Καραγιώργη, Γ. & Συμεού, Λ. (2005) Η Ενδοϋπηρεσιακή Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στα Πλαίσια της Δια Βίου Επαγγελματικής Ανάπτυξης.

Transcript

1 Καραγιώργη, Γ. & Συμεού, Λ. (2005) Η Ενδοϋπηρεσιακή Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στα Πλαίσια της Δια Βίου Επαγγελματικής Ανάπτυξης. Ενημερωτικό Δελτίο Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, 6, 12-17

2 Η Ενδοϋπηρεσιακή Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στα Πλαίσια της Δια Βίου Επαγγελματικής Ανάπτυξης Δρ Γιασεμίνας Καραγιώργη Δρ Λοΐζου Συμεού Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης Το Διεθνές Πεδίο Οι αυξανόμενες πιέσεις διεθνώς για ποιοτική εκπαίδευση και συνεχή οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη έχουν επιδράσει καταλυτικά στις τρέχουσες αντιλήψεις για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Οι ποικίλες καινούργιες προκλήσεις στο χώρο της εκπαίδευσης, όπως η αυξανόμενη πολιτισμική ανομοιογένεια του μαθητικού πληθυσμού, η ένταξη των νέων τεχνολογιών στα εκπαιδευτικά προγράμματα και η πίεση για εξασφάλιση αυστηρών ακαδημαϊκών επιπέδων και αποτελεσμάτων, έχουν οδηγήσει αφενός στην ανάγκη για ενίσχυση των διδακτικών δεξιοτήτων και γνώσεων των εκπαιδευτικών (π.χ. National Commission on Teaching & America s Future, 1996) και αφετέρου στην ανάδυση της έννοιας της συνεχούς, μακροπρόθεσμης και δια βίου επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών (Eurydice, 1995). Η αρχική επιμόρφωση κρίνεται ανεπαρκής να προσφέρει στους εκπαιδευτικούς τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζονται για όλη τους την επαγγελματική ζωή (Duncombe & Armour, 2004). Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αντιμετωπίζεται συγκεκριμένα ως ένα αναπτυξιακό συνεχές δια βίου συμμετοχικής μάθησης - συνυφασμένης με τη σχολική πραγματικότητα (Craig, Kraft & Du Plessis, 1998)- που προϋποθέτει τη σύγκλιση θεωρίας, πρακτικής και έρευνας, την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και έμπειρους μέντορες και την αλληλοανατροφοδότηση των προγραμμάτων αρχικής, προϋπηρεσιακής και ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών (Dellanoy, 2000, p. 11). Στα πλαίσια αυτά η ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση σε πολλές χώρες έχει μετακινηθεί από την παραδοσιακή θεώρησή της ως θεραπευτικής της αρχικής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών σε οργανωμένα, πλήρη και, πολλές φορές, υποχρεωτικά προγράμματα δια βίου επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών (International Labour Office, 2000). Η Ευρωπαϊκή Προοπτική Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικότερα, η ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών εμφανίζεται να έχει ιδιαίτερη σημασία για την ανάπτυξη της εκπαίδευσης εφόσον έχει προταθεί ως βασικός δείκτης βελτίωσης της εκπαίδευσης σε μια σειρά εκθέσεων. Αρχικά, η εκπαίδευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών καθορίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως ένας από τους δεκαέξι δείκτες ποιότητας της σχολικής εκπαίδευσης (European Commission, Μάιος 2000). Στη συνέχεια η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών περιλήφθηκε στους δεκαπέντε δείκτες για συμμετοχή στη δια βίου εκπαίδευση (European Commission, Ιούνιος 2002). Πιο πρόσφατα, το ποσοστό των εκπαιδευτικών και επιμορφωτών σε συνεχόμενη επιμόρφωση προτάθηκε ως δείκτης για την εφαρμογή του προγράμματος εργασίας Εκπαίδευση και Επιμόρφωση 2010 στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισσαβόνας για να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση η πιο ανταγωνιστική και δυναμική κοινωνία της γνώσης (European Commission, Ιούλιος 2003). Για την επίτευξη του τελευταίου στόχου και την ενίσχυση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταγράφηκαν θεσμικές εισηγήσεις για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της

3 απόδοσης των εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών στα πλαίσια του συνεχώς μεταβαλλόμενου τους ρόλου στην κοινωνία της γνώσης ως προς δύο δράσεις (European Commission, Νοέμβριος 2003). Η πρώτη δράση σχετίζεται με τις δεξιότητες που θα πρέπει να κατέχουν οι εκπαιδευτικοί και καθορίζει πέντε τομείς στους οποίους θα πρέπει να επέλθουν αλλαγές: η επιδίωξη νέων και διαφορετικών μαθησιακών αποτελεσμάτων, η αναπροσαρμογή της εργασίας μέσα στην τάξη, η εργασία πέρα από την τάξη (μέσα στο σχολείο, μέσα στην ευρύτερη κοινότητα και με τους κοινωνικούς εταίρους), η ένταξη της πληροφορικής τεχνολογίας στην επίσημη διδασκαλία και σε όλες τις πτυχές της επαγγελματικής πρακτικής των εκπαιδευτικών, και η ενίσχυση του επαγγελματισμού και της προσωπικής υπευθυνότητα του/της εκπαιδευτικού για την επαγγελματική του/της ανάπτυξη. Η δεύτερη δράση σχετίζεται με την καθιέρωση συνθηκών και θεσμών, συμπεριλαμβανομένης της αρχικής και ενδοϋπηρεσιακής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, οι οποίες θα υποστηρίζουν τους εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές στο να εκπαιδεύονται και επιμορφώνονται δια βίου. Για τη δεύτερη αυτή δράση έχουν επισημανθεί τέσσερις τομείς αλλαγών: ορισμός του προφίλ του εκπαιδευτικού, συνεργασίες ανάμεσα στα κέντρα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών και στις σχολικές μονάδες, εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στη βάση έρευνας, και ποιοτικός έλεγχος και ενεργός ρόλος όλων των εμπλεκομένων φορέων στην παρεχόμενη εκπαίδευση. Σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες η πρόκληση για ανταπόκριση στις δύο αυτές δράσεις οδήγησε σε εισηγήσεις για χάραξη συγκεκριμένης εκπαιδευτικής πολιτικής για στήριξη των εκπαιδευτικών ούτως ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του νέου ρόλου τον οποίο καλούνται να διαδραματίσουν στη σύγχρονη κοινωνία της γνώσης και της ενεργούς πολιτότητας. Ο Κυπριακός Χώρος Οι πιέσεις για αναθεώρηση των πρακτικών σε σχέση με την παροχή ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης στους εκπαιδευτικούς είναι έντονες και στον κυπριακό χώρο λόγω της αναφερόμενης ανεπάρκειας του υφιστάμενου σχήματος επιμόρφωσης (Unesco, 1997 Χαραλάμπους & Μιχαηλίδου, 2001 Διακινησιακή Επιτροπή Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης ΠΟΕΔ, 2004 Επιτροπή για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, 2004). Γενικά, το σύστημα επιμόρφωσης φαίνεται να ελέγχεται από το Υπουργείο Παιδείας, είναι συγκεντρωτικό και καθορίζεται στη βάση της προσφοράς επιμόρφωσης παρά της ζήτησης. Το υφιστάμενο σχήμα δείχνει να λειτουργεί σε ατομική βάση, σε απομόνωση από διαδικασίες διάγνωσης αναγκών είτε ατόμων είτε σχολικών μονάδων. Με τον τρόπο αυτό, οι επιδράσεις της οποιασδήποτε επιμορφωτικής δραστηριότητας στη σχολική μονάδα δεν μπορούν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά εφόσον οι εκπαιδευτικοί επιστρέφουν πίσω σε σχολεία, τα οποία, όπως θα έλεγε και ο Dellanoy (2000), δεν έχουν υποστεί καμία αλλαγή. Συγκριτικά δεδομένα του Labour Force Survey δείχνουν ότι, παρά το ψηλό επίπεδο συνεχιζόμενης επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες (με αναφερόμενο ποσοστό των εκπαιδευτικών που λαμβάνουν επιμόρφωση κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων βδομάδων το 40-47% του συνόλου των εκπαιδευτικών), η Κύπρος εμφανίζεται δεύτερη από το τέλος σε μια λίστα 28 χωρών με ποσοστό μόνο 15% (European Commission, June 2002). Τα πιο πάνω δεδομένα σηματοδοτοδούν την αναγκαιότητα επαναπροσδιορισμού ενός σχεδίου ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης που να αντανακλά μια ολιστική μακροπρόθεσμη προσέγγιση συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών της Κύπρου. Οι εισηγήσεις που ακολουθούν θέτουν τις παραμέτρους ανάπτυξης συγκεκριμένων μηχανισμών που θα μπορούσαν να οριοθετήσουν τις

4 οργανωτικές δομές και θεματικές κατευθύνσεις ενός ενδεχόμενου νέου σχήματος επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στα πλαίσια του διαλόγου που έχει εξαγγελθεί για την ευρύτερη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Κύπρο. Εισηγήσεις-Προβληματισμοί Νομοθετικό Πλαίσιο Στην παρούσα της μορφή, η συμμετοχή στην ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση στην Κύπρο παραμένει κυρίως σε προσωπική και εθελοντική βάση. Η εκπαιδευτική νομοθεσία κάνει γενική αναφορά στην πιθανότητα οι εκπαιδευτικοί να κληθούν να παρακολουθήσουν σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων, για να βελτιώσουν την ικανότητά τους ούτως ώστε να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους (ΟΕΛΜΕΚ, 2004). Ωστόσο, η συμμετοχή σε επιμορφωτικές δραστηριότητες δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για διατήρηση της εργασίας των εκπαιδευτικών ή για προαγωγή. Χρειάζεται επομένως προσδιορισμός της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης μέσα σε νομοθετικό πλαίσιο. Εδώ μπορούν να υπάρξουν δύο σενάρια. Το ένα, να καταστεί η επιμόρφωση υποχρεωτική και να τεθούν οι ελάχιστες προϋποθέσεις για επιμόρφωση από ένα επαγγελματικό σώμα. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να τεθεί η επιμορφωτική δραστηριότητα ως απαραίτητη προϋπόθεση για προαγωγή. Εναλλακτικά, η επιμόρφωση θα μπορούσε να συνεχίσει να είναι προαιρετική, αλλά στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να υπάρξει σύνδεσή της με κίνητρα υπό τη μορφή προαγωγών ή μισθολογικών αυξήσεων, όπως εφαρμόζεται ήδη σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα, για παράδειγμα η Ισπανία και η Φινλανδία (Eurydice, 2003). Επιπλέον, στη βάση ενός ξεκάθαρου νομοθετικού πλαισίου ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης, απαιτείται να μελετηθεί ο χρόνος παροχής της. Στην παρούσα της μορφή, η ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των απλών εκπαιδευτικών προσφέρεται κυρίως σε μη εργάσιμο, απογευματινό χρόνο. Σε περίπτωση που η επιμόρφωση γίνει υποχρεωτική, θα μπορούσε να παρέχεται σε εργάσιμο χρόνο με ή χωρίς αντικαταστάσεις εκπαιδευτικών στα σχολεία. Αρκετές χώρες (π.χ. Φινλανδία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Μάλτα) οργανώνουν την επιμόρφωση σε υποχρεωτική βάση κατά τη διάρκεια ορισμένων ημερών του χρόνου που λογίζονται ως εργάσιμος χρόνος. Μια άλλη εισήγηση είναι, στην περίπτωση που δεν μπορεί να καταστεί εφικτή η παροχή επιμόρφωσης σε χρόνο εργάσιμο, να δίνονται πιστώσεις σε εργάσιμο χρόνο ή άλλα κίνητρα για συμμετοχή σε μη εργάσιμο χρόνο. Μέτρα Αποκέντρωσης Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η ευθύνη παροχής επιμόρφωσης στους εκπαιδευτικούς βαραίνει την κεντρική ή περιφερειακή εκπαιδευτική αρχή αλλά είναι σε κάποιο βαθμό αποκεντρωμένη. Στην περίπτωση της Κύπρου, ο χαρακτήρας της επιμόρφωσης παραμένει συγκεντρωτικός με την υπεύθυνη αρχή, που είναι το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, να αξιοποιεί την επιμόρφωση ως κανάλι για την επικοινωνία της εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής με τη βάση. Ένας πιθανός τρόπος προαγωγής του αποκεντρωτισμού είναι η μεταφορά κονδυλίων από τα ιδρύματα παροχής επιμόρφωσης στα σχολεία ή τις σχολικές περιφέρειες, οι οποίες στη συνέχεια να αποφασίζουν το περιεχόμενο των σεμιναρίων επιμόρφωσης που τους ενδιαφέρουν και να επιλέγουν τον παροχέα της επιμορφωτικής δραστηριότητας (Eurydice, 2003). Οι Ξωχέλλης και Παπαναούμ (2000) αναφέρονται στην ενδοσχολική επιμόρφωση -την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με επίκεντρο τη σχολική μονάδα- ως μια αποκεντρωμένη και ευέλικτη μορφή επιμόρφωσης, η οποία αποβλέπει στη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου που παρέχεται στη σχολική μονάδα και στην ενίσχυση του επαγγελματικού ρόλου του εκπαιδευτικού. Αυτή η εισήγηση θα μπορούσε να λειτουργήσει σε συνδυασμό με τη σύσταση σχετικού συντονιστικού φορέα σε παγκύπριο επίπεδο με τη συμμετοχή

5 όλων των ενδιαφερομένων π.χ. των εμπλεκόμενων ιδρυμάτων. Παρά το ότι η ευθύνη συντονισμού της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης στον ευρωπαϊκό χώρο επιβαρύνει μη-πανεπιστημιακά ιδρύματα, η συνεργασία με πανεπιστημιακά ή άλλα ιδρύματα για μεγιστοποίηση της παροχής επιμορφωτικών προγραμμάτων προωθείται ιδιαίτερα (Eurydice, 1995). Τα εμπλεκόμενα αυτά ιδρύματα θα μπορούσαν να δημιουργούν συμπράξεις με τα σχολεία για άμεση σύνδεση της επαγγελματικής ανάπτυξης του εκπαιδευτικού και της καθημερινής του εργασίας. Διασφάλιση Ποιότητας Αν ενδυναμωθεί η αποκέντρωση των κεφαλαίων και ενισχυθεί η πολλαπλότητα των παροχέων, τότε επιβάλλεται προσδιορισμός ενός στρατηγικού σχεδίου για διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης. Η τάση για διασφάλιση ποιότητας είναι μη αναστρέψιμη εφόσον η διαδικασία καθορισμού κριτηρίων παραμένει βασικό εργαλείο λογοδότησης και οδηγεί σε μετρήσιμα αποτελέσματα και βελτίωση των προγραμμάτων (Delannoy, 2000). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission, November 2003) συστήνει τον καθορισμό κριτηρίων για πιστοποίηση των προγραμμάτων επιμόρφωσης. Η τάση για διασφάλιση ποιότητας είναι μη αναστρέψιμη εφόσον η διαδικασία καθορισμού κριτηρίων παραμένει βασικό εργαλείο λογοδότησης και οδηγεί σε μετρήσιμα αποτελέσματα και βελτίωση των προγραμμάτων. Τα κριτήρια πιστοποίησης θα μπορούσαν να αντανακλούν κοινές πεποιθήσεις για τη διδασκαλία και τη μάθηση και να αποτελούν πυξίδα για προσδιορισμό των απαιτήσεων για επαγγελματική ανάπτυξη (New Jersey Department of Education, 2000). Η ανάπτυξη μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας της επιμόρφωσης είναι επίσης απαραίτητη για να ρυθμίσει την εναρμόνιση των προσόντων του εκπαιδευτικών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και να προάγει την αναγνωρισιμότητα των προγραμμάτων επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. Θεματικοί Προσανατολισμοί Η επιμόρφωση πρέπει να ανταποκρίνεται όχι μόνο στις εθνικές προτεραιότητες αλλά και στις αναπτυξιακές ανάγκες των σχολικών μονάδων και στις προσωπικές και επαγγελματικές ανάγκες των εκπαιδευτικών. Στην παρούσα φάση πολύ λίγη συσχέτιση υπάρχει ανάμεσα στις δεξιότητες που αναμένεται να έχουν οι εκπαιδευτικοί, στις εθνικές προτεραιότητες και τις ανάγκες των σχολείων. Η επιμόρφωση δεν οργανώνεται στα πλαίσια διάγνωσης των επιμορφωτικών αναγκών ούτε των εκπαιδευτικών ούτε των σχολικών μονάδων. Επομένως, μελέτες για διάγνωση αναγκών πρέπει να διεξάγονται σε συστηματική βάση, για να ξεκαθαρίζουν τους θεματικούς προσανατολισμούς των σεμιναρίων, έτσι ώστε αυτά να κατευθύνονται στις ανάγκες των εκπαιδευτικών και όχι στα ενδιαφέροντα των παροχέων και τις δυνατότητες επιμόρφωσης. Η διάγνωση αναγκών οδηγεί επίσης στο σχεδιασμό ενδοϋπηρεσιακών δραστηριοτήτων που είναι προσανατολισμένες στη σχολική πραγματικότητα (Hawes & Stephens, 1990 Ο Sullivan, 2003). Στα πλαίσια αυτά οι θεματικοί προσανατολισμοί της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης μπορούν να γεφυρώνουν τους ευρύτερους εθνικούς στόχους της εκπαίδευσης και τις τοπικές ανάγκες καλύπτοντας την αναβάθμιση θεματικών γνώσεων και καινοτομιών, καθώς και διαθεματικών γνώσεων και δεξιοτήτων, όπως οι νέες τεχνολογίες, η διδακτική μεθοδολογία, η διοίκηση σχολείου, η διαπολιτισμική εκπαίδευση, η ειδική εκπαίδευση και η διαχείριση συμπεριφοράς. Επιπλέον, μπορεί να περιλαμβάνει ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, καθώς αυτά απορρέουν από τη φύση της εργασίας του εκπαιδευτικού (Dellanoy, 2000 Κυριακίδου, 2004). Το περιεχόμενο των σεμιναρίων θα μπορούσε επίσης να διαφοροποιείται ανάλογα με τον πληθυσμό (π.χ. νεοεισερχόμενοι ή έμπειροι εκπαιδευτικοί). Σε γενικές γραμμές, η

6 επιμόρφωση μπορεί να βασίζεται σε συνδυασμό γενικών και ειδικών δεξιοτήτων στα πλαίσια προαγωγής της κουλτούρας για δια βίου επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών (Education Review Office, 2000). Εναλλακτικές Μορφές Επαγγελματικής Ανάπτυξης Έχει επανειλημμένα λεχθεί σε σχέση με την μορφή επιμόρφωσης ότι η συνάφεια του περιεχομένου και η αυθεντική μάθηση είναι σημαντικές παράμετροι για την επιτυχία της επαγγελματικής ανάπτυξης. Η επιμόρφωση στη σχολική βάση δίνει καλές προοπτικές για σύζευξη της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών με προσπάθειες σχολικής ανάπτυξης και βελτίωσης (Organization for Economic Co-Operation and Development, 1998a). Η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών χρειάζεται να περιλάβει, πέρα από την απόκτηση βασικών διδακτικών δεξιοτήτων, ευκαιρίες για ολιστική επαγγελματική ανάπτυξη (National Research Council, 1996). Η επαγγελματική ανάπτυξη περιλαμβάνει οποιαδήποτε δραστηριότητα αναπτύσσει τις δεξιότητες, τις γνώσεις, την εμπειρογνωμοσύνη και άλλα χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού (Organization for Economic Co-Operation and Development, 1998b). Επομένως, η επιμόρφωση πρέπει να εκτείνεται πέρα από σεμινάρια. Η προσωπική μελέτη και ο αναστοχασμός είναι εξίσου σημαντικές μορφές επιμόρφωσης. Οι επιμορφωτές πρέπει όχι μόνο να διδάσκουν αλλά και να εμπλέκονται σε συμβουλευτικές διαδικασίες. Οι ευκαιρίες για ανεξάρτητη μελέτη, σχολική εμπειρία και εμπλοκή σε προγράμματα σχολικής ανάπτυξης πρέπει να εκτιμάται και να πιστοποιείται. Η εμπλοκή των εκπαιδευτικών σε έρευνα δράσης στην τάξη, θα μπορούσε να επιχορηγείται και ενθαρρύνεται - με την απαλλαγή ίσως από κάποια διδακτικά καθήκοντα - ούτως ώστε να υπάρχει συνεισφορά των εκπαιδευτικών στη δημιουργία γνώσης για τη μάθηση των παιδιών και την ανάπτυξη καινοτόμων πρακτικών. Τέλος, τα ηλεκτρονικά δίκτυα ομάδων εκπαιδευτικών ή εκπαιδευτικών οργανισμών είναι μια άλλη μορφή ανάπτυξης που έχει εφαρμοστεί σε διάφορες χώρες και που δίνει έναυσμα για εναλλακτικά συστήματα ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών (Delannoy, 2000). Αποτελεσματικότητα και Σύνδεση με τη Σχολική Βελτίωση Προφανώς το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα στερείται τους μηχανισμούς για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης. Η έλλειψη επικέντρωσης στους στόχους και τα αποτελέσματα προκύπτει από τη θεώρηση της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης ως αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Επιπλέον, δεν υπάρχουν μελέτες που αξιολογούν την αποτελεσματικότητα της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης ως προς την ανάπτυξη δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών. Τα σεμινάρια θα μπορούσαν να αξιολογούνται ως προς τη χρησιμότητα του περιεχομένου τους ή τη σημαντικότητα των στόχων τους. Επιπλέον, καθίσταται επιτακτική ανάγκη να υπάρξει σύνδεση των κριτηρίων αξιολόγησης με τη βελτίωση της διδακτικής πρακτικής εφόσον η επαγγελματική ανάπτυξη αποκτά νόημα μόνο σε σχέση με την ποιοτική βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης (European Commission, November 2003). Επομένως, η αξιολόγηση πρέπει να διερευνά κατά πόσον οι πρακτικές στην τάξη έχουν μεταβληθεί προς το καλύτερο (Mathison, 1992). Επίλογος Το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται ξεκάθαρη ατζέντα σε σχέση με την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών του λειτουργών. Το άρθρο αυτό έχει τονίσει την αναγκαιότητα αναθεώρησης των υφιστάμενων πρακτικών και προαγωγής ενός σύγχρονου συστήματος συνεχούς ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης που να

7 προσανατολίζεται όχι μόνο στους παροχείς αλλά και στους δέκτες της επιμόρφωσης. Έχει επίσης καταδείξει σημαντικές κατευθύνσεις για προβληματισμό που μπορούν να σηματοδοτήσουν άξονες διαπραγμάτευσης ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους. Βιβλιογραφία Ελληνική Διακινησιακή Επιτροπή Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης ΠΟΕΔ (2004). Διακινησιακή Επιτροπή Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης, Εκπαιδευτικός, 2 (210), σ Επιτροπή για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση (2004) Δημοκρατική και Ανθρώπινη Παιδεία στην Ευρωκυπριακή Πολιτεία. Available at: Κυριακίδου, Χ. (2004). Σε αναζήτηση ποιοτικών δασκάλων. Φιλελεύθερος, 46 (16142), 19/09/2004. Available at: Ξωχέλλης, Π. & Παπαναούμ, Ζ. (2000) Η ενδοσχολική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών: ελληνικές εμπειρίες Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. OEΛMEK (2004) Εκπαιδευτική Νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Λευκωσία: ΟΕΛΜΕΚ. Χαραλάμπους, Η. & Μιχαηλίδου, Α. (2001) Η Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών Δημοτικής στην Κύπρο. Πραγματικότητα και Προοπτικές. Πρακτικά 14 ου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου ΔΟΕ-ΠΟΕΔ. Αθήνα: ΔΟΕ Ξενόγλωσση Craig, H., Kraft, R. & Du Plessis, J. (1998) Teacher Development: Making an Impact. USAID & World Bank Publication. Available at: wwwunix.oit.umass.edu/~educ870/teacher_education/documents/craig-book.pdf Delannoy, F (2000) Teacher Training or Lifelong Professional Development? Worldwide Trends and Challenges, TechKnowLogia, p Available at: Duncombe, R. & Armour, K. (2004) Collaborative Professional Learning: From Theory to Practice, Journal of In-Service Education, 30 (1), pp Education Review Office (2000) In service training for teachers in New Zealand Schools. Available at: http: European Commission (May 2000) European Report on the Quality of School Education: Sixteen Quality Indicators. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. Available at: European Commission (June 2002) European Report on Quality Indicators of Lifelong Learning. Available at: europa.eu/int/comm./education/policies/lll/life/report/quality/report_en.pdf European Commission (July 2003) Implementation of Education & Training 2010 Work Programme: Standing Group on Indicators and Benchmarks. Available at: European Commission (November 2003) Implementation of Education & Training

8 2010 Work Programme: Working Group Improving Education of Teachers & Trainers (Progress Report) Available at: Eurydice (1995) In-service training of teachers in the European Union and the EFTA/EEA countries. Brussels: Eurydice. Eurydice (2003) Key topics in education in Europe (Vol. 3) Brussels: European Commission: Directorate-General for Education and Culture. Hawes, H. & Stephens, D. (1990) Questions of Quality: primary education and development. London: Longman. International Labour Organization (2000) Lifelong Learning in the Twenty-First Century: The Changing Roles of Educational Personnel. Gevena: International Labour Organization. Available at: www-ilomirror.cornell.edu/public/english/dialogue/sector/techmeet/jmep2000/jmepr1. htm#contents. Mathison, S. (1992) An Evaluation Model for Inservice Teacher Education, Evaluation and Program Planning, 15, pp National Research Council (1996) National Science Education Standards. Available at: National Commission on Teaching & America s Future (1996) What Matters Most: Teaching for America s Future. New York: Woodbridge. National Research Council (1996) National Science Education Standards. Available at: New Jersey Department of Education (2000) Standards for Required Professional Development of Teachers. Available at: O Sullivan, M. (2003) Needs Assessment and the Critical Implications of a Rigid Textbook/Syllabus for In-Service Education and Training for Primary English Teachers in the United Arab Emirates, Teacher Development, 7 (3), pp Organization for Economic Co-Operation and Development (1998a) Education Policy Analysis. Paris: Organization for Economic Co-Operation and Development Organization for Economic Co-Operation and Development (1998b) Staying Ahead: In-Service Training and Professional Development. Paris: Organization for Economic Co-Operation and Development Unesco (1997) Appraisal Study on the Cyprus Education System. Paris: International Institute for Educational Planning.