H διαµόρφωση εθνοτικών ταυτοτήτων στα Βαλκάνια στις αρχές του ΙΖ αιώνα σύµφωνα µε τα ποιήµατα του Σταυρινού και του Ματθαίου Μυρέων.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "H διαµόρφωση εθνοτικών ταυτοτήτων στα Βαλκάνια στις αρχές του ΙΖ αιώνα σύµφωνα µε τα ποιήµατα του Σταυρινού και του Ματθαίου Μυρέων."

Transcript

1 1 H διαµόρφωση εθνοτικών ταυτοτήτων στα Βαλκάνια στις αρχές του ΙΖ αιώνα σύµφωνα µε τα ποιήµατα του Σταυρινού και του Ματθαίου Μυρέων Tudor Dinu Στον αγαπητό φίλο Alfred Vincent Κατά το δεύτερο ήµισυ του 16-ου αιώνα η οθωµανική κυριαρχία επί των Ρουµανικών Ηγεµονιών σκλήρυνε µε το ύψος του χαρατσιού και των υπόλοιπων οικονοµικών υποχρεώσεων έναντι της Πύλης να αυξάνονται αισθητά και τους αυθέντες της Μολδοβλαχίας να διορίζονται απευθείας από την Κωνσταντινούπολη. Μεταξύ των συνεπειών αυτής της νέας τάξης πραγµάτων συγκαταλέγεται και η αύξηση του αριθµού των πιστών προς την Οθωµανική Αυτοκρατορία Ρωµιών, οι οποίοι εγκαθίσταντο στις εκβολές του ούναβη για να σταδιοδροµήσουν πολιτικά ή να συκεντρώσουν περιουσίες από κερδοφόρες δραστηριότητες, κυρίως από το εµπόριο. Καθώς στις Ηγεµονίες η κατοχή αξιωµάτων και ακόµα και της ίδιας της αυθεντίας δεν εξαρτάτο από την εθνική καταγωγή, αλλά µόνο από τον ασπασµό της χριστιανικής θρησκείας, οι πρώτοι Έλληνες πολιτικοί αξιωµατούχοι καταγράφονται στη Βλαχία από την εποχή του Μίρτσεα του Γηραιού ( ), ενώ στη Μολδαβία, το έτος Η έλευση των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης στον Κάτω ούναβη ευνοούνταν από την πρακτική των γηγενών ηγεµονικών ή αρχοντικών οικογενειών να συνάπτουν γάµους µε τους εκπροσώπους των µεγάλων βυζαντινών οικογενειών, προκειµένου να εδραιώσουν την κατάστασή τους ως πνευµατικών διαδόχων της αυτοκρατορίας. Κατ αυτόν τον τρόπο, ο κολοφώνας της πολιτικής εξουσίας των Ελλήνων κατά την προφαναριωτική περίοδο τοποθετείται στα τέλη του 16-ου αιώνα και στις αρχές του 17-ου αιώνα, επί των ηγεµόνων οι οποίοι είχαν νυµφευτεί µε Ελληνίδες αρχόντισσες, όπως ο Αλέξανδρος Μίρτσεα ( , ) παντρεµένος µε την Αικατερίνη Σαλβαρεσσό, ο Πέτρος ο Χωλός ( , , ), σύζυγος της Μαρίας Αµιράλη, ο Ιάγκου ο Σάξονας ( ), ο άνδρας της Μαρίας Παλαιολογίνας, ο Ράντου Μίχνας (Βλαχία , , Μολδαβία , ), παντρεµένος µε την Αργυρώ. Επιπλέον, κατά το 16-ο αιώνα ο Σάµιος ή Κρητικός τυχοδιώκτης Ιωάννης Ιάκωβος Ηρακλείδης έγινε για σύντοµο χρονικό διάστηµα ηγεµόνας της Μολδαβίας ( ). Η παρουσία Ελλήνων σε πολιτικές θέσεις ευνοούσε, µε τη σειρά της, αισθητά το εµπόριο το οποίο ασκούσαν οι οµοεθνείς τους, οι οποίοι επεκτείνουν αυτήν την περίοδο τις δραστηριότητές τους στον Κάτω ούναβη. Μια τρίτη κατηγορία Ελλήνων, οι οποίοι δραστηριοποιούνταν στις Ηγεµονίες, συγκροτείται από τους κληρικούς / τους λόγιους, πιο πολυάριθµους κατά το 14-ο και 15-ο αιώνα, όταν η ιεραρχία της µητρόπολης Ουγγροβλαχίας εµονοπωλείτο αποκλειστικά από το ελληνικό στοιχείο και λιγότερους µετά την Άλωση, οπότε οι επισκοπικές και µητροπολιτικές έδρες καταλαµβάνονταν σχεδόν πάντοτε από τους ιθαγενείς. Επίσης, πρέπει να διευκρινίσουµε ότι, παρόλο που, στην πλειονότητά τους, οι Έλληνες εγκατεστηµένοι στις Παρίστριες Ηγεµονίες ήταν αφοσιωµένοι στην Οθωµανική Αυτοκρατορία,

2 2 η κυριαρχία της οποίας τους επέτρεπε να κατέχουν πολιτικά και θρησκευτικά αξιώµατα στη Βλαχοµοπογδανία ή να πλουτίζουν από το εµπόριο, στις εκβολές του ούναβη έφτασαν και Ρωµιοί οι οποίοι όχι µόνο ονειροπολούσαν, αλλά, επιπλέον, προσπαθούσαν να ενεργήσουν για την απελευθέρωση του γένους (και των υπόλοιπων χριστιανών των Βαλκανίων) από το οθωµανικό ζυγό. Στο δεύτερο ήµισυ του 16-ου αιώνα απαντάται µια αξιόλογη καινοτοµία στο τοπίο του παραδουνάβιου Ελληνισµού. Περισσότεροι Ρωµιοί έχουν µια σηµαντική συνεισφορά στο πολιτιστικό βίο των Παρίστριων Ηγεµονιών, δηµιουργώντας έργα που σχετίζονται άµεσα µε το χώρο που τους παρέχει φιλοξενία: ο ηπειρώτης Σταυρινός και ο κρητικός Γεώργιος Παλµήδης έχουν συγγράψει µεγαλόπνοα ποιήµατα αφιερωµένα στα ανδραγαθήµατα του Ρουµάνου ηγεµόνα Μιχαήλ του Γενναίου ( ), ενώ ο Ματθαίος Μυρέων συνέταξε ένα έµµετρο χρονικό της σύγχρονης ιστορίας της Βλαχίας. Αρκετοί ήταν και οι Έλληνες καλλιτέχνες, οι οποίοι αγιογράφησαν τις ηγεµονικές εκκλησίες (ο Σταµατέλος Κοτρωνάς ο Ζακυθηνός στη Râşca, ο Μηνάς στο Călui ( ). Ταυτόχρονα, ο Λουκάς ο Κύπριος, πρόσφυγας στη Βλαχία, µετά την άλωση της µεγαλονήσου από τους Τούρκους (1571), έβαλε στη µονή Dealu τις βάσεις ενός σχολείου µικρογραφίας και καλλιγραφίας, του οποίου τα έργα γνώρισαν ευρύτατη διάδοση σε όλη τη χριστιανική Ανατολή. Από τους προαναφερθέντες λογοτέχνες στην παρούσα ανακοίνωση θα µας απασχολήσουν ο Σταυρινός και ο Ματθαίος Μυρέων, και, κυρίως, ο τρόπος µε τον οποίο αυτοί αντικατοπτρίζουν στο έργο τους την εικόνα των διάφορων εθνοτήτων (Ρουµάνων, Ελλήνων, Τούρκων, Ούγγρων κτλ.) οι οποίες δίνουν το παρόν στα τέλη του 16-ου αιώνα και στις αρχές του 17-ου αιώνα στη Βλαχία, η οποία είχε µετατραπεί σε σκηνή έντονων πολεµικών συγκρούσεων. Αρχίζοντας από την ανάλυση των αποκαλυπτικών χωρίων των δύο ποιηµάτων, θα επιχειρήσουµε να καθορίσουµε αν δικαιολογείται να µιλήσουµε περί της διαµορφώσεως µιας εθνοτικής ταυτότητας, έστω και σε υποτυπώδη µορφή και, σε καταφατική περίπτωση, να εντοπίσουµε τα στοιχεία που την ορίζουν. Ο εξ Βορείου Ηπείρου Σταυρινός µπήκε στην υπηρεσία του Ρουµάνου βοεβόδα Μιχαήλ του Γενναίου, τον οποίο συνόδευσε στις εκστρατείες του, παρακολουθώντας ακόµα και τη στυγερή δολοφονία του στην Πεδιάδα της Τόρτας. Σύντοµα µετά το συµβάν αυτό, ενώ φυλακιζόταν στο κάστρο της Μπίστριτσας, αυτός συνέγραψε ένα εκτενές ποίηµα µε τίτλο ιήγησις ωραιοτάτη του Μιχαήλ Βοϊβόδα, πως αφέντευσεν εις την Βλαχίαν και πώς έκοψε τους Τούρκους όπου ευρέθησαν εκεί και πώς έκαµε πολλαίς ανδραγαθίαις και ύστερα εθανατώθη διά φθόνον χωρίς πόλεµον 1. Πρόκειται για ένα χρονικό 1312 ζευγαρωτά οµοικατάληκτων πολιτικών 1 Η έκδοση του κειµένου Les Exploits de Michel le Brave Voivode de Valachie par Stavrinos le Vestiar στο Legrand, Émile, Recueil des poèmes historiques en grec vulgaire, relatifs a la Turquie et aux Principautés Danubiennes, Παρίσι, 1867, σελ , αλλά βλέπε και Stavrinos, Palamed, Cronici în versuri despre Mihai Viteazul, Εισαγωγή και µετάφραση Olga Cicanci, Εισαγωγικό σηµείωµα και κριτική έκδοση του ποιήµατος του Σταυρινού Κοµνηνή Πηδώνια, Εκδόσεις Οµόνοια, Βουκουρέστι, Βασική κριτική βιβλιογραφία: Vincent Alfred, From Life to Legend: The Chronicles of Stavrinos and Palamidis on Michael the Brave, Θησαυρίσµατα, τόµος 25 (1995), σελ , Βενετία, 1995, Tudor Dinu, Mihai Viteazul erou al eposului grec (Μιχαήλ ο Γενναίος ήρωας του ελληνικού έπους), Εκδόσεις Humanitas, Βουκουρέστι, 2008, 508 σελ., Russo, D., Poeme greceşti întru slava lui Mihai Viteazul (Ελληνικά ποιήµατα εις τη δόξα του Μιχαήλ του Γενναίου) σε Studii istorice greco-române, Opere postume, Α Τόµος, Fundaţia pentru Literatură şi Artă, Βουκουρέστι, 1940, σελ

3 3 στίχων, συνταχθέν σε δηµώδη γλώσσα, το οποίο περιγράφει µε αρκετή ακρίβεια τα σηµαντικότερα στρατιωτικά γεγονότα της ηγεµονίας του Μιχαήλ του Γενναίου από την αντιοθωµανική εξέγερση στο Βουκουρέστι το Νοέµβριο του 1594 έως τη δολοφονία του βοεβόδα στις 9 Αυγούστου Ο Μιχαήλ ο Γενναίος, ο οποίος κατέχει τον κεντρικό ρόλο στο πλαίσιο αυτού του ποιήµατος, παρουσιάζεται ως ήρωας εµπνευσµένος και προστατευµένος από τη Θεία Πρόνοια 2. Χριστιανός πρίγκιπας, που συνειδητοποιεί την ευγενική του αποστολή, ορκίζεται στον Τίµιο Σταυρό, στο πνεύµα του όψιµου µεσαίωνα, να εξολοθρεύσει τους απίστους (οπ ώµοσεν εις τον σταυρόν τους Τούρκους ν αφανίσει, Σ1113) και, συνεπώς, δε διστάζει να χύσει το αίµα του για το καλό της χριστιανοσύνης (και έχυσα το αίµα µου διά την χριστιανοσύνη, Σ824). Μάχεται όχι µόνο για την εκδίωξη των Τούρκων από την Κωνσταντινούπολη, όπου ελπίζει να τελεσθούν εκ νέου χριστιανικές ακολουθίες στο Ναό της Αγίας Σοφίας (και θάρρειεν να λειτουργηθεί µέσ στην Αγίαν Σοφίαν, Σ1144), αλλά και για την ένωση των εκκλησιών (ότι εκόπιαζε πολλά να σµίξει η εκκλησία / Ρώµης, Κωνσταντινούπολης, να τηνε κάµει µία, Σ ), ενισχύοντας ταυτόχρονα και το Άγιον Όρος (του Αγίου Όρους ο φίλος, Σ1112). Στο ίδιο πνεύµα των όψιµων σταυροφοριών, στο Σταυρινό, η θεµελιώδης αντίθεση δεν πραγµατοποιείται στην περίπτωση των στρατιωτικών συγκρούσεων ανάµεσα στα έθνη, αλλά µεταξύ χριστιανοσύνης και µουσουλµανικού κόσµου. Πρόκειται για δύο ασυµβίβαστες οντότητες, οι οποίες δεν µπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά. Το καλό της χριστιανοσύνης συµπίπτει µοιραία µε τη σφαγή των απίστων, πράξη όχι µόνο ευάρεστη στο Θεό, αλλά ακόµα και διαταχθείσα από Αυτόν. Άλλωστε, η κινητήρια δύναµη της υπόθεσης του ποιήµατος αποτελείται από τη νόηση που ο Θεός ενέπνευσε στο Μιχαήλ να σφάζει τους απίστους (είδ ο Θεός την αδικιάν και την στενοχωρίαν [...] και νόησιν του έδωκεν τ αφέντη του Μιχάλη, τους Τούρκους όλους ς το σπαθί κ εις θάνατον να βάλη, Σ61, 63-64). Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο Σταυρινός δεν αναφέρει πουθενά την προσπάθεια προσηλυτισµού των µουσουλµάνων στη χριστιανική θρησκεία, αλλά µόνο τον αφανισµό τους, ως µοναδική λύση για την ευηµερία του χριστιανικού κόσµου (να κάµει τους Αγαρηνούς να φύγουν εκ τον κόσµον, S1137). Αυτή η στάση δικαιολογείται εν µέρει από τις ενέργειες των Τούρκων / των απίστων, οι οποίοι, όχι µόνο επιτελούν καταδικαστέες πράξεις, όπως οι λεηλασίες των χριστιανών και ο εξανδραποδισµός των µανάδων και των παιδιών στη δίνη του πολέµου, αλλά επιδιώκουν εσκεµµένα τέτοιες φρικαλεότητες µε τη φωνή του σουλτάνου (και κούρσεψε και σκλάβωσε µάνες µε τα παιδία, Σ216). Τέτοια συµπεριφορά εξηγεί, επίσης, την ανείπωτη χαρά που αισθάνεται ο συγγραφέας όταν περιγράφει τις συµφορές ή το θάνατο των απίστων, ακόµα και των ανυπεράσπιστων µουσουλµανών γυναικών από το Ρούσε, οι οποίες µετατρέπονται σε αγνά θύµατα των βίαιων χριστιανών (Σ ). Άλλωστε, η εικόνα των απίστων που διαγράφει ο ποιητής είναι ταυτόχρονα συµβατική και κοµική, µιας και οι Τούρκοι αποτελούν µια συµπαγή µάζα άνευ ταυτότητας ή ιδεολογίας. Επιπρόσθετα, ο Σταυρινός παρέχει ελάχιστες συγκεκριµένες και αποκαλυπτικές πληροφορίες και λεπτοµέρειες, οι οποίες θα µπορούσαν να σκιαγραφήσουν µια αξιόπιστη προσωπογραφία τους. Το καθοριστικό τους γνώρισµα είναι το άπειρο τους πλήθος (περισσοί οι Τούρκοι σαν το 2 Βλέπε Tudor Dinu, Elementul creştin în poemele lui Stavrinos şi Gheorghios Palamedes despre Mihai Viteazul (Το χριστιανικό στοιχείο στα ποιήµατα του Σταυρινού και του Γεωργίου Παλαµήδη για το Μιχαήλ το Γενναίο) στον τόµο Antic şi modern. In honorem Luciae Wald (επιµέλεια της Ana-Cristina Halichias σε συνεργασία µε τον Tudor Dinu), Εκδόσεις Humanitas, Βουκουρέστι, 2006, σελ , Vincent, ενθ. αν, σελ

4 4 χώµα, Σ68), το οποίο δεν αποτελεί επ ουδενί τρόπω προτέρηµα στο πεδίο της µάχης. Μόλις βρεθούν αντιµέτωποι µε τον εχθρό, καταλαµβάνονται από έναν θανάσιµο τρόµο και δε σκέφτονται τίποτα άλλο παρά να βρουν ταχύτερα τη σωτηρία τους µε τη φυγή. Ο προαναφερθείς τρόµος τους αξιοποιείται λογοτεχνικά από το Σταυρινό, ο οποίος τους παροµοιάζει µε ζώα που συµβολίζουν την αδυναµία τους όπως τα πρόβατα (σαν πρόβατα τους έδιωχναν, Σ364, Και τι να κάµνουν πρόβατα ανάµεσα τους λύκους; Σ380) ή τα ψάρια (κι οι Τούρκοι σαν τους είδασι, ετρέµαν σαν το ψάρι, Σ106) ή την ακαθαρσία, όπως ο χοίρος (εκεί να ιδείς πώς κολυµπούν οι Τούρκοι σαν οι χοίροι, Σ236). Αυτή η συνθηκολόγηση άνευ µάχης ενώπιον του θρυλικού Ρουµάνου βοεβόδα βρίσκεται στους αντίποδες των αγέρωχων σχεδίων θριάµβου που οργάνωναν αρχικά οι Τούρκοι στρατηγοί σε µια χαρακτηριστική στάση αλαζονείας και ύβρεως (Σ , κτλ.). Υπό το φως της δυαδικής διαίρεσης του κόσµου σε χριστιανούς και µουσουλµάνους που πραγµατοποιεί ο Σταυρινός, στην κατηγορία των απίστων ταξινοµούνται και οι Εβραίοι εξαιτίας της συνεργασίας τους µε τους Τούρκους εις βάρος των χριστιανών. Συνεπώς, η δολοφονία των Εβραίων µαζί µε τους µουσουλµάνους (Τούρκους, Εβραίους έκοψαν και παν της απωλείας, Σ 130) δικαιολογείται πλήρως από ιδεολογικής άποψης, ιδιαίτερα επειδή αυτοί φέρουν την ίδια ευθύνη µε τους Τούρκους για την ανελέητη εκµετάλλευση της Βλαχίας µε την άσκηση της τοκογλυφίας (ποτές δεν είχαν γλιτωµόν εκ τα πολλά τα χρέη, / που γύρευαν εκ την Βλαχιά και Τούρκοι και Εβραίοι, Σ79-80). Το ίδιο µε τους απίστους ταυτίζονται και όσοι συµπράττουν µε αυτούς προς ζηµίαν των χριστιανών, ανεξάρτητα αν είναι ή όχι βαπτισµένοι. Είναι η περίπτωση των Ούγγρων ευγενών, οι οποίοι από µικρόψυχα πολιτικά συµφέροντα υποστήριξαν τη δολοφονία του Μιχαήλ του Γενναίου, του µεγάλου προστάτη της ορθοδοξίας. Για τη συµπεριφορά τους αυτή, αµείβονται πρωτίστως µε µια σειρά ατέλειωτων προσβολών από τον ποιητή, ο οποίος τους κατηγορεί ότι πρόδωσαν την πατροπαράδοτη τους πίστη (αφήσετε τους χριστιανούς οπού ναι η τιµή σας / και Τούρκους αγαπήσετε παντοτινούς εχθρούς σας, Σ ), έτσι ώστε να ταυτιστούν µε τους Τούρκους (σαν αυτουνούς είστε µαγαρισµένοι, / αλήθειαν δεν έχετε ουδ είστε βαπτισµένοι, / αλλ είστε ασεβέστατοι, σκύλοι µαγαρισµένοι, Σ ). Ταυτόχρονα, ο Σταυρινός επισηµαίνει ότι ο Θεός δεν µπόρεσε να παραµένει αδιάφορος στην ανόσια πράξη τους και τους έκανε να χάσουν την πατρίδα και τα αγαθά τους και να περιπλανηθούν απελπισµένοι (Κύριος τους ωργίσθηκεν κι εχάσαν την πατρίδαν, / ερήµαξεν ο τόπος τους, εχάσαν και τον βιον τους / και, σαν δεν θέλουν, περπατούν δίχως το εδικόν τους. / και διαµερισθήκασιν από τα πατρικά τους / και λείπουν εκ τα σπίτια τους και εκ τα γονικά τους, Σ ). Στο πλαίσιο της χριστιανοσύνης οι διαφοροποιήσεις µε εθνολογικά κριτήρια κατέχουν για τον Σταυρινό ένα δευτερεύοντα ρόλο. Η ταυτότητα του Μιχαήλ ως Ρουµάνου (Βλάχου) δεν τονίζεται ιδιαίτερα και οπωσδήποτε υστερεί εκείνης του «αθλητή του Χριστού». Άλλωστε, πέραν της αξιέπαινης συµµετοχής τους στις εκστρατείες κατά των Τούρκων, οι Βλάχοι δεν απολαµβάνουν στο ποίηµα έναν εγκωµιαστικό χαρακτηρισµό. Από τα ολίγα στοιχεία που τους αφορούν στον αναγνώστη δεν µπορούν να διαφύγουν τα περιφρονητικά λόγια του καρδινάλιου Ανδρέα Bathori ή του στρατηγού Γεωργίου Μπάστα κατά των Βλάχων (Βλάχοι χοντρίτες, Σ613) 3, ή ακόµα του ιδίου του Μιχαήλ του Γενναίου µε την ιδιοτητά του ως Ρουµάνου (ένας Βλάχος σαν αυτόν, Σ 617, και ένας Βλάχος σαν αυτόν να είναι τιµηµένος, Σ1059). Επίσης, ούτε οι 3 Vincent, ενθ. αν, σελ. 192.

5 5 Έλληνες εγκατεστηµένοι στη Βλαχία έχουν ιδιαίτερη εκτίµηση για τους Ρουµάνους, µε τους οποίους είχαν συχνά τεταµένες σχέσεις, αλλά προτιµούν να µην εκφράζονται ανοικτά, αλλά να αφήνουν αυτό το γεγονός να φαίνεται µεσα από τους στίχους. Πέραν αυτών των διάσπαρτων αναφορών, δεν µπορούµε σε καµία πρείπτωση να µιλήσουµε για τη δηµιουργία µιας αυτόνοµης προσωπογραφίας των Βλάχων, η οποία να τεκµηριώσει την ύπαρξη εθνικής συνείδησης, έστω και σε πρωτόγονη µορφή. Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι η υφιστάµενη διαίρεση στα πλαίσια της χριστιανοσύνης, µεταξύ ορθοδόξων και καθολικών αναφέρεται µόνο εν παρόδω. Επίπλεον, ο ποιητής ισχυρίζεται τελείως αβάσιµα και χωρίς σχετικά επιχειρήµατα ότι ο Μιχαήλ ενήργησε ενόψει της ενοποιήσεως των εκκλησιών (ότι εκόπιαζε πολλά να σµίξει η εκκλησία / Ρώµης, Κωνσταντινούπολης, να τηνε κάµει µία, Σ ). Στην πραγµατικότητα, ο Ρουµάνος ηγεµόνας παρείχε αφειδώς συµπαράστασή του στους ανθενωτικούς αγωνιστές, όπως εκείνοι που επιχειρούσαν να αποτρέψουν την προσχώρηση των Ουκρανών της Πολωνίας στο καθολικό δόγµα 4. Ο κανόνας της περιορισµένης σηµασίας που δίνει ο ποιητής στις εθνοτικές οµάδες γνωρίζει µόνο µια εξαίρεση, τόσο πιο αξιόλογη, όσον αφορά τους ίδιους τους Έλληνες (Ρωµιούς). Πρόκειται, άλλωστε, για το πιο αµφιλεγόµενο, από ιστορική άποψη, επεισόδιο σε ολόκληρο το ποίηµα του Σταυρινού, αφού δεν τεκµηριώνεται από καµία άλλη πηγή, εκτός του αντίστοιχου χρονικού του Γεωργίου Παλαµήδη. Οι Τάταροι του χάνου Γκιράι, απεσταλµένοι από τους Τούρκους στη Βλαχία προκειµένου να τιµωρήσουν τον προδότη Μιχαήλ, ηττώνται πρώτα από την εµπροσθοφυλακή των ρουµανικών στρατευµάτων µε επικεφαλής τους αδελφούς Buzescu και τον Radu Calomfirescu στις µάχες του Putineiu και Stăneşti (12-14 Ιανουρίου 1595) και ύστερα εξολοθρεύονται και εκδιώκονται οριστικά από τη χώρα κατόπιν της νυκτερινής εφόδου στο στρατόπεδό τους στο Şerpăteşti (σε απόσταση περίπου 2 χιλιοµέτρων από το Giurgiu), της οποίας ηγήθηκε ο µπάνος Manta 5. Η εκδοχή αυτών των γεγονότων που παρουσιάζει ο Σταυρινός είναι τελείως διαφορετική. Σύµφωνα µε τον Έλληνα λογοτέχνη, ο Μιχαήλ δεν αποστέλλει σε εξερεύνηση τους άρχοντες Buzescu, αλλά τριακόσιους Έλληνες λεβέντες. Φυσικά, µπορεί κανείς να εικάσει ότι οι αδελφοί Buzescu ηγούνταν Ελλήνων πολεµιστών, αλλά το γεγονός παραµένει πολύ απίθανο, διότι ο αντιοθωµανικός αγώνας µόλις είχε αρχίσει και οι εθελοντές των Βαλκανίων δεν είχαν ακόµα το χρόνο να προσχωρήσουν στα στρατεύµατα του Μιχαήλ. Άλλωστε, αν εξαιρέσουµε το εν λόγω χωρίο, οι µέχρι σήµερα γνωστές πηγές µαρτυρούν τη συµµετοχή στην πολεµική προσπάθεια του Μιχαήλ, µόνο ενός αποσπάσµατος µε επικεφαλής τον καπετάνιο Φραγκίσκο Καλογερά και αυτό πολύ αργότερα 6. Σε αυτές τις συνθηκες, είναι πιο πιθανό ο Σταυρινός να έχει επινοήσει αυτό το επεισόδιο προκειµένου να δώσει έµφαση στη συµµετοχή των οµοεθνών του σ εναν, άλλωστε, κατ εξοχήν υπερεθνικό πόλεµο, ο οποίος υπηρετεί το κοινό καλό της χριστιανοσύνης. Από την άλλη, οφείλει να επισηµάνουµε ότι τα ανδραγαθήµατα των Ρωµαίων βρίσκουν το αντίστοιχό τους αποκλειστικά στους άθλους του ιδίου του Μιχαήλ του Γενναίου. Με αυτόν τον τρόπο, ο ποιητής ανταποκρίνεται και στις προσδοκίες του ελληνικού αναγνωστικού κοινού του, το οποίο 4 Τudor Dinu, Ο Ρουµάνος ηγεµόνας Μιχαήλ ο Γενναίος ( ) και οι Έλληνες, τόµος 39, Αθήνα, 2008, σελ Τudor Dinu, Mihai Viteazul erou al eposului grec, σελ D.M.Pippidi και André Pippidi, Un capitaine crétois au service de Michel le Brave Prince de Valachie, Ανάτυπο εκ του Β Τόµου των πεπραγµένων του Γ Τόµου του ιεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Αθήνα, 1974.

6 6 προτιµούσε να διαβάσει για τους αντιοθωµανικούς αγώνες των οµοεθνών του και όχι τόσο των Ρουµάνων. Ταυτόχρονα, το παρόν χωρίο είναι αξιοσηµείωτο επειδή µαρτυρεί την ύπαρξη ελληνικής εθνικής συνείδησης, έστω και σε υποτυπώδη µορφή. Απεσταλµένοι σε αναγνώριση κατά των Τατάρων, οι οποίοι είχαν εισβάλει στη Βλαχία, οι τριακόσιοι Ρωµιοί αποφασίζουν να µη ζητήσουν πλέον τη συνδροµή των Βλάχων, αλλά να ξεκινήσουν µόνοι τους κατά ογδόντα χιλιάδων απίστων (sic!), τους οποίους εξουδετερώνουν µε µεγαλη ευχέρεια. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λόγοι που τους παροτρύνουν να µην ειδοποιήσουν το Μιχαήλ σχετικά µε τον αριθµό και τις κινήσεις των επιδροµέων. Μεταξύ άλλων, αυτοί υποστηρίζουν, ότι αν καλούσαν προς βοήθεια τους Βλάχους, αυτοί θα διατείνονταν ότι οι Ρωµαίοι φοβούνται και θα τους λοιδορούσαν (θέλουν ειπεί εφοβήθηµεν και θε µας ονειδίσουν, Σ164), όπως, άλλωστε, τους λοιδορούν συνέχεια (Έως πότε να είµασθεν κ τους Βλάχους οργισµένοι / και από µεγάλους και µικρούς να είµασθε ονειδισµένοι;σ ). Μάλιστα, αυτή τη φορά φαίνεται ότι τους έστειλαν µε την ύπουλη πρόθεση να πέσουν στα χέρια των Τατάρων ( εν βλέπετε ότι βούλονται οι Βλάχοι να µας φάγουν, / και διά τούτο έστειλαν εδώ, ηµάς διά να πιάσουν; Σ ). Οι τεταµένες σχέσεις µεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων που υφίσταντο στη Βλαχία, στα τέλη του 16-ου αιώνα 7, διαφαίνονται µε αρκετή σαφήνεια, παρόλο που ο Σταυρινός προτιµά την εχεµύθεια σε αυτό το ποίηµα, το οποίο στόχευε στην οµόφωνη αντιοθωµανική κινητοποίηση των χριστιανών στα Βαλκάνια, οι οποίοι ήταν ικανοί να ξεπεράσουν τις µεταξύ τους διαφορές. Οι Ρωµαίοι βρίσκουν την εσωτερική δύναµη να αγωνίζονται µόνοι τους κατά των Τατάρων, µόνο όταν ενθυµηθούν το λαµπρό στρατιωτικό παρελθόν των Ελλήνων, το οποίο πιστεύουν ότι τους ανήκει αυτοδικαίως. Μάλιστα οι στρατιώτες πραγµατοποιούν έναν χαρακτηριστικό αναχρονισµό όταν ισχυρίζονται ότι ο Μεγαλέξανδρος, το κατ εξοχήν παράδειγµα της ελληνικής ανδρείας, κατέκτησε όλη την οικουµένη µε τους Ρωµαίους του (Αλέξανδρος ο βασιλεύς όλην την οικουµένην / µε τους Ρωµαίους την όρισεν, Σ ). Μετά από δύο στίχους οι ίδιοι ταυτίζουν τον όρο «Ρωµαίοι» µε εκείνο «Μακεδόνες» (Αν Μακεδόνες είµασθεν σήµερον ας φανούµεν, Σ160), αποδεικνύοντας ότι συνειδητοποιούν πλήρως την αδιάλειπτη συνέχεια του ελληνικού έθνους, ανεξάρτητα από τις διάφορες ονοµασίες που είχαν χρησιµοποιηθεί στο βάθος του χρόνου προκειµένου να κατονοµαστούν οι εκπρόσωποί του. Άλλωστε, οι όροι γένος και πατρίδα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο ολόκληρης της πολεµικής επιχειρηµατολογίας των Ελλήνων. Ευρισκόµενοι εκτός Ελλάδος, αυτοί επιδιώκουν να µάχονται µε γενναιότητα, µε σκοπό να τιµήσουν το γένος και την πατρίδα τους (Σήµερον ας τιµήσοµεν και γένος και πατρίδα / ή σήµερ ας ποθάνοµεν χωρίς άλλην ελπίδα, Σ ), έννοιες οι οποίες σε αυτές τις συνθήκες δέχονταν έντονη αµφισβήτηση από τους ιθαγενείς. Εξάλλου, αξιοσηµείωτο µας φαίνεται και το γεγονός ότι, κατά την έναρξη της σύσκεψής τους, οι Έλληνες αποφασίζουν να συντρίψουν µόνοι τους Τατάρους για να κερδίσουν τιµή και δόξα για τον εαυτό τους (ή να κερδαίσοµεν τιµήν ή να χαθεί η ζωή µας, Σ152), αλλά τελικώς κρίνουν σκόπιµο να θυσιαστούν αλτρουιστικά προκειµένου να δοξάσουν το γένος και την πατρίδα τους (Σ ). ηµοσιευµένη επί Τουρκοκρατίας πάντα µαζί µε το χρονικό του Σταυρινού, η Ετέρα Ιστορία των κατά την Ουγγροβλαχίαν τελεσθέντων, αρξαµένη από Σερµπάνου Βοηβόντα µέχρι Γαβριήλ Βοηβόντα, του ενεστώτος δουκός του Ματθαίου, µητροπολίτη Μυρέων της Λυκίας 8, 7 Vincent, ενθ. αν, σελ Η έκδοση του κειµένου στο Émile Legrand, Bibliothèque grecque vulgaire, 2-ος τόµος, Maisonneuve, Παρίσι, 1881, σελ Η θεµελιώδης µελέτη του ποιήµατος παραµένει Alfred Vincent, Byzantium Regained? The History, Advice an Lament by Mathew of Myra, Θησαυρίσµατα, τόµος 28 (1998), σελ. 275/347, Βενετία, 1998.

7 7 αποτελεί ένα µακρόπνοο ποίηµα 2860 ιαµβικών δεκαπεντασύλλαβων, το οποίο περιλαµβάνει τρεις σαφώς διαιρεµένες ενότητες: 1) Η ιστορία της Βλαχίας περιεχόυσα τις ηγεµονίες του Radu Şerban, Radu Mihnea, Αλέξανδρου Iliaş και Γαβριήλ Movilă κατά το χρονικό διάστηµα , 2) µια συλλογή συµβουλών προς τον αυθέντη Αλέξανδρο Iliaş, 3) ένας θρήνος για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Όντας το έργο ενός λειτουργού του Υψίστου, η Ιστορία εµποτίζεται πολύ περισσότερο από χριστιανικές ορθόδοξες αντιλήψεις απ ό,τι το ποίηµα του Σταυρινού. Υπό αυτήν την έννοια, όλα τα γεγονότα της βλαχικής ιστορίας γίνονται αντιληπτά ως καρπός της µάχης µεταξύ του Θεού και του διαβόλου, όπου ο τελευταίος προκαλεί την έχθρα και τη διχόνοια στον κόσµο. Τέλος, η θεία βούληση θριαµβεύει πάντοτε και οι ηγεµόνες διατηρούν το αξίωµά τους µόνο εφόσον τηρούν τη δικαιοσύνη. Παρόλο που κατά την περίοδο η Βλαχία δεν ήταν πλέον το πεδίο των συγκρούσεων τόσων γενών, όπως επί Μιχαήλ του Γενναίου, λεηλατήθηκε δύο φορές από τους Ούγγρους του Μωυσή Szekely (1602) και του Γαβριήλ Bathori (1610), αντίστοιχα και γνώρισε περισσότερα ανθελληνικά κινήµατα της αυτόχθονος καθεστηκυίας τάξεως. Πράγµατι, η Ιστορία του Ματθαίου Μυρέων µπορεί να γίνει αντιληπτή και ως χρονικό των εξεγέρσεων κατά των Ελλήνων της Βλαχίας, οι πρωταίτιοι των οποίων τιµωρούνται κάθε φορά φρικτά από το Θεό. Υπ αυτούς τους όρους, ο µητροπολίτης δεν µπορούσε να αποφύγει τον εθνολογικό προβληµατισµό της εποχής, ο οποίος θίγεται µε οξυδέρκεια σε µερικά ευλόγως περίφηµα αποσπάσµατα 9. Μετά την περιγραφή της συνοµωσίας ραδιουργηµένης από το µεγάλο στόλνικο Παρκάνο (Bărcan), η οποία κατεπνίγη σε αίµα από τον ηγεµόνα Radu Mihnea, ο µητροπολίτης Μυρέων αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει την άποψή του περί των σχέσεων µεταξύ Ρουµάνων και Ελλήνων, ιδιαίτερα επειδή οι ενέργειες του γηγενούς άρχοντα δεν επεδίωκαν µόνο την εκθρόνιση του αυθέντη, αλλά και τον πλήρη αφανισµό του γένους των Ρωµαίων (και να εξολοθρεύσουσι το γένος των Ρωµαίων, όσ είναι εις την τζάρα τους να µη φανούσιν πλέον, Μ ). Από το µένος των συνοµωτών δεν επρόκειτο να γλιτώσουν ούτε οι Έλληνες άρχοντες (άρχοντας, Μ399), ούτε οι έµποροι (τους πργαµατευτάδαις, Μ395, αρχόµενους και την πτωχολογίαν / που θρέφουσι τα σπίτια τους όλοι µε πραγµατείαν, Μ ), η εκτέλεση των οποίων θα γινόταν µε στόχο την κατάσχεση των αγαθών τους (εκείνους να σκοτώσουσι, να πάρουν τους ταφτάδαις, Μ396). Πέραν της ιστορικής πραγµατικότητας αυτών των ισχυρισµών, η οποία δεν µπορεί να επιβεβαιωθεί ή να αµφισβητηθεί ολοσχερώς, εξαιτίας της έλλειψης των εναλλακτικών πηγών, στην παρούσα ανακοίνωση µας ενδιαφέρει η ιδεολογική στάση του Ματαθίου Μυρέων και, ακριβέστερα, ο τρόπος µε τον οποίο αυτός ορίζει την ταυτότηα του γένους των Ρωµαίων. Με µια φλογερή αγόρευση προς τους Ρουµάνους, ο µητροπολίτης αποπειράται να τους πείσει να σέβονται και να αγαπούν τους Έλληνες (Ρωµαίους τους χριστιανούς να µη καταφρονούσιν, / µόνον να τους εύλαβουνται και να τους αγαπούσιν, Μ ), των οποίων το γένος αποτελεί για το Ματθαίο µια σαφώς καθορισµένη οντότητα, µε αδιάκοπη ιστορική ύπαρξη από την εποχή του Οµήρου, ο οποίος επαίρεται για τις ανδραγαθίες των Ελλήνων (ο µέγας Όµηρος οπού µας διηγάται / Ελλήνων τα καµώµατα και µετ αυτούς καυχάται, Μ73-74) και µέχρι τις ηµέρες του, ανεξάρτητα από το όνοµα που φέρει: Ρωµαίοι, Έλληνες, Γκραικοί (το γένος των Ρωµαίων, Μ397, το γένος των Ελλήνων,Μ 2361, σ εµάς εις όλους τους Γραικούς, Μ2454). Εκτός από µερικά ένθερµα επίθετα για τους Έλληνες, τα οποία φανερώνουν τον πατριωτισµό του 9 Vincent, Byzantium Regained..., σελ

8 8 Ματθαίου, αλλά διαδραµατίζουν περιορισµένο πειστικό ρόλο γένος άγιον, ευλογηµένον, ορθοδοξότατον, απ όλους τιµηµένον (Μ ), τα επιχειρήµατα του ιεράρχη έγκεινται στην επισήµανση της συνεισφοράς των Ελλήνων στον εµπλουτισµό της παγκόσµιας κληρονοµιάς (εγέµισαν τον κόσµον, Μ417) τόσο στην αρχαιότητα, όσο και κατά τη βυζαντινή και µεταβυζαντινή περίοδο. Κατά την άποψή του, οι Έλληνες χάρισαν στην ανθρωπότητα τη σοφίαν, ήτοι τη φιλοσοφία, τα γράµµατα, τη θεολογίαν, αλλά και τα άρµατα. Η τελευταία αναφορά, όχι ιδιαίτερα ξεκάθαρη, θα µπορούσε να αφορά, καθ ηµάς, είτε την οµηρική εποχή, την οποία ο ιεράρχης είχε προαναφέρει για τα πολεµικά ανδραγαθήµατα των Ελλήνων, είτε την κατάκτηση της Ανατολής από τον Μεγαλέξανδρο, κατά την οποία οι Έλληνες απέδειξαν την στρατιωτική τους ανωτερότητα. Επίσης, αµφισβητήσιµοι από ιστορική άποψη είναι και οι ισχυρισµοί σχετικά µε τους οποίους οι Έλληνες δέχθηκαν τη χριστιανική πίστη και τη διέδωσαν ανά τον κόσµο (την πίστιν των χριστιανών αυτοί την εδεχθήκαν / κ εις όλους την εµοίρασαν, χριστιανούς εποίκαν, Μ ) και ότι µετέδωσαν στους Ρουµάνους την ορθοδοξία (αυτοί εσάς εβάπτισαν µε την ορθοδοξίαν, Μ421). Στην τελευταία περίπτωση είναι πιθανόν ο Ματθαίος να έχει υπόψιν του την ίδρυση της µητρόπολης της Βλαχίας κατά το 14-ο αιώνα υπό την πνευµατική δικαιοδοσία του Οικουµενικού Πατριαρχείου. Πέραν της ορθότητας ή της πλάνης κάποιων ισχυρισµών του, αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι στην αυγή της νεώτερης εποχής, στη νοτιο-ανατολική Ευρώπη ένας Έλληνας λόγιος είχε την πλήρη επίγνωση της διαχρονικής συνέχειας του ελληνικού έθνους και όριζε την εθνική του ταυτότητα πρωτίστως σε πολιτιστική βάση. Η ιδέα είναι θεµελιώδης για το Ματθαίο, ο οποίος την επαναλαµβάνει σε σχεδόν παρόµοιους όρους και στο πλαίσιο του θρήνου για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (Μ ), όπου επιδιώκει να δώσει έµφαση στην αντίθεση µεταξύ της αλλοτινής δόξας του Ελληνισµού και της παρακµής του επί Τουρκοκρατίας. Αυτό το δεύτερο απόσπασµα δεν φέρει καµία ουσιαστικώς νέα ιδέα σε σύγκριση µε το ανωτέρω αναλυθέν κείµενο, αλλά απλώς µια συνωνυµική και εκφραστική ποικιλία. Τοιουτροτρόπως, η αρχαία φιλοσοφία ορίζεται τώρα µε το διώνυµο η φρόνηση και η σοφία όλη (Μ2363), ενώ ο όρος γράµµατα επεξηγείται από την παράθεση γραµµατική, ποιητική, ρητορική (Μ2367). Προστίθεται η παροµοίωση µε τη σάλπιγγα (ωσάν µε την τρουµπέττα, Μ2370) προκειµένου να εκφραστεί πιο ζωηρά ο τρόπος µε τον οποίο οι Έλληνες διέδωσαν σε όλα τα βασίλεια (Μ2370) τις ανακαλύψεις τους. Το πιο χαρακτηριστικό γεγονός είναι ότι αυτή τη φορά η επίκληση του παρελθόντος αποτελεί ένα καταφύγιο για την αδυναµία του ιεράρχη να βρει λύση για την άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν το ελληνικό γένος εκείνη την εποχή. Αφού κατακρίνει σφοδρά για την αφέλειά τους όλυς όσοι ήλπιζαν µια έξωθεν απελευθέρωση, είτε αυτή θα προερχόταν από τον ντελή Μιχάλη (2326), την Ισπανία (2329), τη Βενετία µε τα χοντρά κάτεργά της (2330) ή ακόµα και από τα ξανθά γένη του Μοσχοβού, (Μ2333), ο Ματθαίος Μυρέων, ο οποίος εξαίρεται από τους µελετητές για το ρεαλισµό του, δεν αποδεικνύεται ικανός να παρέχει καµία βιώσιµη λύση για την έξοδο του γένους του από το σκότος της Τουρκοκρατίας. Ακόµα και η πρόταση που υποβάλλει είναι αφελέστερη από εκείνη της απελευθέρωσης των Ελλήνων από εξωτερική στρατιωτική συµµαχία. Πρόκειται για την προσχώρηση των Τούρκων στο χριστιανισµό κατόπιν µιας θείας επέµβασης (και κάµε τους χριστιανούς και στήσε τους εµπρός σου / αξίωσέ τους, δέσποτα, επί το βαπτισµά σου, να γένουσι χριστιανοί διά το όνοµά σου, Μ2716). Όπως µπορεί κανείς να διαπιστώσει, ο µητροπολίτης Μυρέων επανέρχεται στη µεσαιωνική αντίθεση «χριστιανοσύνη ισλαµικός κόσµος» και στο συµπέρασµα ότι η ασυµβίβαστη σύγκρουση Ελλήνων και Τούρκων δεν έχει εθνοτικές, αλλά θρησκευτικές βάσεις. Ασπαζόµενο το

9 9 χριστιανισµό, το γένος το µιαρώτατον (2563) των Τούρκων θα αδελφοποιούνταν και θα γινόταν φίλος των Ελλήνων (ως να γενούµεν αδελφοί και να γενούµεν φίλοι, Μ2718). Για τον Έλληνα ιεράρχη η χριστιανική θρησκεία είναι η µοναδική, η οποία επιτρέπει την υπέρβαση των εσωτερικών διενέξεων µεταξύ εθνών. Εποµένως, οι οδηγίες που απευθύνει προς τους Έλληνες οι οποίοι βρίσκονται στη Βλαχία, είτε στην αυλή, είτε ως έµποροι (όσοι ς την κούρτην βρίσκεσθε και όσοι αγοραίοι, Μ424) ενόψει της βελτίωσης των τεταµένων σχέσεων µε τους γηγενείς, δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά προτροπές για την εφαρµογή των αρχών της χριστιανικής ηθικής από το φόβο της θείας τιµωρίας (µη σας κολάση ο θεός κόλασιν αιωνίαν, 440). Παραιτούµενοι από την απληστία (µε την πλεονεξίαν, Μ426, να ήστ αχόρταγοι, Μ427, να λαιµαργήσετε, Μ429, η πλεονεξία σας, Μ434), τη διάπραξη αδικηµάτων (και παύσετε και λείψετε από την αδικίαν, Μ439), τη µεταχείριση των Ρουµάνων ως καταραµένων σκύλων (ωσάν σκύλους τους έχετε πολλά ωνειδισµένους, Μ436), οι Έλληνες θα εδύναντο να περιορίσουν τη βδελυγµία των Ρουµάνων έναντί τους (και δεν µπορούν να µας ιδούν µηδέ ζωγραφισµένους, Μ435), και να τερµατίσουν τα ανθελληνικά κινήµατα (τους κάµνει ρωµαιοµάχους, Μ434). Ένα δεύτερο στάδιο της συµφιλίωσης µε τους Ρουµάνους, κατόπιν της συνειδητοποιήσεως των υπηρεσιών που τους παρέχουν αυτοί, εξασφαλίζοντάς τους την ίδια την επιβίωση στη Βλαχία (αυτ οι πτωχοί µας θρέφουσιν, Μ441), θα έπρεπε, κατά τον ιεράρχη, να δηµιουργεί εκτίµηση και αγάπη έναντι αυτών των εν Χριστώ αδελφών τους (και πρέπει να τους έχωµεν και να τους αγαπούµε / ότι µας είναι αδελφοί, πρέπει να τους τιµούµε, Μ ). Από την άλλη, η αναγκαστική υποταγή των Ρουµάνων που πραγµατοποιούσαν µερικοί Έλληνες, την οποία όχι µόνο αναφέρει, αλλά και αποδέχεται ο Ματθαίος (µη θέλοντες «ζουπούνουλε» µας κράζουν, Μ442) δεν ανταποκρίνεται φυσικά στις αρχές της χριστιανικής ηθικής. Πέραν αυτών των ασυνεπειών, το διάβηµα του Ματαθίου παραµένει αξιόλογο από το γεγονός ότι επιχειρεί να προσφέρει µια ειρηνική λύση στις δριµύτατες συγκρούσεις µεταξύ των εθνικών οµάδων της Βλαχίας στις αρχές του 17-ου αιώνα. Συµπερασµατικά, µπορούµε να ισχυριστούµε ότι ο Σταυρινός και ο Ματαθαίος Μυρέων διατηρούνται στο επίπεδο της µεσαιωνικής αντιπαράθεσης µεταξύ χριστιανοσύνης και ισλαµικού κόσµου, αλλά δεν αγνοούν, ταυτόχρονα, τις συγκρούσεις µεταξύ των αναδυόµενων βαλκανικών εθνών στο χώρο της Βλαχίας. Αµφότεροι οι συγγραφείς έχουν την πλήρη επίγνωση της µοναδικότητας και της συνέχειας του ελληνικού έθνους, ανεξαρτήτως των διάφορων διαχρονικών του ονοµασιών (Έλληνες, Μακεδόνες, Ρωµαίοι, Γραικοί), ενώ ο µητροπολίτης Μυρέων του ορίζει την ταυτότητα σε πολιτιστική κυρίως βάση.

Αναφορές στον Μεγαλέξανδρο στα ποιήματα του Σταυρινού και του Γενναίου Παλαμήδη για τον Ρουμάνο ηγεμόνα Μιχαήλ τον Γενναίο (1593-1601)

Αναφορές στον Μεγαλέξανδρο στα ποιήματα του Σταυρινού και του Γενναίου Παλαμήδη για τον Ρουμάνο ηγεμόνα Μιχαήλ τον Γενναίο (1593-1601) Αναφορές στον Μεγαλέξανδρο στα ποιήματα του Σταυρινού και του Γενναίου Παλαμήδη για τον Ρουμάνο ηγεμόνα Μιχαήλ τον Γενναίο (1593-1601) ΤUDΟR DΙΝU, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ήταν γύρω στον 11 ου αι. στα χρόνια του Αλέξιου Κομνηνού όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε με νέα διαμάχη. Άνθρωποι των γραμμάτων και μη,

Διαβάστε περισσότερα

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 1 Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 Αγαπητοί μου Αδελφοί, λίγες ημέρες μετά από τη λαμπρή πανήγυρη της Ανάστασης του Κυρίου, πλημμυρισμένοι από πνευματική χαρά εορτάζουμε σήμερα τον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο,

Διαβάστε περισσότερα

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής.

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής. ΜΑΘΗΜΑ 15 Ο ΣΥΝΑΓΜΕΝΟΙ ΣΤΗ Θ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ.

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Διαπιστώσεις Α. Δεν εντοπίζονται άμεσοι φιλολογικοί δεσμοί με τους

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφία. Μιχαήλ Βόδας Σούτσος Μεγάλος Διερµηνέας και ηγεµόνας της Μολδαβίας Dupré Louis, 1820

Εικονογραφία. Μιχαήλ Βόδας Σούτσος Μεγάλος Διερµηνέας και ηγεµόνας της Μολδαβίας Dupré Louis, 1820 Φαναριώτες Ονοµασία που δόθηκε στα µέλη της παλαιάς βυζαντινής αριστοκρατίας (µεταξύ εκείνων που δεν διέφυγαν στη Δύση ή δεν εξισλαµίσθηκαν) και σε εµπόρους από τις περιοχές του Πόντου, της Ανατολίας (:

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ. Μαρία Παντελή Γιώργος Βασιλείου

ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ. Μαρία Παντελή Γιώργος Βασιλείου ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ Μαρία Παντελή Γιώργος Βασιλείου ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Μ. Γκιόλιας, Ο Κοσμάς ο Αιτωλός και η εποχή του, Αθήνα 1972 Ιωάννης Μενούνος, Κοσμά Αιτωλού Διδαχές, Αθήνα 1979 Αρτ. Ξανθοπούλου-Κυριακού, Ο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός

Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός ΦΑΣΗ Β: 2 ο δίωρο Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός (θεμελιωτισμός) εκφράζονται οι τάσεις εμμονής

Διαβάστε περισσότερα

Σύννεφα στον ορίζοντα της Αγιας Σοφιάς της Πόλης Kωνσταντινούπολη, του Νίκου Μαγγίνα

Σύννεφα στον ορίζοντα της Αγιας Σοφιάς της Πόλης Kωνσταντινούπολη, του Νίκου Μαγγίνα Σύννεφα στον ορίζοντα της Αγιας Σοφιάς της Πόλης Kωνσταντινούπολη, του Νίκου Μαγγίνα Η αρχή έγινε με τον Ναό της Αγίας Σοφίας Νικαίας και ακολούθησε εκείνος της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας. Και οι δύο, κατόπιν

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

Ολοι είμαστε αδέλφια

Ολοι είμαστε αδέλφια ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά Γ Δημοτικού (Μέρος Α ) Ολοι είμαστε αδέλφια ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Γ Δημοτικού Ολοι είμαστε αδέλφια (Μέρος A )

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία 3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία Εισαγωγή Και οι τρεις γεννήθηκαν τον 4ο αιώνα μ.χ., στα Βυζαντινά Χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

Φανερωμένη Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα

Φανερωμένη Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα Φανερωμένη 2017.09.24 Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα μας και εμείς οι χριστιανοί της Σύρου, αλλά και ευλαβείς

Διαβάστε περισσότερα

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus ISSP 1998 Religion II - Questionnaire - Cyprus Για σας. Είμαστε από το Κέντρο Ερευνών του Cyprus College. Kάνουμε μια διεθνή έρευνα για κοινωνικές και ηθικές αντιλήψεις. Η έρευνα αυτή γίνεται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ!

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! (There is only one God) Πού μπορείς να πάς ώστε να απομακρυνθείς από το Θεό; Ο Θεός γεμίζει κάθετόπο και χρόνο. Δεν υπάρχει τόπος χωρίς να είναι εκεί ο Θεός. Ο Θεός μίλησε μέσα

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές να 1. Διατυπώνουν τους προβληματισμούς τους γύρω από τη λατρεία. 2. Υποστηρίζουν με επιχειρήματα ότι στη χριστιανική θρησκεία η λατρεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗ ΣΤΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗ ΣΤΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗ ΣΤΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΣΧΊΣΜΑ Με τον όρο Σχίσμα εννοούμε τη διάσπαση της χριστιανικής εκκλησίας σε Ανατολική Ορθόδοξη και Δυτική Καθολική, που συνέβη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά B Δημοτικού (Μέρος Α ) Ομορφος κόσμος ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Β Δημοτικού Ομορφος κόσμος (Μέρος A ) Συγγραφική ομάδα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. Α.ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ Β. ΑΠΟΤΗΡΩΜΗΣΤΟΒΥΖΑΝΤΙΟ 1 Τα ελληνιστικά βασίλεια Ελληνιστικός : από το ρήµα ελληνίζω, δηλ. µιµούµαι τους Έλληνες Ήταν τα βασίλεια

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες. Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα

Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες. Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα Cleopatra (Κλεοπάτρα) 69 30 π.χ. Αίγυπτος Βασίλισσα Η Κλεοπάτρα γεννήθηκε το 69 π.x και βασίλεψε στην

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ Β' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ Β' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ Β' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Συγγραφείς 1. Δημήτριος Λ. Δρίτσας, Δρ Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος 2. Δημήτριος Ν. Μόσχος, Δρ Θεολογίας, Καθηγητής Λυκείου Αναβύσσου 3. Στυλιανός Λ. Παπαλεξανδρόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα Όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει τα λόγια: «Σε βαπτίζω στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» είτε έχουμε βαπτιστεί είτε όχι (δείτε Ματθ. 28/κη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 4: Ιστορικό πλαίσιο 6 ου αιώνα. Βυζαντινή Ιστοριογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Προκόπιος και Μαλάλας: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί

Διαβάστε περισσότερα

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 ΕΝΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΓΕΜΑΤΟ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. 33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Ρωμαϊκές λεγεώνες

Διαβάστε περισσότερα

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα = η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια και στην Εγγύς Ανατολή, κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ως αποτέλεσμα της παρακμής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική.

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική. ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ECTS ECTS 1. Mεθοδολογία και κριτική του κειμένου της Καινής Διαθήκης. 2. Ζητήματα Ερμηνείας και Ερμηνευτικής της Καινής

Διαβάστε περισσότερα

Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών

Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών 5 Νοεμβρίου 2018 «Βατάτζεια 2018» / Επικαιρότητα Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών αυτοκρατόρων, φιλόχριστος

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Υπαπαντή του Κυρίου «θα είναι σημείο αντιλεγόμενο, για να φανερωθούν οι πραγματικές διαθέσεις πολλών» (Λουκ. 2, 34-35) Διχογνωμία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΡΕΝ ΚΙΡΚΕΓΚΩΡ

ΣΟΡΕΝ ΚΙΡΚΕΓΚΩΡ http://hallofpeople.com/gr.php?user=κίρκεγκωρ ΣΟΡΕΝ ΚΙΡΚΕΓΚΩΡ Απόσπασμα από Το κεντρί της ύπαρξης, μετάφραση: Κώστας Νησιώτης «Μια φορά ζούμε», λέει ένας, και θέλει να πάει στο Παρίσι πριν πεθάνει. «Μια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

παρακαλώ! ... ένα βιβλίο με μήνυμα

παρακαλώ! ... ένα βιβλίο με μήνυμα παρακαλώ!... ένα βιβλίο με μήνυμα Ένα μήνυμα πού δίνει απάντηση στο βασικό ερώτημα ποιος είναι ο σκοπός της ζωής. Ένα μήνυμα πού ανταποκρίνεται σε κάθε ερωτηματικό και αμφιβολία σου. Η βίβλος μας φανερώνει

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Ερωτήσεις Επανάληψης 1 Οι Θεολογικές Δηλώσεις στην Συστηματική Θεολογία Διάλεξη Τρίτη από την σειρά Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΥΣΣΕΙΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΟΔΥΣΣΕΙΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Â Αφηγηματική τεχνική είναι η προοικονομία. Με όσα αναφέρει ο ποιητής σε κάποιους στίχ ους, μας προϊδεάζει (μας δίνει μια ιδέα) τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν, ώστε να είμαστε λίγο πολύ προετοιμασμένοι

Διαβάστε περισσότερα

ιονύσιος Σολωµός ( )

ιονύσιος Σολωµός ( ) ιονύσιος Σολωµός (1798 1857) Ένας από τους σηµαντικότερους νεοέλληνες ποιητές. Είναι ο εθνικός µας ποιητής Ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηµατικά τη δηµοτική γλώσσα Αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της Θρησκευτικής Εµπειρίας στη Διαπροσωπική Θεωρία Ψυχανάλυσης του Erich Fromm: Προεκτάσεις στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών

Η έννοια της Θρησκευτικής Εµπειρίας στη Διαπροσωπική Θεωρία Ψυχανάλυσης του Erich Fromm: Προεκτάσεις στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών Η έννοια της Θρησκευτικής Εµπειρίας στη Διαπροσωπική Θεωρία Ψυχανάλυσης του Erich Fromm: Προεκτάσεις στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών Erich Fromm (1900-1980) Γεώργιος Χαλκιάς Σχολικός Σύµβουλος

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελιώδης αντίθεση που διατρέχει ολόκληρο το έργο και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονές του. Απαντάται με ποικίλες μορφές και συνδέεται με

Θεμελιώδης αντίθεση που διατρέχει ολόκληρο το έργο και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονές του. Απαντάται με ποικίλες μορφές και συνδέεται με Θεμελιώδης αντίθεση που διατρέχει ολόκληρο το έργο και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονές του. Απαντάται με ποικίλες μορφές και συνδέεται με προβληματισμούς για την αλήθεια και τη γνώση. Απηχεί τις

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ Η παγκοσμιοποίηση έχει διαταράξει την παραδοσιακή διεθνή κατάσταση. Σαρωτικές αλλαγές, οικονομικές και κοινωνικές συντελούνται ήδη, η ροή των γεγονότων έχει επιταχυνθεί και η πολυπλοκότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων 1. Ποια είναι τα βιβλία της Καινής Διαθήκης 1. Ιστορικά Ευαγγέλια 1. κατά Ματθαίον 2. κατά Μάρκον 3. κατά Λουκάν 4. κατά Ιωάννην 5.Πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας,

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Κηπουρός Κεμαλικότεροι του Κεμάλ Θράκη 2006,

Χρήστος Κηπουρός Κεμαλικότεροι του Κεμάλ Θράκη 2006, 1 Κεμαλικότεροι του Κεμάλ Copyright 2006 Χρήστος Κηπουρός Μαυρομιχάλη 13 Διδυμότειχο xkipuros@otenet.gr Εικόνα εξώφυλλου: Αναμνηστική φωτογραφία με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην Ξάνθη. Στο μέσον ο τότε

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ )

Κεφάλαιο 1. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 1 Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ. 178 181) Μετά την ήττα στον πόλεµο µε την Τουρκία, το 1897, το ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή. Οδηγός μελέτης

Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή. Οδηγός μελέτης Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή Οδηγός μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Το περίγραμμα το μαθήματος; με αποσπάσματα και περιλήψεις του

Διαβάστε περισσότερα

Βηθλεέμ Ιστορικές και θρησκευτικές αξιώσεις

Βηθλεέμ Ιστορικές και θρησκευτικές αξιώσεις 26/12/2018 Βηθλεέμ Ιστορικές και θρησκευτικές αξιώσεις / Επικαιρότητα Η πόλη της Βηθλεέμ είναι ένας προορισμός μεγάλου ενδιαφέροντος όχι μόνο θρησκευτικού αλλά και ιστορικού. ΘΕΜΑ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

11. Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες

11. Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες 11. Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες Συλλογή-επιλογή:Μ. ΛΟΟΣ Μετάφραση: Μ. ΣΚΟΜΠΑ Επιµέλεια: Β. ΚΑΝΤΖΑΡΑ Κλεοπάτρα 69 30 π.χ. Αίγυπτος -Βασίλισσα Η Κλεοπάτρα γεννήθηκε το 69 π.χ. Βασίλεψε στην Αίγυπτο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 7 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 7 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 7 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ. : ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ. : ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ----- Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Θρησκευτική ελευθερία: Ορισμός, Έννοια αναφορά στο Ελληνικό Σύνταγμα Η ανεξιθρησκία στην Ελλάδα Αναλογία θρησκειών Σχέσεις Εκκλησίας και πολιτείας Παγκόσμιο συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

«Έχουμε χρέος να συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας»

«Έχουμε χρέος να συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας» 11/03/2019 «Έχουμε χρέος να συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας» Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Φθιώτιδος Με την παρουσία των Καθηγουμένων Ιερών Μονών της Μητροπόλεως Φθιώτιδος, Ιερέων της πόλεως Λαμίας και πλήθους

Διαβάστε περισσότερα

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά

Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά π. Αλέξανδρου Σμέμαν Η επόμενη Κυριακή ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μια περιορισμένη νηστεία αποχή κρέατος»

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο

Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο 31 Ιανουαρίου 2019 Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο / Επικαιρότητα Όταν ο άνθρωπος έχει ειρήνη μέσα του και βεβαιωθεί η ψυχή του ότι όντως

Διαβάστε περισσότερα

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι Εσωτερική κρίση εξωτερικοί κίνδυνοι 1054-10811081 Στο σημερινό μάθημα θα δούμε: 1. τα εσωτερικά προβλήματα 2. τους εξωτερικούς κινδύνους 3. κυρίως τη μάχη στο Ματζικέρτ και τις συνέπειές της Ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν).

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΜΑΘΗΜΑ 25 Ο ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. «Κατ οίκον εκκλησία» 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 8 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 8 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 8 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Χώρος: Νεοχώρι Κρήτης Χρόνος: 1925-1930 (περίοδος Β Παγκοσμίου πολέμου) Πρόσωπα Οικογένεια Φτενούδου Πατέρας: Μιχαήλος Μητέρα:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν» 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς. Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς. Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Σχολική Χρονιά 2012-2013 Κ ε ί μ ε ν α Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κείμενα προς συνανάγνωση συνεξέταση Έριχ Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων 1 ΙΣΤΟΡΙΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Οι Βούλγαροι Οι Ονογούροι Βούλγαροι. Οι πρώτες Βουλγαρικές φυλές πρέπει να έφθασαν στην περιοχή ανάμεσα στον Καύκασο και την Αζοφική Θάλασσα στα

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6400 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1o ΘΕΜΑ 1.α. Να επιλέξετε και να γράψετε τη σωστή απάντηση για κάθε ομάδα από τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1. Η ομηρική εποχή ονομάζεται επίσης:

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Ελληνιστές και Αντιόχεια. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

Η Παύλεια Θεολογία. Ελληνιστές και Αντιόχεια. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Παύλεια Θεολογία Ελληνιστές και Αντιόχεια Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία Ευαγγελισμός Ευαγγελισμός είναι η ανακοίνωση στην Παναγία της καλής είδησης ότι θα γεννήσει τον Μεσσία, αυτόν που υποσχέθηκε ο Θεός και περίμενε

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Ο εθελοντισμός εκφράζεται με ένα πλήθος τρόπων, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικό του κοινωνικό χαρακτήρα και μέθοδο δράσης.

Ο εθελοντισμός εκφράζεται με ένα πλήθος τρόπων, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικό του κοινωνικό χαρακτήρα και μέθοδο δράσης. Ο εθελοντισμός εκφράζεται με ένα πλήθος τρόπων, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικό του κοινωνικό χαρακτήρα και μέθοδο δράσης. Κοινό χαρακτηριστικό όμως όλων είναι η συμμετοχή τους στην υπεράσπιση

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α6: Οι θεολόγοι του 13ου αιώνα Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 2 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 2 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 2 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1) «Το πιο γλυκό ψωμί», Λαϊκό παραμύθι 2) «Ύπνε μου κι έπαρέ μου το», Δημοτικό τραγούδι 3) «Ένας αϊτός περήφανος», Κλέφτικο τραγούδι 4) «Η Νέα Παιδαγωγική»,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα στα Βαλκάνια και στον κόσµο χθες, σήµερα και αύριο

Η Ελλάδα στα Βαλκάνια και στον κόσµο χθες, σήµερα και αύριο Η Ελλάδα στα Βαλκάνια και στον κόσµο χθες, σήµερα και αύριο Χωρίς αµφιβολία οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές, ποιητές και φιλόσοφοι πρώτοι έχουν αναπτύξει τις αξίες πάνω στις οποίες θεµελιώνεται η Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια ( ) Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του

Ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια ( ) Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του Ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια (1904-1908) Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του είχε επεκταθεί σε όλη τη σημερινή Μακεδονία μέχρι και

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Ἱστορίης Ἐπίσκεψις Μάθημα: Βυζαντινή Ιστορία ιδάσκουσα: Ειρήνη Χρήστου Ειρήνη Χρήστου Βυζαντινή Ιστορία Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

Τάσσης Βασίλειος 12ο Λύκειο

Τάσσης Βασίλειος 12ο Λύκειο Η εποχή του Περικλή Ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος Επέκταση της εμπορικής επιρροής των Αθηναίων στην Δύση (ίδρυση της αποικίας των Θουρίων το 444/3 π.χ.) Ο Πειραιάς εξελίσσεται στο κυριότερο εμπορικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ

ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ 3 o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ Σ.Χ. ΕΤΟΣ 2011-2012 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΜΑΣ» ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ Εργασία του μαθητή: Μαγγιώρου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8. Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής

Κεφάλαιο 8. Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής 1 Κεφάλαιο 8 Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής Ανάµεσα στους δασκάλους του Γένους ξεχωρίζουν για τη δράση τους ο λόγιος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής, ένας Έλληνας φιλόλογος

Διαβάστε περισσότερα

"ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑΣ" του Δημητρίου Α. Φιλάρετου

ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑΣ του Δημητρίου Α. Φιλάρετου Παρουσίαση βιβλίου από τον Κ. Γ. Νικολουδάκη, Δεκ. 2015 Ιαν. 2016 "ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑΣ" του Δημητρίου Α. Φιλάρετου Υπότιτλος στο εξώφυλλο: -ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΥ ΛΟΓΟΥ -Ο ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Αδέλφια στο σχολείο Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου Οι μαθήτριες του Χριστού Κάποτε, μια γυναίκα, που ονομαζόταν Μάρθα, υποδέχτηκε στο σπίτι της τον Ιησού. Η Μάρθα, ήταν αδελφή του

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:..

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:.. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02 /06/2017 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή: Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

Αρνητική απάντηση για τέλεση Θείας Λειτουργίας στα Κατεχόμενα- Υπό κατάρρευση Ναοί- Θέλουν να κάνουν Ιστορική Μονή Τέμενος

Αρνητική απάντηση για τέλεση Θείας Λειτουργίας στα Κατεχόμενα- Υπό κατάρρευση Ναοί- Θέλουν να κάνουν Ιστορική Μονή Τέμενος 11/04/2019 Αρνητική απάντηση για τέλεση Θείας Λειτουργίας στα Κατεχόμενα- Υπό κατάρρευση Ναοί- Θέλουν να κάνουν Ιστορική Μονή Τέμενος Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Αρνητική ήταν η απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Συμπλήρωση κενών ακόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπιστήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Οι βυζαντινοί ήταν καλά πληροφορημένοι για τις γειτονικές χώρες από δικούς τους ανθρώπους. Όταν έφταναν επισκέπτες, έμποροι, μισθοφόροι ή στρατιωτικοί φυγάδες, ή ακόμα κρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Φίλες και φίλοι, Αγαπημένε μου Γιαννάκη Μάτση,

Φίλες και φίλοι, Αγαπημένε μου Γιαννάκη Μάτση, Χαιρετισμός Προέδρου της Δημοκρατίας κατά την παρουσίαση του βιβλίου της Δόξας Κωμοδρόμου «Κυριάκος Μάτσης Η φυσιογνωμία ενός στοχαστή που τάχθηκε στον αγώνα της ΕΟΚΑ 16 Νοεμβρίου 2017 Φίλες και φίλοι,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38)

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ (Διασκευή ομιλίας στον Γυμνότοπο την 1/6/2003) 1. Το δράμα του σκοταδιού Σήμερα το Ευαγγέλιο μας μίλησε για έναν «τυφλό εκ

Διαβάστε περισσότερα