Ασκήσεις 9ου κεφαλαίου-αρχές Οικονοµίας

Transcript

1 Ασκήσεις 9ου κεφαλαίου-αρχές Οικονοµίας Α. Ασκήσεις Εθνικού προϊόντος µε τη µέθοδο της αξίας των τελικών προϊόντων (τελικής αξίας) 1. Έστω ότι µια οικονοµία παράγει µόνο τρία τελικά προϊόντα, το προϊόν Α, το προϊόν Β, και το προϊόν Γ σε ποσότητες 20 µονάδες το Α, 80 µονάδες το Β, 40 µονάδες το Γ. Οι τιµές των παραπάνω εµπορευµάτων είναι 7 (χρηµατικές µονάδες) χ.µ για το Α, 6 χ.µ για το Β, 11 χ.µ για το Γ. Με βάση τα παραπάνω να υπολογίσετε το Εθνικό Προϊόν (Ακαθάριστο) της παραπάνω οικονοµίας µε τη µέθοδο της αξίας των τελικών προϊόντων. Αρχικά οµαδοποιούµε σε πίνακα τα δεδοµένα του προβλήµατος: Προϊόντα ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΤΙΜΕΣ Α 20 7 Β 80 6 Γ Η µέθοδος της αξίας των τελικών προϊόντων µετράει την αξία των προϊόντων που αγοράζονται για τελική χρήση, σε αντίθεση µε τα ενδιάµεσα προϊόντα που αγοράζονται για να τα επεξεργαστούµε και µετά να τα πουλήσουµε. Η τελική αξία ν γενικά προϊόντων µετριέται ως εξής: ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΑ ν ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (δηλαδή Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν)= ΑΞΙΑ 1 +ΑΞΙΑ ΑΞΙΑ ν ή Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν= Τιµή 1 *Ποσότητα 1 +Τιµή 2 *Ποσότητα Τιµή ν *Ποσότητα ν όπου µε ΑΞΙΑ 1 συµβολίζουµε την αξία του 1 ου προϊόντος µε ΑΞΙΑ 2 συµβολίζουµε την αξία του 2 ου προϊόντος κ.ο.κ και µε Τιµή 1 και Ποσότητα 1 συµβολίζουµε αντίστοιχα τη τιµή και ποσότητα του 1 ου προϊόντος µε Τιµή 2 και Ποσότητα 2 συµβολίζουµε αντίστοιχα τη τιµή και ποσότητα του 2 ου προϊόντος κ.ο.κ Άρα µε βάση τα παραπάνω έχουµε: ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ (ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ)= Τιµή Α *Ποσότητα Α +Τιµή Β *Ποσότητα Β+ Τιµή Γ *Ποσότητα Γ και µε αντικατάσταση παίρνουµε ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ (ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ)= 20*7+80*6+40*11= =1.060 χ.µ 2. Έστω ότι µια οικονοµία παράγει µόνο δύο τελικά προϊόντα, το προϊόν Α και το προϊόν Β σε ποσότητες 87 µονάδες το Α και 55 µονάδες το Β. Οι τιµές των παραπάνω εµπορευµάτων είναι 24 (χρηµατικές µονάδες) χ.µ για το Α και 29 χ.µ για το Β. Με βάση τα παραπάνω να υπολογίσετε το Εθνικό Προϊόν (Ακαθάριστο) της παραπάνω οικονοµίας µε τη µέθοδο της αξίας των τελικών προϊόντων kdemiris@sch.gr

2 3. Έστω ότι µια οικονοµία παράγει µόνο τρία τελικά προϊόντα, το προϊόν Α, το προϊόν Β, και το προϊόν Γ σε ποσότητες 35 µονάδες το Α, 68 µονάδες το Β, 40 µονάδες το Γ. Οι τιµές των παραπάνω εµπορευµάτων είναι 12 (χρηµατικές µονάδες) χ.µ για το Α, 11 χ.µ για το Β, 9 χ.µ για το Γ. Με βάση τα παραπάνω να υπολογίσετε το Εθνικό Προϊόν (Ακαθάριστο) της παραπάνω οικονοµίας µε τη µέθοδο της αξίας των τελικών προϊόντων. 4. Έστω ότι µια οικονοµία παράγει µόνο τέσσερα τελικά προϊόντα, το προϊόν Α, το προϊόν Β, το προϊόν Γ και το προϊόν σε ποσότητες 52 µονάδες το Α, 56 µονάδες το Β, 76 µονάδες το Γ και 33 µονάδες το. Οι τιµές των παραπάνω εµπορευµάτων είναι 5 (χρηµατικές µονάδες) χ.µ για το Α, 13 χ.µ για το Β, 8 χ.µ για το Γ, 9 χ.µ για το. Με βάση τα παραπάνω να υπολογίσετε το Εθνικό Προϊόν (Ακαθάριστο) της παραπάνω οικονοµίας µε τη µέθοδο της αξίας των τελικών προϊόντων. Β. Ασκήσεις Εθνικού προϊόντος µε τη µέθοδο της προστιθέµενης αξίας 5. Κάποιος κτηνοτρόφος παράγει γάλα αξίας το οποίο πουλάει σε ένα τυροκοµείο. Ο τυροκόµος µε το γάλα αυτό παρασκευάζει τυρί αξίας το οποίο πουλάει σε κάποιον επαγγελµατία που παρασκευάζει τυρόπιτες. Ο τελευταίος χρησιµοποιώντας όλο το τυρί παρασκευάζει τυρόπιτες τις οποίες διοχετεύει στην αγορά και εισπράττει Ζητείται: α) Να υποδείξετε ποια είναι η τελική αξία του προϊόντος τυρόπιτες και να υπολογίσετε την προστιθέµενη αξία σε κάθε στάδιο παραγωγής. β) Αν οι παραπάνω επιχειρήσεις είναι οι µοναδικές που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριµένη υποθετική οικονοµία, να υποδείξετε ποιο είναι το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της οικονοµίας µε τη µέθοδο της τελικής αξίας και ποιο µε τη µέθοδο της προστιθέµενης αξίας. Τι παρατηρείτε; Ποια από τις δύο µεθόδους υπολογισµού του Εθνικού Προϊόντος «υπερτερεί» έναντι της άλλης και γιατί; ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: α) Η τελική αξία του προϊόντος τυρόπιτες είναι σύµφωνα µε τα δεδοµένα του προβλήµατος Υπολογισµός προστιθέµενης αξίας επιχείρηση-εµπόρευµα-κατηγορία ΑΞΙΑ Προστιθέµενη Αξία (Π.Α) Κτηνοτροφική επιχ/ση- Γάλα- Α ύλη Τυροκοµική επιχ/ση-τυρί- Ηµικατεργασµένο = kdemiris@sch.gr

3 «Τυροπιτάδικο»-Τυρόπιτα- Τελικό = Προϊόν Σύνολο Προστιθέµενης Σύνολο Τελικής Αξίας Αξίας = Προϊόντος «τυρόπιτα» β) Σύµφωνα µε τα προηγούµενα το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της οικονοµίας είναι και µε τις δύο µεθόδους (µέθοδος της τελικής αξίας και µέθοδος της προστιθέµενης αξίας) Παρατηρούµε ότι οι δύο µέθοδοι µέτρησης του Εθνικού Προϊόντος µας δίνουν το ίδιο τελικό αποτέλεσµα (κάτι που επιβεβαιώνει απόλυτα τη θεωρία!) Η µέθοδος όµως της Προστιθέµενης Αξίας έχει το πλεονέκτηµα να σκιαγραφεί ταυτόχρονα, τη διάρθρωση και τις παραγωγικές ικανότητες των τοµέων της οικονοµίας. 6. Ένας επιπλοποιός που κατασκευάζει ντουλάπια αγόρασε από έναν υλοτόµο ξυλεία 300 m 3 προς 30 το m 3. Χρησιµοποίησε όλη την ξυλεία και κατασκεύασε 65 ίδια ντουλάπια που τα πούλησε 510 το καθένα. α) Πόση είναι η Προστιθέµενη αξία του υλοτόµου και πόση η Προστιθέµενη αξία του επιπλοποιού, µε δεδοµένο ότι δεν έχει εµπλακεί στην παραγωγική διαδικασία άλλος επαγγελµατίας για να αναλάβει κάποιο τµήµα της παραγωγής; β) Αν οι παραπάνω επιχειρήσεις είναι οι µοναδικές που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριµένη υποθετική οικονοµία, να υποδείξετε ποιο είναι το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της οικονοµίας µε τη µέθοδο της τελικής αξίας και ποιο µε τη µέθοδο της προστιθέµενης αξίας. Τι παρατηρείτε; Ποια από τις δύο µεθόδους υπολογισµού του Εθνικού Προϊόντος «υπερτερεί» έναντι της άλλης και γιατί; Γ. Ασκήσεις Κατά Κεφαλήν Εθνικό Προϊόν 7. Ας υποθέσουµε ότι δύο χώρες έχουν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν 5 τρις δολάρια η µία και 3 τρις δολάρια η άλλη, ενώ ο πληθυσµός τους είναι 200 εκατοµµύρια κάτοικοι και 48 εκατοµµύρια κάτοικοι αντίστοιχα. Ποια από τις δύο χώρες θεωρείται πλουσιότερη; (δικαιολογήστε µε υπολογισµούς την απάντησή σας) kdemiris@sch.gr

4 Η απάντηση θα βασιστεί στον υπολογισµό του Κατά Κεφαλήν Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (Κ.Κ.Α.Ε.Π) και των δύο χωρών. Το Κατά Κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (Κ.Κ.Α.Ε.Π) δίνεται από την παρακάτω σχέση: Κ.Κ.Α.Ε.Π = ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ / ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Για τη χώρα Α έχουµε: Κ.Κ.Α.Ε.Π Α = (Α.Ε.Π) Α / (ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ) Α Κ.Κ.Α.Ε.Π Α = / = $/κάτοικο Για τη χώρα Β έχουµε: Κ.Κ.Α.Ε.Π Β = (Α.Ε.Π) Β / (ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ) Β Κ.Κ.Α.Ε.Π Β = / = $/κάτοικο Επειδή το Κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας Β είναι µεγαλύτερο από το Κατά Κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας Α (Κ.Κ.Α.Ε.Π Α < Κ.Κ.Α.Ε.Π Β ), η χώρα Β θεωρείται ότι είναι πλουσιότερη. (σηµείωση: το παραπάνω κριτήριο µπορεί να µας δίνει µια περιορισµένη ή και παραπλανητική εικόνα για το ποια είναι η πραγµατική οικονοµική κατάσταση µιας χώρας για τους λόγους που αναλύονται στις σελ του σχολικού βιβλίου) 8. Ας υποθέσουµε ότι δύο χώρες έχουν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν 8 τρις δολάρια η µία και 20 τρις δολάρια η άλλη, ενώ ο πληθυσµός τους είναι 200 εκατοµµύρια κάτοικοι και 640 εκατοµµύρια κάτοικοι αντίστοιχα. Ποια από τις δύο χώρες θεωρείται πλουσιότερη; (δικαιολογήστε µε υπολογισµούς την απάντησή σας) 9. Ας υποθέσουµε ότι δύο χώρες έχουν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν χ.µ η πρώτη και χ.µ η δεύτερη. Ο πληθυσµός τους είναι κάτοικοι για την πρώτη και κάτοικοι για τη δεύτερη. Βασιζόµενοι σε αυτά τα δεδοµένα να απαντήσετε στο ερώτηµα ποια από τις δύο χώρες είναι πλουσιότερη. (Να αιτιολογήσετε µε υπολογισµούς την απάντησή σας) 10. Ας υποθέσουµε ότι δύο χώρες έχουν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν 363 δις χ.µ η πρώτη και 984 δις χ.µ η δεύτερη. Ο πληθυσµός τους είναι 11 εκατοµµύρια κάτοικοι για την πρώτη και 82 εκατοµµύρια kdemiris@sch.gr

5 κάτοικοι για τη δεύτερη. Βασιζόµενοι σε αυτά τα δεδοµένα να απαντήσετε στο ερώτηµα ποια από τις δύο χώρες είναι πλουσιότερη. (Να αιτιολογήσετε µε υπολογισµούς την απάντησή σας). Ασκήσεις Ρυθµός Μεταβολής Εθνικού Προϊόντος (% µεταβολή) και οικονοµική πρόοδος 11. ίνονται τα παρακάτω υποθετικά δεδοµένα δύο χωρών σχετικά µε το Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν τους για τα έτη 2004 και 2005 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ Χώρα Α Χώρα Β Έτος δις χ.µ 375 δις χ.µ Έτος δις χ.µ 398 δις χ.µ Ποια από τις δύο χώρες σηµείωσε τη µεγαλύτερη οικονοµική πρόοδο κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς (από το 2004 στο 2005); (δικαιολογήστε µε υπολογισµούς την απάντησή σας) Η απάντηση θα βασιστεί στον υπολογισµό της ποσοστιαίας µεταβολής του Α.Ε.Π από το 2004 στο 2005 και για τις δύο χώρες Η ποσοστιαία µεταβολή του Α.Ε.Π από το έτος τ στο τ+1, [ (Α.Ε.Π (τ->τ+1) )%] δίνεται από τη σχέση: (Α.Ε.Π (τ->τ+1) )%= [(Α.Ε.Π τ+1 - Α.Ε.Π τ )/ Α.Ε.Π τ ]*100 ή απλούστερα όπως γνωρίζουµε από τα µαθηµατικά: %µεταβολή = [(τελική τιµή αρχική τιµή)/ αρχική τιµή]*100 Για τη χώρα Α έχουµε: (Α.Ε.Π Α(2004->2005) )%= [(Α.Ε.Π Α Α.Ε.Π Α2004 )/ Α.Ε.Π Α2004 ]*100 (Α.Ε.Π Α (2004->2005) )% = [( )/ ]*100 (Α.Ε.Π Α (2004->2005) )%= (10/185) *100 = 5,4% ή απλούστερα %µεταβολή ΑΕΠ για χώρα Α(από 2004->2005) = [(τελική τιµή αρχική τιµή)/ αρχική τιµή]*100 = [(195 δις 185 δις)/ 185 δις]*100 = (10/185) *100 = 5,4% Για τη χώρα Β έχουµε: (Α.Ε.Π Β(2004->2005) )%= [(Α.Ε.Π Β Α.Ε.Π Β2004 )/ Α.Ε.Π Β2004 ]*100 (Α.Ε.Π Β(2004->2005) )% = [( )/ ]* kdemiris@sch.gr

6 (Α.Ε.Π Β(2004->2005) )%= (23/375) *100 = 6,13% ή απλούστερα %µεταβολή ΑΕΠ για χώρα Β(από 2004->2005) = [(τελική τιµή αρχική τιµή)/ αρχική τιµή]*100 = [(398 δις 375 δις)/ 375 δις]*100 = (23/375) *100 = 6,13% Επειδή η ποσοστιαία µεταβολή του Α.Ε.Π από το 2004 στο 2005 της χώρας Β είναι µεγαλύτερη από τη ποσοστιαία µεταβολή του Α.Ε.Π από το 2004 στο 2005 της χώρας Α, δηλ. ( (Α.Ε.Π Α(2004->2005) )% < (Α.Ε.Π Β(2004->2005) )% ή απλούστερα %µεταβολή ΑΕΠ για χώρα Α(από 2004->2005) < %µεταβολή ΑΕΠ για χώρα Β(από 2004->2005)), η χώρα Β θεωρείται ότι σηµείωσε τη µεγαλύτερη οικονοµική πρόοδο κατά τη διάρκεια αυτού του έτους. (σηµείωση: το παραπάνω κριτήριο µπορεί να µας δίνει µια περιορισµένη ή και παραπλανητική εικόνα για το ποια είναι η πραγµατική οικονοµική κατάσταση µιας χώρας για τους λόγους που αναλύονται στις σελ του σχολικού βιβλίου) 12. ίνονται τα παρακάτω υποθετικά δεδοµένα δύο χωρών σχετικά µε το Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν τους για τα έτη 2006 και 2007 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ Χώρα Α Χώρα Β Έτος δις χ.µ 750 δις χ.µ Έτος δις χ.µ 796 δις χ.µ Ποια από τις δύο χώρες σηµείωσε τη µεγαλύτερη οικονοµική πρόοδο κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς (από το 2005 στο 2006); (δικαιολογήστε µε υπολογισµούς την απάντησή σας) 13. ίνονται τα παρακάτω υποθετικά δεδοµένα δύο χωρών σχετικά µε το Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν τους, για τα έτη 1997 και 1998 ΕΤΗ ΧΩΡΕΣ Χώρα Α 120 δις χ.µ 130 δις χ.µ Χώρα Β 250 δις χ.µ 265 δις χ.µ Ποια από τις δύο χώρες σηµείωσε τη µεγαλύτερη οικονοµική πρόοδο κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς (από το 1997 στο 1998); (δικαιολογήστε µε υπολογισµούς την απάντησή σας) kdemiris@sch.gr

7 Ε. Ασκήσεις Αποσβέσεις 14. Έστω ότι σε µια οικονοµία το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι χ.µ και οι Αποσβέσεις χ.µ. Πόσο είναι το Καθαρό Εθνικό προϊόν αυτής της οικονοµίας; Μεταξύ των οικονοµικών µεγεθών «Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν», «Καθαρό Εθνικό Προϊόν» και «Αποσβέσεις» ισχύει η παρακάτω σχέση: ΚΑΘΑΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ= ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ-ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ (1) (Οι Αποσβέσεις είναι η φθορά του κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, που οφείλεται στη χρήση του και µετριέται σε χρηµατικές µονάδες) Άρα µε απλή αντικατάσταση στην παραπάνω σχέση έχουµε: ΚΑΘΑΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ= = χ.µ ή εναλλακτικά ΚΑΘΑΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ= δις δις = δις χ.µ Σηµείωση: στην περίπτωση που το πρόβληµα ζητούσε τον υπολογισµό κάποιου άλλου µεγέθους π.χ Αποσβέσεις ή Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν, τότε πολύ απλά θα λύναµε τη σχέση (1) ως προς το ζητούµενο µέγεθος (άγνωστο) και θα είχαµε: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ = ΚΑΘΑΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ + ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ή ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ= ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ - ΚΑΘΑΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ 15. Έστω ότι σε µια οικονοµία το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι χ.µ και το Καθαρό Εθνικό προϊόν χ.µ. Πόσες είναι οι αποσβέσεις τις οικονοµίας; 16. Έστω ότι σε µια οικονοµία το Καθαρό Εθνικό Προϊόν είναι χ.µ και οι Αποσβέσεις χ.µ. Πόσο είναι το Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν αυτής της οικονοµίας; 17. Έστω ότι σε µια οικονοµία το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι χ.µ και οι Αποσβέσεις χ.µ. Πόσο είναι το Καθαρό Εθνικό προϊόν αυτής της οικονοµίας; 18. Έστω ότι σε µια οικονοµία το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι 30,12 δις χ.µ και το Καθαρό Εθνικό προϊόν 28,35 δις χ.µ. Πόσες είναι οι αποσβέσεις τις οικονοµίας; kdemiris@sch.gr