Βάσεις Δεδομένων (Databases) Αναζητώντας τη συνέπεια

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Βάσεις Δεδομένων (Databases) Αναζητώντας τη συνέπεια"

Transcript

1 Βάσεις Δεδομένων (Databases) Αναζητώντας τη συνέπεια

2 Τραπεζικές συναλλαγές: από το ταχυδρομείο, online Μέχρι τις αρχές του 20 ου αιώνα οι λογαριασμοί τηλεφώνου, ηλεκτρικού, πιστωτικών καρτών πληρώνονταν με τον εξής τρόπο: συμπληρωνόταν ειδικό χαρτί με κάποιους αριθμούς, υπογραφόταν, τοποθετούταν σε ειδικό φάκελο και ταχυδρομούταν Από τότε έχουν αναπτυχθεί online συστήματα πληρωμής λογαριασμών και τραπεζικών συναλλαγών που απλούστευσαν σημαντικά την παραπάνω διαδικασία Ποιες τεχνολογίες έκαναν δυνατό κάτι τέτοιο; Η έλευση του internet χωρίς το οποίο δεν θα ήταν δυνατή κανενός είδους online επικοινωνία Η κρυπτογράφηση δημοσίου κλειδιού χωρίς την οποία ευαίσθητες οικονομικές πληροφορίες δεν θα μπορούσαν να μεταδοθούν με ασφάλεια μέσω του internet Οι βάσεις δεδομένων, μια τεχνολογία που είναι ουσιώδης για την πραγματοποίηση online συναλλαγών αφού όσο κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε όλες οι online συναλλαγές μας γίνονται μέσω περίπλοκων βάσεων δεδομένων που άρχισαν να αναπτύσσονται από τη δεκαετία του

3 Τραπεζικές συναλλαγές: από το ταχυδρομείο, online Οι βάσεις δεδομένων αντιμετωπίζουν επιτυχώς δύο σημαντικά ζητήματα στην επεξεργασία συναλλαγών: την αποδοτικότητα και την αξιοπιστία Οι βάσεις δεδομένων παρέχουν αποδοτικότητα μέσω αλγορίθμων που επιτρέπουν σε χιλιάδες πελάτες να πραγματοποιούν ταυτόχρονα συναλλαγές χωρίς «μπερδέματα» και ασυνέπειες Οι βάσεις δεδομένων παρέχουν αξιοπιστία μέσω αλγορίθμων που επιτρέπουν στα δεδομένα να παραμένουν τακτοποιημένα παρά την πιθανή δυσλειτουργία τμημάτων των υπολογιστών όπως σκληροί δίσκοι που συνήθως θα οδηγούσαν σε μεγάλες και σημαντικές απώλειες δεδομένων Οι οnline τραπεζικές συναλλαγές είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής που απαιτεί εξαιρετική αποδοτικότητα ώστε να εξυπηρετούνται πολλοί πελάτες ταυτόχρονα χωρίς σφάλματα ή ασυνέπειες και τέλεια αξιοπιστία 3

4 Βάσεις δεδομένων και τι θα μελετήσουμε Θα μελετήσουμε 3 θεμελιώδεις και όμορφες ιδέες μέσω των οποίων οι βάσεις δεδομένων κυριάρχησαν στην αποθήκευση συγκεκριμένων τύπων σημαντικής πληροφορίας: write-ahead logging ή τέχνασμα λίστας εργασιών ( to-do list ) two-phase commit ή τέχνασμα προετοιμασία και μετά δέσμευση ( prepare-then-commit ) σχεσιακές βάσεις δεδομένων (relational databases) και τέχνασμα του ιδεατού πίνακα ( virtual table ) Βάση δεδομένων: τρόπος (δομή) αποθήκευσης όπου η πληροφορία έχει προκαθορισμένη δομή 4

5 Βάσεις δεδομένων: δομή Για να καταλάβουμε τι θα πει «δομή» ας παρατηρήσουμε τι συμβαίνει όταν δεν υπάρχει: Η Rosina είναι 35 ετών και είναι φίλη με το Matt που είναι 26 ετών. Ο Jingyi είναι 37 ετών και ο Sudeep 31 ετών. Οι Matt, ο Jingyi και ο Sudeep είναι όλοι φίλοι μεταξύ τους. Τέτοιου είδους πληροφορία θα χρειαζόταν για τα μέλη του ένα κοινωνικό δίκτυο όπως το Facebook ή το MySpace η οποία όμως δεν θα αποθηκευόταν με αυτόν τον αδόμητο τρόπο αλλά ως εξής: Θα χρησιμοποιούταν μια δομή αποθήκευσης πληροφορίας που λέγεται πίνακας και διαθέτει γραμμές και στήλες Κάθε γραμμή του πίνακα περιέχει πληροφορία για ένα πράγμα - στην περίπτωσή μας, για ένα άτομο Κάθε στήλη του πίνακα περιέχει συγκεκριμένο τύπο πληροφορίας όπως π.χ., την ηλικία ή το όνομα του ατόμου Μια βάση δεδομένων αποτελείται συνήθως από πολλούς πίνακες Ένας υπολογιστής διαθέτει σαφώς μεγαλύτερη δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων σε δομημένη μορφή όπως ένας πίνακας από έναν άνθρωπο αφού δεν μπορεί να κατανοήσει την ίδια πληροφορία όταν είναι σε μη δομημένη μορφή (π.χ., σαν κείμενο) 5

6 Βάσεις δεδομένων: συνέπεια Συνέπεια: η πληροφορία που είναι αποθηκευμένη σε μια βάση δεδομένων δεν πρέπει να αναιρεί τον εαυτό της Αν σε μια βάση δεδομένων υπάρχει πληροφορία που αυτό-αναιρείται τότε υπάρχει ασυνέπεια (inconsistency) Πώς δημιουργείται ασυνέπεια; Φανταστείτε οι 2 πρώτες γραμμές του πίνακα να άλλαζαν ως εξής: Σύμφωνα με την 1 η γραμμή, η Rosina είναι φίλη με τον Jingyi, αλλά σύμφωνα με τη 2 η γραμμή ο Jingyi δεν είναι φίλος με τη Rosina Αυτό παραβιάζει τη βασική έννοια της φιλίας: δύο άνθρωποι είναι ταυτόχρονα αμοιβαία φίλοι 6

7 Βάσεις δεδομένων: συνέπεια Περισσότερο προβληματικό παράδειγμα ασυνέπειας: Στο προηγούμενο παράδειγμα, αντικαταστήστε την έννοια της φιλίας με την έννοια του γάμου: Ο A θα φαινόταν παντρεμένος με τον B αλλά ο B θα φαινόταν παντρεμένος με τον C ( κατάσταση που είναι παράνομη σε πολλές χώρες ) Τέτοιες περιπτώσεις ασυνέπειας πρέπει να αποφεύγονται όταν εισάγονται νέα δεδομένα σε μια βάση δεδομένων Οπότε, επειδή οι υπολογιστές είναι πολύ καλοί στο να ακολουθούν κανόνες, είναι εύκολο να ορίσουμε τον ακόλουθο κανόνα σε μια βάση δεδομένων: Αν ο A δηλώνεται παντρεμένος με τον B, τότε πρέπει και ο B να δηλώνεται παντρεμένος με τον A Αν προσπαθήσουμε να εισάγουμε μια νέα γραμμή στον πίνακα που παραβιάζει αυτόν τον κανόνα θα λάβουμε μήνυμα λάθους και η είσοδος δεν θα καταχωρηθεί Φυσικά υπάρχουν και πιο περίπλοκοι τύποι ασυνέπειας 7

8 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Οι δοσοληψίες είναι μάλλον η πιο σημαντική ιδέα στις βάσεις δεδομένων ΓΙΑΤΙ; Τα προγράμματα αποτυγχάνουν να εκτελεστούν και όταν συμβαίνει αυτό ξεχνάνε αυτό που έκαναν διατηρείται μόνο πληροφορία που ήταν αποθηκευμένη στο σύστημα αρχείων του υπολογιστή Τα αποθηκευτικά μέσα του υπολογιστή όπως ο σκληρός δίσκος ή τα flash memory sticks μπορούν να αποθηκεύσουν στιγμιαία μικρό ποσό δεδομένων συνήθως γύρω στους 500 χαρακτήρες (δηλ., περίπου το μέγεθος ενός τομέα του σκληρού δίσκου που συνήθως είναι 512 bytes) - αν έχουμε flash memory το σχετικό μέγεθος γίνεται μερικές εκατοντάδες Kbytes Ως χρήστες δεν αντιλαμβανόμαστε αυτό το μικρό ποσό δεδομένων που αποθηκεύονται στιγμιαία σε κάποιο μέσο αφού τα σύγχρονα μέσα είναι συνήθως πολύ γρήγορα (εκτελούν εκατοντάδες χιλιάδες εγγραφές 500 χαρακτήρων το δευτερόλεπτο) Πάντως, τα περιεχόμενα ενός δίσκου αλλάζουν κατά μερικές εκατοντάδες χαρακτήρες κάθε φορά συνήθως κάθε υπολογιστής μπορεί να τροποποιήσει μόνο μία γραμμή μιας βάσης δεδομένων κάθε φορά (αυτό δεν ισχύει για το προηγούμενο παράδειγμα με έναν μικρό πίνακα με το πολύ 200 χαρακτήρες, αλλά σε συνηθισμένες βάσεις δεδομένων η τροποποίηση 2 γραμμών απαιτεί 2 διαφορετικές αλληλεπιδράσεις με το σκληρό δίσκο) 8

9 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Πολλές απλές αλλαγές σε μια βάση δεδομένων απαιτούν τροποποίηση 2 ή περισσότερων γραμμών σε κάποιον(ους) πίνακα(ες) Αλλά τροποποίηση 2 ή περισσότερων γραμμών δεν μπορεί να γίνει με απλή αλληλεπίδραση με το δίσκο απαιτούνται 2 ή περισσότερες αλληλεπιδράσεις Ο υπολογιστής μπορεί να αποτύχει οποιαδήποτε στιγμή, οπότε τι γίνεται αν αποτύχει μεταξύ 2 τέτοιων αλληλεπιδράσεων; Μπορεί να επανεκκινήσει (reboot) αλλά θα έχει ξεχάσει κάθε λειτουργία που σκόπευε να εκτελέσει κάποιες αναγκαίες αλλαγές δεν έγιναν ποτέ η βάση δεδομένων θα μείνει σε κατάσταση ασυνέπειας 9

10 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Παράδειγμα 1: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε την παρακάτω βάση δεδομένων που περιέχει 3 άτομα χωρίς φίλους: Ας υποθέσουμε ότι η Rosina και ο Jingyi γίνονται φίλοι και θέλουμε να ενημερώσουμε σχετικά τη βάση δεδομένων Η ενημέρωση απαιτεί αλλαγές στην 1 η και στη 2 η γραμμή του πίνακα και αυτό απαιτεί 2 αλληλεπιδράσεις με το δίσκο Ας υποθέσουμε ότι η γραμμή 1 ενημερώνεται πρώτη Ο υπολογιστής δεν προλαβαίνει να ενημερώσει τη γραμμή 2, οπότε η βάση δεδομένων θα έχει τη μορφή: 10

11 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Το πρόγραμμα της βάσης δεδομένων πρέπει να ενημερώσει τη γραμμή 2 Τι γίνεται αν ο υπολογιστής αποτύχει (crash) πριν προλάβει να εκτελέσει αυτή την αλλαγή; Όταν ο υπολογιστής επανεκκινήσει δεν θα θυμάται ότι πρέπει να ενημερώσει τη γραμμή 2 Η βάση δεδομένων θα μείνει όπως ήταν πριν: η Rosina είναι φίλη με το Jingyi, αλλά ο Jingyi δεν είναι φίλος με τη Rosina ΑΣΥΝΕΠΕΙΑ στη βάση δεδομένων Τέτοιου είδους ασυνέπειες δεν είναι σοβαρές και υπάρχουν ειδικά εργαλεία που κάνουν αυτοματοποιημένους ελέγχους, εντοπίζουν και διορθώνουν τέτοιου είδους ασυνέπειες (τέτοιου είδους διορθώσεις κάνουν από μόνα τους και τα λειτουργικά συστήματα μετά από ξαφνική επανεκκίνηση του υπολογιστή εμφανίζοντας μηνύματα της μορφής checking file system for inconsistencies) Αλλά οι ασυνέπειες δεν είναι πάντα τόσο μικρής σημασίας ώστε να μπορούν να διορθωθούν αυτόματα από κάποιο εργαλείο... 11

12 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Παράδειγμα 2: μεταφορά χρημάτων μεταξύ τραπεζικών μας λογαριασμών δείτε μια απλή βάση: Υποθέτουμε ότι η Zadie ζήτησε να μεταφερθούν $200 από το λογαριασμό μισθοδοσίας στο λογαριασμό ταμιευτηρίου Αυτό απαιτεί αλλαγή 2 γραμμών απαιτεί 2 αλληλεπιδράσεις με το δίσκο το υπόλοιπο του λογαριασμού μισθοδοσίας της Zadie θα μειωθεί σε $600, και μετά το υπόλοιπο του λογαριασμού ταμιευτηρίου της θα αυξηθεί σε $500 Αν μεταξύ των δύο αυτών ενεργειών ο υπολογιστής αποτύχει, η βάση θα είναι: 12

13 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) ΠΡΟΒΛΗΜΑ: πριν τη δυσλειτουργία του υπολογιστή η Zadie είχε υπόλοιπο $1100 στους λογαριασμούς της και τώρα έχει μόνο $900: με κάποιον τρόπο $200 εξαφανίστηκαν Δεν υπάρχει τρόπος να εντοπιστεί το πρόβλημα αυτό αφού η βάση φαίνεται συνεπής μετά την αποτυχία του υπολογιστή αλλά είναι ασυνεπής σε σχέση με την κατάστασή της πριν τη δυσλειτουργία του υπολογιστή Ο μόνος τρόπος να εντοπιστεί αυτή η δυσλειτουργία είναι να συγκρίνουμε την κατάσταση τη βάσης δεδομένων σε διαφορετικά χρονικά σημεία Πριν ξεκινήσει τη συναλλαγή, η Zadie είχε $1100 Μετά τη δυσλειτουργία του υπολογιστή είχε $900 Στην περίοδο που μεσολάβησε δεν απέσυρε χρήματα Αυτά τα 3 δεδομένα μαζί δεν βγάζουν νόημα δηλ., δηλώνουν ασυνέπεια που όμως δεν μπορεί να εντοπιστεί με έλεγχο της βάσης δεδομένων σε κάποια χρονική στιγμή 13

14 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Για να αποφευχθούν και οι δύο αυτοί τύποι ασυνέπειας εισήχθη η έννοια της δοσοληψίας ( transaction ), δηλ., ενός συνόλου αλλαγών σε μια βάση δεδομένων που πρέπει όλες να πραγματοποιηθούν για να παραμείνει η βάση δεδομένων συνεπής Αν πραγματοποιηθούν κάποιες αλλά όχι όλες οι αλλαγές σε μια δοσοληψία τότε η βάση δεδομένων θα μείνει ασυνεπής Ένας προγραμματιστής μπορεί να εκτελέσει μια εντολή έναρξη δοσοληψίας, να εκτελέσει μια σειρά ανεξάρτητων αλλαγών σε μια βάση δεδομένων και να ολοκληρώσει τη διαδικασία με μια εντολή λήξη δοσοληψίας Τότε η βάση δεδομένων εγγυάται ότι όλες οι αλλαγές θα πραγματοποιηθούν ακόμα κι αν ο υπολογιστής στον οποίο «τρέχει» η βάση δεδομένων αποτύχει και επανεκκινήσει στη μέση της συναλλαγής Βέβαια, για να είμαστε ακριβείς, υπάρχει το ενδεχόμενο μετά από αποτυχία και επανεκκίνηση του υπολογιστή η βάση δεδομένων να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν πριν καν ξεκινήσει η συναλλαγή Αν συμβεί αυτό, θα εμφανιστεί μήνυμα ότι η δοσοληψία απέτυχε και πρέπει να υποβληθεί εκ νέου 14

15 Δοσοληψίες και το τέχνασμα τήρησης λίστας εργασιών ( to-do list ) Μήπως ασχολούμαστε υπερβολικά με το ενδεχόμενο αποτυχίας του υπολογιστή δεδομένου ότι τα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα εκτελούν σύγχρονα προγράμματα που δύσκολα αποτυγχάνουν; Η έννοια της αποτυχίας του υπολογιστή αναφέρεται σε κάθε πιθανό περιστατικό που μπορεί να την προκαλέσει και κατά συνέπεια να προκαλέσει απώλεια δεδομένων όπως απώλεια παροχής ρεύματος, καταστροφή δίσκου, άλλες δυσλειτουργίες υλικού και προβλήματα στο λειτουργικό σύστημα ή σε εφαρμογές Ακόμα κι αν αυτοί οι τύποι δυσλειτουργιών είναι σπάνιοι κάποιες βάσεις δεδομένων δεν μπορούν να ρισκάρουν: τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και οργανισμοί των οποίων τα δεδομένα αναπαριστούν χρήματα και δεν μπορούν να επιτρέπουν ασυνέπεια στα αρχεία τους υπό οποιεσδήποτε συνθήκες Η λύση με την έννοια της δοσοληψίας (έναρξη δοσοληψίας, εκτέλεση απαραίτητων λειτουργιών, λήξη δοσοληψίας) μπορεί να επιτευχθεί με το τέχνασμα της λίστας εργασιών ( to-do list ) 15

16 Λίστα εργασιών (To-Do List) Το να σημειώνουμε τις δουλειές που έχουμε να κάνουμε σε μία λίστα ιδιαίτερα αν ξεχνιόμαστε (δυσλειτουργούμε) κατά τη διάρκεια της μέρας είναι μια πολύ καλή προσέγγιση Αν ξεχάσουμε κάποιες δουλειές για οποιοδήποτε λόγο ρίχνοντας μιας ματιά στη λίστα θα τις θυμηθούμε Οι δοσοληψίες στις βάσεις δεδομένων επιτυγχάνονται με χρήση μιας ειδικής λίστας εργασιών που καλείται writeahead logging Η βασική ιδέα είναι η διατήρηση αρχείου (log) ενεργειών που σκοπεύει να εκτελέσει η βάση δεδομένων Το αρχείο αυτό αποθηκεύεται σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο οπότε διατηρείται μετά από δυσλειτουργίες/επανεκκινήσεις του υπολογιστή Πριν εκτελεστεί οποιαδήποτε ενέργεια μιας δοσοληψίας καταγράφεται σε αυτό το αρχείο και αποθηκεύεται σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο Αν η δοσοληψία διεξαχθεί επιτυχώς η λίστα εργασιών μπορεί να διαγραφεί από το αρχείο 16

17 Λίστα εργασιών (To-Do List) Οπότε η μεταφορά χρημάτων της Zadie θα γινόταν σε δύο βήματα: Ο πίνακας της βάσης δεδομένων μένει ανέπαφος και η λίστα εργασιών της συναλλαγής καταγράφεται σε ένα αρχείο: Αφού βεβαιωθούμε ότι το περιεχόμενο του αρχείου έχει αποθηκευθεί σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο εκτελούμε τις αλλαγές στον πίνακα και υποθέτοντας ότι οι αλλαγές έχουν αποθηκευθεί μπορούμε να διαγράψουμε τις εργασίες από το αρχείο: 17

18 Λίστα εργασιών (To-Do List) Τι γίνεται αν ο υπολογιστής δυσλειτουργήσει ξαφνικά στη μέση μιας δοσοληψίας; Υποθέτουμε ότι η δυσλειτουργία συμβαίνει αφού χρεωθεί ο λογαριασμός μισθοδοσίας της Zadie αλλά πριν πιστωθεί ο λογαριασμός ταμιευτηρίου της Ο υπολογιστής ξαναξεκινάει όπως και η βάση δεδομένων βρίσκοντας την εξής πληροφορία στο σκληρό δίσκο Τώρα ο υπολογιστής μπορεί να καταλάβει αν ήταν στη μέση κάποιας δοσοληψίας όταν δυσλειτούργησε γιατί το αρχείο περιέχει κάποια πληροφορία ΑΛΛΑ υπάρχουν 4 προγραμματισμένες ενέργειες στο αρχείο πώς μπορεί να γνωρίζει ο υπολογιστής ποιες έγιναν και ποιες όχι ακόμα; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: δεν πειράζει που δεν γνωρίζει! Κάθε ενέργεια στο αρχείο επιφέρει το ίδιο αποτέλεσμα ανεξάρτητα από το πόσες φορές θα πραγματοποιηθεί 18

19 Ατομικές (ή ολομερείς) δοσοληψίες Από την πλευρά του χρήστη της βάσης δεδομένων κάθε συναλλαγή είναι ατομική (ή ολομερής), δηλ., δεν μπορεί να διαιρεθεί περαιτέρω σε μικρότερες λειτουργίες είτε θα πραγματοποιηθεί ολόκληρη η δοσοληψία είτε η βάση δεδομένων θα παραμείνει στην κατάσταση που ήταν πριν καν ξεκινήσει η δοσοληψία Η τήρηση λίστας εργασιών δίνει ατομικές (ή ολομερείς) δοσοληψίες που εγγυώνται συνέπεια Αποδοτική και πλήρως αξιόπιστη βάση δεδομένων για online τραπεζικές συναλλαγές αφού το τέχνασμα της τήρησης λίστας εργασιών σε συνδυασμό με τεχνικές κλειδώματος εγγυάται συνέπεια ακόμα κι όταν χιλιάδες πελάτες προσπελαύνουν ταυτόχρονα τη βάση δεδομένων ΌΜΩΣ το τέχνασμα της τήρησης λίστας εργασιών αποτρέπει την παραποίηση δεδομένων αλλά δεν μηδενίζει την πιθανότητα απώλειας δεδομένων Προς αυτή την κατεύθυνση συνεισφέρει σημαντικά το επόμενο τέχνασμα που καλείται προετοιμασία και μετά δέσμευση ( prepare-thencommit ) 19

20 Προετοιμασία και μετά Δέσμευση σε βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα Πολλές φορές πολλαπλά αντίγραφα μιας βάσης δεδομένων αποθηκεύονται σε διαφορετικά μέρη Οι δοσοληψίες σε βάσεις δεδομένων πολλές φορές πρέπει να ακυρωθούν (η ενέργεια αυτή καλείται rolling back ) 20

21 Βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα (ή ομοιοτυπημένες) Η τήρηση της λίστας εργασιών επιτρέπει σε μια βάση δεδομένων να επανέλθει μετά από συγκεκριμένους τύπους δυσλειτουργιών είτε με την ολοκλήρωση είτε με την ακύρωση δοσοληψιών που ήταν σε εξέλιξη όταν έγινε η δυσλειτουργία με την προϋπόθεση ότι όλα τα δεδομένα είχαν αποθηκευθεί πριν συμβεί η δυσλειτουργία Τι γίνεται αν καταστραφεί ο σκληρός δίσκος του υπολογιστή ή αν υπάρχει πρόβλημα στο λογισμικό της βάσης δεδομένων ή του λειτουργικού συστήματος και κάποια ή όλα τα δεδομένα χαθούν; Τα προβλήματα αυτά μπορούν να προκαλέσουν την τροποποίηση (διαγραφή ή αντικατάσταση με σκουπίδια) δεδομένων που θεωρούσαμε ασφαλώς αποθηκευμένα στο σκληρό δίσκο Τότε η τήρηση λίστας εργασιών δεν μπορεί να βοηθήσει 21

22 Βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα (ή ομοιοτυπημένες) Σε μερικές περιπτώσεις και η παραμικρή απώλεια δεδομένων δεν αποτελεί επιλογή Αν η τράπεζα χάσει τις πληροφορίες του λογαριασμού μας εμείς θα εκνευριστούμε αφάνταστα και η τράπεζα θα αντιμετωπίσει σημαντικές νομικές και οικονομικές συνέπειες Παραπλήσιες συνέπειες θα έχει και μια χρηματιστηριακή εταιρεία που εκτελεί εντολές πελατών της αν χάσει τις λεπτομέρειες των πωλήσεων Όπως και εταιρείες που εκτελούν πωλήσεις online (όπως η ebay, η Amazon κ.ά.) αν χάσουν τις πληροφορίες των πελατών τους Όμως σε κέντρα αποθήκευσης δεδομένων με χιλιάδες υπολογιστές πολλά συστατικά (ιδιαίτερα σκληροί δίσκοι) παρουσιάζουν βλάβες καθημερινά τα δεδομένα αυτών των συστατικών χάνονται Τότε, πώς είναι δυνατόν να φυλάσσονται ασφαλή τα δεδομένα μας; Η προφανής και πιο συχνά χρησιμοποιούμενη λύση είναι η διατήρηση 2 ή περισσοτέρων αντιγράφων (replicas) κάθε βάσης δεδομένων όλα μαζί συνιστούν μια βάση δεδομένων με πολλά αντίγραφα ή ομοιοτυπημένη (replicated database) Τα αντίγραφα αυτά είναι συνήθως γεωγραφικά διασπαρμένα (σε κέντρα δεδομένων που απέχουν πολλά χιλιόμετρα το ένα από το άλλο) έτσι ώστε ακόμα κι αν ένα αντίγραφο καταστραφεί λόγω π.χ., φυσικών καταστροφών, κάποιο άλλο αντίγραφο να είναι διαθέσιμο 22

23 Βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα (ή ομοιοτυπημένες) Τα αντίγραφα ασφαλείας (backups) είναι διαφορετικά από τις βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα (replicated databases) Το αντίγραφο ασφαλείας (backup) είναι είτε ένα στιγμιότυπο κάποιων δεδομένων που λαμβάνεται καθώς εκτελούμε το αντίστοιχο πρόγραμμα δημιουργίας αντιγράφου ασφαλείας είτε ένα στιγμιότυπο κάποιων δεδομένων που αυτόματα λαμβάνεται από κάποιο σχετικό πρόγραμμα σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα ένα αντίγραφο ασφαλείας είναι ένα ακριβές αντίγραφο κάποιων αρχείων ή μιας βάσης δεδομένων δεν είναι απαραίτητα ενημερωμένο ώστε να περιέχει την πιο πρόσφατη έκδοση των δεδομένων Αν γίνουν αλλαγές στα δεδομένα αφού ληφθεί το αντίγραφο ασφαλείας, οι αλλαγές αυτές δεν θα αποθηκευθούν κάπου Αντίθετα, σε μια βάση δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα όλα τα αντίγραφα φυλάσσονται συγχρονισμένα: κάθε φορά που πραγματοποιείται η ελάχιστη αλλαγή στη βάση δεδομένων όλα τα αντίγραφα πρέπει να εκτελέσουν την ίδια αλλαγή αμέσως 23

24 Βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα (ή ομοιοτυπημένες) Η διατήρηση πολλών αντιγράφων είναι μια πολύ καλή λύση για την αποφυγή απώλειας δεδομένων ΟΜΩΣ: τι γίνεται αν ένα από τα αντίγραφα τελικά καταλήξει να περιέχει δεδομένα που διαφέρουν από αυτά κάποιου άλλου αντιγράφου; Σημειώστε ότι όταν υπάρχει τέτοιου είδους ασυνέπεια είναι δύσκολο έως αδύνατο να καθοριστεί ποιο αντίγραφο περιέχει τη σωστή έκδοση των δεδομένων 24

25 Αναίρεση δοσοληψιών Οι δοσοληψίες αν και είναι σύνολο ενεργειών στη βάση δεδομένων και πρέπει να γίνουν όλες για να παραμείνει η βάση δεδομένων συνεπής μερικές φορές δεν είναι δυνατόν να ολοκληρωθούν Φανταστείτε ότι μια δοσοληψία απαιτεί εισαγωγή μεγάλου ποσού δεδομένων στη βάση και ο διαθέσιμος χώρος στο δίσκο του υπολογιστή εξαντλείται στο μέσο της δοσοληψίας Φανταστείτε ότι μια δοσοληψία δεν ολοκληρώνεται λόγω κλειδώματος (locking): Σε μια βάση δεδομένων συνήθως εκτελούνται πολλές συναλλαγές ταυτόχρονα (π.χ., πολλοί πελάτες μιας τράπεζας μπορούν να μεταφέρουν χρήματα μεταξύ των λογαριασμών τους ταυτόχρονα) Οπότε απαιτείται κάποιο τμήμα της βάσης δεδομένων να παραμένει παγωμένο κατά τη διάρκεια μιας δοσοληψίας 25

26 Αναίρεση δοσοληψιών Παράδειγμα: αν μια δοσοληψία A ενημερώνει μια είσοδο για να καταγράψει ότι η Rosina είναι πλέον φίλη με το Jingyi, θα ήταν καταστροφικό μια άλλη δοσοληψία B που εκτελείται ταυτόχρονα να προσπαθεί να διαγράψει τον Jingyi εντελώς από τη βάση δεδομένων Οπότε η δοσοληψία A κλειδώνει το τμήμα της βάσης δεδομένων που περιέχει πληροφορία για τον Jingyi τα δεδομένα παγώνουν και καμμία άλλη δοσοληψία δεν μπορεί να τα μεταβάλλει Στις περισσότερες βάσεις δεδομένων μία δοσοληψία μπορεί να κλειδώσει ανεξάρτητες γραμμές ή στήλες ή και ολόκληρους πίνακες Μόνο μία δοσοληψία μπορεί να κλειδώσει συγκεκριμένο τμήμα της βάσης δεδομένων σε κάθε χρονική στιγμή Μόλις ολοκληρωθεί επιτυχώς η δοσοληψία ξεκλειδώνει τα δεδομένα που είχε κλειδώσει και από το σημείο αυτό και μετά άλλες δοσοληψίες μπορούν να τροποποιήσουν τα δεδομένα που είχαν κλειδωθεί ΠΙΘΑΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: δημιουργία αδιεξόδου (deadlock) 26

27 Αναίρεση δοσοληψιών: δημιουργία αδιεξόδου (deadlock) Φαναστείτε ότι δυο δοσοληψίες A και B που διαρκούν πολύ εκτελούνται ταυτόχρονα Αρχικά καμμία από τις γραμμές της βάσης δεδομένων δεν είναι κλειδωμένη Αργότερα, η δοσοληψία A κλειδώνει τη γραμμή που περιέχει πληροφορία για τη Marie και η δοσοληψία B κλειδώνει τη γραμμή που περιέχει πληροφορία για τον Pedro Η δοσοληψία A διαπιστώνει ότι πρέπει να κλειδώσει τη γραμμή για τον Pedro και η δοσοληψία B διαπιστώνει ότι πρέπει να κλειδώσει τη γραμμή που περιέχει πληροφορία για τη Marie ΟΜΩΣ: μόνο ΜΙΑ δοσοληψία μπορεί να κλειδώσει μία γραμμή σε κάθε χρονική στιγμή Η δοσοληψία A πρέπει να περιμένει τη δοσοληψία B να τερματίσει ΑΛΛΑ η Β δεν μπορεί να τερματίσει πριν κλειδώσει τη γραμμή για τη Marie η οποία είναι κλειδωμένη από τη συναλλαγή A Η δοσοληψία B πρέπει να περιμένει τη δοσοληψία A να τερματίσει Οι δοσοληψίες A και B έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο αφού κάθε μία για να τερματίσει πρέπει να περιμένει την άλλη να τερματίσει Θα κολλήσουν και οι δύο και καμμία δεν θα ολοκληρωθεί 27

28 Αναίρεση δοσοληψιών η δοσοληψία A κλειδώνει τη γραμμή που περιέχει πληροφορία για τη Marie και η δοσοληψία B κλειδώνει τη γραμμή που περιέχει πληροφορία για τον Pedro Η δοσοληψία A διαπιστώνει ότι πρέπει να κλειδώσει τη γραμμή για τον Pedro και η δοσοληψία B διαπιστώνει ότι πρέπει να κλειδώσει τη γραμμή που περιέχει πληροφορία για τη Marie Αδιέξοδο (Deadlock): δύο δοσοληψίες A και B προσπαθούν να κλειδώσουν τις ίδιες γραμμές αλλά με αντίθετη σειρά Δημιουργείται αδιέξοδο και καμμία από τις δοσοληψίες δεν μπορεί 28 να τερματίσει

29 Αναίρεση δοσοληψιών Πολλές βάσεις δεδομένων εκτελούν περιοδικά ειδικές διεργασίες για εντοπισμό αδιεξόδων Όταν εντοπίζεται αδιέξοδο μία από τις δοσοληψίες απλά ακυρώνεται ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η άλλη δοσοληψία μια δοσοληψία που έχει μερικώς πραγματοποιηθεί πρέπει να ακυρωθεί Η ακύρωση μιας δοσοληψίας μπορεί να πραγματοποιηθεί με μια μικρή αλλαγή στην ιδέα της τήρησης λίστας εργασιών: το αρχείο στο οποίο καταγράφονται οι ενέργειες που πρέπει να εκτελέσει μια δοσοληψία πρέπει να περιέχει αρκετή πληροφορία ώστε κάθε ενέργεια να μπορεί να αναιρεθεί αν χρειαστεί (όπως και να μπορεί να εκτελεστεί από την αρχή στην περίπτωση βλάβης) Π.χ., ενέργεια όπως Άλλαξε το υπόλοιπο του λογαριασμού μισθοδοσίας της Zadie από $800 σε $600 μπορεί εύκολα να αναιρεθεί απλά αλλάζοντας το υπόλοιπο του λογαριασμού μισθοδοσίας της Zadie από $600 σε $800 29

30 Το τέχνασμα Προετοιμασία και μετά Δέσμευση Πώς ακυρώνονται δοσοληψίες σε βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα; Πιθανό πρόβλημα: μόνο ένα από τα αντίγραφα διαπιστώνει πρόβλημα που απαιτεί αναίρεση μιας δοσοληψίας γιατί π.χ., το αντίγραφο αυτό ξεμένει από αποθηκευτικό χώρο ενώ τα άλλα όχι Ας δούμε ένα απλό καθημερινό αντίστοιχο παράδειγμα: Φανταστείτε ότι 4 φίλοι θέλουμε να πάμε σινεμά και ο μόνος τρόπος συνεννόησης που διαθέτουμε είναι το τηλέφωνο πώς το οργανώνουμε; Αποφασίζουμε ποια μέρα και ώρα μπορούμε εμείς π.χ., Τρίτη ώρα και στη συνέχεια ρωτάμε τον έναν από τους 3 φίλους μας αν μπορεί κι αυτός - αν απαντήσει θετικά, του λέμε «ωραία, σημείωσε μέρα και ώρα και θα ξαναπάρω να στο επιβεβαιώσω» Μετά καλούμε τους άλλους 2 φίλους (έναν κάθε φορά) και τους ρωτάμε το ίδιο αν όλοι είναι διαθέσιμοι τους ξανακαλούμε και επιβεβαιώνουμε το ραντεβού Τι κάνουμε αν κάποιος από τους φίλους δεν μπορεί τη συγκεκριμένη μέρα και ώρα; Πρέπει να αναιρέσουμε τις συνεννοήσεις που έχουμε ήδη κάνει δηλ., πρέπει να ενημερώσουμε τους φίλους με τους οποίους έχουμε μιλήσει να ακυρώσουν το ραντεβού, να προτείνουμε νέα μέρα και ώρα και να ξανακάνουμε την ίδια διαδικασία από την αρχή 30

31 Το τέχνασμα Προετοιμασία και μετά Δέσμευση Υπάρχουν 2 φάσεις στη στρατηγική που ακολουθήσαμε: Φάση 1: έχει προταθεί ημέρα και ώρα αλλά δεν είναι 100% οριστικές όταν βεβαιωθούμε ότι η πρόταση είναι εφικτή για όλους εμείς γνωρίζουμε ότι είναι 100% οριστική αλλά όχι όλοι οι άλλοι Φάση 2: Καλούμε εκ νέου όλους τους φίλους και επιβεβαιώνουμε (ή αναιρούμε την πρόταση αν κάποιος(οι) δεν είχαν διαθεσιμότητα) Η διαδικασία αυτή στην Επιστήμη των Υπολογιστών καλείται πρωτόκολλο δέσμευσης δύο φάσεων (two-phase commit protocol) κι εμείς καλούμε την αντίστοιχη ιδέα Προετοιμασία και μετά Δέσμευση Φάση 1: Προετοιμασία Φάση 2: Δέσμευση ή Ακύρωση (ανάλογα με το αν έγινε δεκτή από όλους ή όχι η αρχική πρόταση) Το παράδειγμα ενέχει την έννοια του κλειδώματος: κάθε φίλος που δηλώνει διαθεσιμότητα ουσιαστικά δεσμεύεται να μην κανονίσει κάτι άλλο τη συγκεκριμένη μέρα και ώρα έως ότου είτε επιβεβαιώσουμε είτε ακυρώσουμε το ραντεβού: το συγκεκριμένο διάστημα στο ημερολόγιο κάθε φίλου είναι κλειδωμένο και δεν μπορεί να τροποποιηθεί από καμμία άλλη συναλλαγή Αν κάποιος άλλος τους καλέσει για να κλείσουν άλλο ραντεβού την ίδια ώρα η απάντηση θα είναι «λυπάμαι αλλά μάλλον έχω άλλο ραντεβού την ίδια ώρα κάτσε να μάθω τι θα γίνει με αυτό και τα ξαναλέμε» 31

32 Το τέχνασμα Προετοιμασία και μετά Δέσμευση Πώς λειτουργεί το τέχνασμα Προετοιμασία και μετά Δέσμευση με βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα (δείτε την επόμενη διαφάνεια); Συνήθως, ένα από τα αντίγραφα είναι το βασικό και συντονίζει τη δοσοληψία Υποθέτουμε ότι υπάρχουν 3 αντίγραφα μιας βάσης δεδομένων A, B και C, και το A είναι το βασικό Η βάση δεδομένων πρέπει να υλοποιήσει μία δοσοληψία που εισάγει μια γραμμή σε κάποιον πίνακα Φάση Προετοιμασίας: το αντίγραφο A κλειδώνει τον πίνακα, εισάγει τη νέα γραμμή και καταγράφει την ενέργεια στη λίστα εργασιών του ταυτόχρονα στέλνει τη νέα γραμμή στα αντίγραφα B και C τα οποία κάνουν την ίδια διαδικασία με το αντίγραφο Α και αναφέρουν στο αντίγραφο Α αν τα κατάφεραν ή αν απέτυχαν Φάση Δέσμευσης: Αν κάποιο από τα αντίγραφα A, B ή C συνάντησε πρόβλημα (έλλειψη αποθηκευτικού χώρου ή αποτυχία κλειδώματος του πίνακα) το βασικό αντίγραφο γνωρίζει ότι η δοσοληψία πρέπει να αναιρεθεί και ενημερώνει σχετικά όλα τα άλλα αντίγραφα Αν όλα τα αντίγραφα ολοκλήρωσαν επιτυχώς το στάδιο της Προετοιμασίας, το βασικό αντίγραφο A στέλνει μήνυμα σε καθένα από τα άλλα επιβεβαιώνοντας τη δοσοληψία και τα άλλα αντίγραφα τότε την ολοκληρώνουν 32

33 Το βασικό αντίγραφο Α ρωτάει τα αντίγραφα Β και C αν θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν τη δοσοληψία Αν πάρει ΟΚ και από τα δύο, τους δίνει εντολή να δεσμεύσουν τα δεδομένα 33

34 Το βασικό αντίγραφο Α ρωτάει τα αντίγραφα Β και C αν θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν τη δοσοληψία Αν ένα από τα αντίγραφα απαντήσει αρνητικά το βασικό αντίγραφο Α δίνει εντολή σε όλα τα αντίγραφα να αναιρέσουν τη δοσοληψία 34

35 Σύντομη σύνοψη Μέχρι τώρα έχουμε δει 2 ιδέες: το τέχνασμα της τήρησης λίστας εργασιών και το τέχνασμα Προετοιμασία-μετά-Δέσμευση Συνδυάζοντας αυτά τα 2 τεχνάσματα, οι τράπεζες και κάθε άλλη οντότητα που είναι online μπορούν να υλοποιήσουν βάση δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα και ατομικές δοσοληψίες Αυτό επιτρέπει ταυτόχρονη, αποδοτική εξυπηρέτηση σε χιλιάδες πελάτες με μηδενική πιθανότητα ασυνέπειας ή απώλειας δεδομένων Πώς όμως είναι δομημένα τα δεδομένα σε μία βάση δεδομένων και πώς απαντώνται ερωτήσεις (queries) 35

36 Σχεσιακές βάσεις δεδομένων και το τέχνασμα του ιδεατού πίνακα Στις πραγματικές σύγχρονες βάσεις δεδομένων υπάρχουν πολλοί πίνακες (όχι ένας όπως στα παραδείγματα) Κάθε πίνακας φυλάσσει ένα διαφορετικό σύνολο πληροφοριών αλλά τα στοιχεία στους διάφορους πίνακες συχνά σχετίζονται (συνδέονται) με διάφορους τρόπους Η βάση δεδομένων μιας εταιρείας μπορεί να αποτελείται από διάφορους πίνακες για πληροφορία πελατών, πληροφορία προμηθευτών και πληροφορία για τα προϊόντα Ο πίνακας πελατών μπορεί να αναφέρει αντικείμενα από τον πίνακα των προϊόντων αφού οι πελάτες αγοράζουν προϊόντα Ο πίνακας προϊόντων μπορεί να αναφέρει αντικείμενα από τον πίνακα προμηθευτών αφού τα προϊόντα κατασκευάζονται από υλικά των προμηθευτών 36

37 Σχεσιακές βάσεις δεδομένων και το τέχνασμα του ιδεατού πίνακα Ας δούμε ένα μικρό πραγματικό παράδειγμα: την πληροφορία που διατηρείται σε ένα πανεπιστημιακό τμήμα σχετικά με το ποιοι φοιτητές παρακολουθούν ποια μαθήματα Αν έχουμε μόνον έναν πίνακα στη βάση δεδομένων, τι δεδομένα μπορούμε να αποθηκεύσουμε; Ο πίνακας περιέχει 10 γραμμές και 5 στήλες υπάρχουν 10 5 = 50 αντικείμενα στη βάση Παρατηρούμε ότι υπάρχει επανάληψη δεδομένων χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο: πολλή πληροφορία για κάθε μάθημα επαναλαμβάνεται για κάθε φοιτητή που παρακολουθεί το μάθημα αυτό Π.χ., 3 φοιτητές παρακολουθούν το μάθημα ARCH101 και λεπτομερής πληροφορία για το μάθημα αυτό (τίτλος, καθηγητής, αίθουσα) επαναλαμβάνεται για καθέναν από αυτούς τους 3 φοιτητές Υπάρχει αποδοτικότερος τρόπος να αποθηκεύσουμε την παραπάνω πληροφορία; ΝΑΙ αλλά θα χρειαστούμε 2 πίνακες: έναν για να αποθηκεύουμε ποια μαθήματα παρακολουθούν ποιοι φοιτητές και έναν άλλον για να αποθηκεύουμε λεπτομέρειες για τα μαθήματα 37

38 Σχεσιακές βάσεις δεδομένων και το τέχνασμα του ιδεατού πίνακα Βάση δεδομένων με 1 πίνακα Βάση δεδομένων με 2 πίνακες 38

39 Σχεσιακές βάσεις δεδομένων και το τέχνασμα του ιδεατού πίνακα Στην προσέγγιση με τους 2 πίνακες, ο απαιτούμενος αποθηκευτικός χώρος μειώθηκε Χρησιμοποιείται ένας πίνακας με 10 γραμμές και 2 στήλες (δηλ., 10x 2 = 20 αντικείμενα) και ένα πίνακας με 3 γραμμές και 4 στήλες (δηλ., 3 4 = 12 αντικείμενα) συνολικά 32 αντικείμενα Στην προσέγγιση με τον 1 πίνακα χρειάζονταν 50 αντικείμενα για να αποθηκευθεί η ίδια πληροφορία Η μείωση αυτή προέκυψε από την απομάκρυνση πληροφορίας που επαναλαμβανόταν: αντί να επαναλαμβάνουμε για κάθε μάθημα τίτλο, καθηγητή και αίθουσα όταν το παρακολουθεί κάποιος φοιτητής η πληροφορία αυτή αναφέρεται μία φορά Τώρα ο αριθμός του μαθήματος επαναλαμβάνεται σε δύο σημεία αφού υπάρχει η στήλη αριθμός μαθήματος και στους 2 πίνακες Αν οι πίνακες είναι σωστά σχεδιασμένοι μπορούν να γίνουν ευκολότερα αλλαγές στη βάση δεδομένων Φανταστείτε ότι η αλλάζει η αίθουσα για το μάθημα MATH314 από την 560 στην 440 Στην προσέγγιση με τον 1 πίνακα θα έπρεπε να ενημερωθούν 4 γραμμές με χρήση μιας συναλλαγής για να παραμείνει η βάση δεδομένων συνεπής Στην προσέγγιση με τους 2 πίνακες απαιτείται μόνο ενημέρωση μόνος μιας γραμμής στον πίνακα των μαθημάτων 39

40 Κλειδιά Στην προηγούμενη βάση δεδομένων με τους φοιτητές/μάθημα και τα μαθήματα, θα μπορούσε να προστεθεί κι άλλος πίνακας με πληροφορία για κάθε φοιτητή όπως ΑΜ, τηλέφωνο, κι άλλος πίνακας με πληροφορίες για κάθε καθηγητή όπως , γραφείο και ώρες γραφείου Κάθε πίνακας πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε στις περισσότερες στήλες να αποθηκεύεται πληροφορία που δεν επαναλαμβάνεται και αλλού έτσι ώστε όταν απαιτούνται λεπτομέρειες για κάποιο αντικείμενο να μπορούν να αναζητηθούν στο σχετικό πίνακα Κάθε στήλη που χρησιμοποιείται για αναζήτηση λεπτομερειών σε έναν πίνακα λέγεται ΚΛΕΙΔΙ Παράδειγμα: Σε ποια αίθουσα γίνεται το μάθημα Ιστορίας του Luigi; Προσέγγιση με 1 πίνακα: ψάχνουμε τις γραμμές για να προσδιορίσουμε το μάθημα Ιστορία του Luigi και μετά ψάχνουμε τη στήλη με τις αίθουσες για να βρούμε την απάντηση που είναι 851 Προσέγγιση με πολλούς πίνακες: ψάχνουμε στον πρώτο πίνακα για να βρούμε τον αριθμό του μαθήματος Ιστορίας του Luigi που είναι HIST256, μετά χρησιμοποιούμε το HIST256 σαν κλειδί για έναν άλλο πίνακα: ψάχνουμε λεπτομέρειες για αυτό το μάθημα εντοπίζοντας τη γραμμή HIST256 και ψάχνουμε τη στήλη αριθμός αίθουσας που είναι πάλι

41 Κλειδιά 41

42 Κλειδιά Οι βάσεις δεδομένων μπορούν να αναζητήσουν κλειδιά με εξαιρετική αποδοτικότητα όπως ένας άνθρωπος ψάχνει μια λέξη σε ένα λεξικό Πώς θα ψάχναμε σε ένα λεξικό τη λέξη «πολιτισμός»; Δεν θα ξεκινούσαμε από την πρώτη σελίδα να ψάχνουμε μία μία τις λέξεις για να προσδιορίσουμε τη λέξη «πολιτισμός» αλλά κοιτώντας τις επικεφαλίδες των σελίδων και γυρίζοντας πολλές σελίδες μαζί μειώνοντάς τες καθώς προσεγγίζουμε το σημείο (κοντά το γράμμα «π») που περιέχεται η λέξη θα την προσδιορίζαμε Αυτό κάνουν και οι βάσεις δεδομένων αλλά πολύ πιο αποδοτικά (υπάρχουν αλγόριθμοι που κάνουν αναζήτηση πολύ γρήγορα σε συγκεκριμένες δομές όπως το B-tree) 42

43 Το τέχνασμα του ιδεατού πίνακα Αν και όλη η πληροφορία σε μια βάση δεδομένων είναι αποθηκευμένη σε προκαθορισμένο σύνολο πινάκων, μια βάση δεδομένων μπορεί να παράγει εντελώς νέους προσωρινούς πίνακες οποτεδήποτε χρειάζεται Οι πίνακες αυτοί καλούνται «ιδεατοί πίνακες» ( virtual tables ) αφού δεν αποθηκεύονται πουθενά απλά τους δημιουργεί η βάση δεδομένων οποτεδήποτε χρειάζονται για να απαντηθεί μια ερώτηση και τους διαγράφει αμέσως μετά Παράδειγμα: Φανταστείτε ότι έχουμε αρχικά την παρακάτω βάση δεδομένων και ένας χρήστης ζητάει τα ονόματα των φοιτητών που παρακολουθούν το μάθημα του καθηγητή Kirby 43

44 Το τέχνασμα του ιδεατού πίνακα Μια προσέγγιση για να απαντηθεί η ερώτηση είναι να δημιουργηθεί ένας ιδεατός πίνακας που να περιέχει φοιτητές και καθηγητές για όλα τα μαθήματα Αυτό γίνεται με μια ειδική λειτουργία στις βάσεις δεδομένων που λέγεται ένωση - join δύο πινάκων (και προέρχεται από τη Σχεσιακή Άλγεβρα) Η βασική ιδέα της ένωσης είναι να συνδυαστεί κάθε γραμμή του ενός πίνακα με την αντίστοιχη γραμμή του άλλου πίνακα Η αντιστοιχία προκύπτει μέσω μιας στήλης-κλειδιού που εμφανίζεται και στους δύο πίνακες 44

45 Όταν εκτελούμε ένωση των δύο παρακάτω πινάκων χρησιμοποιώντας σαν κλειδί τη στήλη με τον αριθμό μαθήματος ( course number ) το αποτέλεσμα είναι Κάθε φοιτητής συνδυάζεται με όλες τις λεπτομέρειες κάθε σχετικού μαθήματος από τον δεύτερο πίνακα οι οποίες αναζητούνται χρησιμοποιώντας σαν κλειδί τον αριθμό μαθήματος Βέβαια εμείς θέλουμε μόνο ονόματα φοιτητών και καθηγητών οπότε θέλουμε μόνο αυτές τις στήλες κι όχι άλλες Αυτό επιτυγχάνεται με τη λειτουργία γινομένου (projection) που επιτρέπει την απομάκρυνση στηλών που δεν μας ενδιαφέρουν 45

46 Στη συνέχεια χρησιμοποιούμε τη λειτουργία επιλογής (select) με την οποία μπορούμε να επιλέξουμε γραμμές από κάποιον πίνακα με βάση κάποια κριτήρια και να απομακρύνουμε τις υπόλοιπες Επειδή αναζητούμε φοιτητές που παρακολουθούν μαθήματα του καθηγητή Kirby πρέπει να εκτελέσουμε μία λειτουργία επιλογής (select) μόνο των γραμμών στις οποίες καθηγητής είναι ο Prof Kirby Το αποτέλεσμα είναι: Τέλος, εκτελούμε μία ακόμα λειτουργία «γινομένου» (projection) για να απομακρύνουμε τη στήλη με τον καθηγητή και να μείνει ο ιδεατός πίνακας με την απάντηση: 46

47 Σχεσιακές βάσεις δεδομένων Σχεσιακή λέγεται μια βάση δεδομένων όταν αποθηκεύει όλα τα δεδομένα της σε διασυνδεδεμένους πίνακες Οι σχεσιακές βάσεις δεδομένων υποστηρίχθηκαν από τον ερευνητή της IBM E. F. Codd το 1970 στην πολύ σημαντική δημοσίευσή του με τίτλο A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks Οι σχεσιακές βάσεις δεδομένων αν και απλές τελικά σα σύλληψη αποτέλεσαν μεγάλο βήμα στην αποδοτική αποθήκευση και επεξεργασία πληροφοριών Με χρήση λίγων απλών λειτουργιών όπως οι πράξεις σχεσιακής άλγεβρας επιλογή, ένωση και γινόμενο ( select, join και project ) μπορούν να παραχθούν ιδεατοί πίνακες που απαντούν κάθε ερώτηση προς τη βάση δεδομένων Δεδομένα αποθηκεύονται σε δομημένους πίνακες για αποδοτικότητα Με χρήση ιδεατών πινάκων απαντώνται ερωτήσεις που απαιτούν τα δεδομένα να είναι σε διαφορετική μορφή Οι σχεσιακές βάσεις δεδομένων υποστηρίζουν μεγάλο μέρος δραστηριοτήτων ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce) Οποτεδήποτε πραγματοποιούμε μια αγορά από το internet αλληλεπιδρούμε με κάποια σχεσιακή βάση δεδομένων που περιέχει πληροφορίες για πελάτες, προϊόντα και αγορές Σχεσιακές βάσεις δεδομένων συναντάμε συνεχώς στο internet ακόμα κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε πάντα 47

48 Βάσεις δεδομένων: συνέπεια και διάρκεια για τα δεδομένα Ποια είναι η πολύ ενδιαφέρουσα πλευρά των βάσεων δεδομένων που ίσως δεν γίνεται αντιληπτή με την πρώτη επαφή; Φτιαγμένες από υλικό (hardware) που μπορεί να παρουσιάσει βλάβες στο μέσο κάθε λειτουργίας οι βάσεις δεδομένων παρέχουν την αποδοτικότητα και την αξιοπιστία που απαιτείται από εφαρμογές όπως οι online τραπεζικές συναλλαγές (internet banking) Η ιδέα τήρησης λίστας εργασιών παρέχει ατομικές δοσληψίες που εξασφαλίζουν συνέπεια τόσο όταν χιλιάδες πελάτες αλληλεπιδρούν με τη βάση δεδομένων όσο και όταν συμβαίνουν βλάβες στο υλικό ή λογισμικό Σε συνδυασμό με την ιδέα Προετοιμασία και μετά Δέσμευση υποστηρίζονται βάσεις δεδομένων με πολλαπλά αντίγραφα που εγγυώνται συνέπεια και διάρκεια για τα δεδομένα μας 48

49 Η ανθρώπινη πλευρά των βάσεων δεδομένων Βέβαια οι βάσεις δεδομένων δεν μπόρεσαν τελικά να σώσουν τη ζωή του Jim Gray ενός σημαντικού επιστήμονα των Υπολογιστών που έγραψε βιβλίο για την επεξεργασία συναλλαγών με τίτλο Transaction Processing: Concepts and Techniques που πρωτοεκδόθηκε το 1992 Ο Gray μια μέρα το 2007 βγήκε για βόλτα με το πλοιάριό του στον κόλπο του San Francisco για εκδρομή στα κοντινά νησιά και από τότε δεν βρέθηκε κανένα σημάδι ούτε από αυτόν ούτε από το πλοιάριό του Πολλοί φίλοι του χρησιμοποίησαν βάσεις δεδομένων στις οποίες φόρτωσαν πρόσφατες δορυφορικές φωτογραφίες της περιοχής για να τον προσδιορίσουν αλλά δυστυχώς χωρίς επιτυχία 49

Εισαγωγή στους Αλγόριθμους

Εισαγωγή στους Αλγόριθμους Εισαγωγή στους Αλγόριθμους Εύη Παπαϊωάννου Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών Σκοποί ενότητας Παρουσίαση και μελέτη αλγορίθμων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access...9. Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 25

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access...9. Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 25 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access...9 Γνωριμία με την Access... 12 Δημιουργία βάσης δεδομένων... 18 Άνοιγμα και κλείσιμο βάσης δεδομένων... 21 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης... 22 Πρακτική εξάσκηση...

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων. Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα

Βάσεις Δεδομένων. Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα Βάσεις Δεδομένων Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα Στέργιος Παλαμάς, Υλικό Μαθήματος «Βάσεις Δεδομένων», 2015-2016 Κεφάλαιο 7: Transactions (Συναλλαγές) Ο λόγος που αναπτύχθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ. Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ.

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ. Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1) Είσοδος στην εφαρμογή 2) Δημιουργία Περιόδου Υποβολής 2.α) Ακύρωση Περιόδου Υποβολής 3) Μέθοδος Υποβολής: Συμπλήρωση Φόρμας 3.α) Συμπλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών 44 Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών Διδακτικοί στόχοι Σκοπός του κεφαλαίου είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τα βήματα που ακολουθούνται κατά την ανάπτυξη μιας εφαρμογής.

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο «Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού» Ενότητα. Επεξεργασία πινάκων

Εργαστήριο «Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού» Ενότητα. Επεξεργασία πινάκων Ενότητα 4 Επεξεργασία πινάκων 36 37 4.1 Προσθήκη πεδίων Για να εισάγετε ένα πεδίο σε ένα πίνακα που υπάρχει ήδη στη βάση δεδομένων σας, βάζετε τον κέρσορα του ποντικιού στο πεδίο πάνω από το οποίο θέλετε

Διαβάστε περισσότερα

BHMATA ΓΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΣΤΟ 3S/I.T.P.

BHMATA ΓΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΣΤΟ 3S/I.T.P. BHMATA ΓΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΣΤΟ 3S/I.T.P. Πριν την έναρξη της διαδικασίας θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι η αναβάθμιση διαφέρει σε κάποιες λεπτομέρειες, ανάλογα με το τύπο της βάσης δεδομένων της κάθε χρήσης.

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικτυακό Περιβάλλον Διαχείρισης Ασκήσεων Προγραμματισμού

Διαδικτυακό Περιβάλλον Διαχείρισης Ασκήσεων Προγραμματισμού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Διπλωματική Εργασία με θέμα: Διαδικτυακό Περιβάλλον Διαχείρισης Ασκήσεων Προγραμματισμού Καραγιάννης Ιωάννης Α.Μ.

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Χρήσης Slide Recorder

Εγχειρίδιο Χρήσης Slide Recorder Εγχειρίδιο Χρήσης Slide Recorder Αναπτύχθηκε στο Κέντρο Λειτουργίας Διαχείρισης Δικτύου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Προγραμματιστής: Γιώργος Φράγκος Περιεχόμενα Εγχειρίδιο Χρήσης Slide

Διαβάστε περισσότερα

Ενημέρωση σε Windows 8.1 από τα Windows 8

Ενημέρωση σε Windows 8.1 από τα Windows 8 Ενημέρωση σε Windows 8.1 από τα Windows 8 Τα Windows 8.1 και τα Windows RT 8.1 είναι βασισμένα στα Windows 8 και στα Windows RT, για να σας προσφέρουν βελτιώσεις στην εξατομίκευση, την αναζήτηση, τις εφαρμογές,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. Ο χρόνος και ο τρόπος τήρησης των αρχείων περιγράφεται στη διδικασία Δ.550, Έλεγχος και τήρηση αρχείων και μητρώων.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. Ο χρόνος και ο τρόπος τήρησης των αρχείων περιγράφεται στη διδικασία Δ.550, Έλεγχος και τήρηση αρχείων και μητρώων. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 1. Προσωπικά Δεδομένα Η εταιρεία αποδίδει μέγιστη σημασία στην επεξεργασία, ασφάλεια και προστασία των προσωπικών δεδομένων των εμπλεκόμενων μερών. Η εταιρεία είναι πιστοποιημένη κατά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην εφαρμογή Βασική Σελίδα (Activity) Αναζήτηση Πελάτη... 6 Προβολή Πελάτη... 7 Επεξεργασία Πελάτη... 10

Εισαγωγή στην εφαρμογή Βασική Σελίδα (Activity) Αναζήτηση Πελάτη... 6 Προβολή Πελάτη... 7 Επεξεργασία Πελάτη... 10 Περιεχόμενα Εισαγωγή στην εφαρμογή... 2 Βασική Σελίδα (Activity)... 3 Ρυθμίσεις... 3 Πελάτες... 6 Αναζήτηση Πελάτη... 6 Προβολή Πελάτη... 7 Επεξεργασία Πελάτη... 10 Αποθήκη... 11 Αναζήτηση προϊόντος...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΟΠΣ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΕΣ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΟΠΣ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΕΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΟΠΣ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΕΣ 2014-2020 ΕΝΟΤΗΤΑ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΧΟΡΗΓΙΩΝ» 1η Έκδοση: 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ LIVETRIP TRAVELLER

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ LIVETRIP TRAVELLER ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ LIVETRIP TRAVELLER Η εφαρμογή LiveTripTraveller διατίθεται για κινητά τηλέφωνα με λειτουργικό σύστημα Android. Στο υπο-ιστοσελίδα www.livetrips.com/sources μπορείτε να κατεβάσετε την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ /ΥΠΟΒΟΛΗΣ Δήλωσης Άφιξης Οχήματος- ΔΑΟ στο SEPAnet.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ /ΥΠΟΒΟΛΗΣ Δήλωσης Άφιξης Οχήματος- ΔΑΟ στο SEPAnet. ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ /ΥΠΟΒΟΛΗΣ Δήλωσης Άφιξης Οχήματος- ΔΑΟ στο SEPAnet. Η Δήλωση Άφιξης Οχήματος ΔΑΟ, είναι ένα Εθνικό τελωνειακό παραστατικό που υποβάλλεται από τον υπόχρεο (μεταφορέα / παραλήπτη οχήματος

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτικός Οδηγός Χρήσης του Moodle για τον Καθηγητή

Συνοπτικός Οδηγός Χρήσης του Moodle για τον Καθηγητή Συνοπτικός Οδηγός Χρήσης του Moodle για τον Καθηγητή 1 Πίνακας Περιεχομένων 1. Εισαγωγή... 4 1.1 Περιβάλλον Moodle...4 1.2 Χρήση ονόματος χρήστη και κωδικού...4 1.3 Δημιουργία νέου μαθήματος...4 1.3.1

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ 1 Α. ΛΗΨΗ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (EXPORT) ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ 3 1. ΜΕ ΧΡΗΣΗ INTERNET EXPLORER 3 2. ΜΕ ΧΡΗΣΗ MOZILLA FIREFOX 10 Β. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ (HARDWARE TOKEN) ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ (HARDWARE TOKEN) ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ (HARDWARE TOKEN) ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Αγαπητέ Πελάτη, Καλώς ήλθατε στην νέα εποχή της Attica Bank! H συσκευή Κωδικών Μίας Χρήσης (Hardware Token) που προμηθευτήκατε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ. Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ.

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ. Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1) Είσοδος στην εφαρμογή 2) Δημιουργία Περιόδου Υποβολής 2.α) Ακύρωση Περιόδου Υποβολής 2.β) Αντιγραφή από προηγούμενη περίοδο 3) Μέθοδος

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες Διαχείρισης Web Portal ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ για τις Κατασκηνώσεις Διαδικασία Κράτησης θέσεως Κατασκήνωσης

Οδηγίες Διαχείρισης Web Portal ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ για τις Κατασκηνώσεις Διαδικασία Κράτησης θέσεως Κατασκήνωσης Οδηγίες Διαχείρισης Web Portal ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ για τις Κατασκηνώσεις Διαδικασία Κράτησης θέσεως Κατασκήνωσης 1 Αγαπητοί Ασφαλισμένοι/Συνταξιούχοι, Σας παρουσιάζουμε αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ. Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ.

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ. Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ Ηλεκτρονική Υποβολή Α.Π.Δ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1) Είσοδος στην εφαρμογή 2) Δημιουργία Περιόδου Υποβολής 2.α) Ακύρωση Περιόδου Υποβολής 2.β) Αντιγραφή από προηγούμενη περίοδο 3) Μέθοδος

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργείο Αυτοκινήτων

Συνεργείο Αυτοκινήτων Συνεργείο Αυτοκινήτων v2.102, Οκτώβριος 2015 Σύντοµες οδηγίες χρήσης Εισαγωγή Το πρόγραµµα Συνεργείο Αυτοκινήτων έχει σκοπό τη διαχείριση και παρακολούθηση του πελατολογίου, των αυτοκινήτων και των εργασιών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. Οδηγίες Λειτουργίας Πληροφοριακού Συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης Αιτημάτων. v1.3 (23/11/2014)

ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. Οδηγίες Λειτουργίας Πληροφοριακού Συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης Αιτημάτων. v1.3 (23/11/2014) ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. ΕΡΓΟ: «ΑΝΑΛΥΣΗ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΕΙΩΝ» Οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

Phishing, Ιοί και Πειρατεία Λογισμικού Ηλεκτρονικών υπολογιστών

Phishing, Ιοί και Πειρατεία Λογισμικού Ηλεκτρονικών υπολογιστών Phishing, Ιοί και Πειρατεία Λογισμικού Ηλεκτρονικών υπολογιστών ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ: ΔΗΜΗΤΡΙΑ ΚΡΑΣΑ, ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΦΟΠΑΥΛΟΥ, Β2 & ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΡΑΤΖΙΑ Α1 2016-2017 Τι είναι το Phishing; Ως Phishing ονομάζουμε την προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Field Service Management ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ

Field Service Management ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ Field Service Management ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΝΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ... 4 2. ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΜΕΝΟΥ ΚΑΡΤΕΛΑΣ... 5 3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΕΛΑΤΗ... 6 4. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΗ... 6 5. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ/ΔΙΑΓΡΑΦΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ Εγχειρίδιο Εφαρμογής Φοιτητών Πίνακας Εικόνων Εικόνα 1.1. Εκκίνηση της διαδικασία εγγραφής...5 Εικόνα 1.2. Σελίδα εγγραφής...6 Εικόνα 1.3. Είσοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ (HARDWARE TOKEN) ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ (HARDWARE TOKEN) ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ (HARDWARE TOKEN) ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Αγαπητέ Πελάτη, Καλώς ήλθατε στην νέα εποχή της Attica Bank! H συσκευή Κωδικών Μίας Χρήσης (Hardware Token) που προμηθευτήκατε

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 4ο. Προγράμματα

Μάθημα 4ο. Προγράμματα Μάθημα 4ο Προγράμματα Σελίδα 47 από 106 4.1 Εγκατάσταση προγραμμάτων Όπως έχουμε πει στο πρώτο μάθημα (Σημειώσεις 1ου Μαθήματος 1.3.3.Β σελ. 12) τα προγράμματα ή αλλιώς εφαρμογές αποτελούν μέρος του λογισμικού

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός γρήγορης εκκίνησης του PowerSuite

Οδηγός γρήγορης εκκίνησης του PowerSuite Το PowerSuite είναι η ολοκληρωμένη λύση απόδοσης για τον υπολογιστή σας. Ενσωματώνοντας το RegistryBooster, το DriverScanner και το SpeedUpMyPC σε ένα ενιαίο περιβάλλον εργασίας σάρωσης, το PowerSuite

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ. Σταθάκης Απόστολος Α.Ε.Μ.

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ. Σταθάκης Απόστολος Α.Ε.Μ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες χρήσης για την εφαρµογή Spot4U

Οδηγίες χρήσης για την εφαρµογή Spot4U Οδηγίες χρήσης για την εφαρµογή Spot4U 1 Βασικές οδηγίες Λήψη Κατηγοριών Μετά την εγκατάσταση του Spot4U το πρώτο βήµα που θα πρέπει να κάνει ο χρήστης είναι να επιλέξει το Λήψη Κατηγοριών ώστε να ενηµερωθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ. 7.1 Εισαγωγικό μέρος με επεξήγηση των Εντολών : Επεξήγηση των εντολών που θα

ΕΝΤΟΛΕΣ. 7.1 Εισαγωγικό μέρος με επεξήγηση των Εντολών : Επεξήγηση των εντολών που θα 7.1 Εισαγωγικό μέρος με επεξήγηση των Εντολών : Επεξήγηση των εντολών που θα ΕΝΤΟΛΕΣ χρησιμοποιηθούν παρακάτω στα παραδείγματα Βάζοντας την εντολή αυτή σε οποιοδήποτε αντικείμενο μπορούμε να αλλάζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνα 1: Κριτήρια αναζήτησης προϋπολογισμών

Εικόνα 1: Κριτήρια αναζήτησης προϋπολογισμών 1. Διαδικασία καταχώρησης προϋπολογισμών από το web-rescom Αναλυτικά βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσετε προκειμένου να εμφανίσετε, καταχωρήσετε ή και διορθώσετε τους ετήσιους και συνολικούς προϋπολογισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4: Λογισμικό Συστήματος

Κεφάλαιο 4: Λογισμικό Συστήματος Κεφάλαιο 4: Λογισμικό Συστήματος Ερωτήσεις 1. Να αναφέρετε συνοπτικά τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνεται το λογισμικό συστήματος. Σε ποια ευρύτερη κατηγορία εντάσσεται αυτό; Το λογισμικό συστήματος

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Λειτουργίας Τράπεζας Χρόνου

Εγχειρίδιο Λειτουργίας Τράπεζας Χρόνου Εγχειρίδιο Λειτουργίας Τράπεζας Χρόνου Bee Group Α.Ε. [Type the company name] [Pick the date] Εγχειρίδιο λειτουργίας Τράπεζας Χρόνου 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Αρχική Σελίδα... 3 2. Δημιουργία Λογαριασμού... 3 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Επίλυση Προβλημάτων Δικτύων Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Επίλυση Προβλημάτων Δικτύων Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Επίλυση Προβλημάτων Δικτύων 12.1. Εισαγωγή Τα προβλήματα δικτύων είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση για τους περισσότερους χρήστες υπολογιστών. Στην ενότητα αυτή θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε

Διαβάστε περισσότερα

Κατακερματισμός (Hashing)

Κατακερματισμός (Hashing) Κατακερματισμός (Hashing) O κατακερματισμός είναι μια τεχνική οργάνωσης ενός αρχείου. Είναι αρκετά δημοφιλής μέθοδος για την οργάνωση αρχείων Βάσεων Δεδομένων, καθώς βοηθάει σημαντικά στην γρήγορη αναζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Δεδομένων Φυσικών Προσώπων - GDPR

Προστασία Δεδομένων Φυσικών Προσώπων - GDPR Προστασία Δεδομένων Φυσικών Προσώπων - GDPR 1 12 Περιεχόμενα Γενική περιγραφή... 3 Παραμετροποίηση εφαρμογής... 3 Στοιχεία GDPR... 3 Ομάδες Χρηστών... 4 Οντότητες GDPR... 4 Εταιρείες... 4 Εργασίες οντοτήτων...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ - ΤΜΗΥΠ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΙI

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ - ΤΜΗΥΠ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΙI ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ - ΤΜΗΥΠ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΙI Β. Μεγαλοοικονόμου Κατανεμημένες Βάσεις Δεδομένων (παρουσίαση βασισμένη εν μέρη σε σημειώσεις των Silberchatz, Korth και Sudarshan και του C. Faloutsos)

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Μανουσόπουλος Χρήστος

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Μανουσόπουλος Χρήστος ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Μανουσόπουλος Χρήστος cman@unipi.gr Δοσοληψίες Concurrent Data Access (Ταυτόχρονη Πρόσβαση σε Δεδομένα) Συνήθως πολλοί χρήστες έχουν ταυτόχρονη

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων

Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων YouTube Ιδρύθηκε το 2005 Στόχος του ήταν να δημιουργήσει μία παγκόσμια κοινότητα Βάση δεδομένων βίντεο Μέσα σε ένα χρόνο από τη δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΟΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ. Οδηγός Χρήσης Υποβολής Δήλωσης N. 2308/95 μέσω Διαδικτύου

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΟΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ. Οδηγός Χρήσης Υποβολής Δήλωσης N. 2308/95 μέσω Διαδικτύου Οδηγός Χρήσης Υποβολής Δήλωσης N. 2308/95 μέσω Διαδικτύου 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή... 1 Σύνδεση στην εφαρμογή... 2 Εγγραφή Νέου Χρήστη... 3 Σύνδεση Χρήστη... 9 Επεξεργασία προφίλ... 10 Έξοδος... 11 Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Απορρήτου. Παρακαλούμε, διαβάστε την παρούσα Πολιτική Απορρήτου προσεκτικά.

Πολιτική Απορρήτου. Παρακαλούμε, διαβάστε την παρούσα Πολιτική Απορρήτου προσεκτικά. Πολιτική Απορρήτου Η ιστοσελίδα μας Dietbook.gr έχει δεσμευτεί να διατηρήσει ένα υψηλό πρότυπο, ώστε να προστατεύσει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών. Στο τμήμα «Πολιτική Απορρήτου» θα θέλαμε να μοιραστούμε

Διαβάστε περισσότερα

1. Από το κεντρικό site του Ιδρύματος επιλέγουμε το σύνδεσμο "Γραμματείες Τμημάτων".

1. Από το κεντρικό site του Ιδρύματος επιλέγουμε το σύνδεσμο Γραμματείες Τμημάτων. 1. Από το κεντρικό site του Ιδρύματος επιλέγουμε το σύνδεσμο "Γραμματείες Τμημάτων". 2. Στην οθόνη πιστοποίησης στοιχείων εισάγονται τα απαραίτητα στοιχεία ταυτοποίησης χρήστη. 3. Από το Main Menu επιλέγεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. Οδηγίες χρήσης Τελικού Χρήστη (Σ.Μ.) του Πληροφοριακού Συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης Αιτημάτων. v1.

ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. Οδηγίες χρήσης Τελικού Χρήστη (Σ.Μ.) του Πληροφοριακού Συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης Αιτημάτων. v1. ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. ΕΡΓΟ: «ΑΝΑΛΥΣΗ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΕΙΩΝ» Οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 7 - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 7 - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 7 - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Ποια από τις πιο κάτω δηλώσεις περιγράφει την σωστή διαδικασία ασφάλειας των πληροφοριών για ένα οργανισμό; a) Να μην υπάρχουν διαδικασίες για την αναφορά των

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Συντονιστή Τηλεδιασκέψεων Υπηρεσίας e:presence

Εγχειρίδιο Συντονιστή Τηλεδιασκέψεων Υπηρεσίας e:presence Εγχειρίδιο Συντονιστή Τηλεδιασκέψεων Υπηρεσίας e:presence Έκδοση 1.3 Ιούνιος 2014 Περιεχόμενα Εφαρμογή Διαχείρισης Τηλεδιασκέψεων... 2 Προβολή τηλεδιασκέψεων... 3 Προσθήκη τηλεδιάσκεψης... 4 Τροποποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Παρακάτω προτείνεται μια αλληλουχία ενεργειών την οποία ο χρήστης πρέπει να ακολουθήσει για να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της εφαρμογής.

Παρακάτω προτείνεται μια αλληλουχία ενεργειών την οποία ο χρήστης πρέπει να ακολουθήσει για να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της εφαρμογής. Έκδοση Παραστατικών Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο δημιουργήθηκε για να βοηθήσει την κατανόηση της διαδικασίας Έκδοσης Παραστατικών στην εφαρμογή της Extra. Παρακάτω προτείνεται μια αλληλουχία ενεργειών την

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο περιβάλλον Code::Blocks

Εισαγωγή στο περιβάλλον Code::Blocks Εισαγωγή στο περιβάλλον Code::Blocks Στο παρόν εγχειρίδιο παρουσιάζεται η διαδικασία ανάπτυξης, μεταγλώττισης και εκτέλεσης ενός προγράμματος C στο περιβάλλον του Code::Blocks. Η διαδικασία αυτή παρουσιάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Αναγνώρισης/Αντιστοιχίας Μαθημάτων. Εγχειρίδιο Χρήσης Φοιτητές

Σύστημα Αναγνώρισης/Αντιστοιχίας Μαθημάτων. Εγχειρίδιο Χρήσης Φοιτητές Σύστημα Αναγνώρισης/Αντιστοιχίας Μαθημάτων Εγχειρίδιο Χρήσης Φοιτητές Πίνακας Περιεχομένων Σκοπός του συστήματος... 2 Σύνδεση στο σύστημα... 2 Γενικές Οδηγίες... 2 Λειτουργίες Συστήματος... 2 Αίτημα Αναγνώρισης

Διαβάστε περισσότερα

Εγκατάσταση της Unity

Εγκατάσταση της Unity Εγκατάσταση της Unity Όπως έχουμε πει, θα χρησιμοποιήσουμε την Unity για να φτιάξουμε τα παιχνίδια μας. Η Unity είναι μια μηχανή παιχνιδιών (game engine). Τι σημαίνει όμως αυτό; Σημαίνει απλά ότι είναι

Διαβάστε περισσότερα

6. Διαχείριση Έργου. Έκδοση των φοιτητών

6. Διαχείριση Έργου. Έκδοση των φοιτητών 6. Διαχείριση Έργου Έκδοση των φοιτητών Εισαγωγή 1. Η διαδικασία της Διαχείρισης Έργου 2. Διαχείριση κινδύνων Επανεξέταση Ερωτήσεις Αυτοαξιολόγησης Διαχείριση του έργου είναι να βάζεις σαφείς στόχους,

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία υπόχρεου /υποβάλλοντα τη ΔΑΟ. Στοιχεία παραλήπτη οχήματος. Στοιχεία κάθε Οχήματος ανά στίχο

Στοιχεία υπόχρεου /υποβάλλοντα τη ΔΑΟ. Στοιχεία παραλήπτη οχήματος. Στοιχεία κάθε Οχήματος ανά στίχο ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΦΙΞΗΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ ΔΑΟ ΣΤΟ SEPAdesktop. Εισαγωγή. Γενικά για τη ΔΑΟ Η ΔΑΟ είναι ένα εθνικό τελωνειακό παραστατικό έγγραφο, που υποβάλλεται από τον υπόχρεο (μεταφορέα / παραλήπτη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Ενότητα 1: Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων. Αθανάσιος Σπυριδάκος Διοίκηση Επιχειρήσεων

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Ενότητα 1: Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων. Αθανάσιος Σπυριδάκος Διοίκηση Επιχειρήσεων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ενότητα 1: Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων Αθανάσιος Σπυριδάκος Διοίκηση Επιχειρήσεων Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος συγχρονικότητας Μέρος 1 Βάσεις Δεδομένων Διδάσκων: Μαρία Χαλκίδη

Έλεγχος συγχρονικότητας Μέρος 1 Βάσεις Δεδομένων Διδάσκων: Μαρία Χαλκίδη Έλεγχος συγχρονικότητας Μέρος 1 Βάσεις Δεδομένων Διδάσκων: Μαρία Χαλκίδη με βάση slides από A. Silberschatz, H. Korth, S. Sudarshan, Database System Concepts, 5 th edition Έλεγχος συγχρονικότητας Διάφορες

Διαβάστε περισσότερα

Αίτηση Εισαγωγής Μεταπτυχιακού & Διδακτορικού Φοιτητή

Αίτηση Εισαγωγής Μεταπτυχιακού & Διδακτορικού Φοιτητή Αίτηση Εισαγωγής Μεταπτυχιακού & Διδακτορικού Φοιτητή 1. Δημιουργία Αίτησης Εισαγωγής Μεταπτυχιακού / Διδακτορικού Φοιτητή 1.1 Συμπλήρωση Αίτησης Εισαγωγής Φοιτητή από την Δικτυακή Πύλη 1.1.1. Σκοπός Οι

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Αναγνώρισης/Αντιστοιχίας Μαθημάτων. Εγχειρίδιο Χρήσης - Φοιτητές

Σύστημα Αναγνώρισης/Αντιστοιχίας Μαθημάτων. Εγχειρίδιο Χρήσης - Φοιτητές Σύστημα Αναγνώρισης/Αντιστοιχίας Μαθημάτων Εγχειρίδιο Χρήσης - Φοιτητές Πίνακας Περιεχομένων Σκοπός του συστήματος... 2 Σύνδεση στο σύστημα... 2 Γενικές Οδηγίες... 2 Λειτουργίες Συστήματος... 2 Αίτημα

Διαβάστε περισσότερα

Τραπεζικές Συναλλαγές μέσω Διαδικτύου

Τραπεζικές Συναλλαγές μέσω Διαδικτύου Τραπεζικές Συναλλαγές μέσω Διαδικτύου Ηλεκτρονικές Τραπεζικές Συναλλαγές Τι είναι οι Ηλεκτρονικές Τραπεζικές Συναλλαγές; Είναι η πραγματοποίηση τραπεζικών συναλλαγών χωρίς να χρειάζεται η φυσική παρουσία

Διαβάστε περισσότερα

F.A.Q. (ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ)

F.A.Q. (ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ) F.A.Q. (ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ) I. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Σε ποιους είναι χρήσιμη η εφαρμογή μας «RansomSaver» και με ποιες εκδόσεις του Outlook είναι συμβατή η εφαρμογή μας; Όποιος χρησιμοποιεί την εφαρμογή του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ. 7.1 Εισαγωγικό μέρος με επεξήγηση των Εντολών : Επεξήγηση των εντολών που θα

ΕΝΤΟΛΕΣ. 7.1 Εισαγωγικό μέρος με επεξήγηση των Εντολών : Επεξήγηση των εντολών που θα 7.1 Εισαγωγικό μέρος με επεξήγηση των Εντολών : Επεξήγηση των εντολών που θα ΕΝΤΟΛΕΣ χρησιμοποιηθούν παρακάτω στα παραδείγματα Βάζοντας την εντολή αυτή σε οποιοδήποτε χαρακτήρα μπορούμε να αλλάζουμε όψεις

Διαβάστε περισσότερα

Αντί προλόγου. 2. Τι χρειάζεται να έχω εγκαταστήσει στον υϖολογιστή μου για να δω ένα βίντεο στο YouTube;

Αντί προλόγου. 2. Τι χρειάζεται να έχω εγκαταστήσει στον υϖολογιστή μου για να δω ένα βίντεο στο YouTube; Περιεχόμενα Αντί προλόγου...9 Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο...13 Κεφάλαιο 1: Πώς δημιουργώ τον λογαριασμό μου στο ΥouΤube;...15 Κεφάλαιο 2: Πώς μπορώ να συνδεθώ και να αποσυνδεθώ από το YouTube;...41

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας. 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων. Δρ. Κωνσταντίνος Χ.

Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας. 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων. Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Γιωτόπουλος Βασικά θέματα Βάσεων Δεδομένων Ένα Σύστημα Βάσης Δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Αφού ολοκληρώσετε την ενημέρωση των στοιχείων στις λίστες, μπορείτε να καταχωρήσετε τη διασάφηση εισαγωγής.

Αφού ολοκληρώσετε την ενημέρωση των στοιχείων στις λίστες, μπορείτε να καταχωρήσετε τη διασάφηση εισαγωγής. Καταχώρηση στοιχείων διασάφησης εισαγωγής Αφού ολοκληρώσετε την ενημέρωση των στοιχείων στις λίστες, μπορείτε να καταχωρήσετε τη διασάφηση εισαγωγής. Από το αρχικό μενού του συστήματος επιλέγετε Δηλώσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Academia Financials ΕΣΟΔΑ ΕΞΟΔΑ

Academia Financials ΕΣΟΔΑ ΕΞΟΔΑ Academia Financials ΕΣΟΔΑ ΕΞΟΔΑ copyright DATA COMMUNICATION 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Δ. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ... 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 2. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΣΟΔΩΝ - ΕΞΟΔΩΝ... 1 2.1 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 7η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ. Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 7η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ. Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 7η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1 Περιβάλλον εργασίας Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου: Το περιβάλλον εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΓΡΑΠΤΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ SMS (SMS TOKEN)

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΓΡΑΠΤΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ SMS (SMS TOKEN) ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΩΔΙΚΩΝ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΓΡΑΠΤΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ SMS (SMS TOKEN) H Attica Bank, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες, σας παρέχει τη δυνατότητα να πραγματοποιείτε τις συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

YourSMS User s Manual

YourSMS User s Manual YourSMS User s Manual Contents Πίνακας περιεχομένων Κεντρική οθόνη... 2 Αποστολές... 3 Αποστολή μοναδικού μηνύματος... 3 Αποστολή μαζικού μηνύματος σε ομάδα παραληπτών... 4 Αποστολή μαζικού προγραμματισμένου

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων Ενότητα 1

Βάσεις Δεδομένων Ενότητα 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή στις Ιωάννης Μανωλόπουλος, Καθηγητής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΈΡΓΟΥ AΝ.KΑΘ.Χ. ΚΟΥΚΟΥΡΛΗΣ ΤΗΛ: , FAX :

ΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΈΡΓΟΥ AΝ.KΑΘ.Χ. ΚΟΥΚΟΥΡΛΗΣ ΤΗΛ: , FAX : ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (ΕΠ ΚτΠ) Μέτρο 1.2 «Εισαγωγή και Αξιοποίηση των νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση» Κατηγορία Πράξεων 1 : «Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόµενο και Λογισµικό»

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 27

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 27 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access... 9 Γνωριμία με την Access... 12 Δημιουργία βάσης δεδομένων... 22 Άνοιγμα και κλείσιμο βάσης δεδομένων... 24 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης... 25 Πρακτική εξάσκηση...

Διαβάστε περισσότερα

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr»

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Επεξήγηση web site με λογικό διάγραμμα «Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Web : www.e-base.gr E-mail : support@e-base.gr Facebook : Like Twitter : @ebasegr Πολλοί άνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες Λειτουργίας Ιστοσελίδα εφαρμογών

Οδηγίες Λειτουργίας Ιστοσελίδα εφαρμογών Οδηγίες Λειτουργίας Ιστοσελίδα εφαρμογών Διαβάστε προσεκτικά το εγχειρίδιο πριν χρησιμοποιήσετε το μηχάνημα και κρατήστε το πρόχειρο για μελλοντική αναφορά. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Τρόπος ανάγνωσης του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

ΣυνοπτικόςΟδηγόςΧρήσηςτουMoodle για το Φοιτητή

ΣυνοπτικόςΟδηγόςΧρήσηςτουMoodle για το Φοιτητή ΣυνοπτικόςΟδηγόςΧρήσηςτουMoodle για το Φοιτητή Πίνακας Περιεχομένων Πίνακας Περιεχομένων... 2 1. Εισαγωγή...3 1.1 Περιβάλλον Moodle... 3 1.2 Εισαγωγή / Εγγραφή στην πλατφόρμα... 3 1.3 Είσοδος σε μάθημα...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΔΗΛΟΣ delos.uoa.gr. Εγχειρίδιο Χρήσης Μελών ΔΕΠ

ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΔΗΛΟΣ delos.uoa.gr. Εγχειρίδιο Χρήσης Μελών ΔΕΠ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΔΗΛΟΣ delos.uoa.gr Εγχειρίδιο Χρήσης Μελών ΔΕΠ Αναζήτηση Δημόσιου Περιεχομένου Η διεύθυνση ιστού της νεάς πλατφόρμας διαχείρισης βιντεοδιαλέξεων Δήλος είναι: http://delos.uoa.gr

Διαβάστε περισσότερα

6. Μεταφορά Δελτίων στο ΟΠΣ από τη Διαχειριστική Αρχή

6. Μεταφορά Δελτίων στο ΟΠΣ από τη Διαχειριστική Αρχή 6. Μεταφορά Δελτίων στο ΟΠΣ από τη Διαχειριστική Αρχή 6.1. Διαδικασία Μεταφοράς Δελτίων στο ΟΠΣ 6.1.1 Έγκριση / Απόρριψη ενός δελτίου από ΕΥΔ Για να μπορεί να μεταφερθεί ένα Δελτίο σε κατάσταση "Υποβλήθηκε"

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Θέματα Παραμετροποίηση. Premium HRM web ΕΡΓΑΝΗ. Data Communication A.E.

Ειδικά Θέματα Παραμετροποίηση. Premium HRM web ΕΡΓΑΝΗ. Data Communication A.E. Premium HRM web ΕΡΓΑΝΗ Premium HRM web ΕΡΓΑΝΗ Είναι πλέον διαθέσιμη μια νέα πολύ σημαντική λειτουργία η οποία σας επιτρέπει από όπου κι αν βρίσκεστε με μια απλή σύνδεση στο Internet μέσω smartphone, tablet

Διαβάστε περισσότερα

A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1 Βάση Δεδομένων: Με το όρο Βάση Δεδομένων εννοούμε ένα σύνολο δεδομένων που είναι οργανωμένο

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαγραφές Απαιτήσεων Γιάννης Σμαραγδάκης

Προδιαγραφές Απαιτήσεων Γιάννης Σμαραγδάκης Προδιαγραφές Απαιτήσεων Γιάννης Σμαραγδάκης Τα κυριότερα παραδοτέα/προϊόντα μιας διεργασίας ανάπτυξης λογισμικού Άρθρωση του προβλήματος, κατανόηση (προδιαγραφές απαιτήσεων) α ) Ποιο πρόβλημα λύνουμε;

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση συστήματος Βάσεις Δεδομένων

Αποκατάσταση συστήματος Βάσεις Δεδομένων Αποκατάσταση συστήματος Βάσεις Δεδομένων με βάση slides από A. Silberschatz, H. Korth, S. Sudarshan, Database System Concepts, 5 th edition Κατηγοριοποίηση αποτυχιών Αποτυχία συναλλαγής (Transaction failure):

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΓΡΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ. Μέτρο 2.2.1

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΓΡΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ. Μέτρο 2.2.1 On line ΔΗΛΩΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Μέτρο 2.2.1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2017 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ... 3 1.1 Υποχρεωτικά Πεδία... 3 1.2 Βοηθητική Λίστα Τιμών (drop down list)... 3 1.3 Αναζήτηση... 3 1.3.1

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΙ - UNIX. Συστήματα Αρχείων. Διδάσκoντες: Καθ. Κ. Λαμπρινουδάκης Δρ. Α. Γαλάνη

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΙ - UNIX. Συστήματα Αρχείων. Διδάσκoντες: Καθ. Κ. Λαμπρινουδάκης Δρ. Α. Γαλάνη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΙ - UNIX Μάθημα: Λειτουργικά Συστήματα Συστήματα Αρχείων Διδάσκoντες: Καθ. Κ. Λαμπρινουδάκης (clam@unipi.gr) Δρ. Α. Γαλάνη (agalani@unipi.gr) Λειτουργικά Συστήματα 1 Αρχεία με Χαρτογράφηση

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογισμός και αποστολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης

Υπολογισμός και αποστολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης Υπολογισμός και αποστολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο δημιουργήθηκε για να βοηθήσει την κατανόηση της Διαδικασίας υπολογισμού και αυτόματης υποβολής της Αναλυτικής Περιοδικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. Creating my own company

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. Creating my own company ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Creating my own company Στόχος του Προγράμματος Το πρόγραμμα με τίτλο «Δημιουργώντας την Δική μου Επιχείρηση» είναι μα πλήρης, αυτόνομη και ολοκληρωμένη εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ sepadesktop. Το πρόγραμμα βρίσκεται στο αρχικό μενού του SEPAnet του Προφίλ, όπως παρακάτω.

ΒΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ sepadesktop. Το πρόγραμμα βρίσκεται στο αρχικό μενού του SEPAnet του Προφίλ, όπως παρακάτω. ΒΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ sepadesktp 1. Τι περιλαμβάνει η εφαρμογή Διασάφηση εξαγωγής, όλα τα μηνύματα Συνοπτική διασάφηση εισόδου ΕΝΣ ΙΕ315 υποβολή ΙΕ316 απόρριψη ΙΕ328 αποδοχή Ηλεκτρονικό Διοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός Εγκατάστασης και Χρήσης του Arebas Easy

Οδηγός Εγκατάστασης και Χρήσης του Arebas Easy Σ ε λ ί δ α 1 Οδηγός Εγκατάστασης και Χρήσης του Arebas Easy Περιεχόμενα 1. Download Arebas Easy... 2 2. Εγκατάσταση Arebas Easy... 3 3. Εγγραφή στον Arebas Server... 7 4. Παραμετροποίηση Arebas Easy...

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Απογραφή & Παραστατικά Αποθήκης

Φυσική Απογραφή & Παραστατικά Αποθήκης Φυσική Απογραφή & Παραστατικά Αποθήκης Περιεχόμενα Διαδικασία Φυσικής Απογραφής... 3 Συμπλήρωση φόρμας... 3 Βήματα Απογραφής... 5 Εισαγωγή Αρχείου Απογραφής... 9 Εκτυπώσεις Φυσικής Απογραφής... 10 Λίστα

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο... 7 Αντί προλόγου... 9 Κεφάλαιο 1: Κεφάλαιο 2: Κεφάλαιο 3: Κεφάλαιο 4: Κεφάλαιο 5: Πώς να δημιουργήσω το Προφίλ μου και να γίνω μέλος στο Facebook;... 15 Τι

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 4 ο. Κρίσιμα Τμήματα και Αμοιβαίος Αποκλεισμός

Μάθημα 4 ο. Κρίσιμα Τμήματα και Αμοιβαίος Αποκλεισμός Μάθημα 4 ο Κρίσιμα Τμήματα και Αμοιβαίος Αποκλεισμός Εισαγωγή Σκοπός του μαθήματος αυτού είναι να εξηγήσει την έννοια του κρίσιμου τμήματος σε μία διεργασία και να δείξει τη λύση για ένα απλό πρόβλημα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ προς ΣΥΜΒΕΒΛΗΜΕΝΟΥΣ ΙΑΤΡΟΥΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ για τις νέες ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ του ΕΤΑΑ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΟΔΗΓΙΕΣ προς ΣΥΜΒΕΒΛΗΜΕΝΟΥΣ ΙΑΤΡΟΥΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ για τις νέες ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ του ΕΤΑΑ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ προς ΣΥΜΒΕΒΛΗΜΕΝΟΥΣ ΙΑΤΡΟΥΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ για τις νέες ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ του ΕΤΑΑ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ Για να αποκτήσει ένας Συμβεβλημένος Ιατρός & Ασφαλισμένος τη δυνατότητα να κάνει χρήση

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Τμήμα Πληροφορικής

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Τμήμα Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Τμήμα Πληροφορικής Άσκηση : Λυμένες Ασκήσεις Έστω ένα σύστημα μνήμης, στο οποίο έχουμε προσθέσει μια κρυφή μνήμη θυμάτων 6 θέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης. Σταδίου 5, 10562 Σύνταγμα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης. Σταδίου 5, 10562 Σύνταγμα Σύστημα Διαχείρισης Εκπαίδευσης Εγχειρίδιο Χρήσης Εκπαιδευόμενου Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Σταδίου 5, 10562 Σύνταγμα τηλ.: 210-3689381, 210-3689354 fax:

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλείς online αγορές

Ασφαλείς online αγορές Ασφαλείς online αγορές Γιατί να επιλέξω το διαδίκτυο Ποικιλία και δυνατότητα σύγκρισης προϊόντων Παγκοσμοιοποιημένη αγορά Καλύτερες τιμές Διαθεσιμότητα όλο το 24ωρο Δεν απαιτεί μετακίνηση σε φυσικό κατάστημα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ VLT ΕΚΔΟΣΗ 1.0 Δεκέμβριος 2014 1 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Όροι Χρήσης

Όροι Χρήσης Όροι Χρήσης www.pizzafan.gr Προς διασφάλιση σας, σας ενημερώνουμε ότι τηρούμε σύμφωνα με τον νόμο αρχείο των προσωπικών σας δεδομένων μη ευαίσθητου χαρακτήρα, όπως π.χ. ονοματεπώνυμο, πλήρη διεύθυνση με

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία καταχώρησης προϋπολογισμών από το web-rescom

Διαδικασία καταχώρησης προϋπολογισμών από το web-rescom Διαδικασία καταχώρησης προϋπολογισμών από το web-rescom Αγαπητοί συνεργάτες, Στις αμέσως επόμενες παραγράφους περιγράφουμε αναλυτικά τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσετε προκειμένου να εμφανίσετε, καταχωρήσετε

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων. Εισαγωγή Ανάλυση Απαιτήσεων. Φροντιστήριο 1 ο

Βάσεις Δεδομένων. Εισαγωγή Ανάλυση Απαιτήσεων. Φροντιστήριο 1 ο Βάσεις Δεδομένων Εισαγωγή Ανάλυση Απαιτήσεων Φροντιστήριο 1 ο 16-10-2008 Εισαγωγή - Ορισμοί Βάση Δεδομένων είναι μία συλλογή από σχετιζόμενα αντικείμενα Ένα σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων (ΣΔΒΔ)

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Φοιτητή. Course Management Platform. Εισαγωγή. for Universities Ομάδα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης Παν. Μακεδονίας Σεπτέμβριος 2004

Εγχειρίδιο Φοιτητή. Course Management Platform. Εισαγωγή. for Universities Ομάδα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης Παν. Μακεδονίας Σεπτέμβριος 2004 Εγχειρίδιο Φοιτητή Εισαγωγή Η ηλεκτρονική πλατφόρμα, αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης. Στόχος της είναι η παροχή υποδομών εκπαίδευσης και κατάρτισης ανεξάρτητα από τους περιοριστικούς

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Χρήσης για Διαχειριστές. Πλατφόρμα Μεταφόρτωσης και Μετατροπής Βίντεο

Εγχειρίδιο Χρήσης για Διαχειριστές. Πλατφόρμα Μεταφόρτωσης και Μετατροπής Βίντεο Εγχειρίδιο Χρήσης για Διαχειριστές Πλατφόρμα Μεταφόρτωσης και Μετατροπής Βίντεο 1. Εισαγωγή 1.1 Περιγραφή Λειτουργίας Πλατφόρμας Η Πλατφόρμα Μεταφόρτωσης και Μετατροπής Βίντεο παρέχει τη δυνατότητα της

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Περιεχομένων. Εγχειρίδιο Χρήσης Υπηρεσίες Φοιτητή Σελίδα 1 / 10

Πίνακας Περιεχομένων. Εγχειρίδιο Χρήσης Υπηρεσίες Φοιτητή Σελίδα 1 / 10 Πίνακας Περιεχομένων 1. Υπηρεσίες Φοιτητή... 3 1.1 Ακαδημαϊκή Δομή... 3 1.2 Καρτέλα Φοιτητή... 3 Σταθερή Διεύθυνση... 3 Επισκόπηση Διεύθυνσης... 3 Στοιχεία Ανεξάρτητα από Διεύθυνση... 4 1.3 Έλεγχος Κανόνων

Διαβάστε περισσότερα