Παπαδοπούλου Χ. Λευκοθέα. Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Παπαδοπούλου Χ. Λευκοθέα. Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ"

Transcript

1 Παπαδοπούλου Χ. Λευκοθέα Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ

2 Vaccines Εμβόλια Reproduced from the Wellcome Library (London, UK; The Scientist, Vol 18, Issue 14, 15 Jul.19, 2004

3 Detroit Medical Center Occupational Health Services (ιλαρά) (παρωτίτιδα) (κοκκύτης) (ερυθρά)

4 Τα εμβόλια αποτρέπουν θανάτους και γλυτώνουν 386 εκατομμύρια έτη ζωής το χρόνο

5 plus, έναντι του ορότυπου Β (Bexero)

6

7

8 But if a significant percentage of individuals decides against vaccination, for one reason or another, we may lose herd immunity, and infectious disease will spread. Unfortunately, we are beginning to see signs of this phenomenon, due in part to parents refusing to vaccinate their children because of the fear that it could cause autism the now completely debunked message delivered by Andrew Wakefield in 1998.

9 Herd immunity (ανοσία αγέλης? / πληθυσμού? ) Αναφέρεται μόνον στην περίπτωση ασθενειών που μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο Απαιτείται ένα ποσοστό ανοσίας στον πληθυσμό για να παρεμποδιστεί η εξάπλωση της ασθένειας στην κοινότητα Προσφέρει έμμεση προστασία και στους μη εμβολιασμένους (το MMR που δίνεται στα παιδιά προσφέρει προστασία στις εγκύους από την ερυθρά) Για τις περισσότερες λοιμώξεις, θεωρείται απαραίτητη για την προστασία ΟΛΩΝ των παιδιών

10 Προστασία πληθυσμού έχουμε όταν ένα μεγάλο ποσοστό πληθυσμού έχει εμβολιαστεί (95% για το MMR).

11 Επιτακτική η ανάγκη παρασκευής νέων εμβολίων έναντι μολυσματικών ασθενειών (HIV, HCV, N. meningitidis type B, group B Streptococcus, TB, malaria) πανδημίας της γρίππης ??? παθογόνων μικροοργανισμών, ανθεκτικών στα αντιβιοτικά (vancomycin-resistant Staphylococcus infections, multidrug-resistant TB and drug-resistant strains of HIV) νέο-εμφανιζόμενων (απειλητικών για τη ζωή) - μολυσματικών ασθενειών (West Nile virus, severe acute respiratory syndrome (SARS), Ebola, Hanta, Dengue viruses) της απειλής της βιοτρομοκρατίας (εμβόλιο έναντι του βακίλλου του άνθρακα) Μολυσματικών παραγόντων που οδηγούν σε χρόνιες ασθένειες (ηπατίτιδα, καρκίνο, αυτοάνοσα νοσήματα)

12 TO BHMA

13 ιδεατό εμβόλιο Παραγωγή της ίδιας ανοσολογικής απόκρισης (χυμική - κυτταρική ανοσία, κύτταρα μνήμης) που ακολουθεί τη φυσική μόλυνση, αλλά χωρίς την πρόκληση ασθένειας Ανοσία καθ όλη τη διάρκεια της ζωής, ει δυνατόν με μία μόνο χορήγηση Παρεμπόδιση εξάπλωσης της μόλυνσης 100% αποτελεσματικό σε όλα τα άτομα όλων των ηλικιών Σταθερό σε διάφορες συνθήκες περιβάλλοντος (θερμοκρασίας, φωτός, μεταφοράς) Ευκολία χορήγησης, ει δυνατόν από το στόμα Επάρκεια ποσότητας για όλο τον πληθυσμό, σε όλον τον πλανήτη Χαμηλό κόστος

14 Aνοσοποίηση μέσω εμβολίων Vaccination Immunisation vaccination :Ο όρος προέρχεται από το πρώτο εμβόλιο που χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της ευλογιάς με ορό αγελάδας, επιμολυσμένης με τον ιό της δαμαλίτιδας vaccinia virus (from the latin vacca, or cow) (Edward Jenner, 1796). Immunisation Department, Centre for Infections, Health Protection Agency see

15 Η Βασική ιδέα είναι: Η έγκαιρη αναγνώριση από το ανοσοποιητικό μας σύστημα παθογόνων παραγόντων ιών, στους οποίους δεν έχουμε προηγουμένως εκτεθεί Απαιτείται Η προηγούμενη έκθεση στον παθογόνο παράγοντα, χωρίς να προκληθεί ασθένεια

16 Η επαγόμενη από τα εμβόλια ενεργητική ανοσοποίηση βασίζεται κυρίως στην επίκτητη ανοσολογική απόκριση Antibody Antibody CD8 CD4 MHC I MHC II Cytotoxic T Lymphocyte T helper Lymphocyte Barney Graham, M.D., Ph.D.

17 Aντισώματα χυμική ανοσία T λεμφοκύττρα κυτταρική ανοσία κύτταρα (Β / Τ) μνήμης «ιδεατό» εμβόλιο ιός στο αίμα μη ενεργός ιός Αντίσωμα +++ +/ Τ κύτταρα +++ κύτταρο μολυσμένο με ιό ενεργό

18

19

20 Ανοσοποίηση Εμβολιασμός Παθητική Ανοσοποίηση Ενεργητική Ανοσοποίηση Ανοσοσφαιρίνες Αντιτοξίνες Ζωντανά εξασθενημένα εμβόλια Νεκρά-Αδρανοποιημένα εμβόλια Εμβόλια υπομονάδας (rdna)

21 Είδος εμβολίου Παραδείγματα Ανοσοσφαιρίνες (Immunoglobulin, IG) Αντι-τοξίνες Νεκρά- Αδρανοποιημένα εμβόλια εμβόλια υπομονάδας (Κilled-Inactivated/subunit vaccine) Ζωντανά εξασθενημένα Εμβόλια (Live attenuated) Varicella Zoster IG Human Normal IG Hep B IG, Tetanus IG diphtheria anti-toxin botulinum anti-toxin Diphtheria/tetanus/acellular pertussis /inactivated polio/haemophilus influenzae b (DTaP/IPV/Hib), Meningococcal C (MenC), Hepatitis B vaccine, Hepatitis A vaccine (HBV & HAV) (ΗPV) Oral polio vaccine (OPV), measles, mumps and rubella (MMR), yellow fever see

22 Συστατικά εμβολίων, πέραν του αντιγόνου In addition to the antigen, vaccines may contain some or all of the following components: Συστατικά Σκοπός Παράδειγμα Eνισχυτικά Adjuvants Συντηρητικά Preservatives Προσθετικά Additives Υπολείμματα Residuals from manufacturing process Ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης Παρεμπόδιση βακτηριακής - μυκητιακής επιμόλυνσης Σταθεροποίηση σε διαφορετικές συνθήκες περιβάλλοντος (πάγωμα-ξεπάγωμα, θερμότητα κλπ) ουσίες αδρανοποίησης Αντιβιοτικά Πρωτεϊνες αυγού (για αδρανοποιημένους ιούς που αναπτύσσονται σε εμβρυονικά κύτταρα κότας) Πρωτεϊνες ζύμης (ζαχαρομήκυτα) aluminium salts Freund s adjuvant thiomersal gelatine formaldehyde neomycin, streptomycin, polymyxin B influenza, yellow fever HepB vaccine

23 Παθητική Ανοσοποίηση: άμεση πηγή αντισωμάτων Ανοσοσφαιρίνες : συμπυκνωμένα παρασκευάσματα αντισωμάτων, χορηγούμενα i.m / i.v., τα οποία προσφέρουν άμεση, μικρής διάρκειας (εβδομάδες-μήνες) προστασία από την ασθένεια Χορηγούνται σε άτομα ευρισκόμενα σε υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρή ασθένεια ή να εμφανίσουν σοβαρές παρενέργειες (π.χ. ηπατίτιδα, τέτανος) see

24 Σκευάσματα Αντισωμάτων Ανθρώπινη πηγή (pooled blood preparations from donors) Human Normal Immunoglobulin (HNIG) (for contacts of Hep A, measles, polio and rubella) Varicella Zoster Immunoglobulin (VZIG) Hepatitis B Immunoglobulin (HBIG) Human Rabies Immunoglobulin (HRIG) Tetanus Immunoglobulin (TIG) Μονοκλωνικά αντισώματα (Μabs) Ζωϊκή πηγή (π.χ. αντιτοξίνη διφθερίτιδας: ΘΕΡΑΠΕΙΑ και όχι πρόληψη) (see

25 Ενεργητική Ανοσοποίηση Ζωντανά εξασθενημένα Εμβόλια Εξασθενημένα στελέχη βακτηρίων-ιών, (ιοί ιλαράς, ερυθράς, ευλογιάς, ) με μειωμένη ικανότητα παθογένεσης, Εισέρχονται μέσα στα κύτταρα αναπτύσσονται στον ξενιστή χωρίς να προκαλούν ασθένεια και επάγουν χυμική ανοσία και κυτταρική ανοσία δρούν ως φυσική μόλυνση και γι αυτό αναπτύσσεται ισχυρή - μακράς διάρκειας ανοσολογική απόκριση

26 Παραδοσιακά, οι ιοί εξασθενούν με επιλογή σε μη ανθρώπινα κύτταρα Immunobiology

27 Η εξασθένιση των ιών μπορεί να γίνει και με τη χρήση της τεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA Λοιμογόνος δράση με την απομάκρυνση του ή των γονιδίων, των υπεύθυνων για την λοιμογόνο δράση ή την εισαγωγή πολλών μεταλλάξεων στα αντίστοιχα γονίδια, που θα αποτρέψουν τη δυνατότητα επανάκτησης της μολυσματικότητας [κάτι που δυστυχώς συνέβη σε πιθήκους που εμβολιάστηκαν με εξασθενημένα στελέχη του HIV (simian form)] Immunobiology

28 Η εξασθένιση των ιών μπορεί να γίνει και με τη αντικατάσταση πολλών κωδικονίων των παθογόνων γονιδίων των ιών από τα αντίστοιχα σπάνια χρησιμοποιούμενα, που οδηγούν σε πολύ αργό πολλαπλασιασμό των ιών και αδυναμία επιστροφής στη φυσιολογική πρότερη μορφή Virus Attenuation by Genome-Scale Changes in Codon Pair Bias J. Robert Coleman, Dimitris Papamichail, Steven Skiena, Bruce Futcher, Eckard Wimmer, and Steffen Mueller. Science 27 June :

29 Ζωντανά εξασθενημένα Εμβόλια Πλεονεκτήματα Μία μοναδική δόση, επαρκής Ισχυρή ανοσολογική απόκριση Τοπική-Συστηματική ανοσία Μειονεκτήματα Πιθανότητα επανάκτησης της παθογένειας Αντένδειξη για ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς Πιθανή παρεμβολή από άλλα εμβόλια Μειωμένη σταθερότητα Δυναμικό επιμόλυνσης

30

31 Νεκρά - Αδρανοποιημένα εμβόλια Αιωρήματα νεκρών - άθικτων οργανισμών whole cell pertussis (κοκκύτης), influenza, rabies (λύσσα), HepA Εμβόλια υπομονάδας (rdna) Υποκυτταρικά συστατικά υπομονάδες acellular pertussis vaccine contains between 2-5 components of the whole cell pertussis bacteria diphtheria toxoid ΗΒsAg Hib polysaccharide - meningitec - Bexcero

32 Αιωρήματα νεκρών - άθικτων οργανισμών "dirty vaccines" whole-cells Συνήθως, εμφανίζουν σειρά από παρενέργειες (πυρετό, σπασμούς, εγκεφαλικές βλάβες, αλλεργικές αντιδράσεις από την παρουσία παραπροϊόντων) Εμβόλια υπομονάδας - "subunit" vaccines (π.χ. εμβόλια έναντι HBV / ΗPV) (αναπτύχθηκαν με τη χρήση της τεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA)

33 Αδρανοποιημένα / εμβόλια υπομονάδας Πλεονεκτήματα Σταθερά Γνωστή σύσταση Δεν μπορούν να οδηγήσουν σε μόλυνση Μειονεκτήματα Απαιτούνται αρκετές δόσεις Πιθανότητα εμφάνισης τοπικής αντίδρασης Απαιτείται ενισχυτικό για την ανοσοποίηση Ενεργοποιεί τα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα Συγκρατεί το ενεργό συστατικό στο σημείο έγχυσης Μικρότερης διάρκειας ανοσία

34 Αδρανοποιημένα / εμβόλια υπομονάδας Νεκρά παθογόνα Εξασθενημένη μορφή του παθογόνου Απομονωμένα αντιγόνα του μολυσματικού παράγοντα Χυμική ανοσία ΑΔΥΝΑΝΙΑ εισόδου ΜΕΣΑ στα κύτταρα ΜΗ ενεργοποίηση των Τ- κυτταροτοξικών κυττάρων (MHC class I-specific responses)

35 έναντι της ηπατίτιδας Β ENGERIX Ξενιστής: ζαχαρομύκητας

36 HPV infections: ~ 42.5% των γυναικών HPV and Cancer - National Cancer Institute έναντι του ιού των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (ΗPV) Low-risk HPVs (types 6,11) High-risk or oncogenic HPVs types 16,18

37 HPV Vaccine Is Credited in Fall of Teenagers' Infection Rate By SABRINA TAVERNISE NYTimes June 19, 2013 One possible reason is a phenomenon known as herd immunity, in which people who are vaccinated reduce the overall prevalence of the virus in society, decreasing the chances that unvaccinated people would be exposed to someone who is infected. Another is the unexpected effectiveness of a partial dosage of the HPV vaccine, said Dr. Lauri E. Markowitz, a medical epidemiologist at the C.D.C. and the lead author of the study. About half of teenage girls in the United States have received at least one dose of the vaccine.

38

39 Αν το αντιγόνo του μολυσματικού παράγοντα είναι πολυσακχαρίτης, έχουμε ανοσολογική απόκριση ανεξάρτητη των Τ λεμφοκυττάρων ΔΕΝ παράγονται ΙgG αντισώματα και κύτταρα μνήμης Conjugate vaccine Bacteria Carrier protein Polysaccharide linked to carrier protein Polysaccharide (sugar) coating Πρόσδεση του πολυσακχαριδικού αντιγόνου σε πρωτεϊνη-φορέα (π.χ. τοξίνη διφθερίτιδας ή τετάνου), την οποία μπορεί να αναγνωρίσει το «ανώριμο» ανοσολογικό σύστημα των βρεφών (see προάγει την ανοσολογική απόκριση

40 B-cell activation by thymus-independent type 2 antigens can lead to IgM antibody production polysaccharide antigens Fusion with toxins may activate helper T cells and lead to isotype switching (IgM IgG)

41 Immunobiology Part IV. The Adaptive Immune Response 9. The Humoral Immune Response (on line) Σύζευξη του πολυσακχαριδικού αντιγόνου με πρωτεϊνη φορέα οδηγεί και σε ισοτυπική αλλαγή (isotype switching)

42

43 Meningitec κατά του ορότυπου C conjugate vaccine αποτελείται από πολυσακχαρίτες της κάψας συνδεδεμένους με ειδική πρωτεϊνη-φορέα (conjugate vaccine: tetanus toxoid or diptheria toxin).

44 Recombinant DNA Technology and Vaccine Development In vitro antigen production CHO, yeast, or insect cells Vaccine vector Barney Graham, M.D., Ph.D. In vivo antigen production

45 Εμβόλια DNA Δραστικά στα ποντίκια ΟΧΙ ακόμα, τα αναμενομένα αποτελέσματα στους ανθρώπους Immunobiology Part V. The Immune System in Health and Disease 14. Manipulation of the Immune Response Manipulating the immune response to fight infection. Όταν το πλασμιδιακό DNA, που περιέχει το γονίδιο του ενδιαφέροντος, χορηγείται ενδομυϊκά, εισέρχεται σε κάποια κύτταρα, εκφράζεται η αντίστοιχη πρωτεϊνη (με Β και Τ επιτόπια) και οδηγεί τόσο σε χυμική (αντισώματα) όσο και σε κυτταρική ανοσία (cytotoxic CD8 T cells) Πολλές φορές, συγχορηγείται πλασμιδιακό DNA, που περιέχει κάποιο γονίδιο για κυτοκίνες, για ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης

46 SCIENTIFIC AMERICAN, July 16, 1999 (making of a genetic vaccine)

47 Οι ιικοί φορείς αποκτούν πρόσβαση στο κύτταρο μέσω εξειδικευμένων υποδοχέων και είτε αντιγράφονται είτε εκφράζουν απευθείας τις πρωτεϊνες τους ενδοκυτταρικά. Π.χ. ο VEE φορέας, ένας RNA ιός, εισέρχεται μέσω των υποδοχέων και εκφράζει τις πρωτεϊνες του στο κυτταρόπλασμα; ο αδενοϊός (adenovector), ένας DNA ιός, εισέρχεται μέσω άλλων κυτταρικών υποδοχέων, τα νουκλεϊνικά του οξέα πάνε στον πυρήνα, χωρίς όμως να ενσωματώνονται στο γένωμα του ξενιστή κυττάρου. Το πλασμιδιακό (Plasmid) DNA εισέρχεται στον πυρήνα του κυττάρου, αρκετά αποτελεσματικά μετά από ηλεκτροδιάτρηση (electroporation) και λιγότερο αποτελεσματικά μετά από έγχυση. Οι κωδικοποιούμενες πρωτεϊνες εκφράζονται, και είτε εκκρίνονται για ενεργοποίηση των Β κυττάρων και παραγωγή αντισωμάτων (χυμική ανοσία), είτε επεξεργάζονται στο ενδοπλασμικό δίκτυο και παρουσιάζονται ως πεπτίδια στην επιφάνεια του κυττάρου μέσω σύνδεσης με τις πρωτεϊνες του συστήματος ιστοσυμβατότητας (MHC class I or class II) για ενεργοποίηση της κυτταρικής ανοσίας.

48 Kλασσική ανοσολογία: βασισμένη σε παθογόνα που αναπτύσσονται in vitro Ανάστροφη «Reverse» ανοσολογία: βασισμένη στη διαθεσιμότητα της γονιδιακής αλληλουχίας των παθογόνων μικροοργανισμών Επιτρέπει την ταυτοποίηση αντιγόνων, ικανών να επάγουν ανοσολογική απόκριση

49

50 Kλασσική ανοσολογία: βασισμένη σε παθογόνα που αναπτύσσονται in vitro Ανάστροφη «Reverse» ανοσολογία: βασισμένη στη διαθεσιμότητα της γονιδιακής αλληλουχίας των παθογόνων μικροοργανισμών Επιτρέπει την ταυτοποίηση αντιγόνων, ικανών να επάγουν ανοσολογική απόκριση

51 Nature Biotechnology, 20: , Ανάλυση αλλαγών γονιδιακής έκφρασης μετά από αλληλεπίδραση των βακτηρίων με ανθρώπινα επιθηλιακά κύτταρα («μίμηση» πρώτων σταδίων μόλυνσης) 2. Ταυτοποίηση γονιδίων που εμπλέκονται στην ιαιμία και στην παθογένεση 3. Επιλογή επιφανειακών πρωτεϊνών που παίζουν ρόλο στην προσκόλληση και προσφέρουν προφυλακτική ανοσία

52 Αλληλούχιση γονιδιώματος N. meningitidis strain MC58 Circular representation of the N. meningitidis strain MC58 genome. Outer circle, predicted coding regions on the plus strand color-coded by role categories : salmon, amino acid biosynthesis; light blue, biosynthesis of cofactors, prosthetic groups, and carriers; light green, cell envelope; red, cellular processes; brown, central intermediary metabolism; yellow, DNA metabolism; green, energy metabolism; purple, fatty acid and phospholipid metabolism; pink, protein fate and synthesis; orange, purines, pyrimidines, nucleosides, and nucleotides; blue, regulatory functions; gray, transcription; teal, transport and binding proteins; black, hypothetical and conserved hypothetical proteins. Second circle, predicted coding regions on the minus strand color-coded by role categories. Third circle, predicted coding regions on the plus strand color-coded by function in virulence : red, acquisition; cyan, colonization; magenta, evasion; yellow, toxins; green, unknown; dark green, putative phase-variable genes; blue, candidate vaccine genes that were expressed in vitro and whose products are potentially located on the surface of the meningococcus ; black, hypothetical and conserved hypothetical proteins. Fourth circle, predicted coding regions on the minus strand color-coded by function in virulence. Fifth circle, Neisseria USSs. Sixth circle, N. gonorrhoeae inverted repeats. Seventh circle, atypical nucleotide composition curve [the dinucleotide signatures analysis is shown]. Eighth circle, percent G+C curve. Ninth circle, trnas. Tenth circle, ribosomal RNAs. Science Mar 10;287(5459):

53 *M. Pizza et al., "Identification of vaccine candidates against serogroup B meningococcus by whole-genome sequencing," Science, 287: , 2000.? BioEquipment, 20:22-25, 2007 Εφαρμογή: Neisseria meningitides, ορότυπος B (Men B) The common B serotype surface antigens are either too variable or too closely resemble human antigens, which could provoke autoimmunity

54 Flow-chart of NERVE working process Η αμινοξική αλληλουχία του βακτηριακού πρωτεώματος υπόκειται σε 6 αναλυτικά στάδια: Πρόβλεψη υποκυτταρική κατανομής των πρωτεϊνών (1), Πρόβλεψη της ικανότητάς των να είναι μόρια σύνδεσης (2), Προσδιορισμός ΤΜ (διαμεμβρανικών) περιοχών (3), Σύγκριση με το ανθρώπινο πρωτέωμα (4), Σύγκριση με το πρωτέωμα του επιλεγμένου παθογόνου (5), Πρόβλεψη πιθανής δράσης της επιλεγμένης πρωτεϊνης (6). Each of these steps stores data mined in an SQL database. After filtering and ranking, the best VCs are presented in a user-friendly html table BMC Biotechnol. 2006; 6: /

55

56

57

58

59

60 SCIENCE 31 MAY 2013 VOL 340, 1064

61 Ανοσοποίηση - Προφύλαξη ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗ Θεραπευτικά εμβόλια ΠΑΘΗΤΙΚΗ Μονοκλωνικά αντισώματα Κυτταροκίνες

62 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Στοχεύουν στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος (χυμική-κυτταρική ανοσία) για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών ή/και τη θεραπεία σε χρόνιες μολυσματικές - παθολογικές καταστάσεις

63 (A) Προφύλαξη από μόλυνση: ένα προφυλακτικό εμβόλιο επάγει T (ανοιχτό μπλέ) and B (χρυσαφί) κύτταρα (δραστικά και μνήμης) πριν την έκθεση σε παθογόνο παράγοντα (σκούρη μπλέ γραμμή) Προφυλακτικά εμβόλια (B) Φυσική εξέλιξη χρόνιας μόλυνσης, κατά την οποία η συνεχής παρουσία του παθογόνου παράγοντα εξαντλεί το ανοσοποιητικό σύστημα και το οδηγεί σε αποτυχία (C) Θεραπευτικά εμβόλια, προστιθέμενα στην αντιμικροβιακή θεραπεία, μπορεί να «αποκαταστήσουν» το ανοσοποιητικό σύστημα και να θέσουν υπό έλεγχο την ασθένεια Θεραπευτικά εμβόλια Published by AAAS modified from B. Autran et al., Science 305, (2004)

64 Eμβόλια στη θεραπεία του καρκίνου Κυτταρικές θεραπείες με στόχο την ενεργοποίηση της ανοσολογικής απόκρισης του ασθενούς

65 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Υψηλότερου βαθμού παρενέργειες, λόγω χρήσης από άτομα με ήδη εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα benefit-to-risk ratio

66 Προτεινόμενο ανοσοθεραπευτικό σχήμα σε ασθενή με μελάνωμα Adoptive T cell therapy (ACT) with tumour infiltrating lymphocytes is currently the best treatment option for metastatic melanoma Τ-λεμφοκύτταρα ασθενούς με μελάνωμα «τροποποιούνται γενετικά» ώστε να εκφράσουν έναν εξειδικευμένο υποδοχέα (ΤCR) που αναγνωρίζει ένα μόριο που έκφραζεται στην επιφάνεια των κυττάρων του μελανώματος. Τα τροποποιημένα Τ- λεμφοκύτταρα πολλαπλασιάζονται ex-vivo και στην συνέχεια επαναχορηγούνται στον ασθενή για την καταστροφή των κυττάρων του μελανώματος Science 6 October 2006:Vol no. 5796, pp

67 Παραγωγή εμβολίων έναντι του καρκίνου, επηρεάζοντας τη Ρύθμιση της φυσικής ανοσίας Ρύθμιση της χυμικής ανοσίας Ρύθμιση της κυτταρικής ανοσίας Published by AAAS Modified from J. N. Blattman et al., Science 305, (2004)

68 1. Pharmaceutical Biotechnology, 1997 (Edit. by D. J.A. Crommelin and R.D. Sindelar) 2. Immunobiology, 5 th Edition, Janeway CA. Travers P, Walport M, Schomchic M 3. Molecular Biology of the Cell (NCBI) 4. Molecular Cell Biology 5. Endocrinology. An intergrated approach. Nussey SS and Whitehead SA (NCBI)

Παπαδοπούλου Χ. Λευκοθέα. Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Παπαδοπούλου Χ. Λευκοθέα. Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ Παπαδοπούλου Χ. Λευκοθέα Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ Vaccines Εμβόλια Reproduced from the Wellcome Library (London, UK; http://library.wellcome.ac.uk). The

Διαβάστε περισσότερα

Ανοσολογική απόκριση στην λοίμωξη Ενεργητική και παθητική ανοσοποίηση Εμβόλια

Ανοσολογική απόκριση στην λοίμωξη Ενεργητική και παθητική ανοσοποίηση Εμβόλια Ανοσολογική απόκριση στην λοίμωξη Ενεργητική και παθητική ανοσοποίηση Εμβόλια Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς Βιοπαθολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ ipapapar@med.uoa.gr Ανοσία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ. Εργαστήριο Γενετικής, ΓΠΑ

ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ. Εργαστήριο Γενετικής, ΓΠΑ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Στάδια μικροβιακής λοίμωξης δημιουργία αποικίας σε εξωτερική επιφάνεια διείσδυση στον οργανισμό τοπική μόλυνση συστηματική (γενικευμένη) μόλυνση H σημασία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Καθώς η επιστημονική γνώση και κατανόηση αναπτύσσονται, ο μελλοντικός σχεδιασμός βιοτεχνολογικών προϊόντων περιορίζεται μόνο από τη φαντασία μας Βιοτεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλια Χημειοπροφύλαξη ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Εμβόλια Χημειοπροφύλαξη ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Εμβόλια Χημειοπροφύλαξη ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Ορισμοί Εμβόλιο: Βιολογική ουσία Πρόληψη νόσου Πρόληψη επιπλοκών Μετρίαση/εξάλειψη συμπτωμάτων Ενεργητική ή παθητική Ανοσολογική απάντηση η Χημειοπροφύλαξη Βιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργητική Ανοσοποίηση. Παθητική Ανοσοποίηση

Ενεργητική Ανοσοποίηση. Παθητική Ανοσοποίηση Νοσοκομείο Παίδων «η ΑγίαΣοφία» Ενεργητική Ανοσοποίηση Παθητική Ανοσοποίηση Μαρία Κανάριου Ιανουάριος 2008 Τμήμα Ανοσολογίας- Ιστοσυμβατότητας Αδρό σχήμα της απάντησης του ανοσιακού συστήματος Αντιγόνα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ. Dr. Αθανάσιος Ν. Φίλιας Επιμελητής Α Παιδιατρικής Κλινικής Καραμάνδανειο Νοσοκομείο Παίδων Πατρών

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ. Dr. Αθανάσιος Ν. Φίλιας Επιμελητής Α Παιδιατρικής Κλινικής Καραμάνδανειο Νοσοκομείο Παίδων Πατρών ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ Dr. Αθανάσιος Ν. Φίλιας Επιμελητής Α Παιδιατρικής Κλινικής Καραμάνδανειο Νοσοκομείο Παίδων Πατρών Δύο παρεμβάσεις επέφεραν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στη δημόσια Υγεία ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς Ονόματα: Γωγώ Μουρίζι Έρικα Μπαλίου Τμήμα: Γ 3 Τί ονομάζουμε εμβόλια; ΕΜΒΟΛΙΑ Εμβόλια ονομάζονται τα σκευάσματα εκείνα, που χορηγούμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Χρειάζεται η µελέτη της ανοσολογία; Εµβόλια Άµυνα κατά µικροοργανισµών Ανοσολογικές ασθένειες Αλλεργίες - υπερευαισθησίες, αυτοανοσίες, ανοσοανεπάρκειες,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ Κυριακή Μασσέλου Ανοσολογικό Εργαστήριο και Εθνικό Κέντρο Ιστοσυμβατότητας ΠΓΝΑ Γ. Γεννηματάς Ιστορική αναδρομή Πρώτη προσπάθεια εμβολιασμού (Jenner, 1798) Τροποποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο...2 I. Εφαρµογές της βιοτεχνολογίας στην ιατρική...2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ...7 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ...

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο...2 I. Εφαρµογές της βιοτεχνολογίας στην ιατρική...2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ...7 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ... ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο...2 I. Εφαρµογές της βιοτεχνολογίας στην ιατρική...2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ...7 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ...10 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο I. Εφαρµογές της βιοτεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι ανοσίας. Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο. Γιαννακοπούλου Αμαλία

Τύποι ανοσίας. Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο. Γιαννακοπούλου Αμαλία Τύποι ανοσίας Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο Γιαννακοπούλου Αμαλία Γνωρίζεις κάποια από τις παρακάτω ασθένειες; Διφθερίτιδα Κοκίτης Πολιομυελίτιδα Ιλαρά Παρωτίτιδα (μαγουλάδες) Ερυθρά Ίσως όχι, γιατί δεν νοσούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ ΟΝΟΜΑ:ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΠΙΘΕΤΟ:ΠΡΙΦΤΗ ΤΑΞΗ:Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΜΗΜΑ: 4 ΗΜ/ΝΙΑ: 11/10/2013 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΘΟΓΟΝΟΥΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ Ένας μικροοργανισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ) Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Οι ιοί αποτελούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4.3 ΑΜΥΝΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

ΚΕΦ. 4.3 ΑΜΥΝΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΕΦ. 4.3 ΑΜΥΝΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Εξωτερικοί και Εσωτερικοί Αμυντικοί Μηχανισμοί Ο κόσμος που μας περιβάλλει είναι γεμάτος μικρόβια, άλλα παθογόνα και άλλα όχι. Ο οργανισμός μας, για να προστατευτεί από τα

Διαβάστε περισσότερα

Συστάσεις εμβολιασμού εφήβων, ενηλίκων και εγκύων Δημήτρης Καφετζής Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής ΕΚΠΑ

Συστάσεις εμβολιασμού εφήβων, ενηλίκων και εγκύων Δημήτρης Καφετζής Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής ΕΚΠΑ Συστάσεις εμβολιασμού εφήβων, ενηλίκων και εγκύων 2017 Δημήτρης Καφετζής Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής ΕΚΠΑ Ηνωμένες Πολιτείες http://www.cdc.gov/vaccines/hcp/acip-recs/index.html Αλλαγές του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: Το τρυπανόσωμα προκαλεί α. δυσεντερία β. ελονοσία γ. ασθένεια του ύπνου δ. χολέρα Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από β. φυτά γ. ιούς δ. πρωτόζωα Η σύφιλη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Η φαγοκυττάρωση

Διαβάστε περισσότερα

Επίκτητη Ανοσιακή Απάντηση (χυμικό σκέλος) Β λεμφοκύτταρα

Επίκτητη Ανοσιακή Απάντηση (χυμικό σκέλος) Β λεμφοκύτταρα Επίκτητη Ανοσιακή Απάντηση (χυμικό σκέλος) Β λεμφοκύτταρα φυσική ή μη ειδική ανοσία δεν απαιτεί προηγούμενη έκθεση στο παθογόνο και δεν διαθέτει μνήμη. σε επίκτητη ή ειδική ανοσία χυμική ανοσία με παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS)

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS) ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS) Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 εμφανίστηκε μία από τις σοβαρότερες ασθένειες ανεπάρκειας του ανοσοβιολογικού συστήματος Ανοσοβιολογική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. Οι παρακάτω καμπύλες αναφέρονται σε συγκεντρώσεις αντισωμάτων σε τρια

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Οι αποικοδομητές είναι:

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Δρακόπουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ)

Γιάννης Δρακόπουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) Γιάννης Δρακόπουλος 1 1. ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) 2. Μετά την είσοδο κάποιου είδους αντιγόνου σε έναν άνθρωπο, δεν παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Επιλεγόµενο µάθηµα:λευχαιµίες. Γεωργόπουλος Χρήστος Καρκατσούλης Μάριος Μπρίκος Νικήτας

Επιλεγόµενο µάθηµα:λευχαιµίες. Γεωργόπουλος Χρήστος Καρκατσούλης Μάριος Μπρίκος Νικήτας Επιλεγόµενο µάθηµα:λευχαιµίες Γεωργόπουλος Χρήστος Καρκατσούλης Μάριος Μπρίκος Νικήτας Ανοσολογία και καρκίνος Γενετικές και κυτταρικές αλλαγές που συµβαίνουν στον καρκίνο προσφέρουν στο ανοσιακό σύστηµα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Απαντήσεις του κριτηρίου αξιολόγησης στη βιολογία γενικής παιδείας 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε τον αριθμό καθεμίας από τις ημιτελείς προτάσεις 1 έως και 5, και δίπλα σε αυτόν το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η πρώτη γραπτή αναφορά στο φαινόμενο της ανοσίας μπορεί να αναζητηθεί στον Θουκυδίδη, τον μεγάλο ιστορικό του Πελοποννησιακού Πολέμου Ανάπτυξη και επιβίωση o

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο ΟΜΑΔΑ Α 1. Ένας άνθρωπος μολύνεται από έναν ιό για πρώτη φορά. Το παρακάτω διάγραμμα απεικονίζει τις συγκεντρώσεις αντιγόνων και αντισωμάτων αυτού του ανθρώπου κατά τη διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

HIV & Ca τραχήλου μήτρας. Άτομα μολυσμένα με HIV έχουν αυξημένη ροπή για την ανάπτυξη καρκίνου.

HIV & Ca τραχήλου μήτρας. Άτομα μολυσμένα με HIV έχουν αυξημένη ροπή για την ανάπτυξη καρκίνου. HIV & Ca τραχήλου μήτρας Άτομα μολυσμένα με HIV έχουν αυξημένη ροπή για την ανάπτυξη καρκίνου. ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Πολλαπλοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της κακοήθειας σε ασθενείς με AIDS. Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Διδάσκων - Δρ. Ιωάννης Δρίκος

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Διδάσκων - Δρ. Ιωάννης Δρίκος ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Διδάσκων - Δρ. Ιωάννης Δρίκος Επιλέξετε τη σωστή απάντηση, θέτοντας σε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. 1. Για την παραγωγή ανθρώπινης ινσουλίνης από βακτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Η πήξη του αίματος συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού 2. Η φαγοκυττάρωση είναι αποτελεσματική μόνο έναντι των βακτηρίων 3. Οι ιντερφερόνες δρουν άμεσα

Διαβάστε περισσότερα

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση Ερωτήσεις κατανόησης της θεωρίας του 1 ο κεφαλαίου (συνέχεια) 1. Από τι εξαρτάται η επιβίωση του ανθρώπου και ποιοι εξωτερικοί παράγοντες θα μπορούσαν να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΟ ΘΑΛΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΟ ΘΑΛΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Β 2 Α 3 Α 4 Β 5 Β 6 Α 7 Α 8 Β Β2. Σελ. 18 Σχολικού βιβλίου Το γενετικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Συγκρίνατε την πρωτογενή µε τη δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση και απεικονίστε αυτές στο ίδιο διάγραµµα αξόνων. Πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση ονοµάζουµε την απόκριση του

Διαβάστε περισσότερα

μαθητικό φροντιστήριο

μαθητικό φροντιστήριο σύγχρονο Φάσμα group προπαρασκευή για μαθητικό φροντιστήριο Γραβιάς 85 ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ 50.51.557 50.56.296 25ης Μαρτίου 74 ΠΛ.ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ 50.50.658 50.60.845 25ης Μαρτίου 111 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ 50.27.990 50.20.990 Πρωτεσιλάου

Διαβάστε περισσότερα

Εμβολιασμοί Δημήτρης Καφετζής Καθηγητής Παιδιατρικής

Εμβολιασμοί Δημήτρης Καφετζής Καθηγητής Παιδιατρικής Εμβολιασμοί 2018 Δημήτρης Καφετζής Καθηγητής Παιδιατρικής Ηνωμένες Πολιτείες Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για παιδιά και εφήβους Με την αφαίρεση 2 δόσεων μηνιγγ. C κάτω του έτους, μειώνεται η συμφόρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Περιέχουν µικρό ποσοστό της γενετικής πληροφορίας και αποτελούν το 1-2% του βακτηριακού DNA. Ένα βακτήριο µπορεί

ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Περιέχουν µικρό ποσοστό της γενετικής πληροφορίας και αποτελούν το 1-2% του βακτηριακού DNA. Ένα βακτήριο µπορεί PART V.. ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ Το γενετικό υλικό των προκαρυωτικών κυπάρων είναι ένα δίκλωνο κυκλικό µόριο DNA µήκους περίπου 1 mm. Αναδιπλώνεται και πακετάρεται µε τη β ο ή θ ε ι α κ υ ρ ί ω ς π

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γ Ενιαίου Λυκείου Γενικής Παιδείας

Βιολογία Γ Ενιαίου Λυκείου Γενικής Παιδείας Ερωτήσεις κλειστού τύπου που τέθηκαν στις πανελλήνιες εξετάσεις (2000-2014) και αφορούν το 1 ο κεφάλαιο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ. (σελ. 31-49) Α. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

Φαρµακευτική Ανοσολογία. Απαραίτητο συµπλήρωµα στο κεφ. 8

Φαρµακευτική Ανοσολογία. Απαραίτητο συµπλήρωµα στο κεφ. 8 Φαρµακευτική Ανοσολογία Απαραίτητο συµπλήρωµα στο κεφ. 8 Προφύλαξη Εµβόλια Παθητική µεταφορά της ανοσίας Εµβολιασµός (Η διέγερση προστατευτικών απαντήσεων της επίκτητης ανοσίας κατά µικροοργανισµών, µέσω

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΓΟΝΑ. Aπτίνες Ετερόφιλα αντιγόνα Ομάδες αίματος 18/3/2015, M.ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ

ΑΝΤΙΓΟΝΑ. Aπτίνες Ετερόφιλα αντιγόνα Ομάδες αίματος 18/3/2015, M.ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΑ Antigens Ags Aπτίνες Ετερόφιλα αντιγόνα Ομάδες αίματος 18/3/2015, M.ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟ Χημική ένωση διαγείρει Β, Τ -λεμφοκύτταρα σε ειδική ανοσολογική απόκριση μέσω υποδοχέων (Igs, ΤCR) Ειδική

Διαβάστε περισσότερα

Μοριακή κυτταρική βιοχημεία Ανοσοποιητικό σύστημα

Μοριακή κυτταρική βιοχημεία Ανοσοποιητικό σύστημα Μοριακή κυτταρική βιοχημεία Ανοσοποιητικό σύστημα κωδικός μαθήματος: ETY-335 Χειμερινό εξάμηνο 2014 / 2015 Μαρία Χατζηνικολαΐδου mchatzin@materials.uoc.gr Έμφυτο και προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις

Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις Τί είναι εμβόλια; Ο Εμβολιασμός είναι ένας τρόπος προστασίας από σοβαρές μεταδοτικές ασθένειες. Το «αμυντικό» σύστημα του ανθρώπου που έχει εμβολιαστεί, μπορεί τις

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία 2012 Α2. Τα φαγοκύτταρα παράγονται α. στο νωτιαίο µυελό β. στο θύµο αδένα γ. στους λεµφαδένες δ. στον ερυθρό µυελό των οστών. Α3. Το συµπλήρωµα και η προπερδίνη συµβάλλουν στην καταπολέµηση α. των ιών

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας 20-5-2015

Βιολογία Γενικής Παιδείας 20-5-2015 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΘΕΜΑ Β Βιολογία Γενικής Παιδείας 20-5-2015 Β1. 1 Β, 2 Α, 3 Α, 4 Β,5 Β, 6 Α, 7 Α, 8 Β Β2. Σχολικό βιβλίο σελ. 18 «Το γενετικό υλικό ενός ιού τον πολλαπλασιασμό του»

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Μονάδες 25 Α1.

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Δρακόπουλος 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ)

Γιάννης Δρακόπουλος 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) Γιάννης Δρακόπουλος 1 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) 2. Το διάγραµµα α δείχνει ότι τα αντιγόνα είναι αρχικά πολλά και εν συνεχεία ελαττώνονται διαρκώς. Δεν µεσολαβεί στάδιο αύξησης τους, επομένως δεν παρατηρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Η φαγοκυττάρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ. 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ. 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 3. Η πρόσληψη του αντιγόνου και η παρουσίασή του στα λεμφοκύτταρα 4. Η αναγνώριση του αντιγόνου. Αντιγονικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 1. Αναφέρετε ονομαστικά όλα τα μικρόβια και τις ασθένειες που αυτά προκαλούν. 2. Φτιάξτε ένα πίνακα που να φαίνονται οι δομικές κ λειτουργικές διαφορές μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: επιλέξτε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή συνέχεια της πρότασης. 1. Δυσμενές χημικό περιβάλλον στην επιδερμίδα προκαλείται από:

Διαβάστε περισσότερα

όλοι αναπνευστική οδός στομάχι στόμα

όλοι αναπνευστική οδός στομάχι στόμα κεράτινη στιβάδα περιέχει σμήγμα λιπαρά οξέα Μηχανισμοί που παρεμποδίζουν την είσοδο Δέρμα περιέχει ιδρώτας φυσιολογική μικροχλωρίδα λυσοζύμη γαλακτικό οξύ μικροοργανισμών Βλεννογόνοι όλοι αναπνευστική

Διαβάστε περισσότερα

Η πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση ενεργοποιείται κατά την πρώτη επαφή του οργανισμού με ένα αντιγόνο. Περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Η πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση ενεργοποιείται κατά την πρώτη επαφή του οργανισμού με ένα αντιγόνο. Περιλαμβάνει τα εξής στάδια: Εικόνα 1.24: α) Σύνδεση αντισώματος - αντιγόνου, β) συμπληρωματικότητα αντισώματος - αντιγόνου, γ) ένα αντίσωμα συνδέεται με περισσότερα από ένα αντιγόνα. Στάδια ανοσοβιολογικής απόκρισης Η αντίδραση του

Διαβάστε περισσότερα

2. Τα πρωτόζωα α. δεν έχουν πυρήνα. β. είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί. γ. είναι πολυκύτταρα παράσιτα. δ. είναι αυτότροφοι οργανισμοί.

2. Τα πρωτόζωα α. δεν έχουν πυρήνα. β. είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί. γ. είναι πολυκύτταρα παράσιτα. δ. είναι αυτότροφοι οργανισμοί. 1 ΘΕΜΑΤΑ κεφ 1. Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.

Διαβάστε περισσότερα

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 04/11/2018 ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Πυρηνική περιοχή διαθέτει: Α. Ο ιός της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΒΟΛΙΑ. Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΕΜΒΟΛΙΑ. Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΕΜΒΟΛΙΑ Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ Ο εμβολιασμός είναι η απλή και η πλέον αποτελεσματική στρατηγική να προάγεις την υγεία. Τα εμβόλια και το καθαρό νερό είναι οι δυο

Διαβάστε περισσότερα

ÃËÕÖÁÄÁ - ÅËËÇÍÉÊÏ ÓÕÃ ÑÏÍÏ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΊΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β B1.

ÃËÕÖÁÄÁ - ÅËËÇÍÉÊÏ ÓÕÃ ÑÏÍÏ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΊΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β B1. ΘΕΜΑ Α Α1. Γ Α2. Α Α3. Β Α4. Β Α5. ΘΕΜΑ Β B1. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΊΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α (Λυσοζύµη): 2, 3, 6, 7 Β (Πενικιλίνη): 1, 4, 5, 8 Β2. Το γενετικό υλικό ενός ιού µπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 20 Μαΐου 2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων ΘΕΜΑ Α. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΘΕΜΑ Β. Β1. 1. Β 2. Α 3. Α 4. Β 5. Β 6. Α 7. Α 8. Β 1 Β2.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΗΤΑΛΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΗΤΑΛΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.3 : ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 Χαρακτηρίστε τις προτάσεις ως σωστές ή λανθασµένες. 1. Οι βλεννογόνοι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ 1. Σε ένα πειραματόζωο τη χρονική στιγμή t1 γίνεται ένεση με το αντιγόνο Α και τη χρονική στιγμή t2 γίνεται ένεση με τα αντιγόνα Α και Β

Διαβάστε περισσότερα

Ιοί & HPV. Ευστάθιος Α. Ράλλης. Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας

Ιοί & HPV. Ευστάθιος Α. Ράλλης. Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας Ιοί & HPV Ευστάθιος Α. Ράλλης Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας Περί ΙΩΝ Ορισμός Οι ιοί είναι ατελείς, λοιμώδεις οργανισμοί μικρότεροι σε μέγεθος από τα μικρόβια και ορατοί μόνο με το ηλεκτρονικό

Διαβάστε περισσότερα

The new multicomponent vaccine against meningococcal serogroup B, 4CMenB: immunological, functional and structural characterization of the antigens

The new multicomponent vaccine against meningococcal serogroup B, 4CMenB: immunological, functional and structural characterization of the antigens The new multicomponent vaccine against meningococcal serogroup B, 4CMenB: immunological, functional and structural characterization of the antigens Το νέο, πολλαπλών συστατικών, εµβόλιο έναντι της οροοµάδας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ ΑΝΟΣΙΑ Η ανοσία (α- στερητικό + νόσος) είναι η ικανότητα ενός οργανισμού να αμύνεται ενάντια σε κάποιον εξωτερικό βλαπτικό παράγοντα και να μην υφίσταται τις συνέπειές του.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΙΛΑΡΑΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΜΕΛΕΤΗ ΙΛΑΡΑΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΕΛΕΤΗ ΙΛΑΡΑΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Α. ΓΕΩΡΓΑΚΗ, Β. ΠΑΠΑΔΟΥΛΗ, Ε. ΚΟΥΣΟΥΛΗ, Κ. ΠΟΛΥΜΕΡΗ, Δ. ΓΚΑΝΤΙΔΟΥ, Α. ΓΕΡΟΓΙΩΚΑΣ, Π. ΧΑΤΖΗΑΣΤΡΟΣ, Ν. ΡΕΚΛΕΙΤΗ, Κ. ΘΕΜΕΛΗ -ΔΙΓΑΛΑΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ & ΕΝΛ Γ.Ν.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιμέλεια: Aβραμίδου Δέσποινα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιμέλεια: Aβραμίδου Δέσποινα ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιμέλεια: Aβραμίδου Δέσποινα ΘΕΜΑ Α 1. γ 2. α 3. β 4. β 5. δ ΘΕΜΑ Β Β1. 1. Β 2. Α 3. Α 4. Β 5. Β 6. Α 7. Α 8. Β Β2. Η απάντηση βρίσκεται στη σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΩΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΟ 1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΩΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΟ 1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΩΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΟ 1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ 1 0 Α. Στις ερωτήσεις 1-5 να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: 1. Τα βακτήρια διαθέτουν: α. Μιτοχόνδρια β. Ριβοσώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Α1. 1. β Βιολογία ΘΕΜΑ Α γενιικής παιιδείίας 2. γ 3. γ 4. γ 5. δ Α2. ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Ηπατίτιδα C + Candida albicans

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Εξεταστική Ιανουαρίου 2010

ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Εξεταστική Ιανουαρίου 2010 Εξεταστική Ιανουαρίου 2010 Ποιες είναι οι διαφορές μιας πρωτογενούς από μια δευτερογενή χυμική ανοσολογική απόκριση; Περιγράψετε τους μηχανισμούς ενεργοποίησης στις δυο περιπτώσεις. ΘΕΜΑ 2 (1 μονάδα) Περιγράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Εξειδίκευση: προϊόντα (κύτταρα ή αντισώματα) ειδικά για το αντιγόνο. Μνήμη: κύτταρα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Εξειδίκευση: προϊόντα (κύτταρα ή αντισώματα) ειδικά για το αντιγόνο. Μνήμη: κύτταρα ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Εξειδίκευση: προϊόντα (κύτταρα ή αντισώματα) ειδικά για το αντιγόνο Μνήμη: κύτταρα ΑΝΤΙΓΟΝΟ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΜΗΜΑ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΓΥΡΗ, ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 1 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ (σύφιλη) Α2. α (ερυθρός μυελός των οστών)

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία

KΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία KΕΦΑΛΑΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία Α. ΕΡΩΤΗΣΕΣ ΚΛΕΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Οι ιοί αποτελούνται από: α.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. γ 2. α 3. β 4. δ 5. δ Β. Ερωτήσεις σωστού - λάθους 1. Σωστό 2. Λάθος 3. Λάθος 4. Λάθος 5. Σωστό ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. β Α4. γ Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Α 2 Β 3 Α 4 Α 5 Β 6 Β 7 Α Β2. Ρύπανση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Η διατύπωση σχετικά με την κύηση και τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς θα πρέπει να είναι η ακόλουθη:

Η διατύπωση σχετικά με την κύηση και τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς θα πρέπει να είναι η ακόλουθη: Παραρτημα III Τροποποιήσεις που πρέπει να περιληφθούν στα σχετικά τμήματα των περιλήψεων των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης 48 Τροποποιήσεις που πρέπει να περιληφθούν στα σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Προκλήσεις και Προοπτικές

ΑΝΤΙΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Προκλήσεις και Προοπτικές ΑΝΤΙΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Προκλήσεις και Προοπτικές Χρήστος Παναγιωτίδης, Καθηγητής Κυτταρικής/Μοριακής Βιολογίας Διευθυντής Τοµέα Φαρµακογνωσίας/Φαρµακολογίας Τµήµα Φαρµακευτικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. Οι παρακάτω καμπύλες αναφέρονται σε συγκεντρώσεις αντισωμάτων σε τρια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1

Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1 Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1 Το αίμα Έχει όγκο περίπου 5 λίτρα Αποτελείται από Πλάσμα (55%) Είναι νερό και διαλυμένες ουσίες Πρωτεΐνες Ορμόνες Άλατα Άλλες θρεπτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 24/01/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 4 Ο, 7 Ο, 8 Ο, 9 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 4 Ο, 7 Ο, 8 Ο, 9 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 4 Ο, 7 Ο, 8 Ο, 9 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1. Η μεταφορά ανθρώπινου γονιδίου σε βακτήριο δίνει διαφορετικό προϊόν μεταγραφής και μετάφρασης, ενώ σε μύκητες μεταγράφεται κανονικά αλλά το προϊόν μετάφρασης εμφανίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ - ΑΝΟΣΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ - ΑΝΟΣΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ - ΑΝΟΣΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Ερώτηση 1 Τι ονομάζεται ανοσία; Ανοσία ονομάζεται η ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ 1.3, 1.4 Μηχανισμοί άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού, AIDS ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:

Διαβάστε περισσότερα

Πανδηµική γρίπη A(H1N1) 2009 και η σηµασία του εµβολιασµού στη συλλογική ανοσία. Συλλογική ανοσία. (herd immunity) ιασπορά της µόλυνσης: όλοι επίνοσοι

Πανδηµική γρίπη A(H1N1) 2009 και η σηµασία του εµβολιασµού στη συλλογική ανοσία. Συλλογική ανοσία. (herd immunity) ιασπορά της µόλυνσης: όλοι επίνοσοι Πανδηµική γρίπη A(H1N1) 2009 και η σηµασία του εµβολιασµού στη συλλογική ανοσία 2o Συµπόσιο Πρωτοπαθείς ανοσοανεπαρκειες, Παιδιατρική ανοσολογία Αθήνα, 29-30 Απριλίου 2010 Τ. Παναγιωτόπουλος Καθηγητής,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία I. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία I. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία I Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 14/10/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Γενικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ

Βιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ Βιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: Γιάννης Αργύρης Βιολόγος M.Sc. Καθηγητής 3 ου Γεν. Λυκ. Ηλιούπολης Κεφάλαιο 1ο Άνθρωπος και υγεία 2. Μηχανισμοί Άμυνας του Ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλιο ηπατίτιδας Α

Εμβόλιο ηπατίτιδας Α Ανδρούλα Παυλή, Γενικός Ιατρός Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων Αιτιολογία ηπατίτιδας Α: Προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV), ιός RNA 27-nm (picrnavirus) Μετάδοση: Ο ιός της ηπατίτιδας Α

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ. Μαρία Χατζηστυλιανού Σιδηροπούλου Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ανοσολογίας Τμήματος Ιατρικής, ΣΕΥ, ΑΠΘ

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ. Μαρία Χατζηστυλιανού Σιδηροπούλου Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ανοσολογίας Τμήματος Ιατρικής, ΣΕΥ, ΑΠΘ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ. Μαρία Χατζηστυλιανού Σιδηροπούλου Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ανοσολογίας Τμήματος Ιατρικής, ΣΕΥ, ΑΠΘ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ (ΝΟΣΗΣΗ) ΤΕΧΝΗΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Β 3 Α 4 Α 5 Β 6 Β 7 Α

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Β 3 Α 4 Α 5 Β 6 Β 7 Α 1 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ (συμβάλλουν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ÈÅÌÅËÉÏ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ÈÅÌÅËÉÏ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα του το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Ποιο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα του το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανισμοί άμυνας ανθρώπινου οργανισμού Βασικές αρχές ανοσίας.

Μηχανισμοί άμυνας ανθρώπινου οργανισμού Βασικές αρχές ανοσίας. Μηχανισμοί άμυνας ανθρώπινου οργανισμού Βασικές αρχές ανοσίας. 1 ο ΘΕΜΑ Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψεις στο χαρτί σου τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 23 10 2011 ΘΕΡΙΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Όλα τα βακτήρια: Α. διαθέτουν

Διαβάστε περισσότερα

Σας αποστέλλουμε τις προτεινόμενες απαντήσεις που αφορούν τα θέματα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ημερησίων Γενικών Λυκείων και ΕΠΑΛ (Ομάδας Β ).

Σας αποστέλλουμε τις προτεινόμενες απαντήσεις που αφορούν τα θέματα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ημερησίων Γενικών Λυκείων και ΕΠΑΛ (Ομάδας Β ). Αθήνα, 20/5/2015 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Σας αποστέλλουμε τις προτεινόμενες απαντήσεις που αφορούν τα θέματα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ημερησίων Γενικών Λυκείων και ΕΠΑΛ (Ομάδας Β ). Η

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ανοσολογία

Εισαγωγή στην Ανοσολογία Εισαγωγή στην Ανοσολογία ρ. Γιώργος Κρασιάς Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου Τµήµα Μοριακής Ιολογίας Τι είναι το Ανοσοποιητικό Σύστηµα (ΑΣ)? Το ΑΣ (Immune System) είναι ένα σύστηµα άµυνας του

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνος έκθεσης στη νόσο Ηλικία Κατάσταση υγείας ταξιδιώτη Ιστορικό εμβολιασμού ταξιδιώτη Παρενέργειες (π.χ. αλλεργική αντίδραση) σε προηγούμενο

Κίνδυνος έκθεσης στη νόσο Ηλικία Κατάσταση υγείας ταξιδιώτη Ιστορικό εμβολιασμού ταξιδιώτη Παρενέργειες (π.χ. αλλεργική αντίδραση) σε προηγούμενο Κίνδυνος έκθεσης στη νόσο Ηλικία Κατάσταση υγείας ταξιδιώτη Ιστορικό εμβολιασμού ταξιδιώτη Παρενέργειες (π.χ. αλλεργική αντίδραση) σε προηγούμενο εμβολιασμό Κίνδυνος διασποράς της λοίμωξης Κόστος εμβολίου

Διαβάστε περισσότερα

Πολύ πριν την εφεύρεση των εμβολίων, ήταν γνωστό ότι οι άνθρωποι που ανάρρωναν από ορισμένες νόσους, όπως η ευλογιά, ήταν στη συνέχεια άνοσοι στη

Πολύ πριν την εφεύρεση των εμβολίων, ήταν γνωστό ότι οι άνθρωποι που ανάρρωναν από ορισμένες νόσους, όπως η ευλογιά, ήταν στη συνέχεια άνοσοι στη ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ Πολύ πριν την εφεύρεση των εμβολίων, ήταν γνωστό ότι οι άνθρωποι που ανάρρωναν από ορισμένες νόσους, όπως η ευλογιά, ήταν στη συνέχεια άνοσοι στη νόσο. Κινέζοι ιατροί ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν

Διαβάστε περισσότερα

5 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

5 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 5 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Ειδική ή επίκτητη ανοσία είναι ένα σύνολο μηχανισμών με τους οποίους επιτυγχάνεται σημαντική

Διαβάστε περισσότερα

Φάσμα. προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Φάσμα. προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ σύγχρονο Φάσμα προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. μαθητικό φροντιστήριο 25ης Μαρτίου 111 - ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - 210 50 20 990-210 50 27 990 25ης Μαρτίου 74 - ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - 210 50 50 658-210 50 60 845 Γραβιάς 85 -

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ Α ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ Α.Π.Θ

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ Α ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ Α.Π.Θ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ Α ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ Α.Π.Θ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Ποιοί επαγγελματίες ; Πότε ; Γιατί ; Με ποιά εμβόλια ; Με ποιό τρόπο ; Με ποιό στόχο ΠΟΙΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 20 Μαΐου 2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Γενικών Λυκείων ΘΕΜΑ Α. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. Δ ΘΕΜΑ Β. Β1. Σχολικό Βιβλίο, σελίδα 18: «Το γενετικό πολλαπλασιασμό

Διαβάστε περισσότερα

CAR-T CELLS ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΧAIΜΙΑΣ

CAR-T CELLS ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΧAIΜΙΑΣ CAR-T CELLS ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΧAIΜΙΑΣ Π. Παναγοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας, Δ Πανεπιστημιακή Κλινική, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 1ο

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 1ο ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 1ο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ 1. Ένας άνθρωπος μολύνεται από έναν ιό. Το παρακάτω διάγραμμα απεικονίζει τις συγκεντρώσεις των αντιγόνων και των αντισωμάτων αυτού του ανθρώπου κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παθοφυσιολογία Ι Ανοσολογία - Ρευματολογία Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Παθολογίας/Ρευματολογίας, Αλέξανδρος Α. Δρόσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα