εμφανιστούν στο HUB (Αλκμήνης 5, Πετράλωνα) την Κυριακή 3 Μαρτίου, ώρα Είσοδος: 10 με κρασί ή μπίρα. «Οταν ακούς το γέλιο, παίρνεις δύναμη πάνω στη σκηνή. Σου αρέσει. Θες κι άλλο. Το ναρκωτικό σου είναι να ακούς τον κόσμο να γελάει» Λάμπρος Φισφής Λάμπρος Φισφής Είναι 40 ετών. Πριν από δύο χρόνια έγραψε το σενάριο για τη σειρά του Mega «Η γενιά των 592 ευρώ» και πέρυσι δημιούργησε για τον ίδιο τηλεοπτικό σταθμό το πολύ επιτυχημένο κωμικό σόου «Κάψε το σενάριο». Δίνει συχνά έκτακτες stand-up comedy παραστάσεις σε διάφορους χώρους στην Αθήνα και εμφανίζεται σταθερά κάθε Παρασκευή στις 22:00 στο Mike s Irish Bar (Σινώπης 6, Αμπελόκηποι, τηλ ). GAMMA/VISUALHELLAS.GR Greek stand-up comedy Για να πάρετε μια γεύση της στο διαδίκτυο, πληκτρολογήστε: twitter.com/djimdjim LambrosFisfis