Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά. στοιχεία. Κεφ.5 γαλβανικά. στοιχεία. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά. στοιχεία. Κεφ.5 γαλβανικά. στοιχεία. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π."

Transcript

1 Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.5 γαλβανικά στοιχεία Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Τμήμα Χημείας ΑΠΘ

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 5.1 Τα γαλβανικά στοιχεία (ή βολταϊκά στοιχεία) πήραν το όνοµά τους προς τιµήν των Ιταλών Φυσικών L.Galvani ( ) και A.Volta ( ), οι οποίοι ήταν πρωτοπόροι στην έρευνα των θεµάτων της Ηλεκτροχηµείας. Είναι πειραµατικές διατάξεις στις οποίες παράγεται ηλεκτρικό ρεύµα µε τη βοήθεια µιας αυθόρµητης οξειδοαναγωγικής αντίδρασης. Γίνεται δηλαδή µετατροπή της χηµικής ενέργειας σε ηλεκτρική. Σχήµα 21: Γαλβανικό στοιχείο αποτελούµενο από τα ηµιστοιχεία Α και Β Ένα γαλβανικό στοιχείο αποτελείται από δύο ηµιστοιχεία Α και Β, των οποίων τα ηλεκτρόδια (πόλοι του γαλβανικού στοιχείου) συνδέονται εξωτερικά µε αγωγό (εξωτερική σύνδεση). Στον αγωγό µπορούµε να παρεµβάλλουµε βολτόµετρο (ώστε να µετράµε τη διαφορά δυναµικού που αναπτύσσεται στο 48

3 γαλβανικό στοιχείο) ή αµπερόµετρο όπως φαίνεται στο σχήµα 1 και 2 (ώστε να µετράµε την ένταση του ηλεκτρικού ρεύµατος). Τα δύο διαλύµατα ενώνονται µε γέφυρα άλατος (εσωτερική σύνδεση). Να τονιστεί ότι η διαφορά δυναµικού που αναπτύσσεται µεταξύ των δύο ηλεκτροδίων, είναι η κινητήρια δύναµη των αντιδράσεων και έχει ως αποτέλεσµα την εµφάνιση ηλεκτρικού ρεύµατος (κίνηση ηλεκτρονίων) στο εξωτερικό κύκλωµα, αλλά και µέσα στα ηµιστοιχεία και τη γέφυρα άλατος (κίνηση ιόντων). Σχήµα 22: Σχηµατική αναπαράσταση του γαλβανικού στοιχείου (µαύρο κουτί) Στο παραπάνω σχήµα, ο όρος «µαύρο κουτί» χρησιµοποιείται για να δηλώσει ότι δε γνωρίζουµε τι περιέχει στο εσωτερικό του (δεν είναι ορατό). Έτσι το γαλβανικό στοιχείο στο µαύρο κουτί, αντικαθίσταται από το ισοδύναµό του, δηλαδή µια πηγή ηλεκτρεγερτικής δύναµης (ΗΕΔ). 49

4 5.2 Στοιχείο Daniell Το στοιχείο του Daniell είναι ένα κλασικό παράδειγµα γαλβανικού στοιχείου, το οποίο χρησιµοποιείται για: την εξήγηση των δράσεων που λαµβάνουν χώρα σε ένα γαλβανικό στοιχείο την κατανόηση των εννοιών των γαλβανικών στοιχείων την κατανόηση των αντιδράσεων οξειδοαναγωγής γενικότερα την πειραµατική επίδειξη ή άσκηση σπουδαστών, επειδή είναι πολύ εύκολο να κατασκευαστεί στο εργαστήριο Για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην προηγούµενη παράγραφο, στο κεφάλαιο αυτό, θα µελετάται διεξοδικά το στοιχείο Daniell, και στη συνέχεια θα καταλήγουµε σε γενικότερα συµπεράσµατα για τα γαλβανικά στοιχεία. Σχήµα 23: Το γαλβανικό στοιχείο Daniell 50

5 Η διάταξη περιλαµβάνει δύο δοχεία τα οποία θα αποτελέσουν τα ηµιστοιχεία. Στο πρώτο δοχείο εµβαπτίζουµε έλασµα Zn σε διάλυµα που περιέχει ιόντα Zn 2+ (aq) συγκέντρωσης 1 Μ (ZnSO 4 ). Στο δεύτερο δοχείο εµβαπτίζουµε έλασµα Cu σε διάλυµα που περιέχει ιόντα Cu 2+ (aq) συγκέντρωσης 1 Μ (CuSO 4 ). Αν η θερµοκρασία των δύο δοχείων διατηρηθεί σταθερή και ίση µε 25 ο C, τα δύο αυτά ηµιστοιχεία είναι ουσιαστικά τα πρότυπα ηµιστοιχεία του Zn και του Cu, αντίστοιχα. Η σύνδεση των δύο ελασµάτων γίνεται µε ένα ηλεκτρικά αγώγιµο καλώδιο (εξωτερική σύνδεση). Η σύνδεση των δύο ηλεκτρολυτικών διαλυ- µάτων (ZnSO 4 και CuSO 4 ) ονοµάζεται εσωτερική σύνδεση και γίνεται µε έναν ηλεκτρολυτικό σύνδεσµο, ο οποίος συνήθως είναι µια γέφυρα άλατος. Η γέφυρα άλατος µπορεί να είναι ένας υοειδής σωλήνας ή σωλήνας σε σχήµα π (πι) οι άκρες του οποίου κλείνονται µε άγαρ-άγαρ, έναν πολυσακχαρίτη. Το άγαρ-άγαρ επιτρέπει την κίνηση των ιόντων διαµέσου του και εποµένως την η- λεκτρική επαφή του διαλύµατος άλατος της γέφυρας µε τα διαλύµατα των ηµιστοιχείων, αλλά παρεµποδίζει την ανάµιξη των δύο διαλυµάτων. Η γέφυρα ά- λατος πληρώνεται µε πυκνό διάλυµα άλατος (π.χ. KCl, NaNO 3, KNO 3 ), το οποίο επιλέγεται µε κριτήριο την παραπλήσια (κατά το δυνατόν) ευκινησία των ιόντων του. Αντί για άγαρ-άγαρ, για το κλείσιµο των άκρων της γέφυρας άλατος, µπορεί να χρησιµοποιηθούν ειδικά κεραµικά πορώδη διαφράγµατα στις δύο άκρες της γέφυρας. Στο στοιχείο του Daniell η συνολική αντίδραση που λαµβάνει χώρα είναι: Στην οξειδοαναγωγική αυτή αντίδραση έχουµε µεταφορά φορτίων (e - ) από το έλασµα Zn προς το έλασµα του Cu. Η µεταφορά αυτή των ηλεκτρονίων γίνεται µέσω του εξωτερικού κυκλώµατος και η ενέργεια που ελευθερώνεται από τη χηµική αντίδραση (ΔG) προσδίδεται στα ηλεκτρόνια. Η ενέργεια είναι πλήρως εκµεταλλεύσιµη ως ενέργεια του ηλεκτρικού ρεύµατος που διαρρέει το εξωτερικό κύκλωµα. Στο στοιχείο του Daniell εποµένως έχουµε µετατροπή της χηµικής ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια. Το στοιχείο αυτό δεν είναι παρά µία µπαταρία της οποίας η ηλεκτρεγερτική δύναµη (ΗΕΔ) =1,1 V (όπως 51

6 θα µελετηθεί παρακάτω) µε θετικό πόλο το ηλεκτρόδιο του Cu και αρνητικό πόλο το ηλεκτρόδιο του Zn Το γαλβανικό στοιχείο του Daniell µπορούµε να το απεικονίσουµε µε σύµβολα: Κατά το συµβολισµό του, αριστερά γράφουµε το ηµιστοιχείο µε τη µικρότερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού (ηλεκτρόδιο Zn) και δεξιά το ηµιστοιχείο µε τη µεγαλύτερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού (ηλεκτρόδιο Cu). Τα δύο ηµιστοιχεία χωρίζονται µε µια διπλή κάθετη γραµµή ( ), η οποία συµβολίζει τη γέφυρα άλατος. Στο κάθε ηµιστοιχείο η αλλαγή φάσης µεταξύ ηλεκτροδίου και ηλεκτρολυτικού διαλύµατος συµβολίζεται µε µια απλή κάθετη γραµµή ( ). Στο ηλεκτρόδιο που γράφεται πρώτο, το ηλεκτρόδιο γράφεται στην αρχή και µετά το ηλεκτρολυτικό διάλυµα, ενώ στο ηλεκτρόδιο που γράφεται δεύτερο, στην αρχή γράφεται το ηλεκτρολυτικό διάλυµα και στο τέλος το ηλεκτρόδιο. Επίσης ο διαλύτης είναι το νερό, αλλά δε γράφεται, παρά µόνο δηλώνεται µε τη µορφή υδατικού διαλύµατος (aq) στα ιόντα. Γενικά, για ένα γαλβανικό στοιχείο που αποτελείται από τα ηµιστοιχεία Μ 1 (s) M 1 x+ (aq) και Μ 2 (s) M 2 y+ (aq) χρησιµοποιείται ο παρακάτω συµβολισµός: 52

7 5.3 Ηλεκτρεγερτική δύναµη γαλβανικού στοιχείου Για να υπολογίσουµε τη διαφορά δυναµικού που αναπτύσσεται ανάµεσα στα δύο ηµιστοιχεία του στοιχείου Daniell, συνδέουµε ένα βολτόµετρο (µε πολύ µεγάλη εσωτερική αντίσταση), στα δύο ηλεκτρόδια του γαλβανικού στοιχείου. Υπάρχουν δύο τρόποι σύνδεσης. Συνδέουµε το θετικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου (+ ή V/Ω είσοδο) µε το η- λεκτρόδιο του Cu και τον αρνητικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου (- ή com είσοδο) µε το ηλεκτρόδιο του Zn. Σχήµα 24: Μέτρηση της τάσης στο στοιχείο Daniell Γνωρίζουµε ότι το βολτόµετρο µετρά πάντα τη διαφορά δυναµικού µεταξύ του θετικού και του αρνητικού ακροδέκτη, δηλαδή: Έτσι, αφού τα δυναµικά των ηµιστοιχείων είναι τα πρότυπα δυναµικά, θα ισχύει: 53

8 Το παρακάτω σχήµα µας δίνει τις τιµές των κανονικών δυναµικών των δύο ηµιστοιχείων, όπως προκύπτουν από τους πίνακες των κανονικών δυναµικών οξειδοαναγωγής. δυναµικό +0, Cu 2+ /Cu SHE -0, Zn 2+ /Zn Με αντικατάσταση στην προηγούµενη σχέση, προκύπτει: Η θετική διαφορά δυναµικού που αναπτύσσεται στο γαλβανικό στοιχείο του Daniel ονοµάζεται κανονική ηλεκτρεγερτική δύναµη του γαλβανικού στοιχείου, Η.Ε.Δ. (standard electromotive force) και συµβολίζεται µε Ε 0. 54

9 Συνδέουµε τους δύο ακροδέκτες αντίθετα, δηλαδή το θετικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου (+ ή V/Ω είσοδο) µε το ηλεκτρόδιο του Zn και τον αρνητικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου (- ή com είσοδο) µε το ηλεκτρόδιο του Cu. Σχήµα 25: Μέτρηση της τάσης (αντίθετη) στο στοιχείο Daniell Όπως γνωρίζουµε, το βολτόµετρο µετρά τη διαφορά δυναµικού µεταξύ του θετικού και του αρνητικού ακροδέκτη, δηλαδή: Vβολτοµ. Παρατηρήσεις = -0,76 V- (+ 0,34) = - 1,1 V < 0 1. Η ένδειξη του βολτοµέτρου, εξαρτάται από τον τρόπο σύνδεσης των δύο ακροδεκτών του (+) και (-), µε τα ηµιστοιχεία. Έτσι για τους δυο παραπάνω 55

10 διαφορετικούς τρόπους σύνδεσης των ηλεκτροδίων του ψευδαργύρου και του χαλκού, προκύπτουν δύο αντίθετες τιµές: 2. Για να προκύψει θετική τιµή στην οθόνη του βολτοµέτρου, πρέπει να συνδέσουµε στον αρνητικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου το ηµιστοιχείο του Zn (χαµηλότερο δυναµικό) και στο θετικό ακροδέκτη το ηµιστοιχείο του Cu (υψηλότερο δυναµικό). 3. Η ένδειξη του βολτοµέτρου µπορεί να αποτελέσει κριτήριο για να διαπιστώσουµε ποιο από τα δύο ηµιστοιχεία έχει µικρότερο αλγεβρικά δυναµικό. Έτσι αν σ ένα γαλβανικό στοιχείο η ένδειξη του βολτομέτρου είναι θετική, σημαίνει ότι το ημιστοιχείο που έχει συνδεθεί στο θετικό ακροδέκτη είναι αυτό με το μεγαλύτερο αλγεβρικά δυναμικό. Αντίθετα αν η ένδειξη του βολτομέτρου είναι αρνητική, σημαίνει ότι το ημιστοιχείο που έχει συνδεθεί στον θετικό ακροδέκτη είναι αυτό με το μικρότερο αλγεβρικά δυναμικό. 4. Σήµερα ο όρος «ηλεκτρεγερτική δύναµη» δε συνιστάται, δεδοµένου ότι µια διαφορά δυναµικού δεν είναι δύναµη. Ενώ ο όρος «ηλεκτρική διαφορά δυναµικού ενός γαλβανικού στοιχείου», χαρακτηρίζει τα διαφορετικά δυναµικά των ηλεκτροδίων στα δεξιά και αριστερά του γαλβανικού στοιχείου. Παρόλα αυτά χρησιµοποιείται ακόµα ευρέως. 56

11 5.4 Η φορά του ρεύµατος και οι φορείς του ηλεκτρικού φορτίου στο γαλβανικό στοιχείο Το στοιχείο Daniel αποτελείται (όπως είδαµε παραπάνω) από το πρότυπο ηµιστοιχείο του Zn και το πρότυπο ηµιστοιχείο του Cu. Σε κάθε ηµιστοιχείο α- ποκαθίσταται ισορροπία, σύµφωνα µε τις παρακάτω αντιδράσεις: Οι ισορροπίες αυτές έχουν ως αποτέλεσµα την εµφάνιση ηλεκτρικού φορτίου και ανάπτυξη δυναµικού στα δύο µεταλλικά ηλεκτρόδια (-0,76 V στο ηµιστοιχείο του Zn και +0,34 V στο ηµιστοιχείο του Cu, ως προς το Πρότυπο Η- λεκτρόδιο Υδρογόνου). Αντικαθιστούµε το βολτόµετρο µε ένα αµπερόµετρο. Αν κλείσουµε το κύκλω- µα, έρχεται σε ηλεκτρική επαφή µία αγώγιµη περιοχή χαµηλού δυναµικού (Zn), µε µία αγώγιµη περιοχή υψηλού δυναµικού (Cu). To αµπερόµετρο θα µας δείξει, ότι µέσα από τον αγωγό σύνδεσης των δύο ηλεκτροδίων (εξωτερική σύνδεση), διέρχεται ηλεκτρικό ρεύµα. Ας θυµηθούµε ότι: σ ένα ηλεκτρικό πεδίο τα ηλεκτρόνια κινούνται από µια περιοχή χαµηλού δυναµικού προς µια περιοχή υψηλού δυναµικού. Επειδή το δυναµικό του χαλκού (+0,34V) είναι υψηλότερο από το δυναµικό του ψευδαργύρου (-0,76V), µόλις κλείσει το κύκλωµα τα ηλεκτρόνια κινούνται από το ηλεκτρόδιο του Ζη προς το ηλεκτρόδιο του Cu. Η κίνηση των ηλεκτρονίων µεταφράζεται ως ηλεκτρικό ρεύµα από το αµπερόµετρο. Από τη βασική θεωρία του ηλεκτρισµού, ρεύµα είναι η κίνηση φορτίων. Επειδή τα δύο είδη φορτίων κινούνται αντίθετα, κατά σύµβαση θεωρούµε ως φορά του ρεύµατος τη φορά κίνησης των θετικών φορτίων (η λεγόµενη συµβατική φορά). Αν σε ένα αγωγό κινούνται µόνο ηλεκτρόνια (αρνητικά φορτία) η φορά του ρεύµατος στον αγωγό είναι η υποτιθέµενη φορά κίνησης των θετικών φορτίων (αν υπήρχαν) και εποµένως, η αντίθετη από τη φορά κίνησης των ηλεκτρονίων. 57

12 Σχήµα 26: Παραγωγή ρεύµατος στο στοιχείο Daniell Έτσι το αµπερόµετρο θα µας δείξει ρεύµα µε φορά από το ηλεκτρόδιο του Cu στο ηλεκτρόδιο του Zn, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήµα. Στην περίπτωση που θέλουµε να δείξουµε τη δηµιουργία του ηλεκτρικού ρεύµατος µε τη χρήση λαµπτήρα, πρέπει να γνωρίζουµε ότι για να ανάψει ο λαµπτήρας πρέπει η αντίστασή του να είναι πολύ µικρή και η επιφάνεια των ηλεκτροδίων πολύ µεγάλη. Γι αυτό το πείραµα µπορεί να γίνει πιο εύκολα αν συνδέσουµε µόνο ένα αµπερόµετρο, το οποίο θα δείξει τη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύ- µατος. 58

13 Σχήµα 27: Κίνηση ηλεκτρονίων και παραγωγή ρεύµατος στο στοιχείο Daniell Τα ηλεκτρόνια κινούνται εκκινώντας από το µεταλλικό ηλεκτρόδιο του Zn (στο στοιχείο Daniell αποτελεί το ηλεκτρόδιο µε τη µικρότερη αλγεβρική τιµή του κανονικού δυναµικού οξειδοαναγωγής) και µέσω του εξωτερικού κυκλώµατος (αγωγοί, λαµπτήρας αν υπάρχει- και αµπερόµετρο) καταλήγουν στο µεταλλικό ηλεκτρόδιο του Cu (αποτελεί το ηλεκτρόδιο µε τη µεγαλύτερη αλγεβρική τιµή του κανονικού δυναµικού οξειδοαναγωγής). Η κίνηση των ηλεκτρονίων φαίνεται παραστατικά στο παραπάνω σχήµα. Επειδή το αµπερόµετρο µας δείχνει ότι διαρρέεται από ρεύµα, είναι προφανές ότι το γαλβανικό στοιχείο αποτελεί ένα κλειστό κύκλωµα. Για να ισχύει αυτό πρέπει να υπάρχει ροή φορτίου παντού και σε κάθε σηµείο του, όχι µόνο δηλαδή στο εξωτερικό κύκλωµα, αλλά και στο εσωτερικό κύκλωµα, δηλαδή στα ηλεκτρολυτικά διαλύµατα των δύο ηµιστοιχείων. 59

14 Ας δούµε εποµένως πως δηµιουργείται η ροή φορτίων µέσα στο εσωτερικό κύκλωµα και ποιοι είναι οι φορείς του ρεύµατος. Στο ηµιστοιχείο του Zn το ρεύµα, φτάνει από το εξωτερικό κύκλωµα. Η συνέχεια στη ροή του ρεύµατος από το µέταλλο προς το διάλυµα µέσω της διεπιφάνειας του µετάλλου, επιτυγχάνεται µε την ηλεκτροδιάλυση του Zn η οποία τροφοδοτεί µε κατιόντα Zn 2+ (aq) (θετικά εποµένως φορτία) το διάλυµα στο ηµιστοιχείο του Zn. To ηλεκτρολυτικό διάλυµα στο χώρο του ελάσµατος Zn, θα αποκτούσε έτσι βαθµιαία θετικό φορτίο, µε αποτέλεσµα την παύση της ηλεκτροουδετερότητας του διαλύµατος. Δεν συµβαίνει όµως αυτό, διότι ανιόντα του ηλεκτρολύτη που βρίσκονται µέσα στη γέφυρα άλατος µεταναστεύουν και διερχόµενα µέσα από το διάφραγµα που διαχωρίζει τη γέφυρα άλατος από το ηλεκτρολυτικό διάλυµα του ηµιστοιχείου του Zn, εισέρχονται στο χώρο του η- λεκτρολυτικού διαλύµατος και αποκαθιστούν την ηλεκτροουδετερότητα και τη συνέχεια στη ροή του φορτίου στο εσωτερικό κύκλωµα. Στον αντίποδα, στο χώρο του ηλεκτρολυτικού διαλύµατος του ηµιστοιχείου του Cu, κατιόντα Cu 2+ (aq) (θετικά φορτία), ανάγονται στη διεπιφάνεια του ηλεκτροδίου, γεγονός που ισοδυναµεί µε διέλευση θετικού φορτίου (άρα και ρεύµατος) διαµέσου της διεπιφάνειας ηλεκτροδίου-ηλεκτρολυτικού διαλύµατος. To ηλεκτρολυτικό διάλυµα, θα αποκτούσε έτσι ως αποτέλεσµα της αποµάκρυνσης θετικών φορτίων- βαθµιαία αρνητικό φορτίο, µε αποτέλεσµα και εδώ την παύση της ηλεκτροουδετερότητας του διαλύµατος. Κατιόντα του ηλεκτρολύτη που βρίσκεται στη γέφυρα άλατος, µεταναστεύουν και εδώ και εισέρχονται στο χώρο του ηλεκτρολυτικού διαλύµατος του ηµιστοιχείου του Cu και αποκαθίσταται η ηλεκτροουδετερότητα και η συνέχεια στη ροή του ρεύµατος. Γενικά, µέσα σ ένα γαλβανικό στοιχείο, στο ηµιστοιχείο Α, µε τη µικρότερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού, λόγω της ηλεκτροδιάλυσης που συµβαίνει, το ηλεκτρόδιο του ηµιστοιχείου φορτίζεται αρνητικά: και τα e - θα κινηθούν προς το ηλεκτρόδιο του ηµιστοιχείου Β, µε τη µεγαλύτερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού 60

15 Έτσι το αµπερόµετρο θα µας δείξει ρεύµα µε φορά από το ηλεκτρόδιο µε τη µεγαλύτερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού προς το ηλεκτρόδιο µε τη µικρότερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού. Το παρακάτω σχήµα αποδίδει το γαλβανικό στοιχείο ως ένα κλειστό ηλεκτρικό κύκλωµα. Η συνεχής κόκκινη γραµµή, παριστάνει τη φορά του ηλεκτρικού ρεύµατος µέσα στους αγωγούς, ενώ η διακεκοµµένη κόκκινη γραµµή τονίζει ότι µέσα στα διαλύµατα το κλειστό κύκλωµα εξασφαλίζεται λόγω της κίνησης των φορτίων που υπάρχουν στη γέφυρα άλατος. Μέσα στη γέφυρα άλατος, έχουµε κίνηση αρνητικών φορτίων προς το ηµιστοιχείο µε τη µικρότερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού οξειδοαναγωγής και θετικών φορτίων προς το ηµιστοιχείο µε τη µεγαλύτερη αλγεβρική τιµή κανονικού δυναµικού οξειδοαναγωγής. Η ροή των φορτίων, ισοδυναµεί µε ρεύµα στο εσωτερικό κύκλωµα µε φορά, από την άνοδο στην κάθοδο. Σχήµα 28: Σχηµατική αναπαράσταση του ηλεκτρικού ρεύµατος και της κίνησης των ιόντων σε γαλβανικό στοιχείο 61

16 5.5 Η γέφυρα άλατος Το κάθε ηλεκτρόδιο προκύπτει ως συνδυασµός δύο ή περισσότερων φάσεων, όπου υπάρχει τουλάχιστον ένας ιοντικός αγωγός (διάλυµα ηλεκτρολύτη) και ένας ηλεκτρονικός αγωγός (µέταλλο). Για να συνδυαστούν δύο ηλεκτρόδια απαιτείται η σύνδεση των δύο µετάλλων και των δύο διαλυµάτων, έτσι ώστε να µπορεί να γίνει η µεταφορά φορτίου (ηλεκτρονίων) ανάµεσα στα δύο ηλεκτρόδια (να κλείσει το κύκλωµα). Στο εξωτερικό κύκλωµα την κίνηση των φορτίων «αναλαµβάνουν» τα e. Μέσα στο γαλβανικό στοιχείο από το ένα µεταλλικό ή αγώγιµο ηλεκτρόδιο προς το άλλο, την κίνηση «αναλαµβάνουν» τα ιόντα των διαλυµάτων των ηµιστοιχείων και της γέφυρας άλατος.η σύνδεση των µετάλλων γίνεται µε ένα ηλεκτρικά αγώγιµο καλώδιο και ονοµάζεται εξωτερική σύνδεση. Η σύνδεση των δύο ηλεκτρολυτικών διαλυµάτων ονοµάζεται εσωτερική σύνδεση και απαιτείται ένας ηλεκτρολυτικός σύνδεσµος, ο οποίος συνήθως είναι µια γέφυρα άλατος. Το υλικό πλήρωσης της γέφυρας άλατος είναι ένα µείγµα άγαρ αγαρ µαζί µε άλας (π.χ. KCl, KNO 3 ). Το άγαρ µαζί µε το νερό σχηµατίζουν µια πηκτή. Κατά την πήξη της εγκλωβίζεται ανάµεσα στα µεγαλοµόρια το υδατικό διάλυµα του άλατος. Η γέφυρα άλατος έχει διπλό ρόλο Προµηθεύει κατιόντα και ανιόντα, τα οποία αντικαθιστούν αυτά που καταναλώνονται στα ηλεκτρόδια, εξασφαλίζοντας την ηλεκτροουδετερότητα των ηλεκτρολυτικών διαλυµάτων των ηµιστοιχείων.(όπως µελετήθηκε αναλυτικά στην προηγούµενη παράγραφο). Κλείνει το κύκλωµα επιτρέποντας την κίνηση του φορτίου από το ένα δοχείο στο άλλο. 62

17 5.6 Μεταβολή της µάζας των ηλεκτροδίων Αρχικά (πριν κλείσουµε το κύκλωµα στο στοιχείο Daniell) στο ηµιστοιχείο του Zn έχει αποκατασταθεί η ισορροπία: Μετά από το κλείσιµο του κυκλώµατος, επειδή τα e- λόγω της διαφοράς δυνα- µικού µεταξύ των δύο ηλεκτροδίων, κινούνται από το ηλεκτρόδιο του Zn (χα- µηλό δυναµικό) προς το ηλεκτρόδιο του Cu (υψηλό δυναµικό), διαταράσσεται η παραπάνω ισορροπία (λόγω της µείωσης του αριθµού των e - ) και σύµφωνα µε την αρχή Le Chatelier, η ισορροπία µετατοπίζεται προς τα δεξιά, για να α- ναπληρωθεί η ποσότητα των ηλεκτρονίων που αποµακρύνθηκαν. Η τάση του συστήµατος να αποκαταστήσει την ισορροπία, έχει ως αποτέλεσµα την ηλεκτροδιάλυση του Zn, δηλαδή νέα κατιόντα µεταβαίνουν στο διάλυµα, µε τη µορφή κατιόντων Zn 2+ (aq), εγκαταλείποντας στο µέταλλο e -. Αν στη φάση αυτή διακόπταµε την επικοινωνία των δύο ηλεκτροδίωνανοίγοντας το κύκλωµα-, θα είχαµε ταχύτατα αποκατάσταση νέας ισορροπίας. Επειδή όµως διατηρείται η αγώγιµη δίοδος των ηλεκτρονίων, τα νέα e - (που ελευθερώνονται στο πλέγµα του Zn) διαφεύγουν συνεχώς προς το ηλεκτρόδιο του Cu (µέσω αγωγού-αµπεροµέτρου). Έτσι ο Zn οξειδώνεται συνεχώς (ηλεκτροοξειδώνεται) και ηλεκτροδιαλύεται σιγά-σιγά προς το διάλυµα, ως επιδιαλυτωµένα κατιόντα Zn 2+ (aq). Το ηλεκτρόδιο του Zn διαβρώνεται ηλεκτροδιαλυόµενο (και λεπταίνει σιγάσιγά) και στο διάλυµα αυξάνεται συνεχώς η συγκέντρωση των Zn 2+ (aq). Στο ηλεκτρόδιο του Cu, από την άλλη πλευρά, επειδή καταφθάνουν τα e- από το ηλεκτρόδιο του Zn, διαταράσσουν την ισορροπία: 63

18 Στην προσπάθεια αποκατάστασης της ισορροπίας (εξουδετέρωση των e - εισβολέων), σύµφωνα µε την αρχή Le Chatelier, συνεχώς κατιόντα Cu 2+ που βρίσκονται στο διάλυµα αλλά πολύ κοντά στη διεπιφάνεια µετάλλου-διαλύ- µατος, προσεγγίζουν το ηλεκτρόδιο Cu, προσλαµβάνουν τα (επιπλέον) e - και ανάγονται (ηλεκτροανάγονται) προς µεταλλικό Cu, o οποίος είτε αποτίθεται (επικάθεται) στο ηλεκτρόδιο του Cu, το οποίο εµφανίζει αύξηση της µάζας του (χοντραίνει), είτε δηµιουργείται κολλοειδής µεταλλικός χαλκός ο οποίος τελικά καθιζάνει στον πάτο του ηµιστοιχείου ως µία κολλοειδής κοκκινωπή µάζα. Σχήµα 29: Μείωση της µάζας του ηλεκτροδίου του Zn µε ταυτόχρονη αύξηση της µάζας του ηλεκτροδίου του Cu 5.7 Άνοδος και κάθοδος στο στοιχείο Daniell Η µετακίνηση των ηλεκτρονίων και οι χηµικές δράσεις που λαµβάνουν χώρα στο στοιχείο Daniell (οξείδωση του Zn και αναγωγή του Cu ) συνεχίζονται, όσο υφίσταται Zn στο ηµιστοιχείο του Zn και κατιόντα Cu 2+ (aq), στο ηµιστοιχείο του Cu. Έτσι το εξωτερικό κύκλωµα συνεχίζει να τροφοδοτείται µε η- λεκτρικό ρεύµα. Εφόσον στο ηµιστοιχείο του Zn λαµβάνει χώρα οξείδωση, το ηλεκτρόδιο του Zn αποτελεί την άνοδο του γαλβανικού στοιχείου, διότι εξ ορισµού: 64

19 ΟΞΕΙΞΩΣΗ = ΑΝΟΔΟΣ «Άνοδος είναι πάντα το ηλεκτρόδιο στο οποίο γίνεται οξείδωση, ανεξάρτητα από το δυναµικό του ηλεκτροδίου και την ουσία ή οντότητα που οξειδώνεται, δηλαδή αν οξειδώνεται ανιόν ή κατιόν». Αντίθετα στο ηµιστοιχείο του Cu λαµβάνει χώρα αναγωγή και το ηλεκτρόδιο του Cu αποτελεί την κάθοδο του γαλβανικού στοιχείου, διότι εξ ορισµού: ΑΝΑΓΩΓΗ = ΚΑΘΟΔΟΣ «Κάθοδος είναι πάντα το ηλεκτρόδιο στο οποίο γίνεται αναγωγή, ανεξάρτητα από το δυναµικό του ηλεκτροδίου και την ουσία ή οντότητα που ανάγεται, δηλαδή αν ανάγεται ανιόν ή κατιόν». Στο ηλεκτρόδιο του Zn πραγµατοποιείται η παρακάτω ηµιαντίδραση: Στο ηλεκτρόδιο του Cu πραγµατοποιείται η παρακάτω ηµιαντίδραση: Αν προσθέσουµε τις δύο ηµιαντιδράσεις, θα έχουµε τη συνολική δράση που λαµβάνει χώρα αυθόρµητα στο στοιχείο του Daniell. 5.8 Άνοδος και κάθοδος στα γαλβανικά στοιχεία Έστω ότι κατασκευάζουµε ένα γαλβανικό στοιχείο συνδυάζοντας δυο ηµιστοιχεία, το Α και το Β. Για να διαπιστώσουµε ποιο θα είναι ή άνοδος, κάνουµε την υπόθεση ότι είναι έστω το ηµιστοιχείο Α. Θα πρέπει τότε Ε 0 Α<Ε 0 Β διότι πάντα Ε 0 ανόδου<ε 0 καθόδου. Με απλή µετατροπή της σχέσης έχουµε: 65

20 Άρα αν το άθροισµα Ε καθόδου +(-Ε ανόδου ) είναι θετικός αριθµός, τότε η υπόθεση που κάναµε εξαρχής είναι σωστή. Αν είναι αρνητικός αριθµός υποθέσαµε το αντίθετο. Δυστυχώς όµως αυτή η πράξη της πρόσθεσης του δυναµικού του ηλεκτροδίου που θεωρήσαµε ως κάθοδο µε το αντίθετο του δυναµικού του ηλεκτροδίου που θεωρήσαµε άνοδο, οδήγησε σε πολλές παρανοήσεις και η κυριότερη από όλες είναι η θεώρηση και ο χαρακτηρισµός της τιµής Ε ανόδου - ως δυναµικό οξείδωσης. Αυτό που πρέπει να γίνει οπωσδήποτε κατανοητό είναι, ότι το δυναµικό ενός ηλεκτροδίου δεν είναι ούτε δυναµικό αναγωγής ούτε δυναµικό οξείδωσης. Είναι δυναµικό ισορροπίας ή οξειδοαναγωγής Παρόλα αυτά, ακόµα και σήµερα στα περισσότερα βιβλία τηρείται η ορολογία αυτή και από αυτήν πηγάζει δυστυχώς όλη η κακοδαιµονία στην κατανόηση ενός πολύ απλού (κατά τα άλλα) και θεµελιώδους κεφαλαίου της Χηµείας. Κατά τη γνώµη του γράφοντος, θα πρέπει να αποφεύγεται οποιοσδήποτε χαρακτηρισµός του δυναµικού (Ε) ως δυναµικό αναγωγής και του (-Ε) ως δυναµικό οξείδωσης. Η σχέση Ε 0 καθ +(-Ε 0 ανοδου) >0 είναι απλώς µια µαθηµατική (λογιστική) πράξη, για να διαπιστώσουµε σε πιο ηµιστοιχείο λαµβάνει χώρα η αναγωγή και σε ποιο οξείδωση. Ένας άλλος τρόπος να προβλέψουµε την άνοδο και την κάθοδο σ ένα γαλβανικό στοιχείο, είναι να χρησιµοποιήσουµε τις τιµές των κανονικών δυνα- µικών και να τις τοποθετήσουµε πάνω σε µια ευθεία γραµµή. Θα χρησιµοποιήσουµε το στοιχείο Daniell, το οποίο όπως έχει αναφερθεί αποτελεί ένα απλό γαλβανικό στοιχείο. 66

21 Ο άξονας αυτός άξονας δυναµικών- είναι ένας κλασικός άξονας τιµών µε τις θετικές τιµές προς τα δεξιά και τις αρνητικές προς τα αριστερά. Έτσι για το στοιχείο αυτό, αριστερά τοποθετούµε το οξειδοαναγωγικό ζεύγος (Zn Zn 2+ ) µε τη µικρότερη τιµή κανονικού δυναµικού (Ε 0 ), ενώ δεξιά το οξειδοαναγωγικό ζεύγος (Cu Cu 2+ )µε τη µεγαλύτερη τιµή κανονικού δυναµικού (Ε 0 ). Όπως προκύπτει από το σχήµα, το πρώτο ηµιστοιχείο θα αποτελέσει την άνοδο, ενώ το δεύτερο ηµιστοιχείο την κάθοδο του γαλβανικό στοιχείο. Το βέλος πάνω από κάθε οξειδοαναγωγικό ζεύγος δείχνει, την οξείδωση ή την αναγωγή που θα πραγµατοποιηθεί σε κάθε ηµιστοιχείο. Επίσης για το γαλβανικό στοιχείο που θα προκύψει από το συνδυασµό των ηµιστοιχείων Ag(s) Ag + (aq) και Cu(s) Cu 2+ (aq), µπορούµε µε βάση το παραπάνω σχήµα και τη γνώση των κανονικών δυναµικών οξειδοαναγωγής, να προβλέψουµε πολύ εύκολα την άνοδο και την κάθοδο. 5.9 Ο συµβολισµός του γαλβανικού στοιχείου και οι παρανοήσεις Όλα όσα αναφέραµε παραπάνω, προϋποθέτουν ότι για να συµβολίσουµε ένα γαλβανικό στοιχείο που αποτελείται από τα ηµιστοιχεία Α (OxA RedA) και Β(ΟxB RedB), πρέπει να γνωρίζουµε ποιο από τα δύο ηµιστοιχεία έχει χα- µηλότερο δυναµικό. Αυτό αποτελεί την άνοδο και τοποθετείται αριστερά στο 67

22 συµβολισµό. Για το συµβολισµό των γαλβανικών στοιχείων χρησιµοποιείται γενικά η µορφή: Με αυτόν τον τρόπο συµβολισµού του γαλβανικού στοιχείου, ακόµα και αν δεν γνωρίζουµε τα δυναµικά των δύο ηµιστοιχείων, αντιλαµβανόµαστε ότι το ηµιστοιχείο που γράφεται αριστερά αποτελεί την άνοδο, γιατί έχει µετρηθεί το δυναµικό του και βρέθηκε µικρότερο από το δυναµικό του ηµιστοιχείου που γράφεται δεξιά και ως εκ τούτου αποτελεί την κάθοδο. Η Ηλεκτρεγερτική δύναµη (ΗΕΔ) του γαλβανικού στοιχείου, είναι πάντα θετική και είναι η διαφορά δυναµικού µεταξύ της καθόδου και της ανόδου. Αν το γαλβανικό στοιχείο έχει γραφτεί µε το σωστό συµβολισµό (η άνοδος γράφεται αριστερά και η κάθοδος δεξιά), τότε, συνδέοντας ένα βολτόµετρο στο γαλβανικό στοιχείο έτσι ώστε ο αρνητικός ακροδέκτης του βολτοµέτρου (- ή com είσοδο) να συνδέεται µε το αριστερό ηµιστοιχείο (Α) και ο θετικός ακροδέκτης του βολτοµέτρου (+ ή V/Ω είσοδο) µε το δεξιό ηµιστοιχείο (Β), το βολτόµετρο θα δείξει θετική τιµή για τη διαφορά δυναµικού, η οποία αποτελεί και την Ηλεκτρεγερτική δύναµη (ΗΕΔ) του γαλβανικού στοιχείου. Στο σηµείο αυτό πρέπει να ασχοληθούµε µε την κύρια πηγή των παρανοήσεων που σχετίζονται µε τα γαλβανικά στοιχεία και οι οποίες επεκτείνονται και στα άλλα δύο κεφάλαια της Χηµείας, στην Οξειδοαναγωγή και στην Ηλεκτρόλυση. Ας αρχίσουμε λοιπόν Δύο ηµιστοιχεία Α και Β, όταν συνδυαστούν µέσω µίας ηλεκτρικής επαφής (γέφυρα άλατος ή πορώδες διάφραγµα),δηµιουργούν ένα γαλβανικό στοιχείο. Αν το γαλβανικό στοιχείο γράφεται: 68

23 τότε το ηµιστοιχείο Α θα έχει το χαµηλότερο δυναµικό, και θα αποτελεί την ά- νοδο (θα λαµβάνει χώρα οξείδωση), ενώ το ηµιστοιχείο Β θα έχει το υψηλότερο δυναµικό και θα αποτελεί την κάθοδο (θα λαµβάνει χώρα αναγωγή). Η συνολική δράση που λαµβάνει χώρα στο γαλβανικό στοιχείο, θα είναι: Η δράση αυτή λαµβάνει χώρα, γιατί «επιβάλλεται» από τα δυναµικά των δύο ηλεκτροδίων και θα είναι η ίδια ανεξάρτητα αν συµβολίσουµε το γαλβανικό στοιχείο Α Β ή Β Α. Η απόλυτη τιµή της διαφοράς δυναµικού των δύο ηµιστοιχείων Α και Β, είναι η Ηλεκτρεγερτική δύναµη του γαλβανικού στοιχείου, (ΗΕΔ ή Εemf). Αν αντί για την απόλυτη τιµή, θέλουµε να ορίσουµε την Ηλεκτρεγερτική δύναµη ως διαφορά δυναµικού των δύο ηλεκτροδίων, τότε θα πρέπει να οριστεί ως εξής: γιατί µόνο έτσι προκύπτει από την αφαίρεση θετικός αριθµός για την Ηλεκτρεγερτική δύναµη. Αν στο εργαστήριο θέλουµε να µετρήσουµε την Ηλεκτρεγερτική δύναµη ενός γαλβανικού στοιχείου, για να προκύψει θετικός αριθµός στην οθόνη του βολτοµέτρου, πρέπει να συνδέσουµε τον αρνητικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου στην άνοδο και το θετικό ακροδέκτη του βολτοµέτρου στην κάθοδο: Ανεξάρτητα τώρα από τον τρόπο γραφής του γαλβανικού στοιχείου (Α Β ή Β Α), η Ηλεκτρεγερτική δύναµη είναι η ίδια και δεν αλλάζει µεταβάλλοντας τη σειρά µε την οποία γράφουµε τα δύο ηµιστοιχεία. Αν όµως δεν υπήρχε κάποια σύµβαση για την τοποθέτηση των ηµιστοιχείων, τότε θα έπρεπε είτε να δίνονται ταυτόχρονα και τα δυναµικά των ηµιστοιχείων, ώστε να µπορεί ο αναγνώστης να γνωρίζει ποιο ημιστοιχείο αποτελεί την άνοδο, είτε να δηλώνεται 69

24 αυτό µε ένα πρόσηµο επάνω από το ηµιστοιχείο (π.χ. + για την κάθοδο και για την άνοδο). Αντί αυτού, συµφωνήθηκε από την I.U.P.A.C. (International Union of Pure and Applied Chemistry), να γράφεται ή άνοδος στο αριστερό µέρος και η κάθοδος στο δεξιό. Με αυτό τον τρόπο γραφής, υποδηλώνονται δύο συµβάσεις: α. η δράση που λαµβάνει χώρα β. η δεύτερη, που δυστυχώς δεν αναφέρεται σχεδόν πουθενά στις συµβάσεις και στους ορισµούς της I.U.P.A.C., είναι ο τρόπος σύνδεσης του γαλβανικού στοιχείου µε το βολτόµετρο. Παρακάτω δίνεται ο ορισµός της I.U.P.A.C. για το δυναµικό του ηλεκτροδίου: «ονοµάζουµε δυναµικό ηλεκτροδίου, την ηλεκτρεγερτική δύναµη ενός γαλβανικού στοιχείου, στο οποίο το ηλεκτρόδιο που γράφεται αριστερά είναι το πρότυπο ηλεκτρόδιο του Υδρογόνου και το ηλεκτρόδιο που γράφεται δεξιά είναι το ηλεκτρόδιο υπό µελέτη. electrode potential, ορισμός της Ι.U.P.A.C. (Gold Book- ver.2.3/ ) «Electromotive force of a cell in which the electrode on the left is a standard hydrogen electrode and the electrode on the right is the electrode in question» Source: Green Book, 2nd ed., p. 61 PAC, 1996, 68, 957 (Glossary of terms in quantities and units in Clinical Chemistry (IUPAC- IFCC Recommendations 1996)) on page

25 Ο παραπάνω ορισµός της I.U.P.A.C. είναι κατά τη γνώµη µας µία από τις κυριότερες πηγές παρανοήσεων. Η απορία που δηµιουργείται στον προσεκτικό αναγνώστη µε βάση την πρώτη σύµβαση είναι η εξής: εφόσον άλλα ηµιστοιχεία έχουν θετικό πρότυπο δυναµικό και άλλα αρνητικό πρότυπο δυναµικό, το πρότυπο ηλεκτρόδιο Υδρογόνου θα πρέπει να γραφεί στα αριστερά (στη θέση της ανόδου) όταν συνδυάζεται µε κατηγορία ηµιστοιχείων (θετικό δυναµικό) και στα δεξιά (στη θέση της καθόδου) όταν συνδυάζεται µε τη δεύτερη κατηγορία ηµιστοιχείων (αρνητικό δυναµικό). Η απορία είναι σωστή και έτσι θα έπρεπε να συµβολίσουµε ένα γαλβανικό στοιχείο που προκύπτει από το συνδυασµό ενός ηµιστοιχείου µε το Π.Η.Υ. Ο ορισµός αυτός, σχετίζεται ΜΟΝΟ µε τον τρόπο µέτρησης του δυναµικού ενός ηµιστοιχείου. Αυτό το οποίο υποδηλώνεται µε τον ορισµό αυτό της I.U.P.A.C. είναι το παρακάτω: ανεξάρτητα αν το ηµιστοιχείο είναι κάθοδος ή άνοδος -όταν συνδυαστεί µε το Π.Η.Υ.- για να µετρήσουµε το δυναµικό του, συνδέουµε το βολτόµετρο, όπως θα το συνδέαµε αν το ηµιστοιχείο αυτό ήταν κάθοδος και το Π.Η.Υ. άνοδος. Όπως γνωρίζουµε, το βολτόµετρο θα δείξει µία διαφορά δυναµικού: και επειδή Ε ανοδ. = Ε Π.Η.Υ. =0, προκύπτει ότι όποια τάση δείξει το βολτόµετρο, αυτή η τιµή (θετική ή αρνητική) θα αντιστοιχεί στο δυναµικό του ηµιστοιχείου Εύρεση της ανόδου Σε ένα γαλβανικό στοιχείο συνδυάζονται δύο ηµιστοιχεία Α και Β. Αν γνωρίζουµε τα δυναµικά των δύο ηµιστοιχείων µπορούµε να προβλέψουµε χωρίς να χρειαστεί να µετρήσουµε σε ποιο ηµιστοιχείο γίνεται οξείδωση και σε ποιο αναγωγή. Επίσης µπορούµε να προβλέψουµε τη φορά του ηλεκτρικού ρεύµατος. 71

26 Οξείδωση γίνεται πάντα σε εκείνο το ηµιστοιχείο που έχει το µικρότερο (αλγεβρικά) δυναµικό και εξ ορισµού το ηµιστοιχείο αυτό αποτελεί την άνοδο. Αναγωγή γίνεται πάντα στο ηµιστοιχείο µε το µεγαλύτερο (αλγεβρικά) δυναµικό και εξ ορισµού το στοιχείο αυτό αποτελεί την κάθοδο. Το ρεύµα έχει φορά πάντα στο εξωτερικό κύκλωµα από την κάθοδο προς την άνοδο. Με την ίδια λογική µπορούµε να βρούµε την άνοδο και την κάθοδο σε ένα γαλβανικό στοιχείο χωρίς να γνωρίζουµε τα δυναµικά τους- απλά χρησιµοποιώντας ένα πολύµετρο (ως βολτόµετρο ή ως αµπερόµετρο), όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήµα. Σχήµα 30: Το πολύµετρο χρησιµοποιείται ως βολτόµετρο ή ως αµπερόµετρο Χρησιµοποιώντας το πολύµετρο ως βολτόµετρο (γυρίζοντας τον επιλογέα στην ένδειξη Vdc), συνδέουµε το ηλεκτρόδιο του ενός ηµιστοιχείου στο θετικό ακροδέκτη (+ ή V/Ω είσοδο) και το ηλεκτρόδιο του άλλου ηµιστοιχείου 72

27 στον αρνητικό ακροδέκτη (- ή com είσοδο). Αν η ένδειξη του βολτοµετρου είναι θετική (όπως συµβαίνει στο παραπάνω σχήµα), αυτό υποδηλώνει ότι το ηλεκτρόδιο που έχει συνδεθεί στο θετικό ακροδέκτη έχει υψηλότερο δυναµικό -αποτελεί την κάθοδο-, ενώ το ηλεκτρόδιο που έχει συνδεθεί στον αρνητικό ακροδέκτη έχει χαµηλότερο δυναµικό και αποτελεί την άνοδο. Αν η ένδειξη του βολτοµέτρου ήταν αρνητική, τότε θα ίσχυε το αντίθετο. Χρησιµοποιώντας το πολύµετρο ως αµπερόµετρο µπορούµε να καταλήξουµε στο ίδιο συµπέρασµα. Γυρίζοντας τον επιλογέα στην ένδειξη Αdc, συνδέουµε το ηλεκτρόδιο του ενός ηµιστοιχείου στο θετικό ακροδέκτη (+ ή V/Ω είσοδο) και το ηλεκτρόδιο του άλλου ηµιστοιχείου στον αρνητικό ακροδέκτη (- ή com είσοδο). Αν η ένδειξη του πολυµέτρου είναι θετική, αυτό υποδηλώνει ότι το ρεύµα εισέρχεται στο αµπερόµετρο στην είσοδο + (ή Α) και αυτό το ηµιστοιχείο αποτελεί την κάθοδο, ενώ το άλλο ηµιστοιχείο αποτελεί την άνοδο. Τελικά μπορούμε να συνοψίσουμε λέγοντας ότι αν η ένδειξη του πολυμέτρου είναι θετική, είτε σε λειτουργία βολτομέτρου (Vdc) είτε αμπερομέτρου (Adc), το ηλεκτρόδιο που είναι συνδεδεμένο στην είσοδο (+ ή V/Ω) αποτελεί την κάθοδο ενώ το ηλεκτρόδιο που είναι συνδεδεμένο στην είσοδο ( ή com) αποτελεί την άνοδο Πότε σταµατάει η λειτουργία ενός γαλβανικού στοιχείου Στο γαλβανικό στοιχείο του Daniell, στην άνοδο και στην κάθοδο πραγ- µατοποιούνται οι παρακάτω αντιδράσεις: 73

28 Αν προσθέσουµε κατά µέλη τις παραπάνω χηµικές εξισώσεις, θα προκύψει η συνολική αντίδραση: Επειδή τα δύο ηλεκτρόδια συνδέονται εξωτερικά µε αγωγό, υπάρχει ροή e- από τη ράβδο του Ζn (άνοδος) προς τη ράβδο του Cu (κάθοδος). Αυτό έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση της αλγεβρικής τιµής του δυναµικού της ανόδου µε ταυτόχρονη µείωση της αλγεβρικής τιµής του δυναµικού της καθόδου. Όπως προκύπτει από το παραπάνω σχήµα, µετά την πάροδο κάποιου χρονικού διαστήµατος, τα δύο δυναµικά οξειδοαναγωγής θα «εξισωθούν». Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να µην υπάρχει η κινητήρια δύναµη, η οποία προκαλούσε τη ροή των e - από την άνοδο στην κάθοδο. Πρακτικά αυτό γίνεται αισθητό όταν σταµατά η παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύµατος από το γαλβανικό στοιχείο. Τότε στο γαλβανικό στοιχείο αποκαθίσταται η παρακάτω ισορροπία που έχει ως αποτέλεσµα να σταµατήσει η λειτουργία του γαλβανικού στοιχείου Ηλεκτροχηµική σειρά µετάλλων Με βάση την αναγωγική τους ικανότητα, τα µέταλλα κατατάσσονται σε µια σειρά αναγωγικής ισχύος που ονοµάζεται ηλεκτροχηµική σειρά, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα και σειρά δραστικότητας. Τα πλεονεκτήµατα της ηλεκτροχηµικής σειράς είναι: 74

29 Μπορούµε να προβλέψουµε αν µια οξειδοαναγωγική αντίδραση πραγµατοποιείται αυθόρµητα Μπορούµε να προβλέψουµε ποιο ηλεκτρόδιο θα αποτελεί την άνοδο και ποιο την κάθοδο σε ένα γαλβανικό στοιχείο. Συγκεκριµένα το µέταλλο που βρίσκεται πιο αριστερά στην ηλεκτροχηµική σειρά έχει µικρότερη αλγεβρική τιµή του κανονικού δυναµικού οξειδοαναγωγής, άρα αποτελεί την άνοδο, ενώ το µέταλλο που βρίσκεται πιο δεξιά στην ηλεκτροχηµική σειρά έχει µεγαλύτερη αλγεβρική τιµή του κανονικού δυναµικού οξειδοαναγωγής και θα αποτελεί την κάθοδο σε ένα γαλβανικό στοιχείο. Όσο πιο αριστερά είναι ένα στοιχείο στην ηλεκτροχηµική σειρά, τόσο πιο ισχυρά αναγωγικό σώµα είναι, δηλαδή τόσο πιο εύκολα το ίδιο οξειδώνεται ενώ προκαλεί αναγωγή άλλου στοιχείου. Όσο πιο δεξιά είναι ένα στοιχείο στην ηλεκτροχηµική σειρά, τόσο πιο ισχυρά οξειδωτικό σώµα είναι, δηλαδή τόσο πιο εύκολα το ίδιο ανάγεται ενώ προκαλεί οξείδωση άλλου στοιχείου Χρήση των πρότυπων δυναµικών στον έλεγχο πραγµατοποίησης µιας χηµικής αντίδρασης Η σηµασία που έχουν τα κανονικά δυναµικά στη Χηµεία είναι ευρεία και δεν περιορίζεται µόνο στον καθορισµό της αντίδρασης οξειδοαναγωγής που λαµβάνει χώρα σε ένα γαλβανικό στοιχείο. Τα δυναµικά µπορούν να µας δείξουν αν θα λάβει χώρα ή όχι µία αντίδραση οξειδοαναγωγής σε ένα δοχείο αντίδρασης, όπου τα ηλεκτρόνια µπορούν να µεταφερθούν από µία ένωση σε άλλη. 75

30 Ας θεωρήσουµε για παράδειγµα ότι τοποθετούµε ένα έλασµα Zn µέσα σε διάλυµα που περιέχει ιόντα Cu 2+ (CuSO 4 ). Ας µελετήσουµε αν µπορεί να πραγµατοποιηθεί κάποια αντίδραση και µε ποια δεδοµένα µπορούµε να το προβλέψουµε. O Zn είναι η αναγµένη µορφή του οξειδοαναγωγικού ζεύγους Ζn 2+ /Zn που έχει πρότυπο δυναµικό -0,76 V ενώ ο Cu 2+ είναι η οξειδωµένη µορφή του οξειδοαναγωγικού ζεύγους Cu 2+ /Cu που έχει πρότυπο δυναµικό +0,34 V. Σύµφωνα µε όσα είπαµε παραπάνω κατά τη µελέτη του στοιχείου του Daniell, ο Ζn µε µικρότερη πρότυπο δυναµικό έχει τάση να οξειδωθεί ενώ ο Cu 2+ να αναχθεί. Έτσι και εδώ µέσα στο διάλυµα θα λάβει χώρα η ίδια αντίδραση που γίνεται στο γαλβανικό στοιχείο. Κατά την πραγµατοποίηση της παραπάνω αντίδρασης µεταβαίνουν e - από τον Zn (αποτελεί την άνοδο - οξειδώνεται από Zn σε Zn 2+ ) προς το Cu (αποτελεί την κάθοδο - ανάγεται από Cu 2+ σε Cu). Δηλαδή τα e - θα κινηθούν από περιοχή χαµηλού (άνοδος-zn) σε περιοχή υψηλού δυναµικού (κάθοδος- Cu). Άρα προκύπτει το συµπέρασµα ότι η παραπάνω οξειδοαναγωγική αντίδραση µπορεί να πραγµατοποιηθεί αυθόρµητα. Γενικεύοντας θα µπορούσαµε να διατυπώσουµε ότι, για να πραγµατοποιηθεί αυθόρµητα µια οξειδοαναγωγική αντίδραση πρέπει για τα κανονικά δυναµικά οξειδοαναγωγής να ισχύει η παρακάτω σχέση: Δηλαδή η διαφορά δυναµικού µεταξύ της καθόδου και της ανόδου να είναι θετικός αριθµός. Για την παραπάνω αντίδραση πράγµατι ισχύει: Η µοναδική διαφορά από το γαλβανικό στοιχείο είναι ότι εδώ την ενέργεια που εκλύεται δεν την εκµεταλλευόµαστε, αλλά µετατρέπεται σε θερµότητα στο διάλυµα. Ο Zn ηλεκτροδιαλύεται στο διάλυµα ενώ ο χαλκός ανάγεται προς 76

31 µεταλλικό Cu που καθιζάνει στον πάτο του ποτηριού, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήµα. Σχήµα 31: Η πραγµατοποίηση της αντίδρασης οξείδωσης του Zn µέσα σε διάλυµα CuSO 4 (πρώτο ποτήρι) και η µη πραγµατοποίηση της αντίδρασης οξείδωσης του Cu µέσα σε διάλυµα ZnSO 4 (δεύτερο ποτήρι) Αντίστοιχα, αν σε ποτήρι που περιέχει κατιόντα Ζn 2+ (ZnSO 4 ), τοποθετήσουµε σύρµα Cu, ο Cu δεν µπορεί να οξειδωθεί ανάγοντας τον Zn, δηλαδή δε θα λάβει χώρα η παρακάτω αντίδραση: Αν µπορούσε να πραγµατοποιηθεί η παραπάνω αντίδραση, ο Cu θα αποτελούσε την άνοδο ενώ ο Zn την κάθοδο. Όπως είδαµε παραπάνω οι τι- µές για τα κανονικά δυναµικά οξειδοαναγωγής είναι: Το δυναµικό οξειδοαναγωγής του Cu (άνοδος) είναι µεγαλύτερο από αυτό του Zn (κάθοδος). Άρα δεν µπορεί να πραγµατοποιηθεί η παραπάνω αντίδραση, αφού τα e - δεν µπορούν να µεταβούν από περιοχή υψηλού σε περιοχή χαµηλού δυναµικού. 77

32 Συµπέρασµα: Η αντίδραση αντικατάστασης του Cu 2+ από Zn είναι µία αντίδραση οξειδοαναγωγής και η γνώση των δυναµικών µας επιτρέπει εκ των προτέρων να προβλέψουµε αν θα πραγµατοποιηθεί ή όχι. Σε αντίθεση µε τον Zn, o Cu µπορεί να οξειδωθεί ανάγοντας τον Αg + όταν έλασµα Cu τοποθετηθεί µέσα σε διάλυµα AgNO 3,γιατί όπως προκύπτει από τους πίνακες πρότυπων δυναµικών, το οξειδοαναγωγικό ζεύγος Ag + /Ag έχει θετικότερο δυναµικό από το οξειδοαναγωγικό ζεύγος Cu 2+ /Cu. Σχήµα 32: Η πραγµατοποίηση της αντίδρασης οξείδωσης του Cu µέσα σε διάλυµα AgNO 3 (πρώτο ποτήρι) και η µη πραγµατοποίηση της αντίδρασης οξείδωσης του Ag µέσα σε διάλυµα CuSO 4 (δεύτερο ποτήρι). Συνοψίζοντας, συµπεραίνουµε ότι τα πρότυπα δυναµικά είναι τα «ικανά και αναγκαία» δεδοµένα για να προβλέψουµε αν θα πραγµατοποιηθεί ή όχι µία οξειδοαναγωγική αντίδραση. Έτσι αν τοποθετήσουµε σε ένα δοχείο αντίδρασης την οξειδωµένη µορφή µία ουσίας Α (OxA) και την αναγµένη µορφή (RedB) µιας ουσίας Β θα γίνει η αντίδραση: 78

33 µόνον εάν το πρότυπο δυναµικό του οξειδοαναγωγικού ζεύγους Α (το οποίο ανάγεται και προκαλεί την οξείδωση του Β) είναι µεγαλύτερο αλγεβρικά από το πρότυπο δυναµικό του ζεύγους Β. Για να γίνει φυσικά αυτή η αντίδραση δεν απαιτείται η παρουσία εξαρχής στο δοχείο της αντίδρασης ούτε της RedA ούτε της OxB. Αρκούν οι δύο µορφές. Η αναγµένη µορφή του ζεύγους µε το χαµηλότερο δυναµικό και η οξειδωµένη µορφή του ζεύγους µε το υψηλότερο δυναµικό. Μετά τη µελέτη πραγµατοποίησης µιας οξειδοαναγωγικής αντίδρασης, µπορούµε να καταλήξουµε στα παρακάτω συµπεράσµατα: Η αναγμένη μορφή (Red) με το χαμηλότερο δυναμικό οξειδώνεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αναγωγικό για την αναγωγή ουσιών με υψηλότερο δυναμικό Η οξειδωμένη μορφή (Οx) με το υψηλότερο δυναμικό ανάγεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οξειδωτικό για την οξείδωση ουσιών με χαμηλότερο δυναμικό. Όσο πιο ψηλά βρίσκεται το δυναμικό μίας ουσίας στον πίνακα των κανονικών δυναμικών - με τα θετικά (+) δυναμικά επάνω και τα αρνη- τικά ( ) δυναμικά κάτω - τόσο πιο οξειδωτική είναι η Οx μορφή της. Όσο πιο χαμηλά βρίσκεται στον πίνακα αυτό μία ουσία, τόσο πιο αναγωγική είναι η Red μορφή της. Μια από τις βασικές έννοιες του ηλεκτρισµού που πρέπει να γνωρίζουµε είναι ότι: «ένα αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο (όπως το ηλεκτρόνιο) θα κινηθεί από περιοχή χαµηλότερου προς περιοχή υψηλότερου δυναµικού». Με βάση την αρχή αυτή και τη χρησιµοποίηση των κανονικών δυναµικών οξειδοαναγωγής (Ε 0 ) µπορούµε να ελέγξουµε αν µια οξειδοαναγωγική αντίδραση είναι αυθόρ- µητη ή όχι. 79

34 5.14 Εφαρµογές των γαλβανικών στοιχείων Οι σηµαντικότερες εφαρµογές των γαλβανικών στοιχείων, είναι: Μπαταρίες Καθορισµός της ηλεκτροχηµικής σειράς των στοιχείων Υπολογισµός της σταθεράς της χηµικής ισορροπίας αλλά και της απόδοσης µιας οξειδοαναγωγικής αντίδρασης. Κύρια εφαρµογή των γαλβανικών στοιχείων είναι οι µπαταρίες. Οι µπαταρίες αποτελούνται από ένα ή περισσότερα γαλβανικά στοιχεία συνδεδεµένα σε σειρά. Κατά τη σύνδεση ο θετικός πόλος του ενός στοιχείου συνδέεται µε τον αρνητικό πόλο του άλλου στοιχείου. Έτσι το δυναµικό της µπαταρίας ισούται µε το άθροισµα των δυναµικών των γαλβανικών στοιχείων από τα οποία αποτελείται η µπαταρία. Αν και θεωρητικά οι µπαταρίες µπορούν να κατασκευαστούν από πάρα πολλές οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις, ωστόσο λίγες µόνο αντιδράσεις έχουν εφαρµογή στις µπαταρίες. Οι µπαταρίες µπορούν να ταξινοµηθούν σε τρεις κατηγορίες, στις µπαταρίες πρώτου είδους, στις µπαταρίες δεύτερου είδους και στις µπαταρίες καυσίµου. 1. Οι µπαταρίες πρώτου είδους (primary) αποτελούνται από γαλβανικά στοιχεία, τα οποία παράγουν ενέργεια εξαιτίας µιας αυθόρµητης οξειδοαναγωγικής αντίδρασης. Όταν τα δυναµικά οξειδοαναγωγής των στοιχείων «εξισωθούν», τότε δεν υπάρχει η κινητήρια δύναµη που προκαλούσε τη ροή των ηλεκτρονίων, η µπαταρία δεν παράγει άλλη ενέργεια και δεν µπορεί να επαναλειτουργήσει. Δηλαδή οι µπαταρίες πρώτου είδους είναι µιας χρήσης. Τέτοιες µπαταρίες είναι: Το στοιχείο Daniel Ξηρά στοιχεία (π.χ. Leclanche) Υδραργυρικές µπαταρίες 80

35 Αλκαλικές µπαταρίες 2. Οι µπαταρίες δεύτερου είδους (secondary) είναι οι λεγόµενες επαναφορτιζόµενες µπαταρίες. Αρχικά φορτίζονται, ώστε τα συστατικά τους να µετατραπούν σε ουσίες οι οποίες µπορούν να αντιδράσουν αυθόρµητα. Οι ουσίες που προκύπτουν αντιδρούν και µετασχηµατίζονται στις αρχικές ουσίες. Με τον τρόπο αυτό η χηµική ενέργεια µετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια και η διαδικασία αυτή ονοµάζεται εκφόρτιση. Στη συνέχεια η µπαταρία φορτίζεται και επαναλαµβάνεται η ίδια διαδικασία(αντιστρεπτή). Τέτοιες µπαταρίες είναι: Συσσωρευτής µολύβδου (µπαταρία αυτοκινήτου) Συσσωρευτής Edison Μπαταρίες νικελίου-καδµίου (Ni-Cd) 3. Οι µπαταρίες καυσίµου (fuel cells) αποτελούνται από γαλβανικά στοιχεία. Τα αντιδρώντα δεν περιέχονται στο γαλβανικό στοιχείο αλλά διαβιβάζονται συνεχώς. Επίσης ένα από τα αντιδρώντα έχει αντικατασταθεί από καύσιµο (µεθάνιο ή υδρογόνο). Τέτοιες µπαταρίες είναι: Άµεσα στοιχεία καύσης µεθανόλης DMFC (Direct methanol fuel cells) Στοιχεία καύσης µεµβρανικής ανταλλαγής πρωτονίων PEMFC (Proton exchange membrane fuel cells) Αλκαλικά στοιχεία καύσης ΑFC (Alkaline fuel cells) Στοιχεία καύσης φωσφορικού οξέος PAFC (Phosphoric acid fuel cells) Στοιχεία καύσης λιωµένου άνθρακα MCFC(Molten carbonate fuel cells) Στοιχεία καύσης στερεών οξειδίων SOFC (Solid oxide fuel cells) Αναπαραγωγικά στοιχεία καύσης REC (Regenerative fuel cells) 81

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΕΔ, ΓΕΦΥΡΑ ΑΛΑΤΟΣ, ΣΤΟΙΧΕΙΟ DANIELL, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ, ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΕΔ, ΓΕΦΥΡΑ ΑΛΑΤΟΣ, ΣΤΟΙΧΕΙΟ DANIELL, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ, ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ. ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΕΔ, ΓΕΦΥΡΑ ΑΛΑΤΟΣ, ΣΤΟΙΧΕΙΟ DANIELL, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ, ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ. Διδακτικοί στόχοι: Μετά την ολοκλήρωση του 5ου κεφαλαίου οι φοιτητές θα πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

3 η Εργαστηριακή άσκηση Γαλβανικά στοιχεία

3 η Εργαστηριακή άσκηση Γαλβανικά στοιχεία Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Πολυτεχνική Σχολή Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικοχημείας 3 η Εργαστηριακή άσκηση Γαλβανικά στοιχεία Γαλάνη Απ. Αγγελική, Χημικός PhD Εργαστηριακό Διδακτικό

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά. στοιχεία. Κεφ.6 ηλεκτρολυτικά. στοιχεία. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά. στοιχεία. Κεφ.6 ηλεκτρολυτικά. στοιχεία. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.6 ηλεκτρολυτικά στοιχεία Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Ni 2+ 2 e- Ni 2+ Τμήμα Χημείας ΑΠΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Ερώτηση 1η: Οι τιμές των κανονικών δυναμικών οξειδοαναγωγής για το ηλεκτρόδιο του Zn και το ηλεκτρόδιο του Cu είναι αντίστοιχα: -0,76V και +0,34V. Στο στοιχείο Daniell που

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. OFF V/dc. A/ac A/dc V/Ω + γέφυρα άλατος. κίνηση κατιόντων.

Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. OFF V/dc. A/ac A/dc V/Ω + γέφυρα άλατος. κίνηση κατιόντων. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. m OFF V/dc V/ac Ω Ω A/ac A/dc V/Ω A com I e e- - I γέφυρα άλατος Cu(s) κίνηση κατιόντων - Zn(s)

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.2 ημιστοιχείο. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.2 ημιστοιχείο. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.2 ημιστοιχείο Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. αδρανές ηλεκτρόδιο e- Fe2+ Fe3+ Τμήμα Χημείας ΑΠΘ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.1 Ηλεκτροδιαλυτική τάση. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.1 Ηλεκτροδιαλυτική τάση. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.1 Ηλεκτροδιαλυτική τάση Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Τμήμα Χημείας ΑΠΘ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΑΛΥΤΙΚΗ ΤΑΣΗ 1.1 των µετάλλων

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.3 μέτρηση του δυναμικού. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.3 μέτρηση του δυναμικού. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.3 μέτρηση του δυναμικού Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. OFF V/dc V/ac Ω A/ac A/dc V/Ω + A + com - πρότυπο ηλεκτρόδιο H

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΑ, ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΑ, ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΑ, ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Διδακτικοί στόχοι: Μετά την ολοκλήρωση του 3ου κεφαλαίου οι φοιτητές θα πρέπει να είναι ικανοί να γνωρίζουν: 1. Την μέτρηση του δυναμικού με

Διαβάστε περισσότερα

7. Ποιός είναι ο τρόπος γραφής της οξειδοαναγωγικής ημιαντίδρασης στο ημιστοιχείο;

7. Ποιός είναι ο τρόπος γραφής της οξειδοαναγωγικής ημιαντίδρασης στο ημιστοιχείο; ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΑ, ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΗΜΙΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Διδακτικοί στόχοι: Μετά την ολοκλήρωση του 2ου κεφαλαίου οι φοιτητές θα πρέπει να είναι ικανοί να γνωρίζουν: 1. Τί είναι το ημιστοιχείο, ποιά

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.7 ασκήσεις βιβλιογραφία. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.7 ασκήσεις βιβλιογραφία. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.7 ασκήσεις βιβλιογραφία Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. B (1 atm) + πηγή Cl2 V C E D Cl- (1 m) Au 3+ Au (1 m) Τμήμα Χημείας

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.4 εξίσωση του Nernst. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π.

Φυσική Χημεία ΙΙ. Ηλεκτροχημικά στοιχεία. Κεφ.4 εξίσωση του Nernst. Σημειώσεις για το μάθημα. Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Σημειώσεις για το μάθημα Φυσική Χημεία ΙΙ Ηλεκτροχημικά στοιχεία Κεφ.4 εξίσωση του Nernst Ευκλείδου Τ. Παναγιώτου Σ. Γιαννακουδάκης Π. Τμήμα Χημείας ΑΠΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΙΣΩΣΗ NERNST 4.1 Εξίσωση Nernst Μια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ - ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ. Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ - ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ. Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής - ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής 1 Οξείδωση ονομάζεται η αύξηση του αριθμού οξείδωσης. Κατά τη διάρκεια της οξείδωσης αποβάλλονται ηλεκτρόνια. Αναγωγή ονομάζεται η μείωση του αριθμού

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακός υπολογισμός του πρότυπου δυναμικού ενός οξειδοαναγωγικού ημιστοιχείου.

Εργαστηριακός υπολογισμός του πρότυπου δυναμικού ενός οξειδοαναγωγικού ημιστοιχείου. Εργαστήριο Φυσικής Χηµείας Π. Δ. Γιαννακουδάκης Εργαστηριακός υπολογισμός του πρότυπου δυναμικού ενός οξειδοαναγωγικού ημιστοιχείου. 1. κατηγορίες ημιστοιχείων Ένα ημιστοιχείο αποτελείται πάντα από δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΚΕΛΙΑ

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΚΕΛΙΑ ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΚΕΛΙΑ Σκοπός Εργαστηριακής Άσκησης Η κατανόηση του μηχανισμού λειτουργίας των γαλβανικών και ηλεκτρολυτικών κελιών καθώς και των εφαρμογών τους. Θεωρητικό Μέρος Όταν φέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ. Κλάδος Χημείας που ασχολείται με τις αντιδράσεις οξείδωσης αναγωγής, που είτε παράγουν είτε χρησιμοποιούν ενέργεια.

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ. Κλάδος Χημείας που ασχολείται με τις αντιδράσεις οξείδωσης αναγωγής, που είτε παράγουν είτε χρησιμοποιούν ενέργεια. ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ Κλάδος Χημείας που ασχολείται με τις αντιδράσεις οξείδωσης αναγωγής, που είτε παράγουν είτε χρησιμοποιούν ενέργεια. Αυτές οι αντιδράσεις λέγονται ηλεκτροχημικές αντιδράσεις αναγωγή (+ 2e-)

Διαβάστε περισσότερα

4. Ηλεκτρικές πηγές και Χημεία.

4. Ηλεκτρικές πηγές και Χημεία. Το ηλεκτρικό ρεύµ µα και οι πηγές του 4. Ηλεκτρικές πηγές και Χημεία. Χρειαζόµαστε ένα είδος «πυκνωτή», που όµως το φορτίο του να µην «τελειώνει». Που να µπορεί να κρατά µια σταθερή διαφορά δυναµικού,

Διαβάστε περισσότερα

Η ηλεκτροχηµεία µελετά τις χηµικές µεταβολές που προκαλούνται από ηλεκτρικό ρεύµα ή την παραγωγή ηλεκτρισµού από χηµικές αντιδράσεις.

Η ηλεκτροχηµεία µελετά τις χηµικές µεταβολές που προκαλούνται από ηλεκτρικό ρεύµα ή την παραγωγή ηλεκτρισµού από χηµικές αντιδράσεις. Ηλεκτροχηµεία Ηλεκτροχηµεία Η ηλεκτροχηµεία µελετά τις χηµικές µεταβολές που προκαλούνται από ηλεκτρικό ρεύµα ή την παραγωγή ηλεκτρισµού από χηµικές αντιδράσεις. Η επιµετάλλωση στη χρυσοχοΐα γίνεται µε

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ 143 4. ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ 144 145 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: 33 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 4.1 Γαλβανικά στοιχεία ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος αυτής της διδακτικής ώρας θα πρέπει ο μαθητής να μπορεί: Να περιγράφει τη δομή και τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Επιχάλκωση μεταλλικού αντικειμένου και συγκεκριμένα ενός μικρού ελάσματος αλουμινίου με τη μέθοδο της γαλβανοπλαστικής επιμετάλλωσης.

Επιχάλκωση μεταλλικού αντικειμένου και συγκεκριμένα ενός μικρού ελάσματος αλουμινίου με τη μέθοδο της γαλβανοπλαστικής επιμετάλλωσης. Σύντομη περιγραφή του πειράματος Επιχάλκωση μεταλλικού αντικειμένου και συγκεκριμένα ενός μικρού ελάσματος αλουμινίου με τη μέθοδο της γαλβανοπλαστικής επιμετάλλωσης. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος Στο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο της φυσικοχημείας που ερευνά τις διεργασίες που. και οι φορείς του ηλεκτρικού ρεύματος (ηλεκτρόνια, ιόντα).

Κεφάλαιο της φυσικοχημείας που ερευνά τις διεργασίες που. και οι φορείς του ηλεκτρικού ρεύματος (ηλεκτρόνια, ιόντα). ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ Κεφάλαιο της φυσικοχημείας που ερευνά τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε διαλύματα ή τήγματα, όπου συμμετέχουν και οι φορείς του ηλεκτρικού ρεύματος (ηλεκτρόνια, ιόντα). Πραγματοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

5η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Ηλεκτροχημεία)

5η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Ηλεκτροχημεία) 5η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Ηλεκτροχημεία) ΘΕΜΑ 1. Ένα γεωμετρικό στοιχείο διατομής S και μήκους L πληρούται κατ αρχήν με 0, 1 KCl στους 25 C. Η αντίστασή του (R 1 ) βρέθηκε ίση με 24, 36 Ω. Αν το KCl αντικατασταθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 8 - Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 ΑΣΚΗΣΗ 8. Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4

ΑΣΚΗΣΗ 8 - Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 ΑΣΚΗΣΗ 8. Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 ΑΣΚΗΣΗ 8 Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 Συσκευές: Ένα τροφοδοτικό συνεχούς τάσης, ένα αμπερόμετρο, ένα χρονόμετρο και ένα βολτάμετρο. Το βολτάμετρο ή κουλομβόμετρο αποτελείται από ένα γυάλινο δοχείο που

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Γεωχημεία

Περιβαλλοντική Γεωχημεία Περιβαλλοντική Γεωχημεία Χ. Στουραϊτη 2018-2019 Ύλη 1. Γεωχημικά περιβάλλοντα και διαγράμματα Eh-pH (κεφ. 4, βιβλίο EBY) (Υπολογιστικές ασκήσεις) 2. Οργανικός άνθρακας και οργανική ύλη στο έδαφος (1 η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322

ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322 ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Οι κυψέλες καυσίμου είναι συσκευές οι οποίες μέσω ηλεκτροχημικών αντιδράσεων

Διαβάστε περισσότερα

5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 83 5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 84 85 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: 19 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Οξειδοαναγωγή - Ηλεκτρόλυση 5.1 Αριθμός οξείδωσης. Οξείδωση Αναγωγή ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος αυτής της διδακτικής ώρας θα πρέπει ο μαθητής

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman.

Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman. Σύντομη περιγραφή του πειράματος Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος Στο τέλος

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρικό κύκλωµα. Βασική θεωρία

Ηλεκτρικό κύκλωµα. Βασική θεωρία 8 Ηλεκτρικό κύκλωµα Ηλεκτρικό κύκλωµα Βασική θεωρία Ηλεκτρικό κύκλωμα ονομάζεται κάθε διάταξη που αποτελείται από κλειστούς αγώγιμους «δρόμους», μέσω των οποίων μπορεί να διέλθει ηλεκτρικό ρεύμα. Κλειστό

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμικά στην διεπιφάνεια ηλεκτροδίου Ηλεκτρική διπλοστοιβάδα Ηλεκτρόδια-Οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις Ηλεκτροχημικά στοιχεία

Δυναμικά στην διεπιφάνεια ηλεκτροδίου Ηλεκτρική διπλοστοιβάδα Ηλεκτρόδια-Οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις Ηλεκτροχημικά στοιχεία Δυναμικά στην διεπιφάνεια ηλεκτροδίου Ηλεκτρική διπλοστοιβάδα Ηλεκτρόδια-Οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις Ηλεκτροχημικά στοιχεία Δυναμικά στην διεπιφάνεια ηλεκτροδίου/διαλύματος Το δυναμικό Volta ( ) ή εξωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠ -ΣΗΜΜΥ-Α. Κλαδάς. IENE: Επιχειρηµατική Συνάντηση «Ενέργεια Β2Β» - Workshop G: Hλεκτρικά και Υβριδικά Αυτοκίνητα

ΕΜΠ -ΣΗΜΜΥ-Α. Κλαδάς. IENE: Επιχειρηµατική Συνάντηση «Ενέργεια Β2Β» - Workshop G: Hλεκτρικά και Υβριδικά Αυτοκίνητα «Τεχνολογικές εξελίξεις συστηµάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας για ηλεκτρικά οχήµατα» Καθηγητής Αντώνιος Γ. Κλαδάς ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ YΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 1ο

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 1ο Διάβρωση και Προστασία Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους 2016-17 Μάθημα 1ο Ηλεκτροχημεία και οξειδοαναγωγή Οξείδωση-Αναγωγή: Οξειδοαναγωγή Ηλεκτροχημεία: Μελέτη της ανταλλαγής έργου μεταξύ χημικού και ηλεκτρικού

Διαβάστε περισσότερα

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 1ο

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 1ο Διάβρωση και Προστασία Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους 2017-18 Μάθημα 1ο Και όχι μόνο σωληνώσεις, συστήματα άρδευσης, εναλλάκτες κλπ κλπ. 28 February 2018 Διάβρωση και Προστασία 2 Ως Διάβρωση, είναι δυνατόν να

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικοχημεία για Βιολόγους ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ

Φυσικοχημεία για Βιολόγους ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ Η Ηλεκτροχημεία αποτελεί μέρος της Φυσικοχημείας και ασχολείται με τη συμπεριφορά των ηλεκτρολυτικών ουσιών, με την αγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος δια των ιόντων και κυρίως με τις ηλεκτροχημικές

Διαβάστε περισσότερα

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 5.1 ΑΣΚΗΣΗ 5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ Α' ΜΕΡΟΣ: Ηλεκτρόλυση του νερού. ΘΕΜΑ: Εύρεση της μάζας οξυγόνου και υδρογόνου που εκλύονται σε ηλεκτρολυτική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γαλβανικά στοιχεία-στοιχείο Daniel Zn (s) + Cu +2 (aq) Zn +2 + Cu (s) Zn(s) Zn +2 (aq) + 2e - (ημιαντίδραση οξείδωσης)

Διαβάστε περισσότερα

2-1. I I i. ti (3) Q Q i. όπου Q το συνολικό ηλεκτρικό φορτίο που μεταφέρεται και είναι: (4)

2-1. I I i. ti (3) Q Q i. όπου Q το συνολικό ηλεκτρικό φορτίο που μεταφέρεται και είναι: (4) 2-1 ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΟΝΤΩΝ Θέμα ασκήσεως: Προσδιορισμός αριθμού μεταφοράς ιόντων με την μέθοδο Horf. Θεωρία Κατά την εφαρμογή ηλεκτρικού πεδίου σε ιοντικό διάλυμα, ηλεκτρικό ρεύμα διέρχεται από αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 Χημικές Αντιδράσεις

Κεφάλαιο 3 Χημικές Αντιδράσεις Κεφάλαιο 3 Χημικές Αντιδράσεις Οι χημικές αντιδράσεις μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τις οξειδοαναγωγικές και τις μεταθετικές. Α. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Στις αντιδράσεις αυτές

Διαβάστε περισσότερα

Αυτά τα πειράµατα έγιναν από τους Michael Faraday και Joseph Henry.

Αυτά τα πειράµατα έγιναν από τους Michael Faraday και Joseph Henry. Επαγόµενα πεδία Ένα µαγνητικό πεδίο µπορεί να µην είναι σταθερό, αλλά χρονικά µεταβαλλόµενο. Πειράµατα που πραγµατοποιήθηκαν το 1831 έδειξαν ότι ένα µεταβαλλόµενο µαγνητικό πεδίο µπορεί να επάγει ΗΕΔ σε

Διαβάστε περισσότερα

Βρέντζου Τίνα Φυσικός Μεταπτυχιακός τίτλος: «Σπουδές στην εκπαίδευση» ΜEd Email : stvrentzou@gmail.com ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Βρέντζου Τίνα Φυσικός Μεταπτυχιακός τίτλος: «Σπουδές στην εκπαίδευση» ΜEd Email : stvrentzou@gmail.com ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Βρέντζου Τίνα Φυσικός Μεταπτυχιακός τίτλος: «Σπουδές στην εκπαίδευση» ΜEd Email : stvrentzou@gmail.com 1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Χρησιμοποίησε και εφάρμοσε τις έννοιες που έμαθες:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΝΟΔΙΩΣΗ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΝΟΔΙΩΣΗ Εισαγωγή ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΝΟΔΙΩΣΗ Το γαλβανικό κελί (γαλβανική διάβρωση) είναι μια ηλεκτροχημική αντίδραση οξείδωσης-αναγωγής (redox), η οποία συμβαίνει όταν δύο ανόμοια μέταλλα

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία (για Φυσικούς) 1 ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ, ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Χημεία (για Φυσικούς) 1 ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ, ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Χημεία (για Φυσικούς) 1 ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ, ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 24/11/2015 2 αντιδράσεις οξειδοαναγωγής οξείδωση και αναγωγή αριθμοί οξείδωσης οξειδωτικά και αναγωγικά μέσα ημιαντιδράσεις οξείδωσης

Διαβάστε περισσότερα

πόλος αποφόρτιση (γαλβανικό στοιχ.) φόρτιση (ηλεκτρολυτικό στοιχ.) (αυθόρµητη λειτουργία) (εξαναγκασµένη λειτουργία zfe c = w el (1) 7-1

πόλος αποφόρτιση (γαλβανικό στοιχ.) φόρτιση (ηλεκτρολυτικό στοιχ.) (αυθόρµητη λειτουργία) (εξαναγκασµένη λειτουργία zfe c = w el (1) 7-1 ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Θέµα ασκήσεως Προσδιορισµός κανονικού δυναµικού (Ε) ηλεκτροδίου (ξίσωση Nernst). Αυθόρµητη αντίδραση στοιχείου. Σύνδεση δυναµικού γαλβανικού στοιχείου µε θερµοδυναµικά µεγέθη (Υπολογισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ 1. Ένα ραδιόφωνο αυτοκινήτου διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύµα έντασης I = 0,3 Α. Να υπολογίσετε: α. το φορτίο που διέρχεται µέσα από το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου σε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Σκοπός Εργαστηριακής Άσκησης Η παρατήρηση και η κατανόηση των μηχανισμών των οξειδοαναγωγικών δράσεων. Θεωρητικό Μέρος Οξείδωση ονομάζεται κάθε αντίδραση κατά την οποία συμβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων.

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. 1) Αντιδράσεις σύνθεσης: Στις αντιδράσεις αυτές δύο ή περισσότερα στοιχεία ενώνονται προς σχηματισμό μιας χημικής ένωσης. π.χ. C + O 2 CO 2 2) Αντιδράσεις αποσύνθεσης:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ι Θέμα ασκήσεως Αρχή μεθόδου Θεωρία

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ι Θέμα ασκήσεως Αρχή μεθόδου Θεωρία 3-1 ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ι Θέμα ασκήσεως: Προσδιορισμός κανονικού δυναμικού (Ε) ηλεκτροδίου. Προσδιορισμός του θερμικού συντελεστή ( Ε/ Τ) P. Προσδιορισμός του γινομένου διαλυτότητας του Agl. Αρχή μεθόδου:

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Εξετάσεων 94. δ. R

Θέµατα Εξετάσεων 94. δ. R Θέµατα Εξετάσεων 94 Συνεχές ρεύµα 42) Ο ρόλος µιας ηλεκτρικής πηγής σ' ένα κύκλωµα είναι: α) να δηµιουργεί διαφορά δυναµικού β) να παράγει ηλεκτρικά φορτία γ) να αποθηκεύει ηλεκτρικά φορτία δ) να επιβραδύνει

Διαβάστε περισσότερα

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g)

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g) Α. Θεωρητικό μέρος Άσκηση 5 η Μελέτη Χημικής Ισορροπίας Αρχή Le Chatelier Μονόδρομες αμφίδρομες αντιδράσεις Πολλές χημικές αντιδράσεις οδηγούνται, κάτω από κατάλληλες συνθήκες, σε κατάσταση ισορροπίας

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση. Ισχυρό οξύ: Η 2 SeO 4 Ασθενές οξύ: (CH 3 ) 2 CHCOOH Ισχυρή βάση: KOH Ασθενής βάση: (CH 3 ) 2 CHNH 2

Άσκηση. Ισχυρό οξύ: Η 2 SeO 4 Ασθενές οξύ: (CH 3 ) 2 CHCOOH Ισχυρή βάση: KOH Ασθενής βάση: (CH 3 ) 2 CHNH 2 Ασκήσεις κεφ. 1-3 Άσκηση Κατατάξτε τις παρακάτω ενώσεις ως ισχυρά και ασθενή οξέα ή ισχυρές και ασθενείς βάσεις α) Η 2 SeO 4, β) (CH 3 ) 2 CHCOOH γ) KOH, δ) (CH 3 ) 2 CHNH 2 Ισχυρό οξύ: Η 2 SeO 4 Ασθενές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ LATIMER Επ. Καθηγητής Γερ. Μαλανδρίνος

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ LATIMER Επ. Καθηγητής Γερ. Μαλανδρίνος ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ LATIMER Επ. Καθηγητής Γερ. Μαλανδρίνος Ονομάζονται και διαγράμματα πρότυπων δυναμικών-καταστάσεων οξείδωσης. Περιλαμβάνουν όλες τις καταστάσεις οξείδωσης ενός στοιχείου οι οποίες συνδέονται

Διαβάστε περισσότερα

Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής

Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής Οι αντιδράσεις κατά τις οποίες μεταφέρονται ηλεκτρόνια ανάμεσα σε χημικές οντότητες ή αλλιώς οι αντιδράσεις κατά τις οποίες τα άτομα αλλάζουν αριθμό οξείδωσης. Η έννοια του αριθμού

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων. 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005

Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων. 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005 Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005 Σε ένα επίπεδο ηλεκτρόδιο ενεργού επιφάνειας 2 cm 2, που χρησιµοποιείται ως άνοδος σε µία ηλεκτρολυτική κυψέλη που περιέχει διάλυµα 2*10-3

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2.1 Το ηλεκτρικό ρεύμα 1. Με ποιες θεμελιώδεις έννοιες του ηλεκτρισμού συνδέεται το ηλεκτρικό ρεύμα; Με την εμπειρία μας διαπιστώνουμε ότι το ηλεκτρικό ρεύμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 7. Θερµοϊονικό φαινόµενο - ίοδος λυχνία

ΑΣΚΗΣΗ 7. Θερµοϊονικό φαινόµενο - ίοδος λυχνία ΑΣΚΗΣΗ 7 Θερµοϊονικό φαινόµενο - ίοδος λυχνία ΣΥΣΚΕΥΕΣ : Πηγή συνεχούς 0-50 Volts, πηγή 6V/2A, βολτόµετρο συνεχούς, αµπερόµετρο συνεχούς, βολτόµετρο, ροοστάτης. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όταν η θερµοκρασία ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡ. 2.3: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

ΠΑΡ. 2.3: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΠΑΡ. 2.3: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Στόχοι: 1) Να διαπιστώσουν πειραµατικά ότι δύο αγωγοί από διαφορετικό υλικό έχουν και διαφορετική αντίσταση. 2) Να µετρούν την αντίσταση διπόλου από την τάση και την ένταση

Διαβάστε περισσότερα

(1) i mig,k = z 2 kf 2 u k c k (2) i mig = i mig,k = z 2 kf 2 u k c k. k=1. k=1

(1) i mig,k = z 2 kf 2 u k c k (2) i mig = i mig,k = z 2 kf 2 u k c k. k=1. k=1 Αριθμοί μεταφοράς Α. Καραντώνης 1 Σκοπός Σκοπός της άσκησης είναι ο πειραματικός προσδιορισμός των αριθμών μεταφοράς με τη μέθοδο Hittorf. Ειδικότερα, προσδιορίζονται ο αριθμοί μεταφοράς κατιόντων υδρογόνου

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι Χημικών αντιδράσεων

Τύποι Χημικών αντιδράσεων Τύποι Χημικών αντιδράσεων 1. Αντιδράσεις καταβύθισης: Ανάμιξη διαλυμάτων δύο ιοντικών ουσιών και σχηματισμός στερεάς ιοντικής ουσίας (ίζημα) 2. Αντιδράσεις οξέων βάσεων: Βάση και οξύ αντιδρούν με μεταφορά

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 17: Οξειδοαναγωγή & ηλεκτροχημεία

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 17: Οξειδοαναγωγή & ηλεκτροχημεία Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Χημεία Ενότητα 17: Οξειδοαναγωγή & ηλεκτροχημεία Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος e-mail: gmarnellos@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Δ1. Δ2. Δ3. Δ4. Λύση Δ1. Δ2. Δ3. Δ4.

Δ1. Δ2. Δ3. Δ4. Λύση Δ1. Δ2. Δ3. Δ4. 1) Δύο αντιστάτες με αντιστάσεις R 1 = 2 Ω, R 2 = 4 Ω, είναι μεταξύ τους συνδεδεμένοι σε σειρά, ενώ ένας τρίτος αντιστάτης R 3 = 3 Ω είναι συνδεδεμένος παράλληλα με το σύστημα των δύο αντιστατών R 1, R

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙ ΡΑΣΕΙΣ - ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙ ΡΑΣΕΙΣ - ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙ ΡΑΣΕΙΣ - ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ Οι χηµικές αντιδράσεις συµβολίζονται µε τις χηµικές εξισώσεις, µοριακές ή ιοντικές. Οι χηµικές αντιδράσεις που περιλαµβάνουν ιόντα συµβολίζονται µε ιοντικές εξισώσεις.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ 1.1 Τα οξέα ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα Ιδιότητες είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Ποιες χηµικές ενώσεις ονοµάζονται οξέα; Με ποιόν χηµικό τύπο παριστάνουµε γενικά τα οξέα; Οξέα είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ανόργανη Χημεία. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ενότητα 2 η : Αντιδράσεις σε Υδατικά Διαλύματα. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής

Ανόργανη Χημεία. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ενότητα 2 η : Αντιδράσεις σε Υδατικά Διαλύματα. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανόργανη Χημεία Ενότητα 2 η : Αντιδράσεις σε Υδατικά Διαλύματα Οκτώβριος 2018 Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Χημικές Αντιδράσεις 2 Οι υδατικές αντιδράσεις μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

2. Ηλεκτρικό ρεύµα (ορισµό και φορά)

2. Ηλεκτρικό ρεύµα (ορισµό και φορά) 1. Ηλεκτρικέ πηγέ Η ηλεκτρική πηγή είναι συσκευή η οποία δηµιουργεί στα άκρα της τάση και προσφέρει σε εξωτερικό κύκλωµα την ενέργειά της. Τα άκρα της ονοµάζονται πόλοι της πηγής. Ο πόλος που βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΟΤΕΝΣΙΟΜΕΤΡΙΑ ΠΟΤΕΝΣΙΟΜΕΤΡΙΑ Με τον όρο ποτενσιομετρία περιγράφεται ένα σύνολο ηλεκτροχημικών τεχνικών ανάλυσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΑΣΚΗΣΗ: ΜEΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ ΤΑΣΕΩΝ-ΕΝΤΑΣΕΩΝ ΑΠΛΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ (Πρόταση ΕΚΦΕ) Τάξη.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΑΣΚΗΣΗ: ΜEΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ ΤΑΣΕΩΝ-ΕΝΤΑΣΕΩΝ ΑΠΛΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ (Πρόταση ΕΚΦΕ) Τάξη. ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ Γ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ: ΜEΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ ΤΑΣΕΩΝ-ΕΝΤΑΣΕΩΝ ΑΠΛΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ (Πρόταση ΕΚΦΕ) Όνοµα:. Ηµεροµηνία: Τάξη. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Να γνωρίσεις τα όργανα µέτρησης

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτρικό ρεύµα ampere

ηλεκτρικό ρεύµα ampere Ηλεκτρικό ρεύµα Το ηλεκτρικό ρεύµα είναι ο ρυθµός µε τον οποίο διέρχεται ηλεκτρικό φορτίο από µια περιοχή του χώρου. Η µονάδα µέτρησης του ηλεκτρικού ρεύµατος στο σύστηµα SI είναι το ampere (A). 1 A =

Διαβάστε περισσότερα

ENOTHTA Γ XHMEIA KAI ΕΝΕΡΓΕΙΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Ηλεκτροχημική ενέργεια. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Πυρηνική Ενέργεια και Aνανεώσιμες Μορφές Ενέργειας

ENOTHTA Γ XHMEIA KAI ΕΝΕΡΓΕΙΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Ηλεκτροχημική ενέργεια. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Πυρηνική Ενέργεια και Aνανεώσιμες Μορφές Ενέργειας ENOTHTA Γ XHMEIA KAI ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Ηλεκτροχημική ενέργεια ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Πυρηνική Ενέργεια και Aνανεώσιμες Μορφές Ενέργειας 141 8 ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 8.1. Εισαγωγή Τα τελευταία 100 χρόνια, η κατανάλωση

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρικό κύκλωµα και ηλεκτρικό ρεύµα

Ηλεκτρικό κύκλωµα και ηλεκτρικό ρεύµα Ηλεκτρικά φορτία Όπως είδαµε σε προηγούµενα µαθήµατα, αν τρίψουµε ένα κοµµάτι πλαστικό σε µάλλινο ύφασµα αποκτά την ιδιότητα να έλκει ελαφριά αντικείµενα (µικρά χαρτάκια, κοµµατάκια φελιζόλ κ.λ.π.). Θεωρούµε

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ B ΛΥΚΕΙΟΥ

ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ B ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ: ΟΡΙΣΜΟΊ ΟΞΕΊΔΩΣΗΣ ΟΡΙΣΜΟΊ ΑΝΑΓΩΓΉΣ Οξείδωση είναι η ένωση ενός στοιχείου με οξυ Αναγωγή είναι η ένωση ενός στοιχείου με υδρο γόνο ή η αφαίρεση υδρογόνου από μία χημική γόνο ή η αφαίρεση

Διαβάστε περισσότερα

Χηµικές Εξισώσεις Οξειδοαναγωγικών Αντιδράσεων

Χηµικές Εξισώσεις Οξειδοαναγωγικών Αντιδράσεων Χηµικές Εξισώσεις Οξειδοαναγωγικών Αντιδράσεων Θεµελιώδη δεδοµένα Η οξείδωση και η αναγωγή επιτελούνται ταυτόχρονα Το οξειδωτικό αντιδρά µε το αναγωγικό σε ισοδύναµες ποσότητες Ισοστάθµιση (εύρεση των

Διαβάστε περισσότερα

ΗΥ-121: Ηλεκτρονικά Κυκλώματα Γιώργος Δημητρακόπουλος. Βασικές Αρχές Ηλεκτρικών Κυκλωμάτων

ΗΥ-121: Ηλεκτρονικά Κυκλώματα Γιώργος Δημητρακόπουλος. Βασικές Αρχές Ηλεκτρικών Κυκλωμάτων Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών ΗΥ-121: Ηλεκτρονικά Κυκλώματα Γιώργος Δημητρακόπουλος Άνοιξη 2008 Βασικές Αρχές Ηλεκτρικών Κυκλωμάτων Ηλεκτρικό ρεύμα Το ρεύμα είναι αποτέλεσμα της κίνησης

Διαβάστε περισσότερα

Ag + (aq) /Ag (s). H ημιαντίδραση αναγωγής και η. Ag (s)

Ag + (aq) /Ag (s). H ημιαντίδραση αναγωγής και η. Ag (s) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤOΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΜΑ 4 ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑΣ (HX4) ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ: 2013-14 ΤΜΗΜAΤΑ TΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗΣ Τίτλος Πειράματος: ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

i) την τυχαία θερµική κίνηση

i) την τυχαία θερµική κίνηση οι φορείς ηλεκτρικού φορτίου και η κίνησή τους σχήµα 1 Σε ένα µέταλλο φορείς του ηλεκτρικού φορτίου είναι τα ε- λεύθερα ηλεκτρόνια ή ηλεκτρόνια της ζώνης αγωγιµότηταςτου µεταλλικού δεσµού. Αν δεν υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε ΠΡΟΟΔΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜ/ΝΙΑ: 08-11-2015 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 ώρες

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε ΠΡΟΟΔΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜ/ΝΙΑ: 08-11-2015 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 ώρες ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε ΠΡΟΟΔΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜ/ΝΙΑ: 08--05 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α. Α.5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ 004-05 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση Στερεό CO, βάρους 6 g, εισάγεται μέσα σε κενό δοχείο όγκου 00 cm 3 που βρίσκεται συνεχώς σε θερμοκρασία δωματίου (300

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ 1. Ο ρυθµός µε τον οποίο παράγεται θερµότητα σε έναν αντιστάτη δίνεται από τη σχέση P=I 2 R είτε από τη σχέση P=V 2 /R. Σύµφωνα µε τη πρώτη σχέση, ο ρυθµός αυτός

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ II

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ II 4-1 ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ II Θέμα ασκήσεως: Ποτενσιομετρική τιτλοδότηση, προσδιορισμός κανονικού δυναμικού ηλεκτροδίου, πειραματική επαλήθευση της εξισώσεως Nernst. Αρχή μεθόδου: Μετρείται η ΗΕΔ γαλβανικού

Διαβάστε περισσότερα

α. Όταν από έναν αντιστάτη διέρχεται ηλεκτρικό ρεύμα, η θερμοκρασία του αυξάνεται Η αύξηση αυτή συνδέεται με αύξηση της θερμικής ενέργειας

α. Όταν από έναν αντιστάτη διέρχεται ηλεκτρικό ρεύμα, η θερμοκρασία του αυξάνεται Η αύξηση αυτή συνδέεται με αύξηση της θερμικής ενέργειας 1 3 ο κεφάλαιο : Απαντήσεις των ασκήσεων Χρησιμοποίησε και εφάρμοσε τις έννοιες που έμαθες: 1. Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν από το παρακάτω κείμενο, έτσι ώστε οι προτάσεις που προκύπτουν να είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ 1. Οι δυναμικές γραμμές ηλεκτροστατικού πεδίου α Είναι κλειστές β Είναι δυνατόν να τέμνονται γ Είναι πυκνότερες σε περιοχές όπου η ένταση του πεδίου είναι μεγαλύτερη δ Ξεκινούν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κεφάλαιο 2 - Ηλεκτρικό Ρεύμα Επιμέλεια: Αγκανάκης Παναγιώτης, Φυσικός https://physicscourses.wordpress.com/ Με ποιες θεμελιώδεις έννοιες συνδέεται το ηλεκτρικό ρεύμα; Το

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 26 Συνεχή Ρεύµατα. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Κεφάλαιο 26 Συνεχή Ρεύµατα. Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Κεφάλαιο 26 Συνεχή Ρεύµατα Περιεχόµενα Κεφαλαίου 26 Ηλεκτρεγερτική Δύναµη (ΗΕΔ) Αντιστάσεις σε σειρά και Παράλληλες Νόµοι του Kirchhoff Σειριακά και Παράλληλα EMF-Φόρτιση Μπαταρίας Κυκλώµατα RC Μέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:

ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ: Πω πω δύσκολη η Φυσική!!!! Μπορεί κάποιος να µου τα κάνει λιανά µήπως και καταλάβω κάτι;;;; ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΟΥΜΕ;;;;;; ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ: Μια παλιά

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών 2009 Προκαταρκτικός διαγωνισµός στη Φυσική. Σχολείο: Επισηµάνσεις από τη θεωρία

Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών 2009 Προκαταρκτικός διαγωνισµός στη Φυσική. Σχολείο: Επισηµάνσεις από τη θεωρία ΕΚΦΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών 2009 Προκαταρκτικός διαγωνισµός στη Φυσική Σχολείο: Ονόµατα των µαθητών της οµάδας 1) 2) 3) Επισηµάνσεις από τη θεωρία Παθητικό ηλεκτρικό δίπολο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ 1. Αγωγός διαρρέεται από ρεύμα σταθερής έντασης 4 mα. α. Να υπολογίσετε τον αριθμό των ηλεκτρονίων που διέρχονται από διατομή του αγωγού, σε χρόνο 5 s. β. Να παραστήσετε γραφικά

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση 1000 mol ιδανικού αερίου με cv J mol -1 K -1 και c

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση 1000 mol ιδανικού αερίου με cv J mol -1 K -1 και c ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ 3-4 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση mol ιδανικού αερίου με c.88 J mol - K - και c p 9. J mol - K - βρίσκονται σε αρχική πίεση p =.3 kpa και θερμοκρασία Τ =

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 7 Μέτρηση ωμικής αντίστασης και χαρακτηριστικής καμπύλης διόδου

ΑΣΚΗΣΗ 7 Μέτρηση ωμικής αντίστασης και χαρακτηριστικής καμπύλης διόδου Απαραίτητα όργανα και υλικά ΑΣΚΗΣΗ 7 Μέτρηση ωμικής αντίστασης και χαρακτηριστικής καμπύλης διόδου 7. Απαραίτητα όργανα και υλικά. Τροφοδοτικό DC.. Πολύμετρα (αμπερόμετρο, βολτόμετρο).. Πλακέτα για την

Διαβάστε περισσότερα

Εξετάσεις ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ, τµήµα ΦΥΣΙΚΗΣ, 9/5/2011(A) Ονοµατεπώνυµο: Αρ.Μητρώου:

Εξετάσεις ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ, τµήµα ΦΥΣΙΚΗΣ, 9/5/2011(A) Ονοµατεπώνυµο: Αρ.Μητρώου: Εξετάσεις ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ, τµήµα ΦΥΣΙΚΗΣ, 9/5/2011(A) Ονοµατεπώνυµο: Αρ.Μητρώου: 1. Παραγωγή της σχέσης της δυναµικής ενέργειας, U Ι-, των αλληλεπιδράσεων ιόντος-διπόλου και διερεύνηση αυτής για την περίπτωση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ Τι είναι αυτό που προϋποθέτει την ύπαρξη μιας συνεχούς προσανατολισμένης ροής ηλεκτρονίων; Με την επίδραση διαφοράς δυναμικού ασκείται δύναμη στα ελεύθερα ηλεκτρόνια του μεταλλικού

Διαβάστε περισσότερα

l R= ρ Σε ηλεκτρικό αγωγό µήκους l και διατοµής A η αντίσταση δίνεται από την εξίσωση: (1)

l R= ρ Σε ηλεκτρικό αγωγό µήκους l και διατοµής A η αντίσταση δίνεται από την εξίσωση: (1) ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ ΗΕΚΤΡΟΥΤΩΝ Θέµα ασκήσεως Μελέτη της µεταβολής της αγωγιµότητας ισχυρού και ασθενούς ηλεκτρολύτη µε την συγκέντρωση, προσδιορισµός της µοριακής αγωγιµότητας σε άπειρη αραίωση ισχυρού οξέος,

Διαβάστε περισσότερα

F el = z k e 0 (3) F f = f k v k (4) F tot = z k e 0 x f kv k (5)

F el = z k e 0 (3) F f = f k v k (4) F tot = z k e 0 x f kv k (5) Κίνηση των ιόντων υπό την επίδραση ηλεκτρικού πεδίου Αντώνης Καραντώνης 15 Μαρτίου 2011 1 Σκοπός της άσκησης Σκοπός της άσκησης είναι ο προσδιορισμός της οριακής ταχύτητας των ιόντων υπό την επίδραση ηλεκτρικού

Διαβάστε περισσότερα

Παράδειγµα κριτηρίου σύντοµης διάρκειας

Παράδειγµα κριτηρίου σύντοµης διάρκειας 3.9. Κριτήρια αξιολόγησης Παράδειγµα κριτηρίου σύντοµης διάρκειας ΟΜΑ Α Α Αντικείµενο εξέτασης: Οξέα - βάσεις (ιδιότητες - ονοµατολογία) Στοιχεία µαθητή: Επώνυµο:... Όνοµα:... Τάξη:... Τµήµα:...Μάθηµα:...

Διαβάστε περισσότερα

[7]. + B z B GGGB FGGG A (z A n) + B (z B+n) A z A (1.1)

[7]. + B z B GGGB FGGG A (z A n) + B (z B+n) A z A (1.1) Κεφάλαιο 1 Ηλεκτροχημικές αντιδράσεις 1.1 Χημικές και ηλεκτροχημικές αντιδράσεις Η ηλεκτροχημεία είναι ο κλάδος της φυσικοχημείας που αφορά στη μελέτη χημικών αντιδράσεων που είτε καταναλώνουν είτε παράγουν

Διαβάστε περισσότερα

Από τι αποτελείται ένας πυκνωτής

Από τι αποτελείται ένας πυκνωτής Πυκνωτές Οι πυκνωτές είναι διατάξεις οι οποίες αποθηκεύουν ηλεκτρικό φορτίο. Xρησιµοποιούνται ως «αποθήκες ενέργειας» που µπορούν να φορτίζονται µε αργό ρυθµό και µετά να εκφορτίζονται ακαριαία, παρέχοντας

Διαβάστε περισσότερα

α. Η ένδειξη 220 V σημαίνει ότι, για να λειτουργήσει κανονικά ο λαμπτήρας, πρέπει η τάση στα άκρα του να είναι 220 V.

α. Η ένδειξη 220 V σημαίνει ότι, για να λειτουργήσει κανονικά ο λαμπτήρας, πρέπει η τάση στα άκρα του να είναι 220 V. ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 7. Έχουμε ένα λαμπτήρα με τις ενδείξεις 100 W και 220 V. α. Ποια η σημασία αυτών των στοιχείων; β. Να βρεθεί η αντίσταση του λαμπτήρα. γ. Να βρεθεί η ενέργεια που απορροφά ο λαμπτήρας,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) H 298

ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) H 298 ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ 4-5 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση Από τα δεδομένα του πίνακα που ακολουθεί και δεχόμενοι ότι όλα τα αέρια είναι ιδανικά, να υπολογίσετε: α)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1ο 1.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα φυσικά µεγέθη από τη Στήλη Ι και, δίπλα σε καθένα, τη µονάδα της Στήλης ΙΙ που αντιστοιχεί σ' αυτό.

ΘΕΜΑ 1ο 1.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα φυσικά µεγέθη από τη Στήλη Ι και, δίπλα σε καθένα, τη µονάδα της Στήλης ΙΙ που αντιστοιχεί σ' αυτό. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1ο 1.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα

Διαβάστε περισσότερα

3ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΣ (ΧΗΜΙΚΟΣ)

3ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΣ (ΧΗΜΙΚΟΣ) Χημεία Γ Λυκείου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Σταθερά ιοντισμού Κ a - K b Νόμος αραίωσης του Ostwald Επίδραση κοινού ιόντος Ιοντισμός ασθενούς οξέος - Σταθερά ιοντισμού Κ a ασθενούς οξέος: Σταθερά ιοντισμού Κ b ασθενούς

Διαβάστε περισσότερα

Φ Υ Σ Ι Κ Η Τ Α Ξ Η Σ Β 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ

Φ Υ Σ Ι Κ Η Τ Α Ξ Η Σ Β 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Φ Υ Σ Ι Κ Η Τ Α Ξ Η Σ Β 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Ε π ι σ η μ ά ν σ ε ι ς Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ι Σ Μ Ο Σ a. Σ τ α τ ι κ ό ς Η λ ε κ τ ρ ι σ µ ό ς Ερ.1 Τι είναι το ηλεκτρικό φορτίο; Απ.1 Κανείς δεν γνωρίζει τι είναι το

Διαβάστε περισσότερα

Όργανα Μέτρησης Υλικά Πολύμετρο Πειραματική Διαδικασία

Όργανα Μέτρησης Υλικά Πολύμετρο Πειραματική Διαδικασία ΕΚΦΕ Ν.ΚΙΛΚΙΣ 1 1 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ : Κ. ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ, ΦΥΣΙΚΟΣ - ΡΑΔΙΟΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ [ Ε.Λ. ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟΥ ] ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΛΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ ΔΙΑΡΡΕΟΜΕΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα