των Συλλόγων μας ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΤΡΑΓΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ

Transcript

1 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ αλλά και ματαιώσεις εκδηλώσεων και κυκλοφοριακό κομφούζιο Εκπληκτική επιτυχία του 2ου Tουρνουά μπάσκετ Τιτάρου Με προβλήματα και ατυχή γεγονότα αλλά και καλές στιγμές και πολλούς επισκέπτες έφυγε το φετινό καλοκαίρι. Αρχές Αυγούστου κι ενώ κανονικά οι γιορτινές εκδηλώσεις θα πύκνωναν, το τραγικό γεγονός του θανάτου του αντιπροέδρου του Τοπικού Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότη- ΤΡΑΓΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ Έχασε τη ζωή του σε εργατικό ατύχημα ο αντιπρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Σε εργατικό ατύχημα, στις 6 Αυγούστου, στη Φλώρινα, όπου υλοτομούσε ομάδα δασεργατών μας, βρήκε τραγικό θάνατο ο μόλις 30 χρονών Γιώργος Κρατσιώτης, αντιπρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Λιβαδίου. Η είδηση συντάραξε την μικρή μας κοινωνία, εκδηλώσεις ματαιώθηκαν και το υπόλοιπο του καλοκαιριού κύλησε συγκρατημένο σε χαμηλούς τόνους. Να σημειωθεί ότι ο Γιωργάκης δεν ήταν το πρώτο θύμα αυτού του δύσκολου και ριψοκίνδυνου επαγγέλματος. Στο παρελθόν έχουμε θρηνήσει και πολλούς άλλους που έχασαν τη ζωή τους στους τόπους της δουλειάς και του μόχθου. Σύλλογοι Λιβαδιωτών στηρίξτε τις Τράπεζες αίματος των Συλλόγων μας Συμπατριώτες και Φίλοι τας Λιβαδίου, Γιώργου Κρατσιώτη, προκάλεσε τη ματαίωση του ετήσιου χορού του Εξωραϊστικού Συλλόγου αλλά και της Δασεργατικής γιορτής (μουλαροδρομίες). Άλλες εκδηλώσεις, πάντως, όπως οι παιδικές θεατρικές παραστάσεις και οι καθιερωμένες εκδηλώσεις του 15αύγουστου πραγματοποιήθηκαν κανονικά. Την παράσταση έκλεψε το 2ο Τουρνουά Μπάσκετ Τιτάρου που για μια εβδομάδα κράτησε ζωηρό το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων. Οι πολλοί επισκέπτες έφεραν και πολλά αυτοκίνητα και, καθώς κάποιοι δε θέλησαν να αλλάξουν τη συνήθειά τους να παρκάρουν οπουδήποτε, ακόμη και στο κέντρο, ακόμη και μέρες και ώρες αιχμής, προέκυψε κυκλοφοριακό κομφούζιο. Η αποχώρηση των επισκεπτών έδωσε ήδη χώρο στα προβλήματα και τις προκλήσεις του επερχόμενου, δύσκολου κατά τα φαινόμενα, χειμώνα. Οι κτηνοτρόφοι διαπραγματεύονται την τιμή στο γάλα και η προετοιμασία για τη θέρμανση προσκρούει σε περίεργες μεθοδεύσεις στη διανομή των καυσόξυλων. Μετά από δραστική ανταπόκριση και στήριξη των συμπατριωτών μας ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Αλλαγές ωστόσο αποφασίστηκαν στη συνέλευση του καλοκαιριού Με εκκαθάριση του αρχείου των συνδρομητών, αποφασίστηκε να ξεκινήσει η προσπάθεια να διασφαλιστεί η οικονομική επιβίωση της εφημερίδας. Η συνέλευση έκρινε ότι αυτό είναι απαραίτητο πριν προχωρήσουμε σε αλλαγές που θα αφορούν στη δομή της εφημερίδας. Οι αυξημένες συνδρομές του καλοκαιριού, αλλά και οι πολλές ενισχύσεις, δίνουν μια ανάσα, δεν αποτελούν ωστόσο μόνιμη λύση και η εφημερίδα πρέπει να σταθμίσει επακριβώς τις δυνατότητές της. ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ Ένας επίτιμος Δημότης που έφυγε για πάντα από κοντά μας Στις αρχές Αυγούστου, έφυγε από κοντά μας για πάντα ένας αξιόλογος άνθρωπος, ένας μεγάλος αγωνιστής, ένας επιφανής πολίτης, ένας λάτρης του Λιβαδίου. Ο Γιάννης Τριάρχου, φίλος πάντα της προόδου, στήριξε σε όλη του τη ζωή όχι μόνο το Λιβάδι γενικά και τους απανταχού Λιβαδιώτες με το δικό του μοναδικό τρόπο αλλά και τον Εξωραϊστικό Σύλλογο και την εφημερίδα μας ειδικότερα. Θα μας λείψουν ο μεστός καλός του λόγος, οι παροτρύνσεις του που πάντα εκτιμούσαμε και προσδοκούσαμε. Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος και η εφημερίδα Λ εύχονται να είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει. Γιατί μπαμπά ; Mπαμπά... κάνε κάτι, δεν αντέχω άλλο! Καλό χειμώνα ένα μικρό παιδί Καλοκαίρι! Παρ όλες τις δυσκολίες, τις οικονομικές κυρίως, λίγο έως πολύ ο καθένας μας, επηρεασμένος από τη χαλαρότητα και την ανεμελιά της ηλιοφάνειας, της θάλασσας και του βουνού, προσπάθησε να ξεπεράσει ή να ξεχάσει τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση. Η πιο συχνή έξοδος από το σπίτι, η συναναστροφή με περισσότερο κόσμο και κυρίως η απομάκρυνση από την τηλεόραση, βοήθησαν στο να καλυτερεύσει ίσως η ψυχολογία μας. Φθινόπωρο! Και να όλοι μας μπροστά στην τηλεόραση, για να μάθουμε τι μας περιμένει Κι εκείνη να μας βομβαρδίζει καθημερινά ότι είναι απαραίτητη η φορολογική καταιγίδα, η μείωση μισθών και συντάξεων, η αύξηση του φόρου υγραερίου, του πετρελαίου και πάει λέγοντας. Αγανακτισμένος κάποια στιγμή, την κλείνεις και πας να ξαπλώσεις. Έλα όμως που δε σου «κολλάει» ύπνος, σκέφτεσαι, σκέφτεσαι κι άκρη δε βρίσκεις. Αποφασίζεις ως άνεργος να ξενιτευτείς, ως γονιός να περικόψεις τα περιττά έξοδα (π.χ. Βολεύεται η κατάσταση με την περσινή τσάντα και τετράδια, τις περσινές ενδυμασίες και παπούτσια. Όσο δε για τα φροντιστήρια και τις άλλες δραστηριότητες, τις παραπέμπεις για το μέλλον.) και ως εργαζόμενος να επαναπαυτείς στην ιδέα ότι καλά είμαι εγώ που παίρνω από πεντακόσια έως χίλια ευρώ, αφού υπάρχουν και χειρότερα. Σου μένει τώρα να αντιμετωπίσεις και το μεγάλο αγκάθι της εποχής, τη θέρμανση. Το ψάχνεις, το ξαναψάχνεις κι αποφασίζεις να περιορίσεις τους χώρους που θα θερμάνεις στο σπίτι (σαν τον παλιό καλό καιρό, όλοι μαζί σ ένα δωμάτιο), να ξετρυπώσεις και καμιά φλοκάτη από τα μπαούλα της γιαγιάς, και μήπως καυσόξυλα, μήπως pellet, μήπως κάτι πιο έξυπνο από αυτό που θα κάνουν οι άλλοι. Τρομοκρατία! Δεν είναι μια από τις τέσσερις εποχές, είναι η εποχή μας. «Το Η συνέχεια στη σελίδα 3

2 2 Μικρά & μεγάλα σχόλια και νέα Η καλύτερη μεταγραφή του καλοκαιρού Ο «Μέσι» του σερβιρίσματος, Κωνσταντινίδης Χρήστος, με πάρα πολλά ένσημα ως επαγγελματίας σερβιτόρος στη συμπρωτεύουσα, φέτος, ολόκληρο το καλοκαίρι, πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε κεντρικό καφενείο της πλατείας μας. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με αμέτρητες γνώμες τακτικών θαμώνων, ήταν άκρως εντυπωσιακό. Σβελτάδα, φινέτσα, ντρίπλες αλλά και ωραίες φάσεις μέσα στην περιοχή του πλάτανου ήταν σε καθημερινή βάση. Μπράβο στον ιδιοκτήτη του καφενείου. Ατυχία τους να έχουν παιδιά στις πόλεις! Δεν τους δίνουν λέει καυσόξυλα επειδή τον χειμώνα επισκέπτονται τα παιδιά τους στις πόλεις! Μούγγα λοιπόν τα γεροντάκια, γιατί αν αποφασίσουν να τους στείλουν πίσω στο χωριό... δεν τη βγάζουν. Απίστευτο; Εκτός λειτουργίας ο ιστότοπος Μπιστιριές Από τα μέσα Αυγούστου έως σήμερα η ηλεκτρονική πύλη mpistiries.com έχει τεθεί εκτός λειτουργίας. Όπως πληροφορούμαστε, οι διαχειριστές ετοιμάζουν κάποιες αλλαγές για να γίνει πιο εύχρηστος ο ιστότοπος. Το σίγουρο είναι ότι σε πολλούς λιβαδιώτες, ιδίως της διασποράς, έχει λείψει το «Μπιστιριές». Ελπίζουμε σύντομα να ξαναλειτουργήσει ανανεωμένο και έγκυρο. Φανταράκι ο πρόεδρος Στις 10 Σεπτέμβρη 2012 ο πρόεδρος του συλλόγου μας, Κοκκινοπλίτης Β. Ξενοφών, παρουσιάστηκε σε στρατόπεδο της Αυλώνας για να εκτίσει τη στρατιωτική του θητεία. Το Υγειονομικό σώμα τον υποδέχθηκε και για ένα 9μηνο θα τον γαλουχήσει. Η εφημερίδα εύχεται στον πρόεδρο ανώδυνη και ωφέλιμη στρατιωτική θητεία. Εξάλλου, ένα 9μηνο είναι θα περάσει. Στοιχειωμένοι κάδοι! Σκηνές απείρου κάλλους άρχισαν να διαδραματίζονται σε γειτονιές. Καθώς τα σκουπίδια στους κάδους γίνονται βουνό και ξεχειλίζουν, μέχρι να έρθουν να τα μαζέψουν, κανείς δεν τα θέλει στη γειτονιά του. Κι επειδή διαθέτουν και ρόδες οι άτιμοι οι κάδοι... έμαθαν και να περπατούν, ειδικά τη νύχτα, και να αλλάζουν θέση! Αχ ρε Καλλικράτη που μας στοίχειωσες και τους κάδους. ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης (Φούρνος πλατείας) τηλ.: ή , Καψάλης Νίκος τηλ.: , Μεταξιώτης Αντώνης «Αρχοντικό» τηλ.: , Ψαλλίδας Κώστας τηλ.: Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης τηλ.: , Καπέτης Βαγγέλης τηλ.: , Καρανίκας Τάκης τηλ.: , Κοντοφάκας Αθανάσιος τηλ.: , Καψάλης Θάνος τηλ: , Μαρώσης Γιώργος τηλ.: , Ντάμπου Κατερίνα τηλ.: , Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: , Τζέβος Κώστας τηλ.: Λάρισα: Γαλάνη Αυγή τηλ.: , Σαλαβέρης Κώστας τηλ.: Ελασσόνα: Πάππας Λάζαρος τηλ.: Θεσ/νίκη : Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: , Παμπέρης Βαγγέλης τηλ.: Για οποιοδήποτε άλλο θέμα που αφορά την εφημερίδα: διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα, απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή: Πάππας Λάζαρος τηλ.: , Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: , Μαρώσης Γιώργος τηλ.: , Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: ή στα atzias@yahoo.com και gmarosis@yahoo.gr είτε στην Συντακτική Επιτροπή. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ Οι συνδρομητές μας του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) μπορούν να καταθέτουν τις συνδρομές τους στον ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ της Α.Τ.Ε με IBAN:GR Θα πρέπει οπωσδήποτε στην εντολή μέσω τράπεζας, να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του καταθέτη. ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Δημ. Κοιν.: Κ.Ε.Π.: A/T Λιβαδίου: Ιατρείο: Φαρμακείο: Δημ. Ξενώνας: Γ.Π.Σ.: ΕΛΤΑ: Λύκειο: Γυμνάσιο: Δημ. Σχολείο: Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ Εκδότης: Ξενοφών Κοκκινοπλίτης (ο/η εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Θάνος Καψάλης, τηλ: , akapsalis57@gmail.com Μπάμπας Λάζαρος, τηλ.: , saba@otenet.gr Κώστας Τζέβος, τηλ.: , ktzelivadi@gmail.com Φωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας Φιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης, Φαρδής Γιώργος, Παμπέρης Δήμος, Γκρίζου Ελένη, Παπαστεργίου Γρηγόρης, Παμπέρης Βαγγέλης, Καρανίκας Δημήτρης, Τζέβος Κων/νος, Κοντοφάκας Αθανάσιος, Γκατζούνης Γιάννης, Βασίλης Πλάτανος, Πάππας Λάζαρος. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: & Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20, Εξωτερικού 30 Ηλεκτρονική Δ/νση: ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ - ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: ΝΤΑΜΠΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΕΛΓΙΟ: ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΑΝΑΔΑΣ: ASPRAKIS HELEN BOZZINIS, ΜΠΕΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΛΛΑΝΔΙΑ: ΦΟΥΡΚΙΩΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΘΗΝΑ: ΚΟΚΚΙΝΟΠΛΙΤΗΣ ΚΩΣΤΑΣ, ΚΑΡΑΝΙΚΑ ΣΟΥΛΑ, ΚΟΝΤΟΦΑΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΚΟΛΛΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΚΟΥΝΟΥΠΑΚΗ ΘΕΑΝΩ, ΤΑΖΕΣ ΤΑΣΟΣ, ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΥ ΞΑΝΘΗ, ΚΟΚΚΙΝΟΠΛΙΤΗ ΚΛΕΟΝΙΚΗ, ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ, ΠΑΝΑΓΟΥΛΑΚΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΑΜΥΝΤΑΙΟ: ΠΙΠΕΡΙΔΟΥ ΦΑΝΗ ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ: ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ ΑΝΝΑ ΑΡΝΑΙΑ: ΓΚΟΤΣΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΕΡΟΙΑ: ΔΑΝΤΣΟΥΛΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΒΟΛΟΣ: ΓΚΡΙΖΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΜΗΤΣΙΚΩΣΤΑ ΕΛΕΝΗ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ: ΣΠΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑ: ΚΑΡΑΣΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ, ΛΕΚΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ: ΔΑΜΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΜΗΤΩΝΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΚΟΚΚΙΝΟΠΛΙΤΗ ΦΑΝΗ, ΚΟΝΤΟΦΑΚΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΑΝΗ, ΒΑΣΚΑΛΗ ΜΕΡΟΠΗ, ΔΑΝΤΣΟΥΛΗ ΑΡΤΕΜΗ, ΚΑΠΕΤΗΣ ΕΥΡΥΠΙΔΗΣ, ΜΑΡΑΒΕΑ ΚΑΡΡΑ ΑΣΠΑΣΙΑ, ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΖΩΤΣΙΚΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, ΜΑΓΙΑΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΑΔΟΥ ΠΟΠΗ, ΣΠΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ, ΠΑΠΑΣ ΝΤΙΝΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΠΙΣΤΗ, ΓΚΡΙΖΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΔΕΡΒΕΝΗ ΛΙΤΣΑ, ΑΣΤΕΡΙΑΔΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΕΛΕΝΗ, ΜΠΟΛΗ ΜΑΡΙΑ, ΜΑΚΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, ΧΑΛΚΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΤΕΑ ΦΩΚΙΔΑΣ: ΓΙΑΓΚΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΑ: ΡΑΠΤΗΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ: ΝΤΑΜΠΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑ: ΚΑΠΕΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΝΙΚΟΣ, ΨΑΛΛΙΔΑΣ ΣΠΥΡΟΣ, ΧΑΣΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΤΣΙΟΚΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΡΑΠΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΚΑΠΕΤΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ, ΔΑΜΑΛΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ, ΓΕΡΑΣΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΘΩΜΑΣ, ΔΕΡΜΕΝΤΖΟΓΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ, ΣΦΗΚΑΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ, ΠΑΣΧΟΥΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΚΑΡΑΙΣΚΟΥ ΒΟΥΛΑ, ΚΑΚΑΜΑΚΑ ΚΑΡΡΑ ΛΙΤΣΑ, ΠΕΖΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΙΛΚΙΣ: ΠΑΡΔΑΛΗ ΦΑΝΗ ΚΟΖΑΝΗ: ΧΑΛΚΙΔΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΛΑΡΙΣΑ: ΔΑΛΕΡΑΣ ΦΩΤΗΣ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΣΑΛΑΒΕΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΜΟΣΧΗ ΜΑΙΡΗ, ΓΚΑΤΖΟΥΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΜΠΑΖΟΥΚΗΣ ΦΩΤΗΣ, ΝΤΑΜΠΟΣ ΗΛΙΑΣ, ΠΑΠΠΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΦΑΚΑΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΚΑΠΕΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ, ΚΟΥΤΣΙΑΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΗΜΝΟΣ: ΚΑΡΑΝΙΚΑ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΛΙΒΑΔΙ: ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΜΗΤΩΝΑΣ ΣΑΚΗΣ, ΦΑΚΑΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, ΒΑΛΛΑ ΓΙΟΥΛΗ, ΘΕΟΔΩΡΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ, ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΓΑΛΑΝΗΣ ΣΑΚΗΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΞΕΝΟΦΩΝ, ΜΟΣΧΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΚΑΨΑΛΗΣ ΝΙΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΨΑΛΛΙΔΑ ΑΝΝΑ ΝΕΑ ΜΟΥΔΑΝΙΑ: ΓΙΑΓΚΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΡΟΒΑΤΑΣ ΣΕΡΡΩΝ: ΤΣΑΝΟΥΣΑ ΜΑΡΙΑ ΡΟΔΟΛΙΒΟΣ: ΓΚΡΙΖΟΥ ΜΑΡΙΑ-ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: ΜΠΑΛΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΝΙΑ: ΤΖΑΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ Καρανίκας Γεώργιος 20 Καραΐσκος Νίκος 30 Δαμαλής Ιωάννης αντί στεφάνου στη μνήμη του αγαπημένου συζύγου, πατέρα και παππού ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΟΥΤΣΙΑΗ Η σύζυγος Κούλα Κουτσιάη, τα τέκνα και τα εγγόνια 30 στη μνήμη της θείας μας ΦΑΝΗΣ ΣΥΝΕΦΑΚΗ-ΣΟΦΡΩΝΑ Φώντας Νίκη Κυλώνη 100 στη μνήμη των αγαπημένων μας : ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΔΑΚΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝΝΗ ΤΡΙΑΡΧΟΥ Οικ. Ελένης Χατζημιχάλη 50 αντί στεφάνου στη μνήμη της αγαπημένης μας κουνιάδας και θείας ΕΥΑΝΘΙΑΣ ΠΑΠΠΑ Κούλα Κουτσιάη και τέκνα 50 αντί στεφάνου στη μνήμη της ΕΥΑΝΘΙΑΣ ΠΑΠΠΑ Κούλα Καραμπίκα και τα εγγόνια Θωμάς Βίκη 100 αντί στεφάνου στη μνήμη της τόσο καλόκαρδης, πάντα πρόσχαρης, φιλόξενης, ακούραστης και πολυαγαπημένης μας αδελφής και θείας ΕΥΑΝΘΙΑΣ ΠΑΠΠΑ Θα είναι πάντα στην καρδιά μας και στη θύμησή μας Η αδελφή της Μαργαρίτα Παναγουλάκη, τα ανήψια της Μίνα Παναγουλάκη Τάσος Δόκος - Ρούλα Παναγουλάκη Θανάσης Κατσακιώρης και τα παιδιά τους. 50 στη μνήμη της αγαπημένης μας ΕΛΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ- ΚΥΛΩΝΗ Οικ. Βασ. Κυριακόπουλου ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΓΑΜΟΙ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΠΙΣΜΠΑ ΓΛΥΚΕΡΙΑ, ΓΚΑΡΣΙΟΥΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΖΕΤΗ ΓΛΥΚΕΡΙΑ, ΛΑΠΠΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΛΑΘΙΩΤΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ - ΠΑΤΕΡΑ ΑΝΝA, ΜΠΑΖΟΥΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΨAΛΗ ΑΡΤΕΜΗ ΘΑΝΑΤΟΙ ΓΕΡΑΣΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ του ΑΘ., ετών 99, ΚΡΑΤΣΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του ΑΘ., ετών 30, ΓΚΑΤΖΟΥΝΗ ΕΛΕΝΗ του ΑΝΤ., ετών 92, ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗ ΑΝΝΑ του ΙΩΑΝ., ετών 85, ΓΚΟΥΜΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ του ΙΩΑΝ., ετών 88, ΚΙΤΣΟΥΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ του ΓΕΩΡ., ετών 78, ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ του ΑΝΑΣ., ετών 74, ΜΠΟΛΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ του ΓΕΩΡ. ετών 56, ΓΑΖΕΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΚΩΝ/ΝΟΥ ετών 87, ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗ ΑΦΡΟΔΙΤΗ του ΚΩΝ/ΝΟΥ ετών 92, ΝΤΑΜΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ του ΜΙΧ. ετών 87 ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ Βιαστικά και πρόωρα έφυγε από τη ζωή η Καλλιόπη Μπόλη/Γκρίζου του Γεωργίου σε ηλικία 56 ετών. Στην οικογένειά της και τους οικείους της θερμά συλλυπητήρια.

3 συνέχεια από την 1η σελίδα Σοκ και Δέος», το νέο δόγμα της εποχής μας, έχει κάνει καλά τη δουλειά του. Ο καθένας μας, δηλαδή, βυθισμένος στις σκέψεις του, προσπαθεί να τη βολέψει μόνος του ή αυτός και η οικογένειά του, και μέχρι εκεί. Σαν πόσα ψίχουλα θα βρει τάχα ο σπουργίτης στον καταχιονισμένο και παγωμένο κάμπο; Και είναι δυνατόν να εξαφανιστούν τ άλλα σπουργίτια για να ζήσει μόνο αυτός; Ή θ αρχίσει να σκοτώνει το διπλανό του για δυο ψίχουλα, που δε θρέφουν και κανένα, ή θα σκεφτεί να ξενιτευτεί ή θα σπάσει το τζάμι καμιάς σιταποθήκης για να σωθεί; Αν δε σπας αυγά ομελέτα δε γίνεται Χαμένος, λοιπόν, ο καθένας στις δικές του σκέψεις, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα, τίποτα, τίποτα! Αν οι σκέψεις μας ως σύνολο δεν συναντηθούν, και δεν ορθώσουν ανάστημα, κι από ιδέες δε γίνουν πράξη, πολύ φοβάμαι ότι δε θα μαστε πια κοινωνία (όχι ότι είμαστε), αλλά αριθμοί που περιμένουν τη σειρά τους για συσσίτιο στα σύγχρονα Νταχάου- Άουσβιτς. Καλό χειμώνα Στη μνήμη του Γιάννη Τριάρχου ενίσχυσαν την εφημερίδα μας Λέκκας Άλεξ 100 Κουτσώνας Γ. Μάκης 100 Άννα - Τάσος Δίκας 50 Προκόβας Κώστας 30 Καρά Ασπασία 100 Σόνια Καμπασακαλή 50 Γιώργος Καμπασακαλής 50 Αντώνης Καζάκος 50 Τούλα Λαζαρίδου 50 Γιώργος Σύρπης 100 Μαρία Λαζαρίδου 50 Οικ. Γεωργίου Χατζημιχάλη 50 Χορομίδης Κώστας - Μαίρη 250 ( ) Οικ. Παρασκευά Σταυριανίδη 200 Χαρίλαος Σφήκας - Φεβρωνία Παράσχου 100 Δούμπης Ιάσωνας - Φιλιώ 300 Αναγνώστου Βενετία 50 Μίμη Τριάρχου - GLASS 500 Φάνης Τριάρχου 150 Πάπα Σούλα - Έλενα - Νανά 100 Σακελαρίδη Αφρούλα - Διονύσης 200 Αναγνωστόπουλος Μιλτιάδης 50 Μαραζιάρης Γιώργος - Μαρία 50 Κωτίκας Λευτέρης - Ιωάννα 50 Γούτας Δημήτρης - Ιωάννα 100 Λούτζι Νίκι 20 Βαλατσός Βασίλης 20 Καρασαχινίδου Ελένη 20 Παναγιωτίδου Τάνια 20 Παντελή Καίτη 20 Ιωσηφίδης Κώστας - Νίτσα 100 Effie Triarchos - Wuerker 250 $ Georgia Triarchos - Macarthy 100 $ Συμβιώτης ευχαριστούμε θερμά ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ 1. Ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που αποδώσατε στη μνήμη του αγαπημένου μας Γιάννη Τριάρχου με τη συμπαράστασή σας Η σύζυγος Τα παιδιά Τα εγγόνια Θέμις Λία Χάρης Θεοχαρίδη Νιόβη Ρίκα Δημήτρης Δημητριάδη Κωστής Λήδα Νικόλας 2. Ευχαριστούμε θερμά όσους κατέθεσαν χρήματα 1. Στον Εξωραϊστικό σύλλογο Λιβαδίου στη μνήμη του αγαπημένου μας συζύγου, πατέρα και παππού Γιάννη Τριάρχου, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία για την ολοκλήρωση του Λαογραφικού Μουσείου Λιβαδίου καθώς και 2. Στο παιδικό χωριό SOS, του οποίου υπήρξε για πολλά χρόνια υποστηρικτής των ιδεών και της φιλοσοφίας του. 3. Η οικογένεια Γιάννη Τριάρχου θέλει να ευχαριστήσει τον εξαίρετο συμπατριώτη, φίλο, Άνθρωπο και επιστήμονα καρδιολόγο ΝΙΚΟ ΜΕΖΙΛΗ, ο οποίος με αυτοθυσία και ανθρωπιά στάθηκε δίπλα στον αγαπημένο μας σύζυγο, πατέρα και παππού όχι μόνο στις βασανιστικές τελευταίες στιγμές, αλλά και στα τελευταία επτά χρόνια που τον κούραρε, χαρίζοντάς μας περισσότερα χρόνια ζωής και χαράς μαζί του. ΠΕΘΑΝΕ Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗ-ΜΠΕΛΛΗ Πέθανε σε ηλικία 74 ετών, στη Θεσσαλονίκη όπου ζούσε, και κηδεύτηκε στις 20 Σεπτεμβρίου στο Λιβάδι, η Μαργαρίτα Μπέλλη-Φαρμακιώτη. Η κ. Μαργαρίτα προσέφερε τις υπηρεσίες της ως μαία για πολλά χρόνια στο Αγροτικό ιατρείο Λιβαδίου και ήταν σύζυγος του αείμνηστου γιατρού Αντώνη Φαρμακιώτη. Μητέρα του γιατρού και συνεργάτη της εφημερίδας μας Δημήτρη Φαρμακιώτη, στον οποίο, καθώς και σε όλους τους συγγενείς της, η εφημερίδα μας εκφράζει τα βαθιά της συλλυπητήρια. γράφει ο Ντι Λιβάδι Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ Κατά την περίοδο , το να πηγαίνει κανείς στα «γράμματα» ήταν πολύ δύσκολο, έως ακατόρθωτο. Η ανέχεια, η φτώχεια, τα πολλά παιδιά, η νοοτροπία της εποχής, o συντηρητισμός, όλα αυτά ήταν απαγορευτικά για να τελειώσει κανείς και το δημοτικό σχολείο ακόμη. Τζάμπα εκφόβιζε με νόμους και χωροφύλακες τους γονείς και τα παιδιά ο δάσκαλος Τάκης Χατζημιχάλης να βγάλουν το δημοτικό σχολείο. Οι γονείς, τα μεν αγόρια τα προόριζαν να τα βγάλουν στην παραγωγή και στο μεροκάματο, λόγω των αναγκών, τα δε κορίτσια τα είχαν για το σπίτι, να γίνουν καλές νοικοκυρές και κατόπιν καλές σύζυγοι και μητέρες. Αργότερα έγινε υποχρεωτική η δημοτική εκπαίδευση, νομίζω το Τη μέση εκπαίδευση, δηλαδή το Γυμνάσιο, ακολουθούσε μικρός αριθμός παιδιών, αγοριών συνήθως και λιγότερο κοριτσιών. Γυμνάσιο υπήρχε στην Ελασσόνα και στην Κατερίνη, όπου απαιτούνταν πολλά έξοδα για τη διαμονή των παιδιών εκεί. Το αντίθετο όμως συνέβαινε με τα καμποχώρια που ήταν πιο προχωρημένα από μας. Ευτυχώς που Πωλείται σπίτι με οικόπεδο στην περιοχή Φωστήρα. Τηλ.: , είχαμε ορισμένες εξαιρέσεις που μετά από βοήθεια των Λιβαδιωτών της Αμερικής, τελείωσαν το Γυμνάσιο και κατόπιν το Πανεπιστήμιο. Αγκομαχούσαν οι γονείς μέχρις τα παιδιά τους να τελειώσουν το εξατάξιο Γυμνάσιο που για την εποχή θεωρούνταν σπουδές. Το αποτέλεσμα όλης αυτής της κατάστασης ήταν να μείνουν εκτός σπουδών και μόρφωσης πολλά φιλομαθή και έξυπνα παιδιά και να στερηθούν η παιδεία, οι επιστήμες και η χώρα αξιόλογους ανθρώπους. Το κράτος αδιαφορούσε την εποχή εκείνη για την παιδεία, πασχίζοντας να στηθεί μετά από μια καταστρεπτική δεκαετία του Οι κυβερνώντες πολιτικοί με τη δεξιά συντηρητική τους ιδεολογία θεωρούσαν τα γράμματα «μόδα». Ο ανεκδιήγητος πολιτικός Ροδόπουλος, διατελέσας και πρόεδρος της Βουλής των κυβερνήσεων Καραμανλή, σε προεκλογικό μπαλκόνι μπροστά στον πλάτανο (τι έχει ακούσει αυτός ο πλάτανος!) έλεγε στους Λιβαδιώτες να αρκούνται στα αετίσια τους μάτια και ότι τα γράμματα είναι μόδα και σπρώχνουν τα παιδιά στον κομμουνισμό και στον τεντιμποϊσμό. Πολιτεύονταν στο νομό μας και τον υποδέχονταν οι θιασώτες του με κωδωνοκρουσίες στον Άγιο Κωνσταντίνο κουβαλώντας τον στον ώμο μέχρι τον πλάτανο. Η εξέλιξη όμως προχωρά, οι ανοιχτόμυαλοι όσο αλλάζουν οι εποχές γίνονται περισσότεροι και φθάνουμε στο έτος όπου θα λειτουργήσει, τα Χριστούγεννα, το παράρτημα του Γυμνασίου Ελασσόνας στο Λιβάδι. Σύλλογοι Λιβαδιωτών, προοδευτικοί γονείς, αξιόλογοι Λιβαδιώτες, όπως ο αείμνηστος γεωπόνος Μίμης Πάππας, πείθουν τους αρμόδιους να γίνει το παράρτημα. Καθηγητές δεν υπάρχουν στη διάθεση από το κράτος. Ο μοναδικός που προσφέρεται να υπηρετήσει στο υπό ίδρυση σχολείο σε μόνιμη βάση είναι ο δικός μας καθηγητής της Θεολογίας Νίκος Μεταξιώτης. Εδώ θα πρέπει να σταθούμε στην προσφορά αυτού του ανθρώπου. Γέννημα-θρέμμα του χωριού, καταγόμενος από οικογένεια φτωχή, ήταν γιος του κτίστη μπάρμπα Θωμά Ζέρβα, υπηρέτησε σωστά τη θέση του και μάλιστα σε δύσκολες καταστάσεις. Γνώριζε και ο ίδιος από πρώτο χέρι τις δυσκολίες των συμπατριωτών του αφού όλοι έβραζαν στο ίδιο καζάνι. Οι δυσκολίες πολλές μέχρι να μπει το νερό στο αυλάκι. Μάζεψε όλα τα παιδιά της πρώτης, δευτέρας και τρίτης τάξης από τα γυμνάσια Ελασσόνας και Κατερίνης και για αίθουσες χρησιμοποιήθηκαν οι αίθουσες του Νηπιαγωγείου, κατά τις απογευματινές ώρες. Καθηγητές διαθέσιμοι δεν υπήρχαν, κρατικοί υπάλληλοι. Αναγκάστηκαν οι γονείς να πληρώνουν τους τρεις καθηγητές, τον Γκουντούλα, φυσικό, τον Πέτσα, Μαθηματικό, και τον Κατσάρα, φιλόλογο, να έρχονται με μεταφορικό μέσο πληρωμένο από τους γονείς τις απογευματινές ώρες για να κάνουν τα μαθήματα. Αυτό συνεχίστηκε και την επόμενη χρονιά. Για να μη στερηθούν τα παιδιά ξένη γλώσσα τα μάζευε το απόγευμα και τους δίδασκε την Ιταλική. Αξίζει να αναφέρουμε και τους πρώτους καθηγητές που υπηρέτησαν: Μητσιμπόνας, Μαργαρίτης, Κωστούλας, Γαλούκας, Ρεκούμης, Πύργου. Το Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο είχε ήδη στηθεί ως κτήριο. Οι γονείς και τα αδέλφια των μαθητών που είχαν σχέση με οικοδομικές εργασίες έκτισαν τρεις αίθουσες στο υπόγειο του Ζαννείου και σιγά- σιγά μεταφέρθηκε το Γυμνάσιο εκεί. Τη διαμόρφωση της αυλής την ανέλαβαν οι μαθητές. Μετά από όλα αυτά, ο Μεταξιώτης κατόρθωσε και έστησε το γυμνάσιο, το οργάνωσε ώσπου έγινε όχι πλέον παράρτημα αλλά κανονικό τριτάξιο Γυμνάσιο Λιβαδιού με πολλά παιδιά. Αργότερα λειτούργησε και ως Λύκειο. Με την ίδρυση του Γυμνασίου, οι γονείς πήραν άλλη στροφή και αγάπη για τα «γράμματα». Ένιωθαν ασφαλέστεροι για τις τύχες των παιδιών τους. Έτσι γέμισε το χωριό με επιστήμονες, εκπαιδευτικούς, τεχνίτες και γενικά έβλεπαν όλες τις δουλειές με πιο ανοιχτό μάτι. Δεν υπάρχει οικογένεια που να μην ωφελήθηκε από την ίδρυση του Γυμνασίου και να μην έχει παιδί με «γράμματα». Σταμάτησαν και οι εκβιασμοί που γίνονταν στα παιδιά από τους γονείς που αστειευόμενοι τους έλεγαν: «Μάθετε γράμματα γιατί αλλιώς... -Βα β πιτρ τσέμου λα Κουτρούπα, λα Πανταζόουλου! -Βα β αστισίμου Καβάλα, λα Ουζούγκιου!» Θα σας στείλουμε χουσμεκιάρηδες στον Κουτρούπα (κεχαγιάς στην Καρίτσα), στον Πανταζό (κεχαγιάς στη Θεσσαλονίκη), στην Καβάλα, στο Μακρυχώρι Καβάλας, όπου πέρασαν πολλοί νεαροί Λιβαδιώτες ως χουσμεκιάρηδες. ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ O πρόεδρος και τα μέλη του Τοπικού Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας Λιβαδίου, συγκλονισμένοι από τον ξαφνικό και πρόωρο θάνατο του Γιώργου Κρατσιώτη, αντιπρόεδρο του Τ.Σ., εκφράζουν τα θερμά τους συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους γονείς του εκλιπόντος. Λάζαρος Αθ. Χατζής Πωλείται Οικία στο κέντρο του χωριού δίπλα στο Δημαρχείο. κ. Παπαδημητρίου Τηλ: Πωλείται οίκημα, μαγαζί και σπίτι στο Λιβάδι. Τηλ.:

4 Ιστορίες για αγρίους ΟΙ ΦΙΛΟΙ Γράφει ο Γιώργος Αθ. Μητώνας - Άλλο ένα καλοκαίρι στο Λιβάδι πέρασε. Επιστροφή ξανά στην πόλη. Επιστροφή στην καθημερινότητα και στο τρέξιμο. Δουλειά, τα παιδιά στο σχολείο και ξανά αγωνία από τα χαράματα ως το βράδυ. «Επιστροφή στην κόλαση...», όπως λέει ένα σύνθημα που το βλέπω πάντα μπαίνοντας στη Θεσσαλονίκη. Είναι γραμμένο στη γέφυρα για την εξωτερική περιφερειακή και κάθε φορά που επιστρέφω από το Λιβάδι το βλέπω: «Εδώ τελειώνει το όνειρο και αρχίζει η κόλαση». Οι γυναίκες θα αρχίσουν και πάλι την μουρμούρα. Την ίδια ακριβώς μουρμούρα που ακούμε και όταν είναι να πάμε στο Λιβάδι. -Ε που θα μας πάτε (ή που πήγαμε ); Στο Λιβάδι. Τόσα χρόνια μήπως μας πήγατε και πουθενά αλλού ; Η ίδια πάντα γκρίνια, τι θα κάνουμε στο χωριό, πόσο θα κάτσουμε, δεν πάμε να δούμε και κάτι άλλο. Συζητήσεις που είμαι σχεδόν βέβαιος πως θα έτυχε να κάνετε ή να ακούσατε. Κι όμως εγώ κάθε φορά που φεύγω από το Λιβάδι φεύγω πάντα με γεμάτες τις μπαταρίες μου. Γεμίζω με δύναμη για να αντέξω όλο τον καιρό στην πόλη που ζω. Όχι μόνο γιατί είδα το χωριό ως τοπίο ή ως περιβάλλον, ούτε γιατί είδα τους γονείς και τους συγγενείς μου. Κυρίως γιατί είδα πέντε δέκα ανθρώπους, τους φίλους μου. Τους βρήκα ξανά στον τόπο που γεννηθήκαμε, που σταθήκαμε στα πόδια μας και είναι σαν μια δυνατή τζούρα από βαρύ τσιγάρο για ξεχαρμάνιασμα. Τους φίλους μου δεν τους βλέπω όλους συχνά. Κάποιοι μένουν μακριά και κάποιοι άλλοι κοντά. Στο τηλέφωνο δεν πολυμιλάμε, αν και όλοι έχουμε από δύο κινητά και σταθερό, όχι επειδή δεν θέλουμε, απλά δεν τυχαίνει. Και η ζωή, το ποτάμι μας, τα κουβαλάει όλα, καλά και κακά. Οι περισσότεροι είναι σήμερα παντρεμένοι και έχουν παιδιά. Κάποιοι έχουν διοριστεί, άλλοι έχουν δική τους δουλειά, άλλοι δουλεύουν από δω κι από κει και κάποιοι ακόμη ψάχνουν. Μερικοί τα έχουν βρει με τον εαυτό τους, άλλοι πάλι όχι. Είναι οι φίλοι μου και ένα συναίσθημα ιδιαίτερο, που έχουμε ο ένας για τον άλλον, πάντα μας ενώνει. Αυτό το συναίσθημα μας φέρνει κοντά τα βράδια κάτω από τον πλάτανο τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού και τις νύχτες του χειμώνα που ψιλοχιονίζει και είμαστε μαζεμένοι γύρω από ένα τραπέζι κάπου στο Λιβάδι. Και είναι σαν χθες, σαν πριν από λίγο, σαν να μην πέρασε μια μέρα και ας έχουμε καιρό, ίσως και μήνες να βρεθούμε. Έχουμε ακόμα εκείνο τον καταπληκτικό κώδικα μεταξύ μας, που δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε ο ένας στον άλλον τι εννοούμε και για ποιον μιλάμε το καταλαβαίνουμε με μια απλή ματιά. Εκείνη τη μαγική οικειότητα, που την αποκτάς με ελάχιστους ανθρώπους που τρίφτηκες μαζί τους. Γελάμε ακόμα με τις ίδιες ιστορίες, τα ίδια αστεία και ας τα έχουμε ακούσει άπειρες φορές στα τόσα χρόνια. Η κουβέντα και η συζήτηση μπορούν πολύ άνετα να συνεχιστούν από εκεί που είχαν μείνει την τελευταία φορά που βρεθήκαμε, έστω και αν έχουν περάσει μήνες. Μοιάζει σαν να κλείνουμε με έναν απλό διακόπτη, λες και βάζουμε μια μικρή παρένθεση σε ότι έχουμε ζήσει ενδιάμεσα στη ζωή μας. Και είναι σαν να ξεκινάμε από εκείνη την στιγμή που αποχωριστήκαμε την τελευταία βραδιά του καλοκαιριού κάτω από τον πλάτανο. Τραγουδάμε, γελάμε, διαφωνούμε ο ένας με τον άλλον, πειράζουμε ο ένας τον άλλο, αλλά κανείς μας δεν παρεξηγείται. Θέλουμε απλά να γευτούμε αυτές τις στιγμές που είμαστε μαζί, να πάρουμε μια βαθιά ανάσα για όσο αντέξουμε και να βουτήξουμε στο παρελθόν σαν να μην έχει κανείς μας παρόν. Δεν ξέρω πώς περνάτε σε μια παρέα με «ξένους» (μη Λιβαδιώτες), εγώ όμως έχω παρατηρήσει πως περνάω πάντα, μα πάντα πολύ καλύτερα σε παρέα με Λιβαδιώτες. Πολλές φορές βγήκαμε και βγαίνουμε έξω με άλλους ανθρώπους, δεν είναι όμως το ίδιο όπως με τους φίλους από το χωριό. Με τους άλλους είσαι πάντα λίγο κουμπωμένος, λίγο πιο συγκρατημένος. Βλέπεις το χωριό είναι ο ομφάλιος λώρος που μας συνδέει όλους. Είναι η μυστική μας, κοινή κρυψώνα από όλους και από όλα. Πηγαίνεις πίσω στις στιγμές που περάσαμε μαζί. Από τη μια μελαγχολείς που τα χρόνια δεν ξαναγυρνούν, από την άλλη αισθάνεσαι τυχερός που τα έζησες. Πολλοί ισχυρίζονται ότι «φίλοι είναι τα αδέρφια που επιλέγουμε» και ίσως έχουν δίκιο. Φίλος είναι ο άνθρωπος που σ αγαπάει, σε νοιάζεται όπως τον εαυτό του, συμμερίζεται τις αγωνίες σου, στεναχωριέται στη λύπη σου, μοιράζεται τον πόνο σου και όταν χαίρεσαι η χαρά είναι πρώτα και δική του. Θα μου πείτε καλά όλα αυτά συμβαίνουν μόνο όταν είσαι στο Λιβάδι; Όχι συμβαίνουν και όταν βρισκόμαστε και εκτός χωριού. Σε έναν καφέ του Σαββατοκύριακου, σε μια απογευματινή συνάντηση ή σε μια εκδρομή. Το ίδιο όμορφα περνάω και εκεί, μα τότε όλα είναι προγραμματισμένα, πότε θα πάμε, που θα πάμε, πόσο θα μείνουμε, πότε θα φύγουμε. Αντίθετα, στο χωριό βγαίνεις έξω και δεν προγραμματίζεις τίποτα. Είναι όλα από πριν με κάποιο μαγικό τρόπο τακτοποιημένα. Εξάλλου στο χωριό σε δένουν και άλλα πράγματα με τους φίλους: τα μέρη, οι τόποι, τα σημεία. Ξεκινώντας από τα σοκάκια που έπαιξες μαζί τους, το κιόσκι που πήγες το πρώτο σου ραντεβού, την εκκλησία που παντρεύτηκες αλλά και που αποχαιρέτησες αγαπημένα πρό- ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Ο Ε.Σ.Λ ευχαριστεί την οικογένεια Δημούδη Αργύρη για την προσφορά του ποσού των 50 ευρώ στο Σύλλογο μας εις μνήμην του Ιωάννη Τριάρχου, αντί στεφάνου. σωπα, έως τον πλάτανο που πέρασες απίστευτες δροσερές βραδιές. Ακόμη τα μαγαζιά που στο καθένα ξημέρωσες και πέρασες καλά άπειρες φορές. Σε κάθε σημείο του χωριού έχεις αφήσει σημάδια που μόνο εσύ και οι φίλοι σου ξέρετε. Λαχταράς πότε θα έρθει ξανά εκείνη η ώρα που το αυτοκίνητο θα πάρει τις στροφές για τα παλιοδέρβενα, να δεις το χωριό και ανυπομονείς να δεις ποιος έχει έρθει και πότε θα έρθουν οι υπόλοιποι, και περιμένεις τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, και το καλοκαίρι με τα πανηγύρια του. Έτσι όταν έχει φτάσει ο καιρός και ανεβαίνουμε στο χωριό και ξαναβρισκόμαστε, τα πρόσωπά μας λάμπουν, φωτίζονται. Δεν προλαβαίνεις να λες και να μαθαίνεις νέα «νου ντ μ αράδ» (δεν δίνουμε σειρά), «νου ν στικουρ μ» (δεν στραγγιζόμαστε) και φυσικά φεύγουμε όλοι γεμάτοι, «σουτουράτς» (χορτάτοι). Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει Καλοκαίρι, λοιπόν, και οι μπαξεβάνηδες του χωριού, πάντα τέτοια εποχή, «θερίζουν» ό,τι έχουν σπείρει την άνοιξη. Αν μάλιστα η χρονιά πάει καλά, τα περισσότερα σπίτια δεν ξέρουν που να βάλουν τα διάφορα ζαρζαβατικά από τον μπαξέ τους. Σήμερα συντηρούνται εύκολα, καθώς σχεδόν κάθε σπίτι έχει και καταψύκτη, παλιότερα όμως δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα. Έτσι τα μοίραζαν κι έβγαζαν με αυτό τον τρόπο και ορισμένες από τις «υποχρεώσεις» του σπιτιού. Η νοικοκυρά της ιστορίας μας, λοιπόν, ετοιμάζει μερικές σακούλες με διάφορα καλούδια (τομάτες, πιπεριές, αγγουράκια, κολοκυθάκια κι ένα λάχανο) και τα δίνει στο γιο της να τα πάει στη συμπεθέρα. Ο νεαρός πηγαίνει, χτυπά την πόρτα και βγαίνει ο σύζυγος αντί για τη γυναίκα, τα δίνει, παίρνει και το κέρασμα και φεύγει. Όταν ο σύζυγος μπαίνει στο σπίτι, τον ρωτά η γυναίκα: -Ακάρι ιαρά; (ποιός ήταν;) -Φιτσόρλου αλι κούσκρ. Αντούσι νέστι ντουμ τς, πιπέργι, πιάπινι, σ ούνου κουτσάνου τι γιπρέκι, ντζ σι. (Το παιδί της συμπεθέρας. Έφερε κάτι τομάτες, πιπεριές, αγγουράκια κι ένα λάχανο για γιαπράκια, έτσι μου είπε). Χαμογέλασε όλο περηφάνια και ευχαρίστηση η γυναίκα για το πεσκέσι Φτάνει όμως και πάλι η στιγμή του φευγιού, «βα ν αφλ μ, βα λι τσέμ» (θα βρεθούμε, θα τα πούμε), ελπίζοντας η επόμενη συνάντηση να είναι σύντομα. Στην επόμενη συνάντηση βέβαια, κάποιοι μπορεί να λείπουν, ίσως γιατί δεν μπόρεσαν αν και θα το ήθελαν πολύ, ίσως γιατί βαρέθηκαν ή κουράστηκαν ή δεν θέλουν άλλο την παρέα σου και κάποιοι γιατί δεν είναι πια μαζί μας, γιατί έφυγαν για πάντα. Κι όμως οι φίλοι μας από το Λιβάδι θα είναι πάντα μέσα στις καρδιές μας, πάντα εκεί. Είμαι πολύ τυχερός που σας έχω, κι αν καμιά φορά λέω και καμιά κουβέντα ή κάνω κάτι παραπάνω, «ντάσλι σ νιθιάμ κου τσόρλου» (δώστε το και λίγο με το πόδι-προσπεράστε το..) Υ.Γ. Ήθελα πάντα να γράψω για όλους εσάς, τους ΦΙΛΟΥΣ ΜΟΥ...σας το αφιερώνω Το πειραχτήρι η συμπεθέρα! της συμπεθέρας και καθώς ήταν και πειραχτήρι λέει στον άντρα της: -Τώρα μτριά τσι βα αουντάρου αλι κούσκρ, βα αρ ντέμου. (τώρα να δεις τι θα της κάνω της συμπεθέρας, θα γελάσουμε ) Κατευθύνεται προς το τηλέφωνο, παίρνει το νούμερο, περιμένει λιγάκι και ακούγεται να λέει: Αμό κούσκρ τσι αντάρι γκίνι; Ιόου νου χίου ντίπ γκίνι. Κ τσέ ; Ντουμέτσλι βόρου λάρι σ ντινκάρι κου πιάπινλί σι ιαντάρι σλάτ, πιπέργιλι λάρι σ τινγκ σίρι, κουλουκθούλιλι κ θρσιρι, λάρι σ τινγκ σίρι, σ κουτσάνλου ουπρίρι, ντνγξάρι, λάδι μούλτου σ αρίζου, σ κιμ, σ αλάσι νίλα σι ιαντάρι γιουπρέκλι. Τζ αλ φιτσόρου σι γίν σι λι λιά ν πόι. Νιπουτιάρι μι ακ τσέ ντι κούντου λι βιτζούι! (Έλα συπεθέρα τι κάνεις; Εγώ δεν είμαι καθόλου καλά. Γιατί; Οι ντομάτες θέλουν πλύσιμο, κόψιμο μαζί με τα αγγούρια να γίνουν σαλάτα, οι πιπεριές πλύσιμο και τηγάνισμα, τα κολοκυθάκια καθάρισμα, πλύσιμο, κόψιμο και τηγάνισμα, το δε λάχανο, ζεμάτισμα, ξεχώρισμα τα φύλλα, λάδι μπόλικο, ρύζι και κιμά και χωριστά πόση κούραση να κάνεις τα γιαπράκια! Πες το παιδί να έρθει να τα πάρει τα πράγματα πίσω. Αρρώστια με έπιασε μόλις τα είδα!) Ιαράμου σ ιόου ακό! 4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Ο Διευθυντής και το διδακτικό προσωπικό του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίου, ευχαριστούν τους συνταξιούχους δασκάλους, Παμπέρη Πόπη και Ρούντο Αποστόλη, πρώην Διευθυντή του Σχολείου μας, για την χορήγηση ποικίλου αθλητικού υλικού στους μαθητές μας. Ο Διευθυντής Κώστας Καψάλης.

5 παιδικό θέατρο 2012 «Όλα ξεκίνησαν κάπως έτσι» Ποιος μπορεί να φανταστεί ότι μια έμπνευση της στιγμής μπορεί να εξελιχθεί και να γίνει πραγματικότητα Συγκεκριμένα, η ιδέα του προέδρου του Εξωραϊστικού Συλλόγου έγινε η αφορμή για τη σύσταση μιας νέας ομάδας, που ανέλαβε την οργάνωση του φετινού παιδικού θεάτρου. Ξεκίνησε, λοιπόν, η αναζήτηση ενός έργου που να μπορεί να μεταδώσει κάποιο μήνυμα στα παιδιά μας και στους θεατές αλλά και να μας αφήνει το περιθώριο ώστε όλα τα παιδιά να έχουν ενεργό συμμετοχή. Η επιλογή του έργου ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι. Από εκείνο το σημείο όλα πήραν το δρόμο τους. Απέμειναν τρεις εβδομάδες γεμάτες σκληρή δουλειά, δημιουργικότητα, μεράκι αλλά και στιγμές γέλιου, ενθουσιασμού και πειραγμάτων. Είδαμε με μεγάλη μας χαρά να δημιουργούνται φιλίες μεταξύ των παιδιών και καινούριες παρέες. Οι αρμοδιότητές μας ήταν πολλές, από την καθημερινή προετοιμασία των παιδιών για την παράσταση μέχρι και τη δημιουργία των σκηνικών. Παρά τον περιορισμένο χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας και τη λιγοστή εμπειρία μας, καταφέραμε να ανεβάσουμε επιτυχώς τη θεατρική παράσταση «Ο ποντικός της εξοχής και ο ποντικός της πόλης». Πολύτιμοι συνεργάτες στην προσπάθεια αυτή στάθηκαν οι 60 μικροί μας φίλοι, που ήταν ιδιαίτερα πρόθυμοι και έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Φτάνοντας στο τέλος αυτής της διαδρομής, κρατάμε τις καλύτερες αναμνήσεις και έχουμε έντονη την επιθυμία να ζήσουμε ξανά αυτές τις μοναδικές στιγμές. Τέλος, ευχαριστούμε όλους όσους μας τίμησαν με την παρουσία τους. Μαμάρα Εύα, Μάντζιου Έλενα, Μόσχη Κατερίνα, Σούρδη Φανή Ο ποντικός της εξοχής και ο ποντικός της πόλης O Φουριόζος, ο ποντικός της εξοχής, καλεί στο χωριό του, τον ξάδελφό του Πελοπίδα, τον ποντικό της πόλης. Εκείνος βλέποντας πόσο φτωχός ήταν ο ξάδελφός του, αποφασίζει κι εκείνος με τη σειρά του να τον καλέσει στην πόλη. Όμως εκεί στην πόλη Οι ήρωες του έργου: Αφηγήτρια Α : Θεοδωρή Γλυκερία Αφηγήτρια Β : Ευσταθίου Ευθαλία Φουριόζος: Κοντοφάκας Δημήτρης Πελοπίδας: Φτεργιώτης Αντώνης Βρασίδας: Ζώτσικας Γιώργος Μυρμήγκι Α : Παλαθιώτης Κυριάκος Μυρμήγκι Β : Κοντοφάκας Αντώνης Μυρμήγκι Γ : Μπουτζέτη Άννα Μυρμήγκι Δ : Τσανούσα Ελένη Μυρμήγκι Ε : Μίχα Γεωργία Αλεπού(Μάρω): Μπαζούκη Φαίδρα Αλεπού(Ζωζώ): Χαλκιά Ειρήνη Αλεπού(Σωσώ): Πατσικαθεοδώρου Μαργαρίτα Μαγδάλω: Σούρδη Χριστίνα Ψιψινιώ: Δαμαλή Θεανώ Γάτα Β : Δαμαλή Μαριλένα Γάτα Γ : Σαλαβέρη Κων/να Δέσπω: Μπατζοτάσιου Ελένη Μανωλιός: Ζώτζικας Γιώργος Σπουργίτι Α : Φακαλή Αγγελική Σπουργίτι Β : Καρανίκα Φανή Σπουργίτι Γ : Δαμαλή Ελένη Σπουργίτι Δ : Μπαγκούας Κων/νος Σπουργίτι Ε : Ντάμπος Δημήτρης Σπουργίτι Στ : Παμπέρη Κασσιανή Αυτοκίνητο: Σιδηρόπουλος Παύλος Φορτηγό: Δαμαλής Νίκος Λαγοί: Γαζέτης Αντώνης, Δαμαλής Νίκος Μυρμηγκάκια: Γκατζούνης Λευτέρης, Ζώτζικας Δημήτρης, Κάκκα Πελαγία, Καψάλης Δημήτρης, Καψάλης Φίλιππος, Μίχα Άννα, Μπάμπας Γιώργος, Μπέλης Δημήτρης, Ντάμπου Ελευθερία, Ντάμπου Κατερίνα, Ντάμπου Μαρία, Παλαθιώτη Ευγενία, Σαλαβάτη Κατερίνα, Τσαχαλίνα Ολυμπία Σπουργιτάκια: Γαλάνης Δημήτρης, Δαμαλή Ειρήνη, Καρανίκας Δημήτρης, Καρατζήκα Κατερίνα Χριστίνα, Καψάλη Φανή, Μητώνα Ευτυχία, Μπαζούκη Άννα, Μπουτζέτη Ελένη, Ντάμπος Βασίλης, Σιδηρόπουλος Παύλος, Φαρμακιώτη Ελένη, Χαρίση Ευαγγελία, Χατζοπούλου Γεωργία, Χατζοπούλου Χρυσούλα Πασχαλίτσες: Γαζέτη Χρύσα, Γκούμα Καλλιόπη, Καραϊσκου Καλλιόπη, Μαγιώνα Ευγενία, Σιδηροπούλου Θεοδώρα. Σκηνικά - Αφίσα: Γεράση Φανή Φώτα/ήχος: Μάντζιου Έλενα Λήψη Βίντεο: Μητώνας Γιώργος Μουσικοί: Καρασούλης Γιώργος, Τζημαγιώργης Βασίλης, Τσανούσα Αλίκη Επιμέλεια τραγουδιών: Γκούμα Στέλλα, Σιδηρόπουλος Κώστας Πρόγραμμα: Δαμαλή Μαρία, Μητώνας Γιώργος Ταξιθέτριες: Γαζέτη Αντιγόνη, Τσαχαλίνα Δήμητρα Μακιγιάζ: Γκρίζου Ελευθερία Απασχόληση παιδιών: Γιάγκου Γλύκα, Γκρίζου Ευθαλία, Μαμάρα Σωτηρία, Ντάμπου Ευθαλία, Σούρδη Σωτηρία και Τσαχαλίνα Γλύκα Ευχαριστούμε για τη βοήθειά τους την Βογιατζή Μαργαρίτα και φυσικά τους Γονείς. Την Επιμέλεια του έργου είχαν: Μαμάρα Εύα, Μάντζιου Έλενα, Μόσχη Κατερίνα και Σούρδη Φανή 2ο ΤΟΥΡΝΟΥΑ ΜΠΑΣΚΕΤ Για 2η συνεχή χρονιά το Λιβάδι από 10 έως 15 Αυγούστου πλημμύρισε νεολαία. Η διοργάνωση του 2ου Τουρνουά Μπάσκετ Τιτάρου, στο υπαίθριο γήπεδο Λιβαδίου βοήθησε σ αυτό. Νέοι κάθε ηλικίας, λάτρεις του ερασιτεχνικού μπάσκετ, βρέθηκαν στο χωριό για να συμμετάσχουν ή να παρακολουθήσουν αγώνες μπάσκετ. Η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Ομάδες παίδων, εφήβων αλλά και ενηλίκων διαγωνίστηκαν για να κερδίσουν ένα μετάλλιο. Οι διοργανωτές, Καψάλης Κώστας, Γκαβοτάσιος Σωτήρης, Δαμαλής Γιάννης και Καρανίκας Περικλής, έχοντας την περσινή εμπειρία διοργάνωσαν μια άρτια εκδήλωση. Γραμματείες και διαιτησία για κάθε αγώνα, μουσική επένδυση και παρουσίαση των ομάδων μέσω μεγαφωνικής, καρέκλες μπόλικες για τους θεατές περιμετρικά του γηπέδου, φωτογραφήσεις, όλα είχαν προβλεφθεί. Οι Λιβαδιώτες βρέθηκαν, για δεύτερη φορά, μπροστά σε ένα εντυπωσιακό αθλητικό θέαμα. Οι διαγωνιζόμενες ομάδες, αγωνίζονταν με τρείς αθλητές και είχαν και δικαίωμα αλλαγών. Υπήρξαν τρεις κατηγορίες αγώνων: 1) Παίδων (γεννημένοι μετά το 2000) όπου έλαβαν μέρος 7 ομάδες με 32 παιδιά. Νικητές της κατηγορίας αυτής οι «ΛΙΒΑΔΙ BULLS» με τους Πεζή Νίκο, Μαρώση Χρήστο, Μπατζοτάσιο Γιώργο, Ντάμπο Αντώνη. 2) Εφήβων (γεννημένοι από 1997 έως 1999) με 12 ομάδες και 46 αθλητές. Εδώ νικητές ήταν οι «ΤΑ ΠΑΛΤΑ» με τους Σκαμπαρδώνη, Τατσίδη, Γιαλίδη, Κοντσέ. 3) Ενηλίκων (γεννημένοι πριν το 1996) με 12 ομάδες και 50 και πλέον αθλητές. Στον τελικό των μεγάλων έφτασαν οι ομάδες «ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ» με τους Δαμαλή Γιάννη, Τσιαβέ Θανάση, Πρισκομάτη Αναστάση και «ΠΙΣΤΟΛΕΡΟ» με τους Δαμαλή Γρηγόρη, Γκουγκουτούδη Βαγγέλη, Καραγιάννη Διονύση, Αθανασιάδη Γιάννη. Τελικά επικράτησε η ομάδα «Γ Ι Α Γ Κ Ο Υ Λ Α Σ» και πήρε το χρυσό μετάλλιο. Έκπληξη στις συμμετοχές αποτέλεσαν οι ομάδες υπέρ(!)ενηλίκων (γεννημένοι πριν το 1975) «OΡK» και «ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΕΣ», οι οποίες έχυσαν πολύ ιδρώτα στο τσιμεντένιο τερέν του γηπέδου, μα δεν το έβαλαν κάτω. Οι ΟΡΚ, μάλιστα, κατάφεραν να περάσουν και στη 2η φάση. Η απονομή των μεταλλίων έγινε μετά το τέλος του διαγωνισμού τρίποντων, στον οποίο διαγωνίστηκαν οι: Βαβατσιούλας (ΠΡΟΙΛΕΣ), Αργυρόπουλος (ΟΙ ΑΛΛΟΙ), Γκαβοτάσιος (VENCEREMOS), Kαραγιάννης (ΠΙΣΤΟΛΕΡΟΣ). Νικητής ήταν ο Αργυρόπουλος. Ως πολυτιμότερος παίκτης ανακηρύχθηκε ο Πρισκομάτης Αναστάσιος (ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ) Τέλος, το κοινό που παρακολούθησε το τουρνουά απόλαυσε όμορφα και δυνατά παιχνίδια. Γονείς, φίλοι, παιδιά αλλά και παππούδες, γιαγιάδες, καθηλώθηκαν για αρκετές ώρες γύρω-γύρω στο γήπεδο του μπάσκετ χειροκροτώντας τους αγωνιζόμενους. Σε κάποιες στιγμές το γήπεδο ήταν ασφυκτικά γεμάτο κόσμο, τόσο που θα το ζήλευαν και ομάδες μεγάλων κατηγοριών. 5

6 6 ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ Ο Γιάννης Τριάρχου, ο Επίτιμος Πρόεδρός μας, απεβίωσε το βράδυ της 10ης Αυγούστου 2012, σε ηλικία 88 ετών, ακμαίος και όρθιος, όπως στάθηκε σε όλη του τη ζωή Ένας άνθρωπος-σύμβολο για τον Σύλλογό μας, των Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης Ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ένας άνθρωπος-υπόδειγμα για την πόλη μας και το χωριό μας, τη Θεσσαλονίκη και το Λιβάδι μας, ένας άνθρωπος που απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για την Πατρίδα μας, ένας άνθρωπο Αντί επικηδείου - Υποθήκες ζωής Έφυγε με αδειανά χέρια, άφησε όμως κληρονομιά αδαπάνητη: Το Ήθος του. Έφυγε δικαιωμένος, κεκυρωμένος. Αγωνίστηκε για τον δικό του κώδικα αξιών, πόνεσε, βάσταξε και διακινδύνευσε αρκετές φορές. «Ποτέ από το χρέος μη κινούντες». Αγάπησε με ειλικρινή αγάπη τους συμπατριώτες του, όλους τους ανθρώπους. Έδωσε και πήρε αγάπη. Ήταν αφοσιωμένος λειτουργός της Δικαιοσύνης, υπερασπίστηκε αφιλοκερδώς τους αδύνατους, τους αδικημένους και αυτό ήταν γι αυτόν μεγάλη ψυχική δοκιμασία. Ο αγώνας του για κοινωνική δικαιοσύνη ήταν καημός διαρκής. Αρκετοί μίλησαν μετά το θάνατό του μιλούν περισσότεροι γι αυτή τη μέθεξη στα βάσανα και τη δυστυχία των ανθρώπων. Ήταν δίκαιος, κ ίσος σ όλες του τις πράξεις αλλά με λύπη κιόλας και ευσπλαχνία. Η επιείκεια είναι το βαθύτερο νόημα και του πιο σκληρού νόμου, γιατί έχει να κάνει με τον άνθρωπο που έχει ψυχή και είναι μαλακός σαν το χόρτο. Ως δικηγόρος έδωσε το μέτρο της προστασίας και της ελευθερίας. Η ελευθερία δεν είναι μόνο δικαίωμα, ούτε είναι δεδομένη, είναι και καθήκον. Αγώνας να την κατακτήσεις, να την διατηρήσεις για τον εαυτό σου και τους άλλους. Ο Γιάννης Τριάρχου χάριζε σιγουριά και υπερηφάνεια σ όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν και να τον συναναστραφούν. Είχε τις απόψεις του, ήταν όμως ευχάριστος συζητητής, χαιρόταν τον αντίδικο λόγο. Μοιραζόταν τις σκέψεις του και τις ιδέες του χωρίς δογματισμούς. Έτσι κι εγώ τον γνώρισα καλύτερα τα τελευταία χρόνια, όταν μου χάρισε την φιλία του και τη χαρά του διαλόγου. Ήταν πάντοτε ένας συνειδητός και ανήσυχος πολίτης, τίποτε δεν του ήταν ξένο. Ήταν πηγή ελπίδας και γενναιότητας, αν και πολλά χρόνια τώρα είχε προβλήματα υγείας. Συνέχιζε να ζει με τους ίδιους πάντοτε ρυθμούς. Έφυγε με τα χρόνια του, είχε όμως καρδιά εφήβου. Έφυγε χωρίς να έχει ξεδιψάσει από τη ζωή. Ο άνθρωπος γεννιέται με την ηλικία της καρδιάς του. Ήταν παρών παντού. Παρακολουθούσε ανελλιπώς και καθημερινά όσα αφορούσαν το Λιβάδι, τους Συλλόγους Λιβαδιωτών, τα θέματα της χώρας και του κόσμου. Ανησυχούσε, αλλά πάντοτε ήταν αισιόδοξος. Η ανθρωπιά του, η αξιοπρέπεια και η προσφορά στους άλλους ήταν η πυξίδα της ζωής του. Αυτές οι αξίες του χάρισαν και πολλούς και καλούς φίλους. «Θεός και το γιγνώσκειν φίλους», είπε ένας σοφός. Είναι δηλαδή θείο δώρο να βρίσκει κανείς καλούς φίλους, να αναγνωρίζει στο πρόσωπο του άλλου τους αληθινούς φίλους. Ευτυχείς εκείνοι που χάρηκαν τη φιλία του. Ήταν απλός, ευπροσήγορος, ευγενικός, μειλίχιος, «χαρίεις». Τις τελευταίες στιγμές της ζωής του είπε τούτα τα λόγια στα αγαπημένα του πρόσωπα: «Το πώς έζησα τη ζωή μου το ξέρετε, δεν χρειάζεται να σας πω τίποτε περισσότερο. Να αγαπάτε το Λιβάδι και όλους τους ανθρώπους του. Να παρακολουθείτε και να ενδιαφέρεστε για ό,τι συμβαίνει στο χωριό». Η πατρώα γη, ύστερα από επιθυμία του, τον δέχθηκε στα σπλάχνα της. Επέστρεψε. Ένας άνδρας πεθαίνει, όπως διάλεξε να ζήσει. Έδωσε χαρά και πήρε άλλη τόση από όλα τα αγαπημένα του πρόσωπα που τον συμπαρασταθήκαν σ όλες του τις στιγμές της ζωής του. Ευδόκησε να δημιουργήσει και να ζήσει μέσα στην αγάπη όλων. Υποδειγματική οικογένεια, με δεσμούς ακατάλυτους. Παρηγοριά τους είναι το Ήθος του ανθρώπου που έχασαν. Το Ήθος δεν το αγγίζει κανένας φαύλος λόγος. «Μνήμη δικαίου μετ εγκωμίων». Στον Γιάννη Τριάρχου, Κώστας Προκόβας Πατέρα, Δάσκαλε, Φίλε, Καλό σου ταξίδι. Εκεί που θα πάς θα βρεις παλιούς και εκλεκτούς φίλους συναδέλφους (Παύλο Όθωνα - Στράτο κ.λπ.) αλλά και ανθρώπους με τους οποίους αγωνίστηκες για μια άλλη Ελλάδα για μια άλλη αστική τάξη, για μια άλλη κοινωνία (Τσαρουχάς κ.λπ.). Θυμάμαι όταν με έστελνες τα κείμενά σου, που δεν ήξερα τι έγραφαν, στα γραφεία της ΕΔΑ, στην Αριστοτέλους αρ τρίτο όροφο, και ο αστυνομικός, φύλακας υποτίθεται των γραφείων, πρόσεχε και σημείωνε που πήγαινε ο καθένας, εγώ πήγαινα με το ασανσέρ έναν όροφο παραπάνω που ήταν τα γραφεία του Διαλυνά και κατέβαινα με τα πόδια. Τι να πρωτοθυμηθούμε από τα πολλά χρόνια που θητεύσαμε κοντά σου, τις αναμνήσεις και τα όνειρα της κατοχής και του εμφυλίου για μια άλλη Ελλάδα, για έναν άλλο κόσμο, τις ατέλειωτες πολιτικές συζητήσεις με τους άλλους πρώην ασκούμενους, τα καπηλειά με τα καλαμπούρια του Ρέχα και του Γιάννη Μεταξιώτη, τα πειράγματα στον «αντάρτη» Περδίκη, τις ιστορίες του Στράτου με τις οικογενειακές υποχρεώσεις. Θα θυμηθώ όμως αυτά που μου έλεγαν κάποιοι πελάτες σου, την εποχή που «πας μη ΕΡΕτζής ίσον κομμουνιστής», «αν όλοι οι κομμουνιστές ήταν σαν τον Γιάννη, και εμείς κομμουνιστές θα γινόμασταν». Τα παιδιά σου όλα προκόψανε, Δήμαρχοι, Νομάρχες, Βουλευτές, Υπουργοί, στελέχη της κοινωνίας όπου ζούνε και αποτελούν παραδείγματα επαγγελματιών και ανθρώπων. Μας δίδαξες εντιμότητα, κατανόηση, εξυπηρέτηση του πελάτη. Το μόνο που δεν μας έμαθες ήταν πώς να βγάζουμε λεφτά, γιατί δεν ήξερες και συ. Πολλά θα ήθελα να γράψω ακόμη για σένα, αλλά φοβάμαι ότι θα γίνω κουραστικός και θα πούνε ότι λέγανε και οι αρχαίοι για τον Δίκαιο Αριστείδη. Σίγουρα η δικηγορία, η Θεσσαλονίκη, η Ελλάδα θα είναι φτωχότερες χωρίς εσένα. Καλό σου ταξίδι και να είσαι βέβαιος ότι θα σε θυμόμαστε όλοι, σε όλη μας τη ζωή. Γεια σου φίλε. Τάσος Κ. Βάντης με το Α κεφαλαίο, ένας Πατριώτης με το Π κεφαλαίο, ο Γιάννης Τριάρχου, εξέφραζε απόλυτα το τρίπτυχο: Κοινωνική προσφορά Κοινωνική αλληλεγγύη Κοινωνική αγωνιστική δράση με στόχο τη διαμόρφωση μιας καλύτερης ποιότητας ατομικής και συλλογικής ζωής. Ο Γιάννης Τριάρχου, μέσα από το δικό του τρίπτυχο, του πατριώτη, του αγωνιστή και του επιστήμονα, μετουσίωσε με τον καλύτερο τρόπο τη φυσιογνωμία ενός ΑΝΘΡΩΠΟΥ, που θα μείνει πάντα στη μνήμη μας και τις καρδιές μας. Γιάννης Τριάρχου γεννήθηκε στην Ελασσόνα στις 9 Δεκεμβρίου 1924, από γονείς Λιβαδιώτες, Οτους Γιώργο Τριάρχου και Ευθαλία Βακαλίκου. Στην Ελασσόνα πέρασε τα νεανικά του χρόνια, αφού εκεί κατοικούσε τότε η γονική του οικογένεια και εκεί τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο, το Ημιγυμνάσιο και τη Γ Γυμνασίου στο Γυμνάσιο Τσαριτσάνης. Όλα τα καλοκαίρια τα πέρασε στο Λιβάδι με το οποίο και τους κατοίκους του δημιούργησε ένα ακατάλυτο δεσμό διατηρώντας έντονες αναμνήσεις από τη γενέτειρά του, στην οποία έζησε και μέρος της κατοχής του τόπου μας από τους φασίστες κατακτητές. Από το Σεπτέμβρη του 1939 κατοικούσε στη Θεσσαλονίκη. Συνέχισε τα μαθήματα στο 4ο Γυμνάσιο Αρρένων και το 1942 γράφτηκε φοιτητής στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου (Αριστοτέλειο τώρα) Θεσσαλονίκης. Οι σπουδές του συνέπεσαν με την περίοδο της εχθρικής κατοχής και την ανώμαλη περίοδο που ακολούθησε. Την περίοδο αυτή έχασε τον πατέρα του, τραγικό θύμα των ανώμαλων συνθηκών. Ο άδικος θάνατός του έκανε τον ίδιο περισσότερο ευαίσθητο κοινωνικά, καθώς από νωρίς είχε γίνει μέλος της κομμουνιστικής νεολαίας (ΚΝΕ) και του ΚΚΕ και στη συνέχεια δραστήριο στέλεχος της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ), στις τάξεις και με τα οράματα της οποίας στρατεύτηκαν εξακόσιες χιλιάδες νέοι και νέες της Ελλάδας, που οραματίζονταν «μια ζωή χαρούμενη κι ωραία, μια πλάση ονειρευτή, μια πλάση ωραία», όπως έλεγε ένα επονίτικο τραγούδι. Ο αγώνας για την εθνική απελευθέρωση, την εθνική κυριαρχία και την κοινωνική δικαιοσύνη τον τράβηξε εκείνα τα χρόνια, σχεδόν ολοκληρωτικά, παράλληλα με τους φοιτητικούς και συνδικαλιστικούς αγώνες, που τους πλήρωσε με ένα χρόνο αποβολή αρχικά και αργότερα, το 1947, με καταδίκη του από το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης στην ποινή του θανάτου. Από τους τριάντα (30) δικασμένους σε θάνατο συγκατηγορούμενους εκτελέστηκαν αμέσως οι 19 και ανεστάλη η εκτέλεση των λοιπών, μεταξύ των οποίων και του ίδιου. Έζησε τρία περίπου χρόνια στις φυλακές Επταπυργίου Θεσσαλονίκης και Κέρκυρας. Μετά την αποφυλάκισή του, στρατεύτηκε και στάλθηκε στο στρατόπεδο της Μακρονήσου, όπου έμεινε 15 μήνες, σε περίοδο όμως που είχαν περιοριστεί τα εφιαλτικά γεγονότα που έζησαν εκεί προηγουμένως αμέτρητες χιλιάδες στρατιώτες και πολίτες, άντρες και γυναίκες. Μετά την αποστράτευση του, πήρε, το 1952, το πτυχίο της Νομικής, έκανε πρακτική άσκηση δικηγόρου και από το Φεβρουάριο του 1955 άσκησε ενεργά και με ανιδιοτέλεια τη δικηγορία στο Πρωτοδικείο και το Εφετείο της Θεσσαλονίκης μέχρι τις αρχές του Γενάρη 2001, συμπληρώνοντας σαράντα έξι χρόνια δικηγορίας. Η συνδικαλιστική δραστηριότητα του στα δικηγορικά πράγματα τον απέσπασαν για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα από το Σύλλογο Λιβαδιωτών. Εκλέχτηκε 4 φορές μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, ήταν δύο φορές υποψήφιος Πρόεδρός του, ενώ την τριετία ήταν Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού αυτού Συλλόγου. Το 1959 παντρεύτηκε τη Θέμιδα-Θωμαή Λαζαρίδη, με την οποία οργάνωσε μία απλή και χαρούμενη οικογένεια, με τις δύο παντρεμένες θυγατέρες του, τους δύο συζύγους αυτών και τα τέσσερα εγγόνια τους. Καθώς τα μηνύματα της Εθνικής μας Αντίστασης τα έγραψε «βαθειά μες την καρδιά» του, δεν περιορίστηκε στην άσκηση της δικηγορίας. Ως ενεργός πολίτης πίστευε στην πολιτική στράτευση κάθε πολίτη. Έτσι οργανώθηκε στην ΕΔΑ αρχικά, για να συλληφθεί την πρώτη μέρα της χουντικής δικτατορίας, ευτυχώς όμως απολύθηκε ύστερα από τρεις μόνο βδομάδες, χωρίς να εκτοπιστεί. Μετά την πτώση της χούντας βρέθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού και αργότερα στην Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ) και τον Συνασπισμό. Το 2010 εντάχθηκε στην ΔΗΜΑΡ. Πήρε μέρος σε Συνέδρια των κομμάτων, υπήρξε μέλος της Επιτροπής Πόλης Θεσσαλονίκης αυτών και αρκετές φορές υποψήφιος βουλευτής, δύο φορές υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος για το Δήμο Θεσσαλονίκης, ενώ επί μία τετραετία ήταν αιρετό μέλος του Α Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου Θεσσαλονίκης. Με το Σύλλογο Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης και τους εδώ Λιβαδιώτες είχε στενούς δεσμούς. Μέλος του Συλλόγου από το 1952, δηλαδή επί εξήντα δύο ολόκληρα χρόνια, εκλέχτηκε οχτώ φορές στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου και έγινε τέσσερις φορές Πρόεδρος αυτού. Σημειώνεται ότι ο Γιάννης ο Τριάρχου υπήρξε ένας από τους ελάχιστους και ο τελευταίος, που έχοντας διατελέσει Πρόεδρος του Συλλόγου και μάλιστα επί 4 θητείες, συμμετείχε και σε επόμενο των προεδρικών του θητειών Συμβούλιο, χωρίς να καταλάβει θέση Προέδρου, πράγμα που δεν το ξανασυναντούμε μεταγενέστερα. Η Γενική Συνέλευση των μελών του Συλλόγου, τον ανακήρυξε Επίτιμο Πρόεδρο, σε αναγνώριση όλων των υπηρεσιών του. Τιμήθηκε από την Πολιτεία για την αντιστασιακή του δράση στην Κατοχή. Ήταν ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ '74 Κ.-Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ έως το Δεκέμβριο του 2011, καθώς και υποψήφιος της δημοτικής κίνησης "ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ" Τιμήθηκε από το Λιβάδι και ανακηρύχθηκε το 2011 Επίτιμος Δημότης Λιβαδίου. Ενέπνευσε σεβασμό, μετάγγισε το ήθος του, αγάπησε και αγαπήθηκε από γενεές ολόκληρες ανθρώπων που τον γνώρισαν από κοντά. Η παροιμιώδης του σεμνότητα, η ακριβοδίκαιη σκέψη του, η λιτή και απέριττη παρουσία του σε κάθε μορφή κοινωνικής εκδήλωσης, τον κατέστησαν ένα σύμβολο σχεδόν στον ευρύτερο κοινωνικό του χώρο και όχι μόνον. Οραματίστηκε ένα κόσμο με πολλά και ευγενικά ιδανικά, στην υπηρεσία της ανθρωπότητας, υπερασπίστηκε αξίες, όπως η ανθρώπινη ζωή, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η πανανθρώπινη ειρήνη, η κοινωνική απελευθέρωση, η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Οραματίστηκε ένα κόσμο με λιγότερη κακία, με περισσότερη ευαισθησία. Τον απολογισμό της δικής του ζωής, της γενιάς της Εθνικής μας Αντίστασης, την συνοψίζουν οι στίχοι που του άρεζαν πολύ, του Σταύρου Γιαννακόπουλου, του «Ανταίου» της εποχής Πονέσαμε, /Πολεμήσαμε. /Αγαπήσαμε, τη ζωή μας τη ζήσαμε, /Μοχθήσαμε, σωθήκαμε, ονειρευτήκαμε, τη ζωή τη ζήσαμε. /Δεν την πουλήσαμε. /Δεν την τοκίσαμε. /Δεν πλουτίσαμε. /Δεν δοξαστήκαμε. /Τη ζωή μας τη ζήσαμε /Κι αν θυσία τη χαρίσαμε, τη ζωή μας για να την υψώσουμε ουράνια εμείς το θελήσαμε! /Αναλώσιμοι γεννηθήκαμε! /Κι όταν το νιώσαμε δεν λυπηθήκαμε, δεν μετανιώσαμε /Αντισταθήκαμε! /Θανάτω θάνατον πατήσαμε. /Τη ζωή μας τη ζήσαμε Γιάννη Τριάρχου, Επίτιμε Πρόεδρέ μας, Σεβαστέ φίλε, Λεβέντη αγωνιστή της ζωής και της ειρήνης Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάζει Το δάκρυ μας θα ποτίζει το άνθος που θα φυτρώσει στο μνήμα σου Αιωνία σου η μνήμη Γιώργος Συνεφάκης

7 Σελίδες από την ιστορία του Λιβαδίου 1821: Γιωργάκης Ολύμπιος-1912: Κων/νος Κάρπος Οι δυο Εθνικοί μας Πρωτομάρτυρες (Μέρος 1ο) Το 2012 είναι έτος διπλής γιορτής, διπλής χαράς, διπλής τιμής και διπλής υπερηφάνειας για το Λιβάδι. Έχει το μοναδικό προνόμιο να είναι η γενέτειρα των δυο Πρωτομαρτύρων Εθνομαρτύρων του Γένους μας, του Γιωργάκη Ολυμπίου και του δασκάλου Κωνσταντίνου Κάρπου. Για τον πρώτο υπάρχει ήδη καθιερωμένη από χρόνια τιμητική εκδήλωση, που γίνεται στις αρχές Σεπτεμβρίου. Για το δεύτερο όμως, μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει καμιά κίνηση και δεν έχει εκδηλωθεί κανένα ενδιαφέρον από κανένα Κρατικό φορέα ή τοπικό Λιβαδιώτικο Σύλλογο. Κι αυτό είναι άδικο γιατί όπως ο Ολύμπιος υπήρξεν ο πρώτος που πέθανε το 1821 με μαρτυρικό θάνατο στο Μοναστήρι του Σέκου, έτσι και ο δάσκαλος Κάρπος είναι ο πρώτος που πέθανε το 1912 με μαρτυρικό θάνατο στα Σέρβια Κοζάνης. Τονίζουμε ότι ο Κάρπος δεν σκοτώθηκε στη μάχη πολεμώντας, συνεπώς δεν μπορεί κανείς να τον συνυπολογίσει μεταξύ των νεκρών μάχης. Σφαγιάστηκε άγρια. Συνεπώς είναι ο πρώτος Έλληνας που πέθανε μαρτυρικά στον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο του Για το Μεγάλο Γιωργάκη Ολύμπιο έχουν γραφεί πολλά και έχουν ακουστεί ακόμα περισσότερα. Για τον άγνωστο όμως και δυστυχώς παραμελημένο Κωνσταντίνο Κάρπο δεν εκδηλώθηκε κανένα ενδιαφέρον. Θέλοντας συνεπώς να αποδώσουμε έστω και ελάχιστη τιμή στη μνήμη του, γράφουμε τα παρακάτω ελάχιστα στοιχεία που κατορθώσαμε να βρούμε, τα οποία όμως νομίζουμε ότι θα είναι αρκετά για να κάνουν το μεν Λιβάδι να καταγράψει στις δέλτους της Τοπικής του Ιστορίας ότι κατέχει τα πρωτεία στους δυο πολέμους της Εθνικής μας παλιγγενεσίας 1821 και 1912, στους δε Λιβαδιώτες να ερευνήσουν περισσότερο το έργο και το μαρτυρικό θάνατο του Κάρπου και να του αποδώσουν τις τιμές που του αρμόζουν. Ο Κωνσταντίνος Δημητρίου Κάρπος γεννήθηκε στο Λιβάδι (Βλαχολίβαδο) το Μετά την αποφοίτησή του από Σχολείο της γενέτειράς του, γράφτηκε στο Γυμνάσιο της Λάρισας, το οποίο τελείωσε του Αμέσως άρχισε να εργάζεται σαν δάσκαλος σε διάφορα χωριά της Επαρχίας Ελασσόνας και να αγωνίζεται με πάθος εναντίον της Ρουμανικής προπαγάνδας και της ίδρυσης ρουμάνικων σχολείων στην Περιφέρεια Ελασσόνας. Για παράδειγμα κατά το σχολικό έτος δίδαξε στο Δημοτικό Σχολείο Παλαιοκάστρου και το , έχοντας 21 χρόνια υπηρεσίας, διορίστηκε Διευθυντής της Αστικής Σχολής Ελασσόνας. Στη διάρκεια όμως αυτού του σχολικού έτους προέκυψαν κάποιες διαφωνίες μεταξύ του Κάρπου και του Μητροπολίτη Ελασσόνας Νεόφυτου, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αρκετή ψυχρότητα στις σχέσεις των δύο ανδρών, που δεν άργησε να μετατραπεί σε ανοιχτή ρήξη και να γίνει ευρύτερα γνωστή. Συγκεκριμένα στον πανηγυρικό λόγο που εκφώνησε στην τελετή λήξης των μαθημάτων του σχολικού έτους , ο Διευθυντής Κάρπος χρησιμοποίησε βαριές και προσβλητικές εκφράσεις εναντίον επισήμων προσώπων που αρνήθηκε να κατονομάσει, αλλ όμως και ένα μικρό παιδάκι καταλάβαινε ότι τα βέλη στρέφονταν εναντίον του προσώπου του Δεσπότη Νεόφυτου. Για το λόγο αυτό ο Κάρπος κλήθηκε σε απολογία, αλλά δεν παρουσιάστηκε ενώπιον της Σχολικής Επιτροπής. Τελικά, με απόφασή της η παραπάνω Επιτροπή ( Πρακτικό 21 Ιουνίου 1912) απαγόρευσε το διορισμό του στα σχολεία της Περιφέρειας Ελασσόνας. Στη θέση του Κ. Κάρπου διορίστηκε στην Αστική Σχολή Ελασσόνας ο επίσης Λιβαδιώτης Γ. Γεωργιάδης. Σημείωση: Το επεισόδιο πήρε σοβαρές διαστάσεις, γι αυτό σε αρκετά από τα Πρακτικά της Σχολικής Εφορείας και της Κοινοτικής Αντιπροσωπείας της Κοινότητας Ελασσόνας, την εποχή αυτή (Καλοκαίρι 1912) γίνεται λόγος για την ανάρμοστη και προσβλητική συμπεριφορά του δασκάλου Κ. Κάρπου. Σε άλλο, μελλοντικά, δημοσίευμά μας θα παρουσιάσουμε όλα τα σχετικά πρακτικά και ό,τι άλλο σχετικό βρήκαμε για την υπόθεση αυτή. Αναγκαστικά λοιπόν ο δάσκαλος Κάρπος έψαξε να βρει δουλειά σε άλλη Περιφέρεια. Το πιο κοντινό μέρος που διατηρούσε αξιόλογο Σχολείο ήταν τα Σέρβια, όπου υπήρχε από παλιά αρκετά μεγάλη Λιβαδιώτικη παροικία. Με τη βοήθεια των Λιβαδιωτών Αριστείδη Προκόβα και Δημ. Κοεμτζόπουλου (Χρυσοχόου), το Σεπτέμβριο του 1912 προσλήφθηκε στο Σχολείο των Σερβίων, όπου έμελλε να προσφέρει την τελευταία του και την πιο σύντομη διδασκαλική του υπηρεσία. Πριν συμπληρωθεί μήνας από την έναρξη των μαθημάτων της νέας σχολικής χρονιά , κηρύχτηκε ο Βαλκανικός Πόλεμος. Οι άγριοι και αιμοδιψείς Τούρκοι Κονιάροι των Σερβίων, μόλις πληροφορήθηκαν τις πρώτες επιτυχίες του ελληνικού στρατού στη Μελούνα και στην Ελασσόνα, θορυβήθηκαν πολύ κι όταν άρχισε η μάχη του Σαρανταπόρου συνέλαβαν και φυλάκισαν όλες τις προσωπικότητες των Σερβίων. Την Τρίτη, 9 Οκτ., συνέλαβαν και φυλάκισαν και το δάσκαλο Κωνσταντίνο Κάρπο. Κι όταν έντρομος και πανικόβλητος ο τουρκικός στρατός, μετά την πανωλεθρία του στο Σαραντάπορο, οπισθοχωρούσε άτακτα για να σωθεί, οι ίδιοι άγριοι Κονιάροι των Σερβίων, πριν εγκαταλείψουν την πόλη, κατακρεούργησαν απάνθρωπα όλους τους φυλακισμένους. Το χρονικό της άγριας σφαγής το παραθέτουμε στο τέλος αυτής της εργασίας. Το πρώτο αθώο θύμα της τουρκικής θηριωδίας υπήρξεν ο δάσκαλος Κων. Κάρπος. Ο μακαρίτης σήμερα Σερβιώτης δάσκαλος Δ. Τουκατλιάνης που υπήρξεν ο βασικός πληροφοριοδότης μας, μας διαβεβαίωσε ότι η μητέρα του, γεννημένη το 1897, υπήρξε μαθήτρια του Κάρπου, κι όταν άρχισε η σφαγή παρακολούθησε τις άγριες σκηνές κρυμμένη σε υπόγειο γειτονικού σπιτιού. Είδε καθαρά ότι ο διευθυντής των φυλακών και ένας Τούρκος αξιωματικός μπήκαν ανάμεσα στους χριστιανούς που ήταν όλοι του μπρούμυτα πεσμένοι, άρπαξαν από τα μαλλιά πρώτα τον Κάρπο και μετά τον παπα-βασίλη από τα Σέρβια, τους είπαν να σταθούν όρθιοι και κατόπι πυροβόλησαν πρώτα τον Κάρπο και μετά τον ιερέα τρεις φορές με περίστροφο. Όταν έπεσαν κάτω, ο διεθυντής των φυλακών έκοψε το κεφάλι του Κάρπου, έβγαλε τα μάτια του με μεγάλο μυτερό μαχαίρι και τα πέταξε στο δρόμο. Αμέσως το πεταμένο κεφάλι το άρπαξε ο Τούρκος-Κονιάρος φοροεισπράκτορας των Σερβίων και άρχισε να το κτυπά με λύσσα με μια πέτρα. Κι όταν το κεφάλι έσπασε, το πήρε αγκαλιά και πήγε στο προαύλιο του σχολείου, που ήταν δίπλα, και άρχισε να πετάει τα μυαλά στον τοίχο του σχολείου. Την επόμενη μέρα, όταν μπήκε ο ελληνικός στρατός στα Σέρβια, η δεκαπεντάχρονη μαθήτρια του Κάρπου, πήγε στο σχολείο, περιμάζεψε το πολτοποιημένο κεφάλι του δασκάλου της και τα πεταμένα μυαλά, που είχαν αρχίσει να στεγνώνουν, τα τύλιξε σε μια μάλλινη ποδιά και τα παρέδωσε σε έναν λοχία. Ο ελευθερωτής στρατός μας βρήκε και περιμάζεψε το μεν σώμα του κατακρεουργημένο σε σημείο που να μη μοιάζει με ανθρώπινο κουφάρι, το δε κεφάλι τυλιγμένο στη μάλλινη ποδιά. Το τραγικό νέο δεν άργησε να μαθευτεί στην Ελασσόνα. Στις 27 Ιανουαρίου 1913 ορίστηκε να γίνει μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αδικοχαμένου Λιβαδιώτη δασκάλου Κ. Κάρπου, εθνομάρτυρα του Στο πάνδημο αυτό μνημόσυνο, επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε από τον άμβωνα της Παναγίας του Βαροσίου ο νέος Διευθυντής της Αστικής Σχολής Ελασσόνας Γ. Γεωργιάδης. Ο Γεωργιάδης δεν αρκέστηκε όμως να αναφερθεί μόνο στην προσωπικότητα του Εθνομάρτυρα Κάρπου. Εξαπέλυσε μύδρους κατά του Μητροπολίτη και του βασιλικού Επιτρόπου Ελασσόνας Λ. Χρυσανθακόπουλου. Τους αποκάλεσε μάλιστα «διώκτας και ηθικούς δολοφόνους του μακαρίτου Κάρπου». Από το σχετικό πρακτικό της 23ης Φεβρουαρίου 1913, που σώζεται στα Αρχεία της Μητρόπολης Ελασσόνας, παραθέτουμε στη συνέχεια το ακόλουθο απόσπασμα: «Γενομένης ούτω απαρτίας και κηρυχθείσης της ενάρξεως της συνεδριάσεως, ο Μητροπολίτης διά βραχέων εξέθηκεν ότι τη 27η Ιανουαρίου ε.έ. τελεσθέντος μνημοσύνου υπέρ του μακαρίτου διδασκάλου Κωνσταντίνου Κάρπου εν τη ενταύθα Ιερά Εκκλησία της Παναγίας, ο Διευθυντής της ενταύθα Σχολής Γ. Κ. Γεωργιάδης απήγγειλεν, άνευ αδείας και γνώσεως της Ιεράς Μητροπόλεως από του Άμβωνος λόγον επιμνημόσυνον, όστις ην τούτ αυτό υβρεολόγιον κατά τε του Μητροπολίτου και του κ. Λ.Χρυσανθοπούλου, τέως Προξένου της Α.Β. Μεγαλειότητος του Βασιλέως των Ελλήνων εν Ελασσώνι και ήδη πολιτικού Συμβούλου της ενταύθα Διοικήσεως, ους, ει και ανωνύμως, σαφώς όμως και καθαρώς εχαρακτήριζεν ως διώκτας και ηθικούς δολοφόνους του μακαρίτου Κάρπου» Σημείωση: Ολόκληρο το παραπάνω πρακτικό, καθώς και τη συνέχεια που είχε η βαριά κατηγορία που διατύπωσε δημόσια ο δάσκαλος Γεωργιάδης, θα δημοσιευτούν σε προσεχές δημοσίευμά μας. του Γρηγόρη Βέλκου ιστορικού-συγγραφέα 7

8 8 Η ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Μέρος 2ο Γράφει ο Ευριπίδη Καπέτη Για να οργανωθεί ένα μικρό κοπάδι, απαραίτητη ήταν μια μικρή έκταση γης. Σ αυτήν στήνονταν τα μαντριά για τα ζωντανά και η καλύβα για τον τσοπάνη και την οικογένειά του. Αυτά ήταν απλά, με υλικά που προσέφερε η περιοχή, χωρίς μπετά, τούβλα, μονώσεις και βαφές. Το κοπάδι ήταν μικρό. Αριθμούσε 70, 100 ή το πολύ 200 πρόβατα, Λίγοι ήταν οι τσελιγκάδες με πολλά κεφάλια προβάτων, γιδιών και διέθεταν μεγάλες εκτάσεις βοσκήσιμες ή καλλιεργήσιμες. Σε μεγαλύτερη μορφή και οργάνωση ήταν τα λεγόμενα τσιφλίκια. Εμείς θα παραμείνουμε στα μικρά οργανωμένα νοικοκυριά-κοπάδια. Μερικοί από τους μικρούς πήγαιναν χουσμεκιάρηδες σε μεγάλους τσιφλικάδες, έχοντας έτσι τροφή και μεροκάματο γι αυτούς και για τα ζωντανά τους. Η περίοδος της απασχόλησης του χουσμεκιάρη (σ αστισί πικουράρου) ήταν από του Αγίου Δημητρίου μέχρι του Αγίου Γεωργίου η χειμερινή σαιζόν και αντίστροφα η θερινή. Γι αυτό έλεγαν οι ενδιαφερόμενοι το γνωστό τ Αϊ Γεωργίου να φέξει. Πρέπει να αναφέρω ότι πολλά Λιβαδιωτόπουλα έκαναν αυτή τη δουλειά σε Λιβαδιώτες ή μη κεχαγιάδες στην Καβάλα. Όσοι είχαν λίγα πρόβατα τα έδιναν σε κανονικούς επαγγελματίες κτηνοτρόφους με δύο τρόπους. Σαν «αψόφηστα» να τα διαχειρίζεται ο κτηνοτρόφος παίρνοντας μόνο λίγο μαλλί, ένα δυο αρνιά και γάλα για το τυρί της χρονιάς. Ο άλλος τρόπος ήταν με τη ρούγα «κου αρούγκ» δηλαδή πλήρωνε ένα ποσό για το κάθε ζωντανό και έπαιρνε το μερτικό από την παραγωγή. Βέβαια απ τα μεσιακά πάντα έτρωγε ο λύκος. Το πρώτο που στηνόταν ήταν η καλύβα του νοικοκύρη και της οικογένειάς του. Στηνόταν ξύλινος σκελετός- ξύλα υπήρχαν στην περιοχή μας. Πλέκονταν με λυγαριές οριζόντια και σκεπάζονταν με φτέρες ή καλαμιές από βρύζα (μνάτα). Πρόσεχαν πολύ ώστε να μην μπαίνει βροχή ή χιόνι μέσα, ούτε κάτω στο έδαφος να μπαίνει υγρασία ή οτιδήποτε άλλο. Κατασκεύαζαν γύρω-γύρω ανάχωμα. Εκεί μέσα είχαν το πρόχειρο τζάκι όπου ζεσταίνονταν και μαγείρευαν. Αργότερα εξελίχθηκε η αχυροκαλύβα σε πέτρινο καλύβι (κατίτσου) με καλύτερη και μόνιμη εγκατάσταση του τζακιού και των κρεβατιών. Η είσοδος ήταν νότια ή ανατολικά. Όχι προς τον Προφήτη Ηλία όπου έρχεται ο Σερβιώτης άνεμος βορειοδυτικός. Για τον χειμώνα ο τσοπάνης πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα από το καλοκαίρι. Για τυχόν χιονιάδες και αποκλεισμούς να έχει έτοιμη τροφή στις αποθήκες του, αλλά να φροντίζει και για νερό. Συνήθως τις προμήθειές του τις είχε στο χωριό, στα υπόγεια. Πάντα είχε στην κατοχή του και ένα μεταφορικό ζώο, άλογο ή μουλάρι, που τον συνόδευε παντού για τις μεταφορές των τροφών αλλά και του γάλακτος στα τυροκομεία. Το καλοκαίρι αποθήκευε χόρτα ξερά, τριφύλλια, καλαμπόκι αργότερα, βαμβακόπιτα (πούλπα) εμπορίου, κριθάρι κ.α. Κατά τη νύχτα μάζευε τα ζωντανά του στο μαντρί (ντ βάρι-πλιάμτς). Το μαντρί ήταν και αυτό πρόχειρα αλλά καλά και τεχνικά κατασκευασμένο. Αποτελούνταν από έναν μέχρι και τέσσερις διαφορετικούς χώρους. Έκοβαν παλούκια οξιάς στεγνά από το δάσος, τα έμπηγαν στο έδαφος σε σχήμα κυκλικό και κλίση προς τα έξω. Πλέκονταν οριζόντια πάλι με λεπτότερα κλαδιά, δεμένα με σύρματα και τα σκέπαζαν με πουρνάρια, φτέρες και ό,τι άλλο είχε ο τόπος. Γύρω- γύρω γίνονταν αναχώματα. Συνήθως εσωτερικά έκαναν και υπόστεγα ώστε να μην μπορούν οι λύκοι εύκολα να μπουν στο μαντρί και να κάνουν τις ζημιές τους. Η πόρτα του μαντριού (πουριάου) ήταν νοτιοδυτικά. Το μαντρί συνήθως ξεκινούσε από την καλύβα του τσοπάνη, ώστε να έχει τον πλήρη έλεγχο και κατά τη νύχτα. Στην πόρτα του μαντριού με τα γαλάρια Κούρεμα στη δεκαετία του 1960 Από αριστερά όρθιοι: Ντάμπος, Γαζέτης Αντώνης, Γαζέτης Σωτήριος, Σούρδης Αποστόλης, Καρατζίκας Αντώνης(μικρός), Αγνωστος, Καρανίκας Στέφανος, Καρατζίκας Θωμάς, Γαζέτης Λάζαρος. Κάτω : Γαζέτη Μαρίκα, Γαζέτης Αθανάσιος με τον εγγονό του αγκαλιά. είχε και το κάθισμα για τον αρμεχτή. Πρωτεύοντα ρόλο όμως έπαιζε η τοποθεσία που θα στήνονταν το μαντρί. Περισσότερο από όλα φοβούνται τον κρύο αέρα που μαζί με τα χιόνια είναι ο φόβιος χειμώνας για τον τσοπάνο. Επίσης το έδαφος θα πρέπει να μη βγάζει ούτε να κρατάει υγρασία. Να απορροφιέται και να στεγνώνει εύκολα και γρήγορα. Με την υγρασία αρρωσταίνουν εύκολα τα ζωντανά. Πολλές φορές αναγκάζεται να στρώσει ξερή κοπριά, άχυρα ή πουρνάρια, για αποφυγή της υγρασίας. Συχνά άλλαζαν τη θέση των μαντριών ώστε να κοπρίσουν και άλλα μέρη. Πρόχειρη κατασκευή ήταν και η «κόρδα» όπου έβγαζαν τις μάνες με τα νεογέννητα να ηλιαστούν και να συνηθίζονται μεταξύ τους, Το κοπάδι το χωρίζει σε μικρότερα. Το κυριότερο από όλα είναι με τα γαλάρια. Αυτά θα του φέρουν την παραγωγή γάλατος από την άνοιξη μέχρι το τέλος Αυγούστου. Χωριστά θα έχει τα στείρα, αυτά που δεν γέννησαν. Τα ζυγούρια ή τα βετούλια είναι αυτά που κράτησε, αρνιά ή κατσίκια, ώστε την άλλη χρονιά να γίνουν μάνες και να ανανεώσει το κοπάδι του. Χώρια τα κριάρια, χώρια και τα αρνιά που γεννιούνταν. Μια άλλη κατασκευή μεταξύ μαντριού και καλύβας ήταν ο τσάρκος. Εκεί τα έβαζαν την ημέρα τα νεογέννητα και το βράδυ τα έβαζαν να θηλάσουν με τις μάνες τους. Στήνονταν πάσσαλοι χοντροί, κάτω μυτεροί, για να μπαίνουν εύκολα στο χώμα και πάνω ήταν λεπτοί και λυγεροί ώστε να μαζεύονται οι κορυφές και να κλείνουν. Πλέκονταν πυκνά γύρω με λυγαριές και πάνω σκε- πάζονταν με αγκάθια, φτέρες, βάτα (ζίγρες). Κάτω στο έδαφος γύρω- γύρω έμπαιναν πιο σίγουρα υλικά, πέτρες. Γίνονταν με πολλή τέχνη και σιγουριά και ασφάλεια. Οι εχθροί παραμόνευαν απ έξω, βροχές χιόνια και η πονηρή αλεπού. Όταν το βράδυ γύριζαν από τη βοσκή, τα πρόβατα τα έβαζαν στο μαντρί. Ελευτέρωναν από το τσάρκο και τα μικρά και γίνονταν ένας πανζουρλισμός από βελάσματα. Τα μικρά έψαχναν τις μάνες τους για να θηλάσουν. Πολλές μάνες δεν πλησίαζαν τα μικρά τους. Εκεί επενέβαινε ο τσοπάνης. Έπρεπε να σοφιστεί έναν τρόπο να βυζάξει το μικρό αν όχι από τη μάνα του από κάποια άλλη που είχε χάσει το δικό της και είχε γάλα (πλιακατούρα). Ο τσοπάνης έχει την ικανότητα του «γνώρου», γνωρίζει κάθε μάνα με το μικρό της. Στο ημερήσιο πρόγραμμα του κοπαδιού εκτός από την εύρεση της τροφής απαραίτητο είναι και το νερό. Οι βοσκότοποι του κάμπου ήταν γεμάτοι με πηγές και ποτάμια. Το νερό ήταν απαραίτητο και κοντά στη στάνη. Ο τσοπάνης φρόντιζε και κατασκεύαζε κανάλια, έσκαβε κορμούς δέντρων, τις ποτίστρες. Υπήρχαν και κανάλια για τις τροφές, όπως το καλαμπόκι. Τα ζώα έπρεπε να βρίσκουν τα κανάλια καθαρά και για να τα παρασέρνουν στο πότισμα, έριχναν αλατοπίτουρα. Το μεσημέρι πάνω στη ζέστη, πήγαιναν για «στάλο» (μυρίτζου, λα μάσου). Ξεκουράζονταν το ένα δίπλα από το άλλο κάτω από συστάδες δέντρωνπουρναριών. Συνήθως οι βοσκοί έκανα πρόχειρα τσαντίρια με φτέρες για σκέπαστρο. Το Μάη τα κούρευαν. Στηνόταν σωστό πανηγύρι. Σε άλλο μας άρθρο έγινε εκτενής αναφορά στο μαλλί, σε ένα από τα έσοδα του κτηνοτρόφου. Έτσι σιγά- σιγά ετοιμάζονταν για τα ψηλά βουνά. Ευτυχώς οι δικοί μας κτηνοτρόφοι δεν αναγκάζονταν να ξενιτευτούν. Σπάνια πήγαιναν προς την Κατερίνη ή την Κοζάνη ή στη Χαλκιδική. Ανέβαιναν με τα κοπάδια τους πάνω στα υψώματα του Αϊ Λιά. Ξεκινούσαν οι βοσκότοποι από το Πλατανόρεμα, στα χαμηλά της Σάπκας προς τα Σέρβια όπου υπήρχαν υποτυπώδη κτίσματα για τυροκόμηση και νοίκιαζαν. Επίσης στη Σάπκα, περιοχή με χίλια στρέμματα βοσκήσιμα, τα οποία νοίκιαζαν και πλήρωναν το ενοίκιο στη εκκλησία του Προφήτη-Ηλία. Ο ορίζοντας όπου πιάνει το μάτι από τον Αϊ Λια μέχρι το Καταφύγι Κοζάνης, τη Φτέρη Πιερίας σε όλα τα πατατοχώραφα, εκεί που έβγαινε κάποτε η πατάτα Λιβαδίου, μια παραγωγή που μεγάλωσε πολλές γενιές. Το όριο έκλεινε στα σύνορα με τον Αϊ Δημήτρη μέχρι τα Παλιοδέρβενα. Στη Σάπκα συνήθως μαζεύονταν αρκετά κοπάδια. Εκεί τυροκομούσαν το γάλα οι κτηνοτρόφοι, αφού έπαιρναν και πλήρωναν μάστορα τυροκόμο. Μαζεύονταν δυο-τρία κοπάδια μαζί, σμίχτες, τα έκαναν ένα (λι μιστικά) και έτσι βοηθιούνταν μεταξύ τους, γιατί το καλοκαίρι είχαν περισσότερο κυνηγητό και ξενύχτι. Τη Μεγάλη Πέμπτη τα σημάδευαν στο αυτί συνήθως και έτσι τιμούσαν και την κόκκινη Πέμπτη και για να τα ξεχωρίζουν. Τα περισσότερα κοπάδια όμως βοσκούσαν γύρω-γύρω από τα πατατοχώραφα και αφού το Σεπτέμβρη έβγαιναν οι πατάτες, τότε πλέον ήταν η βόσκηση ελεύθερη και ξεκούραστη. Στο Καταφύγι και στη Φτέρη νοίκιαζαν πολλές φορές και Βλάχοι ή Σαρακατσάνοι από τον Αλμυρό Βόλου ή ακόμη και από τη Θήβα. Έτσι την Άνοιξη περνούσαν μέσα από το χωριό τα κοπάδια τους. Μπροστά τα γκισέμια με τα μεγάλα κουδούνια φορτωμένα με την πραμάτεια τους, ένας χαμός. «Τριάτσι διάβα», έλεγαν. Υπάρχει και το σχετικό τραγούδι: Βάστα καημένε Όλυμπε Και συ Βλαχολιβάδι Βάστα τους Βλάχους που ρχονται Τους Σαρακατσαναίους Άλλοι έρχονται από τη Λειβαδιά Και άλλοι από τη Θήβα Φέρνουν κοπάδια πρόβατα Φέρνουν κοπάδια γίδια Η ζωή στο βουνό είναι πολύ δύσκολη. Μπορεί να είναι καλοκαίρι, αλλά ο τσοπάνης με τα ζωντανά του περνάει το μερόνυχτό του περισσότερο στην ύπαιθρο. Το μαντρί του, το καλύβι του, είναι πρόχειρα κατασκευασμένο. Οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι. Η διάρκεια της μέρας είναι μεγαλύτερη και η ζέστη ανυπόφορη. Η ζέστη ενοχλεί και κουράζει τα πρόβατα περισσότερο από τα γίδια. Την ημέρα αφού βοσκήσουν γρήγορα πηγαίνουν και σταλιάζουν, ψάχνουν για δροσιά(μιρίτζ). Μόλις σουρουπώνει αφού ξεκουραστούν και κοιμηθούν λίγο στο γρέκι ( του μάσου) πρέπει να τα ξυπνήσουν για να βοσκήσουν τη νύχτα με τη δροσιά. Εκεί φαίνεται η τέχνη του βοσκού, πώς να τα παρακινήσει στο «σκάρο»(αγκ νάρι). Μένει ξάγρυπνος όλη τη νύχτα, ακολουθώντας τα στις πλαγιές και στα διάσελα που βρίσκουν χορτάρι. Κάνουν παρέες οι τσοπάνηδες, λένε ιστορίες οι μεγαλύτεροι στους μικρότερους και αν υπάρχει και κανένας μερακλής παίζει με τη φλογέρα τον αντίστοιχο σκοπό, το «Σκάρο». Γνωστός σε όλους μας ο σκοπός του «Σκάρου». Είναι το τραγούδι «των ορέων αλλά και των ωραίων» που λένε και οι μουσικολόγοι. Το βιολί παίζοντας το σκάρο συνήθως μιμείται τους ήχους της φύσης, βελάσματα ζώων, ποτάμια, ανέμους, πουλιά κ.ά.. Η βοσκή γίνεται κάτω από το φως των αστεριών και του φεγγαριού, αφού το καλοκαίρι σπάνια συννεφιάζει ο ουρανός. Έχουν τη συνοδεία των κουδουνιών και, βέβαια, έχουν και το νου τους μη τυχόν και τους πλησιάσει και κάνει τη ζημιά ο λύκος. Προς τα χαράματα όμως ρίχνουν και κανένα υπνάκο σκεπασμένοι με την κάπα (του γιατάκι), αποκαμωμένοι απ όλη τη νύχτα. Θα πρέπει όμως να ξυπνήσουν γιατί το πρωί τα πρόβατα θέλουν άρμεγμα, για να ξαλαφρώσουν.

9 Νέο Διοικητικό Συμβούλιο Στις ο Γεωργοκτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Λιβαδίου επέλεξε το νέο διοικητικό συμβούλιό του για την επόμενη 4ετία. Στις εκλογές πήραν μέρος πάνω από 200 εγγεγραμμένα μέλη και εξελέγησαν οι εξής: Καρασούλης Γ. Γιάννης (Πρόεδρος), Τσανούσας Ξ. Κων/νος (Αντιπρόεδρος), Γκαβοτάσιος Γ. Γιάννης (Ταμίας), Δαμκαούτης Αχ. Ηλίας (Μέλος), Γεράσης Αθ. Κων/νος (Μέλος). Όπως μας ανέφερε ο νέος πρόεδρος, πρώτο και σημαντικότατο μέλημά τους αποτελεί η παραμονή του υποκαταστήματος της Αγροτικής Τράπεζας στο Λιβάδι. Θα παλέψουν με όλες τους τις δυνάμεις για να μην γίνει η απομάκρυνσή του, η οποία από ό,τι φαίνεται σχεδιάζεται. Τιμή Αιγοπρόβειου Γάλακτος Συνεχίζονται ακόμη και σήμερα οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κτηνοτρόφων και εμπόρων για τον καθορισμό της φετινής τιμής του πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος. Για μια μερίδα Λιβαδιωτών κτηνοτρόφων, η διαπραγμάτευση έληξε, μιας και η τιμή διαμορφώθηκε στο 1,03 /κιλό για το πρόβειο και 0,62 για το κατσικίσιο. Όμως για την πλειονότητα των παραγωγών ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί το θέμα. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η τιμή που προτείνεται από τους άλλους εμπόρους είναι 0,98 / κιλό πρόβειο γάλα, αλλά αυτό δεν βρίσκει σύμφωνους του κτηνοτρόφους παραγωγούς. Η ποιότητα του γάλακτος της περιοχής μας αποτελεί μέγιστο διαπραγματευτικό όπλο για την διαμόρφωση της τιμής. Οι κτηνοτρόφοι μας μπορούν και πρέπει να το χρησιμοποιήσουν. Τέλος και τα Βουλγάρικα, πάμε Ρουμανία Ελάχιστα ξύλα δίνονται φέτος στους κατοίκους του Λιβαδίου από το δασαρχείο. Μόνο σε συνταξιούχους, γέροντες, παρέχονται 7 χωρικά ξύλα με ελαφρώς μειωμένη τιμή (100 κόστος αίτησης μεταφορά κορδέλα και σκίσιμο = 300 ). Οι υπόλοιποι αγοράζουν ξύλα από ιδιώτες εμπόρους. Η τιμή του τόνου ξύλου είναι κοντά στα 130 και φυσικά τα ξύλα είναι εισαγόμενα. Αφού εξαντλήθηκαν σύντομα τα ελληνικά αποθέματα, πήγαμε στα γειτονικά βουλγάρικα ξύλα, τα οποία επίσης εξαντλήθηκαν και τέλος Σεπτέμβρη το Λιβάδι προμηθεύεται καυσόξυλα Ρουμανίας. Άντε και του χρόνο Γερμανία και γιατί όχι και Σουηδία. Εκδρομή Κτηνοτροφικού Συλλόγου Τη δεύτερη βδομάδα του Σεπτέμβρη επέλεξαν οι Λιβαδιώτες κτηνοτρόφοι να πραγματοποιήσουν την εκδρομή τους. Από 10 έως 14/9/12 οι Λιβαδιώτες αλλά και ορισμένοι φίλοι τους βρέθηκαν στο νησί του Ιονίου, τη Ζάκυνθο. Ο καιρός ήταν θαυμάσιος, οι παραλίες της Ζακύνθου εκπληκτικές και φυσικά η επίσκεψή τους στο περίφημο «Ναυάγιο» τούς έμεινε αξέχαστη. Μάλιστα εκεί, στην πασίγνωστη παραλία, τη στιγμή που λιαζόντουσαν οι δικοί μας, ξαφνικά από τον ουρανό άρχισαν να πέφτουν αλεξιπτωτιστές. Το γεγονός αυτό τρόμαξε κάποιους, που στην αρχή νομίσανε ότι έπεφταν κοτρώνες. Φυσικά στη συνέχεια το θέαμα ήταν πρωτόγνωρο. Γιορτή Φέτας Η 6η Πανελλήνια Γιορτή Φέτας έλαβε χώρα στην Ελασσόνα από 22 έως προσελκύοντας πάρα πολύ κόσμο και φέτος. Ένα σημαντικό προϊόν της περιοχής μας προωθείται και γνωστοποιείται στο ευρύ κοινό της Θεσσαλίας και όχι μόνο, μέσω μιας αξιόλογης γιορτής. Ένα τριήμερο γεύσεων, πολιτιστικών εκδηλώσεων, ενημερωτικών συζητήσεων και φυσικά πεντανόστιμου φαγητού. Αυτά απολαμβάνουν οι επισκέπτες στη γιορτή φέτας. Εκεί βρέθηκε και ο συνεταιρισμός ΒΟΣΚΩΝ Λιβαδίου εκθέτοντας τα ντόπια παραδοσιακά λιβαδιώτικα προϊόντα. Μάλιστα φέτος, στα πλαίσια διαφήμισης της γιορτής στο κρατικό κανάλι της ΝΕΤ, το περίπτερο του ΒΟΣΚΟΥ επιλέχτηκε από τον Δήμαρχο για να εκπροσωπήσει τα τυροκομεία της περιοχής. Έτσι η κάμερα της ΝΕΤ βρέθηκε και στο Λιβάδι, για το ρεπορτάζ της γιορτής φέτας. Τυροκομείο ΒΟΣΚΟΥ ( Αύγουστος Σεπτέμβριος 2012) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας Σε γειτονική περιοχή της Δολίχης, ο συνεταιρισμός ΒΟΣΚΩΝ Λιβαδίου νοίκιασε επαγγελματικό χώρο για διάρκεια τουλά- χιστον 9 έτη, στον οποίο θα στεγάσει το τυροκομείο του. Ο χώρος αυτός υπήρξε παλιότερα ιδιωτικό τυροκομείο, αλλά σήμερα θα χρειαστεί αναβάθμιση σε τεχνολογικό εξοπλισμό και ανακαίνιση. Όπως μας πληροφόρησαν μέλη του ΒΟΣΚΟΥ, οι εργασίες αναμόρφωσης του χώρου θα απαιτήσουν ένα δίμηνο. Το σίγουρο είναι ότι φέτος ο συνεταιρισμός θα τυροκομήσει τα τρία σημάδια γάλα σε δικό του χώρο. Μουλαροδρομίες Δεν πραγματοποιήθηκε φέτος η καθιερωμένη εκδήλωση των δασεργατών, λόγω της απρόσμενης απώλειας του νεαρού δασεργάτη Κρατσιώτη Γιώργου. Η θλίψη και η οδύνη όλου του χωριού δεν άφησε περιθώρια στους υπεύθυνους, οι οποίοι αποφάσισαν να ματαιώσουν τις Μουλαροδρομίες. Βλάχικες λέξεις για έντομα υγειονομικής σημασίας στο Λιβάδι Η νέα γενιά Λιβαδιωτών, ιδιαιτέρως εκείνοι που μεγαλώνουν σε πόλεις, έχουν απομακρυνθεί από τη βλάχικη γλώσσα λόγω αντικειμενικών δυσκολιών. Έτσι σε μια μικρή προσπάθεια να ξαναθυμηθώ και εγώ κάποιες βλάχικες λέξεις, μάζεψα αυτές που αφορούν έντομα, κυρίως με υγειονομική σημασία για τη ζωή των Λιβαδιωτών. Αρέσκιου: Ο γνωστός σε όλους μας σκορπιός με το επικίνδυνο τσίμπημά του. Γέρμου: Το σκουλήκι, σιχαμερό και αποκρουστικό. Γιάσπε: Η σφήκα, το τσίμπημά της σε ορισμένους προκαλεί αλλεργικό σοκ. Κ τσ μόρου: Το τσιμπούρι, το οποίο παρασιτεί γαντζωμένο ισχυρά στο δέρμα των ανθρώπων και τρέφεται με το αίμα τους. Πολύ επικίνδυνο. Μόλτσα: Ο σκώρος, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα μάλλινα, που παλιότερα ήτανε πολλά. Μουμούδα: Προνύμφη της κάμπιας των πεύκων. Προκαλεί έντονες αλλεργίες σε παιδιά, κυρίως στο δέρμα και στα μάτια. Μούσκα: Η μύγα, πολυπληθές έντομο που υπάρχει παντού. Μπιντούκλιου: Οι ψείρες κεφαλής. Λίντιν α είναι τα αυγά τους(κόνιδες) Ντάβανου: Τεράστια μύγα, άκρως ενοχλητική για ζώα και ανθρώπους και φορέας αρκετών ασθενειών. Πάγκου: Η αράχνη, ο ιστός της οποίας στολίζει παραμελημένες γωνίες. Πούρικου: Οι ψίλοι των ζώων, που τόσο ταλαιπωρούν τα παιδιά αλλά και αρκετούς ενήλικες του Λιβαδίου. Σ μέρτσ : Μαύρα σκουλήκια, τα οποία εμφανίζονται μετά την βροχή. Τα λάδια. Με αλάτι αφυδατώνονται και το σώμα τους διαλύεται. Σ ράκι: Τα ξυλοφάγα έντομα γνωστά ως σαράκι. Στιάρια: Η μύγα των αγελάδων. Παλιό έντομο, ο πληθυσμός του οποίου έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Τσιμπούσε τις αγελάδες και τις τρέλαινε. Ταρταμπίκου: Ο Κοριός. Κοντός και χοντρός. Τα παλιότερα χρόνια ρουφούσε πολύ αίμα, σήμερα υπάρχει, αλλά λιγότερο διαδεδομένος. Φουρνίκου: Το μυρμήγκι, πασίγνωστο άκακο αλλά ιδιαιτέρως ενοχλητικό έντομο που το συναντάμε στο Λιβάδι μόνο την άνοιξη και το καλοκαίρι. 9

10 ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ No 11 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1α. Αυτός που από μικρή ηλικία αρχίζει να ξεχνά εύκολα (βλαχ, 3 λέξεις) 2α. Με τον καύσωνα κάθε μέρα γεμάτα ήταν τραπέζια στον πλάτανο 2β. Είχα την τύχη να βρεθώ κάμποσες μέρες στο Αιγαίο και φωτογράφισα ένα υπέροχο Θέλω να το μοιραστώ μαζί σας, επειδή η εφημερίδα κινδυνεύει να καταντήσει ασπρόμαυρη, οπότε αντίο χρώματα. Πρόεδρος συλλόγου, ταμίας και ένας ιδιότροπος αρχισυντάκτης, τσιφούτηδες όλοι, βάλθηκαν να βάλουν κι άλλο γκρίζο στη ζωή μας. Θα πληρώνουμε έγκαιρα τη συνδρομή μας για να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε χρωματιστά. 2γ. Αυτό που λείπει 3α. Οι αναγνώστες της εφημερίδας είναι λιγάκι αμελείς όσον αφορά τη συνδρομή. Δε νομίζω ότι είναι μεγάλο το (αντίστρ) που πληρώνουν ετήσια. Ένα τσίπουρο λιγότερο το μήνα και μάλιστα ξεροσφύρι, αν πιουν η εφημερίδα θα θριαμβεύει. 3β. Γκάρντνερ. Τι ομορφιά θεέ μου! 3γ. Υπηρεσία Μεταφοράς Υλικών 3δ. Νου π λτέσκου κ τσέ νου (ελλ) σι π λτέσκου. Ακούγεται στις εφορίες δύο χρόνια τώρα. 4α. Ρίξε στο (καθαρ) φαρμάκι μονορούφι να το πιώ, με τη σπαρακτική φωνή του Μανώλη Αγγελόπουλου φτιάχνεσαι 4β. Σούντου μ νλι σ τσουάρλι (ελλ) 4γ. Γίδα σιωπηλή (βλαχ) 4δ. Από κει έβγαζαν οι Ινδιάνοι τα βέλη τους (χωρίς φωνήεντα) 5α. Εντυπωσιακές παρουσίες στο Λιβάδι το καλοκαίρι. Και τι δε θα δίναμε για ένα φιλί 5β. Συμμάζεψες (βλαχ) 6α. Όμοια φωνήεντα που θυμίζουν δοκάρια 6β. Βρίσκει (βλαχ) 6γ. Στο Λιβάδι τη φωνάζουν και Πασούλα 6δ. Οπτικά αριστεύει 6ε. Ιόου, ιταλικά 7α. Όχι κούμου λι βρέμου, αλλά κούμου (βλαχ, 2 λέξεις) λούκριλι, έλεγε ο αείμνηστος μπαρμπαλάζος ο Πούλιος 7β. Έτσι λένε τη γυναίκα του Μάκη στο Λιβάδι και όχι με τ όνομά της. Σημαίνει κάτι αυτό; 7γ. Κάσου (ελλ). Μεγάλη και εξαιρετική παραγωγή τυριών στο Λιβάδι. Φεύγοντας οι επισκέπτες γεμίζουν τα πορτμπαγκάζ με ξινοτύρι, κεφαλογραβιέρα και φέτα. Μόλις τελειώνουν οι προμήθειες,στο χωριό ξανά. Αρρώστια κι αυτή! 8α. Δει χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν εστί γενέσθαι των δεόντων έλεγε ο Δημοσθένης στην εκκλησία του δήμου πριν χιλιάδες χρόνια. Γιατί ο Στουρνάρας τι μας λέει; 8β. Μισή Κική 8γ. Νίκου αρ ου (ελλ) 8δ. Χίμου ντι λα, δηλαδή είμαστε από του Γκατζούνη 9α. Όου (ελλ) 9β. Προσκαλεί Άγγλους 9γ. Ερώτηση περίεργου 9δ. Τα δέντρα που βρίσκονται στο φέτος έριξαν τα φύλλα τους νωρίς, όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Τα δέντρα μελαγχόλησαν. Δε θέλουν άλλο καλοκαίρι, δε θέλουν άλλη χαρά. Γιατί η κακιά ώρα τόφερε να χτυπήσουν ένα παλληκάρι και να του κόψουν το νήμα της ζωής. Τα δέντρα πονάνε γιατί ο Γιωργάκης ο Κρατσιώτης ήταν υπηρέτης του δάσους. Ήταν ένας από τους περίφημους υλοτόμους του Λιβαδίου. Που έχουν πληρώσει όλα τα χρόνια βαρύ τίμημα στα ουρμάνια. Τα κεφάλια εμπρηστών έπρεπε να σπάσουν τα δέντρα. Πως μπερδεύτηκαν έτσι; Κρίμα 10α. Θεός των Αιγυπτίων 10β. Όλοι οι πολιτικοί καλοί είναι στο (ιταλ) στα κανάλια. Ουσία δε βλέπουμε. 10γ. Έριχ Νταίνικεν, σπουδαίος συγγραφέας 10δ. Της οποίας (αρχ) 11α. Ου άι, σημαίνει τόχεις καμένο 11β. Έχεις λεφτά; Αγόρασε Ελληνικού Δημοσίου. Θα χάσεις τα χρήματά σου σίγουρα! 11γ. Ντισούπρ ντισούπρ (ελλ) 12α. Ένι μένι και βρίσκαμε ποιος θα τα φυλάξει 12β. Άκρη που βρίσκεται κάπως ψηλά, ίσως και σε απόκρημνο μέρος (βλαχ) 13α. Σ ότι λέει η τρόικα, απαντάει πάντα η κυβέρνησή μας. Καλά παιδάκια, θα τα κεράσει κοκοταράκι η Μέρκελ. 13β. Ο αριθμός 101 με γράμματα 13γ. Παγάλια-παγάλια στη Δολιχιώτικη διάλεκτο 13δ. Συνεχόμενα στη βέργα (βλαχ) 14α. Πάει να σβήσει, να δύσει αυτή (βλαχ) 14β. παίδες Ελλήνων, εμψυχωτικό 14γ. Καρακάξα (βλαχ) 15α. Με το Αλ μπροστά γίνεται χαϊδεμένος Αλέξανδρος 15β. Γκ λίνα (ελλ) 15γ. Κάντε κουράγιο και μά τον (αντίστρ) κάπου θα βρούμε ένα λιμάνι κι ένα φως 16. Η προφύλαξη από τη βροχή, αφού πρώτα έχεις γίνει παπί (βλαχ, 4 λέξεις) επιμέλεια Γκατζούνη Γιάννη ΚΑΘΕΤΑ 1α. Πάει το καλοκαίρι (βλαχ, 2 λέξεις) 1β. Ντιν (αντίστρ) χτυπάει γλυκά η καμπάνα 2α. Σταχτοθήκες 2β. Ένα από τα βοσκοτόπια του Λιβαδίου, όπου υπάρχουν και πηγές με γάργαρο βουνίσιο νεράκι 3α. Αν μαζί με τις ομπρέλες του χρόνου στο Λιβάδι βάλουμε κατά μήκος του δρόμου και ξαπλώστρες και αλειφτούμε με αντηλιακό, θα έχουμε την αίσθηση ότι πίνουμε φραπεδάκι δίπλα στο (αντίστρ) κι ας βρισκόμαστε στα Τώρα αν κάποιες φορέσουν και το μαγιό τους τι να κάνουμε, θα το ανεχτούμε κι αυτό! 3β. Κακόγουστο (αντίστρ, αγγλ) 4α. Πολλές αυλές στο Λιβάδι είναι γεμάτες όμορφα-περιποιημένα λουλούδια. Οι νοικοκυρές φροντίζουν ώστε ο τους να είναι ονειρεμένο μέρος για ένα καφεδάκι ή για ένα τσιπουράκι. 4β. Τσόρου (ελλ, αντίστρ) 4γ. Πανελλαδική Ενωση Πυροσβεστών 5α. Πήρε (βλαχ, αντίστρ) 5β. Μαντρί 5γ. Τυχερό (βλαχ) 6α. Υπάρχει και ταχυδρομική, μόνο που εδώ είναι χωρίς σύμφωνα 6β. Όταν χαλάει εντελώς ένα πράγμα λέμε ότι βγήκε 6γ. Στενοχωρημένος, μαραζωμένος (βλαχ) 7α. Έγιναν αρκετοί γάμοι το καλοκαίρι στο Λιβάδι. Σε πολλές περιπτώσεις για να πας στο σπίτι του γαμπρού, της νύφης ή του κουμπάρου πρέπει να ανεβείς απότομη ανηφόρα ή να κατεβείς μεγάλη κατηφόρα. Και άντε οι άντρες τα καταφέρνουν, γιατί την ίδια διαδρομή την έχουν κάνει και μεθυσμένοι. Οι γυναίκες με στιλέτο μου λέτε πως τα καταφέρνουν; 7β. Και τα λοιπά (συντομ, αντίστρ) 7γ. Στρατιωτική αποθήκη με λαμαρίνες (αντίστρ) 7δ. Ανώτατη Σχολή Πολέμου 8α. Μγκέρλι κα σι χίμπ (αντίστρ) νου βα πουάτ σι μπάγκ χίρλου του άκου 8β. Ο μεγάλος δάσκαλος Χρίστος (αντίστρ) έφυγε από κοντά μας. Το αγροτόπαιδο από την ορεινή Πιερία δίδαξε γλώσσα και κυρίως ήθος. Στο Ζάνειο τη μέρα παρουσίασης ενός βιβλίου του Κώστα Προκόβα πήραμε μια μικρή γεύση της φλόγας που έστελνε στο ακροατήριό του ο μεγάλος φιλόλογος. Σαν εκπαιδευτικός επεξεργάζομαι τον ισχυρισμό του, ότι δεν υπάρχουν κακοί μαθητές, μόνο άτυχοι και αδιάφοροι, επειδή δε βρέθηκε στο δρόμο τους ο δάσκαλος που είχαν ανάγκη. 9α. Δηλώνουν άριστη ποιότητα 9β. Άρθρο για πολλές (καθαρ) 9γ. Στενό σοκάκι (βλαχ) 10α. Τέλειωνε! (βλαχ) 10β. Μουρτζιάρι (ελλ) 10γ. Δύο έχει η ουρούτα 11α. Ακριβώς στη μέση βρίσκονται στη Λάρισα 11β. Το είπαμε και άλλη φορά. Ο κεντρικός δρόμος του Λιβαδίου δεν είναι πίστα για αγώνες Μηχανάκια και αυτοκίνητα τρέχουν ανεξέλεγκτα. Υπάρχει κίνδυνος! Ο αντιδήμαρχος είμαι σίγουρος ότι κάτι μπορεί να κάνει. 11γ. Τα (αντίστρ) και τα μέα μου 11δ. Έτσι τελειώνει η φίρα 12α. Ντουλτσένι (ελλ) 12β. Μας έρχεται (βλαχ, 2 λέξεις) 13α. Πώς να χάσουμε κιλά το καλοκαίρι; Στον πλάτανο δε μπορούμε να καθόμαστε με μια πορτοκαλάδα. Υπάρχουν και άνθρωποι που το κάνουν. Εμείς θέλουμε το μας με λίγο κρασάκι. Τώρα ποιος θ αγιάσει θα το δείξει η ιστορία 13β. Παλιότερα δεν υπήρχε άντρας στο Λιβάδι, που να μην είχε στην τσέπη του σακακιού του (βλαχ). Μετά ήρθαν τα χαρτομάντηλα. Οι νοικοκύρηδες το έχουν και σήμερα. Πλυμένο, σιδερωμένο. Δείγμα αρχοντιάς. 14α. Μικρό παιδάκι που κατάγεται απ τη Σμύρνη 14β. Ντο ρε μι 14γ. Εξωραϊστικού Θεατρικό Τμήμα. (αρχικά). Οι μικροί τα κατάφεραν θαυμάσια και φέτος, οι μεγάλοι μας πούλησαν! Μας είχαν κακομάθει. 15α. Άρθρο για πολλά 15β. Ντίντι (ελλ) 15γ. Παρακινεί 16α. Φρατς (ελλ, συντομ) 16β. Πριν εβδομήντα περίπου χρόνια οι γερμανοϊταλικές σφαίρες (αντίστρ) τα ελληνικά χωριά και αφήσανε πίσω χιλιάδες ορφανά και διαλυμένα σπίτια. Αποζημίωση θα μας δώσουν για τον όλεθρο που σκόρπισαν; Ή θα τη βγάλουν μ ένα συγγνώμη κάναμε λάθος. Είδαμε και πάθαμε να συνέλθουμε από τότε, τώρα μας ζητάνε και τα ρέστα 17α. Τάχει στο τέλος η ουρά 17β. Αλε ρε (αντίστρ), μετ επιστροφής 17γ. Σπρώχνω (βλαχ) 18α. Περιοχή της Θεσσαλονίκης κοντά στη Καλαμαριά (αντίστρ) 18β. Η πρόθεση της υπόθεσης 18γ. Όμοια φωνήεντα ποιο 18γ. Στο πανηγύρι του Αη- (αντίστρ) ο Εξωραϊστικός κάθε χρόνο ψήνει σουβλάκια και προσφέρει τσίπουρο και αναψυκτικά στους προσκυνητές μετά τη λειτουργία. Οι τιμές είναι ελαφρώς τσιμπημένες για να βάλει ο σύλλογος κανένα φράγκο στο ταμείο, προκειμένου να καλύψει τις πάμπολλες δραστηριότητές του. Η παρουσία ιδιωτών με ίδια προϊόντα στον ίδιο χώρο με χαμηλότερες τιμές είναι λάθος. Ας κρατήσουμε τα προσχήματα. 19α. Πριν πολλά χρόνια μπήκε στο γραφείο Λιβαδιώτη δικηγόρου στη Θεσσαλονίκη μια μαυροφορεμένη κυρία. Αγκαλιάζει το δικηγόρο και με δακρυσμένα μάτια βάζει το χέρι της στην καρδιά του και ακούει τον παλμό της. Ο γιός της είχε καταδικαστεί σε θάνατο από τους φασίστες για την αντιστασιακή του δράση. Πριν εκτελεστεί είχε τηλεφωνήσει στο συναγωνιστή του δικηγόρο και του ζήτησε μια χάρη. Να πηγαίνει κάπου-κάπου η μάνα του και να ακούει τον χτύπο της καρδιάς και να νομίζει ότι ακούει την καρδιά του γιού της που πάλλονταν στον ίδιο ρυθμό για ελευθερία, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια. Ο δικηγόρος είναι ο (ονοματεπώνυμο, αντίστρ), που υπηρέτησε την ανανεωτική αριστερά με πάθος και το καλοκαίρι μας άφησε για πάντα. Φυσικά η ταφή έγινε στο Λιβάδι. Την ιστορία μου διηγήθηκε ο τότε νεαρός σπουδαστής Τάσος Καζλάρης, που είχε επισκεφτεί το δικηγόρο να ζητήσει συμβουλές για έναν δικό του διωγμό. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. 20α. Ο εμπνευστής της κιβωτού χωρίς το τελευταίο γράμμα 20β. Σίγουρος σύμβουλος της κοινότητας παλιά ήταν όποιος είχε μεγάλο 20γ. Αν η τρόικα επιμείνει στις απαιτήσεις της τότε η Ελλάδα δε θα βγει ούτε ούτε αβλαβής από την κρίση 20δ. Δηλώνουν την άριστη ποιότητα των προϊόντων που παράγονται στο Λιβάδι ΚΑΘΕΤΑ 1. ΝΤΟΥΣΙΒΙΑΡΑ-ΝΑΤΝ 2. ΤΑΣΑΚΙΑ-ΒΑΡΝΑΣ 3. ΟΛΑΙΓ-ΣΤΙΚ 4. ΚΗΠΟΣ-ΙΔΟΠ-ΠΕΠ 5. ΟΛ-ΣΤΑΝΗ-ΑΟΥΡΙΚΟ 6. ΤΙΑ-ΟΦ-ΜΡΜΝΑΤΟΥ 7. ΓΟΒΑ-ΛΤΚ-ΛΟΤ-ΑΣΠ 8. ΙΒΑΚΓ-ΣΗΚΑΛΟΣΤ- 9. ΑΑ-ΑΙ-ΑΡΟΥΓΑ 10. ΑΣΚΑΠ-ΑΡΜΕΓΜΑ 11. ΡΙ-ΡΑΛΥ-ΑΕΣ-ΡΑ 12. ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ-ΝΓΙΝΙ 13. ΚΕΜΠΑΠΑΚΙ-ΠΙΑΤΙΚ 14. ΣΜΥΡΝΑΚΙ-ΦΑ-ΕΘΤ 15. ΤΑ-ΔΟΝΤΙ-ΑΣ 16. ΑΦΟΙ-ΝΑΝΩΖΑΓ 17. ΡΑ-ΡΥΟΤ-ΠΙΓΚΟΥ 18. ΟΠΕΤΝ-ΥΠΟ-ΑΑ-ΑΙΛ 19. ΥΟΧΡΑΙΡΤΣΗΝΝΑΙΓ 20. ΝΩ-ΣΟΙ-ΣΩΑ-ΑΑΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. ΝΤΙΚΟΥΓΙΑΑΡΓΚΣΤΟΡΟΥ 2. ΤΑ-ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ-ΑΠΟΝ 3. ΟΣΟΠ-ΑΒΑ-ΥΜΥ-ΕΧΩ 4. ΥΑΛΟΣ-ΑΚΡΑ-ΚΠΡ-ΦΡΤΡ 5. ΣΚΑΣΤΟ-ΠΡΙΑΝΤΟΥΝΑΣ 6. ΙΙΙ-ΑΦΛ-ΑΣΠΑ-ΙΟ-ΙΟ 7. ΒΑΓΙΝ-ΤΣΙΑΛΜΑΚΗ-ΤΥΡΙ 8. ΔΗ-ΚΗ-ΡΥΑΚΙ-ΠΤ 9. ΑΒΓΟ-ΚΑΜ-ΤΙ-ΔΑΣΟΣ 10. ΡΑ-ΠΑΡΛΑΡΕ-ΦΟΝ-ΗΣ 11. ΑΡΣ-ΟΜΟΛΟΓΑ-ΠΑΝΩΠΑΝΩ 12. ΝΤΟΥΝΤΟΥΜΕΝΙ-ΤΖΙΑΝΑ 13. ΝΑΙ-ΡΑ-ΣΓΑΣΓΑ-ΙΑΓ 14. ΑΣΚΠΙΤΑΤΑ-ΙΤΕ-ΓΚΑΙΑ 15. ΕΚΟΣ-ΟΡΝΙΘΑ-ΟΙΓΑ 16. ΝΤΙΠΟΥΠΛΟΥΑΙΚΤΣΟΥΛ 10

11 Γυαλίσαν τα κουμπιά Γυαλίσαν τα κουμπιά, γυαλίσαν τα γαλόνια και πήγανε περίπατο με τα κανόνια πολεμικές ζημιές σε χρυσές δραχμούλες εκατομμύρια δυο χωριά οι ζωούλες. Και στο Σουλτάνο μέτρα για να ξεθυμώσει τη Θεσσαλία πίσω να μας ξαναδώσει ή τέσσερα ή πέντε εκατομμύρια λίρες. Κι εσύ στον ήλιο ξάπλωσε και μέτρα ψείρες. Απ' τα χρεώγραφά μας θα τα οικονομήσουν θα δώσουν και θα πάρουν θα καλοκαρδίσουν οι ξένοι τραπεζίτες και οι κερδοσκόποι μισοτιμής πουλιούνται του φτωχού οι κόποι. Και τα δικά τους δάνεια πώς θα ξοφληθούνε χωρίς συναμεταξύ τους να ενοχληθούνε. Ιάκωβος Καμπανέλλης Η µ ουσική, δίνει ψυχή στον κόσµ ο, φτερά στο µ υαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα... Fafouti Marietta: Homemade Joy ΕΝΑΣ ΔΙΣΚΟΣ ΛΙΓΕΣ ΛΕΞΕΙΣ... Χούι κι αυτό, κάθε καλοκαίρι να βγαίνει ένα τραγουδάκι με ρυθμό χορευτικό, να το ακούς οπουδήποτε σταθείς και να γίνεται το «χορευτικό χιτ» του καλοκαιριού. Το επίσης εκνευριστικό είναι πως το επόμενο καλοκαίρι το χιτ του προηγούμενου έχει τελείως ξεχαστεί, μαζί με όλα τα άλλα που ξεχνάμε, που προσπερνάμε μια μέρα μετά, καθώς και όλα όσα κλαίγαμε γι αυτά. Με έχει βαρέσει η ζέστη στο δόξα πατρί, και υποπτεύομαι ότι θα αρχίσω να γράφω για όλα τα κομμάτια του πιο καλοκαιρινού δίσκου, αλλά μου τη σπάει, βρε αδερφέ, τι θα πει καλοκαιρινός και κουραφέξαλα!δεν καταλαβαίνω, πάμε παρά κάτω Κάθομαι λοιπόν μπροστά στον υπολογιστή, ακούω τη φωνή της Μαριέττας Φαφούτη να τα λέει αγγλικά μη με ρωτάς ούτε γι' αυτήν την άλλη μανία, μπορεί τα αγγλικά μου να είναι σχεδόν χάλια, αλλά χορεύονται πιο ποπ, πιο καλά από τα ελληνικά που παραπέμπουν ευθέως σε τσιφτετέλια, τσάμικα και καλαματιανά, και άρα το πάνε εκτός πόλης το θέμα, στην ύπαιθρο δηλαδή, στα πανηγύρια να λέμε την αλήθεια. Εδώ λοιπόν η Μαριέττα Φαφούτη στη δεύτερη προσωπική της δουλειά, στέλνει το στίγμα της, δυνατό και ξεκάθαρο όσο το παρόν, και μας λέει ότι κι εκείνη θέλει να ανήκει στην πόλη, και δη Χρήστος Τσολάκης Ένας χαρισματικός και φωτεινός δάσκαλος του Κώστα Προκόβα Έφυγε πριν από λίγο καιρό ένας δάσκαλος της ευθύνης, του μόχθου και του αγώνα για τη γλώσσα μας, την εκπαίδευση και την παιδεία του λαού μας. Έφυγε με την αγάπη και την βαθειά εκτίμηση όλων όσων είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν και ήταν πάρα πολλοί σε ολόκληρη την Ελλάδα. Έφυγε βιαστικά-βιαστικός ήταν σε όλη τη ζωή του-αφήνοντας έργο μεγάλο και παράδειγμα ζωής μοναδικό. Έφυγε με αδειανά χέρια-τα είχε δώσει όλα-άφησε όμως κληρονομιά: τη σφραγίδα του προσώπου του, του λόγου και της πράξης. Άφησε μαθητές που διέπρεψαν και διαπρέπουν σε όλους τους τομείς, πολλούς πανεπιστημιακούς δασκάλους που τον θυμούνται, καθόρισε τη ζωή τους. Δάσκαλος της έδρας σμίλεψε τις ψυχές των μαθητών του, πανεπιστημιακός δάσκαλος ετοίμασε τους αυριανούς δασκάλους. Δεν κλείστηκε στην πανεπιστημιακή τήβεννο. Πίστευε ότι ο πανεπιστημιακός δρα μέσα στην κοινωνία, πρέπει να έχει δημόσιο λόγο. Ήταν βαθύς γνώστης όλης της ελληνικής γραμματείας. Παντού όμως σπούδαζε ιδιαίτερα τη γλώσσα σε όλη την εξέλιξη και τα φανερώματά της. Δεν πρέπει να χαθεί ούτε ένα ψίχουλο από το τραπέζι της γλώσσας, έλεγε. 1 Έτρεχε παντού, όπου τον καλούσαν, δεν υπήρχε γι αυτόν ελεύθερος χρόνος. Επισκέφτηκε πόλεις νησιά, ακόμη και μικρά απομακρυσμένα χωριά, όπου υπήρχαν μαθητές, δάσκαλοι, γονείς. Είχε ένα όραμα για την εκπαίδευση, δεν στάθηκε όμως ποτέ στις θεωρίες. Ο αγώνας του ήταν η δύσκολη πράξη. Αυτή καταξιώνει τον δάσκαλο. Στο Πειραματικό Σχολείο Θεσσαλονίκης, όπου δίδαξε είκοσι χρόνια, έφερνε τους μαθητές του εθελοντικά από τις 6.30 πμ. για να τους διδάξει λογοτεχνία. Πριν χτυπήσει το κουδούνι για το κανονικό πρόγραμμα. Κανείς δεν απουσίαζε, κανείς δεν βαρυγκωμούσε. Ήταν ένας παθιασμένος, αφιερωμένος δάσκαλος. Σε καιρούς ξηρασίας σαν του σημερινούς τέτοιοι δάσκαλοι είναι πηγή ζωής και αισιοδοξίας, όταν μάλιστα έχουν να κάνουν με καθαρές παιδικές ψυχές που διψούν για γνώση και αλήθεια. Είναι απίστευτο πόσα πράγματα μπόρεσε να κάνει στη ζωή του: δέκα μεγάλα συνέδρια με χιλιάδες εκπαιδευτικούς, σχολικά βιβλία-μαζί με την ομάδα του-τα καλύτερα που γράφτηκαν τις τελευταίες τουλάχιστον δεκαετίες, διαλέξεις και εκπομπές πολλών χρόνων για τη γλώσσα, συνεντεύξεις σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις. Μεγάλα προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ο Τσολάκης πίστευε ότι η επιμόρφωση αυτή ήταν αναγκαία και προϋπόθεση για κάθε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Για κάποιου άλλου κράτους, και κατά προτίμηση στην πρωτεύουσα και να γράφει τραγούδια «indie pop folk» και λοιπά τέτοια...ανάμεικτα, σαν τους χυμούς που κάθε φορά νομίζεις ότι αποτελούνται από διαφορετικά φρούτα, αλλά τελικά όλοι περιέχουν πάντα ροδάκινο, μπανάνα, πορτοκάλι και βύσσινο. Πού θα μας πάει αυτό το κείμενο δεν ξέρω, αλλά αν κρίνω από την παραπάνω πρόταση, μάλλον θα κουτουλίσω σε κάποιο τοίχο, τρόπος του...εκλέγειν και εκλέγεσθαι δηλαδή, διότι αυτό με τη μπανάνα και το βύσσινο ισχύει, από τον φρουτοχυμό μέχρι την πολιτική σκηνή, μέχρι του σημείου που αρχίζουν οι πειραματισμοί, που άλλα νόμιζες, άλλα φαντάζεσαι, άλλα θέλεις και άλλα βγαίνουν τελικά, άστο καλύτερα. Είναι η τέταρτη φορά που ακούω αυτό το cd και είμαι πάλι στο 5ο κομμάτι κι ακόμα μια κουβέντα που να σου εξηγεί τι λέει και τι κάνει δεν σου έχω γράψει, αλλά σκέφτομαι ότι έτσι μάλλον είναι καλύτερα. Ποιοι άραγε είμαστε και πως, παίρνουμε την ευθύνη και γράφουμε για δισκάκια, ενώ θα έπρεπε να τα ανακαλύπτεις μόνος σου, διότι άντε βρες πόσο διαφορετικό είναι το γούστο μας και πόσο μπορεί να με κουράζει εμένα αυτό το «κάτι σαν» floyd, κάτι σαν dοοrs, κάτι σαν, που ακούω, ενώ «εσένα» σου αρέσει πολύ. Τέλος πάντων στο ρεζουμέ τώρα Ανάλαφρο θα το πω, διότι είναι μια λέξη που αποδίδει νομίζω όσα ακούω και βλέπω καθώς δεν ταιριάζουν καθόλου με τη διάθεση της μέρας που προσπαθεί να φτάσει άρον-άρον στο βράδυ ταλαιπωρημένη και καταϊδρωμένη, όπως ο ποδηλάτης που ανηφορίζει κατά τη δύση του ήλιου, μήπως και πέφτοντας το βραδάκι δροσίσει λίγο. Άσε πάλι που φτάνοντας στην κορυφή της ανηφόρας μπορεί να βρεις και την κατηφόρα από την άλλη μεριά και να, με τα πόδια ανοιχτά στο πλάι, να αφήσεις το ποδήλατο να πάει μόνο του, όπως όταν ήσουν μικρός. Έχει κάτι το παιδικό αυτό το cd σε κάποια σημεία, κι αυτά είναι που το κάνουν να αρέσει περισσότερο, (μαζί με τον τίτλο της «σπιτικιάς χαράς»). Νομίζω ότι τα είπα όλα, κι αν πάλι ξέχασα ή παρέλειψα μερικά, είπαμε, δε χάλασε κι ο κόσμος. Εδώ κοτζάμ κόσμος ξέχασε όλα όσα του πήρε αιώνες σκέψεις για να μάθει, κι εμείς θα τα χαλάσουμε για ένα ποπ δισκάκι και μάλιστα καλοκαιρινό! πολλά χρόνια ήταν πρόεδρος του Συλλόγου αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης, εκδότης-μαζί με άξιους συνεργάτες-του γνωστού περιοδικού «ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ». Τα ετήσια προγράμματα των εκδηλώσεων του «ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ» στη Θεσσαλονίκη είναι προγράμματα μεγάλου ανοιχτού πανεπιστημίου. Στο Λογοτεχνικό Αναλόγιο κάθε Πέμπτη παρουσιάζουν το λογοτεχνικό τους έργο όχι μόνο εκπαιδευτικοί. Στην πνευματική ζωή της Θεσσαλονίκης έχουν καταγραφεί όλες αυτές οι εκδηλώσεις. Συμμετείχαν και μίλησαν γνωστές προσωπικότητες, Έλληνες και ξένοι. Παιδί του Χρήστου Τσολάκη είναι και η ίδρυση του Μουσείου Εκπαίδευσης και Παιδείας που ανήκει στο Δήμο Βέροιας. Ο Χρήστος Τσολάκης ήταν χαλκέντερος. Ήταν απλός, λιτός και ευπροσήγορος προς όλους. Δίκαιος και ίσος, επιεικής και αγωνιστής, στέρεος στις αρχές και τις αξίες που πίστευε. Οραματιζόταν μια παιδεία χωρίς σύνορα. Τίμησε και συνέχισε το έργο των παλιότερων μεγάλων δασκάλων. Στη χορεία αυτών θα τον κατατάξει και η ιστορία. Πιο πριν εκεί τον κατέταξαν οι μαθητές του και η κοινωνία. Ένας παλιός λόγος λέει: «Γιατί κανείς πριν πέσει κάτω νεκρός το μέτρο του να δώσει δε μπορεί;». Ο Χρήστος Τσολάκης έδωσε το μέτρο του ζώντας. Η αναγνώριση είναι πάνδημη. Έφυγε δικαιωμένος, κεκυρωμένος. Καταγόταν από το χωριό Μόρνα της Πιερίας. Εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε. Θυμόταν τα παιδικά του χρόνια στο χωριό του αν και ήταν χρόνια κατοχής και Εμφυλίου. Ήθελε, όπως μου έλεγε, να γράψει για τη ζωή του εκείνα τα χρόνια. Αγαπούσε και μελετούσε τον λαϊκό πολιτισμό, λάτρευε το δημοτικό τραγούδι. Μιλούσε και έγραφε γι αυτό. Απάγγελνε από στήθους και με πάλλουσα συγκίνηση εκλεκτά δημοτικά τραγούδια. Πίστευε ότι σε αυτά μιλάει η ψυχή του λαού μας η ανεκτίμητη. Επισκέφτηκε το Λιβάδι αρκετές φορές. Το αγαπούσε σαν γειτονιά του χωριού του. Θυμούνται ακόμη οι άνθρωποι τον καθαρό, πειστικό και ευαίσθητο λόγο του. Η ζωή και το παράδειγμά του ας είναι μια βουκέντρα που θα μας ξυπνήσει από τον λήθαργο που έχουμε περιπέσει. 1.Η φωτογραφία είναι από την εφημερίδα «Τα Νέα» (31 11 Ιουλίου 2012)

12 αποκαλυπτήρια ανδριάντα 1965 Νέοι και νέες του Λιβαδίου, με παραδοσιακές ενδυμασίες, φωτογραφίζονται μπροστά στον ανδριάντα του Γιωργάκη Ολύμπιου, λίγο μετά τα αποκαλυπτήριά του. Φωτο: Νίκος Καραΐσκος, εφημ. "Λ.Ο." Είναι η 2η φορά που οι τοπικές αρχές μου κάνουν την τιμή να με ορίσουν ομιλητή για τον Ήρωα Γεωργάκη Ολύμπιο στο ετήσιο μνημόσυνό του στο Λιβάδι. Και ελπίζω να είναι η τελευταία, όχι ειδικά για μένα, αλλά και για κάθε άλλον ομιλητή Λιβαδιώτη της διασποράς. Η άποψή μου είναι ότι το Λιβάδι μας, από το 1768 που δημιουργήθηκε το Αστικόν Σχολείον Λιβαδίου από τον Άνθιμο Ολυμπιώτη, είχε και έχει άξιους δασκάλους και καθηγητές, αλλά κυρίως και άξιους μαθητές, οι οποίοι μπορούν θαυμάσια να αυτοδιαχειρίζονται τέτοια θέματα. Θα πρέπει οριστικά και αμετάκλητα, τέτοιου είδους λόγοι σε ανάλογες εκδηλώσεις, να εκφωνούνται από ντόπιους. Επίσης ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου έχει αξιολογότατα μέλη που μπορούν να αναλάβουν και αυτά. Η παλιά μου πρόταση, τον πανηγυρικό να τον εκφωνεί ο μαθητής που θα γράφει την καλύτερη έκθεση κάθε χρόνο για τη ζωή και το έργο του Ήρωα και να βραβεύεται γι αυτήν, νομίζω ότι ήρθε η ώρα να επανεξεταστεί. Όταν μου προτάθηκε καί την πρώτη φορά το 2007 καί σήμερα, να είμαι εγώ ο κεντρικός ομιλητής της φετινής εκδήλωσης στη μνήμη του Γεωργάκη Ολυμπίου, 191 χρόνια από την θυσία του στη Μονή του Σέκου, η πρώτη μου παρόρμηση ήταν να αρνηθώ, σκεπτόμενος ότι δεν είμαι ειδικός επί του θέματος επιστήμων, φιλόλογος ή ιστορικός. Αμέσως μετά όμως, σκέφθηκα ότι η μορφή και η θυσία του Ήρωα ανήκει σε όλους μας, ανεξαρτήτως επιστημονικής εξειδίκευσης, επαγγελματικής κατάρτισης, κοινωνικής προέλευσης, χωρικής καταγωγής, μορφωτικού επιπέδου ή όποιας κοινωνικής τάξης, πληθυσμιακής κατηγορίας και ταξινόμησης. Αποδέχθηκα λοιπόν με το σκεπτικό αυτό την πρόταση και συνέταξα μετά φόβου γνώσεως τις λίγες αυτές γραμμές που θα σας αναπτύξω, ευελπιστώντας στην επιείκειά σας. Γεωργάκης Ολύμπιος ( ) Μία θυσία χωρίς ημερομηνία λήξης Ομιλία στις 2 Σεπτεμβρίου 2012 στο Λιβάδι (Μέρος 1ο) του Γιώργου Συνεφάκη τέως Προέδρου του Σ.Λ.Θ. Έχοντας παρακολουθήσει αρκετές φορές το τελετουργικό αυτό, διαπίστωσα ότι οι ενιαύσιες αναφορές την κάθε 1η Κυριακή του Σεπτεμβρίου στην Άγια Μορφή του Γεωργάκη, έδιναν έμφαση κυρίως στο αμιγώς ηρωικό στοιχείο της βιογραφίας του, του επαναστατικού απελευθερωτικού αγώνα του και κυρίως του απίστευτα ηρωικού θανάτου του. Με τον τρόπο αυτό, σε κάθε λόγο για τον Γεωργάκη -και όχι μόνον από αυτόν τον άμβωνα της Παναγίας-, ίσως χάνονται κάποια βαθύτερα νοήματα που θα ενδιέφεραν περισσότερο τις νέες μας γενιές. Οι γενιές μας αυτές, φοβούμαι δυστυχώς ότι διδάσκονται την ιστορία του τόπου μας με τρόπο στερεοτυπικό και αφυδατωμένο, από βιβλία γραμμένα με τρόπους λογιστικής παράθεσης γεγονότων, τα οποία τα παιδιά διαβάζουν δίκην διαδικαστικής αγγαρείας, με απώτερο στόχο την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και όχι την εμπέδωση των βαθύτερων νοημάτων που τέτοιας μορφής υπέρτατες θυσίες εμπεριέχουν. Θα προσπαθήσω λοιπόν στον λόγο μου αυτό, να καταθέσω και να προσδώσω μία άλλη διάσταση στο θέμα, αφού φυσικά υπογραμμίσω εν τάχει τις βασικές πτυχές του βίου και της πολιτείας του Ήρωα Φιλικού. Την διάσταση της διαχρονικότητας της θυσίας του, όπως και όλων των άλλων επωνύμων και ανωνύμων ηρώων της Επανάστασης μας, καθώς και κατά πόσον το νόημά αυτής της θυσίας σήμερα, το έχουμε εμπεδώσει όλοι μας-και δεν εννοώ μόνον τους παρόντες-, εάν δηλαδή και κατά πόσον η θυσία αυτή έχει πιάσει τόπο, όπως λέει ο απλός λαός μας. Ο εθνικός ήρωας Γεωργάκης Ολύμπιος καταγόταν από την ηρωική οικογένεια των Λαζαίων που είχαν έδρα το Λιβάδι και στη συνέχεια για 20 χρόνια τη Μηλιά Πιερίας, οπού οι Λαζαίοι έκτισαν σε ιδιόκτητη γη και τον περιβόητο Πύργο τους. Η φάρα των Λαζαίων προσέφερε στο βωμό της Εθνικής ανεξαρτησίας πριν και μετά την επανάσταση του 1821, περισσότερους από 400 νεκρούς. Ο Γεωργάκης γεννήθηκε στο Λιβάδι πριν από 240 χρόνια, τον Μάιο του Γονείς του ήταν ο Νικόλαος και η Νικολέτα, η οποία πέθανε πρόωρα και την ανατροφή του ανέλαβε η γιαγιά του Αγνή. Παρακολούθησε μαθήματα στο ονομαστό Σχολείο του Λιβαδίου με τους φωτισμένους δασκάλους της εποχής, τον Ιωνά Σπαρμιώτη και τον Ιωάννη Πέζαρο. Μέχρι το 1798 εκπαιδεύεται στο στρατόπεδο του συγγενή του 'Εξαρχου Λάζου, γενάρχη των Λαζαίων και εξελίσσεται σε πρωτοπαλίκαρο του, ως άριστος μαθητής και πολεμιστής. Είναι η εποχή που ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων μεθοδεύει την ίδρυση μεγάλου Αλβανικού κράτους, αποσχιστικά προς τη Μεγάλη Πύλη, όπου άλλοτε με τη διπλωματία και άλλοτε με τη βία επιχειρεί το παράτολμο έργο του. Οι Ολύμπιοι, αρνούμενοι να αλλάξουν αφεντικά, μάχονται και εναντίον των Τούρκων και εναντίον του Αλή Πασά, που με το γιο του Μουχτάρ φτάνουν μέχρι το Λιβάδι. Ο Γεωργάκης, μαζί με άλλους αρματολούς από τη Μακεδονία, καταφεύγει στη Σερβία, όπου ενώνεται με τις δυνάμεις του Καραγεώργη και συμμετέχει στον παμβαλκανικό ξεσηκωμό ενάντια στους Τούρκους. Είναι ο οραματιστής και ο εκτελεστής των ιδεών του Ρήγα, είναι ο επιτελικός στρατιωτικός νους της προσπάθειας για την εφαρμογή του Θούριου και της Χάρτας του Βελεστινλή. Πίστεψε με πάθος στην ελευθερία, στη Μεγάλη Ιδέα και στην αδελφική συνεργασία των χριστιανικών λαών της Βαλκανικής χερσονήσου, την οποία προσπάθησε με όλες του τις δυνάμεις να καλλιεργήσει για μια κοινή εναντίον του κατακτητή δράση, αλλά δυστυχώς οι λαοί αυτοί ήταν ανώριμοι να κατανοήσουν την επιταγή της ιστορίας, την εποχή εκείνη και εγκατέλειψαν τον αγώνα. Συμμετέχει και διακρίνεται στους νικηφόρους αγώνες στο Όστροβο, το Στούβικ, το Βιδίνιο, και η φήμη του φτάνει στον Αλέξανδρο Υψηλάντη και τον Τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο. Αναγορεύεται έτσι σε συνταγματάρχη του ρωσικού στρατού και, λόγω της άριστης κατάρτισης και της συγκροτημένης γεωπολιτικής του σκέψης, συμμετέχει ως ακόλουθος της ρωσικής πρεσβείας στο Συνέδριο της Βιέννης το Στα χρόνια της εθνεγερσίας, ως υψηλόβαθμο μέλος της Φιλικής Εταιρίας, διορίζεται αρχιστράτηγος των Ελληνικών Δυνάμεων στο Δούναβη και αρχίζει τη μαρτυρική του διαδρομή στο Δραγατσάνι και το Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, σώζοντας όσα μέλη του Ιερού μας Λόχου μπόρεσε, ύστερα από την προδοσία του Βλαδιμηρέσκου. Είχε συστήσει τότε να μη αντιμετωπίσουν τους Τούρκους στην πεδιάδα του Δραγανατσίου, αλλά να τους κάνουν κλεφτοπόλεμο από τα βουνά, όμως δεν τον άκουσαν. Δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τον Υψηλάντη μετά την ήττα του και γι αυτό έφυγε μόνος του στα βουνά της Μολδαβίας, όπου οχυρώθηκε. Από προδοσία κάποιου Μολδαβού Επισκόπου, βρέθηκε πολιορκημένος στο Μοναστήρι του Σέκου, από 8 χιλιάδες Τούρκους, που τον χτυπούσαν με βαρύ πυροβολικό. Αμύνθηκε σκληρά, αρνούμενος κάθε διαπραγμάτευση με τους Τούρκους κι όταν όλα τελείωναν, πυρομαχικά, τρόφιμα και ελπίδες, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη του καμπαναριού και μαζί με τους άνδρες του, οι οποίοι αρνήθηκαν να τον εγκαταλείψουν και να παραδοθούν, τινάχτηκε στον αέρα, παρασέρνοντας και αμέτρητους αντιπάλους του στον θάνατο. Εκπλήρωσε έτσι στο ακέραιο ό,τι έγραφε τον Σεπτέμβριο του 1820 στον Αλέξανδρο Υψηλάντη: "Υπόσχομαι να αγωνισθώ ως την υστερινή ρανίδα του αίματός μου, χωρίς ποτέ να με δειλιάσει καμιά ανθρώπινος περίστασις". Ψηλαφώντας την ιστορία της εποχής, κυρίως ως προς τον αντίκτυπο που είχε η θυσία του Ήρωα στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο, εντύπωση μου προκάλεσε το εξής γεγονός: Ο μεγάλος πνευματικός φιλέλληνας Κλωντ Φωριέλ από το Saint Εtienne της Γαλλίας ( ), εξέδωσε στο Παρίσι το σε δύο τόμους τα «Νεοελληνικά Τραγούδια», δείχνοντας στο ευρύτερο κοινό της Ευρώπης τα αναμφισβήτητα πνευματικά δικαιώματα των Νεοελλήνων για ελευθερία και βοηθώντας ηθικά τον αγώνα μας, ίσως πολύ περισσότερο από την οποιαδήποτε υλική εξωτερική βοήθεια. Με φιλελληνικό ζήλο και προσοχή, ο Φωριέλ άρχισε να συγκεντρώνει τα τραγούδια της συλλογής του, αμέσως με τα πρώτα μηνύματα των απελευθερωτικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα, και το σπουδαιότερο, μπόρεσε ν αξιοποιήσει τον ενθουσιασμό που είχαν οι Έλληνες του εξωτερικού, λόγιοι και εμπορευόμενοι και να καταγράψει μέχρι το 1824 τρία τραγούδια εμπνευσμένα από την ίδια την Επανάσταση (ένα για τον Γεωργάκη Ολύμπιο, ένα για τον θάνατο του Αθανασίου Διάκου κι ένα τρίτο για την άλωση της Τριπολιτσάς). Με δεδομένη την αναταραχή της εποχής και την τότε τεχνολογία, είναι άξιο θαυμασμού το πώς ο φιλέλληνας μεγάλος λαογράφος κατάφερε να συλλέξει και αποτυπώσει ταχύτατα τα τρία αυτά άσματα και να τα δημοσιεύσει σχεδόν αμέσως. Εντύπωση μεγάλη μου έκανε το ποίημα-τραγούδι προφανώς για τον Γεωργάκη Ολύμπιο. Δεν το εγνώριζα ούτε και το είχα ακούσει ποτέ. Ο ίδιος ο Φωριέλ μας δίνει, στον πρόλογο του τραγουδιού, τις πρώτες (και πολλές) πληροφορίες, που είχε «από ένα νέον πνευματικόν Έλληνα» για τον Γιωργάκη Ολύμπιο, για την πολεμική δράση και τον ηρωικό θάνατό του. Ενδιαφέρει και η συμπερασματική τότε κρίση του Φωριέλ για τον Ολύμπιο: «Ο θάνατος του καπετάν Γεωργάκη μπορεί να θεωρηθεί η πραγματική καταστροφή του επαναστατικού κινήματος στη Μολδαβία και τη Βλαχία, το Η ιστορία θα δικαιώσει τις ηρωικές προσπάθειες του γενναίου αυτού καπετάνιου, για να εξασφαλίσει την επιτυχία ενός κινήματος, που ό,τι έγινε μέσα σ αυτό αξιόλογο και αξιέπαινο, ήταν έργο δικό του». Το πασίγνωστο ποίημα «Πέντε πασάδες κίνησαν από την Ιμπραΐλα, στράτευμα φέρνουν περισσό, πεζούρα και καβάλα, σέρνουν και τόπια δώδεκα και βόλια χωρίς μέτρο» που καταλήγει στο «Που είσαι, Γιώργο μ, αδερφέ και πρώτε καπετάνιε; Τουρκιά πολλή μας πλάκωσε και θέλει να μας φάει. Ρίχνει τα τόπια σα βροχή, τα βόλια σα χαλάζι. Ο Γιώργης τότ είχε χαθεί, και πλέον δεν τον είδαν. Ο Γιώργης είχε σκοτωθεί, τα βόλια δεν τ ακούει», συμπυκνώνει όλη την αίσθηση του τότε απανταχού Ελληνισμού, ότι αυτός ήταν η ψυχή του αγώνα στη Μολδοβλαχία. Το άσμα αυτό, το αναφέρω για να φανεί πώς αμέσως μία θυσία ο λαός μας την μετατρέπει σε στίχους, πώς μία θυσία μπαίνει αμέσως μέσα στο αίμα του και πώς η ιστορία γίνεται τραγούδι, όπως λέει και ο ποιητής. Ας το επιλέξουν οι επαΐοντες, ας το μελοποιήσουν και ας το σιγοψιθυρίζουμε ή ας το ψάλλουμε καλύτερα όλοι μας, κάθε χρόνο τέτοια μέρα, σαν μελωδική μακαριά στη μνήμη του Ήρωα. Ο στίχος του είναι κοφτός, όπως του Εθνικού μας Ύμνου. Πολλά άλλα δημοτικά τραγούδια έπλασε ο λαός μας για τον Ήρωα, όπως: Ή το: Πού πάς, Γιώργη μ, και δε μας λες και ζώνεις τ άρματά σου. Ν εγώ πάνω στη Βουλγαριά που γένονται οι πολέμοι. Μην πας, Γιώργη μ, και σκοτωθείς, και ποιος θέλ ει να σε κλάψει. Μένα με κλαίνε τα πουλιά, με κλαιν τα χελιδόνια. Γιωργάκη μ, κάτσε φρόνιμα, μην κάνει κακοσύνες. Και σε φοβούνται τα χωριά, τρέμουν τα βιλαέτια. Πάνε και κλαίνε στον πασιά, κλαίνε και στο βεζύρη Ποιος τον φοβάται τον πασιά και ποιος τον χαμπαρίζει; Πασιά χει ο Γιώργος το σπαθί, βεζύρη το τουφέκι. Με αφορμή το ποίημα του νομπελίστα μας εθνικού ποιητή Οδυσσέα Ελύτη Τα θεμέλιά μου στα βουνά /Και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει /άκαυτη βάτος, Ο αείμνηστος Χρίστος Τσολάκης, συμπληρώνει και αναφωνεί ακολουθώντας τον στίχο του Ελύτη: Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω! Σε λένε Όλυμπο και σε λένε δόξα της Μακεδονίας! Βοηθός και σκέπη μας Άη Κανάρη! Βοηθός και σκέπη μας πρωτομάρτυρα Ρήγα Φεραίε! Βοηθοί και σκέπη μας Άγιοι Λαζαίοι! Βοηθός και σκέπη μας θρύλε των Πιερίων και των Βαλκανίων Γεωργάκη Ολύμπιε απελευθερωτή! Κλίνουμε γόνυ ευλαβείας εμπρός στην άγια θυσία σου και ασπαζόμαστε τα άχραντα χέρια σου.