Ενδομητρίωση. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ενδομητρίωση. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος"

Transcript

1 Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος

2 Ορισμός- Επίπτωση Ορισμός: Ενδομητρίωση είναι η έκτοπη εκτός της μήτρας ανάπτυξη ενδομητρικών αδένων και στρώματος. Επίπτωση: 3-10% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας και 25-35% των υπογόνιμων γυναικών

3 Ορισμός Peritoneal Endometriosis due to menstrual dissemination of endometrial tissue into the peritoneal cavity John Sampson et al, Obstet Gynecol, 1927

4 Εντόπιση Συχνότερες εντοπίσεις: Ωοθήκες, ιερομητρικοί σύνδεσμοι, πλατείς σύνδεσμοι,δουγλάσειος

5 Εντόπιση Παρακείμενα όργανα: Ορθό-καταμήνια αιμοχεσία, ουροδόχο κύστη, ουρητήρες

6 Εντόπιση Ενδοπεριτοναικές εντοπίσεις: Κοιλιακή χώρα και πύελος

7 Εντόπιση Εξωπεριτοναικές εντοπίσεις: Πνεύμονες, καταμήνια αιμόπτυση

8 Εντόπιση Εξωπεριτοναικές εντοπίσεις: Ήπαρ

9 Παρουσίαση 1 ου περιστατικού Γυναίκα, 23 ετών Ελεύθερο ατομικό αναμνηστικό Ελεύθερο οικογενειακό ιστορικό Προσήλθε λόγω: διαταραχών εμμηνορυσίας (προεμμηνορυσιακή κηλιδώδης αιμόρροια) Παρουσιάζει: δυσμηνόρροια Δυσπαρεύνεια Χαμηλή οσφυαλγία

10 Παρουσίαση 1 ου περιστατικού Κλασσικός ορμονικός έλεγχος: κφ 1η φάση κύκλου: LH: 5.8 IU/L, FSH: 6.1 IU/L Ε2: 75 pg/ml, SHBG:80 nmol/l Testo: 41 ng/dl, FTesto: 7.2 pmol/l 17-OH-PG: 0.6 ng/ml TSH: μiu/ml, PRL: 21 ng/ml FT4: pmol/l, FT3: 3.60 pmol/l 2 η φάση κύκλου: Προγεστερόνη: 14 ng/ml

11 Παρουσίαση 1 ου περιστατικού CA 125: 180 ng/ml (10-45 ng/ml)

12 Παρουσίαση 2 ου περιστατικού Γυναίκα, 32 ετών Ελεύθερο ατομικό αναμνηστικό Ελεύθερο οικογενειακό ιστορικό Προσήλθε λόγω: υπογονιμότητας Δεν παρουσιάζει διαταραχή εμμηνορυσίας

13 Παρουσίαση 2 ου περιστατικού Κλασσικός ορμονικός έλεγχος: κφ 1η φάση κύκλου: LH: 4.7 IU/L, FSH: 5.1 IU/L Ε2: 83 pg/ml, SHBG:60 nmol/l Testo: 38 ng/dl, FTesto: 5.7 pmol/l 17-OH-PG: 1.0 ng/ml TSH: 1.10 μiu/ml, PRL: 18 ng/ml FT4: pmol/l, FT3: 3.42 pmol/l 2 η φάση κύκλου: Προγεστερόνη: 18 ng/ml

14 Παρουσίαση 2 ου περιστατικού Σπερμοδιάγραμμα συζύγου: κφ CA 125: 60 ng/ml (10-45 ng/ml)

15 Παρουσίαση 2 ου περιστατικού Υστεροσαλπιγγογραφία

16 Κλινική συμπτωματολογία Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια της οποίας η βαρύτητα δεν συσχετίζεται απόλυτα με το στάδιο της ενδομητρίωσης. Δυσπαρεύνεια (εν τω βάθει). Συμπτώματα από παρακείμενα όργανα (ορθό, ουροδόχο κύστη, ουρητήρες). Χαμηλή οσφυαλγία. Προεμμηνορυσιακή κηλιδώδης αιμόρροια Γαλακτόρροια; Ασυμπτωματική.

17 Διαγνωστική προσέγγιση CA 125 Αντιγόνο της κυτταρικής μεμβράνης. Εντοπίζεται στα επιθηλιακά κύτταρα της σπλαχνικής κοιλότητας και του ενδομητρίου. Αυξημένο στους ωοθηκικούς επιθηλιακούς όγκους και στην ενδομητρίωση. Αυξημένο επίσης: στην αρχή της κύησης, στα λειομυώματα, στην οξεία φλεγμονή της πυέλου κατά την έμμηνο ρύση.

18 Διαγνωστική προσέγγιση CA 125 Αυξημένο σε περιπτώσεις ενδομητρίωσης Συσχετίζεται με την βαρύτητα της νόσου και με την ανταπόκριση στην θεραπεία Pittaway, Am J Obstet Gynecol, 1990 Η ευαισθησία και η ειδικότητα είναι μικρή για να χρησιμοποιηθεί ως screening test Mol et al, Fertil Steril, 1998 Μετά το τέλος της θεραπείας το CA-125 επανέρχεται στα αρχικά επίπεδα Franssen et al, Fertil Steril, 1992 Περιορισμένη χρήση στην δ.δ. εξαρτηματικών όγκων Pittaway et al, Am J Obstet Gynecol, 1987

19 Απεικονιστικές διαγνωστικές μέθοδοι Υπερηχογράφημα Διακολπικό υπερηχογράφημα: ευαισθησία=84-100% & ειδικότητα=90-100% Μαγνητική τομογραφία: Ενδομητριώματα >4mm Εν τω βάθει «διηθητικές» βλάβες Υστεροσαλπιγγογραφία

20 Υπερηχογραφική απεικόνιση Ενδομητρίωμα ωοθήκης

21 Υπερηχογραφική απεικόνιση Ενδομητρίωση ωοθήκης

22 Υπερηχογραφική απεικόνιση Ενδομητρίωση πυέλου

23 MRI

24 MRI Ουροδόχου κύστης Πυέλου Ορθού

25 US + MRI

26 Σταδιοποίηση

27 Σταδιοποίηση

28 Λαπαροσκόπηση

29 ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ Εμφάνιση: Πρόσφατα εμφυτευμένο ενδομήτριο (tan, creamy, fresh appearing) Ερυθρές βλάβες (red lesions) Κυανές ή Μελανές κηλίδες (blue or black powder burn appearance) Λευκές βλάβες (white nonpigmented lesions) Jansen & Russel, Am J Obstet Gynecol, 1986

30 Πρόσφατα εμφυτευμένο ενδομήτριο

31 Ερυθρές βλάβες

32 Ερυθρές βλάβες

33 Μελανές κηλίδες

34 Μελανές κηλίδες

35 Λευκές βλάβες

36 Συνδυασμός βλαβών

37 Εκτεταμένη ενδομητρίωση

38 Λαπαροσκόπηση και κλινική διάγνωση

39 Ιστολογική εικόνα Ενδομητριακός ιστός Ενδομητρίωση με αιμορραγία

40 Ιστολογική εικόνα Εντέρου Ωοθήκης

41 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Εμφύτευσης Βιώσιμος ενδομητρικός ιστός διέρχεται δια των σαλπίγγων και εμφυτεύεται στην επιφάνεια του περιτοναίου και των πυελικών οργάνων. Sampson, Obstet Gynecol, Οι Halme et al βρήκαν αιματηρό περιτοναϊκό υγρό στο 90% των γυναικών που υπεβλήθησαν σε λαπαροσκόπηση αμέσως μετά την Ε. Ρ. Halme et al,obstet Gynecol Οι Liu & Hitchkok αναφέρουν ανάστροφη ροή Ε. Ρ. στο 76% των γυναικών που υπεβλήθησαν σε λαπαροσκόπηση κατά την διάρκεια της Ε. Ρ. Liu et al, Br J Obstet Gynaecol 1986.

42 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Εμφύτευσης Ανάστροφη ροή της Ε.Ρ.(Sampson 1927). Λαπαροσκοπικά διαπιστωμένη ανάστροφη ροή Ε.Ρ. Συχνότερη εντόπιση σε περιοχές που φτάνει η ανάστροφη ροή. Θραύσματα ενδομητρίου έχουν απομονωθεί στο περιτοναϊκό υγρό. Συχνότερη η ενδομητρίωση σε γυναίκες με κώλυμα στην εκροή της Ε.Ρ. Συχνότερη η ενδομητρίωση σε γυναίκες με μικρή διάρκεια και μεγάλη ροή Ε.Ρ.

43 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Εμφύτευσης Η παρουσία ενδομητρικών κυττάρων στο περιτοναϊκό υγρό έχει τεκμηριωθεί. Nagel et al, in Hysteroscopy, Philadelphia, Τα ενδομητρικά κύτταρα που φτάνουν στην περιτοναϊκή κοιλότητα είναι βιώσιμα και ικανά προς εμφύτευση; In vitro ανάπτυξη επιθηλιακού ιστού με αδένες μετά από καλλιέργεια προϊόντων Ε. Ρ Keetel & Stein, Am J Obstet Gynecol, Ενδομητρικά επιθηλιακά κύτταρα και στρώμα που ελήφθησαν από εκπλύματα της περιτοναϊκής κοιλότητας αναπτύχθηκαν in vitro. Muynger et al, In Vitro Cell Dev Biol, 1987, Meldrum, Fertil Steril, 1993.

44 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Εμφύτευσης Προϊόντα Ε. Ρ. που εμφυτεύτηκαν στον υποδόριο ιστό του κοιλιακού τοιχώματος αναπτύχθηκαν με την μορφή ενδομητρικών αδένων και στρώματος. Ridley & Edwards, Am J Obstet Gynecol, Πίθηκοι στους οποίους εξετράπη η Ε. Ρ. ενδοπεριτοναϊκά ανέπτυξαν ενδομητρίωση. TeLinde & Scott, Am J Obstet Gynecol, Προϊόντα Ε. Ρ. που εμφυτεύτηκαν στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο πιθήκων εξελίχθηκαν σε ενδομητρίωση. D Hooghe et al, Am J Obstet Gynecol, Σε πιθήκους με ενδομητρίωση είναι συχνότερη η ανάστροφη ροή Ε.Ρ.

45 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Μεταμόσχευσης Ανάπτυξη ενδομητρίωσης σε ουλές περινεοτομίας και λαπαροτομίας. Wittich, J Am Osteopath Assoc, Rovito & Gittelman, Surgery, Εμφύτευση ενδομητρίου στον κόλπο μετά υστερεκτομία. Schimd, Geburtchilfe Frauenheilkd, 1961.

46 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Λεμφικής & Αγγειακής Μετάστασης. Ο Sampson υπέθεσε την αγγειακή και λεμφική επέκταση της ενδομητρίωσης. Sampson et al,, Am J Obstet Gynecol, O Halban ήταν ο πρώτος που διατύπωσε συστηματικά την θεωρία της λεμφικής μετάστασης. Halban et al, Wien Klin Wochenschr, O Jaevert σε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας παρουσίασε συχνότητα 6.7% λεμφαδενικής ενδομητρίωσης σε 178 νεκροτομές. Jaevert et al, Am J Obtet Gynecol, 1952.

47 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της Λεμφικής & Αγγειακής Μετάστασης. Έμβολα ενδομητρικού ιστού εντοπίσθηκαν σε φλέβες μητρών που ενεφάνιζαν αδενομύωση. Sampson, Am J Pathol, Jaevert, Cancer, Πειραματικές μελέτες σε κουνέλια και περιγραφές περιπτώσεων παρέχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η πνευμονική ενδομητρίωση είναι αποτέλεσμα φλεβικής μετάστασης. Hobbs et al, Am J Obstet Gynecol, Lolis et al Arch Gynecol Obstet 1995.

48 Αιτιοπαθογένεια Η Μητροσαλπιγγική θεωρία. Συνδυασμός των θεωριών της εμφύτευσης και της επέκτασης κατά συνέχεια ιστού. Stock, Obstet Gynecol, 1982, Donnez et al, Fertil Steril Η θεωρία της μετάπλασης του σπλαγχνικού επιθηλίου. Η ενδομητρίωση αναπτύσσεται από μετάπλαση επιθηλιακών κυττάρων του πυελικού περιτοναίου. Ridley, Obstet Gynecol Surv, Οι πόροι του Muller, το γεννητικό επιθήλιο της ωοθήκης και το πυελικό περιτόναιο προέρχονται από το σπλαγχνικό επιθήλιο. Gruenwald, Am J Obstet Gynecol, Ενδομητρίωση σε άνδρες. Όλοι λάμβαναν οιστρογόνα. Schrodt et al, J Urol, 1980, Sufrin et al, Urology, 1986.

49 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της πρόκλησης Το εκφυλιζόμενο ενδομήτριο παράγει ουσίες που ενεργοποιούν την μετάπλαση των περιτοναϊκών κυττάρων σε ενδομητρίωση. Πειραματικές μελέτες με εμφύτευση αποδομημένου ενδομητρίου σε πειραματόζωα απέδειξαν την δυνατότητα ανάπτυξης ενδομητρικού επιθηλίου μόνον και όχι ενδομητρικών αδένων και στρώματος. Levander & Normann, Acta Obstet Gynecol Scand, Merill, Am J Obstet Gynecol, 1966.

50 Αιτιοπαθογένεια Η Θεωρία της πρόκλησης Με την επίδραση ενός ειδικού ερεθίσματος κυτταρικά υπολείμματα των πόρων του Muller ενεργοποιούνται και σχηματίζουν λειτουργικό ενδομήτριο. Von Recklinghausen, Wien Klin Wochenschr, Russell, Bull Johns Hopkins Hosp, Θεωρία της εμφύτευσης Η συνδυασμένη Θεωρία Θεωρία της λεμφικής & αγγειακής μετάστασης Θεωρία της επέκτασης κατά συνέχεια ιστού.

51 Αιτιοπαθογένεια Η συνδυασμένη Θεωρία Θεωρία της εμφύτευσης Θεωρία της λεμφικής & αγγειακής μετάστασης Θεωρία της επέκτασης κατά συνέχεια ιστού.

52 Αιτιοπαθογένεια Σύγχρονες απόψεις Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις υπέρ της θεωρίας της εμφύτευσης ως ενός μοντέλου που εξηγεί την παθογένεια της πυελικής ενδομητρίωσης. Η ανάστροφος Ε. Ρ. είναι γενικό φαινόμενο, οι σύγχρονες μελέτες εστιάζονται στην διερεύνηση των μηχανισμών που εμπλέκονται στην εμφύτευση των ενδομητρικών κυττάρων στην περιτοναϊκή κοιλότητα και στην ανάπτυξη ή όχι ενδομητρίωσης. Witz & Schenken, Sem Reprod Endocrinol, 1997.

53 Αιτιοπαθογένεια Αύξηση των λευκοκυττάρων (μακροφάγα, βοηθητικά Τ- Λεμφοκύτταρα, ΝΚ κύτταρα) του περιτοναϊκού υγρού. Hill et al, Fertil Steril, Αυξημένη έκκριση macrophage-derived GF από τα μακροφάγα. Halme et al, JCEM, Aυξημένη συγκέντρωση στο περιτοναϊκό υγρό, αυξημένη in vitro παραγωγή από μακροφάγα ΙL-1, TNF-α, IL-8. Overton et al, Hum Reprod, Αυξημένη παραγωγή ΙL-6 & IL-10 περιτοναϊκών μακροφάγων. Rier et al, Fertil Steril, 1994.

54 Αιτιοπαθογένεια Aυξημένη συγκέντρωση παραγόντων αγγειογένεσης στο περιτοναϊκό υγρό ασθενών με ενδομητρίωση. Οοsterlynck et al, Fertil Steril, O VEGF παράγεται από το φυσιολογικό ενδομήτριο. Τorry et al, Fertil Steril, O VEGF εντοπίστηκε στο περιτοναϊκό υγρό ασθενών Schifren et al, JCEM, Αυξημένη έκφραση Granulocyte Macrophage Colony Stimulating Factor (GMCSF) και Monocyte Chemotactic Protein-1 (MCP-1)σε ενδομητριωτικές βλάβες. Sharpe-Timms et al, Am J Obstet Gynecol, 1994.

55 Αιτιοπαθογένεια Αυξημένη έκφραση Αρωματάσης Αυξημένη παραγωγή PGE2. Ανεπαρκής έκφραση 17-HSD 2. Αυξημένη συγκέντρωση Οιστρογόνων. Η έκφραση της αρωματάσης στο έκτοπο ενδομήτριο είναι ένδειξη ότι η τοπική παραγωγή οιστρογόνων μαζί με τις κυτοκίνες από τα μακροφάγα. προάγουν την ανάπτυξη του έκτοπου ενδομητρίου van der Linden et al, Fertil Steril, 1996.

56 Αιτιοπαθογένεια Ανεπαρκής αδρανοποίηση Οιστρογόνων. ER & PR υπάρχουν στο έκτοπο ενδομήτριο αλλά η έκφρασή τους δεν ακολουθεί τις κυκλικές μεταβολές όπως συμβαίνει στο φυσιολογικό ενδομήτριο. Berqvist et al, Hum Reprod, Tα οιστρογόνα είναι μιτογόνος παράγοντας και η παραγωγή τους από το έκτοπο ενδομήτριο πιθανόν εξηγεί ορισμένες περιπτώσεις αποτυχίας ορμονικής θεραπείας της ενδομητρίωσης.

57 Αιτιοπαθογένεια

58 Αιτιοπαθογένεια Διοξίνες Σύμφωνα με το Γραφείο Προστασίας του Περιβάλλοντος (Environmental Protection Agency), είναι το ισχυρότερο συνθετικό καρκινογόνο. Ο όρος διοξίνες περιλαμβάνει μια ομάδα χημικών ουσιών με παρόμοιες ιδιότητες που περιλαμβάνει: τις χλωριωμένες διβενζοδιοξίνες, τα διβενζοφουράνια και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs).

59 Υπογονιμότητα Ως Γονιμότητα (Fecundity), ορίζεται η πιθανότητα που έχει ανά μήνα, μια γυναίκα να επιτύχει μια κύηση που θα οδηγήσει σε τοκετό ζώντος νεογνού Chandra & Mosher, Infertil Reprod Med Clin North Am, 1994 Σε φυσιολογικά ζευγάρια, κυμαίνεται μεταξύ 15-20% και ελαττώνεται με την πάροδο της ηλικίας Schwartz & Mayaux, N Engl J Med, 1982 Σε γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση και δεν υποβάλλονται σε θεραπεία, κυμαίνεται από 2-10% Hughes et al, Fertil Steril, 1993

60 Υπογονιμότητα Παλαιότερες μελέτες υποστήριζαν ότι το 25-50% των υπογόνιμων γυναικών πάσχουν από ενδομητρίωση και ότι το 30-50% των γυναικών με ενδομητρίωση εμφανίζουν υπογονιμότητα Counsellor VS. Am J Obstet Gynecol, 1938 Υπάρχει σημαντικά υψηλότερη επίπτωση της ενδομητρίωσης σε υπογόνιμες γυναίκες (48%) συγκριτικά με γόνιμες γυναίκες που υποβάλλονταν σε απολίνωση σαλπίγγων (5%) Strathy et al, Fertil Steril, 1982 Νεώτερες μελέτες υποστηρίζουν ότι οι υπογόνιμες γυναίκες έχουν 6πλάσια-8πλάσια πιθανότητα να πάσχουν από ενδομητρίωση, συγκριτικά με τις γόνιμες γυναίκες Verkauf BS. J Fla Med Assoc, 1987

61 Υπογονιμότητα Μηχανικά αίτια Ελαχίστη & Ήπια Πιθανός μηχανισμός: Διαταραχή της λειτουργικότητας των σαλπίγγων Επηρεασμός της ποιότητας των γαμετών ΚΑΤΑ: Δεν βελτιώνεται η γονιμότητα μετά φαρμακευτική θεραπεία Η αθροιστική συχνότητα κύησης μετά 5ετία ~ 90%

62 Υπογονιμότητα Πιθανοί μηχανισμοί: Προσταγλανδίνες Κινητικότητα των σαλπίγγων Ωοθυλακιογένεση & ωοθυλακιορρηξία Λειτουργία ωχρού σωματίου Μακροφάγα περιτοναϊκού υγρού Φαγοκυττάρωση του σπέρματος Παραγωγή IL-1 τοξικής για τα έμβρυα Αύξηση των κυτοκινών του περιτοναϊκού υγρού Παραγωγή VEGF Διαταραχές της: Ανάπτυξης του ωοθυλακίου

63 Υπογονιμότητα Διαταραχή της Ανατομίας της Πυέλου Εκτεταμένες πυελικές συμφύσεις, μπορεί να παρακωλύουν την απελευθέρωση του ωαρίου από την ωοθήκη ή να εμποδίζουν την παραλαβή του από την σάλπιγγα και την μεταφορά του Schenken et al, Fertil Steril, 1984 Διαταραχές σε κυτταρικό επίπεδο Αυξημένα IgG & IgA αντισώματα και λεμφοκύτταρα στο ενδομήτριο Αυξημένα αυτοαντισώματα έναντι αντιγόνων του ενδομητρίου Διαταραχή της υποδεκτικότητας του ενδομητρίου και ελάττωση της εμφύτευσης Lebovic et al, Fertil Steril, 2001

64 Υπογονιμότητα Διαταραχή της λειτουργίας του Περιτοναίου Αυξημένος όγκος περιτοναϊκού υγρού Αυξημένη συγκέντρωση ενεργοποιημένων μακροφάγων Αυξημένη συγκέντρωση προσταγλανδινών, IL-1, TNF και πρωτεασών Το περιτοναϊκό υγρό γυναικών που πάσχουν από ενδομητρίωση περιέχει έναν αναστολέα της φυσιολογικής αλληλεπίδρασης μεταξύ ωαρίου και σαλπιγγικών κροσσών Δυσμενείς επιδράσεις στο ωάριο, στο σπέρμα, στο έμβρυο και στη λειτουργία των σαλπίγγων Lebovic et al, Fertil Steril, 2001

65 Υπογονιμότητα Επίδραση της ηλικίας στη γονιμότητα Επίδραση των σταδίων της ενδομητρίωσης στη γονιμότητα

66 Καρκίνος Γυναίκες με ενδομητρίωση έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και μη- Hodgkin λέμφωμα. Η ενδομητρίωση αύξανε τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου οποιασδήποτε μορφής κατά 20%. Τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη το 1998 από την Endometriosis Association υποστηρίζουν τα ανωτέρω ευρήματα, καθώς επίσης δείχνουν και μια τάση για συχνότερη εμφάνιση και άλλων προβλημάτων υγείας όπως, σακχαρώδης διαβήτης, τόσο στις ίδιες ασθενείς με ενδομητρίωση, όσο και στις οικογένειές τους. Στο μέλλον η έρευνα πρέπει να εστιαστεί στις ανοσολογικές αιτίες και την επίδραση των διοξινών που μπορεί να είναι υπεύθυνες για την συσχέτιση ενδομητρίωσης και καρκίνου.

67 Θεραπεία

68 Θεραπεία Ο ενδομητριωσικός ιστός παρά το ότι εμφανίζει ιστολογικές και βιοχημικές διαφορές από το φυσιολογικό ενδομήτριο ανταποκρίνεται στις στεροειδείς ορμόνες με παρόμοιο τρόπο. Η κλασσική φαρμακευτική θεραπεία έχει ως στόχο την παρεμπόδιση της διέγερσης και της επόμενης αιμορραγίας του ενδομητριωσικού ιστού.

69 Θεραπεία Τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα σε περιπτώσεις πυελικού άλγους, δυσμηνόρροιας και δυσπαρεύνειας. Αμφίβολη αποτελεσματικότητα σε περιπτώσεις υπογονιμότητας. Τα οιστρογόνα προκαλούν αύξηση των εστιών. Η συντηρητική αγωγή έχει ως σκοπό την διακοπή της αύξησης και την αποτροπή της αιμορραγίας των εστιών.

70 Θεραπεία Κλασσική Ανδρογόνα Ocs-Ψευδοκύηση Προγεσταγόνα IUD με λεβονοργεστρέλη Danazol Gestrinone GnRH-αγωνιστές Σύγχρονη Αναστολείς της αρωματάσης RU 486 SERMs & SPRMs Ανοσοθεραπεία Αναστολείς της αγγειογένεσης Αναστολείς των matrix metalloproteinases Αγωνιστές των οιστρογονικών υποδοχέων β Αντιλιπιδαιμικά

71 Θεραπεία Αντισυλληπτικά Χορήγηση χωρίς διακοπή αντισυλληπτικών δισκίων (μονοφασικών) για 6-12 μήνες. Προσθήκη επιπλέον οιστρογόνου για 1 εβδομάδα σε περίπτωση αιμορραγίας εκ διαφυγής Φθαρτοποίηση του ενδομητριωσικού ιστού Συχνότητα κύησης: 40-50% Μεταβολικές και συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως λόγω της αυξημένης μηνιαίας δόσης οιστρογόνου, μόνο με τα υψηλής περιεκτικότητας σε οιστρογόνο Olive DL, Semin Reprod Med, 2003 Vercellini et al, Fertil Steril, 2002

72 Θεραπεία Προγεσταγόνα MPA: 30 mg/d p.o ή 150 mg i.m. / 3 μήνες. Φθαρτοποίηση και ατροφία του ενδομητριωσικού ιστού. Καταστολή των matrix metalloproteinases. Olive DL, Semin Reprod Med, Ανακούφιση από τα συμπτώματα: 50-94%. Σε προοπτική τυχαιοποιημένη μελέτη δεν υπερείχε της ομάδος του placebo στην συχνότητα κύησης μετά από θεραπεία. Tellima S, Fertil Steril, Ανεπιθύμητες ενέργειες: αύξηση βάρους, κατακράτηση υγρών, κατάθλιψη, αιμορραγία εκ διαφυγής. Vercellini et al, Fertil Steril, 1997.

73 Θεραπεία Danazol Ισοξαζολικό παράγωγο της 17α-αιθυνυλτεστοστερόνης. Αναστέλλει τις μεσοκυκλικές αιχμές των FSH & LH. Αναστέλλει την στεροειδογένεση στο ωχρό σωμάτιο. Η χορήγησή της έχει ως αποτέλεσμα την επίτευξη υπερανδρογονικού και υποοιστρογονικού περιβάλλοντος, καθώς και αμηνόρροιας. Greenblatt, Fertil Steril, Παρόμοια αποτελέσματα με placebo για την υπογονιμότητα. Επιτυχής αντιμετώπιση των υπολοίπων συμπτωμάτων: 90%. Λαπαροσκοπική επιβεβαίωση περιορισμού της νόσου: 85%. Ποσοστό υποτροπής: 30%. Cobellis et al, Fertil Steril, 2004.

74 Ανεπιθύμητες ενέργειες Danazol Αντενδείξεις Κύηση. Ηπατική νόσος. Υπέρταση. Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Νεφρική ανεπάρκεια. Τραγουδίστριες! Αύξηση βάρους Κατακράτηση υγρών Κόπωση Ακμή του μεγέθους των μαστών Σμηγματόρροια Υπερτρίχωση Βράγχος φωνής Ατροφική κολπίτιδα Εξάψεις Κράμπες CHL, LDL Ηπατοτοξικότητα

75 Θεραπεία GnRH αγωνιστές Προκαλούν αμηνόρροια και προϊούσα ατροφία του ενδομητρίου, μέσω down-regulation και απευαισθητοποίησης των υποδοχέων της GnRH της υπόφυσης. Τα καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν: E2 < 40 pg/ml.

76 GnRH αγωνιστές Θεραπεία Σε πολλές καλά σχεδιασμένες μελέτες, με μεγάλο αριθμό ασθενών όπου συγκρίθηκαν διάφοροι GnRHagonists τόσο με την Danazol, όσο και με τα προγεσταγόνα, τα αποτελέσματα δεν διέφεραν ούτε στην επίτευξη κύησης μετά την θεραπεία, ούτε στον λαπαροσκοπικά επιβεβαιωμένο περιορισμό της νόσου. Όμως οι GnRH-agonists δεν εμφανίζουν τις ανδρογονικές ανεπιθύμητες ενέργειες της Danazol. Henzl et al, N Engl J Med, Rock et al, Obstet Gynecol, Mann et al, J Clin Endocrinol Metabol, 1986.

77 Θεραπεία GnRH αγωνιστές Ελάττωση οστικής μάζας κατά 6-8%.Σε μερικές περιπτώσεις δεν επανέρχεται στην προηγούμενη κατάσταση, ενώ σε άλλες επανέρχεται μετά 2 έτη από την διακοπή. Sagsveen et al, Cochrane Database Syst Rev, Add-back treatment. Προγεσταγόνο. Gargiulo & Hornstein, Seminars Reprod Endocrinol, HRT. Friedman & Hornstein, Fertil Steril, Tibolone. Taskin et al, Fertil Steril, Διφωσφονικά. Ulrich et al, Fertil Steril, 1998.

78 Θεραπεία GnRH αγωνιστές 5-20% / έτος αθροιστική συχνότητα 5ετίας=40%. Ελαχίστη ενδομητρίωση: 37% υποτροπή μετά 5ετία. Βαρεία ενδομητρίωση 74% υποτροπή μετά 5ετία. Waller & Shaw, Fertil Steril, Παρόμοια συχνότητα υποτροπής με όλα τα είδη της θεραπείας!

79 Θεραπεία GnRH αγωνιστές

80 Θεραπεία-Υποτροπές 5-20% /έτος Αθροιστική συχνότητα 5ετίας: 40% Ελαχίστη νόσος: 37%, Σοβαρή 74% Waller & Shaw, Fertil Steril, 1993 Το σύμπτωμα που επανέρχεται πρώτο είναι το άλγος Vercellini et al, Fertil Steril, 1993 Συνήθως μετά την υποτροπή τα συμπτώματα είναι ηπιότερα Fedele et al, Fertil Steril, 1993 Η συχνότητα υποτροπής είναι παρόμοια τόσο με το Danazol, όσο και με τους GnRH-agonists

81 Σύγχρονη και μελλοντική Θεραπεία

82 Θεραπεία Αναστολείς Αρωματάσης Οι εστίες της ενδομητρίωσης περιέχουν την αρωματάση και επομένως μπορούν να παράγουν οιστρογόνα. Bulun et al, Semin Reprod Med, Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες: συχνότητα ενδομητρίωσης 2%. Vignali et al, Fertil Steril, Αναστολή της εξωοθηκικής παραγωγής οιστρογόνων από ανδρογόνα. Ανεπιθύμητες ενέργειες: Κεφαλαλγία, ναυτία, διάρροια. Attar E & Bulun SE, Fertil Steril, 2006.

83 Θεραπεία Ενδομητρίωση Αναστολείς Αρωματάσης Anastrazole 1mg/d επί 9 μήνες 50% ελάττωση των κυκλοφορούντων οιστρογόνων και ιστολογική εξαφάνιση της νόσου. Zeitoun et al, Fertil Steril, Συνδυασμός Letrozole 2,5 mg/d επί 6 μήνες & norethindrone acetate ήταν αποτελεσματικός τόσο στην συρρίκνωση των λαπαροσκοπικά ορατών βλαβών, όσο και στην ανακούφιση από το άλγος. Ailawadi et al, Fertil Steril, Συνδυασμός Anastrazole 1mg/d επί 6 μήνες & goserelin συγκριτικά με μονοθεραπεία με goserelin αύξησε το ελεύθερο πόνου χρονικό διάστημα και ελάττωσε την συχνότητα υποτροπής. Soysal et al, Hum Reprod, 2004.

84 Θεραπεία RU 486 (Mifestone ) Απ ευθείας κατασταλτική δράση στο ενδομήτριο. Murphy et al, Fertil Steril, Down-regulation των οιστρογονικών και των προγεστερονικών υποδοχέων. Προαγωγή της απόπτωσης λόγω υπερέκφρασης του bax & down regulation του bc12. Jiang et al, Fertil Steril, Ε2, Ε1, Τ, Α, FSH, TSH & Προλακτίνη: αμετάβλητες. LH (αντιπρογεστερονική δράση στον υποθάλαμο).

85 Θεραπεία RU mg ημερησίως επί 3 μήνες. Αμηνόρροια. 30% συνέλαβαν μετά το τέλος της θεραπείας. 50% είχαν ανακούφιση από τα συμπτώματα για 2 έτη μετά το τέλος της αγωγής. Λαπαροσκοπικά ίαση σε 15%. Παρόμοια αποτελέσματα με 50 mg/d επί 6 μήνες. Kettel et al, Fertil Steril, 1996.

86 Θεραπεία SERMS Ραλοξιφαίνη Μεγάλη εκλεκτικότητα προς το ενδομήτριο Καταστέλλουν την οιστρογονοεξαρτώμενη αύξηση του ενδομητρίου και προκαλούν αναστρέψιμη αμηνόρροια, χωρίς τις συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες της υποοιστρογοναιμίας Ελαττώνουν τις προσταγλανδίνες της μήτρας Asoprisnil (5,10,15 mg/d) x 3 μήνες Ελάττωση του πυελικού άλγους και της δυσμηνόρροιας Chwalisz et al, Fertil Steril, 2004

87 Θεραπεία SERMS Ραλοξιφαίνη Ευρήματα μόνο από μελέτες σε πειραματόζωα! Rhesus macaques: 10mg/Kg/d επί 3 μήνες υποστροφή του ενδομητριωσικού ιστού & ελάττωση του μεγέθους της μήτρας. Fanning et al, Η χορήγηση ραλοξιφαίνης σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας δεν ανέστειλε την ωοθυλακιορρηξία, τα οιστρογόνα αυξήθηκαν κατά την διάρκεια της θεραπείας, η FSH όμως αυξήθηκε, γεγονός που υποδηλώνει αντιοιστρογονική δράση στην υπόφυση και στον υποθάλαμο. Ασύγχρονη ανάπτυξη του ενδομητρίου στο 30%. Baker et al, J Clin Endocrinol Metabol, 1998.

88 Θεραπεία Ανοσοθεραπεία Παράγοντες που υποβοηθούν την κυτταρική ανοσία Interleukin 12 Interferon α-2b Loxoribine Levamisole Παράγοντες που ελαττώνουν την φλεγμονώδη αντίδραση Pentoxifylline TNFα Inhibitors TNFBP-1

89 Συντηρητική-Ριζική Χειρουργική Θεραπεία Προτιμάται η λαπαροσκόπηση όπου είναι εφικτό Γονιμότητα: 60% σε μέτρια 35% σε σοβαρή Φαρμακευτική αγωγή επικουρικά πριν ή μετά την επέμβαση Υποτροπές Λαπαροσκόπησης: 10% σε 1 έτος 20% 5ετίας

90 Χειρουργική Θεραπεία

91 Χειρουργική Θεραπεία

92 Χειρουργική Θεραπεία Βελτίωση της ενδομητρίωσης μετά χειρουργική θεραπεία

93 Χειρουργική θεραπεία και ivf Χρειάζονται προοπτικές τυχαιοποιημένες μελέτες με ικανή περίοδο μετεγχειρητικής παρακολούθησης και με 3 τουλάχιστον παραμέτρους υπό μελέτη: Αμφοτερόπλευρα ενδομητριώματα Διαστάσεις Προηγούμενες επεμβάσεις στις ωοθήκες Το ενδομητρίωμα πιθανόν να επηρεάζει αρνητικά την ωοθηκική λειτουργία και οπωσδήποτε προκαλεί κάποια «τεχνικά» προβλήματα κατά την ωοληψία Από τις αναδρομικές μελέτες προκύπτει ότι δεν υπάρχει σαφές όφελος από την αφαίρεση των ενδομητριωμάτων πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση

94 Θεραπεία Η φαρμακευτική αγωγή προσφέρει στην θεραπεία των συμπτωμάτων που προκαλεί η ενδομητρίωση, αλλά ελάχιστα έχει να προσφέρει στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας που οφείλεται στην ενδομητρίωση. Η αποτελεσματικότητα των κλασσικών φαρμάκων είναι συγκρίσιμη. Όσο προοδεύουμε στην κατανόηση της παθογένειας της νόσου, τόσο θα μπορούμε να εισάγουμε σύγχρονες μορφές φαρμακευτικής αγωγής με την προσδοκία καλύτερων αποτελεσμάτων και λιγότερων ανεπιθύμητων ενεργειών.

95 Φαρμακευτική και Χειρουργική Θεραπεία

96 Θεραπεία Η λαπαροσκόπηση είναι η διαγνωστική μέθοδος εκλογής. Η συντηρητική θεραπεία εκλογής είναι η χορήγηση GnRHagonists σε συνδυασμό με add-back αγωγή. Η συντηρητική θεραπεία προσφέρει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ενδομητρίωσης και κυρίως του πυελικού άλγους, καθώς και στην αποφυγή υποτροπών μετά από χειρουργική αντιμετώπιση. Είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας. Θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας είναι η ενδοσκοπική χειρουργική θεραπεία. Εξατομίκευση.

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Υπογονιµότητα: αδυναµία σύλληψης µετά από 1 χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών Ικανότητα σύλληψης/µήνα: ~20% 10-15% των ζευγαριών: πρόβληµα υπογονιµότητας

Διαβάστε περισσότερα

7. ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ

7. ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Η ενδομητρίωση ορίζεται ως η παρουσία ενδομητριοειδούς ιστού εκτός της ενδομητρικής κοιλότητας, η οποία προκαλεί χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση. Είναι μια γυναικολογική πάθηση που

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Αδυναµία σύλληψης µετά από ένα έτος ελεύθερων επαφών. Αφορά το 10 15% όλων των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας. Η συχνότητα της υπογονιµότητας εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας.

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Πυελική μάζα Επιδημιολογία Η πυελική μάζα είναι ένα σχετικά συχνό κλινικό εύρημα. Σε αρκετές περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Πρόκληση ωορρηξίας Κριτήρια επιλογής ασθενών Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Ερωτηματολόγιο πρόκλησης ωορρηξίας

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Α Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Ιατρική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Δημήτριος Γ. Γουλής Ενδοκρινολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Δημήτριος Ρίζος Αναπληρωτής Καθηγητής Κλινικής Χημείας Υπεύθυνος Ορμονολογικού Εργαστηρίου, Αρεταίειο Νοσοκομείο Περίληψη παρουσίασης Προϋποθέσεις γυναικείας

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα

Έκτοπος κύηση. Μαιευτήρας Γυναικολόγος,

Έκτοπος κύηση. Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Αρχόμενη κύηση Έκτοπος κύηση η Δημήτριος Ζυγούρης, MSc, PhD Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης ΕΜΓΕ Διάγνωση αρχόμενης κύησης Συμπτώματα 1. Αμηνόρροια Το πρώτο και πιο σημαντικό σύμπτωμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή Μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές της έρευνας στην προεμφυτευτική διάγνωση Φαρμακολογία στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Ορμονικά σχήματα Προετοιμασία IVF Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γενική Ιατρική Διερεύνηση υπογονιμότητας Υπεύθυνη μαθήματος: Επίκ. Καθηγήτρια Α. Τατσιώνη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών

Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών Ο καρκίνος του ενδομητρίου αναπτύσσεται στο ενδομήτριο, που

Διαβάστε περισσότερα

Πυελική μάζα. Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου

Πυελική μάζα. Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου Πυελική μάζα Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ιατρική Σχολή Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Σκοποί ενότητας Παρουσίαση Πυελικής Μάζας Πρόπτωση

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών

Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών Αν. Καθηγητής Σ. Δενδρινός 1 / 7 Το Τμήμα Επανειλημμένων Αποβολών αποτελεί ειδικό Τμήμα της Β Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦ.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Αρχές αντισύλληψης 1 1.2. Ιστορία της αντισύλληψης 3 1.3. Δημογραφικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

«ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΕΝΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΜΗΤΕΡΑ «ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΤΖΕΦΕΡΑΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

«ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΕΝΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΜΗΤΕΡΑ «ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΤΖΕΦΕΡΑΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ «ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ» ΤΖΕΦΕΡΑΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ «ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΜΗΤΕΡΑ Η εξέλιξη στην υπερηχογραφική τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

Ασυνήθεις απεικονιστικές εκδηλώσεις ενδομητρίωσης: Παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών

Ασυνήθεις απεικονιστικές εκδηλώσεις ενδομητρίωσης: Παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών Ασυνήθεις απεικονιστικές εκδηλώσεις ενδομητρίωσης: Παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών Α Εργαστήριο Ακτινολογίας, Ιατρική Σχολή, Αρεταίειο Νοσοκομείο Πρέζα Ουρανία, Μπουργιώτη Χάρις, Κουρέας Ανδρέας,

Διαβάστε περισσότερα

Χωρίς ενδιάμεση τελειόμηνη κύηση ζώντος νεογνού

Χωρίς ενδιάμεση τελειόμηνη κύηση ζώντος νεογνού Υπογονιμότητα: Η αδυναμία επίτευξης τελειόμηνης κύησης ζώντος νεογνού, μετά από «εύλογο» χρονικό διάστημα (reasonable time) σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία Reasonable time? 12 μήνες (WHO)

Διαβάστε περισσότερα

Μ.Π.Σ. «ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ»

Μ.Π.Σ. «ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ» Μ.Π.Σ. «ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ» ΜΑΡΙΟΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, MD, ΜSc, PhD ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΥΣΤΕΡΟΣΚΟΠΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

14. ΤΡΟΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ

14. ΤΡΟΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ 14. ΤΡΟΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ Υδατιδώδης μύλη κύηση ολική μερική Διεισδυτική μύλη κύηση Χοριοκαρκίνωμα PSTT (placental site trophoblastic tumors) Η ολική και μερική υδατιδώδης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ. Λίντα Γιαννικάκη Επιμελήτρια Α Νοσ.ΠΑ.Γ.Ν.Η.

ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ. Λίντα Γιαννικάκη Επιμελήτρια Α Νοσ.ΠΑ.Γ.Ν.Η. ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ Λίντα Γιαννικάκη Επιμελήτρια Α Νοσ.ΠΑ.Γ.Ν.Η. Αδενομύωση (εσωτερική ενδομητρίωση) Σε γυναίκες περιεμμηνοπαυσιακής και τέλους αναπαραγωγικής ηλικίας. Σπάνια σε μετεμμηνοπαυσιακές,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ Μετεµµηνοπαυσιακό Ορµονικό Προφίλ (Για µετεµµηνοπαυσιακούς και ακανόνιστους κύκλους) Η εµµηνόπαυση προκαλείται από σταδιακή µεταβολή της ευαισθησίας των ωοθηκών προς τις Γοναδοτροπίνες

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Dr. Μιχάλης Λαζανάκης M.R.C.O.G, C.C.S.T, Γυναικολόγος - Χειρουργός - Μαιευτήρας

Γράφει: Dr. Μιχάλης Λαζανάκης M.R.C.O.G, C.C.S.T, Γυναικολόγος - Χειρουργός - Μαιευτήρας Γράφει: Dr. Μιχάλης Λαζανάκης M.R.C.O.G, C.C.S.T, Γυναικολόγος - Χειρουργός - Μαιευτήρας Τί είναι η λαπαροσκόπηση; Λαπαροσκόπηση είναι μια χειρουργική μέθοδος η οποία μέσω μιάς μικρής «τρύπας» στην κοιλιά

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΑΠΟΣΤΟΛΟΒΑ Ε. - ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Α. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι Η παρουσία ανδρογόνων στη γυναίκα είναι φυσιολογική. Αναφερόµαστε σε Υπερανδρογοναιµία όταν τα ανδρογόνα ξεπερνούν τα φυσιολογικά για την ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Γυναικεία Ορµονικά Προφίλ (για την αναπαραγωγική και περιεµµηνοπαυσιακή ηλικία) Οι ωοθήκες βρίσκονται στο δεξιό και αριστερό τµήµα της πυελική κοιλότητας, πλησίον της µήτρας και

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μευτήρας - Γυναικολόγος

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μευτήρας - Γυναικολόγος Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μευτήρας - Γυναικολόγος Ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει τη γυναικολογική πάθηση που λέγεται "ενδομητρίωση". Έχει δύσκολο όνομα, άγνωστη προέλευση, ποικιλία στη εμφάνιση και τη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜ ΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜ ΗΜ Α ΙΑΤ Ρ ΙΚ ΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜ ΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜ ΗΜ Α ΙΑΤ Ρ ΙΚ ΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝ ΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜ ΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜ ΗΜ Α ΙΑΤ Ρ ΙΚ ΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η συχνότερη μορφή γυναικολογικού καρκίνου στις ΗΠΑ ( 6% όλων των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων στις γυναίκες). Η πρόγνωση είναι σχετικά καλή καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος Κλασσική Εξωσωματική Γονιμοποίηση και Εμβρυομεταφορά στο στάδιο της βλαστοκύστης Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος «ΜΟΝΑΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» μαιευτήρια «ΜΗΤΕΡΑ» και «ΛΗΤΩ» 2002 Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης Θωμάς Γεωργ. Γκίκας Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος Αθήνα 188 Μαρτίου 2009 Σιβιτανίδειος Σχολή Αναπαραγωγικό Σύστημα Γυναίκας Έξω Γεννητικά Όργανα Αναπαραγωγικό

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400',' 320','7.0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf', {file:'http://www.aretaieio-obgyn.com/images/stories/videos/emino.flv',width:'400',height:'

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Πώς πρέπει να υπολογίζω τον κύκλο και την ωορρηξία μου; Ο κύκλος μιας γυναίκας μετριέται από την πρώτη μέρα της περιόδου της μέχρι την

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Πρωτόκολλα πρόκλησης πολλαπλής ωοθυλακικής ωρίμανσης. Ασφάλεια των μεθόδων της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Πρόκληση

Διαβάστε περισσότερα

Aπρόοπτος γυναικολογικός καρκίνος. Γεώργιος Κολιόπουλος MRCOG PhD

Aπρόοπτος γυναικολογικός καρκίνος. Γεώργιος Κολιόπουλος MRCOG PhD Aπρόοπτος γυναικολογικός καρκίνος Γεώργιος Κολιόπουλος MRCOG PhD Εισαγωγή Οι γυναικολογικές επεμβάσεις για καλοήθη ένδειξη είναι πολύ συχνές (500.000/έτος στις ΗΠΑ) Προεγχειρητική εκτίμηση για αποκλεισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ. ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Η µήτρα (εικόνα 1) είναι κοίλο µυώδες όργανο µήκους περίπου 8 cm που προέρχεται από την συνένωση

Διαβάστε περισσότερα

27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση. ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική

27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση. ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική 27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική Η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει εγκυμοσύνη εντός της μέσης χρονικής διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

Section A: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Section A: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΟΡΘΟΥ ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Section A: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A1. Εθνικότητα Ελληνική Άλλη Εθνικότητα Άλλη Εθνικότητα A2. Τωρινό Επάγγελμα A3. Έτη στο τωρινό

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 6 Ιούλιος 2013. Φαρµακευτική αντιµετώπιση Πόνου σχετιζόµενου µε Ενδοµητρίωση

Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 6 Ιούλιος 2013. Φαρµακευτική αντιµετώπιση Πόνου σχετιζόµενου µε Ενδοµητρίωση Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 6 Ιούλιος 2013 Φαρµακευτική αντιµετώπιση Πόνου σχετιζόµενου µε Ενδοµητρίωση Η ενδοµητρίωση αποτελεί µια χρόνια και συχνά εξελικτική φλεγµονώδη κατάσταση της πυέλου µε κυρίαρχο σύµπτωµα

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΩΟΘΗΚΩΝ. Θ. Πανοσκάλτσης MD, PhD, FRCOG, CCST (UK) Γυναικολόγος Ογκολόγος. Αρεταίειον Νοσοκομείο, Αθήνα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΩΟΘΗΚΩΝ. Θ. Πανοσκάλτσης MD, PhD, FRCOG, CCST (UK) Γυναικολόγος Ογκολόγος. Αρεταίειον Νοσοκομείο, Αθήνα ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΩΟΘΗΚΩΝ Θ. Πανοσκάλτσης MD, PhD, FRCOG, CCST (UK) Γυναικολόγος Ογκολόγος Λέκτορας, 2 η Πανεπιστημιακή Κλινική Μαιευτικής Γυναικολογίας Αρεταίειον Νοσοκομείο, Αθήνα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο καρκίνος ωοθηκών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Βασικές γνώσεις I SBN 960-372-069-0 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΙΣ Α. ΚΟΣΜΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ Μ Ε Ρ Ο Σ Ι ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Κεφάλαιο 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ... 3 Το καρκινικό κύτταρο... 3 Κυτταρικός

Διαβάστε περισσότερα

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ Πρόκειται για μία χειρουργική επέμβαση μικρής βαρύτητας, όταν είναι απλά διαγνωστική, η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση και τον πλήρη έλεγχο των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της

Διαβάστε περισσότερα

6. ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

6. ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Τα ινομυώματα της μήτρας είναι οι πιο συχνοί γυναικολογικοί όγκοι, που σε ορισμένες μελέτες αφορούν μέχρι και το 70-80% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας. Η θεραπεία τους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Δομή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος 1. Να ονομάσετε τις αριθμημένες δομές του παρακάτω σχήματος. Βλέπε εικ. 12.1 της σ. 219 του βιβλίου του μαθητή. 2. Να ενώσετε

Διαβάστε περισσότερα

1 o ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.

1 o ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. www.usgyn2017.mdcongress.gr 1 o ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ Crowne Plaza Hotel - Αθηνα 10-12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Οργανωτική Επιτροπή Συμποσίου Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γραμματέας:

Διαβάστε περισσότερα

1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ

1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ 1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Η υπογονιμότητα στις μέρες μας είναι ένα συχνό κλινικό πρόβλημα. Αφορά το 13-15% των ζευγαριών διεθνώς. Η επίπτωσή της ποικίλει, με το μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ 8o Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής Βιοπαθολογίας Αθήνα 29-31 Μαΐου2014 ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Β. Ζουρνατζή-Κόϊου Ομότιμη Καθηγήτρια ΑΠΘ Κόϊος Γεώργιος Δρ Ενδοκρινολόγος Θυρεοειδική λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Μια συνηθισμένη, αλλά πολύ συχνά αδιάγνωστη αιτία, χρόνιου πυελικού πόνου στις γυναίκες

Μια συνηθισμένη, αλλά πολύ συχνά αδιάγνωστη αιτία, χρόνιου πυελικού πόνου στις γυναίκες Γράφει: Αθανάσιος Σιαφάκας, Αγγειοχειρουργός Μια συνηθισμένη, αλλά πολύ συχνά αδιάγνωστη αιτία, χρόνιου πυελικού πόνου στις γυναίκες Υπολογίζεται πως το 1/3 σχεδόν των γυναικών θα παρουσιάσουν κάποια στιγμή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΓΕΝΙΚΑ παραγωγή στο κωνάριο /επίφυση (αµφιβληστροειδή, έντερο) ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ µε: διάθεση, ύπνο, jet-lag, ανοσία, αντιοξειδωτική δράση, καρκίνο, αναστολή γήρανσης

Διαβάστε περισσότερα

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Κουτρούµπα Ι, Χαϊδόπουλος Δ, Θωµάκος Ν, Σωτηροπούλου Μ, Καθοπούλης Ν, Βλάχος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2016 Το φάσμα των κοιλιακών αρρυθμιών κυμαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγική φυσιολογία στη γυναίκα

Αναπαραγωγική φυσιολογία στη γυναίκα Αναπαραγωγική φυσιολογία στη γυναίκα H παραγωγή του θηλυκού γαµέτη (ωαρίου) και η επακόλουθη απελευθέρωση του από την ωοθήκη (ωορρηξία ή ωοθυλακιορρηξία) είναι κυκλική. Το κυκλικό αυτό σχέδιο ισχύει ουσιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ; ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Πρόκειται για το συχνότερο καρκίνο και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Η συχνότητά του αυξάνει με την αύξηση της ηλικίας και το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ Μαιευτήρας - Γυναικολόγος ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ 1. Μακρύ πρωτόκολλο, με έναρξη GnRH αγωνιστή την 21 η ημέρα και προσθήκη γοναδοτροπινών αμέσως μετά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ κλάδος της ιατρικής ο οποίος ασχολείται µε τις ασθένειες του ενδοκρινολογικού συστήµατος. το ενδοκρινολογικό σύστηµα αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Λαπαροσκοπική Υστερεκτομία

Λαπαροσκοπική Υστερεκτομία Λαπαροσκοπική Υστερεκτομία Θεόδωρος Δ. Θεοδωρίδης MD, PhD, DFFP Αναπληρωτής Καθηγητής A Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη 13 Απριλίου 2018 Σύμφωνα με

Διαβάστε περισσότερα

Τι αλλάζει στην εµµηνόπαυση;

Τι αλλάζει στην εµµηνόπαυση; Τι αλλάζει στην εµµηνόπαυση; Θ. Μίκος Λέκτορας Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Εµµηνόπαυση Το χρονικό σηµείο στη ζωή της γυναίκας που σταµατά η περίοδος της. Εµµηνόπαυση Γιατί συµβαίνει Οι ωοθήκες

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη

Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη Η ανδρική υπογονιμότητα είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τον επιστημονικό κόσμο με δεδομένο ότι τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη

Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη Δηµήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η υπόφυση είναι ένας μεγάλης σημασίας ενδοκρινής αδένας, που ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο και βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, πίσω από τη μύτη και στο ύψος των ματιών, σε μία περιοχή που λέγεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH Ενδείξεις: Διάγνωση επινεφριδιακής ανεπάρκειας, διαταραχή της σύνθεσης στεροειδών ή έλλειψη απάντησης στην ACTH. Διαδικασία: Η δοκιμασία αρχίζει στις 09:00π.μ. Cotrosyn (1-24

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΛΠΑΚΤΣΙΔΟΥ ΒΑΚΙΑΝΗ ΜΑΧΗ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΛΠΑΚΤΣΙΔΟΥ ΒΑΚΙΑΝΗ ΜΑΧΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΛΠΑΚΤΣΙΔΟΥ ΒΑΚΙΑΝΗ ΜΑΧΗ Ανωορρηκτικοί κύκλοι Εξωγενή οιστρογόνα Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Παχυσαρκία Όγκοι ωοθηκών Εφηβία Παραγωγική ηλικία Κλιμακτήριο εμμηνόπαυση ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Εισαγωγή-Ορισμός Υπογονιμότητα: Η μη επίτευξη κύησης μετά από 1 έτος ελεύθερων, τακτικών σεξουαλικών επαφών.

Διαβάστε περισσότερα

Ψαλτοπούλου Θεοδώρα, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

Ψαλτοπούλου Θεοδώρα, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Ψαλτοπούλου Θεοδώρα, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Συσχέτιση της σωματικής δραστηριότητας (ΣΔ) με τον κίνδυνο για νεοπλασίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ. Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι»

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ. Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι» ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι» ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Νοέμβριος 2012 Άντρας 54 ετών Αιτία προσέλευσης στο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΜΗ 1) Σε γυναίκες που η συνήθης τοπική ή αντιβιοτική per os αγωγή έχει

Διαβάστε περισσότερα

Προφύλαξη και διατήρηση της γονιμότητας γυναικών με καρκίνο. Η εμπειρία 5 χρόνων στην κρυοσυντήρηση ωοθηκικών ιστών και ωαρίων.

Προφύλαξη και διατήρηση της γονιμότητας γυναικών με καρκίνο. Η εμπειρία 5 χρόνων στην κρυοσυντήρηση ωοθηκικών ιστών και ωαρίων. Προφύλαξη και διατήρηση της γονιμότητας γυναικών με καρκίνο. Η εμπειρία 5 χρόνων στην κρυοσυντήρηση ωοθηκικών ιστών και ωαρίων. Τζεφεράκος Αλέξανδρος ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ «ΛΗΤΩ» Βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη. Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη. Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Σχεδιασμός Ακτινοθεραπείας Προστάτη Σχεδιασμός Ακτινοθεραπείας Προστάτη (Treatment Planning): σύγκριση απεικόνισης μεταξύ Αξονικής και

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες 17 Μαίου 2019 ΕΜΑ/267216/2019 Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες Η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης

Διαβάστε περισσότερα

Γυναικολογικη επισκεψη

Γυναικολογικη επισκεψη Γυναικολογικη επισκεψη ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΩ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ; Η πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για τις κοπέλες που έχουν ξεκινήσει τη σεξουαλική τους ζωή,

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Ο ωοθηκικός κύκλος και

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ Ηαποφυγή µιας ανεπιθύµητης εγκυµοσύνης, που αποτελεί συχνό πρόβληµα. ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ Μη συµµόρφωση των γυναικών Μη σωστή χρήση της αντισύλληψης Αποτυχία της ίδιας της

Διαβάστε περισσότερα

Τεύχος 1 ο - Άρθρο 16 o

Τεύχος 1 ο - Άρθρο 16 o Τεύχος 1 ο - Άρθρο 16 o ΓΡΑΠΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. ΟΛΙΚΗ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΜΗΤΡΑΣ. Συγγραφέας: Τούλιος Γεώργιος* Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. * Associate editor, reviewer. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γυναίκα

Διαβάστε περισσότερα

Δήμητρα Σουφλιά, Μαία Κωνσταντίνος Νταφόπουλος, Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας. Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Δήμητρα Σουφλιά, Μαία Κωνσταντίνος Νταφόπουλος, Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας. Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δήμητρα Σουφλιά, Μαία Κωνσταντίνος Νταφόπουλος, Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Επίπτωση καρκίνου στη Σουηδία Figure 3a: All sites (icd-7:140-209)

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ-ΥΠΟΦΥΣΕΟ ΥΠΟΦΥΣΕΟ- ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ ρ. Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ Ενδοκρινολόγος Β ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Chromosome Location

Διαβάστε περισσότερα

94 95 96 97 98 Ο ρόλος της αγγειογένεσης στη μετάσταση Η νεοαγγείωση αποτελεί ένα απαραίτητο τμήμα της ογκογόνου διεργασίας που διασφαλίζει τη γρηγορότερη και ανεμπόδιστη ανάπτυξη του όγκου. Η λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς

Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς Τι είναι η απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς; Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς σημαίνει ότι μία φλέβα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού έχει αποφραχθεί.

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Αιμορραγίες κατά την κύηση

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Αιμορραγίες κατά την κύηση Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Αιμορραγίες κατά την κύηση Επιδημιολογία Οι αιμορραγίες κατά την διάρκεια της κύησης διακρίνονται σε: αιμορραγίες

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ Κ. ΣΥΚΙΩΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ - ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ του καρκίνου του

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΝΩΣΗ ΠΥΕΛΟΟΥΡΗΤΗΡΙΚΗΣ

ΣΤΕΝΩΣΗ ΠΥΕΛΟΟΥΡΗΤΗΡΙΚΗΣ ΣΤΕΝΩΣΗ ΠΥΕΛΟΟΥΡΗΤΗΡΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ: από το Α ως το Ω 5 ο Διαδραστικό Σχολείο Ουρολογίας Πορταριά 2012 Στυλιανός Θ. Γιαννακόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ουρολογίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Ποια τα

Διαβάστε περισσότερα

16η ΕΤΗΣΙΑΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ

16η ΕΤΗΣΙΑΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 16η ΕΤΗΣΙΑΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ 8 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑ 1 ΗχρήσητωνGnRH αναλόγων στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Μετεµµηνοπαυσιακό Ορµονικό Προφίλ Εµµηνόπαυση καλείται η παύση της εµµήνου ρύσης µιας γυναίκας και σηµατοδότηση το τέλος της δυνατότητας τεκνοποίησης µε φυσιολογικό τρόπο. Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας Η αιτιολογία της πάθησης είναι άγνωστη, αν και έχει μεγάλη σχέση με το κάπνισμα καθώς το 90% των ασθενών είναι ενεργείς καπνιστές Συχνότητα Άντρες Γυναίκες 5 1 Νεαρής και μέσης ηλικίας Στο 60% των περιπτώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη

Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη 13 η εβδομάδα ειδικευομένων Φεβρουάριος 2018 Ιστορικό Άνδρας ηλικίας 57 ετών Ατομικό αναμνηστικό : ελεύθερο Σεξουαλικά ενεργός Δεύτερος γάμος προ έτους Ηπια LUTS

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος Μήτρας. Τσικκίνη Αγγελική Επιμελήτρια A ΠΓΝΑ Γ. Γεννηματάς

Καρκίνος Μήτρας. Τσικκίνη Αγγελική Επιμελήτρια A ΠΓΝΑ Γ. Γεννηματάς Καρκίνος Μήτρας Τσικκίνη Αγγελική Επιμελήτρια A ΠΓΝΑ Γ. Γεννηματάς Καρκίνος ενδομητρίου Ο 4 ος σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες. Πιο συχνός καρκίνος στη πύελο. Πρώιμο σύμπτωμα η κολπική αιμόρροια που

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικές Μέθοδοι (α) Αποχή (μόνιμη ή περιοδική) (β) Διακεκομμένη συνουσία (αποτράβηγμα)

Φυσικές Μέθοδοι (α) Αποχή (μόνιμη ή περιοδική) (β) Διακεκομμένη συνουσία (αποτράβηγμα) ΣΧΟΙΝΑ ΧΑΡΑ Α4 Φυσικές Μέθοδοι (α) Αποχή (μόνιμη ή περιοδική) (β) Διακεκομμένη συνουσία (αποτράβηγμα) II. Τεχνικές Μέθοδοι (α) Μέθοδοι Φραγμού (β) Ενδομήτριο Σπείραμα (γ) Ορμονική Αντισύλληψη (δ) Στείρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συχνοί και αποτελούν το συχνότερο ενδοκρινολογικό πρόβλημα σε πολλές χώρες. Οι πιθανότητες ότι κάποιος θα ανακαλύψει έναν τουλάχιστον όζο θυρεοειδούς είναι 1 στις 10 ενώ σε

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια υποσιτισµού ή βαριάς µη θυρεοειδικής νόσου, παρατηρούνται µεταβολές των επιπέδων των θυρεοειδικών ορµονών στο αίµα, που

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΑΘ` ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ (πληροφορίες για το κοινό σύμφωνα με το Βρετανικό κολλέγιο μαιευτήρωνγυναικολόγων) για περισσότερες πληροφορίες η γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της. ΓΕΝΙΚΑ Αποβολή είναι

Διαβάστε περισσότερα

www.cirse.org www.uterinefibroids.eu

www.cirse.org www.uterinefibroids.eu Εμβολισμός Ινομυωμάτων Μήτρας Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική www.cirse.org www.uterinefibroids.eu Cardiovascular and Interventional Radiological Society of

Διαβάστε περισσότερα