Λουκιανός, Αληθής στορία (ελεύθερη διασκευή) Ενότητα 5η Ο πλούτος της αττικής γης Μερικοί από τους ηγέτες της Αθήνας έλεγαν ότι δήθεν γνωρίζουν

Transcript

1 ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ενότητα 2η Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα Στην Αθήνα διδάσκουν και νουθετούν τα παιδιά µε φροντίδα. Πρώτα και η παραµάνακαι η µητέρα και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν πώς θα γίνει τοπαιδί πολύ καλό διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, αυτό µεν ωραίοκαι το άλλο άσχηµο. Έπειτα, όταν φτάσουν τα παιδιά στην κατάλληλη ηλικία οι γονείς στα σπίτια των δασκάλων τα στέλνουν, όπου οι δάσκαλοι της γραφής και τηςανάγνωσηςφροντίζουν, ώστε να µάθουν γράµµατα και όσα είναι γραµµένα να καταλαβαίνουν,ενώ οι κιθαριστές µε το να παίζουν λύρα προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήµερα και εξοικειώνουν την ψυχή των παιδιών στο ρυθµό και την αρµονία. Επιπλέον, τα παιδιάστα γυµναστήρια και στις παλαίστρες συχνάζουν, όπου οι δάσκαλοι της γυµναστικήςκάνουν πιο δυνατά τα σώµατά τους, για να µην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίαςτης κακής σωµατικής κατάστασης. Πλάτων, Πρωταγόρας 325c 326c (ελεύθερη διασκευή) Ενότητα 3η Επαγγέλµατα των αρχαίων Αθηναίων Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που κατοικούν στις άλλες πόλεις, ασκούν στη ζωή τουςπολλά επαγγέλµατα, για να εξασφαλίζουν τα αναγκαία: Ο Ναυσικύδης που ήτανιδιοκτήτης πλοίου, µεριµνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του,και το ίδιο ακριβώς έκανε ο Ξένων ο έµπορος και ο Ξενοκλής ο µικροπωλητής. ΟΠολύζηλος µε την παρασκευή κριθάλευρου έτρεφε τον εαυτό του και τους οικιακούςτου δούλους, και ακόµα πολλές φορές προσέφερε στην πόλη δηµόσια υπηρεσία µεδικά του χρήµατα. Ο Γλαύκων από το Χολαργό ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια, ενώο ηµέας ζούσε από την τέχνη της κατασκευής χλαµύδων, και οι περισσότεροι απότους Μεγαρείς από την τέχνη της κατασκευής εξωµίδων. Αρκετοί από τους πολίτεςµάθαιναν καλά κάποια τέχνη, όπως αυτή του µαρµαρά, του κεραµέα, του µαραγκού,του τσαγκάρη, και εξασφάλιζαν πάρα πολλά αναγκαία για τη ζωή. Ξενοφών, ποµνηµονεύµατα (ελεύθερη διασκευή) Ενότητα 4η Ένα ταξίδι επιστηµονικής φαντασίας Είχαµε πλεύσει, λοιπόν, περίπου τριακόσια στάδια και προσορµίζαµε σε ένα νησί µικρό και έρηµο. Αφού µείναµε στο νησί πέντε µέρες, την έκτη ξεκινούµε και τηνόγδοη διακρίνουµε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα,που έµοιαζαν µ εµάς σε όλα, δηλαδή και στο σώµα και στο µέγεθος εκτός µόνο απότα πόδια γιατί αυτά τα είχαν κατασκευασµένα από φελλό γι αυτό το λόγο µάλιστα, νοµίζω, και ονοµάζονται Φελλόποδες. Απορούσαµε, λοιπόν, βλέποντάς τους να µηβουλιάζουν, αλλά να µένουν πάνω στα κύµατα και να βαδίζουν χωρίς φόβο. Και αυτοί µας πλησιάζουν και µας χαιρετούν στα ελληνικά και λένε ότι βιάζονται (ναφτάσουν) στη Φελλώ, την πατρίδα τους. Μέχρι ενός σηµείου, λοιπόν, µαςσυνοδεύουν τρέχοντας δίπλα µας, έπειτα, αλλάζουν δρόµο και προχωρούν ευχόµενοι σε µας «καλό ταξίδι».

2 Λουκιανός, Αληθής στορία (ελεύθερη διασκευή) Ενότητα 5η Ο πλούτος της αττικής γης Μερικοί από τους ηγέτες της Αθήνας έλεγαν ότι δήθεν γνωρίζουν το δίκαιο, λόγωόµως της φτώχειας του λαού αναγκάζονται να είναι πιο άδικοι απέναντι στις πόλεις.εξαιτίας αυτού επιχείρησα να διερευνήσω αν θα µπορούσαν µε κάποιο τρόπο οι πολίτες να συντηρηθούν από τη χώρα τους. Άρχισα, λοιπόν, να σχηµατίζω την γνώµηότι δηλαδή η χώρα είναι από τη φύση της ικανή να παρέχει πάρα πολλούς πόρους/έσοδα. Γιατί οι εποχές εδώ είναι πάρα πολύ ήπιες και τα φυτά που σε πολλά µέρηούτε καν φυτρώνουν, εδώ καρποφορούν. Και όπως ακριβώς η γη, έτσι και η θάλασσαγύρω από τη χώρα, παρέχει κάθε λογής αγαθά. Και ασφαλώς, όσα, βέβαια, αγαθάδίνουν οι θεοί στους ανθρώπους σε κάθε εποχή, και αυτά όλα εδώ πάρα πολύ νωρίςαρχίζουν και πάρα πολύ αργά σταµατούν. Επιπλέον, έχει και παντοτινά αγαθά ηχώρα. Υπάρχει εκ φύσεως, λοιπόν, σ αυτήν άφθονο µάρµαρο, από το οποίο γίνονται πάρα πολύ όµορφοι ναοί, πάρα πολύ όµορφοι βωµοί, και πολύ κοµψά για τους θεούςαγάλµατα. Υπάρχουν όµως και µερικές περιοχές που, όταν καλλιεργούνται, δενπαράγουν καρπούς, όταν όµως αξιοποιούνται για εξόρυξη, µπορούν να θρέψουν πολύπερισσότερους απ όσους θα έτρεφαν αν καλλιεργούνταν. Και ασφαλώς έχει κοιτάσµατα αργύρου. Ξενοφών, Πόροι (διασκευή) Ενότητα 6η Η οµορφιά δεν είναι το παν Ένα µεγάλο ελάφι σε εποχή καλοκαιριού, καθώς διψούσε, φτάνει κοντά σε κάποιαπηγή καθαρή και βαθιά και, αφού ήπιε όσο ήθελε, παρατηρούσε τη µορφή τουσώµατός του. Και κυρίως επαινούσε τη φύση των κεράτων του µε την ιδέα ότι αυτάήταν στολίδι για όλο το σώµα του. Αντίθετα, κατηγορούσε τη λεπτότητα των ποδιώντου, επειδή, κατά τη γνώµη του, δεν µπορούσαν να αντέξουν όλο το βάρος του. Κι ενώ ασχολούνταν µε αυτά, ξαφνικά ακούγεται γάβγισµα σκυλιών και κυνηγοί βρίσκονται κοντά. Και αυτό άρχισε να τρέχει ορµητικά, για να ξεφύγει και, όσοέτρεχε σε οµαλό έδαφος, σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών του. Όταν όµωςέπεσε σε αδιαπέραστο και πυκνό δάσος, επειδή του µπλέχτηκαν τα κέρατα,παγιδεύτηκε και έµαθε εξ ιδίας πείρας ότι πράγµατι ήταν άδικος κριτής των ατοµικώντου χαρακτηριστικών, επειδή κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν, ενώ επαινούσε αυτάπου το πρόδωσαν. Μύθος του Αισώπου (διασκευή) Ενότητα 7η Η λύση του γόρδιου δεσµού Όταν έφτασε ο Αλέξανδρος στο Γόρδιον, τον κατέλαβε πόθος να δει την άµαξα τουγορδίου και το δεσµό του ζυγού της άµαξας. Και µεταξύ άλλων και αυτό λεγόταν γιατην άµαξα, ότι δηλαδή, όποιος λύσει το δεσµό του ζυγού της άµαξας, αυτός ήτανορισµένο από τη µοίρα να εξουσιάσει την Ασία.

3 Και ο δεσµός ήταν από φλούδακρανιάς και σε αυτόν δε φαινόταν ούτε τέλος ούτε αρχή. Ο Αλέξανδρος, επειδήαδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσµού, αλλά δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο, γιατί φοβόταν µήπως αυτό προκαλέσει αναταραχή στο πλήθος, αφού χτύπησε µε το ξίφοςτου, έκοψε το δεσµό και είπε ότι λύθηκε. Αποµακρύνθηκε, λοιπόν, από την άµαξα οίδιος και οι σύντροφοί του µε την ιδέα ότι ο χρησµός για τη λύση του δεσµού είχεεκπληρωθεί. Και πράγµατι τη νύχτα εκείνη βροντές και λάµψη από τον ουρανόέδωσαν σηµείο επιδοκιµασίας γι αυτό το λόγο ο Αλέξανδρος την επόµενη µέραπρόσφερε θυσία στους θεούς που του φανέρωσαν τα σηµάδια και τον τρόπο λύσηςτου δεσµού. Αρριανός Αλεξάνδρου Ανάβασις (διασκευή) Ενότητα 8η Ένα µοιραίο λάθος ΖΗΝ.: Εσύ, Καλλιδηµίδη, πώς πέθανες; Εγώ, πάντως, όντας παράσιτος κοντά στον εινία επειδή έφαγα περισσότερο απ όσο έπρεπε, έσκασα.καλ.: Η δική µου περίπτωση, όµως υπήρξε κάπως περίεργη. Γνωρίζεις ίσως και εσύτον Πτοιόδωρο το γέροντα;ζην.: Τον άτεκνο, τον πλούσιο;καλ.: Εκείνον ακριβώς τον φρόντιζα πάντοτε, επειδή υποσχόταν ότι µετά το θάνατοτου θα τον κληρονοµούσα. Επειδή, όµως, ο γέρος πιο πολύ και από τον Τιθωνόζούσε, για την κληρονοµιά κάποιον δρόµο πιο σύντοµο βρήκα αφού δηλαδήαγόρασα δηλητήριο, έπεισα παρά τη θέλησή του τον οινοχόο, αµέσως µόλις ζητήσει να πιει ο Πτοιόδωρος, αφού το βάλει σε ποτήρι του κρασιού, να το έχει έτοιµο και νατο δώσει σε αυτόν και, αν κάνει αυτό, ορκίστηκα ότι θα τον αφήσω ελεύθερο.ζην.: Τι έγινε λοιπόν; Γιατί µοιάζεις ότι θα πεις κάτι πολύ παράδοξο.καλ.: Αφού λοιπόν µετά το λουτρό µας ήρθαµε (στο σπίτι), το παλικαράκι, που είχεβέβαια έτοιµα δύο ποτήρια κρασιού, δεν ξέρω πώς έδωσε σε µένα το δηλητήριο, και στον Πτοιόδωρο έδωσε το ποτήρι που δεν περιείχε δηλητήριο έπειτα, εκείνος έπινε,ενώ εγώ αµέσως κειτόµουν ξαπλωµένος παίρνοντας τη θέση εκείνου νεκρός. Γιατί γελάς µε αυτό, Ζηνόφαντε; Κι όµως δεν έπρεπε βέβαια να γελάς σε βάρος ενός φίλου. Λουκιανός, Νεκρικοί ιάλογοι 17 (διασκευή) Ενότητα 9η Ανυπέρβλητα πρότυπα Επειδή βλέπω, Νικοκλή, ότι τιµάς τον τάφο του πατέρα σου όχι µόνο µε το πλήθοςκαι τη λαµπρότητα των προσφορών σου, αλλά και µε χορούς και µε µουσική και µεαθλητικούς αγώνες, θεώρησα ότι ο Ευαγόρας, αν νιώθουν κάτι οι νεκροί για όσαγίνονται εδώ, χαίρεται που βλέπει τη φροντίδα για αυτόν και τη µεγαλοπρέπεια τωντιµών σου προς αυτόν. Και θα όφειλε πολύ µεγαλύτερη ευγνωµοσύνη, αν κάποιοςµπορούσε να µιλήσει όπως του αξίζει για τις αρχές της ζωής του και τις ριψοκίνδυνεςπράξεις του διότι θα διαπιστώσουµε ότι

4 οι φιλόδοξοι και γενναίοι άντρες κάνουν ταπάντα φροντίζοντας πώς θα αφήσουν πίσω τους αθάνατη την υστεροφηµία τους. Και ποιος δε θα στενοχωριόταν, όταν βλέπει ότι αυτοί που έζησαν τον καιρό τωντρωικών υµνούνται, ενώ για τον εαυτό του γνωρίζει εκ των προτέρων ότι, ακόµα και αν ξεπεράσει τις αρετές εκείνων, ποτέ δε θα κριθεί άξιος για τέτοιους επαίνους; Και υπαίτιος γι αυτά είναι ο φθόνος γιατί τόσο µικρόψυχοι είναι µερικοί από τη φύσητους, ώστε µε µεγαλύτερη ευχαρίστηση θα άκουγαν να επαινούνται αυτοί για τουςοποίους δε γνωρίζουν εάν έχουν υπάρξει, παρά αυτοί από τους οποίους συµβαίνει ναέχουν οι ίδιοι ευεργετηθεί. Ισοκράτης, Ευαγόρας 1-6 (διασκευή) Ενότητα 10η Ο Σωκράτης για τη φιλία Αυτό λοιπόν ακούω από πολλούς, ότι δηλαδή από όλα τα περιουσιακά στοιχεία τοπιο σηµαντικό είναι ο φίλος, ο πιστός και ο καλός, όµως οι περισσότεροι φροντίζουνπερισσότερο για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων. Και πράγµατι αποκτούν σπίτια και αγρούς και δούλους και ζώα και σκεύη, αλλά φίλο, που λένε ότι είναι το µεγαλύτερο αγαθό, δε φροντίζουν να αποκτήσουν. Και όµως ποιο άλογο ήποιο ζευγάρι ζώων είναι τόσο χρήσιµο όσο βέβαια ο καλός φίλος; Και ποιος δούλοςείναι τόσο ευνοϊκός και πιστός; Ή ποιο άλλο απόκτηµα είναι τόσο χρήσιµο σε όλα;γιατί ο καλός φίλος αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του και, ανχρειάζεται να κάνει καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον, και αν τον ταράζει κάποιος φόβος, τον βοηθάει µαζί µε άλλους και όταν αυτός ευτυχεί, του προσφέρει πολύ µεγάλη ευχαρίστηση, ενώ όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Αλλά όµως µερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουνδέντρα για τον καρπό τους, ενώ το απόκτηµα που παράγει κάθε λογής καρπούς, τοοποίο καλείται φίλος, οι περισσότεροι το φροντίζουν µε βραδύτητα και αµέλεια. Ξενοφων, Aποµνηµονεύµατα (διασκευή) Ενότητα 11η Η αγάπη του Αλεξάνδρου για τον Βουκεφάλα Εκεί όπου έγινε η µάχη και στο σηµείο από το οποίο ξεκίνησε και πέρασε τονυδάσπη ποταµό, έκτισε πόλεις ο Αλέξανδρος. Και έδωσε στη µία πόλη το όνοµα Νίκαια από τη νίκη του κατά των Ινδών, και στην άλλη το όνοµα Βουκεφάλα στηµνήµη του ίππου του Βουκεφάλα, που πέθανε εκεί επειδή καταβλήθηκε από τονκαύσωνα και τα γηρατειά, αφού είχε προηγουµένως υποφέρει πολλά και είχε περάσει πολλούς κινδύνους µαζί µε τον Αλέξανδρο και τον οποίο ίππευε µόνο ο Αλέξανδρος,επειδή απέρριπτε ως ανάξιους όλους τους άλλους αναβάτες, και ήταν µεγαλόσωµοςκαι γενναίος. Και είχε σηµάδι του ένα κεφάλι βοδιού χαραγµένο πάνω του, εξαιτίας του οποίου λένε ότι έφερε και το όνοµα αυτό άλλοι, λένε ότι είχε λευκό σηµάδι στοκεφάλι του, ενώ ο ίδιος ήταν µαύρος, το οποίο έµοιαζε πάρα πολύ µε κεφάλι βοδιού.αυτό το άλογο ο Αλέξανδρος το έχασε στη χώρα των Ουξίων, και γι αυτό οαλέξανδρος διακήρυξε δηµόσια στη χώρα ότι

5 θα εκτελέσει όλους τους Ουξίους, ανδεν του επιστρέψουν το άλογο. Γιατί τόσο µεγάλο ήταν το ενδιαφέρον τουαλέξανδρου γι αυτό το άλογο. Aρριανός, Aλεξάνδρου Aνάβασις (διασκευή) Ενότητα 12η Αθηνά και Ατλαντίδα Στην Ατλαντίδα, λοιπόν, το νησί, συγκροτήθηκε µεγάλη και αξιοθαύµαστη δύναµηβασιλέων, που κυριαρχούσε σε ολόκληρο το νησί και σε πολλά άλλα νησιά και µέρητης ξηράς. Αυτή, λοιπόν, όλη η δύναµη, αφού συνενώθηκε, το δικό σας και το δικόµας τόπο και όλη την περιοχή που βρίσκεται µέσα στο στόµιο επιχείρησε κάποτε να υποδουλώσει µε µία και µόνη επίθεση. Τότε, λοιπόν, Σόλωνα, η δύναµη της πόληςσας σε όλους γενικά τους ανθρώπους έγινε ξακουστή για τη γενναιότητα και τοσθένος της γιατί ξεχώρισε από όλες στη γενναιότητα και στις πολεµικές τέχνες,αφού κατά τον πόλεµο διέτρεξε στους έσχατους κινδύνους, και αφού νίκησε τουςεπιδροµείς, έστησε µνηµείο νίκης, και παρεµπόδισε την υποδούλωση όσων δεν είχανακόµη υποδουλωθεί και όλους τους άλλους τους ελευθέρωσε χωρίς υστεροβουλία.και αργότερα, αφού έγιναν πολύ δυνατοί σεισµοί και κατακλυσµοί, το νησί τηςατλαντίδας, βυθίστηκε στη θάλασσα και εξαφανίστηκε γι αυτό και σήµερα είναι αδιάβατο και ανεξερεύνητο το εκεί πέλαγος. Πλάτων, Τιµαίος 25a- d (διασκευή)