Ξανθή Κ. Ξουργιά Επιμ.Α Πυρηνικής Ιατρικής ΠΓΝ Ιωαννίνων

Transcript

1 Ξανθή Κ. Ξουργιά Επιμ.Α Πυρηνικής Ιατρικής ΠΓΝ Ιωαννίνων

2

3 SI unit: traditional unit: 1 Gy = 100 rad

4 H = D W R Dose Equivalent (Η) = Dose W R SI unit: 1 sievert (Sv) = 1Gy W R radiation Radiation weighting factor, W R traditional unit: 1 rem = 1 rad W R 1 Sv = 100 rem photon, 1 proton 2 alpha 20 neutrons 1-20 ICRP Publication 103

5 Alpha particles Photons Εναποτίθεται 1 Joule Ενέργειας ανά kg ιστού Absorbed dose = 1 Gy Biological Damage Φωτόνια (w r = 1) σωμάτια alpha (w r = 20) Equivalent Dose = 1 Gy 20 = 20 Sv Equivalent Dose = 1 Gy 1 =1 Sv

6 Ορίζεται σαν το άθροισμα όλων των ισοδυνάμων δόσεων σε όλους του ιστούς ή όργανα πολλαπλασιασμένες με τον αντίστοιχο «παράγοντα βαρύτητας ιστού» "tissue weighting factors" (wt). E = T H T W T ICRP Publication 103

7 Έμμεσος ή άμεσος κυτταρικός θάνατος Πιθανότητα Βλάβη ιστού ή οργάνου Βιολογικά αποτελέσματα των ακτινοβολών Κυτταρική βλάβη Πλήρης Επιδιόρθωση Στοχαστικά αποτελέσματα Ατελής ή Μερική Επιδιόρθωση (Καρκινογένεση, Λευχαιμία, κληρονομήσιμα) Βαρύτητα Σωματικά κύτταρα Μετάλλαξη του κυττάρου Φυσιολογικό κύτταρο Αναπαραγωγικά κύτταρα Θάνατος του οργανισμού Δόση Καρκίνος λευχαιμία Δόση Κληρονομήσιμες βλάβες Καθορισμένα Στοχαστικά

8 Κατάσταση Ακτινογραφία θώρακος 2 μήνες διαμονή στη Ν.Υόρκη οδήγηση αυτοκινήτου: 300 χιλιόμετρα πτήση με αεροπλάνο: 2000 χιλιόμετρα κάπνισμα: 1,5 τσιγάρα την ημέρα ζώντας με καπνιστή: 2 έτη κρέας ψητό στα κάρβουνα: 100 γεύματα κρασί: 500 ml

9 Από το έδαφος Αέρια που εκλύονται από την γη Κοσμική ακτινοβολία Στο ανθρώπινο σώμα

10 Είδος Διαγνωστικής εξέτασης Ενεργός δόση (msv) Ισοδύναμος χρόνος ακτινοβολίας περιβάλλοντος Ακτινογραφία θώρακα (μονή-οπ) ημέρες Ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας μήνες Αξονική τομογραφία θώρακα έτη Αξονική τομογραφία κοιλιάς/λεκάνης έτη Μαστογραφία μήνας Σπινθηρογράφημα καρδιάς ( 99 Tc) 9 4 έτη Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου (Τl) 18 8 έτη Ταξίδι Αθήνα Ν. Υόρκη εβδομάδες

11 J Am Coll Cardiol. 2012;59(6):

12

13 Eπιλογή ασθενών Κριτήρια καταλληλότητας Ραδιοφάρμακα / Δόσεις Tl-201 vs Tc-99m Tetrofosmin/Sestamibi PET Tracers Πρωτόκολλα απεικόνισης Stress/Rest Stress only Τεχνικά συστήματα απεικόνισης Spect (/CT) CZT camera PET

14 Journal of the American College of Cardiology Vol. 53, No. 23, by the American College of Cardiology Foundation

15

16

17 3.032 pts, 4 centers % % 19% 1% 0 Moralidis E, et al. J Nucl Cardiol 2013; 202:

18 39% 29% 14%

19 Συστάσεις: Εφαρμογή των κριτηρίων καταλληλότητας Επιλογή εναλλακτικών εξετάσεων με παρόμοια διαγνωστική ακρίβεια, αλλά χωρίς ακτινοβολία, στους νεαρούς ασθενείς. Επιλογή MPI στους ασθενείς με τη μεγαλύτερη κλινική αξία: Μέσου καρδιαγγειακού κινδύνου, Όσους χρήζουν προγνωστικής ή θεραπευτικής πληροφορίας, Με επίμονα, άτυπα συμπτώματα. Πολλές ή επαναλαμβανόμενες εξετάσεις θα πρέπει να αποφεύγονται. J Nucl Cardiol 2010;17:

20 Ραδιοφάρμακα SΡΕCΤ Tc-99m-Sestamibi Tc-99m-Τetrofosmin Tl-201 Ραδιοφάρμακα ΡΕΤ Rb-82 N-13 Αμμωνία 18F-FDG

21 Μιας ημέρας/2 ημερών Tl-201 (stress/redistribution ± reinjection) dual-isotope (Tl-201 rest/tc-99m stress) Μόνο stress 2D/3D

22 Standard Myocardial Perfusion SPECT Protocols and Associated Patient Radiation Doses

23 J Nucl Med Technol 2007; 35:3 9

24 Standard Myocardial Perfusion and Cardiac FDG PET Protocols and Associated Patient Radiation Doses NOVEMBER 2012 /

25

26

27 Συστάσεις: Χρήση ραδιονουκλιδίων με μικρότερο χρόνο ημιζωής ( Tc-99m-παράγωγα ή PET ) Μόνο stress Δόση ανάλογα με το βάρος Οδηγίες στους ασθενείς

28 Συστήματα απεικόνισης Anger camera (Με μια ή περισσότερες κεφαλές) Συστήματα SPECT σταθερής κεφαλής (CZT) Κατευθυντήρες (Collimators) Ανασύσταση εικόνας Filtered back projection (FBP) Iterative reconstruction (IR) Παράμετροι απεικόνισης Energy settings, energy resolution Continuous acquisition Count consistency

29

30

31

32 Συστήματα απεικόνισης Anger camera (Με μια ή περισσότερες κεφαλές) Συστήματα SPECT σταθερής κεφαλής (CZT) Κατευθυντήρες (Collimators) Ανασύσταση εικόνας Filtered back projection (FBP) Iterative reconstruction (IR) Παράμετροι απεικόνισης Energy settings, energy resolution Continuous acquisition Count consistency

33 Journal of Nuclear Cardiology Volume 17, Number 4;709 18

34 Dorbala et al. J Nucl Med 2015; 56:

35

36 Συνολική ζημία (% Sv -1 ) Θανατηφόρος καρκίνος 5,0 Μη-θανατηφόρος καρκίνος 1,0 Κληρονομικές επιδράσεις 1,3 Σύνολο 7,3

37 Ηλικία ομάδας(χρόνια) Πολλαπλασιαστικός κίνδυνος <10 x x x x x Αμελητέος κίνδυνος

38 Ιστός ή Όργανο Ολόσωμη (μυελός των οστών ) Δόση σε λιγότερο από 2 ημέρες, Gy Άμεσα αποτελέσματα Τύπος Χρόνος εμφάνισης 1 ARS 1 2 μήνες Δέρμα 3 Ερύθημα 1 3 εβδομάδες Θυρεοειδής 5 Υποθυρεοειδισμός 1 χρόνια Φακός ματιού 2 Καταρράκτης 6 μήνες - χρόνια Γονάδες 3 Μόνιμη στειρότητα εβδομάδες Έμβρυο 0.1 Τερατογένεση -

39 Είδος Διαγνωστικής εξέτασης Τυπική τιμή ενεργού δόσης (msv) Τιμές ισοδύναμου χρόνου ακτινοβολίας υποβάθρου* Τιμές πιθανότητας εμφάνισης θανατηφόρου καρκίνου ** Με ακτίνες Χ Ακτινογραφία θώρακα (μονή-οπ) ημέρες 1 ανά εκατομμύριο Ακτινογραφία κρανίου ημέρες 1 ανά Ακτινογραφία αυχενικής μοίρας εβδομάδες 1 ανά Ακτινογραφία ισχίου εβδομάδες 1 ανά Ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας μήνες 1 ανά Μαστογραφία μήνας 1 ανά Αξονική τομογραφία κρανίου 2 1 έτος 1 ανά Αξονική τομογραφία θώρακα έτη 1 ανά Αξονική τομογραφία κοιλιάς/λεκάνης έτη 1 ανά Με ραδιοϊσότοπα Αερισμός πνευμόνων ( 81 Kr) εβδομάδες 1 ανά Αιμάτωση πνευμόνων ( 99 Tc) 1 6 μήνες 1 ανά Σπινθηρογράφημα οστών ( 99 Tc) έτη 1 ανά Σπινθηρογράφημα δυναμικό καρδιάς ( 99 Tc) έτη 1 ανά Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου (Τl) 18 8 έτη 1 ανά Δόσεις πού δέχεται επιβάτης αεροπλάνου σε αεροπορικό ταξίδι Αθήνα Ν. Υόρκη εβδομάδες 1 ανά Λονδίνο Σικάγο εβδομάδες 1 ανά