ΑΣΚΗΣΗ 9 Εφαρμογές στην Υπέρυθρη Φασματοσκοπία με Μετασχηματισμό Fourier. 1.1 Φάσματα μετρήσεων ATR- FTIR σε χρωστικές αναφοράς

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΣΚΗΣΗ 9 Εφαρμογές στην Υπέρυθρη Φασματοσκοπία με Μετασχηματισμό Fourier. 1.1 Φάσματα μετρήσεων ATR- FTIR σε χρωστικές αναφοράς"

Transcript

1 ΑΣΚΗΣΗ 9 Εφαρμογές στην Υπέρυθρη Φασματοσκοπία με Μετασχηματισμό Fourier 1.1 Φάσματα μετρήσεων ATR- FTIR σε χρωστικές αναφοράς Κόκκινες χρωστικές αναφοράς Μίνιο Οι ταινίες απορρόφησης του μίνιου είναι έντονες και εμφανίζονται όλες κάτω των 600 cm -1. Οι κορυφές που εμφανίζονται πάνω από τα 600 cm -1 πιθανόν να οφείλονται σε ακαθαρσίες. Οι κορυφές στα 501 και 410cm -1 αποδίδονται στον μόλυβδο. Αιματίτης Εικόνα 1-1 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς μίνιο Οι ταινίες απορρόφησης του αιματίτη που παρατηρούνται στην FIR περιοχή, μπορεί να ποικίλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος των σωματιδίων, τη θερμοκρασία, το βαθμό λείανσης και τον τρόπο παραγωγής του αιματίτη. Γενικά, οι ταινίες απορρόφησης εμφανίζονται στα 550 ± 24,5, 459 ± 19 και 324 ± 26 cm -1. Ο αιματίτης έχει εξαγωνική δομή. Στις κόκκινες ώχρες, μικρή ποσότητα σιδήρου στον αιματίτη μπορεί να έχει υποκατασταθεί από αλουμίνιο στην κρυσταλλική δομή. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μετατόπιση των ταινιών απορρόφησης. Εικόνα 1-2 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς αιματίτης

2 Οι ταινίες απορρόφησης του αιματίτη εμφανίζονται κάτω από τα 650 cm -1 περίπου, συνεπώς οι κορυφές που εμφανίζονται πάνω από τα 650 cm -1 αποδίδονται σε προσμίξεις. Η κορυφή στα 1621 cm -1 υποδηλώνει την παρουσία κρυσταλλικών μορίων νερού ή, εάν υποτεθεί ότι ο αιματίτης προέκυψε με πύρωση γκαιτίτη και ότι στο δείγμα παρέμειναν υπολείμματα γκαιτίτη, η κορυφή μπορεί να αποδοθεί στις υδροξυδομάδες του γκαιτίτη. Η ευρεία κορυφή με κέντρο περίπου τα 1139 cm -1 πιθανόν να οφείλεται σε πρόσμιξη καολινίτη, και συγκεκριμένα στην δόνηση τάσης νsi-o-si ή ακόμα και σε παρουσία χαλαζία. Η κορυφή στα 907 cm -1 πιθανόν να οφείλεται και πάλι στον καολινίτη, και συγκεκριμένα στη δόνηση κάμψης δal-oh, ενώ μπορεί να αποδοθεί και στον γκαιτίτη. Ομοίως, η ασθενής απορρόφηση στα 795 cm -1 μπορεί να οφείλεται σε παρουσία γκαιτίτη, ή να υποδηλώνει την ύπαρξη αργιλοπυριτικών με πιθανή δομή καολινίτη και συγκεκριμένα να οφείλεται στις δονήσεις τάσης νsi-o-si(al) και κάμψης δsi-o-si, ή θα μπορούσε ακόμα και να παρουσιάζεται και λόγω παρουσίας πρόσμιξης χαλαζία. Στις δονήσεις πλέγματος του οξειδίου του σιδήρου (ΙΙΙ) οφείλεται η διακριτή κορυφή στα 628 cm -1, όπως και οι ισχυρές και οξείες κορυφές στα 516 και 427 cm -1. Κόκκινη ώχρα Εικόνα 1-3 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς κόκκινη ώχρα Η παρουσία καολινίτη στο δείγμα φαίνεται ξεκάθαρα από τις κορυφές στα 3684 και 3646 cm -1, οι οποίες οφείλονται στις δονήσεις τάσης των επιφανειακών υδροξυλομάδων του καολινίτη, καθώς και από την κορυφή στα 3615 cm -1, η οποία αντιστοιχεί στις εσωτερικές ομάδες ΟΗ του καολινίτη. Οι απορροφήσεις στα 1112, 1026 και 1005 cm -1 επιβεβαιώνουν την ύπαρξη καολινίτη. Η κορυφή στα 1112 αντιστοιχεί σε δόνηση τάσης νsi-o-si με μοριακή δομή πιθανόν καολινίτη. Η ισχυρή κορυφή στα 1026 cm -1 οφείλεται και πάλι στον καολινίτη και συγκεκριμένα στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Si. Η κορυφή στα 1005 cm -1 αποδίδεται στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Al του καολινίτη. Η κορυφή στα 910 cm -1 οφείλεται στις δονήσεις κάμψης δal-o-h των εσωτερικών ομάδων ΟΗ του καολινίτη. Θα μπορούσε όμως να οφείλεται και σε μικρή ποσότητα γκαιτίτη στο δείγμα, καθώς σε αυτόν τον κυματαριθμό απορροφά η α- μορφή του ένυδρου οξειδίου του σιδήρου. Η κορυφή στα 795 cm -1 αποδίδεται στην παρουσία χαλαζία και συγκεκριμένα στις συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o, κάτι το οποίο δεν είναι διόλου παράξενο αφού, συνήθως, μικρές ποσότητες χαλαζία βρίσκονται μαζί με τον καολινίτη. Δεν αποκλείεται όμως να οφείλεται

3 και στην παρουσία μικρής ποσότητας γκαιτίτη. Η κορυφή στα 750 μπορεί να οφείλεται επίσης στον χαλαζία. Η παρουσία χαλαζία επιβεβαιώνεται και από την κορυφή στα 692 cm -1, η οποία αντιστοιχεί στις συμμετρικές δονήσεις κάμψης δsi-o με μοριακή δομή χαλαζία. Η παρουσία αιματίτη γίνεται φανερή από τις απορροφήσεις στα 637 cm -1 και σε μικρότερους κυματαριθμούς. Η κορυφή στα 637 cm -1 οφείλεται στις δονήσεις πλέγματος του αιματίτη, ενώ η κορυφή στα 598 cm -1 μπορεί να οφείλεται επίσης στον αιματίτη, στον χαλαζία, ή ακόμα και σε μικρή ποσότητα γκαιτίτη. Η κορυφή στα 526 cm -1 αποδίδεται σε δονήσεις πλέγματος του αιματίτη ή στις δονήσεις κάμψης δsi-o του καολινίτη. Ο αιματίτης γίνεται ξεκάθαρος από τις κορυφές στα 460 και 418 cm -1, η πρώτη από τις οποίες αντιστοιχεί σε δονήσεις πλέγματος του αιματίτη και η δεύτερη συγκεκριμένα στις δονήσεις κάμψης Fe-O Κίτρινες χρωστικές αναφοράς Μασσικότης Το οξείδιο του μολύβδου -τόσο ο λιθάργυρος, όσο και ο μασσικότης- δίνει ταινίες απορρόφησης στο υπέρυθρο κάτω από τα 500 cm -1. [10, 11, 37] Εικόνα 1-4 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς μασσικότης Οι απορροφήσεις του μολύβδου παρατηρούνται στις δύο τελευταίες κορυφές του φάσματος: στην ασθενή κορυφή στα 548 cm -1 και στην πιο ισχυρή κορυφή στα 492 cm -1. Οι ταινίες απορρόφησης από τα 1750 περίπου ως τα 550 περίπου υποδηλώνουν την παρουσία λευκού του μολύβδου (2PbCO. 3 Pb(OH) 2 ) ως πρόσμιξη, πιθανόν λόγω της χρήσης του ως πρώτη ύλη για την παραγωγή του μασσικότη. Συγκεκριμένα, η ισχυρή κορυφή στα 1381 cm -1 αντιστοιχεί στις δονήσεις τάσης των ανθρακικών ιόντων, η ασθενής κορυφή στα 1043 cm -1 και η ευρεία απορρόφηση με κέντρο περίπου τα 950 cm -1 αντιστοιχούν στις εκτός επιπέδου δονήσεις κάμψης των δεσμών Ο-Η, η ασθενής αλλά οξεία κορυφή στα 841 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις κάμψης των ανθρακικών ιόντων και οι κορυφές στα 750 και 676 cm -1 αποδίδονται στις δονήσεις τάσης των ανθρακικών ιόντων. Τέλος, η πολύ ασθενής απορρόφηση στα 1734 cm -1 οφείλεται και αυτή στην ύπαρξη λευκού του μολύβδου.h κορυφή στα 3532 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις τάσης των κρυσταλλικών μορίων νερού και στις υδροξυλομάδες του λευκού του μολύβδου.

4 Εικόνα 1-5 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς κίτρινη ώχρα Κίτρινη ώχρα Από το παραπάνω φάσμα υποδηλώνεται η παρουσία καολινίτη στο δείγμα, αφού οι απορροφήσεις στα 3690 και 3619 cm -1 οφείλονται στις δονήσεις τάσης νοη των κρυσταλλικών μορίων νερού και των υδροξυλομάδων του καολινίτη ή του γκαιτίτη αντίστοιχα. Οι κορυφές στα 1026 και 1001 cm -1 επίσης αποδίδονται στον καολινίτη και συγκεκριμένα στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των Si-O-Si και Si-O-Al δεσμών του καολινίτη αντίστοιχα. Η απορρόφηση στα 907cm -1 κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται στον γκαιτίτη, ενώ μπορεί να αποδοθεί και στις δονήσεις κάμψης δal-oh των εσωτερικών ομάδων -ΟΗ του καολινίτη. Επιπλέον, παρατηρείται κορυφή στα 789cm -1 συνοδευόμενη από έναν ώμο στα 783cm -1, η οποία μπορεί να αποδοθεί τόσο στις δονήσεις τάσης των Si-O-Al δεσμών του καολινίτη, όσο και στον γκαιτίτη, ενώ δεν αποκλείεται να οφείλεται στην παρουσία λειμωνίτη ή ακόμα και χαλαζία, καθώς η απορρόφηση σε αυτούς περίπου τους κυματαριθμούς αντιστοιχεί στις συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o με μοριακή δομή χαλαζία. Η απορρόφηση στα 758cm -1 αποδίδεται στην παρουσία χαλαζία ή στις δονήσεις τάσης των Si-O-Al δεσμών του καολινίτη. Ασθενής απορρόφηση παρατηρείται και στα 687cm -1, η οποία το πιο πιθανό είναι να οφείλεται στον χαλαζία και συγκεκριμένα στις συμμετρικές δονήσεις κάμψης δsi-o, ενώ υπάρχει μια μικρότερη πιθανότητα να οφείλεται σε παρουσία λειμωνίτη. Η κορυφή στα 529cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις κάμψης δsi-o και στις τερματικές ομάδες νal-o του καολινίτη, ενώ δεν αποκλείεται να αποτελεί απορρόφηση του γκαιτίτη ή του αιματίτη, αν υπάρχει. Η κορυφή στα 458cm -1 κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται στην παρουσία αιματίτη ή μπορεί να οφείλεται στις δονήσεις των δεσμών Fe-O του γκαιτίτη, ή στην παρουσία λειμωνίτη, ή ακόμα και στις δονήσεις κάμψης δsi-o και στις τερματικές ομάδες νal-o του καολινίτη. Η απορρόφηση στα 431cm -1 ίσως αποδίδεται στις τερματικές ομάδες νal-o του καολινίτη ή στον γκαιτίτη. Τέλος, παρατηρείται μία οξεία κορυφή στα 415cm -1, η οποία οφείλεται στις δονήσεις Fe- O του γκαιτίτη. Σύμφωνα με τα παραπάνω, το δείγμα κίτρινης ώχρας με βασικό συστατικό τον γκαιτίτη, απ το οποίο ελήφθη το παραπάνω φάσμα, περιέχει επίσης καολινίτη, χαλαζία, χωρίς να αποκλείεται η παρουσία λειμωνίτη και αιματίτη.

5 1.1.3 Καφέ χρωστικές αναφοράς Σιένα ωμή Το υπέρυθρο φάσμα της ωμής σιένας παρουσιάζει τις κορυφές του ένυδρου οξειδίου του σιδήρου (γκαιτίτης), καθώς επίσης και άλλων συστατικών όπως ασβεστίτη (CaCO 3 ), χαλαζία, καολινίτη και διένυδρου θειικού ασβεστίου (gypsum- CaSO 4. 2H 2 O). Επίσης παρουσιάζει την κορυφή που αποδίδεται στο οξείδιο του μαγγανίου. Εικόνα 1-6 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς σιένα ωμή Η κορυφή που παρατηρείται στα 3572 cm -1 οφείλεται στο διένυδρο θειικό ασβέστιο και συγκεκριμένα στις δονήσεις τάσης των δεσμών Ο-Η και στα κρυσταλλικά μόρια νερού. Η ασθενής απορρόφηση στα 3160 cm -1 αποδίδεται στο ένυδρο οξειδίου του σιδήρου και συγκεκριμένα στις δονήσεις τάσης των δεσμών Ο-Η του γκαιτίτη. Η ασθενής απορρόφηση στα 1629 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις κάμψης δο-η του διένυδρου θειικού ασβεστίου. Η πιο έντονη απορρόφηση στα 1122 cm -1 οφείλεται είτε στην ασύμμετρη δόνηση τάσης των ομάδων SO 4 2- του θειικού άλατος, ή στις δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Si με μοριακή δομή χαλαζία ή καολινίτη. Η κορυφή στα 1030 cm -1 αντιστοιχεί στο MnO 2, δεν αποκλείεται όμως να οφείλεται και στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Si του καολινίτη. Η κορυφή στα 998 cm -1 αντιστοιχεί στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Al του καολινίτη. Η κορυφή στα 879 cm -1 αποδίδεται είτε στις μη συμμετρικές εκτός επιπέδου δονήσεις τάσης των ομάδων CO 3 2- του ασβεστίτη ή στον γκαιτίτη. Η κορυφή στα 833 cm -1 οφείλεται είτε στον ασβεστίτη ή στον γκαιτίτη. Η κορυφή στα 785 cm -1 οφείλεται είτε στις συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o με μοριακή δομή χαλαζία ή στον γκαιτίτη. Η ασθενής απορρόφηση στα 736 cm -1 αντιστοιχεί στις συμμετρικές εντός επιπέδου δονήσεις κάμψης των ομάδων CO 3 2- του ασβεστίτη. Η κορυφή στα 669 cm αποδίδεται στις ασύμμετρες δονήσεις κάμψης των ομάδων SO 4 του διένυδρου θειικού ασβεστίου, ενώ δεν αποκλείεται να οφείλεται και στον γκαιτίτη. Η απορρόφηση στα 615 cm -1 οφείλεται είτε σε ασύμμετρες δονήσεις κάμψης του ανθρακικού ασβεστίου ή στον γκαιτίτη. Η εξίσου ασθενής απορρόφηση στα 588 cm -1 αποδίδεται είτε στις ασύμμετρες δονήσεις κάμψης του θειικού άλατος ή στον γκαιτίτη. Η πιο έντονη κορυφή στα 486 cm -1 αντιστοιχεί στον γκαιτίτη, ενώ δεν αποκλείεται να οφείλεται και στην παρουσία χαλαζία. Τέλος, η κορυφή στα 426 cm -1 αποδίδεται στον γκαιτίτη.

6 Σιένα ψημένη Το υπέρυθρο φάσμα της ψημένης σιένας παρουσιάζει κορυφές που αντιστοιχούν σε συστατικά που περιέχει και η ωμή σιένα, με τη διαφορά ότι αντί του ένυδρου οξειδίου του σιδήρου (γκαιτίτης), εμφανίζονται οι κορυφές του άνυδρου οξειδίου του σιδήρου (αιματίτης). Οι απορροφήσεις στα 3368 και 1626 cm -1 αποδίδονται στο διένυδρο θειικό ασβέστιο και συγκεκριμένα στις δονήσεις τάσης και κάμψης των δεσμών Ο-Η αντίστοιχα. Η κορυφή στα 1191 cm -1 αντιστοιχεί στις δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Si του χαλαζία. Η έντονη κορυφή στα 1087 cm -1 οφείλεται στις μη συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o με μοριακή δομή χαλαζία. Η κορυφή στα 1001 cm -1, η οποία συνοδεύεται από έναν ώμο στα 1019 cm -1, αντιστοιχεί στο MnO 2, ενώ δεν αποκλείεται να αποδίδεται στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Al του καολινίτη. Η κορυφή στα 795 cm -1 με έναν ώμο στα 779 cm -1, οφείλεται στις συμμετρικές δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O του χαλαζία. Η ασθενής κορυφή στα 688 cm -1 αποδίδεται στις ασύμμετρες δονήσεις κάμψης των ομάδων SO 2-4 του διένυδρου θειικού ασβεστίου ή στις συμμετρικές δονήσεις κάμψης των δεσμών Si-O του χαλαζία ή στον καολινίτη και συγκεκριμένα στις δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O ή στις δονήσεις παραμόρφωσης των δεσμών Al-OH. Η απορρόφηση στα 626 cm -1 καθώς επίσης και η έντονη κορυφή στα 433 cm -1 αντιστοιχούν στις δονήσεις κάμψης των δεσμών Fe-O του αιματίτη. Τέλος, η έντονη κορυφή στα 516 cm -1 αποδίδεται και αυτή στον αιματίτη και συγκεκριμένα στις δονήσεις τάσης των δεσμών Fe-O. Caput mortuum Εικόνα 1-7 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς σιένα ψημένη Οι χαρακτηριστικές ταινίες απορρόφησης του caput mortuum εμφανίζονται γενικά κάτω Εικόνα 1-8 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς caput mortuum

7 από τα 600 cm -1. Αξιοσημείωτο είναι ότι όσο μεταβάλλεται το μέγεθος των σωματιδίων, μετατοπίζονται και οι ταινίες: όσο πιο μεγάλο το σωματίδιο, τόσο μικρότερος ο κυματαριθμός στον οποίο εμφανίζεται κορυφή λόγω δόνησης. Η κορυφή που παρουσιάζεται στα 1090 cm -1 αποδίδεται σε φάση διαφορετική του αιματίτη. Πιθανόν να πρόκειται για ασβεστίτη ή καολινίτη ή χαλαζία, οπότε στην δεύτερη περίπτωση να οφείλεται στις δονήσεις τάσης νsi-o-si(al) και κάμψης δsi-o-si του καολινίτη και στην τρίτη στις μη συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o του χαλαζία. Η ασθενής απορρόφηση στα 1030cm -1 αντιστοιχεί στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των Si-O-Si δεσμών του καολινίτη, ενώ δεν αποκλείεται να οφείλεται στις παλινδρομικές κινήσεις των ΟΗ υποδηλώνοντας την παρουσία μορίων νερού.χαρακτηριστικές του αιματίτη είναι οι ισχυρές κορυφές στα 517 και 428 cm -1, οι οποίες οφείλονται σε δονήσεις πλέγματος του οξειδίου του τρισθενούς σιδήρου. Όμπρα ψημένη Εικόνα 1-9 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς όμπρα ψημένη Η ασθενής απορρόφηση στα 1630 cm -1 υποδηλώνει την παρουσία μορίων κρυσταλλικού νερού. Η ευρεία κορυφή στα 1420 cm -1 υποδηλώνει την παρουσία ανθρακικού ασβεστίου (CaCO 3 ), καθώς αποδίδεται στην ασύμμετρη δόνηση τάσης των ανθρακικών ιόντων (CO 3 2- ). Η παρουσία του ασβεστίτη επιβεβαιώνεται και από την κορυφή στα 871 cm -1, η οποία αντιστοιχεί στις δονήσεις κάμψης του ανθρακικού ασβεστίου. Η ισχυρή κορυφή στα 1020 cm -1 οφείλεται στο MnO 2. Η κορυφή στα 907 cm -1 μπορεί να οφείλεται στην παρουσία καολινίτη και συγκεκριμένα στις δονήσεις κάμψης δal-oh των υδροξυλίων του καολινίτη, ή σε υπολείμματα ένυδρου οξειδίου του σιδήρου (γκαιτίτης). Σημειώνεται ότι όταν υπάρχει στο δείγμα γκαιτίτης, αυτό ταυτοποιείται ως ωμή όμπρα, ενώ όταν υπάρχει οξείδιο του σιδήρου ως αιματίτης, μας επιτρέπει να ταυτοποιήσουμε το δείγμα ως ψημένη όμπρα. Η απορρόφηση στα 796 cm -1 μπορεί επίσης να οφείλεται σε υπολείμματα γκαιτίτη, ή στην παρουσία καολινίτη και συγκεκριμένα στους δεσμούς Si-O-Al ή στις συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o με μοριακή δομή χαλαζία. Η ασθενής απορρόφηση στα 747 cm -1 αποδίδεται στον ασβεστίτη, ή στους δεσμούς Si-O-Al του καολινίτη. Η κορυφή στα 708 cm -1, η οποία παρουσιάζει ώμο στα 697 cm -1, αποδίδεται στις δονήσεις κάμψης των ανθρακικών ιόντων του ασβεστίτη ή στις δονήσεις νsi-o με μοριακή δομή χαλαζία.

8 Ο αιματίτης γίνεται φανερός από τις ασθενείς απορροφήσεις στα 640 και 601 cm -1, καθώς και από τις ισχυρές κορυφές στα 524 cm -1 και στα 435 cm -, οι οποίες αντιστοιχούν στις δονήσεις πλέγματος του Fe 2 O Μπλε χρωστικές αναφοράς Indigo Το indigo είναι ένα οργανικό πιγμέντο, του οποίου το μόριο αποτελείται από ένα βενζολικό και ένα πενταμελή δακτύλιο. Είναι γενικά αποδεκτό ότι το indigo σχηματίζει ενδο- και διαμοριακούς δεσμούς υδρογόνου. Η ύπαρξη δεσμών υδρογόνου εξηγεί και το υψηλό σημείο τήξης του ( ο C) αλλά και τη χαμηλή διαλυτότητά του. Εικόνα Μοριακή δομή του indigo: το Χ του πενταμελούς δακτυλίου είναι συνήθως ΝΗ, αλλά μπορεί να αντικατασταθεί από O, S, Se ή NCH3. [42] Εικόνα 1-10 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς indigo Το indigo εμφανίζει μια ταινία απορρόφησης στα 1635 cm -1, χαρακτηριστική των καρβονυλικών ομάδων (C=O), οι οποίες ενώνονται με δεσμούς υδρογόνου. Η κορυφή στα 1610 cm -1 μπορεί επίσης να οφείλεται στα καρβονύλια, ενώ δεν αποκλείεται να οφείλεται στις δονήσεις τάσης των δεσμών C-C του βενζολικού δακτυλίου. Οι δονήσεις τάσης των δεσμών C-C του βενζολικού δακτυλίου δίνουν επίσης τις εξής απορροφήσεις: στα 1534, 1471, 1318 και 908 cm -1. Οι εντός επιπέδου δονήσεις κάμψης των δεσμών C-H δίνουν την έντονη κορυφή στα 1015 cm -1. Οι εκτός επιπέδου δονήσεις κάμψης των δεσμών C-H δίνουν ταινίες στα 960 και 845 cm -1. Οι δονήσεις του πενταμελούς δακτυλίου του μορίου του indigo δίνουν ταινίες στα 1192, 1099, 793, 727 και 552 cm -1. Στις εκτός επιπέδου δονήσεις κάμψης των δεσμών Ν-Η οφείλεται η κορυφή στα 662 cm -1.

9 Στις δονήσεις αυτές πιθανόν να οφείλεται και η ασθενής απορρόφηση στα 618 cm -1, ενώ μπορεί να αντιστοιχεί και στις δονήσεις δc-co-c=c. Η απορρόφηση στα 1400 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις δc-h. Η κορυφή στα 585 cm -1 οφείλεται είτε στις δονήσεις του πενταμελούς δακτυλίου ή στις δονήσεις δc-co-c=c. Η έντονη κορυφή στα 476 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις δc=c-c=o. Η κορυφή στα 445 cm -1 οφείλεται είτε στις δονήσεις των δεσμών C-C ή στις δονήσεις των δεσμών C-H, ενώ η κορυφή στα 415 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις των δεσμών C-CO-C ή των δεσμών N-C=C. Οι κορυφές στα 3613, 3517 και 3435 cm -1 υποδηλώνουν την παρουσία νερού. Αιγυπτιακό μπλε Στην περιοχή cm -1 παρουσιάζονται οι ταινίες που αποδίδονται στις ασύμμετρες δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Si, χαρακτηριστικές του αιγυπτιακού μπλε. Συγκεκριμένα, εμφανίζονται ταινίες απορρόφησης στα 1242, 1160, 1117, 1060 cm -1 καθώς και μια πλατιά ταινία στα 992 cm -1, η οποία συνοδεύεται από έναν ώμο στα 898 cm -1. Η κορυφή στα 752 cm -1 οφείλεται στις συμμετρικές δονήσεις τάσης νsi-o με μοριακή δομή χαλαζία. Η κορυφή στα 661 cm -1 οφείλεται και πάλι στην παρουσία πρόσμιξης χαλαζία και συγκεκριμένα στις συμμετρικές δονήσεις κάμψης δsi-o. Η κορυφή στα 592 cm -1, η οποία παρουσιάζει έναν ώμο στα 617 cm -1, οφείλεται στις δονήσεις τάσης νcu-o. Η κορυφή στα 520 cm -1 αποδίδεται είτε στον χαλαζία ή στις δονήσεις νcu- O. Η έντονη κορυφή στα 473 cm -1 αντιστοιχεί επίσης στις δονήσεις νcu-o, ενώ η απορρόφηση στα 419 cm -1 οφείλεται σε δονήσεις τάσης δεσμών του χαλκού νcu-x. Ultramarine Εικόνα Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς αιγυπτιακό μπλε Κατά την ταυτοποίηση του πιγμέντου μπλε ultramarine μέσω της FTIR φασματομετρίας, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αδυναμία να οριστεί ένα μοναδικό δείγμα αναφοράς με τη μορφή Εικόνα 1-11 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς ultramarine

10 του λαζουρίτη λόγω των διαφορετικών ορυκτών που είναι παρόντα στον ημιπολύτιμο λίθο lapis lazuli. Το υπέρυθρο φάσμα από βαθύ μπλε ultramarine είναι ελαφρά διαφορετικό από αυτό του lapis lazuli. Ωστόσο, το υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής ultramarine είναι ελαφρά διαφορετικό από αυτό του lapis lazuli, καθώς το lapis lazuli περιέχει και άλλα συστατικά. Στον λαζουρίτη αποδίδονται οι απορροφήσεις στα 1086, 976, 797, 692, 659, 583, 541, 440 και 422 cm -1. Πιο συγκεκριμένα, οι κορυφές στα 1086, 976, 797 και 659 cm -1 οφείλονται στις δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O, η κορυφή στα 692 cm -1 αντιστοιχεί στις συμμετρικές δονήσεις κάμψης των δεσμών Si-O, οι ασθενείς απορροφήσεις στα 583 και 541 cm -1 αποδίδονται στις δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O-Si (Al) και στις δονήσεις κάμψης των δεσμών Si-O-Si, και η κορυφή στα 440 cm -1 οφείλεται στις δονήσεις των δεσμών O-Si-O. Η τελευταία κορυφή συνοδεύεται από έναν ώμο στα 422 cm -1, ο οποίος αντιστοιχεί στις δονήσεις κάμψης των δεσμών Si-O ή στις δονήσεις τάσης των δεσμών Al-O. H πολύ ασθενής απορρόφηση στα 847 cm -1 θα μπορούσε να οφείλεται σε πρόσμιξη CaCO 3 και για την ακρίβεια στις μη συμμετρικές εκτός επιπέδου δονήσεις κάμψης των ανθρακικών ιόντων. Μπλε του κοβαλτίου Το υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς μπλε του κοβαλτίου παρουσιάζει κορυφές στα 636, 549 και 462 cm -1, ενώ σε παραπλήσιους κυματάριθμους παρουσιάζονται οι κορυφές του φάσματος της χρωστικής στη βιβλιογραφία. Ειδικά οι κορυφές στα 549 και 462 cm -1 αποδίδονται στους δεσμούς Al-O. Αζουρίτης Εικόνα 1-14 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς μπλε του κοβαλτίου Το φάσμα του αζουρίτη παρουσιάζει τις εξής ταινίες απορρόφησης: στα 3421 cm -1 που αποδίδεται σε δονήσεις τάσης ή δονήσεις κάμψης εκτός επιπέδου του δεσμού O-H. στα 1505, 1459,1410 και 1088 cm -1 που οφείλονται σε δονήσεις τάσης των ανθρακικών ιόντων (CO 2-3 ).

11 στα 1034 cm -1 με έναν ώμο στα 1013 cm -1, που αποδίδεται σε δονήσεις κάμψης εκτός επιπέδου του δεσμού O-H. στα 950 cm -1 με έναν ώμο στα 917 cm -1, που οφείλεται σε δονήσεις κάμψης εκτός επιπέδου του δεσμού O-H. στα 832 cm -1 με έναν ώμο στα 815 cm -1, που αποδίδεται σε δονήσεις της ανθρακικής ομάδας και συγκεκριμένα στις δονήσεις κάμψης του ανθρακικού ιόντος. στα 764 και 740 cm -1, που οφείλονται σε δονήσεις τάσης ή κάμψης των ανθρακικών ιόντων. στα 445cm -1 με έναν ώμο στα 524cm -1, οι οποίες αποδίδονται στην απορρόφηση του σκελετού χαλκού-οξυγόνου. Πιο συγκεκριμένα, η κορυφή στα 445cm -1 οφείλεται στην παρουσία υδροξυλίου και αποδίδεται σε δονήσεις τάσης του δεσμού Cu-OH. Ο ώμος στα 524cm -1 πιθανόν να οφείλεται στις δονήσεις τάσης του δεσμού Cu-O. Γενικά, στην περιοχή κάτω από τα 600 cm -1, όπου παρουσιάζει ταινίες απορρόφησης ο σκελετός χαλκού-οξυγόνου, αποκαλύπτονται ξεκάθαρα οι δομικές διαφορές ανάμεσα στον αζουρίτη και τον μαλαχίτη. Εικόνα 1-15 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς αζουρίτης Πράσινες χρωστικές αναφοράς Μαλαχίτης Εικόνα 1-16 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς μαλαχίτης

12 Το παραπάνω φάσμα παρουσιάζει τις εξής ταινίες απορρόφησης: στα 3397 και 3307 cm -1, οι οποίες είναι υδροξυλικές απορροφήσεις και συγκεκριμένα αποδίδονται σε δονήσεις τάσης του δεσμού O-H. στα 1490 και 1378 cm -1, οι οποίες είναι ανθρακικές απορροφήσεις και συγκεκριμένα αποδίδονται σε δονήσεις τάσης του ανθρακικού ιόντος (CO 2-3 ). Γενικά, το φάσμα του μαλαχίτη χαρακτηρίζεται από μία ευρεία ανθρακική απορρόφηση ανάμεσα στα 1400 και 1500 cm -1. στα 1094 cm -1 που αποδίδεται σε δονήσεις τάσης του ανθρακικού ιόντος. στα 1038 και 866 cm -1 που οφείλονται σε δονήσεις κάμψης εκτός επιπέδου του δεσμού O- Η. στα 817 cm -1 που αποδίδεται σε δονήσεις τάσης του ανθρακικού ιόντος [16] ή σε δονήσεις κάμψης του ανθρακικού ιόντος. στα 770, 745 και 707 cm -1, οι οποίες οφείλονται σε δονήσεις τάσης των ανθρακικών ιόντων ή σε δονήσεις κάμψης των ανθρακικών ιόντων. στα 574 cm -1 που αποδίδεται σε δονήσεις τάσης του δεσμού Cu-O. Κάτω από τα 600 cm -1, οι ταινίες απορρόφησης οφείλονται στον σκελετό χαλκού-οξυγόνου. Το φάσμα σε αυτή την περιοχή είναι πιο πολύπλοκο για τον μαλαχίτη, απ ότι για τον αζουρίτη. Σε αυτή την περιοχή παρουσιάζονται οι εξής ταινίες απορρόφησης: στα 520 cm -1, η οποία οφείλεται στις δονήσεις τάσης του σκελετού Cu-O και πιο συγκεκριμένα σε δονήσεις τάσης του δεσμού Cu-OH. στα 502 cm -1 που αποδίδεται σε δόνηση τάσης του δεσμού Cu-Ο. στα 425 cm -1, για την οποία ευθύνονται οι δονήσεις τάσης δεσμών στους οποίους συμμετέχει ο χαλκός (Cu-X), ενώ βιβλιογραφική πηγή αποδίδει την κορυφή στα 425 cm -1 συγκεκριμένα σε δόνηση τάσης του σκελετού χαλκού-οξυγόνου. Πράσινη γη Γενικά, το IR φάσμα του σελαδονίτη δίνει οξείες και ξεκάθαρες ταινίες, υποδηλώνοντας καλή κρυσταλλική διάταξη. Το IR φάσμα του γλαυκονίτη είναι πιο ασθενές και πεπλατυσμένο από αυτό του σελαδονίτη, με ταινίες που αλληλεπικαλύπτονται ή δεν είναι και τόσο ξεκάθαρες. Στην περιοχή cm -1, στο φάσμα του σελαδονίτη, παρατηρούνται ταινίες χαρακτηριστικές των δονήσεων τάσης των υδροξυλικών ομάδων. Στην περιοχή cm -1, ο σελαδονίτης παρουσιάζει πολλές ταινίες απορρόφησης που οφείλονται σε δονήσεις τάσης εντός του τετραεδρικού φύλλου. Στον γλαυκονίτη, η καλή δομή της ταινίας που οφείλεται σε δονήσεις του δεσμού Si-O μπορεί να εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό, αφήνοντας μόνο μια φαρδιά ταινία, με πιθανή την εμφάνιση ώμων. Αυτές οι διαφοροποιήσεις στο φάσμα του γλαυκονίτη οφείλονται σε μια μείωση της συμμετρίας στο φύλλο του πυριτικού άλατος, κάτι το οποίο οφείλεται στην υποκατάσταση του Si από Al σε κάποια από τα SiO 4 τετράεδρα και τη μεγαλύτερη απόκλιση από τη 1:1 αναλογία των R 2+, R 3+ στο οκταεδρικό φύλλο. Ο σελαδονίτης περιέχει 0-0,2 Al, ενώ ο γλαυκονίτης περιέχει 0,3-0,8 Al, και εξαιτίας της ευαισθησίας των υπερύθρων φασμάτων στις διάφορες ιοντικές υποκαταστάσεις, υπάρχει μία διαφοροποίηση στις θέσεις των ταινιών απορρόφησης. Οι υπόλοιπες κύριες ταινίες απορρόφησης εμφανίζονται κάτω από τα 500 cm -1 και είναι γνωστό ότι είναι πολύ ευαίσθητες στις διαφορές στα οκταεδρικά συντεταγμένα ιόντα και ειδικά στο Fe 3+.

13 Τα φάσματα των δευτερευόντων ορυκτών που συνιστούν τις πράσινες γαίες είναι συχνά διακριτά. Για παράδειγμα, το φάσμα του χλωρίτη είναι επαρκώς μοναδικό ώστε να μπορεί να διαφοροποιηθεί από αυτό του σελαδονίτη. Από την άλλη μεριά, οι κύριες ταινίες του μοντμοριλλονίτη παρουσιάζουν τόσο λίγα χαρακτηριστικά, που το υπέρυθρο φάσμα αυτού του ορυκτού έχει περιορισμένη χρήση σε ταυτοποιήσεις. Ο ασβεστίτης και άλλες ανθρακικές ακαθαρσίες μπορούν εύκολα να ανιχνευθούν, επειδή οι κορυφές τους στην περιοχή των 1400 cm -1 είναι οξείες και τα φάσματά τους δεν μπλέκονται με αυτά του σελαδονίτη και του γλαυκονίτη. Άλλες συνήθεις ακαθαρσίες, όπως ο χαλαζίας, είναι πιο δύσκολα ανιχνεύσιμες. Παρουσιάζουν πλατιές απορροφήσεις γύρω στα 1100 cm -1 και άλλες ταινίες που συμπίπτουν με αυτές του σελδονίτη και του γλαυκονίτη. Ο χαλαζίας, ωστόσο, έχει ένα ζευγάρι διακριτών ταινιών στα cm -1, οι οποίες συχνά είναι αρκετά εμφανείς. Εικόνα 1-17 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς πράσινη γη (δείγμα από την Γερμανία) Στο υπέρυθρο φάσμα που ελήφθη από δείγμα πράσινης γης από την Γερμανία (Εικόνα 1-17), η κορυφή στα 958cm -1 αποδίδεται στις εντός επιπέδου δονήσεις τάσης των δεσμών Si-O, ενώ, βάσει των παραπάνω, το γεγονός ότι αποτελεί ευρεία κορυφή παραπέμπει περισσότερο στον γλαυκονίτη. Η απορρόφηση στα 673 cm -1 οφείλεται σε δονήσεις των υδροξυλομάδων που συμπεριλαμβάνουν και οκταεδρικά κατιόντα. Συγκεκριμένα πρόκειται για δονήσεις κάμψης των R- O-H, όπου R οκταεδρικό ιόν (της μορφής R 2+ ή R 3+ ). Η απορρόφηση στα 487 cm -1 αποδίδεται στις δονήσεις των Si-O-R 3+ και R 3+ -OH. Στο υπέρυθρο φάσμα που ελήφθη από δείγμα πράσινης γης από τη Λευκωσία, το οποίο περιέχει και μικρή ποσότητα μπλε του κοβαλτίου (Εικόνα 1-18), οι κορυφές απορρόφησης στα 3603 και 3548 cm -1 είναι χαρακτηριστικές των δονήσεων τάσης των υδροξυλικών ομάδων. Η κορυφή στα 1615 cm -1 αποδίδεται στην παρουσία κρυσταλλικού νερού. Η κορυφή στα 1466 cm -1 αποδίδεται σε ανθρακικές προσμίξεις που έχουν τις κορυφές τους στην περιοχή των 1400 cm -1. Επίσης στο φάσμα της Εικόνας 1-18, η κορυφή στα 1080 cm -1, η οποία συνοδεύεται από ώμους στα 1144, 1111, 1003 και 984 cm -1 οφείλεται σε δονήσεις πλέγματος των δεσμών Si-O (εντός επιπέδου δονήσεις τάσης). Η περιοχή από τα 1100 έως τα 900cm -1 (δονήσεις τάσης των Si- O) είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιοχές του φάσματος, η οποία χαρακτηρίζεται από δύο διπλές κορυφές στην περίπτωση του σελαδονίτη, με τις πιο έντονες κορυφές να εμφανίζονται στα cm -1. Η εμφάνιση μιας πιο φαρδιάς ταινίας απορρόφησης με ώμους αντί για δύο ξεκάθαρες διπλές κορυφές πιθανόν να μαρτυρά την παρουσία γλαυκονίτη.

14 Η κορυφή στα 871cm -1 οφείλεται στις δονήσεις κάμψης του ανθρακικού ιόντος. Οι απορροφήσεις στα 785 και 708cm -1 αποδίδονται σε δονήσεις τάσης ή κάμψης των ανθρακικών ιόντων. Η απορρόφηση στα 661 cm -1 είναι πιθανό οφείλεται στην παρουσία του μπλε του κοβαλτίου, καθώς αυτό απορροφά στην περιοχή cm -1. Στο μπλε του κοβαλτίου οφείλονται και οι κορυφές στα 628, 601 και 526 cm -1. Ωστόσο, έχει βρεθεί κορυφή στα 566 cm -1 στο φάσμα του γλαυκονίτη, θεωρώντας ότι είναι από τις κορυφές που τον διαχωρίζουν από τον σελαδονίτη. Συνεπώς, δεν αποκλείεται οι κορυφές που παρουσιάζονται μεταξύ 600 και 500 cm -1 να οφείλονται στα κύρια ορυκτά της πράσινης γης και όχι στο μπλε του κοβαλτίου που περιέχεται ως πρόσμιξη στο συγκεκριμένο δείγμα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Εικόνα 1-12 Υπέρυθρο φάσμα της χρωστικής αναφοράς πράσινη γη (δείγμα από την Λευκωσία- περιέχει μικρή ποσότητα μπλε του κοβαλτίου) 1. C. Hayes, The Complete Guide to Painting and Drawing- Techniques and Materials, published by Phaidon Press Limited, Oxford Ε. Λ. Χειλάκου, Η Εφαρμογή των Φασματοσκοπικών και Μη Καταστρεπτικών Μεθόδων στο χαρακτηρισμό, τον έλεγχο της φθοράς και τη συντήρηση- αποκατάσταση ιστορικών έργων, Διδακτορική Διατριβή στον Τομέα Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Αθήνα Μ. Κουή, Σημειώσεις για το μάθημα επιλογής «Ειδικές τεχνολογίες συντήρησης και προστασίας» του ΔΠΜΣ «Προστασία Μνημείων» της Β Κατεύθυνσης «Υλικά και επεμβάσεις συντήρησης», Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών της Σχολής Χημικών Μηχανικών, Ε.Μ.Π., Αθήνα J. A. Goldsmith, S. D. Ross, The infrared spectra of azurite and malachite, Spectrochimica Acta, Vol. 24A, pp , A. Roy, Artists Pigments, A Handbook of their History and Characteristics, Volume 2, National Gallery of Art, Washington, distributed by Oxford University Press, New York, S. Bruni, F. Cariati, F. Casadio, L. Toniolo, Spectrochemical characterization by micro- FTIR spectroscopy of blue pigments in different polychrome works of art, Vibrational Spectroscopy 20 (1991) pp J. L. Mortimore, L. R. Marshall, M. J. Almond, P. Hollins, W. Matthews, Analysis of red and yellow ochre samples from Clearwell Caves and Çatalhöyük by vibrational spectroscopy and other techniques, Spectrochimica Acta Part A 60, pp , E. Cheilakou, M. Kartsonaki, M. Koui, P. Callet, A Non Destructive study of the identification of pigments on monuments by colorimetry, International Journal of Microstructure and Materials Properties, January M. Bacci, D. Magrini, M. Picollo, M. Vervat, A study of the blue colors used by Telemaco Signorini ( ), Journal of Cultural Heritage 10, 2009, pp T. Cavaleri, A. Giovagnoli, M. Nervo, Pigments and mixtures identification by Visible Reflectance Spectroscopy, Procedia Chemistry 8, 2013, pp 45-54

Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων

Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων Μάθημα 8 ο Φασματοσκοπία απορρόφησης υπερύθρων (IR) και Φασματοσκοπία απορρόφησης υπερύθρων με μετασχηματισμό Fourier (FTIR) Διδάσκων Δρ. Αδαμαντία Χατζηαποστόλου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΡΓΑΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΚΥΡΙΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

ΑΝΟΡΓΑΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΚΥΡΙΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΑΝΟΡΓΑΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΚΥΡΙΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ 2γ-1 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Μη ειδική προσρόφηση (ανταλλαγή ιόντων) Ειδική προσρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

Φασματοσκοπία Υπερύθρου (IR, FTIR)

Φασματοσκοπία Υπερύθρου (IR, FTIR) Φασματοσκοπία Υπερύθρου (IR, FTIR) Εργαστήριο Ανάλυσης ΤΕΙ Αθήνας 2016-2017 Διδάσκοντες Βασιλεία Σινάνογλου Παναγιώτης Ζουμπουλάκης Σωτήρης Μπρατάκος Γενικά Στην φασματοσκοπία υπερύθρου μελετάμε την απορρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΙΑΚO ΚOΣΚΙΝΟ ΖΕOΛΙΘΟΣ NaX

ΜΟΡΙΑΚO ΚOΣΚΙΝΟ ΖΕOΛΙΘΟΣ NaX Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Υλικών Εργαστήριο Χημείας Υλικών Γεράσιμος Αρματάς ΜΟΡΙΑΚO ΚOΣΚΙΝΟ ΖΕOΛΙΘΟΣ NaX ΖΕΟΛΙΘΟΙ Οι ζεόλιθοι (από το ζέω και λίθος) είναι μικροπορώδη, κρυσταλλικά

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΡΥΘΡΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ (IR)

ΥΠΕΡΥΘΡΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ (IR) ΥΠΕΡΥΘΡΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ (IR) ΥΠΕΡΥΘΡΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ (IR) Χαρακτηρίζεται ως φασματοσκοπική τεχνική μοριακής δόμησης (ή περιστροφής), καθώς η ακτινοβολία προκαλεί διέγερση των μορίων σε υψηλότερες στάθμες

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. Κεφάλαια 12 &13: Φασματοσκοπία μαζών και υπερύθρου

Οργανική Χημεία. Κεφάλαια 12 &13: Φασματοσκοπία μαζών και υπερύθρου Οργανική Χημεία Κεφάλαια 12 &13: Φασματοσκοπία μαζών και υπερύθρου 1. Γενικά Δυνατότητα προσδιορισμού δομών με σαφήνεια χρησιμοποιώντας τεχνικές φασματοσκοπίας Φασματοσκοπία μαζών Μέγεθος, μοριακός τύπος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ

ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ 2010 1 ΣΚΟΠΟΣ Η ανάλυση και μελέτη της μοριακής δομής των καρωτίδων αρτηριών με υπέρυθρη φασματοσκοπία. Η εξαγωγή συμπερασμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα

Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα Δασική Εδαφολογία Ορυκτά και Πετρώματα Ορισμοί Πετρώματα: Στερεά σώματα που αποτελούνται από συσσωματώσεις ενός ή περισσοτέρων ορυκτών και σχηματίζουν το στερεό φλοιό της γης Ορυκτά Τα ομογενή φυσικά συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΒΡΩΣΗΑΝΑΣΚΑΦΙΚΩΝ ΓΥΑΛΙΝΩΝΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ

ΙΑΒΡΩΣΗΑΝΑΣΚΑΦΙΚΩΝ ΓΥΑΛΙΝΩΝΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΙΑΒΡΩΣΗΑΝΑΣΚΑΦΙΚΩΝ ΓΥΑΛΙΝΩΝΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΘΟΡΑΣ ΤΟΥ ΓΥΑΛΙΟΥ Eνδογενείς και εξωγενείς. Eνδογενείς: Η σύσταση του γυαλιού. Υλικά που σχηµατίζουν το δίκτυο του γυάλινου υλικού. ιοξείδιο του πυριτίου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 Χημικοί Δεσμοί

Κεφάλαιο 2 Χημικοί Δεσμοί Κεφάλαιο 2 Χημικοί Δεσμοί Σύνοψη Παρουσιάζονται οι χημικοί δεσμοί, ιοντικός, μοριακός, ατομικός, μεταλλικός. Οι ιδιότητες των υλικών τόσο οι φυσικές όσο και οι χημικές εξαρτώνται από το είδος ή τα είδη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Η αποσάθρωση ορίζεται σαν η διάσπαση και η εξαλλοίωση των υλικών κοντά στην επιφάνεια της Γης, µε τοσχηµατισµό προιόντων που είναι σχεδόν σε ισορροπία µε τηνατµόσφαιρα, την υδρόσφαιρα και τη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ IR/NMR

ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ IR/NMR ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ IR/NMR ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ ΤΥΠΟΙ Φασματοσκοπία Μάζας (Ms) προσδιορισμός μεγέθους και μοριακού βάρους Φασματοσκοπία Υπερύθρου (UV) προσδιορισμός π συζυγιακού συστήματος Φασματοσκοπία Υπεριώδους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΑΣ ΑΤΟΣΚΟΠ ΦΑΣΜΑ ΑΣ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑ ΝΤΙΚΗΣ ΕΣ ΚΒΑΝ ΑΡΧΕ

ΠΙΑΣ ΑΤΟΣΚΟΠ ΦΑΣΜΑ ΑΣ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑ ΝΤΙΚΗΣ ΕΣ ΚΒΑΝ ΑΡΧΕ ΠΙΑΣ Γενικά χαρακτηριστικά φασματοσκοπίας Το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα ΠΙΑΣ Γενικά χαρακτηριστικά φασματοσκοπίας Αλληλεπίδραση η ατόμων και μορίων με την ηλεκτρομαγνητική η ακτινοβολία Ε Ε Ενεργειακές καταστάσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Ενόργανη Ανάλυση Εργαστήριο Φασματοσκοπία Υπερύθρου (Infra Red Spectroscopy, IR)

Ενόργανη Ανάλυση Εργαστήριο Φασματοσκοπία Υπερύθρου (Infra Red Spectroscopy, IR) Ενόργανη Ανάλυση Εργαστήριο Φασματοσκοπία Υπερύθρου (Infra Red Spectroscopy, IR) Πέτρος Α. Ταραντίλης 1 Βασικές αρχές 2 H παρούσα άσκηση αποσκοπεί: Στην εισαγωγή στη φασματοσκοπία υπερύθρου (Infrared,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9. Ιοντικός και Ομοιοπολικός Δεσμός

Κεφάλαιο 9. Ιοντικός και Ομοιοπολικός Δεσμός Κεφάλαιο 9 Ιοντικός και Ομοιοπολικός Δεσμός Ηλεκτρόνια σθένους είναι τα ηλεκτρόνια της εξώτατης στοιβάδας ενός ατόμου. Είναι τα ηλεκτρόνια τα οποία συμμετέχουν στους χημικούς δεσμούς. Ομάδα Δομή e - #

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Ν. Κεφαλά, Α. Βασιλάκης, Λ. Ζουμπουλάκης Εργαστηριακή Μονάδα Προηγμένων και Συνθέτων Υλικών, Σχολή Χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ

Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ 92% των ορυκτών του φλοιού της γης είναι πυριτικά 39% 12% 12% 11% 5% 5% 5% 3% 8% Πλαγιόκλαστα Αλκαλικοί άστριοι Χαλαζίας Πυρόξενοι Αμφίβολοι Μαρμαρυγίες

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Ρυπασμένων Εδαφών

Αποκατάσταση Ρυπασμένων Εδαφών Αποκατάσταση Ρυπασμένων Εδαφών Διδάσκων: Παπασιώπη Νυμφοδώρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. Ενότητα 2.3 Ανόργανοι ρύποι Μηχανισμοί Δέσμευσης Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΦΑΣΜΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΦΑΣΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΦΑΣΜΑ ΤΥΠΟΙ ΔΟΝΗΣΗΣ Δόνηση τάσης Δονήσεις τάσης Δονήσεις επί του επιπέδου Δονήσεις κάμψης Δονήσεις εκτός επιπέδου συμμετρική (sym) ~1465 cm -1 συμμετρική (scissoring) συμμετρική (twisting)

Διαβάστε περισσότερα

Μg + 2 HCL MgCl 2 +H 2

Μg + 2 HCL MgCl 2 +H 2 Εργαστηριακή άσκηση 3: Επεξήγηση πειραμάτων: αντίδραση/παρατήρηση: Μέταλλο + νερό Υδροξείδιο του μετάλλου + υδρογόνο Νa + H 2 0 NaOH + ½ H 2 To Na (Νάτριο) είναι αργυρόχρωμο μέταλλο, μαλακό, κόβεται με

Διαβάστε περισσότερα

Μοριακός Χαρακτηρισμός

Μοριακός Χαρακτηρισμός Μοριακός Χαρακτηρισμός Φασματοσκοπία Υπερύθρου Φασματοσκοπία Πυρηνικού Μαγνητικού συντονισμού Φασματοσκοπία Ορατού Υπεριώδους 1 Αλληλεπίδραση Ακτινοβολίας -Ύλης I o I Δομή της Ύλης Η απορρόφηση ηλεκτρομαγνητικής

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΚΚΟΥ ΠΑΦΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2010 2011 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ : Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΑΘΜΟΣ:.

ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΚΚΟΥ ΠΑΦΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2010 2011 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ : Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΑΘΜΟΣ:. ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΚΚΟΥ ΠΑΦΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2010 2011 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ : Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΑΘΜΟΣ:. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 24.05.2011 ΧΡΟΝΟΣ : 10.30 12.30 ( Χημεία - Φυσιογνωστικά)

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων

Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων Μάθημα 9 ο Φασματοσκοπία Raman Διδάσκων Δρ. Αδαμαντία Χατζηαποστόλου Τμήμα Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών Ακαδημαϊκό Έτος 2017-2018 Ύλη 9 ου μαθήματος Αρχές λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΝΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΙΟΝΤΙΚΟΣ Ή ΕΤΕΡΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ

ΙΟΝΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΙΟΝΤΙΚΟΣ Ή ΕΤΕΡΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΙΟΝΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ Το είδος του χημικού δεσμού που θα προκύψει κατά την ένωση δύο ατόμων εξαρτάται από την σχετική ένταση των ελκτικών δυνάμεων που ασκούν οι πυρήνες των δύο ατόμων στα ηλεκτρόνια

Διαβάστε περισσότερα

5. ΤΟ ΠΥΡΙΤΙΟ. Επιμέλεια παρουσίασης Παναγιώτης Αθανασόπουλος Δρ - Χημικός

5. ΤΟ ΠΥΡΙΤΙΟ. Επιμέλεια παρουσίασης Παναγιώτης Αθανασόπουλος Δρ - Χημικός 5. ΤΟ ΠΥΡΙΤΙΟ Επιμέλεια παρουσίασης Παναγιώτης Αθανασόπουλος Δρ - Χημικός Σκοπός του μαθήματος: Να εντοπίζουμε τη θέση του πυριτίου στον περιοδικό πίνακα Να αναφέρουμε τη χρήση του πυριτίου σε υλικά όπως

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ)

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ) ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ) ΘΕΜΑ 1 Ο Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και να διορθώσετε τις λανθασµένες: 1. Τα άτοµα όλων των στοιχείων είναι διατοµικά.. Το 16 S έχει ατοµικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Μεταλλουργικά προιόντα Μεταλλουργικές πρώτες ύλες Ιδιότητες Μετάλλων

Μεταλλουργικά προιόντα Μεταλλουργικές πρώτες ύλες Ιδιότητες Μετάλλων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ 157 80 ΖΩΓΡΑΦΟΥ Παραγωγικές Διεργασίες Eξαγωγική Μεταλλουργία

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: 1 1.2 Καταστάσεις των υλικών 1. Συμπληρώστε το παρακάτω σχεδιάγραμμα 2 2. Πώς ονομάζονται οι παρακάτω μετατροπές της φυσικής κατάστασης; 3 1.3

Διαβάστε περισσότερα

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία Α) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Στοιχείο Σύμβολο Σθένος Νάτριο Να 1 Κάλιο Κ 1 Μαγνήσιο Mg 2 Ασβέστιο Ca 2 Σίδηρος Fe 2 ή 3 Χαλκός Cu 2 Ψευδάργυρος Zn 2 Λίθιο Li 1 Άργυρος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26 04 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com 1 1.2 Καταστάσεις των υλικών 1. Συμπληρώστε το παρακάτω σχεδιάγραμμα 2. Πώς ονομάζονται οι παρακάτω μετατροπές της φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ. Χ. Κορδούλης

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ. Χ. Κορδούλης ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ Χ. Κορδούλης ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Τα κεραμικά υλικά είναι ανόργανα µη μεταλλικά υλικά (ενώσεις μεταλλικών και μη μεταλλικών στοιχείων), τα οποία έχουν υποστεί θερμική κατεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Κατανόηση του φαινομένου της ιοντικής ανταλλαγής Περιεχόμενα ενότητας 1) Ρόφηση 2) Απορρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος Αποσάθρωση - τρεις φάσεις

Έδαφος Αποσάθρωση - τρεις φάσεις Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Έδαφος Αποσάθρωση - τρεις φάσεις Στερεά (ανόργανα συστατικά οργανική ουσία) Υγρή (εδαφικό διάλυμα) Αέρια ( εδαφικός αέρας) Στερεά αποσάθρωση πετρωμάτων αποσύνθεση φυτικών και ζωικών

Διαβάστε περισσότερα

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Βασίλης Μέλφος Λέκτορας Κοιτασματολογίας-Γεωχημείας Τομέας Ορυκτολογίας, Πετρολογίας, Κοιτασματολογίας Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης melfosv@geo.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ασκήσεις

Επαναληπτικές Ασκήσεις Επαναληπτικές Ασκήσεις Ενότητα 1: Εισαγωγή στη Χημεία 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα σημεία ζέσης διαφόρων υλικών. Υλικό Σημείο Tήξης ( ο C) Σημείο Zέσης ( ο C) Α 0 100 Β 62 760

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστικό Κέντρο Έργων Τέχνης ΙΔΡΥΜΑ ΟΡΜΥΛΙΑ

Διαγνωστικό Κέντρο Έργων Τέχνης ΙΔΡΥΜΑ ΟΡΜΥΛΙΑ Διαγνωστικό Κέντρο Έργων Τέχνης ΙΔΡΥΜΑ ΟΡΜΥΛΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης Εφαρμογή μη καταστρεπτικών μεθόδων για τη διερεύνηση των υλικών και της τεχνικής κατασκευής ψηφιδωτών

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Σύστημα υπόγειου νερού Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών Ρύθμιση ph 2 Σύστημα υπόγειου νερού εξέλιξη σύστασης 1. Είσοδος - χημική σύσταση κατακρημνισμάτων 2. Ζώνη αερισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ ΘΕΜΑ 1 ο (7+8+10=25 μονάδες) 1) 2 mol HNO 3 (νιτρικού οξέος) περιέχουν: α) 6 άτομα οξυγόνου, β) 28g αζώτου, γ) 96g οξυγόνου, δ) 6 mol

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος ΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ημερίδα - Κ.Ε.Δ.Ε.Α. Θεσσαλονίκη Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου

Διαβάστε περισσότερα

Όγδοη Διάλεξη Οξέα - Βάσεις - Άλατα

Όγδοη Διάλεξη Οξέα - Βάσεις - Άλατα Όγδοη Διάλεξη Οξέα - Βάσεις - Άλατα Οξέα Είναι οι χημικές ενώσεις οι οποίες όταν διαλυθούν στο νερό, ελευθερώνουν κατιόντα υδρογόνου (Η + ) Ιδιότητες Οξέων 1. Έχουν όξινη γεύση. 2. Επιδρούν με τον ίδιο

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός χημικών τύπων

Προσδιορισμός χημικών τύπων Προσδιορισμός χημικών τύπων ΣΚΟΠΟΣ Ο σκοπός αυτής της ενότητας είναι να μάθουμε: 1. Τον τρόπο υπολογισμού της εκατοστιαίας περιεκτικότητας μιας ένωσης από τον τύπο της. 2. Να υπολογίζουμε την εκατοστιαία

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά σωματίδια της ύλης

Βασικά σωματίδια της ύλης 1 Βασικά σωματίδια της ύλης Τα βασικά σωματίδια της ύλης είναι τα άτομα, τα μόρια και τα ιόντα. «Άτομο ονομάζουμε το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που μπορεί να πάρει μέρος στο σχηματισμό χημικών ενώσεων».

Διαβάστε περισσότερα

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΙΓΜΕΝΤΩΝ ΣΕ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΤΑΦΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Α Λυκείου. Ασκήσεις τράπεζας θεμάτων στο 2 ο Κεφάλαιο

Χημεία Α Λυκείου. Ασκήσεις τράπεζας θεμάτων στο 2 ο Κεφάλαιο Χημεία Α Λυκείου Ασκήσεις τράπεζας θεμάτων στο 2 ο Κεφάλαιο 1) Θέμα 2530 (Ερώτημα 2.1. ) Δίνονται: υδρογόνο, 1 H, άζωτο, 7 N α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του αζώτου.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΣΙΑ F - HF Υδροφθόριο S 2- H 2 S Υδρόθειο Cl - HCl Υδροχλώριο OH - H 2 O Οξείδιο του Υδρογόνου (Νερό) NO 3 HNO 3. Νιτρικό οξύ SO 3 H 2 SO 3

ΟΝΟΜΑΣΙΑ F - HF Υδροφθόριο S 2- H 2 S Υδρόθειο Cl - HCl Υδροχλώριο OH - H 2 O Οξείδιο του Υδρογόνου (Νερό) NO 3 HNO 3. Νιτρικό οξύ SO 3 H 2 SO 3 1 Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακα οξέων: ΟΝΟΜΑΣΙΑ F HF Υδροφθόριο S 2 H 2 S Υδρόθειο Cl HCl Υδροχλώριο OH H 2 O Υδρογόνου (Νερό) NO 3 HNO 3 οξύ SO 3 H 2 SO 3 Θειώδε οξύ Br HBr Υδροβρώμιο 2 SO 4 H 2 SO

Διαβάστε περισσότερα

5. Να βρείτε τον ατομικό αριθμό του 2ου μέλους της ομάδας των αλογόνων και να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του.

5. Να βρείτε τον ατομικό αριθμό του 2ου μέλους της ομάδας των αλογόνων και να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του. Ερωτήσεις στο 2o κεφάλαιο από τράπεζα θεμάτων 1. α) Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που μπορεί να πάρει κάθε μία από τις στιβάδες: K, L, M, N. β) Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που

Διαβάστε περισσότερα

1.3 Δομικά σωματίδια της ύλης - Δομή ατόμου - Ατομικός αριθμός - Μαζικός αριθμός - Ισότοπα

1.3 Δομικά σωματίδια της ύλης - Δομή ατόμου - Ατομικός αριθμός - Μαζικός αριθμός - Ισότοπα 1.3 Δομικά σωματίδια της ύλης - Δομή ατόμου - Ατομικός αριθμός - Μαζικός αριθμός - Ισότοπα Θεωρία 3.1. Ποια είναι τα δομικά σωματίδια της ύλης; Τα άτομα, τα μόρια και τα ιόντα. 3.2. SOS Τι ονομάζεται άτομο

Διαβάστε περισσότερα

Λύσεις 3 ης Γραπτής Εργασίας (Φασματοσκοπία)

Λύσεις 3 ης Γραπτής Εργασίας (Φασματοσκοπία) Ακαδημαϊκό έτος 014-15 Θέμα 1. α) Υπολογίστε το μήκος κύματος, τον κυματάριθμο και την ενέργεια των εκπεμπόμενων κυμάτων ενός ραδιοφωνικού σταθμού που εκπέμπει στα 88.8 MHz στην μπάντα των FM. β) Συγκρίνετε

Διαβάστε περισσότερα

Μεταλλικός δεσμός - Κρυσταλλικές δομές Ασκήσεις

Μεταλλικός δεσμός - Κρυσταλλικές δομές Ασκήσεις Μεταλλικός δεσμός - Κρυσταλλικές δομές Ασκήσεις Ποια από τις ακόλουθες προτάσεις ισχύει για τους μεταλλικούς δεσμούς; α) Οι μεταλλικοί δεσμοί σχηματίζονται αποκλειστικά μεταξύ ατόμων του ίδιου είδους μετάλλου.

Διαβάστε περισσότερα

Β. Μαμαρέλη 1, Μ. Κυριακίδου 2, Ο. Τάνης 2, Ι. Μαμαρέλης 1, Χ. Κωτούλας 3, Ε. Κουτουλάκης 4, Ι. Κασσικού 1, Ι. Αναστασοπούλου 5

Β. Μαμαρέλη 1, Μ. Κυριακίδου 2, Ο. Τάνης 2, Ι. Μαμαρέλης 1, Χ. Κωτούλας 3, Ε. Κουτουλάκης 4, Ι. Κασσικού 1, Ι. Αναστασοπούλου 5 Β. Μαμαρέλη 1, Μ. Κυριακίδου 2, Ο. Τάνης 2, Ι. Μαμαρέλης 1, Χ. Κωτούλας 3, Ε. Κουτουλάκης 4, Ι. Κασσικού 1, Ι. Αναστασοπούλου 5 1 Καρδιολογική Κλινική ΝΙΜΤΣ, 2 Σχολή Χημικών Μηχανικών, Πολυτεχνειούπολη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΕΘΟ ΟΣ XRF ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ Β. Τσιναρίδης, Ι. Καραπαναγιώτης Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδηµία Θεσσαλονίκης, Πρόγραµµα ιαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειµηλίων, Θεσσαλονίκη 54250 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Περιγράφονται

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 8 η : Υγρά, Στερεά & Αλλαγή Φάσεων. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής.

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 8 η : Υγρά, Στερεά & Αλλαγή Φάσεων. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανόργανη Χημεία Ενότητα 8 η : Υγρά, Στερεά & Αλλαγή Φάσεων Οκτώβριος 2018 Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Πολικοί Ομοιοπολικοί Δεσμοί & Διπολικές Ροπές 2 Όπως έχει

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία γενικής παιδείας

Χημεία γενικής παιδείας Χημεία γενικής παιδείας ΘΕΜΑ Α Στις προτάσεις από Α1-Α4 να βρείτε την σωστή απάντηση. Α1. Ο αριθμός που καθορίζει το είδος του ατόμου είναι: α) ο αριθμός των νετρονίων β) ο αριθμός των ηλεκτρονίων γ) ο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Για τη Β τάξη Λυκείου ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Για τη Β τάξη Λυκείου ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2013 Για τη Β τάξη Λυκείου ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ Α Ερώτηση 1 (5 μονάδες) (α): (ιν), (β): (ιιι), (γ): (ι), (δ): (ιι) (4x0,5= μ. 2) Μεταξύ των μορίων του ΗF αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΛΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. Η 2 SO 4 + BaCl 2 2HCl + BaSO 4. 2HCl + Na 2 CO 3 CO 2 + H 2 O + 2NaCl. 2HCl + Na 2 SO 3 SO 2 + H 2 O + 2NaCl

ΙΠΛΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. Η 2 SO 4 + BaCl 2 2HCl + BaSO 4. 2HCl + Na 2 CO 3 CO 2 + H 2 O + 2NaCl. 2HCl + Na 2 SO 3 SO 2 + H 2 O + 2NaCl ΙΠΛΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Οι αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης γίνονται ανάµεσα σε ηλεκτρολύτες µε ανταλλαγή ιόντων. Για να πραγµατοποιηθεί µια αντίδραση διπλής αντικατάστασης πρέπει ένα τουλάχιστον από τα προϊόντα

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας

Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Περιεχόμενα Σύγχρονες θεωρίες για το σχηματισμό της γης Κατανομή ιχνοστοιχείων Ιοντικές υποκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Στις επόµενες ερωτήσεις να επιλέξετε την σωστή απάντηση : 1. Το µικρότερο σωµατίδιο ενός στοιχείου που µπορεί να πάρει µέρος στον σχηµατισµό χηµικών

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ-ΕΡΓΑΣΙΑ 4 Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ

ΧΗΜΕΙΑ-ΕΡΓΑΣΙΑ 4 Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ-ΕΡΓΑΣΙΑ 4 Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ Ονοματολογία Αν η ένωση έχει μοριακό τύπο της μορφής Η x A δηλαδή είναι ένα οξύ, τότε : α) Αν το Α δεν έχει Ο (οξυγόνο)

Διαβάστε περισσότερα

Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α

Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α 71 Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α Οι μάζες των ατόμων και των μορίων είναι πολύ μικρές και δεν ενδείκνυται για τον υπολογισμό τους η χρήση των συνηθισμένων μονάδων μάζας ( Kg ή g ) γιατί προκύπτουν αριθμοί

Διαβάστε περισσότερα

Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή - ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων

Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή - ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων 1. Τι εννοούμε όταν λέμε «η γλώσσα της Χημείας»; Η χημεία είναι μια συμβολική

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασίες Υψηλών Θερμοκρασιών

Διαδικασίες Υψηλών Θερμοκρασιών Διαδικασίες Υψηλών Θερμοκρασιών Ενότητα: Εργαστηριακή Άσκηση 4 Τίτλος: Μελέτη της συμπεριφοράς δομικού υλικού σε θερμοκρασιακή περιοχή πέραν της θερμοκρασίας παραγωγής του Ονόματα Καθηγητών: Κακάλη Γ.,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Να ονομαστούν οι ενώσεις: 1. NH 4 F 2. K 2 SΟ 4 3. Ca(CN) Mg 3 (PO 4 ) 2 6. K 2 O 7. Cu(NO 3 ) Mg(OH) 2 10.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Να ονομαστούν οι ενώσεις: 1. NH 4 F 2. K 2 SΟ 4 3. Ca(CN) Mg 3 (PO 4 ) 2 6. K 2 O 7. Cu(NO 3 ) Mg(OH) 2 10. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 1. α) Να γράψεις τους τύπους των επόμενων χημικών ενώσεων: 1. θειϊκό οξύ. 2. αμμωνία. 3. νιτρικό οξύ. 4. οξείδιο του ασβεστίου. 5. υδροξείδιο του νατρίου. 6. ανθρακικό οξύ. 7. μονοξείδιο του

Διαβάστε περισσότερα

1) Να οριστεί η δοµή των στερεών. 2) Ποιες είναι οι καταστάσεις της ύλης; 3) Τι είναι κρυσταλλικό πλέγµα και κρυσταλλική κυψελίδα;

1) Να οριστεί η δοµή των στερεών. 2) Ποιες είναι οι καταστάσεις της ύλης; 3) Τι είναι κρυσταλλικό πλέγµα και κρυσταλλική κυψελίδα; ιάλεξη η 10 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ιάλεξη 4η 1) Να οριστεί η δοµή των στερεών. 2) Ποιες είναι οι καταστάσεις της ύλης; 3) Τι είναι κρυσταλλικό πλέγµα και κρυσταλλική κυψελίδα; 4) Ποια είναι η ιδιότητα, η οποία ξεχωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση Ταυτοποίησης των Πιγμέντων και της Εφαρμογής τους σε Πίνακες Ζωγραφικής του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με Μη Καταστρεπτικές Μεθόδους

Διερεύνηση Ταυτοποίησης των Πιγμέντων και της Εφαρμογής τους σε Πίνακες Ζωγραφικής του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με Μη Καταστρεπτικές Μεθόδους ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Διερεύνηση Ταυτοποίησης των Πιγμέντων και της Εφαρμογής τους σε Πίνακες Ζωγραφικής του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με Μη Καταστρεπτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. ΟΡΙΣΜΟΣ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗΣ 2. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ 3. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 4. ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΗΛΟΥ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ / ΟΡΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2. ΟΡΥΚΤΑ - ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2. ΟΡΥΚΤΑ - ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2. ΟΡΥΚΤΑ - ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ Μαρία Περράκη, Επίκουρη Καθηγήτρια ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήρια ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου 2015. Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Φροντιστήρια ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου 2015. Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου ΘΕΜΑ 1 ο Για τις ερωτήσεις 1.1 έως 1.5 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση: 1.1 Τα ισότοπα άτομα: α. έχουν ίδιο αριθμό νετρονίων β. έχουν την ίδια μάζα

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: A ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ XHMEIA Ημερομηνία: Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Στις παρακάτω προτάσεις Α1 Α4 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση Α1. Σε ποια από τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08 03 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Σταυρούλα Γκιτάκου, Μαρίνος Ιωάννου

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08 03 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Σταυρούλα Γκιτάκου, Μαρίνος Ιωάννου ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08 03 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Σταυρούλα Γκιτάκου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε στην κόλλα σας το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΙΜΕΝΤΟ. 1. Θεωρητικό μέρος 2. Είδη τσιμέντου 3. Έλεγχος ποιότητας του τσιμέντου

ΤΣΙΜΕΝΤΟ. 1. Θεωρητικό μέρος 2. Είδη τσιμέντου 3. Έλεγχος ποιότητας του τσιμέντου ΤΣΙΜΕΝΤΟ 1. Θεωρητικό μέρος 2. Είδη τσιμέντου 3. Έλεγχος ποιότητας του τσιμέντου 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Το τσιμέντο είναι τεχνητή λεπτόκοκκη κονία, η οποία παρασκευάζεται με λεπτή άλεση του κλίνκερ. Κλίνκερ

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Μοριακών Τροχιακών (ΜΟ)

Θεωρία Μοριακών Τροχιακών (ΜΟ) Θεωρία Μοριακών Τροχιακών (ΜΟ) Ετεροπυρηνικά διατομικά μόρια ή ιόντα (πολικοί δεσμοί) Το πιο ηλεκτραρνητικό στοιχείο (με ατομικά τροχιακά χαμηλότερης ενεργειακής στάθμης) συνεισφέρει περισσότερο στο δεσμικό

Διαβάστε περισσότερα

Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες

Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες Ερωτήσεις 1-25: Για κάθε μια από τις ερωτήσεις που ακολουθούν δίνονται πέντε πιθανές απαντήσεις. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση. Για κάθε ερώτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ACO 3. A = μέταλλο

ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ACO 3. A = μέταλλο Ανθρακικά ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ACO 3 A = μέταλλο Ομάδα Ασβεστίτη Τριγωνικό Ασβεστίτης CaCO 3 Μαγνησίτης MgCO 3 Σιδηρίτης FeCO 3 Ροδοχρωσίτης MnCO 3 Σμιθσωνίτης ZnCO 3 Ομάδα Αραγωνίτη Ρομβικό Αραγωνίτης CaCO 3 Κερουσίτης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ 004-05 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση Στερεό CO, βάρους 6 g, εισάγεται μέσα σε κενό δοχείο όγκου 00 cm 3 που βρίσκεται συνεχώς σε θερμοκρασία δωματίου (300

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΝΟΝΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΝΟΝΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΝΟΝΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΘΕΜΑ 1ο Α)Να κυκλώσεις τη σωστή απάντηση σε κάθε µια από τις ακόλουθες ερωτήσεις. (Μονάδες 15) 1. Ο αριθµός οξείδωσης του

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου ΘΕΜΑ 1 ο Για τις ερωτήσεις 1.1 έως 1.4 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση: 1.1 Δίνεται το χημικό στοιχείο 15 Χ. Για το στοιχείο αυτό ισχύει: α. όταν ενώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Η χημική κατακρήμνιση βασίζεται στη λειτουργία της συσσωμάτωσης και κροκίδωσης των κολλοειδών σωματιδίων που υπάρχουν αρχικά

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΒΩΞΙΤΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΒΩΞΙΤΩΝ Το 1844 ο Γάλλος επιστήμονας Dufrenoy χαρακτήρισε το ορυκτό που μελετήθηκε το 1821 απο το Γάλλο χημικός Berthier στο χωριό Les Baux, της Ν. Γαλλίας ως

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΜΑΤΑ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ

ΦΑΣΜΑΤΑ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ: Τα άτομα έχουν διακριτές ενεργειακές στάθμες Τα άτομα και μόρια, βρίσκονται σε διακριτές ενεργειακές στάθμες και Υφίστανται μεταβάσεις μεταξύ αυτών των ενεργειακών σταθμών όταν αλληλεπιδρούν

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Εδαφικά κολλοειδή Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) ή οργανική ουσία (χούμος) με διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ηάργιλος(

Διαβάστε περισσότερα

Τ, Κ Η 2 Ο(g) CΟ(g) CO 2 (g) Λύση Για τη συγκεκριμένη αντίδραση στους 1300 Κ έχουμε:

Τ, Κ Η 2 Ο(g) CΟ(g) CO 2 (g) Λύση Για τη συγκεκριμένη αντίδραση στους 1300 Κ έχουμε: ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5-6 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση Η αντίδραση CO(g) + H O(g) CO (g) + H (g) γίνεται σε θερμοκρασία 3 Κ. Να υπολογιστεί το κλάσμα των ατμών του

Διαβάστε περισσότερα

2. Χημικές Αντιδράσεις: Εισαγωγή

2. Χημικές Αντιδράσεις: Εισαγωγή 2. Χημικές Αντιδράσεις: Εισαγωγή ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Η ιοντική θεωρία των διαλυμάτων Μοριακές και ιοντικές εξισώσεις Αντιδράσεις καταβύθισης Αντιδράσεις οξέων-βάσεων Αντιδράσεις οξείδωσης-αναγωγής Ισοστάθμιση

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες Τεχνικές Λέιζερ στον Έλεγχο της Λειτουργικότητας Συνθετικών Μονωτήρων Προκλήσεις και Προοπτικές

Σύγχρονες Τεχνικές Λέιζερ στον Έλεγχο της Λειτουργικότητας Συνθετικών Μονωτήρων Προκλήσεις και Προοπτικές Σύγχρονες Τεχνικές Λέιζερ στον Έλεγχο της Λειτουργικότητας Συνθετικών Μονωτήρων Προκλήσεις και Προοπτικές Ο. Κοκκινάκη, Α. Κλίνη, Γ. Κατσοπρινάκης, Δ. Σοφικίτης, Κ. Καλπούζος, Δ. Άγγλος Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής

Διαβάστε περισσότερα

Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος.

Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος. Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος. Αριθµόςοξείδωσηςενός ατόµου σε µια οµοιοπολική ένωση είναι το φαινοµενικό ηλεκτρικό φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΙΟΝΤΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Ε. Κελεπερτζής

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΙΟΝΤΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Ε. Κελεπερτζής ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΙΟΝΤΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ε. Κελεπερτζής 1 Δομή του μορίου του νερού Η μοριακή δομή του νερού εξηγεί πολλές από τις φυσικές και χημικές του

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole Χημικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole 46 Να γραφούν οι αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης με τις οποίες μπορούν να παρασκευαστούν: α ΗΒr β Pb(OH) γ KNO α Το HBr είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ (ΦΥΕ 12) ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2006 2007 Ημερομηνία εξετάσεων: 17 Ιουνίου 2007

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ (ΦΥΕ 12) ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2006 2007 Ημερομηνία εξετάσεων: 17 Ιουνίου 2007 ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ (ΦΥΕ 12) Ονοματεπώνυμο Φοιτητή: Αριθμός Μητρώου: ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2006 2007 Ημερομηνία εξετάσεων: 17 Ιουνίου 2007 ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Διαβάστε με προσοχή το

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ / ΜΑΘΗΜΑ 6 ΠΥΡΙΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ (φυλλοπυριτικά) Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών, ΕΜΠ Μαρία Περράκη, Λέκτορας 1 ο εξάμηνο ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ

ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ / ΜΑΘΗΜΑ 6 ΠΥΡΙΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ (φυλλοπυριτικά) Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών, ΕΜΠ Μαρία Περράκη, Λέκτορας 1 ο εξάμηνο ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ / ΜΑΘΗΜΑ 6 ΠΥΡΙΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ (φυλλοπυριτικά) H 4+ H 4+ H 4+ H 4+ H 4+ ΤΕΤΡΑΕΔΡΟ ΠΥΡΙΤΙΟΥ O 2- Si 4+ O 2- O 2- O 2- Τετράεδρο Πυριτίου O 2 - Si 4+ O 2 - [SiO4] -4 O 2 - O 2 - ΠΥΡΙΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μελέτη των υλικών των προετοιμασιών σε υφασμάτινο υπόστρωμα, φορητών έργων τέχνης (17ος-20ος αιώνας). Διερεύνηση της χρήσης της τεχνικής της Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνσης Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ 7 η Ενότητα Κεραμικά Υλικά Δημήτριος Λαμπάκης ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ: Κεραμικό υλικό είναι κάθε ανόργανο

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα

Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα Εισαγωγή Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα Η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και των εδαφών από βιομηχανικά απόβλητα είναι ένα από τα καίρια περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας. Ειδικά η απόρριψη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ Η αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας συναντά ορισμένα τεχνικά προβλήματα, Τα προβλήματα αυτά είναι: (α) ο σχηματισμός επικαθίσεων (ή καθαλατώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή.

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) οργανική ουσία (χούμος) Η άργιλος (< 2μ) των εδαφών, διαμέτρου

Διαβάστε περισσότερα

Εύη Καραγιαννίδου Χημικός Α.Π.Θ. ΟΙ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΕΣ ΚΟΛΛΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΑΠΟ ΓΥΑΛΙ ή ΚΕΡΑΜΙΚΟ

Εύη Καραγιαννίδου Χημικός Α.Π.Θ. ΟΙ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΕΣ ΚΟΛΛΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΑΠΟ ΓΥΑΛΙ ή ΚΕΡΑΜΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Εύη Καραγιαννίδου Χημικός Α.Π.Θ. ΟΙ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΕΣ ΚΟΛΛΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΑΠΟ ΓΥΑΛΙ ή ΚΕΡΑΜΙΚΟ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χημική αποσάθρωση Διάσπαση και εξαλλοίωση υλικών κοντά στην επιφάνεια της γης Σχηματισμός προϊόντων κοντά σε κατάσταση χημικής ισορροπίας με την ατμόσφαιρα,

Διαβάστε περισσότερα

Μοριακή Φασματοσκοπία I. Παραδόσεις μαθήματος Θ. Λαζαρίδης

Μοριακή Φασματοσκοπία I. Παραδόσεις μαθήματος Θ. Λαζαρίδης Μοριακή Φασματοσκοπία I Παραδόσεις μαθήματος Θ. Λαζαρίδης 2 Τι μελετά η μοριακή φασματοσκοπία; Η μοριακή φασματοσκοπία μελετά την αλληλεπίδραση των μορίων με την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Από τη μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 018 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2013 Για την A τάξη Λυκείων

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2013 Για την A τάξη Λυκείων ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2013 Για την A τάξη Λυκείων ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, 18 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: δύο (2) ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα