Θεοδόσιος Καρβουναράκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θεοδόσιος Καρβουναράκης"

Transcript

1 Θεοδόσιος Καρβουναράκης ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ Αν. Καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

2

3 Διπλωματική κληρονομιά των Ναπολεόντειων Πολέμων υπήρξε η Ευρωπαϊκή Συμφωνία (Concert of Europe) ή Ευρωπαϊκό Διευθυντήριο, κατά την πλέον κατανοητή από άποψη σημασίας ελληνική απόδοση του όρου. Στόχος των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής ήταν να διατηρηθεί η ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη, πράγμα που θα απέτρεπε τον κίνδυνο επικράτησης μιας και μόνης Δύναμης επί των υπολοίπων, όπως παρ ολίγο η Γαλλία του Ναπολέοντα. Επιδιωκόταν επίσης να μην επαναληφθούν η μεγάλη αιματοχυσία και η υπονομευτική για το κοινωνικό καθεστώς πολιτική αστάθεια που θα προέκυπταν από έναν ακόμη γενικευμένο ευρωπαϊκό πόλεμο. Έτσι, οι νικήτριες δυνάμεις, Αγγλία, Αυστρία, Πρωσία και Ρωσία, με τη Γαλλία να προστίθεται λίγο αργότερα, δημιούργησαν κατά τα έτη στο Συνέδριο της Βιέννης ένα νέο γεωγραφικό και πολιτικό ευρωπαϊκό καθεστώς που θα απέτρεπε τον κίνδυνο μελλοντικών μεταξύ τους προστριβών. Συμφώνησαν δε να συμπράττουν για να το διατηρήσουν ή να αποφασίζουν από κοινού τις οποιεσδήποτε αλλαγές του. Αυτό θα επιτυγχανόταν με τακτικές συναντήσεις των εκπροσώπων των Μεγάλων Δυνάμεων, όπου από κοινού θα συζητούνταν τα οποιαδήποτε προβλήματα και θα υιοθετούνταν συμβιβαστικές λύσεις, ενώ παράλληλα θα αποφασίζονταν διπλωματικές και άλλες ενέργειες που θα αποθάρρυναν όσους επιχειρούσαν να επιτύχουν αυθαίρετες και επιζήμιες για την ισορροπία του συστήματος πολιτικές και εδαφικές αλλαγές. Οι συναντήσεις των ευρωπαϊκών κρατών εν καιρώ ειρήνης για την επίλυση των μεταξύ τους διαφορών αποτελούσαν μεγάλη καινοτομία, αφού τα προ του 1815 χρόνια τέτοιας μορφής πολυμερής διπλωματία ήταν συνήθως το επακόλουθο κάποιου πολέμου και είχε σαν αντικείμενο ζητήματα που σχετίζονταν με την υπό σύναψη ειρήνη. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία, όπως ονομάστηκε αυτή η πρακτική, αποτελούσε κατεξοχήν υπόθεση των Μεγάλων Δυνάμεων, ενώ οι μικρότερες και ασθενέστερες ευρωπαϊκές και μη Δυνάμεις ήταν υποχρεωμένες να αποδε-

4 44 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) χθούν τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεών τους, που δεν ήταν βέβαια κατ ανάγκη αρνητικά για αυτές. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία διατηρήθηκε σε ισχύ μέχρι τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1914, και είχε σαν αποτέλεσμα την αποφυγή ενός γενικευμένου ευρωπαϊκού πολέμου. Η λειτουργία της ήταν πιο αποτελεσματική κατά την πρώτη περίοδο, μέχρι τo 1854, όταν βαθύ ρήγμα στις σχέσεις μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων οδήγησε στον Κριμαϊκό Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια των ετών αυτών ήταν ισχυρότερη η βούληση των ευρωπαίων ηγετών να διατηρήσουν την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, ενώ οι όποιες ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των διαφόρων καθεστώτων δεν αποτελούσαν ακόμη σοβαρό παράγοντα διαφωνιών. Ούτε, επίσης, η οικονομία ούτε η κοινή γνώμη αποτελούσαν ακόμη σημαντικούς παράγοντες επηρεασμού της πολιτικής βούλησης. Η καλή όμως αυτή σχέση συνεργασίας υπονομεύτηκε από τις επαναστάσεις του 1848 που άλλαξαν το πολιτικό ιδεολογικό κλίμα και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την άνοδο στην εξουσία νέων φιλόδοξων ηγετών, έτοιμων να επιχειρήσουν προς όφελος της χώρας τους μείζονες ανακατατάξεις ισχύος. Ο Λουδοβίκος Ναπολέων της Γαλλίας, ο Καβούρ του Πεδεμοντίου και ο Μπίσμαρκ της Πρωσίας εκμεταλλεύτηκαν την καταλυτική ισχύ του εθνικισμού, δημιούργησαν νέα πολιτικά και γεωγραφικά δεδομένα και διατάραξαν την ισορροπία του ευρωπαϊκού συστήματος. Κύριος ενδιαφερόμενος μετά το 1871 για μία σταθερή και ισορροπημένη σχέση μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων ήταν ο καγκελάριος (πρωθυπουργός) της ενοποιημένης Γερμανίας Otto Von Bismarck. Έχοντας επιτύχει τους πολιτικούς του στόχους και έχοντας αναδείξει τη Γερμανία ως τη δυνητικά ισχυρότερη ευρωπαϊκή δύναμη, ο Γερμανός καγκελάριος ενδιαφερόταν για τη διατήρηση του νέου status quo και αναζητούσε μέσα για να το επιτύχει. Τη λύση έδωσε μια σειρά συμμαχιών που, μετά το 1879, εξάρτησαν τις εξωτερικές υποθέσεις της Αυστρο-Ουγγαρίας 1, της Ρωσίας και της Ιταλίας 2 από τις βουλές του Βερολίνου και, σε συνδυασμό με τις καλές αγγλογερμανικές σχέσεις, έθεσαν σε πολιτική απομόνωση τη Γαλλία που αναζητούσε συμμάχους κατά της Γερμανίας προκειμένου να ανακτήσει τις χαμένες κατά τον γαλλο-πρωσικό πόλεμο του 1870 επαρχίες της, της Αλσατίας και της Λωρραίνης. Ο έλεγχος όμως του ευρωπαϊκού συστήματος από τη Γερμανία με αυτόν τον τρόπο αποδείχθηκε πολύ δύσκολος και κατέρρευσε μετά την αποπομπή του Μπίσμαρκ από την εξουσία το Όπως ονομάστηκε η Αυστριακή Αυτοκρατορία μετά τον πολιτικό Συμβιβασμό (Ausgleich) του 1867 και την αυτονόμηση της Ουγγαρίας. 2. Η έκτη, μετά την ενοποίησή της, ευρωπαϊκή Μεγάλη Δύναμη.

5 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 45 Νέες δυνάμεις και νέα δεδομένα υπονόμευσαν από το τελευταίο τρίτο του 19 ου αιώνα την ευρωπαϊκή συνεργασία. Η κοινή γνώμη ενισχυμένη από την επέκταση του δικαιώματος της ψήφου και υπό την επιρροή ενός δυναμικού, ανταγωνιστικού εθνικισμού, μπορούσε πλέον να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης πολιτικών αποφάσεων. Ο ανταγωνισμός για την απόκτηση αποικιών με αποκορύφωμα το «σπρωξίδι για την Αφρική» (The Scramble for Africa) 3 αποτέλεσε μια νέα παράμετρο διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής που επιβάρυνε τις σχέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων συν τοις άλλοις και γιατί η ανάγκη ικανοποίησης του σοβινιστικού λαϊκού αισθήματος μπορούσε να οδηγήσει σε ενέργειες και αποφάσεις στην ουσία αντίθετες προς το καλώς νοούμενο εθνικό συμφέρον. Τα οικονομικά συμφέροντα, ισχυρά, οργανωμένα και με μεγάλη διεθνή δραστηριότητα, επιδίωκαν να χειραγωγήσουν την εθνική πολιτική προς όφελός τους. Η αλματώδης εξέλιξη της στρατιωτικής τεχνολογίας και ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών έπρεπε επίσης να ληφθούν υπόψη, ενώ ο ρόλος των στρατιωτικών κύκλων, που εξελίχθηκαν σε ισχυρά λόμπι με στόχο την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων των χωρών τους, αναβαθμίστηκε σημαντικά. Τέλος, η εθνικιστική ιδεολογική φόρτιση της εποχής με κινήματα όπως ο παγγερμανισμός και ο πανσλαβισμός έκαναν τη συνεννόηση μεταξύ των κρατών ακόμα δυσκολότερη. Οι χειρισμοί των διαδόχων του Μπίσμαρκ, όχι κατ ανάγκη αδικαιολόγητοι, έκαναν εφικτή την προσέγγιση Ρωσίας Γαλλίας οι μεγάλες επενδύσεις της δεύτερης στην πρώτη έπαιξαν σημαντικό ρόλο με αποτέλεσμα τη σύναψη γαλλο-ρωσικής συμμαχίας το Αν και η Γερμανία αντιμετώπιζε πλέον το ενδεχόμενο διμέτωπου αγώνα σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης, η συμμαχία αυτή καθαυτή δεν επιδείνωσε τα ευρωπαϊκά πράγματα. Οι Μεγάλες Δυνάμεις εξακολούθησαν να βρίσκουν κοινά αποδεκτές λύσεις στις μεταξύ τους διαφορές, όπως μαρτυρά και η αυστρο-ρωσική συμφωνία του 1897 για τον από κοινού έλεγχο της Εγγύς Ανατολής, παρά τον μεταξύ τους έντονο ανταγωνισμό σ αυτή την περιοχή. Σοβαρό πλήγμα στις ευρωπαϊκές διακρατικές σχέσεις υπήρξε η ναυπήγηση μεγάλου πολεμικού στόλου από τη Γερμανία στις αρχές του 20 ού αιώνα. Με στόχο την άσκηση πίεσης επί της Βρετανίας για να διευκολυνθεί η υπερπόντια δραστηριοποίηση της Γερμανίας, η ναυπήγηση του πολεμικού στόλου θορύβησε ιδιαίτερα τους Άγγλους, που την εξέλαβαν ως κατευθείαν απειλή κατά της εθνικής τους ασφάλειας. Προχώρησαν έτσι στη ρύθμιση των αποικιακών τους διαφορών με τη Γαλλία για να αρθούν τα οποιαδήποτε 3. Το 1880 οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έλεγχαν το 10% της Αφρικής. Μέχρι το 1900 μόνο δύο χώρες, η Αιθιοπία και η Λιβερία, παρέμεναν ανεξάρτητες.

6 46 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) εμπόδια στη μεταξύ τους συνεργασία και να υπάρχει η δυνατότητα αποτελεσματικής αντιμετώπισης περαιτέρω γερμανικών προκλήσεων. Η δημιουργία της αγγλο-γαλλικής Εγκάρδιας Συνεννόησης (Entente Cordiale) το 1904 αν και δεν στρεφόταν κατά οποιουδήποτε τρίτου κράτους, θορύβησε τους Γερμανούς που αποφάσισαν να την υπονομεύσουν λίγο αργότερα, εκμεταλλευόμενοι τα σχέδια των Γάλλων για επέκταση της επιρροής τους στο Μαρόκο. Οι Γερμανοί επιχείρησαν να υποβαθμίσουν την αξία της Γαλλίας ως συμμάχου ταπεινώνοντάς την, αλλά και να την απομακρύνουν από την Αγγλία, αναζωπυρώνοντας μεταξύ τους αποικιακές διαφορές. Στη διάσκεψη όμως των ενδιαφερόμενων για το Μαρόκο κρατών, που συγκλήθηκε στην ισπανική πόλη Algeciras το 1906, οι Γερμανοί αντιμετώπισαν την αρνητική στάση της μεγάλης πλειοψηφίας των δεκατριών συμμετεχόντων κρατών, που υποστήριξαν μια λύση ευνοϊκή για τα γαλλικά συμφέροντα. Η κρίση του Μαρόκου επηρέασε καθοριστικά την αγγλική εξωτερική πολιτική. Οι ιθύνοντες του Foreign Office άρχισαν για πρώτη φορά να μιλούν για πιθανά γερμανικά σχέδια επικράτησης στην Ευρώπη. Ο υπουργός Εξωτερικών Edward Grey προειδοποίησε τον Γερμανό πρέσβη στο Λονδίνο ότι μια γερμανική επίθεση κατά της Γαλλίας δεν θα άφηνε ουδέτερη την Αγγλία, ενώ κατά τη διάσκεψη στο Algeciras εμφανίστηκε θετικός σε μία συνεννόηση Αγγλίας Γαλλίας Ρωσίας, αν αυτό ήταν αναγκαίο για να αντιμετωπιστούν τα γερμανικά επεκτατικά σχέδια 4. Οι δισταγμοί των δύο πλευρών σύντομα κάμφθηκαν και τον επόμενο χρόνο, το 1907, υπογράφηκε η αγγλο-ρωσική συμφωνία που ρύθμιζε τις μεταξύ τους έντονες διαφορές, αποτέλεσμα της σύγκρουσης σφαιρών επιρροής στο Αφγανιστάν, το Θιβέτ και την Περσία. Παρά τις ιδεολογικές διαφορές των δύο συμβαλλομένων πολλά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος των Φιλελευθέρων στην Αγγλία απεχθάνονταν το αυταρχικό τσαρικό καθεστώς, ενώ ισχυροί πολιτικά Ρώσοι έτρεφαν ιδιαίτερη συμπάθεια για τον πολιτικό συντηρητισμό της Γερμανίας η κοινή αντίληψη ότι η Γερμανία είχε επεκτατικές διαθέσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν επηρέασε αποφασιστικά τη βούλησή τους. Όπως και η αγγλο-γαλλική Εγκάρδια Συνεννόηση, η αγγλο-ρωσική συμφωνία δεν προέβλεπε κοινή δράση κατά τρίτου, δημιουργούσε όμως τις προϋποθέσεις συνεργασίας σε περίπτωση ανάγκης. Έτσι, μετά το 1907 υπήρχαν στην Ευρώπη δύο συνασπισμοί κρατών, η Τριπλή Συμμαχία Γερμανίας Αυστρίας Ιταλίας και η Τριπλή Συνεννόηση Αγγλίας Γαλλίας Ρωσίας. Το ευρωπαϊκό σύστημα απέκτησε διπολικό χαρακτήρα, πράγμα που 4. Richard Langhorne, The Collapse of the Concert of Europe, MacMillan, London 1981, σ

7 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 47 δυσκόλεψε τόσο την επικοινωνία όσο και τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των κρατών μελών του. Σταδιακά τα γεγονότα που ακολούθησαν αύξησαν την απόσταση μεταξύ των δύο πόλων και περιόρισαν τη δυνατότητα συνεννόησης. Μέχρι το 1914 η δυνατότητα ειρηνικής συνεννόησης για την επίλυση των διαφορών είχε πάψει να θεωρείται η καλύτερη λύση. Η πορεία όμως προς τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο δεν υπήρξε μοιραία και αναπόδραστη. Ο τρόπος που ερμηνεύτηκαν και αντιμετωπίστηκαν τα δεδομένα και τα γεγονότα από τις μεγάλες ευρωπαϊκές Δυνάμεις κλιμάκωσε τις μεταξύ τους διαφορές και οδήγησε στην τελική, μοιραία ρήξη. Η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας εξακολούθησε, συνεχείς όμως και αυξανόμενες ήταν οι ενδείξεις της αποδυνάμωσής της. Η πρώτη μιας σειράς κρίσεων που οδήγησε τις ευρωπαϊκές Δυνάμεις στο να πεισθούν πως ένας γενικευμένος πόλεμος ήταν αναπόφευκτος αφορούσε στον αυστρο-ρωσικό ανταγωνισμό στα Βαλκάνια. Το 1908 ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών παραπλάνησε τον Ρώσο ομόλογό του και πέτυχε την ενίσχυση της χώρας του στην περιοχή εις βάρος της Ρωσίας με την προσάρτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, τουρκικής επαρχίας της οποίας τη διοίκηση ασκούσε η Αυστρία από το Η προσπάθεια των Ρώσων για διπλωματικά ανταλλάγματα, μέσω διάσκεψης των ευρωπαϊκών δυνάμεων στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας, απέτυχε. Οι Αυστριακοί, με την αμέριστη συμπαράσταση των Γερμανών, απέρριψαν την πρόταση των Ρώσων, οι οποίοι ουσιαστικά απομονώθηκαν καθώς οι Γάλλοι και οι Βρετανοί εταίροι τους επέλεξαν να αποφύγουν μια άκαιρη και επικίνδυνη όξυνση των σχέσεών τους με τη Γερμανία. Η δε τελευταία, σε μία επίδειξη ισχύος, ζήτησε τη ρητή και άμεση αναγνώριση από τη Ρωσία της μεταβολής τους εδαφικού καθεστώτος στα Βαλκάνια, με τρόπο που υπονοούσε χρήση βίας σε αντίθετη περίπτωση. Μόνη και εξασθενημένη από τον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του , η Ρωσία αποδέχθηκε το μοιραίο. Το γεγονός όμως θεωρήθηκε μεγάλη εθνική προσβολή και οδήγησε σε ταχύτερους ρυθμούς αναβάθμισης των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Ενισχύθηκε η εντύπωση ότι επιδίωξη της Γερμανίας ήταν να αναδειχθεί σε κυρίαρχη δύναμη της ευρωπαϊκής ηπείρου, ενώ η διεθνής κατάσταση περαιτέρω επιδεινώθηκε από την αναζωπύρωση την ίδια περίοδο της αγγλο-γερμανικής διαμάχης σχετικά με τις ναυτικές δυνάμεις των δύο χωρών. Βαρύ ήταν και το πλήγμα που υπέστη η Ευρωπαϊκή Συμφωνία από την αδυναμία σύγκλησης διεθνούς διάσκεψης και συλλογικής αντιμετώπισης της κρίσης. Νέα γαλλο-γερμανική αντιπαράθεση που ενέπλεξε σοβαρά και τη Βρετανία εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια του 1911 με αφορμή και πάλι το Μαρόκο. Η Γερμανία εκμεταλλεύτηκε τη γαλλική προσπάθεια εγκαθίδρυσης καθε-

8 48 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) στώτος προτεκτοράτου στη χώρα για να αποσπάσει ανταλλάγματα στην υποσαχάρια Αφρική. Αντέδρασε λοιπόν στις γαλλικές πρωτοβουλίες και ως αντάλλαγμα για τη συναίνεσή της απαίτησε το σύνολο του γαλλικού Κογκό. Για να ασκήσει δε πίεση έστειλε το πολεμικό πλοίο «Πάνθηρ» στο μαροκινό λιμάνι του Agadir για να προστατεύσει στην ουσία ανύπαρκτα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα. Τόσο το μέγεθος του γερμανικού αιτήματος όσο και ο τρόπος προώθησής του θορύβησαν τους Άγγλους που φοβήθηκαν ότι οι Γερμανοί επιδίωκαν να επιβάλουν τη βούλησή τους στη Γαλλία και να διασπάσουν την Entente. Τους ανησύχησε επίσης η δυνατότητα δημιουργίας γερμανικής ναυτικής βάσης στο Agadir, σε επικίνδυνα μικρή απόσταση από το Γιβραλτάρ. Υπήρξε ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ ο υπουργός Οικονομικών και ισχυρός παράγων του κυβερνώντος Κόμματος των Φιλελευθέρων Lloyd George σε δημόσια τοποθέτησή του προειδοποίησε ότι η χώρα του δεν θα ανεχόταν μια διεθνή συμφωνία που θα αγνοούσε τα συμφέροντά της, εννοώντας έναν ευρύτερο διακανονισμό που θα απομάκρυνε τη χώρα του από τη σύμμαχό της. Με διακριτικό τρόπο οι Άγγλοι άρχισαν πολεμικές προετοιμασίες και ενέτειναν συζητήσεις ανάλογου περιεχομένου με τους Γάλλους. Η κρίση εκτονώθηκε τον Νοέμβριο του 1911 με τον συνήθη συμβιβαστικό τρόπο σε θέματα αποικιακών διαφορών. Οι Γερμανοί συναίνεσαν στη δημιουργία γαλλικού προτεκτοράτου στο Μαρόκο, με αντάλλαγμα τμήμα του γαλλικού Κογκό. Η διεθνής όμως κατάσταση επιδεινώθηκε καθώς αυξήθηκε η γενικευμένη ανησυχία. Η αντίδραση των εθνικιστών στη Γαλλία έφερε στην πρωθυπουργία τον Raymond Poincaré, που υποστήριζε πως η γενιά του «δεν είχε άλλο λόγο ύπαρξης παρά την ελπίδα να ανακτηθούν οι χαμένες επαρχίες (Αλσατία και Λωρραίνη)» 5. Η υποτιθέμενη εθνική μειοδοσία αύξησε επίσης τις διαμαρτυρίες και την επιθετικότητα των Γερμανών εθνικιστών. Ο ιταλο-τουρκικός πόλεμος που ξέσπασε τον Σεπτέμβριο του 1911 έκανε ακόμη προφανέστερη την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, για να μη δυσαρεστήσουν τους δύο αντιμαχόμενους και βλάψουν έτσι τα δικά τους συμφέροντα, δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν στα αναγκαία μέτρα που θα τερμάτιζαν τη σύρραξη, καταδεικνύοντας για μία ακόμη φορά την εντεινόμενη αδυναμία τής μεταξύ τους συνεργασίας. Ο πόλεμος είχε ως στόχο την κατάκτηση από τους Ιταλούς των επαρχιών της Τρίπολης και της Κυρηναϊκής (σημερινή Λιβύη) που ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εκτός από την παρα- 5. Norman Rich, Great Power Diplomacy , McGraw-Hill, New York 1992, σ. 420.

9 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 49 χώρηση των δύο αφρικανικών επαρχιών, τον Οκτώβριο του 1912, στους νικητές Ιταλούς, τους αναγνωρίστηκε και το δικαίωμα «προσωρινής» κατοχής των Δωδεκανήσων. Ο ιταλο-τουρκικός πόλεμος ανέδειξε την αναποτελεσματικότητα της τουρκικής στρατιωτικής και διοικητικής μηχανής που η επανάσταση των Νεότουρκων δεν είχε καταφέρει να αντιμετωπίσει. Ενθάρρυνε επίσης τις εδαφικές διεκδικήσεις των βαλκανικών κρατών εις βάρος της Τουρκίας και την αίσθησή τους ότι δε θα ήταν δύσκολο να τις ικανοποιήσουν. Η χρονική συγκυρία ευνοούσε τα σχέδιά τους, με την Τουρκία εξασθενημένη όχι μόνο από την πολεμική προσπάθεια αλλά και από τις εκτεταμένες εκκαθαρίσεις Νεότουρκων αξιωματικών λόγω της πολιτικής ανατροπής, που είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν οι ένοπλες δυνάμεις πολλά έμπειρα στελέχη 6. Εν τω μεταξύ η κοινή δράση των βαλκανικών κρατών είχε προετοιμαστεί με μία σειρά από διπλωματικές και στρατιωτικές συνεννοήσεις. Στον πυρήνα τους βρισκόταν η συμφωνία μεταξύ Σερβίας και Βουλγαρίας, που συνάφθηκε τον Μάρτιο του 1912 με τη μεσολάβηση της Ρωσίας και είχε αμυντικό περιεχόμενο κατά τρίτης δύναμης που θα απειλούσε την εδαφική ακεραιότητα των Βαλκανίων. Μυστικές όμως διατάξεις όριζαν τα εδάφη που η καθεμία από τις δύο χώρες θα καταλάμβανε σε περίπτωση πολέμου με την Τουρκία. Ανάλογη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας υπογράφηκε τον Μάιο του ίδιου χρόνου μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας, που όχι ρητά αλλά χωρίς αμφιβολία στρεφόταν κατά της Τουρκίας. Και στις δύο περιπτώσεις τα εδαφικά κέρδη των συμμάχων δεν προσδιορίζονταν με ακρίβεια στη δεύτερη περίπτωση καθόλου γιατί υπήρχαν διαφωνίες μεταξύ των συμβαλλόμενων, διαφωνίες που θα μπορούσαν ακόμη και να ματαιώσουν τη σύναψη των συνθηκών. Η βαλκανική συνεργασία συμπληρώθηκε με συμβάσεις στρατιωτικής συνεργασίας και προφορικές συμφωνίες μεταξύ Ελλάδας Σερβίας, Ελλάδας Μαυροβουνίου και Βουλγαρίας Μαυροβουνίου. Η μεσολάβηση των Ρώσων επιδίωκε τη δημιουργία μετώπου που θα απέτρεπε την επέκταση της αυστριακής ισχύος στα Βαλκάνια, ενώ παρέμειναν πεπεισμένοι ότι αυτός ήταν και ο στόχος των βαλκανικών κρατών. Διαφορετικές ήταν όμως οι απόψεις των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων. Όταν Ρώσοι αξιωματούχοι έδειξαν στον Γάλλο πρωθυπουργό 6. Η εξέγερση των Αλβανών με αίτημα την αυτονομία και η ανικανότητα της οθωμανικής διοίκησης να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ήταν ακόμη μία πηγή ενθάρρυνσης των Βαλκάνιων συμμάχων. Τον Αύγουστο του 1912 είκοσι χιλιάδες εξεγερμένοι Αλβανοί κατέλαβαν τα Σκόπια, ενώ σχεδίαζαν να βαδίσουν και κατά της Θεσσαλονίκης. Η τουρκική κυβέρνηση υποχώρησε και άρχισε να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις. Βλ. Misha Glenny, The Balkans , Granta Books, London 1999, σ

10 50 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) Poincaré το κείμενο της σερβο-βουλγαρικής συνθήκης κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στην Αγία Πετρούπολη, τον Αύγουστο του 1912, αυτός αμέσως αναγνώρισε ότι η συμφωνία προετοίμαζε πολεμική αναμέτρηση. Τον ίδιο μήνα τελεσίγραφο της Βουλγαρίας προς την Τουρκία που απαιτούσε την αυτονόμηση της Μακεδονίας θορύβησε τους Αυστριακούς που ζήτησαν κοινή δράση της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας με στόχο να πεισθεί η Κωνσταντινούπολη για μεταρρυθμίσεις στη Μακεδονία και να εκλείψει έτσι μια καλή δικαιολογία για επέμβαση στην περιοχή. Το αίτημα της Αυστρίας υποστήριξε και η Ρωσία που είχε αρχίσει να φοβάται την υπέρμετρη αύξηση της ισχύος της Βουλγαρίας που θα προέκυπτε από έναν νικηφόρο βαλκανικό πόλεμο. Η αυξανόμενη ένταση στα Βαλκάνια αποτελούσε λόγο ανησυχίας για όλες τις Μεγάλες Δυνάμεις που φοβόντουσαν την εξέλιξη μιας σύρραξης εκεί σε γενικευμένο ευρωπαϊκό πόλεμο. Θεωρούνταν πολύ πιθανό ότι η αύξηση της ισχύος της Σερβίας θα προκαλούσε την παρέμβαση της Αυστρο- Ουγγαρίας 7 που με τη σειρά της θα αντιμετώπιζε την ένοπλη ρωσική αντίδραση. Η ύπαρξη των δύο αντίπαλων ευρωπαϊκών συνασπισμών και η μεταξύ τους πόλωση θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε γενίκευση της σύγκρουσης. Καμία όμως Μεγάλη Δύναμη δεν ήταν διατεθειμένη ή εν πάση περιπτώσει έτοιμη να εμπλακεί σε πόλεμο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά ούτε και θεωρούσε τη διευθέτηση διαφορών στα Βαλκάνια επαρκή λόγο για κάτι τέτοιο. Η κινητοποίηση όμως της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας δεν πτόησε τους Βαλκάνιους συμμάχους που λάμβαναν αντιφατικά μηνύματα για τη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων. Ρώσοι διπλωμάτες στις βαλκανικές πρωτεύουσες με δική τους πρωτοβουλία ενθάρρυναν μια πιο επιθετική, διεκδικητική στάση, ενώ ο ίδιος ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών είχε πει στους Βούλγαρους, τον Αύγουστο του 1912, ότι η Αυστρο-Ουγγαρία δεν επρόκειτο να παρεμβάλει «το ίδιο της το σώμα» για να σώσει την Τουρκία από την καταστροφή 8. Τέλος, ήταν τόσο έντονη η λαϊκή απαίτηση για πόλεμο με την Τουρκία, τόσο στη Σερβία όσο και στη Βουλγαρία, που αν οι κυβερνήσεις τους την αγνοούσαν κινδύνευαν να προκαλέσουν επανάσταση. Έτσι, την ημέρα που Αυστρία και Ρωσία απηύθυναν κοινή προειδοποίηση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας προς τα βαλκανικά κράτη να 7. Ο σερβικός αλυτρωτισμός, που απευθυνόταν στις σλαβικές μειονότητες της αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια, θεωρούνταν απειλή για το κύρος, την ισχύ και τη συνοχή της Αυστρο-Ουγγαρίας. 8. F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo, Routledge and Kegan Paul Ltd., New York 1972, σ. 345.

11 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 51 μη διαταράξουν την υφιστάμενη τάξη πραγμάτων (8 Οκτωβρίου 1912), το Μαυροβούνιο κήρυξε τον πόλεμο κατά της Τουρκίας σηματοδοτώντας την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων. Λίγες μέρες αργότερα τον πόλεμο κατά της Τουρκίας κήρυξαν και οι υπόλοιποι σύμμαχοι, Σερβία, Βουλγαρία και Ελλάδα. Σε αντίθεση με τις προσδοκίες των Ευρωπαίων στρατιωτικών ιθυνόντων, μέσα σε λίγες εβδομάδες οι τουρκικές δυνάμεις κατέρρευσαν προ των πολυαριθμότερων και σε πλεονεκτική στρατηγική θέση ενόπλων δυνάμεων των Βαλκάνιων συμμάχων. Η προς ανατολάς προέλαση των βουλγαρικών δυνάμεων με στόχο την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης θορύβησε τους Ρώσους, που προτιμούσαν τον έλεγχο των Δαρδανελίων θαλάσσιας διόδου με εξαιρετική σημασία για την ασφάλεια και την οικονομία τους από μια εξασθενημένη και υποχωρητική Τουρκία παρά από μια μεγάλη Βουλγαρία με Γερμανό βασιλιά 9. Οι Ρώσοι προειδοποίησαν τους Βούλγαρους ότι θα παρενέβαιναν για να αποτρέψουν την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και προσέγγισαν τους Ρουμάνους για την εξασφάλιση δικαιώματος διέλευσης σε περίπτωση πολέμου με τη Βουλγαρία. Τελικά, η αναχαίτιση της βουλγαρικής προέλασης από τους Τούρκους, μόλις 30 μίλια από την Κωνσταντινούπολη, έκανε περιττή τη ρωσική παρέμβαση. Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, η Τουρκία είχε απολέσει όλα τα ευρωπαϊκά της εδάφη με εξαίρεση μερικά φρούρια και την περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη. Εξουθενωμένη, υπέγραψε στις 3 Δεκεμβρίου ανακωχή με τη Σερβία, τη Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο 10. Με διάφορους τρόπους οι Μεγάλες Δυνάμεις διαμήνυσαν πως δεν έπρεπε να αποκλείεται η άμεση ανάμειξή τους στη βαλκανική διαμάχη, αν βλάπτονταν ζωτικά τους συμφέροντα. Στις 2 Δεκεμβρίου 1912, ο Γερμανός καγκελάριος Bethmann Hollweg δήλωσε δημόσια ότι, αν μια τρίτη δύναμη επιτίθετο κατά της Αυστρο- Ουγγαρίας, η Γερμανία θα τη βοηθούσε, έτοιμη «να πολεμήσει για τη διατήρηση της δικής μας θέσης στην Ευρώπη και για την υπεράσπιση του δικού μας μέλλοντος και της δικής μας ασφάλειας» 11. Με αφορμή αυτή τη δήλωση, ο Άγγλος υπουργός Πολέμου Lord Haldane κατέστησε σαφές στον Γερμανό πρέσβη στο Λονδίνο ότι η Βρετανία δεν θα παρέμενε απαθής αν η Αυστρία εισέβαλλε στη Σερβία ή αν διαταρασσόταν η υφιστάμενη ισορροπία 9. Από το 1887 το θρόνο της Βουλγαρίας κατείχε ο πρίγκιπας Φερδινάνδος του Sax- Cobourg, που είχε διατελέσει αξιωματικός του αυστριακού στρατού. 10. Η Ελλάδα δεν συνυπέγραψε το πρωτόκολλο ανακωχής και συνέχισε τις πολεμικές επιχειρήσεις στο μέτωπο της Ηπείρου επιδιώκοντας την κατάληψη των Ιωαννίνων, συμμετείχε όμως στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν. Βλ. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ V.R. Begrhahn, Germany and the Approach of War in 1914, St. Martin s Press, New York 1973, σ. 140.

12 52 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) ισχύος στην Ευρώπη και μία και μόνη Δύναμη επιχειρούσε να ελέγξει το σύνολο της ηπείρου 12. Τέλος, τόσο η Αυστρία όσο και η Ρωσία προχώρησαν σε επιστράτευση μέρους των ενόπλων δυνάμεών τους. Παράλληλα, όμως, ο Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Edward Grey δήλωνε στον Ρώσο ομόλογό του Sazonov ότι επιθυμία της Βρετανίας ήταν η εξομάλυνση των διαφορών μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων και μόνο σε περίπτωση γερμανικής επιθετικότητας με στόχο την εξουδετέρωση της Γαλλίας η Βρετανία θα αναλάμβανε δράση 13. Η Γαλλία ήταν διατεθειμένη να βοηθήσει τη Ρωσία σε έναν πόλεμο με αφορμή τα Βαλκάνια, αλλά θα έκανε ό,τι μπορούσε για να τον αποφύγει, συν τοις άλλοις και γιατί αμφέβαλλε για την υποστήριξη της Βρετανίας, ενώ και οι ίδιοι οι Ρώσοι σε δύο υπουργικά συμβούλια στις 3 και 18 Δεκεμβρίου είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν αρκετά ισχυροί να αντιμετωπίσουν την Αυστρο-Ουγγαρία. Απρόθυμοι να υποστηρίξουν τους Αυστριακούς σε μία σύρραξη με τη Ρωσία ήταν και οι Γερμανοί, που δεν θεωρούσαν τόσο σοβαρή την απειλή του σερβικού εθνικισμού για την Αυστρο-Ουγγαρία, και σχεδίαζαν τη δημιουργία μιας βαλκανικής ομοσπονδίας που θα περιλάμβανε και τη Σερβία και θα αποτελούσε μία έβδομη, φιλική προς αυτούς Μεγάλη Δύναμη. Κατά του πολέμου ήταν και η πλειοψηφία των ιθυνόντων της Αυστρο-Ουγγαρίας ανάμεσά τους και ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος-Ιωσήφ που θεωρούσε «τερατούργημα» έναν πόλεμο με τη Ρωσία για διάφορους λόγους, όπως οι αμφιβολίες για τη στάση της Γερμανίας και η μεγάλη οικονομική καταστροφή που ήταν πιθανόν να επιφέρει. Γενικά, φαινόταν πως οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις ήταν διατεθειμένες να εμπλακούν σε έναν γενικευμένο ευρωπαϊκό πόλεμο αν ζωτικά τους συμφέροντα απειλούνταν άμεσα, θα έκαναν όμως ό,τι μπορούσαν για να τον αποφύγουν. Στις 13 Δεκεμβρίου οι πρέσβεις των εμπόλεμων χωρών άρχισαν διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο με στόχο τη σύναψη συνθήκης ειρήνης. Για να αποφευχθούν όμως ρυθμίσεις και εμπλοκές που θα δημιουργούσαν πρόβλημα στις Μεγάλες Δυνάμεις και θα επιβάρυναν τις μεταξύ τους σχέσεις, με πρωτοβουλία του λόρδου Grey άρχισαν επίσης συναντήσεις στο Λονδίνο των εκεί πρέσβεων των Μεγάλων Δυνάμεων. Στα πλαίσια έτσι της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας θα συζητούνταν και θα ρυθμίζονταν οι διαφορές των Μεγάλων Δυνάμεων σε σχέση με το νέο εδαφικό καθεστώς στα Βαλκάνια. Η κατάσταση βέβαια που είχε προκύψει από τη μεγάλη νίκη των βαλκα- 12. Gordon Craig, Germany , Oxford University Press, New York 1978, σ R.W. Seton-Watson, Britain in Europe , Cambridge University Press, Cambridge 1938, σ. 635.

13 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 53 νικών κρατών δεν μπορούσε να αναστραφεί. Η ειρήνη όμως στην Ευρώπη θα διασφαλιζόταν με όρους και όρια που θα ικανοποιούσαν τις Μεγάλες Δυνάμεις και θα επιβάλλονταν στους εμπόλεμους. Τον λόρδο Grey στήριξε η γερμανική κυβέρνηση, που την εποχή εκείνη επιδίωκε συνεννόηση με τη Βρετανία, με απώτερο στόχο την υπονόμευση της Τριπλής Συνεννόησης (Βρετανίας, Γαλλίας, Ρωσίας). Σε σχέση με τον περιορισμό της σερβικής ισχύος, η Αυστρία αρκέστηκε σε ένα κύριο αίτημα, τη δημιουργία ανεξάρτητης Αλβανίας που, όχι μόνο θα περιόριζε την εδαφική επέκταση της Σερβίας, αλλά θα απέτρεπε και την απευθείας διέξοδό της στη θάλασσα. Οι Αλβανοί είχαν δώσει σαφή δείγματα ανεπτυγμένης εθνικής συνείδησης και είχαν πρόσφατα εξεγερθεί δύο φορές κατά της τουρκικής αρχής. Υπήρχε έτσι ισχυρή δικαιολογητική βάση για την αυστριακή άποψη, που αποδέχτηκαν και οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις. Η επιθυμία επίσης της Ρωσίας να παραμείνουν τα Στενά και η Κωνσταντινούπολη σε τουρκικά χέρια έγινε σεβαστή. Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισε η διάσκεψη των πρέσβεων αφορούσε στην πόλη της Σκόδρας (Scutari), που λόγω της εθνολογικής σύστασης του πληθυσμού της και της αυστριακής επιμονής αποφασίστηκε να συμπεριληφθεί στην Αλβανία. Σε αντάλλαγμα η Αυστρία εξαναγκάστηκε σε σοβαρές υποχωρήσεις προς το Μαυροβούνιο και τη Σερβία, συναινώντας στην προς όφελός τους προσάρτηση περιοχών με αμιγή αλβανικό πληθυσμό. Η Σκόδρα όμως βρισκόταν υπό πολιορκία και τελικά, τον Απρίλιο του 1913, καταλήφθηκε από τις δυνάμεις του Μαυροβουνίου, το οποίο αρνήθηκε να την εκκενώσει και να πειθαρχήσει στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας γιατί έβλεπε πως δεν υπήρχε σύμπτωση απόψεων μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων για ανάληψη αποτελεσματικής δράσης εναντίον του. Λύση τελικά δόθηκε με τη μονομερή κινητοποίηση των αυστριακών ενόπλων δυνάμεων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Δαλματία, που τρομοκράτησε τους Μαυροβούνιους και τους ανάγκασε να εκκενώσουν την πόλη. Η αυστριακή κίνηση ήταν τολμηρή και επικίνδυνη, καθώς μπορούσε να προκαλέσει την παρέμβαση της Σερβίας, με τη Ρωσία να ακολουθεί, είχε όμως με το μέρος της το ισχυρό επιχείρημα ότι υλοποιούσε απόφαση με την οποία είχαν συμφωνήσει όλες οι Δυνάμεις. Εν τω μεταξύ οι εχθροπραξίες επαναλήφθηκαν όταν οι Τούρκοι, τον Ιανουάριου του 1913, απέρριψαν τους προτεινόμενους όρους ειρήνης. Τα λίγα οχυρά που είχαν μείνει στα χέρια των Τούρκων παραδόθηκαν, ενώ στις 24 Μαρτίου η Αδριανούπολη καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους και Σέρβους πολιορκητές της. Σε νέα συνάντηση στο Λονδίνο μετά την υπογραφή νέας ανακωχής, τον Μάιο του 1913, οι Βαλκάνιοι διπλωμάτες φαίνονταν ανίκανοι να ξεπεράσουν τις πολλές

14 54 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) τους διαφωνίες, ώσπου ο λόρδος Grey αποφάσισε να τους συναντήσει καθέναν χωριστά για να τους πει ότι η επιλογή που είχαν ήταν είτε να υπογράψουν τη συνθήκη ειρήνης «ως αυτή είχε» είτε να φύγουν από το Λονδίνο και ότι η Αγγλία θα υποστήριζε αυτούς που θα υπέγραφαν. Η πρωτοβουλία του Grey είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα και η Συνθήκη του Λονδίνου που τερμάτιζε τον Α Βαλκανικό Πόλεμο υπογράφηκε στις 30 Μαΐου Οι Τούρκοι υποχρεώθηκαν να δεχθούν την απώλεια όλων των ευρωπαϊκών τους κτήσεων, με εξαίρεση μια μικρή έκταση γύρω από την Κωνσταντινούπολη. Η ακριβής τύχη της Αλβανίας και των νησιών του Αιγαίου, από τα οποία τα περισσότερα βρίσκονταν σε ελληνικά χέρια, θα αποφασιζόταν αργότερα από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ειρήνης ήταν η δυσαρέσκεια της Βουλγαρίας για τα περιορισμένα κέρδη της. Προηγούμενοι κατά λίγες μόνο ώρες, οι Έλληνες είχαν καταλάβει τη Θεσσαλονίκη πριν από τον βουλγαρικό στρατό, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, ακόμη και περιοχές που η σερβο-βουλγαρική συνθήκη του Μαρτίου 1912 αναγνώριζε ως βουλγαρικές, είχε καταλάβει η Σερβία με το αιτιολογικό της αποζημίωσης για εδάφη που δεν της επιτράπηκε να προσαρτήσει λόγω της δημιουργίας της ανεξάρτητης Αλβανίας. Τέλος, η Ρουμανία απαιτούσε τώρα τμήμα της Βουλγαρίας ως αντιστάθμισμα για την εδαφική επέκταση της τελευταίας. Για να εξασφαλίσουν τα πολεμικά τους κέρδη έναντι μιας εκδικητικής Βουλγαρίας, Σερβία και Ελλάδα υπέγραψαν την 1 η Ιουνίου 1913 μια συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, υποσχόμενες να υποστηρίξουν η μία την άλλη με άνδρες σε περίπτωση επίθεσης από τρίτη δύναμη. Προσδιόρισαν επίσης τα σύνορα που η κάθε χώρα θα διεκδικούσε σε περίπτωση επιτυχούς πολέμου με τη Βουλγαρία. Προσπάθειες για τον προσεταιρισμό της Ρουμανίας και της Τουρκίας δεν είχαν συγκεκριμένο αποτέλεσμα, αλλά οι δύο χώρες έδειξαν διατεθειμένες να επωφεληθούν αν η Βουλγαρία βρισκόταν σε δύσκολη θέση. Στο διπλωματικό αδιέξοδο επιχείρησε να δώσει βίαιη λύση η Βουλγαρία, στις 29 Ιουνίου 1913, με μία νυχτερινή αιφνιδιαστική επίθεση κατά των σερβικών και ελληνικών δυνάμεων στη Μακεδονία. Οι Βούλγαροι υπολόγιζαν να καταλάβουν εδάφη σε σύντομο χρονικό διάστημα και έτσι να διαπραγματευτούν από θέση ισχύος με τους πρώην συμμάχους τους όταν, όπως θεωρούσαν βέβαιο, οι Ρώσοι θα παρενέβαιναν παίρνοντας το μέρος τους προκειμένου να αποκαταστήσουν την ειρήνη. Οι εκτιμήσεις τους αυτές ήταν τελείως λανθασμένες. Τους Ρώσους ανησυχούσε η επιθυμία των Βουλγάρων να καταλάβουν τα Στενά και την Κωνσταντινούπολη κι όχι μόνο ήταν απρόθυμοι να τους βοηθήσουν, αλλά και είχαν ενθαρρύνει την προσπάθεια Ελλή-

15 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 55 νων και Σέρβων να προσελκύσουν τη Ρουμανία στην κατά της Βουλγαρίας συμμαχία τους. Σε σύντομο χρονικό διάστημα οι Βούλγαροι υπέστησαν συντριπτική ήττα. Στη σύρραξη παρενέβη και η Ρουμανία κηρύσσοντας τον πόλεμο στη Βουλγαρία, στις 10 Ιουλίου, και η Τουρκία δύο μέρες αργότερα. Ο ελληνικός στρατός προέλασε στη δυτική Θράκη μέχρι τον ποταμό Έβρο, ενώ οι Ρουμάνοι διέβησαν τον Δούναβη στις 13 Ιουλίου, προελαύνοντας σχεδόν χωρίς αντίσταση προς τη Σόφια. Στις 20 Ιουλίου οι Τούρκοι ανακατέλαβαν την Αδριανούπολη. Η κατάσταση έγινε απελπιστική για τη βουλγαρική κυβέρνηση, που ήδη από τις 7 Ιουλίου είχε ζητήσει ρωσική διαμεσολάβηση για τη σύναψη ανακωχής. Στη σύρραξη δεν παρενέβη η Αυστρο-Ουγγαρία, παρά τη χρησιμότητα της Βουλγαρίας ως αντισταθμίσματος της σερβικής ισχύος και παρά τη δήλωση του Αυστριακού υπουργού Εξωτερικών, στα τέλη Ιουνίου 1913, ότι «μια περαιτέρω υλική και ηθική ενίσχυση της Σερβίας εις βάρος της Βουλγαρίας θα ήταν απολύτως αντίθετη στα συμφέροντά μας» 14. Οι Αυστριακοί δεν παρενέβησαν φοβούμενοι τις δυσμενείς οικονομικές συνέπειες της εμπλοκής τους σε πόλεμο, αλλά και γιατί δεν είχαν την υποστήριξη της Γερμανίας. Η τελευταία δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις της με τη σύμμαχό της Ρουμανία, πράγμα που θα συνέβαινε αν υποστηριζόταν η Βουλγαρία, πόσο μάλλον καθώς ήταν γνωστό ότι οι δυνάμεις της Entente προσπαθούσαν με επιμονή να προσεταιριστούν το Βουκουρέστι. Η διατάραξη των σχέσεων με τη Ρουμανία φαινόταν να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα και για τον Αυστριακό αυτοκράτορα. Οι Γερμανοί, επιπλέον, δεν ήθελαν να ανταγωνιστούν τους Τούρκους καθώς επιδίωκαν την αναβάθμιση της επιρροής τους στην Κωνσταντινούπολη, ούτε είχαν εγκαταλείψει την ιδέα κάποιας μορφής συνεργασίας με τη Σερβία. Η σύσφιγξη των σχέσεων με την Ελλάδα, στο θρόνο της οποίας είχε ανέλθει ο Κωνσταντίνος Α, σύζυγος της αδελφής του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β, αλλά και η προσωπική αντιπάθεια του τελευταίου για τον Βούλγαρο βασιλιά, ήταν επίσης λόγοι που καθόρισαν τη γερμανική στάση. Αντίθετη σε μία δυναμική παρέμβαση ήταν και η Ιταλία, που αρνήθηκε σχετικό αίτημα της συμμάχου της Αυστρίας, αλλά και προειδοποίησε το Βερολίνο ότι δεν θα επέτρεπε στην Αυστρία να καταλάβει τη Σερβία 15. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου της 10 ης Αυγούστου 1913 η Βουλγαρία αναγνώρισε την ελληνική και σερβική κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, παραχώρησε τη Δοβρουτσά στη Ρουμανία, αλλά διατή- 14. M.S. Anderson, The Eastern Question, , MacMillan, London 1987, σ Seton-Watson, ό.π., σ. 639.

16 56 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) ρησε το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Θράκης, με τα τουρκο-βουλγαρικά σύνορα να προσεγγίζουν τη σημερινή συνοριακή γραμμή Ελλάδας Τουρκίας. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία με τη διάσκεψη των πρέσβεων παρενέβη και πάλι όταν η τύχη τής Καβάλας οδήγησε τις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη σε αδιέξοδο. Η υποστήριξη των ελληνικών θέσεων από τη Γαλλία και τη Γερμανία, που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για την άσκηση επιρροής στην Αθήνα, είχε σαν αποτέλεσμα την υπαγωγή της πόλης στην ελληνική επικράτεια 16. Εμπλοκή υπήρξε και στο ζήτημα της Αδριανούπολης που διεκδικούσε η Βουλγαρία με την υποστήριξη της Ρωσίας, σε μια προσπάθεια να μετριάσει την απογοήτευση των Βουλγάρων για τη στάση της. Και εδώ όμως η φιλοτουρκική γερμανική στάση με τη συμπαράσταση της Βρετανίας 17 είχε σαν αποτέλεσμα την οριστική απώλεια της πόλης για τους Βούλγαρους, που αποτυπώθηκε στην ξεχωριστή συνθήκη ειρήνης με την Τουρκία (Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, 29 Σεπτεμβρίου 1913). Παρά την ύπαρξη λοιπόν των δύο αντίπαλων συνασπισμών, η Ευρωπαϊκή Συμφωνία είχε λειτουργήσει αποτελεσματικά. Είχε παρέμβει, ελέγξει και διευθετήσει τη βαλκανική διένεξη με τρόπο που απέτρεψε τη δημιουργία επικίνδυνων για την ευρωπαϊκή ειρήνη αντιθέσεων μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων. Η πόλωση γύρω από τους δύο ανταγωνιστές, Ρωσία και Αυστρο- Ουγγαρία, είχε αποφευχθεί, ενώ οι ευέλικτες θέσεις των συμμετεχόντων, που διαπερνούσαν τα στεγανά των δύο αντίπαλων συνασπισμών, είχαν συμβάλει αποφασιστικά στην επιτυχημένη λειτουργία του θεσμού. Αυτό όμως είχε γίνει εφικτό γιατί η κρίση δεν αφορούσε άμεσα καμία Μεγάλη Δύναμη αλλά και κανένα ζωτικό τους συμφέρον. Επιπλέον, η γερμανο-βρετανική συνεργασία που βρισκόταν στον πυρήνα αυτής της διπλωματικής πρωτοβουλίας οφειλόταν στην επιθυμία της Γερμανίας να έρθει σε συνεννόηση με την Αγγλία με στόχο να την αποσπάσει από την Entente, σχέδιο δηλαδή που θα διευκόλυνε αντί να αποτρέψει μία ένοπλη σύρραξη της Γερμανίας με τη Γαλλία και τη Ρωσία. Η εντύπωση που η Αυστρο-Ουγγαρία αποκόμισε από την κρίση περαιτέρω αποδυνάμωσε την Ευρωπαϊκή Συμφωνία. Είχε γίνει βέβαια εφικτή η δημιουργία της ανεξάρτητης Αλβανίας που αναχαίτιζε τις σερβικές φιλοδοξίες. Ο δραστικός όμως εδαφικός περιορισμός τής νέας χώρας στα πλαίσια 16. Τη Βουλγαρία υποστήριζαν η Αυστρία και η Ρωσία. 17. Οι Άγγλοι απέφυγαν να λάβουν θέση ενάντια στα τουρκικά συμφέροντα, γιατί ανησυχούσαν για την αντίδραση των εκατομμυρίων μουσουλμάνων υπηκόων τους στις αποικίες, που θεωρούσαν το σουλτάνο-χαλίφη της Κωνσταντινούπολης θρησκευτικό τους ηγέτη.

17 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 57 των διαπραγματεύσεων στη Διάσκεψη των Πρέσβεων και η έλλειψη βούλησης των Μεγάλων Δυνάμεων για κοινή δράση με στόχο την επιβολή των αποφάσεών τους στο θέμα της Σκόδρας, έπεισαν την Αυστρο-Ουγγαρία ότι η Ευρωπαϊκή Συμφωνία δεν επαρκούσε για τη διασφάλιση των συμφερόντων της, ενώ μονομερής από μέρους της δράση είχε απτά αποτελέσματα. Ήταν επίσης γεγονός ότι τόσο η έκταση όσο και η ισχύς της Σερβίας είχαν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό, επικίνδυνο κατά τη γνώμη των Αυστριακών ιθυνόντων που πληροφορούνταν ότι οι Σέρβοι εθνικιστές προετοιμάζονταν για έναν «δεύτερο γύρο», αυτή τη φορά κατά της Αυστρο-Ουγγαρίας. Παράλληλα, η ταπείνωση της Βουλγαρίας που επισφράγισε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου υπονόμευσε το κύρος της Ρωσίας ως προστάτη και ηγέτη των σλαβικών εθνών. Ήταν ως εκ τούτου πολύ αμφίβολο αν η Αυστρο-Ουγγαρία θα έδειχνε την ίδια αυτοσυγκράτηση αντιμέτωπη με μία νέα σερβική πρόκληση ή αν η Ρωσία δεν θα έσπευδε να υποστηρίξει στρατιωτικά το αδελφό έθνος. Αμφίβολο ήταν επίσης αν και οι σύμμαχοι των δύο ανταγωνιστριών δυνάμεων θα είχαν τη δυνατότητα ή και τη βούληση να τους συγκρατήσουν. Σύντομα η αποτελεσματικότητα του ευρωπαϊκού διπλωματικού συστήματος επρόκειτο και πάλι να δοκιμαστεί, με τους ίδιους πρωταγωνιστές και στην ίδια περιοχή. Η δολοφονία του διαδόχου του Αυστρο-Ουγγρικού θρόνου στο Σεράγεβο, στις 28 Ιουνίου 1914, από Σέρβο εθνικιστή ήταν μια πρόκληση που για την κυβέρνηση στη Βιέννη αποδείκνυε πως οι μέχρι τότε προσεκτικοί διπλωματικοί ελιγμοί της είχαν αποτύχει να ελέγξουν τον σερβικό εθνικισμό. Μια ακόμη μετρημένη απάντηση θα εκλαμβανόταν ως ένδειξη αδυναμίας και δεν θα είχε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Και η Ρωσία, όμως, αν παρέμενε απαθής σε δυναμικές αυστριακές πρωτοβουλίες θα κινδύνευε με ανεπανόρθωτη βλάβη του γοήτρου της και πλήρη απώλεια της επιρροής της στα Βαλκάνια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Την κατάσταση επιδείνωνε η για πρώτη φορά απευθείας αντιπαράθεση Γερμανίας Ρωσίας στην Εγγύς Ανατολή λόγω σύγκρουσης συμφερόντων στην Τουρκία με αφορμή την αποστολή του Liman von Sanders 18, που θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τον έλεγχο των Στενών από τους Γερμανούς, αλλά και η εγκατάλειψη των προσπαθειών της Αγγλίας και της Γερμανίας για μεταξύ τους προσέγγιση. Οι Γερμανοί επίσης ανησυχούσαν για τη ραγδαία αύξηση της στρατιωτικής ισχύος της Γαλλίας και της Ρωσίας και πίστευαν πως σε λίγα χρόνια θα ήταν αναγκασμένοι να συμβιβαστούν με 18. Γερμανός στρατηγός, επικεφαλής στρατιωτικής αποστολής με αντικείμενο τον εκσυγχρονισμό του τουρκικού στρατού.

18 58 Βαλκανικά σύμμεικτα 16 ( ) έναν υποτελή ρόλο στα ευρωπαϊκά πράγματα, υπό την πίεση της στρατιωτικής υπεροχής των αντιπάλων τους. Έτσι, ένας συνδυασμός περιστάσεων, αντιλήψεων και λανθασμένων πρωτοβουλιών οδήγησε στην άρση των αναστολών εκ μέρους των Μεγάλων Δυνάμεων για τη χρήση βίας προς επίλυση των μεταξύ τους διαφορών. Το αποτέλεσμα ήταν καταστρεπτικό για την Ευρωπαϊκή Συμφωνία και το ευρωπαϊκό σύστημα κρατών: «Ο πόλεμος που ξέσπασε το 1914 σηματοδότησε το τέλος του ευρωπαϊκού συστήματος κρατών το οποίο είχε επικρατήσει κατά τα προηγούμενα 200 χρόνια. Κατά τα χρόνια του πολέμου η διπλωματία όλων των εμπολέμων χαρακτηριζόταν από την αναζήτηση της απόλυτης ασφάλειας μέσω της απόλυτης νίκης, σε αντίθεση με τη διευθέτηση των διαφορών στα πλαίσια ενός συμφωνημένου συστήματος ανεξάρτητων οντοτήτων. Με την εγκαθίδρυση των ολοκληρωτικών καθεστώτων στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη κατά τις δεκαετίες μετά το 1917, η ήπειρος διχάστηκε από θεμελιώδεις ιδεολογικές διαφορές και η διπλωματία έγινε και πάλι, όπως την εποχή των θρησκευτικών πολέμων, όχι μια μέθοδος για τη διευθέτηση των διαφορών, σύμφωνα με γενικά αποδεκτούς κανόνες, αλλά απλά ένα επιπλέον μέσο για την επιδίωξη ενός σκοπού πλήρους κυριαρχίας που ισοδυναμούσε με άρνηση οποιουδήποτε συστήματος κρατών» 19. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Albrecht-Carrie Rene, A Diplomatic History of Europe since the Congress of Vienna, Harper and Row, New York Anderson M.S., The Eastern Question, , MacMillan, London Begrhahn V.R., Germany and the Approach of War in 1914, New York, St. Martin s Press, Bridge F. R., From Sadowa to Sarajevo, New York, Routledge and Kegan Paul LtD, Bridge F.R., Bullen Roger, The Great Powers and the European States System , London, Longman, Craig Gordon, Germany , New York, Oxford University Press, Bridge F.R. Bullen Roger, The Great Powers and the European States System , Longman, London 1983, σ

19 Θεοδόσιος Καρβουναράκης 59 Craig Gordon, George Alexander, Force and Statecraft: Diplomatic Problems of Our Time, New York, Oxford University Press, Dakin Douglas, The Diplomacy of the Great Powers and the Balkan States , Balkan Studies Vol. 3 (1962), Glenny Misha, The Balkans , London, Granta Books, Jelavic Barbara, A Century of Russian Foreign Policy , New York, Lippincott, Hall Richard, The Balkan Wars , New York, Routledge, Henig Ruth, The Origins of the First World War, New York, Routledge, Kent Marian (ed.), The Great Powers and the End of the Ottoman Empire, London, Frank Cass, Langhorne Richard, The Collapse of the Concert of Europe, London, MacMillan, Rich Norman, Great Power Diplomacy , New York, McGraw-Hill, Rosos Andrew, Russia and the Balkans: Inter-Balkan Rivalries and Russian Foreign Policy , Toronto, Toronto University Press, Seton-Watson R.W., Britain in Europe , Cambridge, Cambridge University Press, Steiner Zara, Britain and the Origins of the First World War, New York, St. Martin s Press, Stuart Graham, French Foreign Policy from Fashoda to Serajevo ( ), New York, The Century Co, Taylor A.J.P., The Struggle for Mastery in Europe , New York, Oxford University Press, 1971.

20

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 4 Ο πόλεμος των τριάντα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 3 Η δεύτερη φάση και το

Διαβάστε περισσότερα

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα = η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια και στην Εγγύς Ανατολή, κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ως αποτέλεσμα της παρακμής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ )

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ε Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 4 Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ. 190 193) Το 1914 ξέσπασε στην Ευρώπη ο Α' Παγκόσµιος Πόλεµος. Η Ελλάδα, αφού οδηγήθηκε σε διχασµό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 2 Η πρώτη φάση του Α Βαλκανικού

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Προσφυγικό-Κρητικό) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α) Υπουργείο Περιθάλψεως (1917) (μον. 5) β) Προσωρινή Κυβέρνηση Κρήτης (μον. 5) γ)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 27/28/29/30

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 27/28/29/30 ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ ΑΙΤΙΑ: (συμπληρώστε τα κενά) Α/ Οικονομικά αίτια 1893: 1898: Αρχές 20 ου αι. : κάνει δύσκολη τη διάθεση των ελληνικών προϊόντων στις ξένες αγορές και περιόρισε τα εμβάσματα των Ελλήνων

Διαβάστε περισσότερα

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908, γρήγορα διαψεύστηκαν. Παρά τις επίσημες διακηρύξεις για ισότητα όλων των υπηκόων,

Διαβάστε περισσότερα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Ενότητα 5: Δημήτριος Σταματόπουλος Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 Θέμα Α1 Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α) Με τη βιομηχανική επανάσταση καθώς η κατοχή γης έπαυε προοδευτικά να είναι πηγή εξουσίας

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη

Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ιστορία Γ Γυμνασίου Ο Λόρδος Βύρων στο Μεσολόγγι Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη 1815: Παλινόρθωση 1821-1826: Ελληνική επανάσταση 1823-1827: Ευρωπαϊκή διπλωματία

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924

Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924 Γ. ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924 Με βάση τα στοιχεία που παρέχει το κεφάλαιο ΚΒ του σχολικού σας βιβλίου (σσ. 73-119) να συντάξετε έναν χρονολογικό πίνακα

Διαβάστε περισσότερα

O Μεταπολεμικός Κόσμος

O Μεταπολεμικός Κόσμος O Μεταπολεμικός Κόσμος Πολυμέρης Βόγλης Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 4) H ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Γεγονότα που οδηγούν στη ρήξη ΗΠΑ ΕΣΣΔ, αρχές 1948 Φεβρουάριος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω διεθνών συµφωνιών: α. Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878) β. Σύµφωνο Μολότοφ Ρίµπεντροπ (1939) γ. Συνθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 22 - Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων. Ιστορία Γ Γυμνασίου. Μακεδονομάχοι Το αντάρτικο σώμα του Μελά

Ενότητα 22 - Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων. Ιστορία Γ Γυμνασίου. Μακεδονομάχοι Το αντάρτικο σώμα του Μελά Ενότητα 22 - Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων Ιστορία Γ Γυμνασίου Μακεδονομάχοι Το αντάρτικο σώμα του Μελά Χρονολόγιο Τα Βαλκάνια υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Εθνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΣΤ Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΣΤ Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΣΤ Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 152 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( )

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( ) Πέμπτη, 11 Δεκέμβριος 2014 17:36 ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία (18211830) 1823: στροφή στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις»

Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις» Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις» Β. Να αντιστοιχίσετε τα γράµµατα της στήλης Α µε αυτά της στήλης 1.Επανάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων

Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων οι Σέρβοι κέρδισαν την αυτονομία τους (1812-1815) οι Έλληνες ίδρυσαν ανεξάρτητο εθνικό κράτος οι Βούλγαροι ίδρυσαν ανεξάρτητη βουλγαρική εκκλησία,

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικότερα: Ο Εδαφικός Διακανονισμός της Συνθήκης της Λωζάννης και η Νομολογία Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων. Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος

Ειδικότερα: Ο Εδαφικός Διακανονισμός της Συνθήκης της Λωζάννης και η Νομολογία Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων. Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος 1 Ο Εδαφικός Διακανονισμός της Συνθήκης της Λωζάννης και η Νομολογία Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ Η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 1)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 1) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 1) ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1.α Το Νοέμβριο του 1919 υπογράφηκε η συνθήκη του Νεϊγύ.πριν από την υπογραφή της συνθήκης) σελ 140 σχ.βιβλ. Β. Κατά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 5η: Η Ελληνική Επανάσταση ως ευρωπαϊκό γεγονός Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου

Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου Ο Όθων συνδιαλέγεται με τον έφιππο συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη που του ζητά την παραχώρηση συντάγματος Καθιέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α.

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Χρονολόγιο 1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19 Ο ΑΙΩΝΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19 Ο ΑΙΩΝΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19 Ο ΑΙΩΝΑ 09/10/2016 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΟΜΑΔΑ Α Α1.1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Εθνικά κινήματα β. Ιερή Συμμαχία

Διαβάστε περισσότερα

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!»

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!» 18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ «Σώστε με από τους φίλους μου!» Σο Ανατολικό ζήτημα, ορισμός Είναι το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 18ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Ιστορία Γενικής Παιδείας. Σαβ ΟΜΑ Α Α. Θέµα Α2

Πανελλήνιες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Ιστορία Γενικής Παιδείας. Σαβ ΟΜΑ Α Α. Θέµα Α2 Πανελλήνιες 2005 - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ιστορία Γενικής Παιδείας Σαβ. 21.5.05 ΟΜΑ Α Α Θέµα Α1 Α.1.1. Α τόµος: σελ. 126: «Αποφασιστικής σηµασίας πολιτικής ύπαρξης.» σελ. 250: «τα εθνικά κτήµατα εκποίηση.» σελ. 119:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ιστορία Κεφ. 24 ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ιστορία Κεφ. 24 ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ιστορία Κεφ. 24 ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ Αρχική αντιμετώπιση του Αγώνα Η πολιτική της Αυστρίας Η πολιτική της Ρωσίας Οι προσπάθειες του Καποδίστρια Αποτελέσματα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ο Β Παγκόσµιος πόλεµος και οι µεταπολεµικές σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας ΠΗΓΗ Το πώς έβλεπε η αλβανική

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ενότητα 5: Τουρκικός Εθνικισμός Δημήτριος Σταματόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια ( ) Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του

Ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια ( ) Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του Ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια (1904-1908) Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του είχε επεκταθεί σε όλη τη σημερινή Μακεδονία μέχρι και

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 1 ο Κεφάλαιο: Από την Αγροτική Οικονομία στην Αστικοποίηση 1821-1828 Επανάσταση 1864 Προσάρτηση Επτανήσων 1881 Προσάρτηση Άρτας και Θεσσαλίας 1896 Εξέγερση

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Β ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΣΤΕΛΛΑΝΩΝ Αβραμιώτη Κέλλυ Ανδριώτης Κωνσταντίνος Βασιλάκη Νίκη Βενιοπούλου Παναγιώτα Βλάση

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση Φύλλο Εργασίας 1. Αφού συμβουλευτείτε τη σελίδα 44 του βιβλίου σας καθώς και το χάρτη που παρατίθεται, να συμπληρώσετε την πιο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΜΑ Α Α

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Πώς αντιμετώπισαν

Διαβάστε περισσότερα

Οι στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο

Οι στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο Οι στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο Γράφει ο: Γιώργος Πήλιουρας Το ζήτημα της εισόδου μίας χώρας σε έναν πόλεμο, πόσο μάλλον σε έναν Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ιδιαίτερα ακανθώδες.

Διαβάστε περισσότερα

Το τέλος της Επανάστασης και η ελληνική ανεξαρτησία (σελ )

Το τέλος της Επανάστασης και η ελληνική ανεξαρτησία (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Γ Ενότητα «Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)» 1 Κεφάλαιο 18 Το τέλος της Επανάστασης και η ελληνική ανεξαρτησία (σελ. 142 145) Μετά τη Ναυµαχία του Ναυαρίνου, οι διπλωµατικές ενέργειες για

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 4η: Φιλική Εταιρεία Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Ναπολέοντα ( ) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815)

Η εποχή του Ναπολέοντα ( ) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) Η εποχή του Ναπολέοντα (1799 1815) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) 1799 1804: Πρώτος Ύπατος «ένας ισχυρός λαϊκός ηγέτης που δεν ήταν βασιλιάς» Ο Ναπολέων «σώζει» το Διευθυντήριο Μάρτιος 1797: οι πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

Το κίνηµα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου

Το κίνηµα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου Το κίνηµα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου Το κίνηµα στο Γουδί -1909 Τον Αύγουστο του 1909 αξιωµατικοί του στρατού, συγκεντρώθηκαν στο Γουδί της Αθήνας και κήρυξαν επανάσταση εναντίον του βασιλιά Γεωργίου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8. Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ )

Κεφάλαιο 8. Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ενότητα Ε - «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 8 Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ. 208 211) Μετά την αποτυχία των Ιταλών να καταλάβουν την Ελλάδα, έσπευσαν να τους

Διαβάστε περισσότερα

Μικρασιατική καταστροφή

Μικρασιατική καταστροφή Μικρασιατική καταστροφή Η εκστρατεία στη Μ. Ασία Μετά τη λήξη του Α Παγκοσμίου πολέμου οι νικήτριες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ξεκίνησαν εργασίες με σκοπό τη διανομή των εδαφών. Η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. Δυναμικές προσαρτήσεις της Γερμανίας από το 1936 μέχρι το 1939:.................. 2. Η Στάση των συμμάχων απέναντι στο γερμανικό επεκτατισμό: πολιτική του κατευνασμού

Διαβάστε περισσότερα

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794)

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Το πλαίσιο 18 ος αιώνας, Γαλλία: Παλαιό Καθεστώς, δηλ. 3 θεσμοθετημένες τάξεις: Κλήρος (0,5%) Ευγενείς (1,5%) Υπόλοιποι, δηλ. αστοί, αγρότες εργάτες (98%) Κριτήρια ένταξης:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΒ Η ΕΛΛΑ Α ΑΠΟ ΤΟ 1914 ΩΣ ΤΟ 1924: η κρίση των πολιτικών θεσµών και η διάλυση του οράµατος της Μεγάλης Ιδέας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΒ Η ΕΛΛΑ Α ΑΠΟ ΤΟ 1914 ΩΣ ΤΟ 1924: η κρίση των πολιτικών θεσµών και η διάλυση του οράµατος της Μεγάλης Ιδέας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΒ Η ΕΛΛΑ Α ΑΠΟ ΤΟ 1914 ΩΣ ΤΟ 1924: η κρίση των πολιτικών θεσµών και η διάλυση του οράµατος της Μεγάλης Ιδέας 66 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. Κεφάλαιο Πρώτο Από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο έως την παραχώρηση της Κύπρου στους Βρετανούς Πρώτο τµήµα: Η κυριαρχία των υτικών

Περιεχόµενα. Κεφάλαιο Πρώτο Από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο έως την παραχώρηση της Κύπρου στους Βρετανούς Πρώτο τµήµα: Η κυριαρχία των υτικών Περιεχόµενα Εισαγωγή...15 Κεφάλαιο Πρώτο Από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο έως την παραχώρηση της Κύπρου στους Βρετανούς Πρώτο τµήµα: Η κυριαρχία των υτικών 1. Η κατάκτηση της Κύπρου από τον Ριχάρδο τον

Διαβάστε περισσότερα

1ο Σχέδιο. δεδοµένων της Β και Γ στήλης, που αντιστοιχούν στα δεδοµένα της Α στήλης. A. Βασικοί όροι των συνθηκών Β. Συνθήκες Γ.

1ο Σχέδιο. δεδοµένων της Β και Γ στήλης, που αντιστοιχούν στα δεδοµένα της Α στήλης. A. Βασικοί όροι των συνθηκών Β. Συνθήκες Γ. . ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924 (επαναληπτικό) ιάρκεια: 1 διδακτική ώρα Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ι. Να συµπληρώσετε, στα κενά της Α στήλης,

Διαβάστε περισσότερα

19 ος αιώνας Διάρκεια επανάστασης του 1821 : μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα

19 ος αιώνας Διάρκεια επανάστασης του 1821 : μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Μεταναστεύσεις 19 ος αιώνας Διάρκεια επανάστασης του 1821 : μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα των μεταναστευτικών ρευμάτων : Μικρά Ασία Ελλαδικός ηπειρωτικός

Διαβάστε περισσότερα

Η μετάκληση του Βενιζέλου στην Αθήνα και οι επιπτώσεις στο Κρητικό Ζήτημα

Η μετάκληση του Βενιζέλου στην Αθήνα και οι επιπτώσεις στο Κρητικό Ζήτημα Η μετάκληση του Βενιζέλου στην Αθήνα και οι επιπτώσεις στο Κρητικό Ζήτημα Λίγους μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας της Κρητικής Κυβέρνησης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που έλεγχε τα ελληνικά πολιτικά

Διαβάστε περισσότερα

A8-0375/22. Luke Ming Flanagan, Paloma López Bermejo, Marina Albiol Guzmán, Ángela Vallina εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL

A8-0375/22. Luke Ming Flanagan, Paloma López Bermejo, Marina Albiol Guzmán, Ángela Vallina εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL 5.12.2018 A8-0375/22 22 Luke Ming Flanagan, Paloma López Bermejo, Marina Albiol Guzmán, Ángela Vallina Αιτιολογική αναφορά 10 έχοντας υπόψη το έγγραφο προβληματισμού σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης

Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης 1. α) Πότε εµφανίστηκαν τα αλβανικά φύλα στη Βόρεια Ήπειρο, σε ποιες οµάδες διακρίνονται και ποια τα χαρακτηριστικά τους; β) Πώς θα χαρακτηρίζατε, κάτω απ αυτές τις συνθήκες,

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Γυμνάσιο Μελισσίων Σχολικό έτος: Τμήμα: Γ 2 Μάθημα: Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Επιμέλεια παρουσίασης: Μαμίτσα Μαρία, Μάστορα Βεατρίκη

2 ο Γυμνάσιο Μελισσίων Σχολικό έτος: Τμήμα: Γ 2 Μάθημα: Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Επιμέλεια παρουσίασης: Μαμίτσα Μαρία, Μάστορα Βεατρίκη 2 ο Γυμνάσιο Μελισσίων Σχολικό έτος: 2017-2018 Τμήμα: Γ 2 Μάθημα: Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Επιμέλεια παρουσίασης: Μαμίτσα Μαρία, Μάστορα Βεατρίκη Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ευ. Δανίκα Γεννήθηκε στην Κέρκυρα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΕΝΑ «ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ» ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ «Το ευρωπαϊκό big-bang, η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 11η: Βαλκανικοί Πόλεμοι Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ανάπτυξη του εργατικού κινήματος) εργατικής ιδεολογίας στη χώρα.» προσφύγων στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη».

ανάπτυξη του εργατικού κινήματος) εργατικής ιδεολογίας στη χώρα.» προσφύγων στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη». Α1. α. Σχολικό βιβλίο σελίδα 77: «Οι επαναστάτες προκήρυξαν όπως ονομάστηκαν.» και «Οι Ορεινοί απαρτίστηκαν και των πλοιοκτητών.» β. Σχολικό βιβλίο σελίδα 46: «Η κατάσταση αυτή (=η αργή ανάπτυξη του εργατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Α. Ερωτήσεις σύντομης απάντησης 1. Το αγροτικό ζήτημα

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγγλία και οι αποικίες της στην Αμερική.

Η Αγγλία και οι αποικίες της στην Αμερική. Η Αγγλία και οι αποικίες της στην Αμερική. Κατά το 18 ο αιώνα η Αγγλία κατείχε δεκατρείς αποικίες στην Αμερική. Οι αποικίες αυτές παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές που οφείλονταν: - Στη διαφορετική προέλευση

Διαβάστε περισσότερα

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας είναι η συνέχεια στόχων και στρατηγικών επιλογών στη βάση των πολιτικών αντιλήψεων

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0375/16. Τροπολογία. Fabio Massimo Castaldo, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0375/16. Τροπολογία. Fabio Massimo Castaldo, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD 5.12.2018 A8-0375/16 16 Fabio Massimo Castaldo, Rolandas Paksas Παράγραφος 7 7. τονίζει ότι συνεχίζεται η ρωσική κατοχή της Ουκρανίας, ότι οι συμφωνίες του Μινσκ - χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να υπάρξει

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ VLADIMIR CHIZHOV

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ VLADIMIR CHIZHOV THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ VLADIMIR CHIZHOV Ambassador extraordinary and plenipotentiary, permanent representative of the Russian Federation to the European Union TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Παρασκευή, 07 Νοέμβριος :24 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 07 Νοέμβριος :28

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Παρασκευή, 07 Νοέμβριος :24 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 07 Νοέμβριος :28 Η αποτυχία της διάσκεψης της Κωνσταντινούπολης και η άρνηση της Πύλης να αποδεχθεί το Πρωτόκολλο του Βερολίνου χειροτέρεψαν την κατάσταση και μαζί με τις τουρκικές βιαιότητες εις βάρος των Βουλγάρων έδωσαν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΟΛΙΝΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΑΝΑΤΟΥ

ΚΑΡΟΛΙΝΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΑΝΑΤΟΥ Συνοπτική παρουσίαση των πολιτικών και διπλωματικών εξελίξεων που προηγήθηκαν των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913). Πώς το αποτέλεσμα αυτών των Πολέμων άλλαξε τη γεωγραφική έκταση και την πληθυσμιακή σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

Η στρατηγική πολύ μικρής κρατικής δύναμης: η περίπτωση της Κύπρου Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν

Η στρατηγική πολύ μικρής κρατικής δύναμης: η περίπτωση της Κύπρου Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν Η στρατηγική πολύ μικρής κρατικής δύναμης: η περίπτωση της Κύπρου Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν μεσαίες, μικρές ή και πολύ μικρές δυνάμεις. Παρόλο που η

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ )

Κεφάλαιο 1. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 1 Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ. 178 181) Μετά την ήττα στον πόλεµο µε την Τουρκία, το 1897, το ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Οικονομία 19 ος -20 ος αιώνας)

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Οικονομία 19 ος -20 ος αιώνας) Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Οικονομία 19 ος -20 ος αιώνας) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α) Εθνικές γαίες (μον. 5) β) Κλήριγκ (μον. 5) γ) Βενιζελισμός (μον. 5)

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική, Πόλεμος, Στρατηγική

Πολιτική, Πόλεμος, Στρατηγική ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11: Από την Παλινόρθωση στον Αποικισμό Γιώργος Μαργαρίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Φάσμα. προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. Πόλεμοι λιγότερο φονικοί, βία παντού

Φάσμα. προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. Πόλεμοι λιγότερο φονικοί, βία παντού σύγχρονο Φάσμα προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. μαθητικό φροντιστήριο 25ης Μαρτίου 111 - ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - 210 50 20 990-210 50 27 990 25ης Μαρτίου 74 - ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - 210 50 50 658-210 50 60 845 Γραβιάς 85 -

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ Α

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α Α.1.1. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ Α α. Ιδρύθηκε το 1921 στα πλαίσια της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης, με σκοπό να βοηθήσει όσους Έλληνες πρόσφυγες

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδικές εξετάσεις Ιστορία Γενικής Παιδείας

Πανελλαδικές εξετάσεις Ιστορία Γενικής Παιδείας Πανελλαδικές εξετάσεις 2017 Ιστορία Γενικής Παιδείας Ομάδα πρώτη Θέμα Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων: α) Ελληνοσερβική Συμμαχία β) Συμφωνία της Καζέρτας γ) Συμβούλιο της Ευρώπης Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

. ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

. ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ . ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο ΣΧΕ ΙΟ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 4 Η πορεία προς τον πόλεµο ΘΕΜΑ 1ο Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2012

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2012 ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1 Ορισμοί : Ανώτατο Συμβούλιο: σελ 160 σχολικού βιβλίου «η προσωρινή...αποκατασταθεί» Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης (1905) : σελ 213 σχολικού βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ ΘΕΜΑ Α1 ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2008 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Α1.1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Στη Στ τάξη δουλεύουμε ομαδικά και μαθαίνουμε για το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Σελίδα 1 από 13

Στη Στ τάξη δουλεύουμε ομαδικά και μαθαίνουμε για το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Σελίδα 1 από 13 Σελίδα 1 από 13 Εισαγωγικό σημείωμα Στο πλαίσιο των αρχών που διέπουν την ομαδο-συνεργατική προσέγγιση της διδασκαλίας, την εφαρμογή της οποίας ενθαρρύνει και ενισχύει από καιρό η Σχολή Μωραΐτη, αλλά και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ( )

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ( ) ΟΡΙΣΜΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930) 1. Κουτσοβλαχικό ζήτημα : Το 1906 Έλληνες κάτοικοι της Ρουμανίας απελάθηκαν, λόγω της έξαρσης που γνώριζε την ίδια εποχή το Κουτσοβλαχικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΚΑΙ ΤΗΣ Π.Ο.Π. Ο.Τ.Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Θ. ΜΠΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Π.Ο.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι Εσωτερική κρίση εξωτερικοί κίνδυνοι 1054-10811081 Στο σημερινό μάθημα θα δούμε: 1. τα εσωτερικά προβλήματα 2. τους εξωτερικούς κινδύνους 3. κυρίως τη μάχη στο Ματζικέρτ και τις συνέπειές της Ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΜΑ Α Α

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 21 ΜΑΪΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑ Α Α Α.1.1 Να χαρακτηρίσετε τις

Διαβάστε περισσότερα

γ. Από το 1827 έως το 1908

γ. Από το 1827 έως το 1908 Γαλλίας και της Ρωσίας για την πραγματοποίηση των σχεδίων του. Όσο για τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, δεν έχαναν ευκαιρία να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη αλλά και τη δουλοπρέπεια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. μέθοδο διακανονισμού που κυριάρχησε προοδευτικά στο εξωτερικό εμπόριο από το

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. μέθοδο διακανονισμού που κυριάρχησε προοδευτικά στο εξωτερικό εμπόριο από το ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή, 1 Νοεμβρίου 2015 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Σχολικό Βιβλίο, σελ. 48 «Στην περίοδο 1910-1922, των παραγωγικών δυνάμεων του έθνους.» β. Σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Α. Η βυζαντινή διπλωματία Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Μέθοδοι της βυζαντινής διπλωματίας: Ευκαιριακές αποστολές πρέσβεων Χορηγίες ( χρήματα ή δώρα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑ Α Α Α.1.1. Ποιο ήταν το περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α) Απάντηση σελ. 93 σχολ. βιβλίου : «Το κόμμα των Αντιβενιζελικών.» β) Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. Γέννηση του Ρωσικού κράτους 4 Αυτοκρατορίες 4 κρίσεις

Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. Γέννηση του Ρωσικού κράτους 4 Αυτοκρατορίες 4 κρίσεις ΗΜ: Παρασκευή ΩΡΕΣ:11.15-14. Αίθουσα 339 Πρώτο μάθημα 28.2.2014 Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Παρουσίαση του Σχεδιαγράμματος του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ξέφυγε η Τουρκία: Ζητά με ΝΟΤΑΜ αποστρατικοποίηση της Κάσου

Ξέφυγε η Τουρκία: Ζητά με ΝΟΤΑΜ αποστρατικοποίηση της Κάσου Παραλήρημα άνευ προηγουμένου από τους Τούρκους Μετά τις προκλητικές δηλώσεις Τσαβούσογλου ότι τα Ίμια είναι τουρκικά, βάζουν στο στόχαστρο και τα Δωδεκάνησα Στήνουν «θερμό» επεισόδιο στο Αιγαίο Ανησυχία

Διαβάστε περισσότερα

3. Μιχαήλ Η' και Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγοι. α. Η εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου

3. Μιχαήλ Η' και Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγοι. α. Η εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου 3. Μιχαήλ Η' και Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγοι α. Η εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου Στόχοι: Ο Μιχαήλ Η' (1261-1282) έπρεπε: να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα των Λατίνων και να αποκαταστήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α) Απάντηση σελ. 66-67 σχολ. βιβλίου : «Και οι της χώρας.» β) Απάντηση σελ. 107-108 σχολ. βιβλίου : «Η Ελλάδα αυτό αποτέλεσμα.»

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματική Ιστορία Ενότητα 3η:

Διπλωματική Ιστορία Ενότητα 3η: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3η: Η άνοδος της Γερμανίας και ο αγγλογερμανικός ανταγωνισμός Ιωάννης Στεφανίδης, Καθηγητής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Απάντηση σελ. 77 σχολικού βιβλίου: Μέσα στην Εθνοσυνέλευση του 1862 1864 σχηματίστηκε η πολιτική παράταξη των Εκλεκτικών που είχε μικρότερη απήχηση. «Οι Εκλεκτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Δημοκρατική Συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Δημοκρατική Συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Αθήνα 19/2/2016 Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε 1. Το "μεταναστευτικό-προσφυγικό" είναι ένα μείζον και κρίσιμο Ευρωπαϊκό και Διεθνές πρόβλημα γιατί γεννήθηκε, κλιμακώνεται και κορυφώνεται σε συνδυασμό με γεωπολιτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913"

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913 ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Οι συνθήκες Βουκουρεστίου-

Διαβάστε περισσότερα

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών»

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών» ΟΜΙΛΙΑ Βουλευτή β Αθηνών, πρώην Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη Στο συνέδριο του ΚΕΠΠ με θέμα: «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών» Κυρίες

Διαβάστε περισσότερα

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης 09/02/2019 Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης / Επικαιρότητα «Καλή επίσκεψη που έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ένα πολύ επιτυχημένο «success story» και για τις δύο πλευρές» χαρακτηρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Δοκιμίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» σχολικού έτους

ΙΕ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Δοκιμίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» σχολικού έτους ΙΕ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Δοκιμίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» σχολικού έτους 2016-2017 ΔΟΚΙΜΙΟ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΒΛΑΧΟΥ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ ΤΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΜΑ: «Η Συνθήκη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2011 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2011 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2011 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόµενο των ακόλουθων όρων: α. Εξαρχία β. Σοβιέτ γ. όγµα Τρούµαν Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α2 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Από τα πολύ παλιά χρόνια η Ευρώπη αποτέλεσε το κέντρο, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν διάφοροι πολιτισμοί. Πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισμός θεωρείται ο ελληνικός. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε ο ρωμαϊκός, για να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1. α. Ορεινοί: Οι επαναστάτες του 1862 προκήρυξαν εκλογές αντιπροσώπων για Εθνοσυνέλευση, η οποία θα ψήφιζε νέο σύνταγμα. Οι εκλογές έγιναν το Νοέμβριο του 1862. Η πλειονότητα

Διαβάστε περισσότερα