ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Εργασία µε τίτλο :

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Εργασία µε τίτλο :"

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Εργασία µε τίτλο : ««H ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΙΙΚΗΣ»» Προπτυχιακό µάθηµα :«ΣΥΝΘΕΣΗ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ» ιδάσκων : Ανδρέας ηµητρόπουλος Φοιτητής: Σιµαµότο Ορέστης Α.Μ ΑΘΗΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2004

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ 1.3 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 1.4 ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Α) Ως ατοµικό δικονοµικό δικαίωµα Β) Ως συνταγµατικό αµυντικό ( ατοµικό ) και πολιτικό δικαίωµα 1.5 ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΑΡΧΕΣ Η αρχή της υποχρεωτικής δηµοσίευσης της γνώµης της µειοψηφίας: Η αρχή της απαγγελίας των αποφάσεων σε δηµόσια συνεδρίαση H αρχή της -υποχρεωτικά - ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας των δικαστικών αποφάσεων 1.6 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 2.1 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΚΗ 2.2 ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΙΑ ΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ

3 2.3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 2.4 ΕΥΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 93 2 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΩ ΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 2.5 ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ «ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ» 2.6 ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΩΣ ΛΟΓΟΣ ΑΝΑΙΡΕΣΗΣ ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ 559 ΚΠολ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Η ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 3.1 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΚΗ 3.2 ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 3.3 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΣΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΟΙΝΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 4.1 ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ 4.2 ΛΑΪΚΗ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΙΑ ΙΚΩΝ 4.3 Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΩ ΙΚΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.

4 4.4 ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΙΚΗΣ α) προδικασία β) κύρια διαδικασία 4.5 ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΚΡΟΑΤΩΝ 4.6 ΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΕΙΣΑΚΤΕΩΝ 4.7 ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 4.8 ΕΙ ΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΗ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 5.2 ΕΜΜΕΣΗ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 5.3 ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΜΜΕΣΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 5.4 ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ Α) Γραµµατολογική Β) Λογική Γ) Συστηµατική ) Ιστορική µέθοδος 5.5 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΤΟΥ ΤΗΣ ΕΜΜΕΣΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 5.6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΟΙ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 6.1 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 6.2 ΙΚΕΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΦΘΗΚΑΝ ΡΑ ΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ Η ΙΚΗ ΤΗΣ 17 N 6.3 Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 3090/2002 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ 7.1 ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 7.2 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Ι ΙΑ ΘΕΣΗ

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μια από τις σηµαντικότερες αρχές που διέπουν το ελληνικό δικονοµικό δίκαιο είναι εκείνη της δηµοσιότητας. Έχει δε τόση σηµασία για το δικαιϊκό µας σύστηµα, ώστε ο Έλληνας συντακτικός νοµοθέτης την κατοχύρωσε και συνταγµατικά στο Σύνταγµα του Η αρχή της δηµοσιότητας των συνεδριάσεων των δικαστηρίων αποτελεί απότοκο της θεµελιώδους αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, κατά την οποία οι πολίτες, η κοινή γνώµη, δικαιούνται να ενηµερώνονται οποτεδήποτε για την εξέλιξη και την έκβαση µιας δίκης. Με τον τρόπο αυτό ελέγχεται διαρκώς η εφαρµογή του νόµου εντός των δικαστικών αιθουσών, καθώς και η τήρηση των διαδικαστικών προϋποθέσεων, οι οποίες έχουν τεθεί προς όφελος των διαδίκων 2. Εκτός, όµως, από την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, υπάρχουν και άλλες αρχές που συνδέονται άµεσα µε την αρχή της δηµοσιότητας, όπως η αρχή της δίκαιης δίκης, µε την οποία είναι άρρηκτα συνδεδεµένη. Η τελευταία, άλλωστε, κατοχυρώνεται ρητά και στο άρ.6 1 της ΕΣ Α. Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό πόσο µεγάλη σηµασία αποκτά η αρχή της δηµοσιότητας, πολλώ δε µάλλον αν αναλογιστούµε ότι σχετίζεται σε βάθος µε την έννοια της ορθής απονοµής της δικαιοσύνης και η τελευταία, µε τη σειρά της, απευθείας µε την ποιότητα της δηµοκρατίας την οποία απολαµβάνουµε. Ένα πολίτευµα είναι τόσο δηµοκρατικό, όσο ορθά απονέµεται η δικαιοσύνη, µέσα στα πλαίσια του πολιτεύµατος αυτού. 2 Κ.Γ. Μαυριάς, Συνταγµατικό ίκαιο Ι, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2000

7 Τέλος, η θεµελιώδης αυτή δικονοµική αρχή, που, παράλληλα, αποτελεί και εχέγγυο για την ορθή και αµερόληπτη κρίση των δικαστηρίων, ενισχύει και το αίσθηµα ευθύνης των δικαστικών λειτουργών ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ Η αρχή της δηµοσιότητας, ως συστατικό στοιχείο της δηµοκρατίας και γενικότερα µιας κοινωνίας, που σέβεται τους πολίτες και φροντίζει για τη διαφάνεια κάθε κοινωνικού «σχήµατος» ή εκδήλωσης, εµφανίστηκε για πρώτη φορά στην αρχαία Ελλάδα. Στη συνέχεια, εγκαταλείφθηκε στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα, επανέκαµψε µε τη Γαλλική Επανάσταση και σήµερα έχει κατοχυρωθεί σε µεγάλο µέρος του κόσµου. Είναι χρήσιµο να παρακολουθήσουµε αυτήν την ιστορική πορεία, ώστε να δούµε τους λόγους που οδήγησαν στην καθιέρωσή της. Η ιστορική κατοχύρωση της δηµοσιότητας της δίκης πραγµατοποιήθηκε στην αρχαία Αθήνα τον 5 ο αιώνα π.χ. την περίοδο εκείνη, ήταν διάχυτη η αντίληψη ότι µόνο µε τη δηµοσιότητα και την εκδίκαση των υποθέσεων από δικαστήρια ευρείας σύνθεσης µπορούσε να διασφαλιστεί ο δηµοκρατικός χαρακτήρας του αττικού πολιτεύµατος. Η αντίληψη αυτή είχε καταλυτική επιρροή στη συγκρότηση, στη δοµή και τον τρόπο λειτουργίας των δικαστηρίων, από τα οποία το σηµαντικότερο ήταν εκείνο της Ηλιαίας, που απαρτιζόταν από τακτικούς και αναπληρωµατικούς δικαστές. Τα δικαστήρια συγκροτούνταν από τακτικούς δικαστές, κατόπιν κληρώσεως, και συνεδρίαζαν δηµοσίως. Η δηµοσιότητα των συνεδριάσεων και των αποφάσεών τους ενέκειτο, τόσο στο πολυπληθές της συνθέσεώς τους, όσο και στην ευχέρεια του καθενός να παρακολουθήσει από κοντά τη δίκη, χωρίς, παράλληλα, να εισέλθει στο χώρο που προοριζόταν για τους 3 Αθ. Ράϊκου, τµ.α, τεύχος Γ, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα Κοµοτηνή, 1991

8 δικαστές και τους διαδίκους, ο οποίος διαχωριζόταν µε ένα σχοινί (το «περισχοίνισµα»). Στους νεότερους χρόνους, όπως οι περισσότερες αρχές της δικονοµίας, έτσι και η αρχή της δηµοσιότητας κατοχυρώνεται για πρώτη φορά κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης. Για πρώτη φορά την αρχή αυτή την βρίσκουµε σαφώς διατυπωµένη στην «Περί εγκληµάτων και ποινών» πραγµατεία του C.Beccaria. Εκεί αναφέρονταν τα εξής: «δηµόσιες πρέπει να είναι οι αποφάσεις και δηµόσιες οι αποδείξεις του εγκλήµατος, γιατί η κοινή γνώµη, που είναι ίσως το µόνο στήριγµα της κοινωνίας, βάζει ένα φραγµό στη δύναµη και τα πάθη. Γιατί ο λαός λέει: εµείς δεν είµαστε σκλάβοι επειδή οι νόµοι µας προστατεύουν, αλλά γιατί µόνοι µας υπερασπίζουµε τον εαυτό µας. Αίσθηµα που εµπνέει θάρρος και που ισοδυναµεί µε προσφορά για ένα µονάρχη, ο οποίος κατανοεί τα πραγµατικά του συµφέροντα». Εκτός βέβαια από τον Beccaria, µε τον οποίο ένωσαν την φωνή τους ο Voltaire και ο Montesquieu, συνηγορούσαν υπέρ της δηµοσιότητας και αρκετοί διακεκριµένοι εκπρόσωποι της αστικής τάξης, καθώς, στα χρόνια του διαφωτισµού, ήταν ακόµα νωπές στις µνήµες των ανθρώπων οι αναµνήσεις από τα βασανιστήρια, τις καταχρήσεις και τις λοιπές αυθαιρεσίες του εξεταστικού συστήµατος. Οι δίκες µαγείας και γενικά όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία συγκροτούσαν τη δοµή της απάνθρωπης εξεταστικής διαδικασίας, αποτελούσαν το µόνιµο εφιάλτη των ανθρώπων την εποχή που ακολουθεί τον Μεσαίωνα. Γι αυτό και η απαίτηση για δηµοσιότητα ήτα καθολική, µε την ελπίδα να θέσει αυτή κάποια όρια στον δεσποτισµό των δικαστών. Οι, έως την περίοδο του διαφωτισµού, κεκλεισµένων των θυρών διεξαγόµενες δίκες θα έπρεπε εφεξής να λαµβάνουν χώρα παρουσία ακροατηρίου, γεγονός που θα διευκόλυνε το δηµόσιο στην απονοµή του δίκαιου ελέγχου. Η καθιέρωση της δηµοσιότητας απέρρεε, επίσης, αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, που, χρόνο µε το χρόνο, υιοθετούνταν από όλο και περισσότερες χώρες της Ευρώπης.

9 Και αυτό, γιατί η δηµοσιότητα θεωρούνταν ως κάποια σηµαντική προϋπόθεση για την προστασία του λαού από πιθανές δικαστικές παρανοµίες και πιθανές «αυθαίρετες» δικαστικές αποφάσεις. Γεγονός, πάντως, είναι πως η νοµοθετική κατοχύρωση της αρχής, την οποία µελετούµε, προχώρησε µε ρυθµούς αργούς. Ένας από τους πρώτους Κώδικες που την καθιέρωσε ήταν ο Ποινικός Κώδικας της Toscana του 1786 και ο Νόµος 16/24 Αυγούστου 1790 που ψηφίστηκε από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση. Από τη Γαλλία, η δηµοσιότητα, ως αρχή «δηµοσίου δικαίου», διαδόθηκε και επικράτησε σε όλα τα κράτη. Και δεν υιοθετήθηκε σαν απλή διάταξη νόµου, αλλά κατοχυρώθηκε µε ειδική συνταγµατική διάταξη. Στην Ελλάδα, ήδη από τα επαναστατικά Συντάγµατα είχε γίνει αντιληπτή η κεφαλαιώδης σηµασία της δηµοσιότητας των συνεδριάσεων των δικαστηρίων. Τόσο το Σύνταγµα του Άστρους 4, όσο κι εκείνο της Τροιζήνας 5, περιείχαν σχετική διάταξη. Το δεύτερο, µάλιστα, καθιέρωνε ως εξαίρεση από την δηµοσιότητα την αντίθεση στην «σεµνότητα». Έκτοτε, αντίστοιχες ρυθµίσεις υιοθέτησαν όλα τα Συντάγµατα, που κατά καιρούς εµφανίστηκαν στην συνταγµατική ιστορία της χώρας µας. Μάλιστα, εκείνα του 1844, του 1864, του 1911 και του 1952 αντικατέστησαν τον όρο σεµνότητα µε τον όρο χρηστά ήθη, προσθέτοντας, παράλληλα, σαν δεύτερο λόγο εξαίρεσης από την αρχή, την κοινή ευταξία. Το Σύνταγµα του 1927 αντικατέστησε την κοινή ευταξία µε τον όρο δηµοσία τάξις, ενώ το ισχύον Σύνταγµα του 1975 υιοθέτησε ως δεύτερο λόγο εξαίρεσης την ύπαρξη ειδικών λόγων προς προστασία του ιδιωτικού ή οικογενειακού βίου των διαδίκων, διατηρώντας ως πρώτο λόγο τα χρηστά ήθη. Ασκώντας κριτική και ερµηνεύοντας την ρύθµιση που υιοθέτησε ο συντακτικός νοµοθέτης του 1975, µπορούµε να επισηµάνουµε πως, σαν λόγους εξαίρεσης από την δηµοσιότητα, θεωρεί αξίες που σχετίζονται µε την 4 Οη : «Αι εγκληµατικαί διαδικασίαι γίνονται παρρησία και ακωλύτως καθένας παρίσταται» 5 άρ.140 : «Αι κρισιολογίαια γίνονται δηµοσίως, εκτός οσάκις η δηµοσιότης είναι εναντία εις την σεµνότητα, και τότε το ικαστήριον χρεωστεί να το αποφασίσει».

10 ολότητα, όπως τα χρηστά ήθη. Επιπλέον, αξιολόγησε ιεραρχικά και έθεσε σε προτεραιότητα την οικογενειακή και ιδιωτική ζωή των κοινωνών, έναντι εννοιών που συµβάλλουν στην οµαλή κοινωνική συνύπαρξη. Προφανώς, λοιπόν, θεώρησε πως δεν αρκεί να απειλείται η κοινωνική ευταξία ή η δηµόσια τάξη 6, προκειµένου να τεθεί περιορισµός σε κάτι τόσο ουσιώδες, όπως η δηµοσιότητα των συνεδριάσεων των δικαστηρίων. Έτσι, όµως, τίθεται ζήτηµα συνταγµατικότητας της διάταξης του άρ ΚΠολ, που προβλέπει, ως δεύτερο λόγο εξαίρεσης, την δηµόσια τάξη. Ωστόσο, το συγκεκριµένο θέµα θα αναλυθεί διεξοδικότερα στον οικείο τόπο. Χρήσιµο θα ήταν, στο σηµείο αυτό, να παρακολουθήσουµε πως ρυθµίστηκε νοµοθετικά η αρχή της δηµοσιότητας και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, προκειµένου να έχουµε µια πληρέστερη εικόνα σχετικά µε την καθιέρωση της αρχής σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη Γαλλία, η αρχή της δηµοσιότητας των συνεδριάσεων των δικαστηρίων καθιερώθηκε καταρχήν µε τους Κώδικες Πολιτικής και Ποινικής ικονοµίας, που τέθηκαν σε εφαρµογή από τον Ναπολέοντα. Προκειµένου, όµως, να προστατευθεί η σοβαρότητα των συνεδριάσεων και να µην µεταβάλλονται αυτές σε «θεατρική παράσταση» παρενέβη έγκαιρα ο νοµοθέτης, ο οποίος µε το άρθρο 39 του νόµου της 20/7/1881, όπως αυτό τροποποιήθηκε µε το νόµο της 16/12/1954, απαγόρευσε τη χρήση φωτογραφικής µηχανής ή άλλου οργάνου, µε το οποίο θα ήταν δυνατή η αναµετάδοση της συνεδριάσεως (ραδιοφωνικής, τηλεοπτικής κλπ). Σήµερα, ο Κώδικας Ποινικής ικονοµίας της Γαλλίας, τέµνει το ζήτηµα ως εξής: στα άρθρα 306 και 400, επιτάσσει πως οι συνεδριάσεις και η απαγγελία των αποφάσεων γίνεται δηµοσίως. Ωστόσο, η απόλυτη αυτή καθιέρωση υποχωρεί, όταν η δηµοσιότητα είναι δυνατόν να αποτελέσει απειλή για τα χρηστά ήθη και τη δηµόσια τάξη. Η ίδια ρύθµιση περιλαµβάνεται και στα άρθρα 308, 403, 6 Βλ. Χρ. Μπάκα, Η δηµοσιότητα στην ακροαµατική διαδικασία, σ.53-54, όπου τάσεται υπέρ της παράλειψης της απειλής της δηµόσιας τάξης, ως λόγου αποκλεισµού της δηµοσιότητας

11 535 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας του εποµένως, παρατηρούµε ότι, στη Γαλλία, η ισχύουσα νοµοθεσία επιτρέπει την άµεση, αλλά απαγορεύει την άµεση δηµοσιότητα. Στη Γερµανία, η δηµοσιότητα των συνεδριάσεων καθιερώθηκε µε το άρθρο 169 του οργανισµού των δικαστηρίων (G.V.G) του 1877, που ορίζει απλά ότι η συζήτηση των υποθέσεων και η απαγγελία των αποφάσεων γίνεται δηµόσια. Η διάταξη, όµως, αυτή δεν αναφέρει τίποτα σχετικά µε την αναµετάδοση των συνεδριάσεων από τα σύγχρονα τηλεοπτικά µέσα. Στο σηµείο αυτό, το κενό καλύφθηκε µε το άρθρο 11 του νόµου της 13 εκεµβρίου 1964 της υτικής Γερµανίας, που τροποποίησε το άρθρο 169 και απαγόρευσε ρητά την χρησιµοποίηση των σύγχρονων τεχνικών µέσων για την δηµόσια αναµετάδοση των συνεδριάσεων των δικαστηρίων, απαγόρευσε δηλαδή την έµµεση δηµοσιότητα. Στη γειτονική µας Ιταλία, το άρθρο το άρθρο 423 του ιταλικού κώδικα ποινικής δικονοµίας καθιερώνει την δηµοσιότητα των συνεδριάσεων των δικαστηρίων, όπως επίσης και την δηµόσια αναγγελία των δικαστικών αποφάσεων. Ενδιαφέρουσα είναι, τέλος, η αντιµετώπιση του ζητήµατος της «έµµεσης δηµοσιότητας»( δηλ. της παρουσίας των ηλεκτρονικών Μ.Μ.Ε στη δίκη) στις Η.Π.Α, όπου η οµοσπονδιακή δοµή της χώρας οδήγησε σε πολυσχιδείς και περιπτωσιολογικές ρυθµίσεις. Σήµερα 44 Πολιτείες των Η.Π.Α έχουν επιτρέψει την τηλεοπτική µετάδοση της δίκης, ενώ 6 Πολιτείες την απαγορεύουν εξολοκλήρου. Πάντως όλες οι Πολιτείες που επιτρέπουν την παρουσία των ηλεκτρονικών Μ.Μ.Ε την έχουν υπαγάγει σε κανόνες. Λόγου χάρη, απαιτείται η συγκατάθεση του προεδρεύοντος δικαστή κλπ. Επίσης ρυθµίζεται ο τρόπος της τηλεοπτικής κάλυψης, ο τεχνολογικός εξοπλισµός, τα φώτα και ο αριθµός, η θέση και η κίνηση µέσα στο δικαστήριο των παρισταµένων τεχνικών

12 1.3 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ Στο ισχύον Σύνταγµα, εκείνο του 1975/1986/2001, κατοχυρώνεται στο άρ Είναι, θεωρώ, χρήσιµο επί του παρόντος να δούµε τι περιλαµβάνει το λεκτικό περιεχόµενο της εν λόγω διάταξης: «Οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δηµόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει µε απόφασή του ότι η δηµοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων». Εποµένως, η διάταξη του άρ.93 2 επιβάλλει την δυνατότητα οποιουδήποτε πολίτη να παραστεί, αν το επιθυµεί, σε δικαστική συνεδρίαση και, περαιτέρω, επιτρέπει την δηµοσίευση των πρακτικών 7. Ωστόσο, καθιερώνονται και εξαιρέσεις από την αρχή αυτή, µέσα στο πλαίσιο του ίδιου κανόνα. Είναι, λοιπόν, κατά τον νοµοθέτη, επιτρεπτός ο περιορισµός της δηµοσιότητας σε δύο περιπτώσεις: α) αν είναι (η δηµοσιότητα) επιβλαβής για τα χρηστά ήθη και β) αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων. Η απαρίθµηση είναι περιοριστική και, ως εκ τούτου, δεν µπορούν µε κοινό νόµο να προστεθούν και άλλες. Και στις δύο περιπτώσεις ο δικαστής θα κρίνει ad hoc πότε και αν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις. Επιπλέον, στο δεύτερο κεφάλαιο του Ε τµήµατος του Συντάγµατός µας, περιλαµβάνονται και άλλες ρυθµίσεις, που αφορούν την δηµοσιότητα της δίκης, σε ειδικότερα, βέβαια, θέµατα. Έτσι, η διάταξη του άρ.96 3 ορίζει πως, σε περιπτώσεις δικαστηρίων ανηλίκων, οι ειδικοί νόµοι που ρυθµίζουν την λειτουργία τους µπορούν να παρεκκλίνουν από τα οριζόµενα στο άρ.93 2, καθώς και από την αρχή της δηµόσιας απαγγελίας των αποφάσεων. 7 Αθ. Ράϊκου, Συνταγµατικό ίκαιο.

13 Θεσπίζεται, λοιπόν, δυνητικά εν προκειµένω, και µια τρίτη εξαίρεση από την αρχή, πέραν των δύο προαναφερθέντων. Περαιτέρω, στο άρ.96 5 Σ ορίζεται ότι επί στρατοδικείων, ναυτοδικείων κλπ, η εφαρµογή της διάταξης του 93 2, καθώς και εκείνων των 3 και 4 του ίδιου άρθρου, εξαρτάται από την έκδοση ειδικού, εκτελεστικού του Συντάγµατος νόµου. Σε επίπεδο κοινής νοµοθεσίας, ο ΚΠολ, στο άρ.113 2, ορίζει ως αυτονόητο ότι επιτρέπεται η είσοδος αδιακρίτως σε κάθε άτοµο, ενώ ο ΚΠ, στο άρ.329, επιτρέπει τον αποκλεισµό µόνο σε περίπτωση που ένα πρόσωπο, κατά την κρίση του δικαστηρίου, δεν έχει συµπληρώσει το 17 ο έτος της ηλικίας του. Αν συντρέξει περίπτωση εφαρµογής των εξαιρέσεων από την αρχή, οι οποίες διατυπώθηκαν ανωτέρω, το δικαστήριο µε απόφασή του διατάσσει την τήρηση της µυστικότητας. Η απόφαση αυτή εκδίδεται µετά από προηγούµενη ακρόαση των διαδίκων και του εισαγγελέα. Εννοείται πως η απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογηµένη και να απαγγέλλεται σε δηµόσια συνεδρίαση. Κατά µιας τέτοιας απόφασης πολιτικού δικαστηρίου, ΚΠολ παρέχει µε το άρ στους διαδίκους και τον εισαγγελέα που ήταν παρών την δυνατότητα άσκησης των ενδίκων µέσων της έφεσης και της αναίρεσης, χωρίς, όµως, να αναστέλλεται η συζήτηση της υπόθεσης. Τέλος, ιδιαίτερη διαδικασία ορίζεται στον πρόσφατο νόµο 3090/2002, σε σχέση µε τα ποινικά δικαστήρια. Ωστόσο, το ζήτηµα αυτό, καθώς και οι τρέχουσες εξελίξεις, θα εξεταστούν στον οικείο τόπο (βλ. σχετικά κεφάλαιο 6). 1.4 ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ένα ερώτηµα που τίθεται εν προκειµένω είναι, κατά πόσο η συνταγµατική κατοχύρωση της αρχής της δηµοσιότητας λειτουργεί ως εγγύηση θεσµού

14 αποκλειστικά και, περαιτέρω, αν θεσπίζεται/καθιερώνεται δηµόσιο υποκειµενικό δικαίωµα, για κάθε άτοµο χωριστά, να δύναται να παρίσταται σε συνεδριάσεις δικαστηρίων. Πως έχει αντιληφθεί ο νοµοθέτης την συνταγµατική αυτή επιταγή; Σχετικά µε αυτό το ζήτηµα η επικρατούσα άποψη δέχεται ότι η παρακολούθηση της δίκης κατοχυρώνεται τόσο ως ατοµικό δικονοµικό, όσο και ως αµυντικό και πολιτικό δικαίωµα. Αυτή ακριβώς η διττή φύση και λειτουργία του επιχειρείται να διερευνηθεί στο παρόν τµήµα. Α) Ως ατοµικό δικονοµικό δικαίωµα Σύµφωνα µε την διάταξη του άρ του ΚΠολ, «όποιος διευθύνει την διαδικασία ορίζει κατά την κρίση του τον αριθµό των προσώπων, που µπορούν να µείνουν στην αίθουσα των συνεδριάσεων και έχει την εξουσία να διατάξει τον αποκλεισµό ανηλίκων, εκείνων που οπλοφορούν, καθώς και εκείνων που εµφανίζονται κατά τρόπο ανάρµοστο και αντίθετο προς την τάξη και την ευπρέπεια της συνεδρίασης». Από την έκφραση ορίζει τον αριθµό των προσώπων, µπορούµε να συνάγουµε ερµηνευτικά ότι στην συγκεκριµένη περίπτωση έχουµε να κάνουµε και µε ένα ατοµικό δικονοµικό δικαίωµα, εκτός από µια θεσµική εγγύηση. ηλαδή, ο καθένας µπορεί ανεµπόδιστα να εισέλθει σε δικαστική αίθουσα για να παρακολουθήσει συνεδρίαση δικαστηρίου, µε την επιφύλαξη βέβαια των παραπάνω εξαιρέσεων, οι οποίες δεν συνιστούν κατά κυριολεξία περιορισµό του δικαιώµατος αυτού, αλλά διασφαλίζουν την ευπρέπεια των συνεδριάσεων, τον σεβασµό στον χώρο και προστατεύουν την ανηλικότητα. Β) Ως συνταγµατικό αµυντικό (ατοµικό) και πολιτικό δικαίωµα Στο ζήτηµα, εάν υπάρχει ατοµικό δικαίωµα παρακολούθησης κάποιας δίκης, έχουν διατυπωθεί αντικρουόµενες απόψεις. Θα πρέπει καταρχήν, προς

15 επίλυση του σχετικού ζητήµατος, να συσχετίσουµε το άρθρο 93 2 του Συντάγµατος, αφενός µε το δικαίωµα του καθενός να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του (άρ.5 1 Σ) και, αφετέρου, µε το απαραβίαστο της προσωπικής ελευθερίας(άρ.5 3 Σ). Μ αυτόν τον αφετηριακό συλλογισµό θα κρίναµε ότι η επιβολή γενικής ή ειδικής απαγόρευσης οποιασδήποτε νοµικής φύσης (λ.χ. νόµος, διοικητική πράξη) σε κάποιον, ώστε να µην παρακολουθήσει τη δίκη, θα παραβίαζε, καταρχήν, τον κανόνα του άρ.5 1 και 3 του Συντάγµατος, εφόσον η απαγόρευση αυτή δε στηριζόταν, είτε α) σε σχετική δικαστική απόφαση (σύµφωνα µε την εξαίρεση του άρθρου 93 2 Σ), είτε β) σε ειδικό νόµο (βασισµένο στο άρθρο 96 3 Σ). Προκύπτει, εποµένως, πρόδηλα ότι το δικαίωµα παρακολούθησης της δίκης διασφαλίζεται από τη συνταγµατικώς επιτασσόµενη δηµοσιότητα των συνεδριάσεων των δικαστηρίων και εντάσσεται στο ευρύτερο και ρητά κατοχυρωµένο από το Σύνταγµα δικαίωµα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και συµµετοχής στην κοινωνική, οικονοµική και πολιτική ζωή της χώρας. Το άρθρο 5 1 του Συντάγµατος χρησιµοποιείται στο σηµείο αυτό επικουρικά και αξιοποιείται σε συνδυασµό µε το άρθρο Φορέας του δικαιώµατος παρακολούθησης της δίκης είναι καθένας, εφόσον το δικαίωµα ανάγεται στη διάταξη του άρθρου 5 1 του Συντάγµατος. Με µια πρώτη µατιά προκύπτει αναµφισβήτητα ότι το δικαίωµα παρακολούθησης δίκης είναι ατοµικό ή αλλιώς αµυντικό δικαίωµα και η αναγνώρισή του ανάγεται στο αγαθό της ελευθερίας. Η θεώρηση του δικαιώµατος παρακολούθησης δίκης, ως ατοµικού δικαιώµατος, αφήνει περιθώρια για επιβολή περιορισµών, ιδίως όσον αφορά άτοµα που δεν συνδέονται άµεσα µε το χώρο των δικαστηρίων. Κατάλληλα παραδείγµατα µας προσφέρουν οι διατάξεις του άρθρου 329 1, 2 ΚΠ, ενώ υπάρχουν και οι «καλυµµένες» µορφές παραβιάσεως της δηµοσιότητας. Οι περιορισµοί του άρθρου 5 1 Σ (προσβολή δικαιωµάτων των άλλων,

16 παραβίαση των χρηστών ηθών) είναι ευρύτατοι και στο άρθρο 5 2 Σ υπάρχει επιφύλαξη υπέρ του νόµου. Η αρχή της δηµοσιότητας της δίκης στη σύγχρονη κοινωνία, ως αναγκαστικό υποκατάστατο της άµεσης εκδίκασης των υποθέσεων από το λαό, είναι ιστορικά δεµένη µε τη δηµοκρατία. Η σύµφωνη µε το Σύνταγµα προέλευση της δικαστικής εξουσίας από το Λαό(άρθρα 1 3 και 26 3 Σ.), ως απαραίτητο στοιχείο της δηµοκρατίας, συνεπάγεται άµεσα την ανάγκη ν αναγνωρισθεί σε κάθε πολίτη (ως µέλος του κυριάρχου λαού) το δικαίωµα να γνωρίζει, για να µπορεί ακολούθως να ελέγχει, τα διεξαγόµενα στην αίθουσα των συνεδριάσεων των δικαστηρίων, δηλαδή στο χώρο όπου κατεξοχήν ασκείται η δικαστική λειτουργία. Αυτό επιτυγχάνεται µε τη δηµοσιότητα της δίκης και σ αυτό αποσκοπεί η δηµοσιότητα της δίκης. Μέσα απ αυτό το θεωρητικό πρίσµα, το δικαίωµα παρακολούθησης προβάλλει ως αξίωση πολιτικής συµµετοχής, ως µορφή παρέµβασης στη διαµόρφωση της πολιτειακής βούλησης. Εποµένως, εκτός από αµυντικό (ατοµικό) δικαίωµα που απορρέει από το άρθρο 5 Σ, είναι και πολιτικό δικαίωµα ή αλλιώς «δικαίωµα θεσµικής συµµετοχής»,που υπαγορεύεται από τις θεµελιώδεις συνταγµατικές διατάξεις του άρθρου 1 2,3 Σ και διασφαλίζεται σαφώς από την αρχή της δηµοσιότητας στο άρθρο 93 2 Σ. Ως δικαίωµα θεσµικής συµµετοχής, του οποίου φορείς είναι µόνο οι Έλληνες πολίτες, δεν είναι δυνατό να υποβληθεί σε περιορισµούς άλλους από αυτούς που προβλέπουν, µε τη µορφή εξαίρεσης από τον κανόνα, τα άρθρα 93 2 και 96 3 Σ. Συνοψίζοντας για την αποφυγή παρανοήσεων σκόπιµη είναι η εξής διευκρίνιση: κάθε άτοµο έχει δικαίωµα παρακολούθησης δίκης, που βρίσκει το συνταγµατικό του έρεισµα στο άρθρο 5 Σ. Όµως αυτό το δικαίωµα υπόκειται στους γνωστούς περιορισµούς των ατοµικών δικαιωµάτων. Από την άλλη µεριά κάθε Έλληνας πολίτης έχει πολιτικό δικαίωµα παρακολούθησης

17 δίκης, που απορρέει από το άρθρο 1 2,3 Σ. Αυτό το δικαίωµα θεσµικής συµµετοχής δεν επιδέχεται περιορισµούς. 1.5 ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΑΡΧΕΣ Η στο άρ.93 2 Σ κατοχυρωµένη αρχή της δηµοσιότητας, περιλαµβάνει και κάποιες επιµέρους εξειδικεύσεις ή άλλες παρεµφερείς µε αυτήν αρχές δικαίου. Μερικές από τις αρχές αυτές είναι: Η αρχή της απαγγελίας των αποφάσεων σε δηµόσια συνεδρίαση: πρώτη φορά καθιερώνεται η εν λόγω αρχή στο Σύνταγµα του 1827 και έκτοτε επαναλαµβάνεται σε όλα ανεξαιρέτως τα Ελληνικά Συντάγµατα. Το περιεχόµενο της συνίσταται στην ενηµέρωση των διαδίκων αφενός και της κοινής γνώµης αφετέρου, για την πορεία και το προϊόν του δικανικού συλλογισµού. Στο ισχύον Σύνταγµα κατοχυρώνεται στο άρ.93 3 εδ.ά, που αποτελεί και µια διάταξη αναθεωρηµένη. Η αρχή της υποχρεωτικής δηµοσίευσης της γνώµης της µειοψηφίας: η υποχρεωτική αναγραφή της γνώµης της µειοψηφίας αποτελεί καινοτοµία για την ελληνική έννοµη τάξη. Καθιερώνεται στο άρ.93 3 εδ.γ. Με το να καταστήσει υποχρεωτική την εν λόγω δηµοσίευση, ο συντακτικός νοµοθέτης στοχεύει, αφενός, στο να καταστήσει σαφές ότι η δικανική κρίση είναι λειτουργικά ανεξάρτητη και, αφετέρου, να µας θυµίσει πως, αν στην γνήσια δηµοκρατία ακόµη και η εφαρµογή του νόµου υπακούει στον κανόνα της πλειοψηφίας, η ορθότητα και η επιτυχία της εφαρµογής του ελέγχονται καλύτερα, όταν γίνεται γνωστή και η αντίθετη άποψη, που διαφωνεί. Επιπλέον, ορίζεται πως ο τρόπος καταχώρισης της µειοψηφήσασας γνώµης στα πρακτικά, καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις της δηµοσιότητάς της, καταλείπεται στον κοινό νοµοθέτη (άρ.93 3 εδ.δ ). Παρεµφερής είναι και η αρχή της -υποχρεωτικά- ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας των δικαστικών αποφάσεων, η οποία

18 µαζί µε την αρχή της δηµόσιας απαγγελίας και εκείνη της δηµοσιότητας, συµβάλλουν τα µέγιστα στην αµερόληπτη και ορθή απονοµή της δικαιοσύνης. Και η αρχή αυτή καθιερώνεται στο άρ.93 του Συντάγµατος, ειδικότερα δε στην 3 εδ.ά 1.6 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ Αλληλένδετα δεµένη µε την δηµοσιότητα της διαδικασίας είναι η λεγόµενη αρχή της προφορικότητας. Εφόσον µε την αρχή της δηµοσιότητας επιδιώκεται η κατοχύρωση της εµπιστοσύνης των πολιτών στην αµερόληπτη απονοµή της δικαιοσύνης από τα δικαστήρια, καθώς µε την αντίστοιχη παρακολούθηση της διαδικασίας από το κοινό παρέχεται η δυνατότητα ελέγχου του τρόπου απονοµής της δικαιοσύνης, είναι ευνόητο ότι η παρακολούθηση αυτή θα ήταν άσκοπη, αν το κοινό δεν µπορεί συγχρόνως να αντιλαµβάνεται, όσα διαδραµατίζονται στη δίκη. Συνεπώς, η προφορικότητα της διαδικασίας αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση για τη δηµοσιότητα, conditio sine qua non. Ενόψει του αλληλένδετου αυτού δεσµού, µεταξύ της δηµοσιότητας και της προφορικότητας της διαδικασίας, εύλογα η νοµολογία του ΑΠ 8 δέχεται ότι η δηµοσιότητα της διαδικασίας ανάγεται όχι µόνο στην ελευθερία ακώλυτης παρακολούθησης της συζήτησης, αλλά και στην διεξαγωγή της δικής µε προφορικό λόγο, δηλαδή την δηµόσια και προφορική ανάπτυξη της δίκης και της υπεράσπισης, τη δηµόσια εξέταση των µαρτύρων, την ανάγνωση των εγγράφων και γενικά οτιδήποτε συντελεί στον σχηµατισµό της δικανικής πεποίθησης του δικαστή 9. Εποµένως κάθε παράβαση της αρχής της 8 Βλ. π.χ. κυρίως ΑΠ 1268/1980, ΠοινΧρ ΛΑ, σ.257 επ., που αναίρεσε την προσβαλόµενη απόφαση, επειδή το εφετείο έλαβε υπόψη τα πρακτικά της πρωτοβάθµιας διαδικασίας, χωρίς να τα αναγνώσει στο ακροατήριο. Πρβλ. και 980/1987, ΠοινΧρ. ΛΖ, σ Βλ. ΑΠ 980/1987, οπ.π, ΑΠ 1223/1982, ΠοινΧρ. ΛΓ, σ.470, ΑΠ 1268/1980, ΠοινΧρ. οπ.π.

19 προφορικότητας της διαδικασίας στο ακροατήριο, συνεπάγεται και παράβαση της αρχής της δηµοσιότητας στο ακροατήριο. Η νοµολογία µάλιστα καταφεύγει στην διάταξη του άρθρου στ. Γ ΚΠ, όταν διαπιστώνει παραβίαση των αρχών της προφορικότητας, της αµεσότητας και της διεξαγωγής της δίκης µε αντιδικία, για τις οποίες δεν προβλέπεται ρητά κύρωση. Ειδικότερα όταν θεωρεί ότι δεν είναι ευχερής η θεµελίωση απόλυτης ακυρότητας µε προσφυγή στο άρθρο 717 1δ ΚΠ, ο Άρειος Πάγος έχει ακόµη και σήµερα, την τάση να διευρύνει σε ορισµένες αποφάσεις του, την αρχή της δηµοσιότητας έτσι ώστε να περιλαµβάνει και αυτής της αµεσότητας, προφορικότητας και διεξαγωγής της δίκης µε αντιδικία, για να καταλήξει στην αναίρεση της απόφασης 10. Με βάση όσα ανωτέρω αναπτύχθηκαν συνάγεται ότι η ανάγνωση στο ακροατήριο των καταθέσεων µαρτύρων, οι οποίοι δεν εµφανίσθηκαν, επειδή είτε δεν κλητεύθηκαν είτε δεν προσήλθαν µολονότι κλητεύθηκαν, καταργεί την αρχή της προφορικής διαδικασίας και κατ επέκταση και στην αρχή της δηµοσιότητας 11. Τέλος, ο Άρειος Πάγος αναιρεί τις αποφάσεις του στις οποίες η συζήτηση αποδεικνύεται ότι έγινε µεν στο ακροατήριο αλλά εν συµβουλίω. Η έλλειψη της δηµοσιότητας της συνεδρίασης που κατοχυρώνεται συνταγµατικά µε το άρθρο 93 2 Σ. αποδεικνύεται µόνο από τα σχετικά της συγκεκριµένης δίκης. Η διεξαγωγή της δίκης σε άλλη αίθουσα του δικαστηρίου και όχι στη συνήθη ή η συνέχισή της, µετά από διακοπή σε άλλη αίθουσα δεν παραβιάζει τις αρχές τη δηµοσιότητας και δεν δηµιουργεί λόγο αναίρεσης όταν αποδεικνύεται από τα πρακτικά ότι έγινες δηµόσια. 10 Βλ. Μπάκα, Η δηµοσιότητα στην ακροαµατική διαδικασία σήµερα, σ Στην ευρεία έννοια του όρου δηµοσιότητα συµπεριλαµβάνονται πλέον και οι αρχές της προφορικότητας, αµεσότητας και αντιδικίας.

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 2.3 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΚΗ Μέσα στα πλαίσια του αστικού δικονοµικού δικαίου (ή της δικονοµίας των ιδιωτικών διαφορών), η δηµοσιότητα της διαδικασίας αποκτά διττό περιεχόµενο. Από τη µία πλευρά οι διάδικοι, οι οποίοι δικαιούνται να είναι παρόντες κατά την συζήτηση της υπόθεσης, προκειµένου να είναι σε θέση να υποστηρίξουν τις θέσεις και τα αιτήµατά τους 12. Από την άλλη πλευρά, οιοσδήποτε τρίτος, που δεν αποτελεί µέρος της τριγωνικής έννοµης σχέσης της δίκης, έχει το δικαίωµα να την παρακολουθήσει, ως ενεργός πολίτης που ενδιαφέρεται συνακολούθως, για την ορθή άσκηση της πολιτειακής εξουσίας και, για την ορθή απονοµή της δικαιοσύνης. Στην πρώτη περίπτωση, οµιλούµε για δηµοσιότητα έναντι των διαδίκων, στη δεύτερη για δηµοσιότητα έναντι του κοινού. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζεται ο έλεγχος της κοινής γνώµης στην άσκηση της δικαιοδοτικής λειτουργίας και ενισχύεται η εµπιστοσύνη του ατόµου στην αµεροληψία της δικαστικής εξουσίας. Επιπλέον, αυξάνεται και το αίσθηµα ασφάλειας του πολίτη, ότι ζει σε κράτος ευνοµούµενο και δηµοκρατικό, ένα κράτος δικαίου. Και οι δύο προαναφερθείσες µορφές δηµοσιότητας αποτελούν κατάκτηση για τον χώρο της δικαιοσύνης, ιδίως αν αναλογιστούµε ότι αποτέλεσε (η δηµοσιότητα) το κίνητρο πολλών διεκδικήσεων και αγώνων, έναντι της σε µεγάλο βαθµό µυστικής και ανέλεγκτης λειτουργίας δικαστικών Αρχών. Το αίτηµα για δηµοσιότητα ήταν τόσο έντονο και επιτακτικό, όσο και κεφαλαιώδες, σχετιζόµενο, όχι µόνο µε τον χώρο της δικαιοσύνης, αλλά και 12 Η πάγια νοµολογία του ΣτΕ αντλεί την αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως από την συνταγµατική κατοχύρωση της αρχής της δηµοσιότητας των συνεδριάσεων. Βλ. Σχετικά Κεραµέα, Αστικό δικονοµικό δίκαιο, σ.177 και τις εκεί παραποµπές.

21 µε την γενικότερη έννοια του ευνοµούµενου κράτους. Ως αποτέλεσµα, λοιπόν, κατοχυρώθηκε, τόσο σε επίπεδο συνταγµατικό, όσο και σε επίπεδο διεθνών συµβάσεων και περιβλήθηκε το κύρος τους. Χαρακτηριστική, ως προς αυτό, είναι η διατύπωση του ελληνικού Συντάγµατος του 1975 («οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δηµόσιες») και της Ευρωπαϊκής Σύµβασης των ικαιωµάτων του Ανθρώπου (ΕΣ Α), όπου, καθιερώνοντας τον θεσµό της δίκαιης δίκης, στο άρ.6 1 ορίζει: «Παν πρόσωπον έχει δικαίωµα όπως η υπόθεσίς του δικασθή, δηµοσία ). Σε επίπεδο κοινής νοµοθεσίας, στο παρόν κεφάλαιο αναλύονται, κατά κύριο λόγο, οι διατάξεις του ΚΠολ, που αφορούν τη δηµοσιότητα και συγκεκριµένα εκείνες των άρ , πάντα υπό το πρίσµα της συνταγµατικής και διεθνούς κατοχύρωσής τους. 2.2 ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΙΑ ΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Μέσα στο σύστηµα του ελληνικού Αστικού ικονοµικού ικαίου επιχειρείται µια διάκριση της αρχής της δηµοσιότητας. Σε αυτήν την διάκριση συντελεί βέβαια και η διάσπαση της διαδικασίας σε δύο επιµέρους στάδια. Συνεπώς, έχουµε, από τη µία πλευρά, την προδικασία, την εκτός του ακροατηρίου διαδικασία και τη διάσκεψη για την λήψη της απόφασης 13 και, από την άλλη, τις συνεδριάσεις του δικαστηρίου, που αποτελούν και τον κορµό της δίκης. Οµιλούµε, δηλαδή, αφενός για την έναρξη και την λήξη του δικανικού αγώνα µαζί µε κάποιες παρεµπίπτουσες διαδικαστικές πράξεις (εκτός ακροατηρίου διαδικασία, διεξαγωγή αποδείξεων) και, αφετέρου, για το απαύγασµα της διαδικασίας, το κύριο µέρος της.

22 Αρχίζοντας µε την δηµοσιότητα που ο ΚΠολ παρέχει έναντι των διαδίκων, µπορούµε να παρατηρήσουµε ότι,στο δικό µας δικονοµικό σύστηµα, η δηµοσιότητα αυτή κατοχυρώνεται ανεξαίρετα υπέρ τους σε όλο το εύρος της κύριας διαδικασίας (άρ εδ.1, καθώς και 110 2, εδ.1 ΚΠολ ). Επιπλέον, οι διάδικοι δικαιούνται να παρίστανται ανεξαιρέτως καθ όλη την διάρκεια της προδικασίας και της εκτός ακροατηρίου διαδικασίας (άρ.112 ΚΠολ ). Στια διαδικαστικά αυτά στάδια της δίκης είναι επιτρεπτή η παρουσία των διαδίκων, των νοµίµων αντιπροσώπων τους, αν δεν έχουν οι ίδιοι δικαίωµα δικαστικής παράστασης και των πληρεξουσίων τους. Στις συνεδριάσεις δε, µπορούν να παρίστανται και οι τεχνικοί τους σύµβουλοι (άρ εδ.1 ΚΠολ ). Αντιθέτως, για την διαδικασία διάσκεψης και λήψης της απόφασης 14, εισάγεται ρύθµιση διαφορετική, που καθιερώνει την απόλυτη µυστικότητά της. Εκτός των δικαστών, που θα εκδώσουν την απόφαση, µόνο η παρουσία του γραµµατέα επιτρέπεται (άρ εδ.2 ΚΠολ ). Ως προς τον άλλο πόλο της δηµοσιότητας στην πολιτική δίκη, εκείνης έναντι του κοινού, σαν γενική παρατήρηση θα µπορούσαµε να πούµε πως συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του νοµοθέτη. Βάσει και της ανάλυσης, που προηγήθηκε στο πρώτο κεφάλαιο, αποτελεί και το κύριο µέληµά του. Η δηµοσιότητα, λοιπόν, του κοινού αποκλείεται στην προδικασία, στην εκτός ακροατηρίου διαδικασία (άρ.112 ΚΠολ ) και, όπως είναι φυσικό, στην διάσκεψη για την λήψη απόφασης (άρ εδ.2). Αντιθέτως, επιβάλλεται ανεξαίρετα στην δηµοσίευση της απόφασης, όπως επιτάσσουν τα άρθρα 304 2, ΚΠολ και το άρθρο 93 3 του Συντάγµατος, επιτρέπεται δε στις συνεδριάσεις των δικαστηρίων (άρ εδ.1 ΚΠολ ). Ωστόσο, στην τελευταία αυτήν περίπτωση, εισάγονται περιορισµοί (άρ.113 2) 15 και εξαιρέσεις (άρ.114 ΚΠολ ). 14 Βλ. σχετικά Κωστάκου, Η διάσκεψη για την έκδοση της δικαστικής απόφασης και υπηρεσιακή εποπτεία, 19, σ , και Κ. Μπέη, Η παρουσία του επιθεωρητή στη διάσκεψη και συνεδρίαση του δικαστηρίου, 19, σ Βλ. Μανιώτη, Η προδικασία ως το στάδιο...στους διαδίκους, 25, σ.826

23 Κανόνας, λοιπόν, σε ότι αφορά τα αστικά δικαστήρια, είναι η ελεύθερη και ανεµπόδιστη προσέλευση του κοινού στις συνεδριάσεις τους ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 17 Όπως είδαµε και παραπάνω, η ελληνική έννοµη τάξη καθιερώνει την δηµοσιότητα ως µία µορφή αστικού δικονοµικού δικαιώµατος, ως προς το κοινό τουλάχιστον. Ως δικαίωµα, λοιπόν, υφίσταται και κάποιους περιορισµούς, όταν έρχεται σε αντίθεση µε άλλα δικαιώµατα ή θεµελιακές έννοιες και αρχές του δικαίου. Οι περιορισµοί, λοιπόν, του δικαιώµατος που κατέχει ο οποιοσδήποτε πολίτης να έχει ελεύθερη πρόσβαση στις δικαστηριακές αίθουσες, υπαγορεύονται από ένα γενικότερο συµφέρον, την ανάγκη τάξεως και ευπρέπειας της διαδικασίας. Οι παράγοντες της δίκης πρέπει να λειτουργούν απερίσπαστοι και, δίχως εµπόδια, να ασκούν το λειτούργηµά τους. Αλλά και οι συµµετέχοντες, είτε διάδικοι και µάρτυρες, είτε απλοί θεατές, επιβάλλεται να τυγχάνουν της ίδιας αντιµετώπισης. Εποµένως, η αδιάλλειπτη και χωρίς ενοχλήσεις ενασχόληση µε την διαδικασία πρέπει να θεωρείται δεδοµένη, καθώς, σε τελική ανάλυση, αποτελεί ένα ελάχιστο προαπαιτούµενο για την ανεπηρέαστη και αντικειµενική κρίση του δικαστηρίου και την ορθή απονοµή της δικαιοσύνης. Οι αποφάσεις που διατάσσουν περιορισµό της δηµοσιότητας απαγγέλλονται σε κάθε συγκεκριµένη περίπτωση, κατά την κρίση του διευθύνοντος την διαδικασία. Ο δικαστής, λοιπόν, κρίνει ad hoc για τον αν θα επιβάλλει περιορισµό. Έτσι, µπορούν να αποκλεισθούν όσοι ξεπερνούν τον µέγιστο αριθµό χωρητικότητας της δικαστικής αίθουσας. Επιπλέον, αποκλείονται και οι ανήλικοι, οι οπλοφορούντες ή οι εµφανιζόµενοι µε τρόπο 16 Βλ. σχετικά Κεραµέα, Αστικό δικονοµικό δίκαιο, σ Βλ. σχετικά Κεραµέα, Αστικό δικονοµικό δίκαιο, ΚΕ Μπέη Καλαβρού Σταµατόπουλου, ικονοµία των ιδιωτικών διαφορών Ι, Γενικό µέρος.

24 ανάρµοστο για τον χώρο (άρ ΚΠολ ), συµπεριλαµβανοµένων των θορυβούντων. Θέµα αντίθεσης των παραπάνω περιορισµών στην διάταξη του άρ.93 2 του Συντάγµατος δεν τίθεται, καθώς δεν αποκλείει την δηµοσιότητα, αλλά την πρόσβαση στο χώρο του δικαστηρίου σε ορισµένες κατηγορίες ατόµων, που µόνο στην διατάραξη της διαδικασίας µπορούν να συµβάλλουν. Με τον τρόπο αυτό, και η παρακώλυση του έργου των µετεχόντων στη δίκη αποφεύγεται και, παράλληλα, διατηρούνται οι πόρτες ανοικτές. Περαιτέρω, στο άρ ΚΠολ, ορίζεται ότι είναι δυνατός ο αποκλεισµός της δηµοσιότητας της δίκης, ολόκληρης ή τµηµάτων της, έναντι του κοινού. Αυτό είναι δυνατό, κατά το λεκτικό περιεχόµενο του νόµου, αν «η διεξαγωγή της δίκης θα µπορούσε να είναι επιβλαβής για τα χρηστά ήθη ή τη δηµόσια τάξη». Απειλή κινδύνου για τα χρηστά ήθη θα µπορούσε να προκύψει σε περιπτώσεις γαµικών διαφορών (άρ.592 ΚΠολ ), τελέσεως υιοθεσίας (άρ.800 4), διαφορών που ανάγονται στις σχέσεις γονέων και τέκνων (άρ.614 1,2) ή σε δίκες δικαστικής συµπαράστασης (άρ ), των οποίων ειδικά το περιεχόµενο και το πραγµατικό υλικό περιλαµβάνει συχνά γεγονότα ηθικά επίµεµπτα και σκανδαλώδη. Η δηµόσια τάξη, από την άλλη πλευρά, θα ήταν δυνατό να απειληθεί από δικαστηριακές εµπλοκές ατόµων γειτονικών περιοχών και χωριών ή διαφορετικών φυλών, ιδίως σε περιπτώσεις εµπράγµατων δικαιωµάτων ή οικονοµικών διαφορών. 2.4 ΕΥΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 93 2 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΩ ΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Σε γενικές γραµµές, το ισχύον Σύνταγµα του 1975/1986/2001, ως προς το άρ. 93 2, είναι κατά µία έννοια αυστηρότερο και κατά µία έννοια ευρύτερου περιεχοµένου από τις ρυθµίσεις του ΚΠολ, όσον αφορά τη δηµοσιότητα. Ειδικότερα, δεν υιοθετεί πλέον την προστασία της δηµόσιας

25 τάξης, ως έναν από τους λόγους αποκλεισµού της δηµοσιότητας. Κατά τούτο, έρχεται σε προφανή αντίθεση µε την σχετική ρήτρα του άρ ΚΠολ, η οποία, σε αντίθεση µε τη συνταγµατική διάταξη, ανάγει σε αιτία αποκλεισµού της δηµοσιότητας την απειλή της δηµόσιας τάξης. Λόγω, λοιπόν, της ιεραρχικής ανωτερότητας του θεµελιώδους νόµου, δηλαδή του Συντάγµατος, θα έπρεπε η διάταξη του άρ.114 1, ως καταφανώς αντισυνταγµατική 18, να παραµένει ανενεργός. Και αυτό, διότι ερµηνεύοντας το Σύνταγµα, αντιλαµβανόµαστε ότι γίνεται περιοριστική απαρίθµηση των λόγων που αποκλείουν τη δηµοσιότητα, πράγµα που σηµαίνει ότι ο κοινός νοµοθέτης δεν µπορεί να προσθέσει περισσότερους. Άλλωστε, το Σύνταγµα επιτρέπει να αποκλειστεί η δηµοσιότητα, όταν «συντρέχουν ειδικοί λόγοι για την προστασία του ιδιωτικού ή οικογενειακού βίου των διαδίκων», ακόµα, λοιπόν, κι αν οι λόγοι αυτοί δεν συνδέονται άµεσα µα την κοινωνική ηθική. Περιπτωσιολογικά µιλώντας, πάντως, ούτε από το Σύνταγµα επιτρέπεται, αλλά ούτε κι από την συντακτική επιτροπή του ΚΠολ αποκρούστηκε ως λόγος αποκλεισµού της δηµοσιότητας η προστασία επαγγελµατικού µυστικού ενός διαδίκου, λόγου χάρη σε δίκη αθέµιτου ανταγωνισµού. 2.5 ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ «ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ» Όσον αφορά τις περιπτώσεις εκείνες, όπου είναι δυνατή η διεξαγωγή της συζήτησης «κεκλεισµένων των θυρών» 19, ο νόµος προϋποθέτει µια σειρά από εγγυήσεις. Καταρχήν, σχετική απόφαση µπορεί να ληφθεί µόνο από το δικαστήριο που δικάζει την υπόθεση και κανέναν άλλο, όπως λ.χ. από τον 18 Βλ. Μητσόπουλου, Η επίδρασις του Συντάγµατος επί της Πολιτικής ικονοµίας, σ.676. πρβλ. επίσης Κεραµέα, οπ.π. σ , και Κ. Μπέη Κ. Φ. Καλαβρό Σ. Γ. Σταµατόπουλου, Η δικονοµία των ιδιωτικών διαφορών και τα εκεί παραδείγµατα. 19 Πρβλ. Κεραµέα, οπ.π., σ.180 και τις εκεί παραποµπές

26 Υπουργό ικαιοσύνης (άρ εδ.1 ΚΠολ ). Επιπλέον, η απόφαση λαµβάνεται, αφού πρώτα ακουσθούν οι διάδικοι (άρ εδ.1 ΚΠολ ). Η συζήτηση επί του θέµατος του αποκλεισµού της δηµοσιότητας γίνεται καταρχήν δηµοσίως, µε διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου να διατάξει τη διεξαγωγή και αυτής «κεκλεισµένων των θυρών» (άρ εδ.2 ΚΠολ ). Περαιτέρω, η απόφαση που διατάσσει την συζήτηση «κεκλεισµένων των θυρών», όσο και η απόφαση της κύριας δίκης δηµοσιεύονται σε δηµόσια συνεδρίαση (άρ ΚΠολ ). Εναντίον της απόφασης που διατάσσει τη συζήτηση «κεκλεισµένων των θυρών», αν και δεν είναι οριστική, επιτρέπεται η άµεση άσκηση ενδίκων µέσων, η οποία πάντως δεν αναστέλλει την εκδίκαση της κύριας υπόθεσης (άρ ΚΠολ ). Κατά τη συζήτηση «κεκλεισµένων των θυρών», εκτός από τους διαδίκους, που παρίστανται δικαιωµατικά (άρ εδ.1 ΚΠολ ), µπορεί το δικαστήριο να επιτρέψει την παρουσία τρίτων, που επιλέγονται από τον κάθε διάδικο, και λειτουργούν ως ηθικοί συµπαραστάτες και υποκατάστατα της µαταιωµένης δηµοσιότητας. Τέλος, το δικαστήριο µπορεί να επιτρέψει και την παρουσία µαρτύρων, πραγµατογνωµόνων και οργάνων τη τάξης (άρ εδ.2 ΚΠολ ). 2.7 ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΩΣ ΛΟΓΟΣ ΑΝΑΙΡΕΣΗΣ ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ 559 ΚΠολ 20 Όπως έγινε αντιληπτό και από την προηγούµενη επισκόπηση, η ελληνική έννοµη τάξη αξιολογεί ως εξόχως ουσιαστική και σηµαντική την αρχή της δηµοσιότητας. Ένα επιπλέον επιχείρηµα, που συνηγορεί υπέρ της άποψης αυτής, είναι και η νοµοθετική κατοχύρωσή της, ως λόγου αναίρεσης, στο άρ.559 Κπολ. Η παραβίασή της, δηλαδή, θεµελιώνει αυτοτελή λόγο αναίρεσης, όπως αναφέρεται στον αριθµό 7 του άρ.559. Ωστόσο, παρά και 20 Βλ. σχετικά Κεραµέα, οπ.π., σ.182 και Κατρούγκαλο, Η δηµοσιότητα της δίκης ι ικ1992, σ

27 την εδώ αναφερόµενη αξιολογική προτεραιότητα, την οποία αποδίδει ο νοµοθέτης στην αρχή της δηµοσιότητας, η πρακτική των πολιτικών δικαστηρίων, δείχνει να τον διαψεύδει. Αποτελεί συχνό έως µόνιµο φαινόµενο στην δικαστηριακή πρακτική, τουλάχιστον σε ότι αφορά ιδιωτικές διαφορές, η άδεια αίθουσα του δικαστηρίου, όπου παρευρίσκονται οι διάδικοι και εκείνοι όχι απαραίτητα και οι δικηγόροι τους! Το φαινόµενο αυτό µπορεί, καταρχήν, να εξηγηθεί από το γεγονός ότι το ιδιωτικό δίκαιο και οι διαφορές που προκύπτουν από αυτό δεν ερεθίζουν το ενδιαφέρον και την περιέργεια του απλού πολίτη, σε αντιδιαστολή, βέβαια µε το ποινικό δίκαιο και τις εκεί εντοπιζόµενες σχέσεις. Εποµένως, στη σηµερινή εποχή, το όποιο ενδιαφέρον εξαντλείται στην ενηµέρωση από την τυχόν κάλυψη που προσφέρεται από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και, για τους νοµοµαθείς κυρίως, στην παρατήρηση και έρευνα των νοµολογιακών τάσεων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Η ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 3.1 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΚΗ Η αρχή της δηµοσιότητας των συνεδριάσεων των δικαστηρίων κατοχυρώνεται στο Σύνταγµα, τις διεθνείς συµβάσεις για τα δικαιώµατα του ανθρώπου 21 και όλα τα βασικά δικονοµικά νοµοθετικά κείµενα, στη µεγάλη πλειοψηφία των κρατών του κόσµου. Από την πολλαπλότητα και την ένταση της κατοχύρωσης αυτής, γίνεται εύκολα αντιληπτή η σηµασία που αποδίδεται στη δηµοσιότητα. Πράγµατι, η αρχή της δηµοσιότητας ενισχύει µε τον, αν και περιορισµένο, έλεγχο του κοινού που διασφαλίζει την ουσιαστική πραγµάτωση 21 άρ. 6 1 εδ.1 ΕΣ Α, 14 3 ΣΑΠ

28 της αποκλειστικής υπαγωγής των δικαστικών λειτουργών απευθείας στο Σύνταγµα και τους νόµους, κάτι που άλλωστε επιτάσσεται και από τον ίδιο τον θεµελιώδη, υπέρτατο νόµο του Κράτους 22. Εξάλλου, ο έλεγχος αυτός συνάδει και µε την εξίσου θεµελιώδη συνταγµατική διάταξη, σύµφωνα µε την οποία οι αποφάσεις των δικαστηρίων εκδίδονται «εν ονόµατι του ελληνικού λαού 23». Στον συγκεκριµένο κλάδο δικονοµίας, το διοικητικό, η αρχή υπαγορεύεται από το άρ.49 1 ΚΦ, εκτός βέβαια από τον γενικής εφαρµογής συνταγµατικό κανόνα του άρ.93 2 Σ. 3.2 ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Μέσα στην έννοια της συνταγµατικά κατοχυρωµένης δηµοσιότητας δεν περιλαµβάνονται, όµως, η µετάδοση της δίκης από σύγχρονα τεχνικά µέσα, όπως η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, καθώς και η κινηµατογράφηση ή βιντεοσκόπηση της διαδικασίας, µε το αιτιολογικό ότι κατά κανόνα παρακωλύουν την απερίσπαστη διεξαγωγή της και ελλοχεύουν κινδύνους για τα δικαιώµατα των διαδίκων και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Εποµένως, είναι σύµφωνη µε το Σύνταγµα η σχετική απαγόρευση που βρίσκεται στο άρ.28 του ν.2145/1993, µε την επιφύλαξη ειδικής άδειας του δικαστηρίου, αν και εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι. Ιδιαίτεροι λόγοι αποκλεισµού της δηµοσιότητας στη διοικητική δίκη δεν προβλέπονται από την σχετική νοµοθεσία. Εποµένως, αρκούµαστε στους γενικούς και πλήρεις λόγους αποκλεισµού της δηµοσιότητας, που καθιερώνει το Σύνταγµα, δηλαδή, όταν µε απόφαση του δικαστηρίου κριθεί ότι «η δηµοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής για τα χρηστά ήθη ή ότι 22 άρ Σ 23 άρ Σ

29 συντρέχουν ειδικοί λόγοι για την προστασία του ιδιωτικού ή οικογενειακού βίου των διαδίκων». 3.3 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΣΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Όπως τονίσαµε, κατά το ελληνικό δίκαιο, καθώς και κατά το δίκαιο των περισσοτέρων χωρών, η αρχή της δηµοσιότητας βρίσκει εφαρµογή προπάντων και ανεξαίρετα στη κύρια διαδικασία. Συνήθως, απαγορεύεται κατά το στάδιο της προδικασίας και στις εκτός του δικαστηρίου διενεργούµενες διαδικαστικές πράξεις (π.χ. διεξαγωγή αποδείξεων), οι οποίες δεν είναι µεν µυστικές, ωστόσο δεν είναι δηµόσιες. Αντίθετα, σύµφωνα µε το άρ.49 3 ΚΦ, η διάσκεψη για την έκδοση της απόφασης είναι κατά τον νόµο µυστική, αν και όχι κατά ρητή συνταγµατική επιταγή. ηλαδή, δικαίωµα συµµετοχής στην έκδοση της απόφασης έχουν µόνο οι δικαστές και ο γραµµατέας του δικαστηρίου. Στόχος της µυστικότητας των διασκέψεων αυτών είναι να προστατευθούν οι δικαστές από εξωτερικές πιέσεις ή απειλές. Οι αποφάσεις, όµως, απαγγέλλονται σε δηµόσια συνεδρίαση (άρ εδ.1 ΚΦ ). Πρόβληµα γεννάται σε περιπτώσεις όπου συγκρούεται η δηµοσιότητα µε το φορολογικό απόρρητο. Όµως, οι κανόνες του φορολογικού απορρήτου δεν µπορούν να κατισχύσουν του κανόνα της δηµοσιότητας των αποφάσεων των φορολογικών δικαστηρίων. Ναι µεν, η παραβίαση του φορολογικού απορρήτου µπορεί να επισύρει κυρώσεις, ωστόσο οι κυρώσεις αυτές δεν µπορούν να έχουν προληπτικό χαρακτήρα, πόσο µάλλον της µορφής του αποκλεισµού της δηµοσιότητας των συνεδριάσεων και των αποφάσεων

30 των φορολογικών δικαστηρίων 24. Το πλήρες κείµενο της απόφασης πρέπει να περιέχει και την γνώµη της µειοψηφίας, αναφέροντας τον αριθµό, αλλά όχι και τα ονόµατα των µειοψηφούντων δικαστών 25. Τέλος, στην ευρύτερη έννοια του όρου δηµοσιότητα, η οποία καθιστά τη δικαστική διαδικασία προσιτή και ελέγξιµη, ανήκει και η αιτιολογία των δικαστικών αποφάσεων και η δηµοσίευση της µειοψηφήσασας γνώµης. Κατά τα λοιπά, το εύρος της εφαρµογής της αρχής της δηµοσιότητας στη διοικητική δίκη δεν διαφέρει από εκείνο στη πολιτική δίκη. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΟΙΝΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 4.1 ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ Ένας από τους βασικούς δικαιολογητικούς λόγους εισαγωγής της αρχής της δηµοσιότητας ήταν η επιτακτική ανάγκη της καθιέρωσης της εµπιστοσύνης των πολιτών στην απονοµή της δικαιοσύνης από τα δικαστήρια. Άλλοι λόγοι είναι η ενίσχυση του αισθήµατος ευθύνης των δικαστών, αλλά και των υπολοίπων µετεχόντων στην διαδικασία, όπως οι µάρτυρες και οι πραγµατογνώµονες 26. Αρκεί, για να συνειδητοποιήσουµε το µέγεθος της ανάγκης, να ανατρέξουµε ιστορικά στη δράση του παλιού εξεταστή-δικαστή. ιαπιστώνουµε, λοιπόν, ότι οι πρακτικές του συστήµατος της εποχής διακρίνονταν για τη µυστικότητά τους µε διττή έννοια: αφενός, κανείς από το κοινό δεν λάµβανε γνώση της πορείας της δίκης και όσων διαδραµατίζονταν 24 Βλ. Γνωµοδότηση Γ. Κασιµάτη Γ. Κουµάντου Α. Μάνεση Κ. Μπέη, 8, σ πρβλ. άρ. 20 ΚΟΦ, 26 Βλ. Ανδρουλάκη, Θεµελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης, σ.133 και ηµητράτο, Προβλήµατα δηµοσιότητας στην ποινική δίκη, ΝοΒ1992, σ.342 επ.

31 κατά τη διάρκειά της µέχρις ότου εκδοθεί η απόφαση και, αφετέρου, κανείς, ούτε καν ο ίδιος ο κατηγορούµενος, δεν είχε σαφή γνώση των στοιχείων που θεµελίωναν την κατηγορία εις βάρος του, ώστε να είναι σε θέση να διαµορφώσει κατάλληλα την υπερασπιστική του γραµµή. Στην µυστικότητα, λοιπόν, µε την ανωτέρω διπλή έννοια, υπό την οποία µπορούσαν να καλυφθούν και εξωραϊστούν οποιουδήποτε είδους καταχρήσεις και υπερβάσεις, οφείλεται σε µεγάλο βαθµό η κατακραυγή κατά του εξεταστικού κινήµατος. Για το λόγο αυτό, όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, ένα από τα βασικά αιτήµατα του µεταρρυθµιστικού κινήµατος, που ξεκίνησε από την εποχή του ιαφωτισµού και συνεχίστηκε εφεξής, ήταν εκείνο για δηµοσιότητα της δίκης 27. Στη συνέχεια, βέβαια, η αρχή αυτή κατοχυρώθηκε µε συνταγµατικές διατάξεις και διεθνείς συνθήκες, ώστε πλέον να θεωρείται απαραίτητη αρχή της δίκαιης δίκης (conditio sine qua non) και, κατ επέκταση, του Κράτους ικαίου. Συνεπώς, σύµφωνα µε το άρ.93 2,3 εδ.ά Σ, οι συνεδριάσεις των δικαστηρίων είναι δηµόσιες και κάθε απόφαση απαγγέλλεται σε δηµόσια συνεδρίαση, ρυθµίσεις µε τις οποίες συνάδουν και τα οριζόµενα στο άρθρο 329 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας. Αξίζει, τέλος, να τονιστεί πως οι απόψεις και η ανάλυση που ακολουθούν τελούν υπό την επιφύλαξη των οριζοµένων στη διάταξη του άρ.8 του ν.3090/2002, που, ως lex speciallis, υπερισχύει στα θέµατα που ρυθµίζει του ΚΠ. Η ειδικότερη επεξεργασία και επισκόπηση του νέου αυτού νόµου καταλαµβάνει ξεχωριστό κοµµάτι στην παρούσα εργασία και αναλύεται στο κεφάλαιο Βλ. Χρ. Μπάκα, οπ.π., σ.52 και ηµητράτο οπ.π., σ.349 επ.

32 4.2 ΛΑΪΚΗ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΙΑ ΙΚΩΝ Ο όρος δηµοσιότητα είναι δυνατό να εκληφθεί υπό δύο έννοιες, όπως ακριβώς και η µυστικότητα, που αναφέρθηκε παραπάνω. Από την µία µεριά µπορούµε να την εκλάβουµε ως «λαϊκή δηµοσιότητα», που συνίσταται στην πρόσβαση του κοινού εντός της δικαστικής αίθουσας, και, από την άλλη, ως «δηµοσιότητα των διαδίκων», ως δηµοσιότητα, δηλαδή, των µερών και κυρίως για τον κατηγορούµενο. Εξειδικεύοντας την πρώτη έννοια, αποσαφηνίζουµε τον όρο δηµοσιότητα ως την παροχή της δυνατότητας σε κάθε πολίτη να παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς, µε τις δικές του αισθήσεις την πορεία της διαδικασίας. Συνεπώς, η λαϊκή δηµοσιότητα δεν ταυτίζεται µε την παρουσία ή, τουλάχιστον, το δικαίωµα παρουσίας ολόκληρου του λαού. Άλλωστε, κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο, δεδοµένων των σηµερινών συνθηκών και µεγεθών. Η λαϊκή δηµοσιότητα έχει την έννοια της παρουσίας του κοινού µε αόριστη έννοια, που έχει την δυνατότητα να εισέρχεται εντός της δικαστικής αίθουσας χωρίς καµία διάκριση και κανένα κώλυµα. Κατ αντιδιαστολή, «δηµοσιότητα των µερών» σηµαίνει, πως κι αν ακόµα δεν έχει καθιερωθεί σε δεδοµένο τόπο και χρόνο η λαϊκή δηµοσιότητα, µε την ανωτέρω έννοια, εντούτοις, παρέχεται, τουλάχιστον στους διαδίκους και τους συνηγόρους τους και, κυρίως, στον κατηγορούµενο, η δυνατότητα πλήρους ενηµέρωσης για την εξέλιξη της διαδικασίας. 4.3 Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΩ ΙΚΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Συµπνέοντας, λοιπόν, µε τις παραπάνω συνταγµατικές διατάξεις, ο Κώδικας Ποινικής ικονοµίας ορίζει στο άρθρο εδ.ά, ότι η επ ακροατηρίω συζήτηση, καθώς και η απαγγελία των αποφάσεων γίνεται

33 δηµοσίως, αδιακρίτως σε όλα τα ποινικά δικαστήρια, ενώ, στη συνέχεια, προσδιορίζεται η έννοια της δηµοσιότητας, η οποία συνίσταται στο ότι είναι επιτρεπτό σε οποιονδήποτε να παρευρίσκεται ακωλύτως στις συνεδριάσεις 28. Πάντως, δεν απαιτείται να είναι οπωσδήποτε ανοικτές οι πόρτες της αίθουσας, όπου διεξάγεται η συζήτηση. Αρκεί να είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτή και ο καθένας να µπορεί να εισέρχεται ανεµπόδιστα. Ωστόσο, ο ΚΠ καθιερώνει και µία εξαίρεση από το -υπέρ πάντωνακώλυτο και ανεµπόδιστο της πρόσβασης σε δικαστική αίθουσα. Ο περιορισµός αυτός αφορά εκείνους που, κατά την ελεύθερη κρίση του διευθύνοντος τη συζήτηση, δεν έχουν συµπληρώσει το 17 ο έτος της ηλικίας τους. Κριτήριο για την εξαίρεση αυτή αποτέλεσε η γενικώς παραδεδεγµένη άποψη, ότι η παρακολούθηση µίας ποινικής δίκης από άτοµα νεαρής ηλικίας µπορεί να ασκήσει σε αυτά αρνητική και, πολλές φορές, επιβλαβή επιρροή. Αν, µάλιστα, αναλογιστούµε ότι κατά την διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον ενός ποινικού δικαστηρίου συχνά «εκτυλίσσονται θλιβερές εικόνες και αναφαίνονται κακίες, ελαττώµατα και ψεύδη», όπως επίσης βγαίνουν στην επιφάνεια ανηθικότητες και εγκληµατικές πράξεις, τείνουµε να συµφωνήσουµε στο ορθό της εξαίρεσης αυτής 29. Προς την αντίθετη άποψη, της αντισυνταγµατικότητας δηλαδή του εν λόγω περιορισµού, κινήθηκε, µεµονωµένα βέβαια, ο Κ. Τσουκαλάς. Ωστόσο, δεδοµένων των παραπάνω επιχειρηµάτων, ορθώς νοµίζουµε έκρινε η ειδική επιτροπή και δεν υιοθέτησε την αντίθετη άποψη Βλ. ΑΠ 750/1987, ΠοινΧρ ΛΖ, σ. 752 επ., Λεµπέση, ΠοινΧρ ΛΑ, σ. 209 επ., Μπάκα, Μνήµη Ν. Χωραφά, Η. Γάφου, Κ. Γαρδίκα, τ.ιι, σ.53 επ., Καλφέλη, Η δηµοσιότητα στη ποινική δίκη, 1986, σ.21 επ. 29 πρβλ. Ανδρουλάκη οπ.π. σ πρβλ. πρακτικά, Τχ. Β, σ.214 επ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή. 1. Προβληματισμός Μεθοδολογία... 5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή. 1. Προβληματισμός Μεθοδολογία... 5 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 1. Προβληματισμός... 1 2. Μεθοδολογία... 5 3. Ιστορική και συγκριτική προσέγγιση... 11 α. Ιστορική προσέγγιση... 11 β. Συγκριτική προσέγγιση... 16 i. Γαλλία... 16 ii. Γερμανία... 20

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 4.4 Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2 Άρθρο 26 του Συντάγματος Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια. Οι αποφάσεις τους

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο εργασία 1η σχεδιαγραµµα 1)εισαγωγή:έννοια γενικών συνταγµατικών αρχών 2)ειδικότερα, η απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος α)έννοια β)καθιέρωση της αρχής γ)εκταση εφαρµογής και σχέση α.25παρ3σ και 281 ΑΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ Θέµα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ,2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Θέμα 2 ον : Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους.

Διαβάστε περισσότερα

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1 # εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ 1]ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 2]ΝΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 3]ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 4]ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΙΚΑΙΟΥ 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Διδάσκοντες: Δημητρόπουλος Ανδρ., Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία Δικαστήρια Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μια συνταγματική δημοκρατία βασισμένη στις αρχές της νομιμότητας, της ύπαρξης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑ ΙΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΗΣ (είναι 4) 2 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ. Προπαρασκευαστική. Κύρια διαδικασία ΑΡΧΕΣ

ΣΤΑ ΙΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΗΣ (είναι 4) 2 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ. Προπαρασκευαστική. Κύρια διαδικασία ΑΡΧΕΣ ΤΑ ΙΑ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ (είναι 4) 1 ΠΡΟ ΙΚΑΙΑ 4 Η ΕΚΤΕΕΗ ΤΩΝ ΚΥΡΩΕΩΝ 171 Η προδικασία αρχίζει µε την ποινική δίωξη που ασκεί ο εισαγγελέας. Ο εισαγγελέας δίνει παραγγελία: 1) είτε για ανάκριση (κυρίως στα κακουργήµατα)

Διαβάστε περισσότερα

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 13 η : Δικαίωμα δικαστικής προστασίας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ Καθορίζοντας το γενικό περιεχόµενο ενός δικαιώµατος, µε διατάξεις δικαίου στο πλαίσιο γενικής σχέσης, προσδιορίζονται τα ανώτατα όρια άσκησης

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/ 2656/ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ 2/2016

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/ 2656/ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ 2/2016 1 Αθήνα, 25-04-2016 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/ 2656/25-04-2016 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ 2/2016 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε πλήρη Ολοµέλεια στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ Ι ΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ Ι ΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας

Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας Αφορμή για την παρούσα μελέτη έδωσε η συνεχής προσπάθεια του ιστορικού νομοθέτη για επίτευξη της αρχής της αμεσότητας από την ισχύ του ΚΠολ μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Παυλόπουλος, Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Παν/μίου Αθηνών Η αρχή της Διάκρισης των Λειτουργιών

Διαβάστε περισσότερα

Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τα νοµικά επαγγέλµατα και το γενικό συµφέρον στην οµαλή λειτουργία των νοµικών συστηµάτων

Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τα νοµικά επαγγέλµατα και το γενικό συµφέρον στην οµαλή λειτουργία των νοµικών συστηµάτων P6_TA(2006)0108 Νοµικά επαγγέλµατα Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τα νοµικά επαγγέλµατα και το γενικό συµφέρον στην οµαλή λειτουργία των νοµικών συστηµάτων Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 Κεφάλαιο πρώτο: ΙΙ. Η διοίκηση, ΙΙΙ. Το διοικητικό δίκαιο (σελ. 16 25) Σκοπός των ως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ 2003-2004 Υπεύθυνος Καθηγητής: Ανδρέας ηµητρόπουλος Μάθηµα: Συνταγµατικό ίκαιο ΘΕΜΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ»

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» Όπως αναφέρεται στην από 19 Οκτωβρίου 2010, προς την Βουλή των Ελλήνων, Έκθεση της Ειδικής Μόνιμης

Διαβάστε περισσότερα

Ποινική ικονομία II. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί

Ποινική ικονομία II. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί Τίτλος Μαθήματος: Κωδικός Μαθήματος: Ποινική ικονομία II LLB407 Κατηγορία Μαθήματος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόμενο) Επίπεδο Μαθήματος: (Πρώτου, δεύτερου ή τρίτου κύκλου) Έτος Σπουδών: Τετράμηνο προσφοράς 6

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 24-12-2013 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/24-12-2013 Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ vii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Eισαγωγή-Η έννοια της Ποινικής Δικονομίας... 1 2. Η πρακτική σημασία της διάκρισης μεταξύ ποινικού δικαίου και ποινικής δικονομίας... 3 ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Οι πηγές της Ποινικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Θ Ε Μ Α: "Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΗΣ ΙΚΗΣ"

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Θ Ε Μ Α: Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΗΣ ΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ Η ΕΞΑΜΗΝΟΥ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ Θ Ε Μ Α: "Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑ Ερωτάται αν αν είναι στα πλαίσια ή όχι του Συντάγματος η εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 139 του Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών με την έκδοση της προβλεπόμενης Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 26.4.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (0046/2012) Αφορά: Αιτιολογηµένη γνώµη του γερµανικού Οµοσπονδιακού Συµβουλίου (Bundesrat) σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΛΟΥΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2003

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΛΟΥΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2003 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου --------------------------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ :

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου --------------------------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Ποινική ικονομία I. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί

Ποινική ικονομία I. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί Τίτλος Μαθήματος: Κωδικός Μαθήματος: Ποινική ικονομία I LLB406 Κατηγορία Μαθήματος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόμενο) Επίπεδο Μαθήματος: (Πρώτου, δεύτερου ή τρίτου κύκλου) Έτος Σπουδών: Τετράμηνο προσφοράς 5 Μαθήματος:

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων ΙΙ (ΣτΕ 438/2001)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων ΙΙ (ΣτΕ 438/2001) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η : ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΜΗ ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493,

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493, Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493, 25.2.2015 Ν. 23(Ι)/2015 23(Ι)/2015 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΗΚΑΝ ΣΕ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ YΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, 2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ Η αρχή της ισότητας είναι άρρηκτα συνυφασµένη µε την πολιτική και την ατοµική ελευθερία, στις οποίες θεµελιώνεται η έννοια της ηµοκρατίας. Σε όλα τα δηµοκρατικά

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1382/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 24/2014

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1382/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 24/2014 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 27-02-2014 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1382/27-02-2014 Α Π Ο Φ Α Σ Η 24/2014 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος, στην

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας Τ.Ε.Ι. Πειραιά Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Λογιστική και Χρηματοοικονομική Ειδικά θέματα Δικαίου Δρ. Μυλωνόπουλος Δ. Αν. Καθηγητής δίκαιο άδικο ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Μάρτιος 2016

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Μάρτιος 2016 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Μάρτιος 2016 Α. Εισαγωγικές Διατάξεις 1 Το παρόν κείμενο είναι ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας που υιοθέτησε η Επιτροπή Δεοντολογίας. Ο Κανονισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 1.ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ,ΓΕΝΙΚΑ Ο σύγχρονος πολιτισμός αναπτύσσεται με κέντρο και σημείο αναφοράς τον Άνθρωπο. Η έννομη τάξη, διεθνής και εγχώρια, υπάρχουν για να υπηρετούν

Διαβάστε περισσότερα

την ύπαρξη και την άσκηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος γιατί αποτελούσαν κενό γράμμα, αφού πρόθεση του

την ύπαρξη και την άσκηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος γιατί αποτελούσαν κενό γράμμα, αφού πρόθεση του Το δικαίωμα δικαστικής προστασίας 20 παρ.1 Σ Εισαγωγή Η τήρηση του Συντάγματος από αυτούς που ασκούν την κρατική εξουσία, δηλαδή από τα όργανα του κράτους εξαρτάται κατά πολύ από το εάν υπάρχουν και λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ.

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. «Άσκηση ενδίκων μέσων» ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ Γενικό Έγγραφο: Ε40/338/27-10-06 ΣΧΕΤ. : Το με αριθ. 15176/19-10-06 έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. Σας διαβιβάζουμε το ανωτέρω

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6 η : Αρχή της αναλογικότητας Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα Θέμα: Θρησκευτική Ελευθερία Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα αναφορικά με το περιεχόμενο του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Η συζήτηση της υποθέσεως έλαβε χώρα αυθημερόν, καθώς και η λήψη της σχετικής απόφασης.

Η συζήτηση της υποθέσεως έλαβε χώρα αυθημερόν, καθώς και η λήψη της σχετικής απόφασης. Μαρούσι, 24 Μαΐου 2016 Αριθ. Πρωτ.: 1082 A Π Ο Φ Α Σ Η ( αριθ.: 182/2014 ) (ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ) Θέμα: Κλήση σε ακρόαση της εταιρείας με την επωνυμία «...» με αντικείμενο τον έλεγχο ενδεχόμενης παραβάσεως

Διαβάστε περισσότερα

... ΕΝΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ *****

... ΕΝΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ***** ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ/ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΝΣΤΑΣΗ Της/του., µονίµου υπαλλήλου µε βαθµό Α κλάδου., υπηρετούσας-ντος στο ως άνω Ίδρυµα, κατοίκου., οδός αριθµός ΚΑΤΑ Των καταρτισθέντων βάσει του άρθρου

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4229, 5/2/2010

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4229, 5/2/2010 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΛΟΓΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ --------------------- Άρθρο 1. Συνοπτικός τίτλος. 2. Ερμηνεία. ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

28/5/2010 Αριθµ. Πρωτ.: ***/2009 Ειδ. Επιστήµονας : Μ. Μπλιάτη

28/5/2010 Αριθµ. Πρωτ.: ***/2009 Ειδ. Επιστήµονας : Μ. Μπλιάτη 28/5/2010 Αριθµ. Πρωτ.: ***/2009 Ειδ. Επιστήµονας : Μ. Μπλιάτη Κύριο Μιχάλη Κοντογιάννη Ειδικό Γραµµατέα Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Υπουργείο Παιδείας, ια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων

Διαβάστε περισσότερα

1ο Κεφάλαιο Το δικαίωµα του συνεταιρίζεσθαι στα πλαίσια του άρθρου 12 του Συντάγµατος

1ο Κεφάλαιο Το δικαίωµα του συνεταιρίζεσθαι στα πλαίσια του άρθρου 12 του Συντάγµατος Πρόλογος Η κατοχύρωση και η προστασία του δικαιώµατος της συνένωσης ή του συνεταιρίζεσθαι στο άρθρο 12 του ελληνικού Συντάγµατος δίνει σάρκα και οστά στο εύστοχο αρχαίο απόφθεγµα «η ισχύς εν τη ενώσει».

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Α. Στεφάνου Έλενα Α. Καπαρδή Δικηγόροι

Ηλίας Α. Στεφάνου Έλενα Α. Καπαρδή Δικηγόροι «Μια πρώτη εκτίµηση της απόφαση του ΔΕΕ στις υποθέσεις Τele2 Sverige AB (C-203/15) και Watson και άλλων (C698/15) για την επεξεργασία δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Ουσιαστικές,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ TΡΙΜΕΛΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟ ΙΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ TΡΙΜΕΛΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟ ΙΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ Αριθµ. Απόφ.: 1768/2006 ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ TΡΙΜΕΛΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟ ΙΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ Το ικαστήριο που συγκροτήθηκε από τους ικαστές: 1. ΠΑΠΑ ΑΚΑΚΗ Νικόλαο, Στρατιωτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η θέση της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Νομιμοποίηση του πολιτικώς ενάγοντος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η θέση της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Νομιμοποίηση του πολιτικώς ενάγοντος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η θέση της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη 1. Η πολιτική αγωγή στην ελληνική ποινική δίκη... 1 2. Νομική φύση της πολιτικής αγωγής Ο μικτός χαρακτήρας της... 6 2.1. Η βλάβη που

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ

ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ ΣΥΝΟΨΗ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ Θέµα: Πλήρωση θέσεων προσωπικού στο Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης µε σχέση εργασίας Ιδιωτικού ικαίου Αορίστου Χρόνου Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Καλλιόπη

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/3106/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 47/2011

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/3106/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 47/2011 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 04-05-2011 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/3106/04-05-2011 Α Π Ο Φ Α Σ Η 47/2011 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνήλθε, µετά από πρόσκληση του Προέδρου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΡΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1. ΟΙ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΥΠΕΡΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ (ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ)

Η ΑΡΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1. ΟΙ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΥΠΕΡΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ (ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ) Η ΑΡΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1. ΟΙ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΥΠΕΡΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ (ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ) Σύμφωνα με το άρθρο 19 του ελληνικού Συντάγματος: "1. Το απόρρητο των

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη περιεχομένων. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο δικαστικός έλεγχος της διοικήσεως και η έννομη προστασία του ιδιώτη

Σύνοψη περιεχομένων. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο δικαστικός έλεγχος της διοικήσεως και η έννομη προστασία του ιδιώτη Σύνοψη περιεχομένων Συντομογραφίες... XVII Γενική βιβλιογραφία... XXIII Ι. Ελληνικό διοικητικό δικονομικό δίκαιο... XXIII ΙΙ. Αλλοδαπό διοικητικό δικονομικό δίκαιο...xxviii Παραπομπές στην νομοθεσία και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ Κεφάλαιο 2: Ατομικά & Κοινωνικά Δικαιώματα Περιεχόμενα 1. Δικαιώματα & υποχρεώσεις 2. Άσκηση & κατάχρηση δικαιώματος 3. Τα ατομικά δικαιώματα 4. Τα πολιτικά δικαιώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ «Θεσµική εφαρµογή της θρησκευτικής ελευθερίας στα πλαίσια της θρησκευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ

Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας Τάκης Επιµέλεια εγγράφου: Χάρης Σιµόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union

Co-funded by the European Union 1 Συμμετοχή Η συμμετοχή είναι δικαίωμα σου! Τα παιδιά, οι νέοι όπως και οι ενήλικες, έχουν το δικαίωμα της παροχής συμβουλών και το δικαίωμα του να εισακούονται σε διαδικασίες που τους αφορούν. Πρώτα όμως

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014»

Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014» Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014 Συνοπτική παρουσίαση 3 2. Εισαγωγή. 5

Διαβάστε περισσότερα

λειτουργεί αποτρεπτικά και εξυπηρετεί την τακτική της καθυστέρησης της γενικευµένης χορήγησης του επιδόµατος σε όλους τους δικαιούχους, πάγια θέση και

λειτουργεί αποτρεπτικά και εξυπηρετεί την τακτική της καθυστέρησης της γενικευµένης χορήγησης του επιδόµατος σε όλους τους δικαιούχους, πάγια θέση και Υ Π Ο Μ Ν Η Μ Α της ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ Α Ε Υ ΟΜΟ ΙΚΙΑ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ: ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ή ΑΡΝΗΣΙ ΙΚΙΑ Eίστε και εσείς µάρτυρες ως η κορυφαία συνδικαλισική οργάνωση των ηµοσίων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 26.4.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (0047/2012) Θέµα: Αιτιολογηµένη γνώµη του Γερµανικού Οµοσπονδιακού Συµβουλίου (Bundesrat) σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

18(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως:

18(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4430, 21.2.2014 Ν. 18(Ι)/2014 18(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ: L. 280, 26.10.2010,

Διαβάστε περισσότερα

Μαρούσι, Αριθ. Πρωτ. 1400

Μαρούσι, Αριθ. Πρωτ. 1400 Μαρούσι, 13.07.2015 Αριθ. Πρωτ. 1400 A Π Ο Φ Α Σ Η ( αριθ.: 170/2014 ) (ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ) Θέμα: Κλήση σε ακρόαση της εταιρείας με την επωνυμία με αντικείμενο τον έλεγχο ενδεχόμενης παραβάσεως της

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα.

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα. Τι πρέπει να γνωρίζω για τη Βουλή Τι είναι η Βουλή; Είναι συλλογικό πολιτικό όργανο που αντιπροσωπεύει τον λαό. Αναδεικνύεται µε την ψήφο του εκλογικού σώµατος, δηλαδή όλων των ελλήνων πολιτών που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 31.3.2014 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ:

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: 2009-2010 ΘΕΜΑ: «Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΥΤΡΟΥ ΛΥΔΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πρόλογος 2. Ο Κανονισμός της βουλής 3. Η αρχή της αυτονομίας 4. Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ. «Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας, ως γενικής συνταγµατικής αρχής της ελληνικής έννοµης τάξης»

ΕΡΓΑΣΙΑ. «Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας, ως γενικής συνταγµατικής αρχής της ελληνικής έννοµης τάξης» Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου ----------------------------------------------------- Μεταπτυχιακό ίπλωµα

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002 ΠολΠρωτΑθ 528/2002 Προστασία καταναλωτή. Προστασία προσωπικών δεδομένων. Τράπεζες. Συλλογική αγωγή. Ενώσεις καταναλωτών. Νομιμοποίηση. (..) Ι. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των αρ. 4 παρ. 2, 6, 12 παρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, 2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0402(COD) της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0402(COD) της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 8.12.2014 2013/0402(COD) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών προς

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 8: Η θέση του ανηλίκου ως κατηγορουμένου

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 8: Η θέση του ανηλίκου ως κατηγορουμένου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Η θέση του ανηλίκου ως κατηγορουμένου Αγγελική Γ. Πιτσελά, Αν. Καθηγήτρια Εγκληματολογίας- Σωφρονιστικής Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 336/2014. Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Τμήμα Ε' Συνεδρίαση της 4πς Νοεμβρίου 2014

Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 336/2014. Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Τμήμα Ε' Συνεδρίαση της 4πς Νοεμβρίου 2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 336/2014 Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους Τμήμα Ε' Συνεδρίαση της 4πς Νοεμβρίου 2014 Σύνθεση: Προεδρεύων: Μέλη:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/4841-2/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 144 /2017

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/4841-2/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 144 /2017 Αθήνα, 20-12-2017 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/4841-2/20-12-2017 Α Π Ο Φ Α Σ Η 144 /2017 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.»

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.» Από τη δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση με την επωνυμία «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.» τέθηκαν υπόψη μου το εξής περιστατικά: Οκτώ (8) από τα είκοσι ένα (21) μέλη του Δ.Σ., το

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1 Περιεχόμενα Τεκμήριο νομιμότητας... 2 Διοικητικός καταναγκασμός... 2 Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας... 2 Σύνθετη διοικητική ενέργεια:... 3 Αρχή της νομιμότητας της διοίκησης.... 3 Αρχή της υπεροχής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ : ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19

Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19 Κ Π 544/2003 Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19 Ο Επίτροπος Ρυθµίσεως Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων, ασκώντας τις εξουσίες που του

Διαβάστε περισσότερα

Διακρίσεις ελέγχου της συνταγματικότητα των νόμων

Διακρίσεις ελέγχου της συνταγματικότητα των νόμων Διακρίσεις ελέγχου της συνταγματικότητα των νόμων Λίνα Παπαδοπούλου Επ Καθ Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή, ΑΠΘ [Σύνδεση με τα προηγούμενα] Η τυπική υπεροχή του Σ ως θεμέλιο του ελέγχου της συνταγματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 23.2.2009 COM(2009)81 τελικό 2009/0023 (CNS) C6-0101/09 Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη σύναψη εκ µέρους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας του πρωτοκόλλου σχετικά

Διαβάστε περισσότερα