Κεφάλαιο 21 Λιπίδια Λιπαρά οξέα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 21 Λιπίδια Λιπαρά οξέα"

Transcript

1 Κεφάλαιο 21 Λιπίδια Σύνοψη Τα λιπίδια είναι κατηγορία οργανικών ενώσεων που έχουν κοινό χαρακτηριστικό ότι δεν διαλύονται στο νερό αλλά διαλύονται σε οργανικούς διαλύτες με μικρή πολικότητα. Οι χημικές δομές των ενώσεων που ανήκουν στα λιπίδια διαφέρουν σημαντικά. Οι κυριότερες κατηγορίες λιπιδίων που μελετώνται στο κεφάλαιο αυτό, είναι τα τριγλυκερίδια, τα φωσφολιπίδια, τα σφιγγογλυκολιπίδια και οι στερόλες. Με εξαίρεση τις στερόλες, στον σχηματισμό των υπόλοιπων λιπιδίων συμμετέχουν λιπαρά οξέα, τα οποία είναι καρβοξυλικά οξεά με γραμμική ανθρακική αλυσίδα η οποία έχει και ζυγό αριθμό ατόμων άνθρακα. Προαπαιτούμενη γνώση Καρβοξυλικά οξέα (Κεφάλαιο 18), Εστέρες καρβοξυλικών οξέων (Παράγραφος 18.5),Υδρόλυση εστέρων (Παράγραφος ), Διπλός ομοιοπολικός δεσμός (Παράγραφος ), Cis-trans ισομέρεια διπλού δεσμού (Παράγραφος 14.3). Τα λιπίδια είναι κατηγορία οργανικών ενώσεων των ζωικών και φυτικών οργανισμών που έχουν κοινό χαρακτηριστικό ότι είναι αδιάλυτα στο νερό αλλά διαλύονται σε οργανικούς διαλύτες με μικρή πολικότητα, όπως ο διαιθυλαιθέρας. Τα λιπίδια παραλαμβάνονται από φυτικές ή ζωικές πρώτες ύλες με εκχύλιση με αιθέρα. Αντίθετα με τους υδατάνθρακες, που όλοι έχουν παρόμοια δομή, στα λιπίδια περιλαμβάνονται ενώσεις με τελείως διαφορετική δομή. Οι οργανισμοί χρησιμοποιούν τα λιπίδια ως: Αποθήκες ενέργειας: Οι οργανισμοί αποθηκεύουν υδατάνθρακες, γλυκογόνο ή άμυλο (παράγραφος 20.4), που είναι πηγή γρήγορης πρόσβασης για παραγωγή ενέργειας, όμως η αποθήκευση λιπιδίων (τριγλυκερίδια) είναι πιο σημαντική, διότι δίνει πολύ μεγαλύτερο ποσό ενέργειας από τους υδατάνθρακες. Δομικά υλικά: Από λιπίδια (φωσφολιπίδια, χοληστερόλη) σχηματίζεται η διπλοστοιβάδα της κυτταρικής μεμβράνης. Διαβιβαστές μηνυμάτων: Oι στεροειδείς ορμόνες είναι λιπίδια που χρησιμοποιούν οι οργανισμοί για διαβίβαση μηνυμάτων. Τα λιπίδια περιλαμβάνουν πολλές κατηγορίες ενώσεων, όμως θα μελετηθούν οι βασικότερες που είναι τα τριγλυκερίδια, φωσφολιπίδια, σφιγγογλυκολιπίδια και στεροειδή. Πριν τη μελέτη των λιπιδίων θα περιγραφούν τα λιπαρά οξέα που είναι τα δομικά μόρια για να συντεθούν τα περισσότερα από αυτά Λιπαρά οξέα Τα λιπαρά οξέα είναι γραμμικά αλειφατικά καρβοξυλικά οξέα που βιοσυνθέτουν οι οργανισμοί. Πάντα έχουν ζυγό αριθμό ατόμων άνθρακα και αυτό οφείλεται στον μηχανισμό βιοσύνθεσής τους που περιγράφεται στην παράγραφο Τα λιπαρά οξέα έχουν από 12 έως 20 άτομα άνθρακα. Διακρίνονται σε κορεσμένα (Πίνακας 21.1) και σε ακόρεστα λιπαρά οξέα (Πινακας 21.2) που περιέχουν έναν ή περισσότερους διπλούς δεσμούς κυρίως με cis και σπάνια με trans γεωμετρία (παράγραφος 14.3). Όνομα Κωδικοποίηση (αριθμός C: αριθμός διπλών δεσμών) Συντακτικός τύπος Λαουρικό οξύ 12:0 CH 3 ) 10 COOH 44 Μυριστικό οξύ 14:0 CH 3 ) 12 COOH 58 Παλμιτικό οξύ 16:0 CH 3 ) 14 COOH 63 Στεατικό οξύ 18:0 CH 3 ) 16 COOH 69 Αραχιδικό οξύ 20:0 CH 3 ) 18 COOH 77 Πίνακας 21.1 Κορεσμένα λιπαρά οξέα Σημείο Τήξεως ( C)

2 Όνομα Κωδικοποίηση (αριθμός C: αριθμός διπλών δεσμών) Συντακτικός τύπος Παλμιτολεϊκό οξύ 16:1 Δ 9 CH 3 ) 5 CH=CH ) 7 COOH 1 Ελαϊκό οξύ 18:1 Δ 9 CH 3 ) 7 CH=CH ) 7 COOH 13 Λινελαϊκό οξύ 18:2 Δ 9,12 CH 3 ) 4 (CH=CHCH 2 ) 2 ) 6 COOH -5 Λινολενικό οξύ 18:3 Δ 9,12,15 CH 3 CH=CH) 3 ) 7 COOH -11 Αραχιδονικό οξύ 20:4 Δ 5,8,11,14 CH 3 (CH 3 ) 3 CH=CH) 4 ) 3 COOH -49 Πίνακας 21.2 Ακόρεστα λιπαρά οξέα Σημείο Τήξεως ( C) Τα λιπαρά οξέα πολλές φορές αναφέρονται με κωδικοποίηση που δείχνει τον αριθμό των ατόμων άνθρακα και των διπλών δεσμών. Το παλμιτικό οξύ (Πίνακας 21.1) αναφέρεται ως 18:0 λιπαρό οξύ που σημαίνει ότι έχει 18 άτομα C και κανέναν διπλό δεσμό C=C, ενώ το ελαϊκό οξύ (Πίνακας 21.2) ως 18:1 που σημαίνει ότι έχει 18 άτομα C και έναν διπλό δεσμό C=C. Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα που έχουν έναν διπλό δεσμό χαρακτηρίζονται μονοακόρεστα, ενώ όσα έχουν δύο ή περισσότερους διπλούς δεσμούς πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Για να δηλωθεί η θέση των διπλού δεσμού χρησιμοποιείται η ένδειξη Δ με έναν αριθμό που δηλώνει τη θέση του διπλού δεσμού. Το ελαϊκό οξύ (Πίνακας 21.2) έχει διπλό δεσμό στη θέση 9 και η θέση του δηλώνεται ως Δ 9. Η πλήρης κωδικοποίηση του ελαϊκού οξέος είναι 18:1 Δ 9. Ομοίως το αραχιδονικό οξύ που έχει τέσσερις διπλούς δεσμούς κωδικοποιείται ως 20:4 Δ 5,8,11,14. Εναλλακτικός τρόπος για να δηλωθεί η θέση του διπλού δεσμού στα ακόρεστα λιπαρά οξέα είναι η χρήση του όρου ωμέγα «ω». Αυτός δηλώνει τη θέση του διπλού δεσμού αρχίζοντας την αρίθμηση της ανθρακικής αλυσίδας, όχι από το COOH, αλλά από το άκρο της που έχει μεθυλο-ομάδα (CH 3 ). Το λινολενικό οξύ χαρακτηρίζεται ως ω-3 και το λινελαϊκό οξύ χαρακτηρίζεται ω-6 λιπαρό οξύ. Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα έχουν μεγάλη διατροφική αξία, διότι δεν μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός. Τα λιπαρά οξέα είναι αδιάλυτα στο νερό λόγω της μεγάλης υδρόφοβης ανθρακικής αλυσίδας τους. Οι φυσικές ιδιότητες των λιπαρών οξέων εξαρτώνται από το μέγεθος της ανθρακικής αλυσίδας και από τον βαθμό ακορεστότητας. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 21.1, όσο αυξάνεται το μέγεθος της ανθρακικής αλυσίδας, τόσο αυξάνεται το σημείο τήξεως. Επίσης μειώνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός των διπλών δεσμών. Συγκρίνοντας τα λιπαρά οξέα στεατικό οξύ, ελαϊκό οξύ, λινελαϊκό οξύ και λινολενικό οξύ που έχουν 18 άτομα άνθρακα (Πίνακες 21.1 και 21.2), το κορεσμένο στεατικό οξύ έχει πολύ υψηλότερο σημείο τήξεως από τα υπόλοιπα τρία ακόρεστα λιπαρά οξέα. Από τα ακόρεστα λιπαρά οξέα το μικρότερο σημείο τήξεως έχει το λινολενικό οξύ που έχει τους περισσότερους διπλούς δεσμούς. Αυτό συμβαίνει, διότι στα κορεσμένα λιπαρά οξέα η ανθρακική αλυσίδα έχει ευθύγραμμη γεωμετρία που ευνοεί την ανάπτυξη ισχυρότερων διαμοριακών δυνάμεων, επειδή τα μόρια μπορούν να προσεγγίσουν το ένα στο άλλο. Αυτό δεν συμβαίνει στα ακόρεστα λιπαρά οξέα, διότι, λόγω του cis διπλού δεσμού υιοθετούν κεκλιμένη δομή

3 Μικρό ποσοστό των λιπαρών οξέων βρίσκεται ελεύθερο. Το μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι δεσμευμένο με άλλα μόρια για να σχηματιστούν τα τριγλυκερίδια, τα φωσφολιπίδια και τα σφιγγογλυκολιπίδια Τριγλυκερίδια Τα τριγλυκερίδια είναι τριεστέρες της γλυκερόλης με λιπαρά οξέα. Η γλυκερόλη είναι αλκοόλη που έχει τρεις υδροξυλομάδες (ΟΗ). Αντιδρά με τρία μόρια λιπαρού οξέος, κάθε λιπαρό οξύ σχηματίζει εστέρα με ένα υδροξύλιο (ΟΗ) της γλυκερόλης. Τα τριγλυκερίδια που συντίθενται από το ίδιο λιπαρό οξύ ονομάζονται απλά τριγλυκερίδια, ενώ όσα συντίθενται από δύο ή τρία διαφορετικά λιπαρά οξέα ονομάζονται μικτά τριγλυκερίδια

4 Στη φύση είναι σπάνια τα απλά τριγλυκερίδια, συνήθως τα λίπη και τα έλαια περιέχουν μικτά τριγλυκερίδια. Οι φυσικές ιδιότητες των τριγλυκεριδίων εξαρτώνται από το είδος των λιπαρών οξέων που περιέχουν. Υπενθυμίζεται ότι τα ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν μικρότερα σημεία τήξεως από τα κορεσμένα (παράγραφος 21.1). Αυτά που συντίθενται από ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν μικρότερα σημεία τήξεως, ενώ όσα συντίθενται από κορεσμένα λιπαρά οξέα έχουν υψηλότερα σημεία τήξεως. Λίπη και έλαια Τα λίπη και τα έλαια είναι μίγματα τριγλυκεριδίων. Η σύσταση των λιπών και των ελαίων δεν είναι καθορισμένη καθώς είναι μίγματα διαφόρων τριγλυκεριδίων. Τα λίπη είναι στερεά ή ημιστερεά σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, ενώ τα έλαια είναι υγρά. Η διαφορά οφείλεται στα τριγλυκερίδια που περιέχουν. Τα λίπη αποτελούνται από τριγλυκερίδια που συντίθενται από κορεσμένα λιπαρά οξέα, ενώ τα έλαια από ακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα λίπη είναι συνήθως ζωικής προέλευσης, ενώ τα έλαια φυτικής Υδρογόνωση ελαίων Στην παράγραφο περιγράφηκε ότι υδρογόνο προστίθεται στον διπλό δεσμό C=C και μετατρέπεται σε απλό δεσμό. Έτσι στα ακόρεστα τρυγλυκερίδια, (δηλαδή αυτά που συντίθενται από ακόρεστα λιπαρά οξέα) προστίθεται αέριο Η 2 παρουσία καταλύτη και μετατρέπονται σε κορεσμένα. Η υδρογόνωση των ελαίων εφαρμόζεται στη βιομηχανία τροφίμων. Με την υδρογόνωση ένα φυτικό έλαιο (μίγμα ακόρεστων τριγλυκερίδιων), που είναι υγρό, στερεοποιείται και αποκτά υφή (στερεοποιείται) ζωικού λίπους (μίγμα κορεσμένων τριγλυκερίδιων). Αυτό συμβαίνει διότι τα κορεσμένα λιπαρά οξέα που παράγονται με την υδρογόνωση έχουν υψηλότερα σημεία τήξεως από τα ακόρεστα. Αν χρησιμοποιηθεί μικρότερη ποσότητα από αυτή που απαιτείται για να υδρογονωθούν όλοι οι διπλοί δεσμοί, τότε σχηματίζεται μερικώς υδρογονωμένο έλαιο. Η μαργαρίνη είναι μερικώς υδρογονωμένο έλαιο που παράγεται με τη μερική υδρογόνωση φθηνών ελαίων όπως το καλαμποκέλαιο Υδρόλυση τριγλυκεριδίων Στην παράγραφο περιγράφηκε ότι εστέρες υδρολύονται από διαλύματα βάσεων (βασική υδρόλυση) και δίνουν αλκοόλη και άλας του καρβοξυλικού οξέος με τη βάση. Το ίδιο συμβαίνει και με τα τριγλυκερίδια που είναι τριεστέρες. Υδρόλυση με διάλυμα βάσης (ΝαΟΗ) οδηγεί στον σχηματισμό γλυκερόλης και τριών μορίων άλατος λιπαρού οξέος. Το άλας του λιπαρού οξέος κατιόντος Να + ή Κ + είναι οι σάπωνες. Η αντίδραση χρησιμοποιείται από τα αρχαία χρόνια για παρασκευή σαπώνων. Ως πηγή τριγλυκεριδίων

5 χρησιμοποιούνται ζωικά λίπη ή φυτικά έλαια. Το χαρακτηριστικό των αλάτων των λιπαρών οξέων είναι ότι αποτελούνται από ένα υδρόφιλο τμήμα που είναι το καρβοξυλικό άλας (COO - Na + ) και ένα υδρόφοβο-λιπόφιλο που είναι η αλειφατική αλυσίδα. Το υδρόφιλο τμήμα έχει την τάση να διαλύεται στο νερό, ενώ το υδρόφοβο σε οργανικούς διαλύτες και όχι στο νερό. Αν άλας λιπαρού οξέος προστεθεί σε νερό σχηματίζει μικκύλιο, στο οποίο οι υδρόφοβες αλειφατικές ομάδες συσπειρώνονται στο εσωτερικό του, ενώ τα υδρόφιλα τμήματα (COO - Na + ) καταλαμβάνουν την επιφάνεια του μικκυλίου. Έτσι, τα υδρόφοβα τμήματα στο εσωτερικό του μικκυλίου δεν είναι σε επαφή με το νερό, ενώ τα υδρόφιλα είναι σε επαφή με το νερό. Όταν στο νερό υπάρχει λίπος, ως υδρόφοβο, συσσωματώνεται στο εσωτερικό του μικκυλίου (Σχήμα 21.1). Το μικκύλιο συνολικά διαλύεται στο νερό με αποτέλεσμα να διαλύεται και το λίπος και να απομακρύνεται. Σχήμα 21.1 Σχηματισμός μικκυλίου από άλατα λιπαρών οξέων (σάπωνες) Οξείδωση τριγλυκεριδίων Η οξείδωση των τριγλυκεριδίων συμβαίνει όταν αποθηκεύονται παρατεταμένα παρουσία οξυγόνου και φωτός ή υψηλών θερμοκρασιών. Ουσιαστικά η οξείδωση των τριγλυκεριδίων είναι η οξείδωση των λιπαρών οξέων που περιέχουν. Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα ακόρεστα τριγλυκερίδια, διότι η διαδικασία της οξείδωσης αρχίζει με τη δημιουργία ελεύθερης ρίζας σε γειτονικό άνθρακα του διπλού δεσμού του λιπαρού οξέος. Η ελεύθερη ρίζα που δημιουργείται είναι πολύ δραστική. Εκκινεί μία σειρά αντιδράσεων που οδηγεί στην

6 οξείδωση και άλλων λιπαρών οξέων που καταλήγουν τελικά στη διάσπαση της αλυσίδας των λιπαρών οξέων και στη δημιουργία δύσοσμων ενώσεων όπως αλκοολών, αλδεϋδών, κετονών, που υποβιβάζουν την ποιότητα της λιπαρής ένωσης. Για την αποφυγή της οξείδωσης των λιπαρών ουσιών χρησιμοποιούνται αντιοξειδωτικά τα οποία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, σταματώντας την οξείδωση. Υπάρχουν συνθετικά και φυσικά αντιοξειδωτικά που είναι παράγωγα της φαινόλης (παράγραφος 16.8). Οι ελεύθερες ρίζες οξειδώνουν τις φαινόλες αποσπώντας ένα Η και τις μετατρέπουν σε ελεύθερες ρίζες. Οι φαινολικές ελεύθερες ρίζες είναι λιγότερο δραστικές και επιβραδύνουν την οξείδωση του τριγλυκεριδίου Φωσφολιπίδια Τα φωσφολιπίδια είναι λιπίδια που περιέχουν φωσφορική ομάδα. Διακρίνονται σε δύο κατηγορίες τα γλυκεροφωσφολιπίδια και τα σφιγγοφωσφολιπίδια. Τα πρώτα σχηματίζονται από την αλκοόλη γλυκερόλη και τα δεύτερα από τη σφιγγοσίνη. Και οι δύο κατηγορίες έχουν τα ίδια γενικά χαρακτηριστικά. Η γλυκερόλη ή η σφιγγοσίνη συνδέονται με ένα ή δύο λιπαρά οξέα και μία φωσφορική ομάδα στην οποία συνδέεται μία αλκοόλη. Η γενική δομή τους είναι: Γλυκεροφωσφολιπίδια Τα φωσφογλυκερίδια είναι ανάλογα των τριγλυκεριδίων με τη διαφορά ότι ένα από τα τρία λιπαρά οξέα έχει αντικατασταθεί από φωσφορική ομάδα. Δηλαδή η γλυκερόλη εστεροποιείται με δύο λιπαρά οξέα (το λιπαρό οξύ στο δεύτερο ΟΗ είναι ακόρεστο) και μία φωσφορική ομάδα. Η τελευταία συνδέεται με μία από τις αλκοόλες χολίνη, αιθανολαμίμη ή σερίνη μέσω των υδροξυλομάδων (ΟΗ) τους. Η δομή γλυκεροφωσφολιπιδίου που αποτελείται από τα λιπαρά οξέα παλμιτικό οξύ και λινελαϊκό οξύ και αιθανολαμίνη είναι

7 Τα γλυκεροφωσφολιπιδία που έχουν την αλκοόλη χολίνη ονομάζονται λεκιθίνες και είναι το κύριο συστατικό του κρόκου του αυγού. Αυτά που έχουν τις αλκοόλες αιθανολαμίνη και σερίνη ονομάζονται κεφαλίνες και είναι συστατικά του εγκέφαλου και των νευρικών ιστών. Οι δεσμοί γλυκερόλης-φωσφορικής ομάδας-αλκοόλης είναι εστερικοί δεσμοί, όπως και οι δεσμοί γλυκερόλης-λιπαρών οξέων. Συνεπώς τα γλυκεροφωσφολιπίδια υδρολύονται όπως και τα τριγλυκερίδια. Τα τριγλυκερίδια χρησιμοποιούνται από τους οργανισμούς ως πηγή ενέργειας, ενώ τα γλυκεροφωσφολιπιδία χρησιμοποιούνται για την κατασκευή της διπλοστοιβάδας της κυτταρικής μεμβράνης. Τα φωσφογλυκερίδια αποτελούνται από άπολη υδρόφοβη ουρά, που είναι οι μακριές αλειφατικές αλυσίδες των δύο λιπαρών οξέων και από πολική υδρόφιλη κεφαλή που είναι φωσφορική ομάδα. Στην κυτταρική μεμβράνη τα φωσφογλυκερίδια διατάσσονται σε διπλοστοιβάδα (Σχήμα 21.2). Τα υδρόφοβα τμήματα βρίσκονται στο εσωτερικό της μεμβράνης και τα υδρόφιλα στις δύο επιφάνειές της. Σχήμα 21.2 Διπλοστοιβάδα γλυκεροφωσφολιπιδίων της κυτταρικής μεμβράνης

8 Σφιγγοφωσφολιπίδια Τα σφιγγοφωσφολιπίδια σχηματίζονται από σφιγγοσίνη, ένα μόριο λιπαρού οξέος και μία φωσφορική ομάδα. Για να σχηματιστούν τα σφιγγοφωσφολιπίδια το λιπαρό οξύ συνδέεται με την αμινομάδα (ΝΗ 2 ) της σφιγγοσίνης και η φωσφορική ομάδα στο ακραίο υδροξύλιο (ΟΗ). Τέλος, μία αλκοόλη συνδέεται με τη φωσφορική ομάδα. Τα σφιγγοφωσφολιπίδια που σχηματίζονται από την αλκοόλη χολίνη ονομάζονται σφιγγομυελίνες. Η δομή σφιγγομυελίνης που περιέχει παλμιτικό οξύ είναι Οι σφιγγομυελίνες είναι κύριο συστατικό των νευρικών ινών Σφιγγογλυκολιπίδια Τα σφιγγογλυκολιπίδια μοιάζουν με τα σφιγγοφωσφολιπίδια, διότι δημιουργούνται από σφιγγοσίνη και ένα μόριο λιπαρού οξέος, όμως δεν περιέχουν φωσφορική ομάδα και για αυτό δεν ανήκουν στα φωσφολιπίδια. Αντί για φωσφορική ομάδα στο ακραίο ΟΗ της σφιγγοσίνης προστίθεται μονο- ή ολιγοσακχαρίτης. Τα σφιγγογλυκολιπίδια αποτελούν συστατικά του εγκεφάλου Στεροειδή Τα στεροειδή είναι λιπίδια με κοινή βασική δομή το σύστημα των τεσσάρων δακτυλίων

9 Τα στεροειδή στον οργανισμό επιτελούν διάφορες λειτουργίες. Το πιο διαδεδομένο στεροειδές στον ανθρώπινο οργανισμό είναι η χοληστερόλη. Είναι συστατικό των μεμβρανών των κυττάρων και αποτελεί πρόδρομη ένωση για να συνθέσει ο οργανισμός άλλα στεροειδή. Πολλές ορμόνες όπως η τεστοστερόνη είναι στεροειδή. Επίσης στα στεροειδή ανήκουν τα χολικά οξέα που βοηθούν στην πέψη των λιπιδίων Ταξινόμηση λιπιδίων Τα λιπίδια που μελετήθηκαν ήταν τα τριγλυκερίδια, φωσφολιπίδια (γλυκεροφωσφολιπίδια, σφιγγοφωσφολιπίδια), σφιγγογλυκολιπίδια και στερόλες. Τα λιπίδια ταξινομούνται με βάση τη δυνατότητα να υδρολυθούν στα σύνθετα λιπίδια, που υδρολύονται σε απλούστερες ενώσεις και στα απλά λιπίδια που δεν υδρολύονται. Σύνθετα λιπίδια είναι όσα έχουν εστερικούς δεσμούς, δηλαδή τα τριγλυκερίδια, φωσφολιπίδια (γλυκεροφωσφολιπίδια, σφιγγοφωσφολιπίδια) και τα σφιγγογλυκολιπίδια. Απλά λιπίδια είναι οι στερόλες. Με βάση την πολικότητά τους ταξινομούνται στα ουδέτερα λιπίδια, που είναι τα τριγλυκερίδια και οι στερόλες και στα πολικά που είναι τα φωσφολιπίδια (γλυκεροφωσφολιπίδια, σφιγγοφωσφολιπίδια) και τα σφιγγογλυκολιπίδια

10 Ασκήσεις Ασκήσεις με τις απαντήσεις τους. Άσκηση 21.1 Ποια από τα παρακάτω λιπίδια είναι τριγλυκερίδιο, γλυκεροφωσφολιπίδιο, σφιγγοφωσφολιπίδιο, σφιγγογλυκολιπίδιο και στερόλη; Απάντηση: 1) σφιγγογλυκολιπίδιο 2) γλυκεροφωσφολιπίδιο 3) τριγλυκερίδιο 4) στερόλη 5) σφιγγοφωσφολιπίδιο Άσκηση 21.2 Από ποιες ενώσεις αποτελείται το τριγλυκερίδιο; Απάντηση: γλυκερόλη, στεατικό οξύ, ελαϊκό οξύ, λινελαϊκό οξύ Άσκηση για επίλυση. Άσκηση 21.3 Ποια η δομή φωσφολιπιδίου που αποτελείται από γλυκερόλη, παλμιτικό οξύ, ελαϊκό οξύ και αιθανολαμίνη;

11 Βιβλιογραφία Βαρβογλής, Α. (2005). Επίτομη Οργανική Χημεία. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη. Bettelheim, F.A., Brown, W.H., Campbell, M.K, Farrell S.O. (2010). Introduction to Organic and Biochemistry (7th Ed.). United Kingdom: Cengage Learning. Bruice P.Y. (2006). Organic Chemistry (5th Ed.). New Jersey: Prentice Hall. Hart, H., Crai, L.E., Hart, D.J., Hadad, C.M. (2007). Organic Chemistry: A short Course (12th Ed.). New York: Hοughton Mifflin. McMurry, J., (απόδοση στα ελληνικά: Βάρβογλης, Α., Ορφανόπουλος, Μ., Σμόνου, Ι., Στρατάκης, Μ.) (1998). Οργανική Χημεία (1η εκδ., 1ος τόμος). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Patric, G. (2004). Bios Instant Notes Organic Chemistry (2nd Ed.) New York: Taylor & Francis. Σπηλιόπουλος Ι. (2008). Βασική Οργανική Χημεία. Αθήνα: Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης

ΚΗΡΟΙ- ΛΙΠΗ- ΕΛΑΙΑ- ΣΑΠΩΝΕΣ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ- ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΑ. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου

ΚΗΡΟΙ- ΛΙΠΗ- ΕΛΑΙΑ- ΣΑΠΩΝΕΣ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ- ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΑ. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου ΚΗΡΟΙ- ΛΙΠΗ- ΕΛΑΙΑ- ΣΑΠΩΝΕΣ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ- ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου ΚΗΡΟΙ Κηροί είναι μίγματα εστέρων καρβοξυλικών οξέων και

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. Κεφάλαιο 28: Βιομόρια-λιπίδια

Οργανική Χημεία. Κεφάλαιο 28: Βιομόρια-λιπίδια Οργανική Χημεία Κεφάλαιο 28: Βιομόρια-λιπίδια 1. Γενικά Λιπίδια: οργανικά μόρια που απαντούν στη φύση και απομονώνονται κατά την εκχύληση κυττάρων ή ιστών με άπολους οργανικούς διαλύτες Δύο γενικές κατηγορίες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12 Γενική Θεώρηση Οργανικών Ενώσεων

Κεφάλαιο 12 Γενική Θεώρηση Οργανικών Ενώσεων Κεφάλαιο 12 Γενική Θεώρηση Οργανικών Ενώσεων Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται ο χημικός δεσμός του άνθρακα στις οργανικές ενώσεις. Κάθε άτομο άνθρακα συνδέεται με άλλα άτομα άνθρακα με απλό, διπλό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α. Εισαγωγικές έννοιες ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Μπορούμε να διακρίνουμε δύο περιβάλλοντα ΥΔΡΟΦΙΛΟ υδατικό κυτταρόπλασμα ΥΔΡΟΦΟΒΟ λιπιδικο-μεμβρανικό Δηλαδή τα μόρια χαρακτηρίζονται έτσι λόγω της υδρόφοβης φύσης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 17 Αλδεΰδες-Κετόνες

Κεφάλαιο 17 Αλδεΰδες-Κετόνες Κεφάλαιο 17 Αλδεΰδες-Κετόνες Σύνοψη Οι αλδεΰδες και οι κετόνες είναι οργανικές ενώσεις που έχουν λειτουργική ομάδα το καρβονύλιο (C=O). Στις αλδεΰδες το καρβονύλιο συνδέεται με ένα άτομο Η και στις κετόνες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 18 Καρβοξυλικά Οξέα και Εστέρες Καρβοξυλικών Οξέων

Κεφάλαιο 18 Καρβοξυλικά Οξέα και Εστέρες Καρβοξυλικών Οξέων Κεφάλαιο 18 Καρβοξυλικά Οξέα και Εστέρες Καρβοξυλικών Οξέων Σύνοψη Τα καρβοξυλικά οξέα είναι οι οργανικές ενώσεις που έχουν λειτουργική ομάδα το καρβοξύλιο (COOH). Είναι ασθενή οξέα, διίστανται μερικώς

Διαβάστε περισσότερα

Created with Print2PDF. To remove this line, buy a license at: http://www.binarynow.com/

Created with Print2PDF. To remove this line, buy a license at: http://www.binarynow.com/ Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 314 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Διδάσκοντες Φατούρος Ιωάννης, Eπίκουρος Καθηγητής ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 22 Πρωτεΐνες

Κεφάλαιο 22 Πρωτεΐνες Κεφάλαιο 22 Πρωτεΐνες Σύνοψη Οι πρωτεΐνες είναι μακρομόρια που προκύπτουν από την ένωση α-αμινοξέων. Τα α-αμινοξέα είναι οργανικές ενώσεις που έχουν μία αμινομάδα (ΝΗ 2 ) και καρβοξύλιο (COOH) συνδεδεμένα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες

Κεφάλαιο 15 Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες Κεφάλαιο 15 Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες Σύνοψη Οι αρωματικοί υδρογονάνθρακες είναι κατηγορία υδρογονανθράκων που διαφέρουν σημαντικά από τους υπόλοιπους αλειφατικούς υδρογονάνθρακες (αλκάνια, αλκένια, αλκύνια)

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 19 Αμίνες. Σύνοψη Οι αμίνες μπορεί να θεωρηθεί ότι προέρχονται από την αμμωνία (ΝΗ 3

Κεφάλαιο 19 Αμίνες. Σύνοψη Οι αμίνες μπορεί να θεωρηθεί ότι προέρχονται από την αμμωνία (ΝΗ 3 Κεφάλαιο 19 Αμίνες Σύνοψη Οι αμίνες μπορεί να θεωρηθεί ότι προέρχονται από την αμμωνία (ΝΗ 3 ) με αντικατάσταση ενός, δύο ή τριών υδρογόνων με αλκυλομάδες. Συνεπώς η λειτουργική ομάδα τους είναι άζωτο

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι Να γνωρίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα ιάλεξης ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ. Λίπη. Ταξινόµηση λιπών. Τριακυλογλυκερόλες ή τριγλυκερίδια. Λιπαρά οξέα

Θέµατα ιάλεξης ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ. Λίπη. Ταξινόµηση λιπών. Τριακυλογλυκερόλες ή τριγλυκερίδια. Λιπαρά οξέα MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ Θέµατα ιάλεξης οµή και ρόλος των λιπών στην άσκηση ιαδικασία διάσπασης των ελεύθερων λιπαρών

Διαβάστε περισσότερα

Λιπίδια. Σχηματίζονται στο βιολογικό κύκλο κάθε ζωικού ή φυτικού οργανισμού.

Λιπίδια. Σχηματίζονται στο βιολογικό κύκλο κάθε ζωικού ή φυτικού οργανισμού. Λιπίδια Με τον όρο λιπίδια εννοείται μια μεγάλη ομάδα οργανικών ενώσεων που απαντούν στη φύση και είναι συνήθως εστέρες λιπαρών οξέων με διάφορες αλκοόλες. Σχηματίζονται στο βιολογικό κύκλο κάθε ζωικού

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Ιωάννης Τσαγκατάκης Σύμβουλος Διατροφικής Αγωγής Οι λιπαρές ύλες

Δρ. Ιωάννης Τσαγκατάκης Σύμβουλος Διατροφικής Αγωγής Οι λιπαρές ύλες Δρ. Ιωάννης Τσαγκατάκης Σύμβουλος Διατροφικής Αγωγής Οι λιπαρές ύλες Περιφερειακό Τμήμα Κρήτης Λιπαρές ύλες ή λιπίδια είναι οι οργανικές χημικές ενώσεις που αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από τα χημικά

Διαβάστε περισσότερα

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i.. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «XHMIKH ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Όταν αναφερόμαστε στον όρο «Χημική Σύσταση του Κυττάρου», τί νομίζετε ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Λιπαρά οξέα Καρβοξυλικά λιπαρά οξέα με ζυγό αριθμό ανθράκων C16-C18 τα πιο κοινά Λίγα με αριθμό C20 Λιπαρά οξέα Κορεσμένα Δύο τύποι κορεσμένα

Διαβάστε περισσότερα

R 1 R 2 R 3 ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ. Λινολενικό (C 18:3 ) Ελαϊκό (C 18:1 ) Λινελαϊκό (C 18:2 )

R 1 R 2 R 3 ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ. Λινολενικό (C 18:3 ) Ελαϊκό (C 18:1 ) Λινελαϊκό (C 18:2 ) ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ Ελαϊκό οξύ διάρκεια 2 ώρες Στόχοι της άσκησης: Η εξοικείωση με τη χημική σύσταση των λιπαρών υλών. Η κατανόηση της όξινης υδρόλυσης ως παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι Να γνωρίζουν

Διαβάστε περισσότερα

οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων

οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων κατηγορίες υδατάνθρακες πρωτεΐνες νουκλεϊνικά οξέα λιπίδια Οι πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, νουκλεϊνικά οξέα

Διαβάστε περισσότερα

Λίπη. Λιπίδια και Άσκηση. Ταξινόμηση λιπών. Λιπαρά οξέα

Λίπη. Λιπίδια και Άσκηση. Ταξινόμηση λιπών. Λιπαρά οξέα Λίπη Λιπίδια και Άσκηση Μόρια τα οποία αποτελούνται από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο (CHO). Η αναλογία οξυγόνου είναι μικρότερη. Φυτική και ζωική προέλευση. Ταξινόμηση λιπών Τριακυλογλυκερόλες ή τριγλυκερίδια

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ. Νίκος Καλογερόπουλος Αντωνία Χίου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Εργαστήριο Χημείας, Βιοχημείας & Φυσικοχημείας Τροφίμων

ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ. Νίκος Καλογερόπουλος Αντωνία Χίου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Εργαστήριο Χημείας, Βιοχημείας & Φυσικοχημείας Τροφίμων ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ Νίκος Καλογερόπουλος Αντωνία Χίου Εργαστήριο Χημείας, Βιοχημείας & Φυσικοχημείας Τροφίμων ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής Εστεροποίηση Υδρόλυση Σαπωνοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Πειραματική Εργοφυσιολογία

Πειραματική Εργοφυσιολογία Πειραματική Εργοφυσιολογία Ανθρωπομετρία Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Μέτρηση ανθρωπίνου σώματος Ύψος (μετρήσεις μελών του σώματος) Μάζα/Βάρος Σύσταση σώματος (Λιπώδης και μυϊκός ιστός)

Διαβάστε περισσότερα

καρβοξυλικά οξέα μεθυλοπροπανικό οξύ

καρβοξυλικά οξέα μεθυλοπροπανικό οξύ 112 4.1. Κορεσμένα μονο - Αιθανικό οξύ Γενικά Τα κορεσμένα μονο προκύπτουν θεωρητικά από τα αλκάνια, αν αντικαταστήσουμε ένα άτομο υδρογόνου με τη ρίζα καρβοξύλιο -COOH. Έχουν το γενικό τύπο: C ν H 2ν+1

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 2 ΤΡΟΦΙΜΑ. ΠΛΕΣΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, PhD

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 2 ΤΡΟΦΙΜΑ. ΠΛΕΣΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, PhD ΑΣΚΗΣΗ 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΙΠΩΝ & ΕΛΑΙΩΝ ΣΕ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΛΕΣΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, PhD Εργαστήριο Μικροβιολογίας Τροφίµων, Βιοτεχνολογίας και Υγιεινής, Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Λίπη & έλαια (Λιπίδια)

Διαβάστε περισσότερα

Κεφ. 12 ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

Κεφ. 12 ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Κεφ. 12 ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Ποικιλότητα και κοινά χαρακτηριστικά των κυτταρικών µεµβρανών Τα λιπαρά οξέα: βασικά συστατικά των λιπιδίων Mεµβρανικά λιπίδια και είδη τους (3) Σχηµατισµός µεµβρανών

Διαβάστε περισσότερα

13/1/2016. Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου. Το Εργαστήριο Περιλαμβάνει

13/1/2016. Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου. Το Εργαστήριο Περιλαμβάνει ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου Κουτρουμπής Φώτιος Γεωπόνος Αγγελής Γεώργιος Γεωπόνος MSc Το Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Α Ε Τ. ΤΕΙ Αθήνας. Στ. Μπογιατζής, επίκουρος καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας. ΤΕΙ Αθήνας / ΣΑΕΤ / Στ. Μπογιατζής

Α Ε Τ. ΤΕΙ Αθήνας. Στ. Μπογιατζής, επίκουρος καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας. ΤΕΙ Αθήνας / ΣΑΕΤ / Στ. Μπογιατζής Στ. Μπογιατζής, επίκουρος καθηγητής Ομοιοπολικές χημικές ενώσεις Ενώσεις του άνθρακα Χαρακτηριστικές ομάδες Τετραεδρική μοριακή δομή Επίπεδη τριγωνική μοριακή δομή Ευθύγραμμη μοριακή δομή Τα οργανικά μόρια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του

ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του ΤΑ ΜΟΝΟΜΕΡΗ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟ ΔΕΣΜΟ. 1. ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΠΟΕΙΔΗ (Λίπη, Στεροειδή-ορμόνες, Τερπένια-καροτενοειδή, Βιταμίνες και Προσταγλανδίνες)

ΛΙΠΟΕΙΔΗ (Λίπη, Στεροειδή-ορμόνες, Τερπένια-καροτενοειδή, Βιταμίνες και Προσταγλανδίνες) ΛΙΠΟΕΙΔΗ (Λίπη, Στεροειδή-ορμόνες, Τερπένια-καροτενοειδή, Βιταμίνες και Προσταγλανδίνες) ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ Τα λιπαρά οξέα είναι φυσικής προέλευσης καρβοξυλικά οξέα με ανθρακαλυσίδες μεγάλου μήκους. Διακρίνονται

Διαβάστε περισσότερα

Kυτταρική Bιολογία ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΔIAΛEΞΗ 2 (10/3/2014) Χημικοί δεσμοί - Το νερό & ο ρόλος του. Τα μόρια του κυττάρου.

Kυτταρική Bιολογία ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΔIAΛEΞΗ 2 (10/3/2014) Χημικοί δεσμοί - Το νερό & ο ρόλος του. Τα μόρια του κυττάρου. Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞΗ 2 (10/3/2014) ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Χημικοί δεσμοί - Το νερό & ο ρόλος του Τα μόρια του κυττάρου. Ενεργοποιημένα μόρια- Φορείς ενέργειας AΣ ΘYMHΘOYME Tι είπαμε στην προηγούμενη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 14 Ακόρεστοι Υδρογονάνθρακες

Κεφάλαιο 14 Ακόρεστοι Υδρογονάνθρακες Κεφάλαιο 14 Ακόρεστοι Υδρογονάνθρακες Σύνοψη Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες είναι τα αλκένια, που έχουν διπλό δεσμό C=C και τα αλκύνια που έχουν τριπλό δεσμό C C. Για να ονομαστούν τα αλκένια και τα αλκύνια

Διαβάστε περισσότερα

Kυτταρική Bιολογία ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΔIAΛEΞΗ 2 (22/2/2016) Χημικοί δεσμοί - Το νερό & ο ρόλος του. Τα μόρια του κυττάρου.

Kυτταρική Bιολογία ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΔIAΛEΞΗ 2 (22/2/2016) Χημικοί δεσμοί - Το νερό & ο ρόλος του. Τα μόρια του κυττάρου. Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞΗ 2 (22/2/2016) ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Χημικοί δεσμοί - Το νερό & ο ρόλος του Τα μόρια του κυττάρου. Ενεργοποιημένα μόρια-φορείς ενέργειας AΣ ΘYMHΘOYME Tι είπαμε στην προηγούμενη

Διαβάστε περισσότερα

Οι δευτερογενείς µεταβολίτες

Οι δευτερογενείς µεταβολίτες Οι δευτερογενείς µεταβολίτες Είναιταπροϊόνταδευτερογενούςµεταβολισµού. Μερικοί γνωστοί δευτερογενείς µεταβολίτες είναι η µορφίνη, ήκαφεΐνη, το καουτσούκ κ.ά. Ο ρόλος τους φαίνεται να είναι οικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 20 Υδατάνθρακες

Κεφάλαιο 20 Υδατάνθρακες Κεφάλαιο 20 Υδατάνθρακες Σύνοψη Οι υδατάνθρακες ή σάκχαρα ταξινομούνται σε μονοσακχαρίτες, ολιγοσακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. Οι μονοσακχαρίτες είναι πολυαλκοόλες που περιέχουν αλδεϋδομάδα (CH=O) ή κετονομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01%

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01% ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01% Ο άνθρακας, το υδρογόνο, το οξυγόνο και το άζωτο συμμετέχουν, σε σημαντικό βαθμό, στη

Διαβάστε περισσότερα

12.1. Ταξινόμηση Σημασία των λιπών Χημική δομή και χημικές ιδιότητες των λιπών

12.1. Ταξινόμηση Σημασία των λιπών Χημική δομή και χημικές ιδιότητες των λιπών 12.1. Ταξινόμηση Τα λίπη ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των λιπιδίων. Τα λιπίδια είναι μία ετερογενής ομάδα χημικών ενώσεων. Έχουν την κοινή ιδιότητα να είναι σχετικά αδιάλυτα στο νερό και διαλυτά σε

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13 Αλκάνια Γενικά για υδρογονάνθρακες

Κεφάλαιο 13 Αλκάνια Γενικά για υδρογονάνθρακες Κεφάλαιο 13 Αλκάνια Σύνοψη Τα αλκάνια είναι κορεσμένοι υδρογονάνθρακες. Αποτελούνται αποκλειστικά από άνθρακα και υδρογόνο και οι δεσμοί μεταξύ των ατόμων άνθρακα είναι μόνο απλοί ομοιοπολικοί δεσμοί.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2016 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ. Ηµεροµηνία: Τετάρτη 4 Μαΐου 2016 ιάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2016 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ. Ηµεροµηνία: Τετάρτη 4 Μαΐου 2016 ιάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: Β ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ Α Ηµεροµηνία: Τετάρτη 4 Μαΐου 2016 ιάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό κάθε µίας από

Διαβάστε περισσότερα

10 o Μάθημα. Οργανική Χημεία Θεωρία Μαθήματα Ακαδημαϊκού Έτους

10 o Μάθημα. Οργανική Χημεία Θεωρία Μαθήματα Ακαδημαϊκού Έτους Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Πολυτεχνική Σχολή Οργανική Χημεία Θεωρία Μαθήματα Ακαδημαϊκού Έτους 2017-2018 10 o Μάθημα Γαλάνη Απ. Αγγελική, Χημικός PhD Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ζιώζιου Εύα, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων τροφίμων

Γράφει: Ζιώζιου Εύα, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων τροφίμων Γράφει: Ζιώζιου Εύα, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων τροφίμων Τα λιπίδια είναι ετερογενείς ενώσεις που ταξινομούνται όμως σε μια ομάδα λόγω κοινών ιδιοτήτων. Αυτές είναι: - είναι διαλυτά σε οργανικά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ -Χαρακτηριστική ομάδα: ονομάζεται ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων στην οποία οφείλονται οι περισσότερες ιδιότητες της ένωσης στην οποία ανήκει. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή σαπουνιού από ελαιόλαδο και υδροξείδιο του νατρίου.

Παρασκευή σαπουνιού από ελαιόλαδο και υδροξείδιο του νατρίου. Σύντομη περιγραφή του πειράματος Παρασκευή σαπουνιού από ελαιόλαδο και υδροξείδιο του νατρίου. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος Στο τέλος αυτού του πειράματος θα πρέπει ο μαθητής: Να περιγράφει τον τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

1.5 Αλκένια - αιθένιο ή αιθυλένιο

1.5 Αλκένια - αιθένιο ή αιθυλένιο 19 1.5 Αλκένια - αιθένιο ή αιθυλένιο Γενικά Αλκένια ονομάζονται οι άκυκλοι ακόρεστοι υδρογονάνθρακες, οι οποίοι περιέχουν ένα διπλό δεσμό στο μόριο. O γενικός τύπος των αλκενίων είναι C ν Η 2ν (ν 2). Στον

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Τα λίπη αποτελούν μια συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας Ενεργούν σαν διαλύτες

Διαβάστε περισσότερα

4. KAPB O Ξ ΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑ

4. KAPB O Ξ ΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑ > -Ί., ' 4. KAPB O Ξ ΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑ ' V Iipl 87 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: 19 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Καρβοξυλικά οξέα. 4. Ταξινόμηση των οξέων. 4.1 Κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα - Αιθανικό οξύ. ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος αυτής της

Διαβάστε περισσότερα

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου Φώτης Καρβέλης Όλα τα κύτταρα οριοθετούνται από την πλασματική μεμβράνη ή το κυτταρικό τοίχωμα που την περιβάλλει. Εσωτερικά της πλασματικής μεμβράνης υπάρχουν τα οργανίδια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ. Η εργαστηριακή αυτή άσκηση πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΦΕ Ιωαννίνων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ. Η εργαστηριακή αυτή άσκηση πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΦΕ Ιωαννίνων ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ Η εργαστηριακή αυτή άσκηση πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΦΕ Ιωαννίνων 1/3/2013 και 6/3/2013 Μάντζιου Μαρία χημικός ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος του πειράματος αυτού θα πρέπει να μπορείς:

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. Πέτρος Ταραντίλης Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Γενικό Τμήμα, Τηλ.: , Fax:

Οργανική Χημεία. Πέτρος Ταραντίλης Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Γενικό Τμήμα,   Τηλ.: , Fax: Πέτρος Ταραντίλης Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Γενικό Τμήμα, Ιερά Οδός 75, 118 55 Αθήνα, e-mail: ptara@aua.gr, Τηλ.: 210 529 4262, Fax: 210 529 4265 Θεωρία -Ύλη μαθήματος Ανθρακας-ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ 2017-2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ 1. Σε ποια μορφή της αιμοσφαιρίνης συνδέεται το 2,3, BPG, ποιο είναι το ηλεκτρικό του φορτίο, με

Διαβάστε περισσότερα

Ακόρεστες λέγονται οι ενώσεις στις οποίες δύο τουλάχιστον άτοµα άνθρακα συνδέονται µεταξύ τους µε διπλό ή τριπλό δεσµό.

Ακόρεστες λέγονται οι ενώσεις στις οποίες δύο τουλάχιστον άτοµα άνθρακα συνδέονται µεταξύ τους µε διπλό ή τριπλό δεσµό. 2η Μεβάση το είδος των δεσµών που αναπτύσσονται µεταξύ των ατόµων άνθρακα, οι οργανικές ενώσεις διακρίνονται σε κορεσµένες και ακόρεστες. Κορεσµένεςλέγονται οι ενώσεις στις οποίες όλα τα άτοµα του άνθρακασυνδέονται

Διαβάστε περισσότερα

C x H y -OH. C x H 2x+2 y (OH) y. C x H 2x+1 OH

C x H y -OH. C x H 2x+2 y (OH) y. C x H 2x+1 OH 8 ο ΓΕΛ Πειραιά Χημεία Β Λυκείου. 49 ονομάζεται η τάξη των Οργανικών Ενώσεων με Χαρακτηριστική Ομάδα το υδροξύλιο Γενικός τύπος : C x H y () ν Μονοσθενείς Μονοσθενείς αλκοόλες ονομάζονται οι αλκοόλες εκείνες

Διαβάστε περισσότερα

άνθρακα εκτός από CO, CO 2, H 2 CO 3, και τα ανθρακικά άλατα ( CO 2- Οργανική Χημεία : Η χημεία των ενώσεων του άνθρακα

άνθρακα εκτός από CO, CO 2, H 2 CO 3, και τα ανθρακικά άλατα ( CO 2- Οργανική Χημεία : Η χημεία των ενώσεων του άνθρακα Οργανικές ενώσεις : Όλες οι ενώσεις του άνθρακα εκτός από CO, CO 2, H 2 CO 3, και τα ανθρακικά άλατα ( CO 2-3 ) Οργανική Χημεία : Η χημεία των ενώσεων του άνθρακα Προέλευση οργανικών ενώσεων : κυρίως από

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Χημικά στοιχεία που συνθέτουν τους οργανισμούς Ο C, το H 2, το O 2 και το N 2 είναι τα επικρατέστερα στους οργανισμούς σε ποσοστό 96% κ.β. Γιατί; Συμμετέχουν σε σημαντικό βαθμό στη σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου

Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου 1 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Κύρια συστατικά τροφίμων Λιπίδια Υδατάνθρακες Αμινοξέα Πρωτεΐνες Ένζυμα Βιταμίνες Άλατα Νερό Άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Διακρίσεις ταυτοποιήσεις οργανικών ενώσεων.

Διακρίσεις ταυτοποιήσεις οργανικών ενώσεων. Διακρίσεις ταυτοποιήσεις οργανικών ενώσεων. Διάκριση μιας οργανικής ένωσης σημαίνει ότι δίνεται μια οργανική ένωση η οποία μπορεί να είναι η ένωση Α ή η ένωση Β και ζητείται να βρεθεί μια δοκιμασία (αντίδραση)

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισµός και έλεγχος λιπαρών υλών και λιπιδίων. Ε. Κατσανίδης

Προσδιορισµός και έλεγχος λιπαρών υλών και λιπιδίων. Ε. Κατσανίδης Προσδιορισµός και έλεγχος λιπαρών υλών και λιπιδίων Ε.. Κατσανίδης Ορισµός Λιπαρές ύλες ή λιπίδια καλούνται τα συστατικά των τροφίµων που είναι αδιάλυτα στο νερό και διαλυτά σε οργανικούς διαλύτες. Λιπαρά

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. Τα χημικά μόρια που οικοδομούν τους οργανισμούς

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. Τα χημικά μόρια που οικοδομούν τους οργανισμούς ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Τα χημικά μόρια που οικοδομούν τους οργανισμούς Μελέτη φαινομένου της ζωής o Η μελέτη του φαινομένου της ζωής ξεκινά από το μοριακό επίπεδο δηλαδή από τα χημικά μόρια που οικοδομούν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Οργανικές ενώσεις Οργανική Χημεία είναι ο κλάδος της Χημείας που ασχολείται με τις ενώσεις του άνθρακα (C). Οργανικές ενώσεις ονομάζονται οι χημικές ενώσεις που

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΡΕΣΜΕΝΕΣ ΜΟΝΟΣΘΕΝΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ

ΚΟΡΕΣΜΕΝΕΣ ΜΟΝΟΣΘΕΝΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ ΚΟΡΕΣΜΕΝΕΣ ΜΟΝΟΣΘΕΝΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ Πρόκειται για αλκοόλες που διαθέτουν µόνο ένα υδροξύλιο και η ανθρακική τους αλυσίδα είναι κορεσµένη (µόνο απλοί δεσµοί). Ο γενικός τους τύπος είναι C ν ν+1 H ή R-H (όπου

Διαβάστε περισσότερα

πρωτεϊνες νουκλεϊκά οξέα Βιολογικά Μακρομόρια υδατάνθρακες λιπίδια

πρωτεϊνες νουκλεϊκά οξέα Βιολογικά Μακρομόρια υδατάνθρακες λιπίδια πρωτεϊνες νουκλεϊκά οξέα Βιολογικά Μακρομόρια υδατάνθρακες λιπίδια Περιγραφή μαθήματος Επανάληψη σημαντικών εννοιών από την Οργανική Χημεία Χημική σύσταση των κυττάρων Μονοσακχαρίτες Αμινοξέα Νουκλεοτίδια

Διαβάστε περισσότερα

Νίκος Καλογερόπουλος Αντωνία Χίου

Νίκος Καλογερόπουλος Αντωνία Χίου ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ 1 Νίκος Καλογερόπουλος Αντωνία Χίου Εργαστήριο Χημείας, Βιοχημείας και Φυσικοχημείας Τροφίμων ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Επιστήμης ιαιτολογίας- ιατροφής Έλαια Εδώδιμα έλαια (χημεία τροφίμων)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνσης Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ 4 η Ενότητα ΦΥΣΙΚΑ ΚΕΡΙΑ Δ. Λαμπάκης Ποιά οργανικά υλικά έχουν χρησιμοποιηθεί στα κειμήλια; 2)

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες 3 β. Ποιο από τα παραπάνω ζεύγη, στο ίδιο υδατικό διάλυμα, μπορεί να αποτελέσει ρυθμιστικό διάλυμα; Μονάδες 2

Μονάδες 3 β. Ποιο από τα παραπάνω ζεύγη, στο ίδιο υδατικό διάλυμα, μπορεί να αποτελέσει ρυθμιστικό διάλυμα; Μονάδες 2 ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) : ΧΗΜΕΙΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Το εργαστήριο αποσκοπεί να:

Το εργαστήριο αποσκοπεί να: 13/1/2016 ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Εισαγωγή Κουτρουμπής Φώτιος Γεωπόνος Αγγελής Γεώργιος Γεωπόνος MSc Το εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Λίπη & έλαια. Ανήκουν στα Λιπίδια 3 κατηγορίες. Ρόλος των λιπαρών υλών στα τρόφιµα. Εδώδιµα λίπη και έλαια Ορυκτά έλαια Αιθέρια έλαια

Λίπη & έλαια. Ανήκουν στα Λιπίδια 3 κατηγορίες. Ρόλος των λιπαρών υλών στα τρόφιµα. Εδώδιµα λίπη και έλαια Ορυκτά έλαια Αιθέρια έλαια Λίπη & έλαια Ανήκουν στα Λιπίδια 3 κατηγορίες Εδώδιµα λίπη και έλαια Ορυκτά έλαια Αιθέρια έλαια Ρόλος των λιπαρών υλών στα τρόφιµα 1 Λίπη & έλαια-παγκόσµια παραγωγή Παγκόσµια ετήσια παραγωγή λιπών και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Βιολογικές μεμβράνες Βιολογικές μεμβράνες: επίπεδες δομές πάχους συνήθως από 60 Å έως 100 Å, οι οποίες αποτελούνται από λιπίδια και πρωτεΐνες που συγκρατούνται

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Β Λυκείου θέματα

Βιολογία Β Λυκείου θέματα Ι. Οι υδατάνθρακες διακρίνονται σε μονοσακχαρίτες, δισακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. α) Να αναφέρετε από δύο παραδείγματα μονοσακχαριτών, δισακχαριτών και πολυσακχαριτών. (6μ) β) Σε ένα κύτταρο συναντώνται

Διαβάστε περισσότερα

Διαλέξεις Χημείας Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Διαλέξεις Χημείας Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Διαλέξεις Χημείας -2014 Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Λιπίδια Λιπαρά οξέα Γλυκερίδια Μη γλυκερικά λιπίδια Σύνθετα λιπίδια Κορεσμένα Ακόρεστα Ουδέτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΑ ΛΙΠΙΔΙΑ, ΔΟΜΗ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ & ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ

ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΑ ΛΙΠΙΔΙΑ, ΔΟΜΗ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ & ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΑ ΛΙΠΙΔΙΑ, ΔΟΜΗ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ & ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΗΠΑΡ VLDL Ανασκόπηση μεταβολισμού λιπιδίων & λιποπρωτεϊνών ΤΡΟΦΗ ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΗΠΑΡ Κυκλοφορία Χυλομικρά Λιπαρά οξέα HDL LDL VLDL ΗΠΑΡ Λιπαρά οξέα

Διαβάστε περισσότερα

9 o Μάθημα. Οργανική Χημεία Θεωρία Μαθήματα Ακαδημαϊκού Έτους

9 o Μάθημα. Οργανική Χημεία Θεωρία Μαθήματα Ακαδημαϊκού Έτους Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Πολυτεχνική Σχολή Οργανική Χημεία Θεωρία Μαθήματα Ακαδημαϊκού Έτους 2017-2018 9 o Μάθημα Γαλάνη Απ. Αγγελική, Χημικός PhD Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Η τροφή αποτελείται και από ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, νουκλεϊνικά οξέα). Οι ουσίες αυτές διασπώνται (πέψη) σε απλούστερες (αμινοξέα, απλά σάκχαρα,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 Μάθημα: Χημεία Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Παρασκευή, 24 Μαΐου, 2013 7:30 10:30

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Παραδόσεις του μαθήματος γενικής παιδείας (Β λυκείου) Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολόγος M.Sc. Καθηγητής 3 ου λυκ.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Παραδόσεις του μαθήματος γενικής παιδείας (Β λυκείου) Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολόγος M.Sc. Καθηγητής 3 ου λυκ. ΒΙΟΛΟΓΙΑ Παραδόσεις του μαθήματος γενικής παιδείας (Β λυκείου) Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολόγος M.Sc. Καθηγητής 3 ου λυκ. Ηλιούπολης Κεφάλαιο 1ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΒΙΟΜΟΡΙΩΝ ΠΡΟΔΡΟΜΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

6. Αντιδράσεις οξέων - βάσεων

6. Αντιδράσεις οξέων - βάσεων 6. Αντιδράσεις οξέων - βάσεων Από τις οργανικές ενώσεις, όξινες ιδιότητες κατά Brönsted - Lowry παρουσιάζουν οι παρακάτω: 1. Τα οργανικά οξέα: CO. Είναι ασθενή οξέα. Δίνουν τις τυπικές αντιδράσεις των

Διαβάστε περισσότερα

Β / ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Β / ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 3 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΟΛΙΧΝΗΣ Β / ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΛΚΑΝΙΑ ΑΛΚΕΝΙΑ ΑΛΚΙΝΙΑ ΑΛΚΟΟΛΕΣ ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑ eclass.sch.gr users.sch.gr/dtouloupas/moodle Γενικός Τύπος: C ν H ν+, ν 1 Χημικές Ιδιότητες

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου. Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση:

KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου. Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση: KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου Ενότητα 1.1: Χημεία της ζωής Ενότητα 2.1: Μακρομόρια Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση: 1. Για ποιο λόγο θεωρείται αναγκαία η σταθερότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ. Χημεία Α Λυκείου Χημεία ΓΠ Β Λυκείου (Επανάληψη) Ιωάννης Σ. Κάτσενος (Φυσικός MSc)

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ. Χημεία Α Λυκείου Χημεία ΓΠ Β Λυκείου (Επανάληψη) Ιωάννης Σ. Κάτσενος (Φυσικός MSc) ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ Χημεία Α Λυκείου Χημεία ΓΠ Β Λυκείου (Επανάληψη) Ιωάννης Σ. Κάτσενος (Φυσικός MSc) Εισαγωγή Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο 2 ή περισσότερες ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο αλλά διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. 24-4. Που οφείλεται η ικανότητα του άνθρακα να σχηματίζει τόσες πολλές ενώσεις; Ο άνθρακας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά :

Οργανική Χημεία. 24-4. Που οφείλεται η ικανότητα του άνθρακα να σχηματίζει τόσες πολλές ενώσεις; Ο άνθρακας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά : Οργανική Χημεία ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ 24-1. Με τι ασχολείται η Οργανική Χημεία; Πεδίο ενασχόλησης του κλάδου της Χημείας που ονομάζεται Οργανική Χημεία είναι οι ενώσεις του άνθρακα (C). 24-2. Ποιες

Διαβάστε περισσότερα

R X + NaOH R- OH + NaX

R X + NaOH R- OH + NaX 3. Αντιδράσεις υποκατάστασης (αντικατάστασης) Στις αντιδράσεις αντικατάστασης μετέχουν πάντα δύο αντιδρώντα που ανταλλάσουν κάποιο τμήμα τους για να σχηματιστούν δύο νέα προϊόντα, σύμφωνα με το σχήμα:

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ Μάθημα: ΧΗΜΕΙΑ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Παρασκευή, 25

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ:

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 19-11-2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΟΛΙΒΙΑ ΠΕΤΡΑΚΗ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΓΚΙΤΑΚΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΙΠΟΣ, ΜΑΡΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Αθήνας Σ Α Ε Τ. Επιστήμη Υλικών ΙΙ (Θ) Ενότητα 5 : Λιπαρές Ύλες.

ΤΕΙ Αθήνας Σ Α Ε Τ. Επιστήμη Υλικών ΙΙ (Θ) Ενότητα 5 : Λιπαρές Ύλες. Επιστήμη Υλικών ΙΙ (Θ) Ενότητα 5 : Λιπαρές Ύλες. Σταμάτης Μπογιατζής, επίκουρος καθηγητής Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ TEI ΑΘΗΝΑΣ Εστέρες, Τριγλυκερίδια, Βασικοί

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία Βοηθοί Φαρμακείου Β Εξάμηνο ΙΕΚ Ευόσμου

Οργανική Χημεία Βοηθοί Φαρμακείου Β Εξάμηνο ΙΕΚ Ευόσμου ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ Κανόνες ονοματολογίας οργανικών ενώσεων 1) Εντοπίζουμε την κύρια ανθρακική αλυσίδα. Ως κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η μεγαλύτερου μήκους συνεχής ανθρακική αλυσίδα, η

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Λυκείου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ - ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ CH CH CH CH \ / CH O

Χημεία Β Λυκείου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ - ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ CH CH CH CH \ / CH O Χημεία Β Λυκείου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ - ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ Θέμα 1 ο.... 1.1. Ποια από τις παρακάτω ουσίες δεν είναι οργανική; α) C H 5 Cl, β) C 5 H 11 H, γ) CH 3 CH MgCl, δ) NaHCΟ 3. 1.. Ποια από

Διαβάστε περισσότερα

Διαλέξεις Χημείας Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Διαλέξεις Χημείας Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Διαλέξεις Χημείας -2014 Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ετερογενής ομάδα οργανικών ενώσεων, σχετικά αδιάλυτες στο νερό αλλά διαλυτές σε οργανικούς

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. Κεφάλαιο 26: Βιομόρια: υδατάνθρακες

Οργανική Χημεία. Κεφάλαιο 26: Βιομόρια: υδατάνθρακες Οργανική Χημεία Κεφάλαιο 26: Βιομόρια: υδατάνθρακες 1. Γενικά Ενώσεις που απαντούν σε κάθε ζωντανό οργανισμό Άμυλο και ζάχαρη στις τροφές και κυτταρίνη στο ξύλο, χαρτί και βαμβάκι είναι καθαροί υδατάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ. Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ. Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Η κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη είναι η εξωτερική μεμβράνη που περιβάλλει το κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Λυκείου. Σελίδα 1 από 5. α. HC CH + Na NaC CNa + H 2. β. CH 3 CH 2 CHCH 3 CH 3 CH=CHCH 3 + H 2 O

Χημεία Β Λυκείου. Σελίδα 1 από 5. α. HC CH + Na NaC CNa + H 2. β. CH 3 CH 2 CHCH 3 CH 3 CH=CHCH 3 + H 2 O Β ΓΕΛ 12 / 04 / 2018 Χημεία Β Λυκείου ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. A1. Οι οργανικές

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ 2015-2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ 1)Πώς το φαινόμενο Bohr επηρεάζει την πρόσδεση οξυγόνου στην αιμοσφαιρίνη; Που συνδέονται τα ιόντα

Διαβάστε περισσότερα

Λιπαρά οξέα- Ωµέγα λιπαρά Λευτέρης Μαρίνος MSc Φαρµακοποιός

Λιπαρά οξέα- Ωµέγα λιπαρά Λευτέρης Μαρίνος MSc Φαρµακοποιός Λιπαρά οξέα- Ωµέγα λιπαρά Λευτέρης Μαρίνος MSc Φαρµακοποιός Επειδή ο κοινός διαλύτης υγρών στους ζώντες οργανισµούς είναι το νερό, θα περίµενε κανείς ότι όλα τα χηµικά συστατικά των κυττάρων θα ήταν πολικές

Διαβάστε περισσότερα

Αποµόνωση µεµβρανικών λιπιδίων

Αποµόνωση µεµβρανικών λιπιδίων Αποµόνωση µεµβρανικών λιπιδίων 50 ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΩΝ ΛΙΠΙ ΙΩΝ ΑΠΟ ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ ΜΕ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΟ ΦΑΣΕΩΝ Σκοπός της άσκησης : να γίνουν κατανοητά τα στάδια αποµόνωσης κυττάρων και στη συνέχεια

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.1 Τα μόρια της ζωής Καινούριες γνώσεις Ποια μόρια συμμετέχουν στη δομή και στις λειτουργίες των οργανισμών. Ποια είναι η σημασία του νερού για τη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

Αντιδράσεις οργανικών οξέων οργανικών βάσεων.

Αντιδράσεις οργανικών οξέων οργανικών βάσεων. Αντιδράσεις οργανικών οξέων οργανικών βάσεων. Σύμφωνα με τους Brönsted Lowry: α) Οξύ είναι η ουσία η οποία μπορεί να δώσει ένα ή περισσότερα πρωτόνια. β) Βάση είναι η ουσία που μπορεί να δεχτεί ένα ή περισσότερα

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολισμός λιπαρών οξέων

Μεταβολισμός λιπαρών οξέων Μεταβολισμός λιπαρών οξέων Πρωτεΐνες Πολυσακχαρίτες Λίπη Γαλακτικό Γλυκόζη Αμινοξέα Πρωτεΐνες οργανισμού Δεξαμενή Αζώτου Πυροστα φυλικό Γλυκονεογένεση Γλυκόλυση Acetyl-CoA 6- φωσφορική Γλυκόζη Γλυκογένεση

Διαβάστε περισσότερα

Είναι σημαντικές επειδή: Αποτελούν βασικά δοµικά συστατικά του σώµατος Εξυπηρετούν ενεργειακές ανάγκες Ασκούν έλεγχο σε όλες τις βιοχηµικές διεργασίες

Είναι σημαντικές επειδή: Αποτελούν βασικά δοµικά συστατικά του σώµατος Εξυπηρετούν ενεργειακές ανάγκες Ασκούν έλεγχο σε όλες τις βιοχηµικές διεργασίες ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 2.1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ, 5 9 (απλή αναφορά) 2.2 ΤΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΣΗΜΑΣΙΑ, 9 14 (απλή αναφορά), 2.4 ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, σελ. 20 36 Οργανικές Ουσίες

Διαβάστε περισσότερα

Βιομόρια: Λιπίδια. Κηροί, Λίπη και έλαια, Σάπωνες Φωσφολιπίδια Προσταγλανδίνες Τερπένια Στεροειδή

Βιομόρια: Λιπίδια. Κηροί, Λίπη και έλαια, Σάπωνες Φωσφολιπίδια Προσταγλανδίνες Τερπένια Στεροειδή Οργανική Χημεία Πέτρος Ταραντίλης Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Γενικό Τμήμα, Ιερά Οδός 75, 118 55 Αθήνα, e-mail: ptara@aua.gr, Τηλ.: 210 529 4262, Fax: 210 529 4265 1 Βιομόρια: Λιπίδια Κηροί,

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Β Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Β Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Β Λυκείου ΘΕΜΑ 1 ο Για τις ερωτήσεις 1.1 έως 1.5 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση: 1.1 Οι οργανικές ενώσεις που περιέχουν τη χαρακτηριστική ομάδα ΟΗ ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα