ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 6ο: Οι δεινές σαύρες Αρχοσαύρια

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 6ο: Οι δεινές σαύρες Αρχοσαύρια"

Transcript

1 ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 6ο: Οι δεινές σαύρες Αρχοσαύρια

2 Διάψιδα Αρχοσαύρια Testudines Sauropterygia Ιchthyosauria?

3 Λεπιδοσαύρια vs Αρχοσαύρια Δόντια προσαρτημένα στη γνάθο Δεν υπάρχει εμπροσθοφθαλμικό άνοιγμα Δεν υπάρχει κατωγναθικό άνοιγμα Οστέινα τόξα κροταφικών μειωμένα ή και εκλιπόντα Εύκαμπτη σπονδ. Στήλη Άκρα βγαίνουν πλευρικά Δόντια σε θήκες της γνάθου (φατνία) Υπάρχει εμπροσθο/κό άνοιγμα Υπάρχει κατωγναθικό άνοιγμα Οστέινα τόξα κροταφικών ανοιγμάτων πάντα ισχυρά Ακαμπτη Ακρα βγαίνουν πιο κατακόρυφα

4 Archosauromorpha -Archosauria DIAPSIDA

5 Δεν φέρει συμπληρωματικά ανοίγματα Λεπτά, επιμήκη άκρα Στοιβαρό, μακρύ αυχένα Δεν υπάρχει στρεπτοστυλία Protorosaurus A. Πέρμιο, Γερμανία 2m, ευκίνητο, διατροφή με έντομα

6 Euparkeria Μ. Τριαδικό, Ν. Αφρική 0.6m, διατροφή με έντομα-μικρά ζώα Αναλογικά ισχυρό κρανίο, υψηλό μπροστά Οπίσθια άκρα επιμηκέστερα των εμπρόσθιων Σιγμοειδής μηρός Παρουσία πρόσθετων ανοιγμάτων Οστεόδερμα στη ράχη Ταχύ σαρκοφάγο περιστασιακός διποδισμός

7 Crurotarsi Ornithodira ARCHOSAURIA Euparkeria Κ. Τριαδικό Archosauromorpha Protorosaurus Α. Πέρμιο

8 Crurotarsi Ισχυρό κρανίο Επίμηκες στενό ρύγχος Βραχύς- ισχυρός αυχένα Στάση άκρων πλευρική έως όρθια Σώμα καλυμμένο με πλάκες

9 Archosauromorpha -Archosauria Isisfordia Α. Κρητιδικό Ptotosuchus Α. Ιουρασικό Crurotarsi Ornithosuchus Α. Τριαδικό Ornithodira ARCHOSAURIA Euparkeria Κ. Τριαδικό Archosauromorpha Protorosaurus Α. Πέρμιο

10 Crurotarsi & Crocodylia Ornithosuchus, Α. Τριαδικό Paleorhinus, φυτόσαυρος A. Τριαδικό, Τέξας Isisfordia, κροκοδείλιο Α. Κρητιδικό, ημιυδρόβιο Τραχιά ραχιαία επιφάνεια του κρανίου Τετραγωνισμένο πίσω μέρος κρανίου Επίμηκες εγκοπτόμενο κορακοειδές οστό Διάτρητη κοτύλη λεκάνης Protosuchus, κροκοδειλόμορφο Κ. Ιουρασικό

11 Archosauria Crurotarsi Ornithodira/ Avemetatarsalia Scleromochlus Α. Τριαδικό ARCHOSAURIA Περμιο

12 Ορνιθόδειρα Αναδιαμόρφωση της λεκάνης για να υποστηρίξει το βάρος Ευθυγράμμιση μηρού Απλοποίηση συνδεσμολογίας ταρσού Ενίσχυση του 3 ου, 4 ου και 5 ου δακτύλου

13 Scleromochlus Α. Τριαδικό, Σκωτία, 7 δείγματα ~19 cm Σχετικά μεγάλο κρανίο με πολλά ανοίγματα,7 αυχενικοί, κοντά εμπρόσθια άκρα, άκρα κάτω από το σώμα, 2 ο +3 ο δάκτυλο συνενωμένα, επιμήκη λεπτά οστά με κενά Πρωτόγονη άρθρωση αστραγάλου & T>F (χαρ. πτηνών), 3 επιμήκη Mt

14 Οrnithodira: Pterosauria A. Tριαδικό-Κρητιδικό Tα ιπτάμενα ερπετά ή πτεροσαύρια αποτελούν τα πρώτα Σπονδυλωτά, που ξεπέρασαν το πρόβλημα της βαρύτητας και μπόρεσαν να πετάξουν, ώστε να κατακτήσουν τον εναέριο χώρο. Aυτό έγινε δυνατό με κατάλληλες προσαρμογές των εμπρόσθιων άκρων που μετασχηματίστηκαν σε πτέρυγες και του στέρνου για να τις υποστηρίζει Κοντό σώμα-μειωμένα και ενωμένα οστά ισχίου -5 επιμήκη πίσω δάκτυλα-μακρύς λαιμός μεγάλο κρανίο με οξύληκτο ράμφος- χέρι με τρία ονυχοφόρα δάκτυλαεπίμηκες 4 ο δάκτυλο, πτεροειδές

15 Προπατάγιο - Βράχιοπατάγιο Πτεροειδές 4 ο Δάκτυλο Βραχίων Εφαπτόμενες Κερκίδα και Ωλένη Μεμβράνη Κορακοειδές Στέρνο με καρίνα

16 Pterosauria Pteranodon- Α. Κρητιδικό Rhamphorhynchus K. Iουρασικό Pterodactylus- Α. Κρητιδικό Eudimorphodon- Α. Τριαδικό PTEROSAURIA

17 Eudimorphodon, Α. Τριαδικό (210 Μα) Ιταλία Ανοιγμα πτερύγων: 1 μέτρο 9cm 110 δόντια

18 Rhamphorhynchus Ιουρασικό, Γερμανία 1,2 μέτρα μήκος 1,8 μέτρα άνοιγμα «φτερών»

19 Pteranodon ~6m Nemicolopterus 25cm Pterodactylus ~1.5m Α. Ιουρασικό- Κρητιδικό

20 Solnhofen, Γερμανια

21 Ornithodira: Dinosauria (=δεινές σαύρες, 1842-R. Owen) 500 γένη, >1000είδη Προέρχονται από μικρά δίποδα σαρκοφάγα αρχοσαύρια Εμφανίζονται στο Μ.-Α. Tριαδικό (225Ma) στην Γκοτβάνα και μέχρι το τέλος αυτής της περιόδου είναι παρούσες όλες οι σημαντικές ομάδες, φυτοφάγων και σαρκοφάγων Πλήττονται από τη Μαζική Εξαφάνιση του τέλους του Κρητιδικού εκτός από τα Πτηνά που θεωρούνται απόγονοί τους. Από φυλογενετική άποψη τα Δεινοσαύρια περικλείουν τα Πτηνά, αλλά για λόγους απλοποίησης εδώ χρησιμοποιείται ο όρος για τα non-avian Dinosauria

22 Dinosauria-συναπομορφίες ή σχεδόν. Όρθια σταση Επιμήκης ουρά Επιμήκη οπίσθια άκρα (2* εμπρόσθια) Μακρύς λαιμός Διακριτές κατηγορίες σπονδύλων Μειωμένα εμπρόσθια IV, V δάκτυλα Σχεδόν αντιστικτό Ι εμπρόσθιο δάκτυλο Ιερό οστό > 3 σπονδύλους Λεπτά οστά λεκάνης και acetabulum με οπή Επιμήκης ωμοπλάτη Βραχίονας με επιμήκη ακρολοφία Λαγόνιο οστό με οπίσθια πλάτυνση Κνήμη με φαρδύ κάτω άκρο Αστράγαλος με επιπλέον προεξοχή για κνήμη

23 ΣΧΕΣΗ ΓΕΝΩΝ/ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΡΧΕΙΟΥ

24 Η Γη στο Μεσοζωϊκό αιώνα ( My)

25 ΜΕΣΟΖΩΙΚΟΣ Τριαδικό ( ) Ιουρασικό ( ) Κρητιδικό (145-65) Διάρρηξη της Παγγαίας δημιουργία Ατλαντικού Απόσπαση Ινδίας- διάνοιξη Ινδικού ωκεανού Κλείσιμο Τηθύος - Αλπική Ορογένεση Τάση κλιματικής ομοιομορφίας Εμφάνιση Αγγειοσπέρμων φυτών

26 ORNITHISCHIA SAURISCHIA DINOSAURIA Marasuchus, M. Τριαδικό

27 Marasuchus, 230My (M. Τριαδικό), Αργεντινή 1,3 μέτρα μήκος Σαρκοφάγος Χέρι < ½ ποδιού Ανοιχτό accetabulum Όρθια στάση

28 Τετραποδισμός Οπλές-όνυχες Διποδισμός γαμψόνυχες Αρχές Α. Τριαδικού

29 Ιουρασικό Pisanosaurus, A. Τριαδικό O S Pisanosaurus Α. Τριαδικό 1μέτρο δίποδο φυτοφάγο DINOSAURIA O Ornithischia Dinosauromorpha Marasuchus, M. Τριαδικό S Saurischia

30 Ankylosaurus τέλος Κρητιδικού Θυρεοφόρο-6μέτρα τετραποδο φυτοφάγο Iguanodon Ιουρασικό-Κρητιδικό Ορνιθόποδο-10μέτρα δί/τετραποδο φυτοφάγο Triceratops A. Κρητιδικό Μαρτζινοκεφάλιο-9μέτρα τετραποδο φυτοφάγο

31 O S Εoraptor, Α. Τριαδικό Ηerrerasaurus, M. Τριαδικό DINOSAURIA O Ornithischia Dinosauromorpha Marasuchus, M. Τριαδικό S Saurischia

32 Sauropoda Plateosaurus A. Τριαδικό 5-10μέτρα δίποδο φυτοφάγο Apatosaurus Ιουρασικό ~23μέτρα τετράποδο φυτοφάγο

33 O S Τριδάκτυλο ακροπόδιο με γαμψόνυχες Πριονωτά δόντια Ανωγναθικό άνοιγμα DINOSAURIA O S Ornithischia Saurischia

34 Struthiomimus Theropoda 4m Oviraptor Tyrannosaurus 13m, 7tn 2m 1m Theropoda Compsognathus Ιουρασικό Coelophysis Α. Τριαδικό 3m

35

36 Maniraptora και η καταγωγή των πτηνών (Aves) Velociraptor Oviraptor 2m 2m MANIRAPTORA Deinonychus 3.5m

37 Φωλιά Protoceratops Ανω Κρητιδικό Μογγολία (15 άτομα)

38 Σύνοψη Στο τέλος του Παλαιοζωικού αιώνα τα αμφίβια θα παρουσιάσουν μεγάλη εξάπλωση με τους τεμνοσπονύδιους ενώ παράλληλα η ανακάλυψη του αμνιωτικού αυγού θα οδηγήσει μέσω των ανθρακοσαύριων στους πρώτους Αμνιώτες. Ανάλογα με τη δομή του κρανίου τους οι αμνιώτες διακρίνονται σε ανάψιδους, διάψιδους, συνάψιδους και ευρυάψιδους. Τα διάψιδα εμφανίζονται στο τέλος του Παλαιοζωϊκού αλλά κυριαρχούν στο Μεσοζωϊκό αιώνα Μία ομάδα διάψιδων, τα Λεπιδοσαύρια και οι απολιθωμένοι συγγενείς τους θα οδηγήσουν στις σύγχρονες σαύρες και φίδια, ενώ μία άλλη τα Αρχοσαύρια θα δώσουν τους σύγχρονους κροκόδειλους αλλά και τα μεσοζωϊκά Πτεροσαύρια και Δεινοσαύρια Μία ομάδα Παλαιοζωικών διάψιδων θα επιστρέψει κατά το Μεσοζωϊκό στη θαλάσσια διαβίωση με τα Σαυριπτερυγια και τα Ιχθυοσαύρια που αναπτύσσουν ευρυάψιδο τύπο κρανίου Μία άλλη ομάδα διάψιδων πιθανόν αρχοσαύριων θα χάσει δευτερογενώς τα κροταφικά ανοίγματα και θα αναπτύξει κέλυφος οδηγώντας στα Μεσοζωϊκά και σύγχρονα Χελώνια.

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 5ο: η επανάσταση του αυγού Η Γή στο τέλος του Παλαιοζωϊκού Ερπετόμορφα Ανθρακοσαύρια και Πρώτοι Αμνιώτες To αμνιωτικό αυγό Ανάψιδα, Διάψιδα, Συνάψιδα Λεπιδοσαύρια-Ιχθυοσαύρια-Χελώνια

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών

Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών Ενότητα 5: O Αιώνας των Ερπετών Δημήτριος Κωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωλογίας, Α.Π.Θ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Pederpes-350. Tulerpeton. Ichthyostega-360. Acanthostega-365. Tiktaalik-375. Panderichthys-390 Osteolepiformes. Eusthenopteron

Pederpes-350. Tulerpeton. Ichthyostega-360. Acanthostega-365. Tiktaalik-375. Panderichthys-390 Osteolepiformes. Eusthenopteron Pederpes-350 Tulerpeton Acanthostega-365 Tiktaalik-375 Ichthyostega-360 Eusthenopteron Panderichthys-390 Osteolepiformes Eucritta melanolimnetes 345Ma ΕST KIRKTON Casineria B R Batrachomorpha Reptliomorpha

Διαβάστε περισσότερα

Archosauria. Ornithodira. Crurotarsi. ARCHOSAURIA Περμιο. Scleromochlus Α. Τριαδικό

Archosauria. Ornithodira. Crurotarsi. ARCHOSAURIA Περμιο. Scleromochlus Α. Τριαδικό Archosauria Ornithodira Crurotarsi Scleromochlus Α. Τριαδικό ARCHOSAURIA Περμιο Τι χαρακτηρίζει ένα πουλί? Ικανότητα πτήσης Πτέρωμα Διακλαδιζόμενες νηματοειδείς δομές κερατίνης κολάρο K. Κρητιδικό Κίνας

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών

Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών Ενότητα 6: Οι Κυρίαρχοι του Αέρα Δημήτριος Κωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωλογίας, Α.Π.Θ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6: Ο Αιώνας των Ερπετών

Κεφάλαιο 6: Ο Αιώνας των Ερπετών Κεφάλαιο 6: Ο Αιώνας των Ερπετών Σύνοψη Τα ερπετόμορφα Ανθρακοσαύρια και η οικολογική και εξελικτική επανάσταση του αμνιωτικού αυγού. Ο Hylonomus, η Palaeotheris και οι πρώτοι αμνιώτες: βασική φυλογένεση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ. ΟΝΟΜΑ: Στεγόσαυρος. ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ: Σαύρα με οροφή. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ:

ΔΕΛΤΙΟ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ. ΟΝΟΜΑ: Στεγόσαυρος. ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ: Σαύρα με οροφή. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ: ΟΝΟΜΑ: Στεγόσαυρος ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ: Σαύρα με οροφή. Ογκώδες τετράποδο που είχε μήκος 8 10 μέτρα. Η πλάτη του καλύπτονταν από μεγάλες κεράτινες πλάκες που ξεκινούσαν μικρές από τη βάση του κεφαλιού, μεγάλωναν

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Είναι σπονδυλωτά που φέρουν σωματικά εξαρτήματα χειριδία (και όχι πτερύγια, όπως τα ψάρια) Μερικά έχουν χάσει ένα ή δυο ζεύγη εξαρτημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Σελ7: Ο βαρύτερος δεινόσαυρος Σελ8: Ο μικρότερος δεινόσαυρος Σελ9: Ο πιο πνευματώδης δεινόσαυρος

Σελ7: Ο βαρύτερος δεινόσαυρος Σελ8: Ο μικρότερος δεινόσαυρος Σελ9: Ο πιο πνευματώδης δεινόσαυρος Σελ1:ΤΙΤΛΟΣ Σελ2:ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ3: ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΙ Σελ4: Ο πρώτος δεινόσαυρος που ονομάστηκε Σελ 12: Ο αρχαιότερος δεινόσαυρος Σελ5: Ο πρώτος δεινόσαυρος που ανακαλύφθηκε στην Αμερική Σελ6:O μακρύτερος δεινόσαυρος

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία και μορφολογία πτηνού

Ανατομία και μορφολογία πτηνού Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,

Διαβάστε περισσότερα

B Μέρος (από 2) Οστά των Ακρων

B Μέρος (από 2) Οστά των Ακρων B Μέρος (από 2) Οστά των Ακρων 01/25 ΑΝΩ ΑΚΡΑ 02/25 ΑΝΩ ΑΚΡΑ Οστά της Ζώνης του Ώμου 1. Ωμοπλάτη (scapula) _Τριγωνικό οστό _Συνδέεται με την κλείδα με το ακρώμιο. 2. Κλείδα (clavicle) _Με το ένα άκρο της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ζωολογία Αμφίβια Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Λεονάρδος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι

ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι Συστηματική Πρωτευόντων Συστηματική Πρωτευόντων

Διαβάστε περισσότερα

Ανθρώπινος Σκελετός. ñ Ανθεκτικότητα στην αποικοδόµηση. ñ Ιδανική πηγή πληροφοριών: προϊστορικά, ιστορικά, σύγχρονα

Ανθρώπινος Σκελετός. ñ Ανθεκτικότητα στην αποικοδόµηση. ñ Ιδανική πηγή πληροφοριών: προϊστορικά, ιστορικά, σύγχρονα Ανθρώπινος Σκελετός ñ Ανθεκτικότητα στην αποικοδόµηση ñ Ιδανική πηγή πληροφοριών: προϊστορικά, ιστορικά, σύγχρονα ñ Σκελετική ανατοµία: γονίδια + περιβάλλον ñ Ποικιλοµορφία: οντογένεση, φύλο, πληθυσµός,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ Αποτελεί τον μυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορμού με κύριο οστικό στοιχείο τους σπονδύλους και την παράλληλη συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο. Συνδεσμολογία - Αρθρολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο. Συνδεσμολογία - Αρθρολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο Συνδεσμολογία - Αρθρολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ι Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ Άρθρωση Ονομάζεται η σύνδεση δύο ή περισσοτέρων οστών μεταξύ τους με την παρεμβολή ενός μαλακότερου ιστού Μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογικός χρόνος Ηλικία της γης Ηλικία της γης ονοµάζεται το χρονικό διάστηµα που πέρασε από τη στιγµή που η γη αποσπάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ. 3. Μύες (ανάλογα µε την εµβρυολογική προέλευση και την νεύρωσή τους διαχωρίζονται σε: α. Εξωγενείς (ετερόχθονες) β. Ενδογενείς (αυτόχθονες)

ΡΑΧΗ. 3. Μύες (ανάλογα µε την εµβρυολογική προέλευση και την νεύρωσή τους διαχωρίζονται σε: α. Εξωγενείς (ετερόχθονες) β. Ενδογενείς (αυτόχθονες) ΡΑΧΗ Ι. Γενικά Α. Η ράχη αποτελείται από την οπίσθια επιφάνεια του σώµατος 1. Αποτελεί µυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορµού 2. Οστικά στοιχεία α. Σπόνδυλοι β. Κεντρικά τµήµατα των πλευρών γ. Άνω επιφάνειες

Διαβάστε περισσότερα

Κινησιολογία : Έννοιες : Βαρύτητα : Κέντρο βάρους : Άρθρωση : Τροχιά κίνησης : Εύρος τροχιάς(rom) : Ροπή : Μοχλός : Μοχλοί :

Κινησιολογία : Έννοιες : Βαρύτητα : Κέντρο βάρους : Άρθρωση : Τροχιά κίνησης : Εύρος τροχιάς(rom) : Ροπή : Μοχλός : Μοχλοί : Κινησιολογία : Είναι η επιστήμη που ασχολείται με την ανθρώπινη κίνηση.βοηθάει να γίνονται οι κινήσεις με ασφάλεια,επάρκεια και αποτελεσματικότητα και αναλύει την κίνηση. Έννοιες : Πρόσθιος (μπροστινός)

Διαβάστε περισσότερα

1. Πατήστε στο ανθρωπάκι, πάνω αριστερά στο παράθυρο και επιλέξτε «ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» - ΜΥΪΚΟ

1. Πατήστε στο ανθρωπάκι, πάνω αριστερά στο παράθυρο και επιλέξτε «ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» - ΜΥΪΚΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (1) ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΕΡΑΚΗ ΑΛΕΞΑΝ ΡΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ 10ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ SOFTWARE: «Εγκυκλοπαίδεια του ανθρώπινου Σώµατος». Μπαίνουµε στο πρόγραµµα και επιλέγουµε

Διαβάστε περισσότερα

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά

Διαβάστε περισσότερα

5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 3. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: Α. Η μέλισσα είναι έντομο που: α. έχει σπονδυλική στήλη β. μπορεί να κολυμπάει γ. πετάει με τη βοήθεια μεμβρανωδών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική Γιατί και πώς κατατάσσουμε τα είδη? Κάθε κατάταξη εμπεριέχει την παραδοχή ότι σχηματοποιεί μία γενική αλήθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 7ο: Απ τα Συνάψιδα στα Θηλαστικά Συνάψιδα, κυρίαρχοι του Περμίου Θηριοδόντια και πρώτα θηλαστικόμορφα του Μεσοζωϊκού Εξελίσσοντας χαρακτήρες Θηλαστικών Πρώτα Θηλαστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο. Οστεολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ I Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο. Οστεολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ I Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Οστεολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ I Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ Οστά και ανθρώπινος σκελετός Η οστεολογία αναφέρετε στην μελέτη των οστών. Οστά ονομάζονται σκληρά όργανα που παράγονται από

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων 1. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Όλοι οι οργανισμοί: Τρέφονται Αναπνέουν Απεκκρίνουν Αναπαράγονται Αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας Ο πατέρας της Οστεοπαθητικής Dr A. T. Still, διατύπωσε την άποψη στις αρχές του 20ου αιώνα ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ Οι δεινόσαυροι σ αυτό το βιβλίο δείχνουν διαφορετικοί απ ό,τι σε άλλα βιβλία. Είναι κόκκινοι, πράσινοι, κίτρινοι, ροζ και μπλε.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ Οι δεινόσαυροι σ αυτό το βιβλίο δείχνουν διαφορετικοί απ ό,τι σε άλλα βιβλία. Είναι κόκκινοι, πράσινοι, κίτρινοι, ροζ και μπλε. ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ Οι δεινόσαυροι σ αυτό το βιβλίο δείχνουν διαφορετικοί απ ό,τι σε άλλα βιβλία. Είναι κόκκινοι, πράσινοι, κίτρινοι, ροζ και μπλε. Μπορεί να σου φανεί παράξενο αυτό, αλλά η αλήθεια είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι. Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι. Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα Επιμέλεια: Σίνος Γκιώκας Πάτρα 2015 ΧΗΛΗΚΕΡΑΙΩΤΑ & ΜΥΡΙΑΠΟΔΑ ΧΗΛΗΚΕΡΑΙΩΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΑΡΑΧΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συνδεσμολογία. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon

Συνδεσμολογία. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon Συνδεσμολογία Ioannis Lazarettos MD PhD Συνδεσμολογία 2 Συνδεσμολογία Άρθρωση Σύνδεση δύο ή περισσότερων οστών Κίνηση Δίαρθρωση ΟΧΙ Κίνηση Συνάρθρωση (Συνδέσμωση Συγχόνδρωση - Συνοστέωση) 3 Διάρθρωση Αρθρικές

Διαβάστε περισσότερα

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν.

Διαβάστε περισσότερα

Αφού παρακολουθήσετε τα βίντεο με τα σαρκοφάγα φυτά και τις ναστίες συμπληρώστε την παραπάνω ερώτηση. Με ποιους τρόπους στηρίζονται τα φυτά;

Αφού παρακολουθήσετε τα βίντεο με τα σαρκοφάγα φυτά και τις ναστίες συμπληρώστε την παραπάνω ερώτηση. Με ποιους τρόπους στηρίζονται τα φυτά; ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι ζωικοί οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους

Διαβάστε περισσότερα

Άνω και κάτω στόμιο θώρακα Το κάτω στόμιο αφορίζεται από το πλευρικό τόξο και την ξιφοειδή απόφυση. Το άνω από τις 2 πρώτες πλευρές

Άνω και κάτω στόμιο θώρακα Το κάτω στόμιο αφορίζεται από το πλευρικό τόξο και την ξιφοειδή απόφυση. Το άνω από τις 2 πρώτες πλευρές Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ Ο οστεοχόνδρινος θωρακικός κλωβός σχηματίζεται: 1. Ραχιαία, από τμήμα της Σπονδυλικής Στήλης (12 θωρακικοί σπόνδυλοι & μεσοσπονδύλιοι δίσκοι), 2. Κυκλοτερώς, από 12 ζεύγη πλευρών

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Η ιστορία της Γης χωρίζεται σε αιώνες, περιόδους και εποχές. Καθεμία από αυτές τις χρονικές περιόδους σηματοδοτείται από σημαντικά γεγονότα για την εξέλιξη της ζωής. Αν η ζωή στη Γη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο.

Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο. Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο. Δευτεροστόμιοι Χαρακτηριστικά Δευτεροστόμιων: Ακτινωτή αυλάκωση Σχηματισμός του στόματος από δεύτερο άνοιγμα Εντεροκοιλωματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΡΕΓΜΑΤΙΚΟ ΑΤΛΑΣ ΑΚΡΟΜΙΟ ΩΜΟΠΛΑΤΗ ΒΡΑΧΙΟΝΙΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΣΤΕΡΝΟ ΩΛΕΝΗ ΚΕΡΚΙΔΑ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΑ ΚΝΗΜΗ ΠΕΡΟΝΗ ΙΝΙΑΚΟ ΑΞΟΝΑΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΣ ΖΥΓΩΜΑΤΙΚΟ

ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΡΕΓΜΑΤΙΚΟ ΑΤΛΑΣ ΑΚΡΟΜΙΟ ΩΜΟΠΛΑΤΗ ΒΡΑΧΙΟΝΙΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΣΤΕΡΝΟ ΩΛΕΝΗ ΚΕΡΚΙΔΑ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΑ ΚΝΗΜΗ ΠΕΡΟΝΗ ΙΝΙΑΚΟ ΑΞΟΝΑΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΣ ΖΥΓΩΜΑΤΙΚΟ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΩΠΙΑΙΟ ΚΡΟΤΑΦΙΚΟ ΙΝΙΑΚΟ ΒΡΕΓΜΑΤΙΚΟ ΖΥΓΩΜΑΤΙΚΟ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΣ ΑΤΛΑΣ ΑΞΟΝΑΣ ΚΛΕΙΔΑ ΚΑΤΩ ΓΝΑΘΟΣ ΑΚΡΟΜΙΟ ΩΜΟΠΛΑΤΗ ΒΡΑΧΙΟΝΙΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΣΤΕΡΝΟ ΚΕΦΑΛΗ ΒΡΑΧΙΟΝΙΟΥ ΩΛΕΝΗ ΚΕΡΚΙΔΑ ΟΣΤΑ ΚΑΡΠΟΥ ΜΕΤΑ-

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Είναι η σύνδεση δύο ή περισσότερων οστών με τη συμμετοχή ενός μαλακότερου ιστού

Είναι η σύνδεση δύο ή περισσότερων οστών με τη συμμετοχή ενός μαλακότερου ιστού Αρθρώσεις Είναι η σύνδεση δύο ή περισσότερων οστών με τη συμμετοχή ενός μαλακότερου ιστού Ανάλογα με το είδος αυτού του ιστού και τον τρόπο συμμετοχής του, καθορίζεται η κινητικότητα των οστών που συνδέονται.

Διαβάστε περισσότερα

Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών

Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών Διάλεξη 36η, 21-12-2016 Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών Δρ. Μαρία Ελένη Χοβαλοπούλου Οι βιολόγοι βρίσκονται αντιμέτωποι: εκτός

Διαβάστε περισσότερα

5. Στήριξη και κίνηση

5. Στήριξη και κίνηση 5. Στήριξη και κίνηση 5.4 Το µυοσκελετικό σ ύ σ τ η µ α του ανθρώπου κεφαλή ΤΟ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣYΣΤΗΜΑ (ΣΚΕΛΕΤΟΣ) ΤΟY ΑΝΘΡΩΠΟY άνω άκρα Ο σκελετός των άκρων κάτω άκρα Ο σκελετός του κορµού θώρακας σ π ο ν δ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΕΙΣ CHIROPTERA (ΧΕΙΡΟΠΤΕΡΑ), SCANDENTIA (ΔΕΝΔΡΟΜΥΓΑΛΕΣ), DERMOPTERA (ΔΕΡΜΟΠΤΕΡΑ), PRIMATES (ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ)

ΤΑΞΕΙΣ CHIROPTERA (ΧΕΙΡΟΠΤΕΡΑ), SCANDENTIA (ΔΕΝΔΡΟΜΥΓΑΛΕΣ), DERMOPTERA (ΔΕΡΜΟΠΤΕΡΑ), PRIMATES (ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ) ΤΑΞΕΙΣ CHIROPTERA (ΧΕΙΡΟΠΤΕΡΑ), SCANDENTIA (ΔΕΝΔΡΟΜΥΓΑΛΕΣ), DERMOPTERA (ΔΕΡΜΟΠΤΕΡΑ), PRIMATES (ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ) Οι τάξεις Chiroptera (χειρόπτερα), Scandentia (δενδρομυγαλές), Dermoptera (δερμόπτερα) και Primates

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΤΩΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΤΩΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΤΩΜΑΤΟΣ Άσκηση 1 η 1. Εκδορά τραχήλου 2. Περιτονίες του τραχήλου 3. Έξω σφαγίτιδα φλέβα 4. Δερµατικοί κλάδοι αυχενικοί πλέγµατος 1. Εκδορά θώρακα 2. Θωρακοδελτοειδές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 4 o ΜΕΡΟΣ

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 4 o ΜΕΡΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 4 o ΜΕΡΟΣ Δρ Σωκράτης Ρουσιάκης Επίκουρος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ι. ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ Α. Οστά = στερεά µορφή συνδετικού ιστού 1. αποτελούν τον κύριο στηρικτικό ιστό του σώµατος 2. το σκελετικό σύστηµα περιλαµβάνει 205 οστά Β. Το σκελετικό σύστηµα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες

ΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες ΜΥΟΛΟΓΙΑ Μυϊκός ιστός και Μυϊκό σύστηµα Ι. Γενικά Α. Μύες = όργανα µαλακά συσταλτά 1. οι συσπάσεις των µυϊκών ινών κινούν τα µέρη του σώµατος 2. προσδίδει το σχήµα του σώµατος 3. τρία είδη µυών α. Σκελετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Εκτιμητική ζώων Πρόσθιο τμήμα κορμού και πρόσθια άκρα

Εκτιμητική ζώων Πρόσθιο τμήμα κορμού και πρόσθια άκρα Εκτιμητική ζώων Πρόσθιο τμήμα κορμού και πρόσθια άκρα Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας Γ.Π.Α. Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκουσες: Κουτσούλη Παναγιώτα, Xαρισμιάδου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΕΠΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΕΠΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΕΠΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ Ανάταξη (κλειστή) Ακινητοποίηση Άσκηση ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ Συνεχής έλξη Ακινητοποίηση σε νάρθηκα Λειτουργικός νάρθηκας Εφαρμογή επίδεσης 1)Ακινητοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ. Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. College Limassol

ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ. Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. College Limassol ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. College Limassol Οστεολογια Το συνολο των οστων του οργανισμου συνιστα τον σκελετο. Η μελετη των οστων είναι η Οστεολογια. Τα οστα είναι:

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπημένες μου αναγνώστριες και αγαπημένοι μου αναγνώστες,

Αγαπημένες μου αναγνώστριες και αγαπημένοι μου αναγνώστες, Αγαπημένες μου αναγνώστριες και αγαπημένοι μου αναγνώστες, Στο πρώτο μου βιβλίο σας διηγήθηκα τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας με τα Playmobil. Αυτή τη φορά σάς προτείνω να ταξιδέψουμε

Διαβάστε περισσότερα

Πυρήνες οστέωσης παιδικου σκελετου. Χρόνοι εμφάνισης.

Πυρήνες οστέωσης παιδικου σκελετου. Χρόνοι εμφάνισης. Πυρήνες οστέωσης παιδικου σκελετου. Χρόνοι εμφάνισης. Κωτούλα Αγορίτσα, Ιατρος ακτινολόγος, Επιμελήτρια Β Ακτινολογικό Εργαστήριο Νοσοκομείου Α.Ν.Θ. ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ, Θεσ/νίκης Τα οστά σχηματίζονται με δύο τρόπους:

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί κατατάσσουμε τα είδη?

Γιατί κατατάσσουμε τα είδη? Γιατί κατατάσσουμε τα είδη? Κάθε κατάταξη εμπεριέχει την παραδοχή ότι σχηματοποιεί μία γενική αλήθεια ότι αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο πράγματι ο κόσμος είναι φτιαγμένος Η κατάταξη και ιεράρχηση του

Διαβάστε περισσότερα

Κάτω Άκρο. 1. Κνήµη. Β. Διαµερίσµατα της Κνήµης

Κάτω Άκρο. 1. Κνήµη. Β. Διαµερίσµατα της Κνήµης Κάτω Άκρο Κνήµη ΙV. Κνήµη Α. Οστά Η κνήµη & η περόνη είναι τα οστά της κνήµης. Τα σώµατα τους συνδέονται µε ένα µεσόστεο υµένα που αποτελείται από ισχυρές λοξές ίνες. 1. Κνήµη Το δεύτερο µεγαλύτερο οστό

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία και συμϖεριφορά

Βιολογία και συμϖεριφορά Πώς ζούσαν Δεξιά: Οι εϖιστήμονες αναδημιουργούν τους μυς και τα όργανα των δεινοσαύρων αϖό αϖολιθώματα και αϖό τη γνώση τους για τα εν ζωή ερϖετά και ϖτηνά. Όμως, τα χαρακτηριστικά όϖως είναι το χρώμα

Διαβάστε περισσότερα

Κλείδες Τάξεων Εντόμων

Κλείδες Τάξεων Εντόμων 5 Κλείδες Τάξεων Εντόμων Α 1 - Ένα ή δύο ζεύγη πτερύγων, εμφανών ή κρυμμένων κάτω από έλυτρα, ημιέλυτρα, ή ψευδέλυτρα (Εικ. 1). 22 Β Γ - Χωρίς εμφανείς πτέρυγες. Οι πτέρυγες μπορεί να είναι ατροφικές και

Διαβάστε περισσότερα

Εκτιμητική ζώων: κεφαλή & τράχηλος

Εκτιμητική ζώων: κεφαλή & τράχηλος Εκτιμητική ζώων: κεφαλή & τράχηλος Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας Γ.Π.Α. Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκουσες: Κουτσούλη Παναγιώτα, Xαρισμιάδου Μαρία, Αγιουτάντη

Διαβάστε περισσότερα

O ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Οστά της κεφαλής Οστά του κορμού Οστά των άνω άκρων και της ωμικής ζώνης Οστά των κάτω άκρων και της πυελικής ζώνης

O ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Οστά της κεφαλής Οστά του κορμού Οστά των άνω άκρων και της ωμικής ζώνης Οστά των κάτω άκρων και της πυελικής ζώνης O ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Χονδρικά διαιρείται σε: Οστά της κεφαλής Οστά του κορμού Οστά των άνω άκρων και της ωμικής ζώνης Οστά των κάτω άκρων και της πυελικής ζώνης ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ Τα οστά της κεφαλής

Διαβάστε περισσότερα

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι η γνωριμία με τη χλωρίδα

Διαβάστε περισσότερα

Στρωματογραφία: Μεσοζωικός Αιώνας

Στρωματογραφία: Μεσοζωικός Αιώνας Στρωματογραφία: Μεσοζωικός Αιώνας O Μεσοζωικός αιώνας 252 έως 66 εκ. έτη Αποτελείται από τρεις περιόδους: Τριαδικό - Διάρκεια 51 εκ. έτη Ιουρασικό - Διάρκεια 56 εκ. έτη Κρητιδικό - Διάρκεια 79 εκ. έτη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΙΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΕΤΡΑΚΕΦΑΛΩΝ ΚΑΙ ΜΥΩΝ ΤΩΝ ΙΣΧΙΩΝ

ΑΣΚΗΣΙΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΕΤΡΑΚΕΦΑΛΩΝ ΚΑΙ ΜΥΩΝ ΤΩΝ ΙΣΧΙΩΝ ΑΣΚΗΣΙΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΕΤΡΑΚΕΦΑΛΩΝ ΚΑΙ ΜΥΩΝ ΤΩΝ ΙΣΧΙΩΝ 1. ΑΡΣΕΙΣ ΑΠΟ ΒΑΘΥ ΚΑΘΙΣΜΑ ΜΕ ΑΛΤΗΡΕΣ 2. ΑΡΣΕΙΣ ΑΠΟ ΒΑΘΥ ΚΑΘΙΣΜΑ ΜΕ ΜΠΑΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΧΗΛΟ 3. ΑΡΣΕΙΣ ΑΠΟ ΒΑΘΥ ΚΑΘΙΣΜΑ ΜΕ ΜΠΑΡΑ ΠΙΣΩ

Διαβάστε περισσότερα

Πύθωνας των βράχων από. το Βιβλίο της Ζούγκλας, μεγαλόσωμο φίδι, μεγάλη. μυϊκή δύναμη, μικρό κεφάλι. κάνοντας πλάγια βήματα, τα

Πύθωνας των βράχων από. το Βιβλίο της Ζούγκλας, μεγαλόσωμο φίδι, μεγάλη. μυϊκή δύναμη, μικρό κεφάλι. κάνοντας πλάγια βήματα, τα ΟΝΟΜΑ ΧΑΡΑΚΤΙΡΙΣΤΙΚΑ Πύθωνας των βράχων από KAA το Βιβλίο της Ζούγκλας, μεγαλόσωμο φίδι, μεγάλη μυϊκή δύναμη, μικρό κεφάλι. Ζώο της θάλασσας, κινείται ΚΑΒΟΥΡΑΣ κάνοντας πλάγια βήματα, τα μάτια του κινούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑΤΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

ΣΩΜΑΤΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΩΜΑΤΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Εξέταση και αξιολόγηση των κυρτωμάτων της σπονδυλικής στήλης 1 1. Κατακόρυφος άξονας 2 3 2. Λοβίο του αυτιού 3. Ακρώμιο 4 5 6 7 8 4. Ομφαλός 5. Πρόσθια

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη των πρωτευόντων

Εξέλιξη των πρωτευόντων Π. Πάσχου Εξέλιξη των πρωτευόντων Η ιστορία των σπονδυλωτών στη γη διαιρείται σε τρεις εποχές (αιώνες) -Παλαιοζωικό η εποχή της αρχαίας ζωής µε ψάρια, αµφίβια και πρωτόγονα ερπετά -Μεσοζωικό ενδιάµεση

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Σπονδυλική Στήλη

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Σπονδυλική Στήλη Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Σπονδυλική Στήλη Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Μπενέκα Νατάσσα Αναπλ. Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ . Σπονδυλική στήλη-περιγραφή οστών θωρακικού κλωβού και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΩ ΑΚΡΟ. Βάσιου Αικ. Επίκουρη Καθηγήτρια Ανατοµίας. Ιατρικό Τµήµα. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας. Wednesday, January 15, 14

ΚΑΤΩ ΑΚΡΟ. Βάσιου Αικ. Επίκουρη Καθηγήτρια Ανατοµίας. Ιατρικό Τµήµα. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας. Wednesday, January 15, 14 ΚΑΤΩ ΑΚΡΟ Βάσιου Αικ. Επίκουρη Καθηγήτρια Ανατοµίας Ιατρικό Τµήµα Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Λεκάνη - Ισχία Απλή ακτινογραφία Απλή ακτινογραφία Αξονική Τοµογραφία Απλή ακτινογραφία Αξονική Τοµογραφία Μαγνητική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΦΑΑ, Κομοτηνής. Λειτουργική ανατομική των κάτω άκρων - Ισχίο

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΦΑΑ, Κομοτηνής. Λειτουργική ανατομική των κάτω άκρων - Ισχίο ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΦΑΑ, Κομοτηνής Λειτουργική ανατομική των κάτω άκρων - Ισχίο Ανώνυμα οστά (συνένωση των λαγόνιο, ισχιακού και του ηβικού οστού) Ιερό οστό Άνω λαγόνια άκανθα Κάτω λαγόνια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΟΛΙΓΟΚΑΙΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΕΙΟΚΑΙΝΙΚΟΙ ΚΑΤΑΡΡΙΝΟΙ ΔΙΠΟΔΗ ΒΑΔΙΣΗ ΠΡΩΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις εμπιστοσύνης, ισορροπίας και ενδυνάμωσης

Ασκήσεις εμπιστοσύνης, ισορροπίας και ενδυνάμωσης Ασκήσεις εμπιστοσύνης, ισορροπίας και ενδυνάμωσης.. τα δύο σώματα γίνονται ένα σύστημα σωμάτων κι αποκτούν κοινό κέντρο βάρους, με ισοκατανομή δυνάμεων το κεφάλι, η πλάτη, η κοιλιά και οι γλουτοί βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΡΕΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΦΑΓΙΩΝ, ΒΡΩΣΙΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΡΕΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΦΑΓΙΩΝ, ΒΡΩΣΙΜΑ 30.10.2015 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 285/33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΡΕΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΦΑΓΙΩΝ, ΒΡΩΣΙΜΑ Σημείωση 1. Το κεφάλαιο αυτό δεν περιλαμβάνει: α) όσον αφορά τις κλάσεις 0201 μέχρι 0208

Διαβάστε περισσότερα

Εκτιμητική ζώων Οπίσθια άκρα

Εκτιμητική ζώων Οπίσθια άκρα Εκτιμητική ζώων Οπίσθια άκρα Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας Γ.Π.Α. Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκουσες: Κουτσούλη Παναγιώτα, Xαρισμιάδου Μαρία, Αγιουτάντη Αννίτα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Το Μυοσκελετικό Σύστηµα Δρ. Ε. Τζόνσον Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθήνα 2012 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Α. Τα µέρη και

Διαβάστε περισσότερα

of London Πληροφορίες έκθεσης

of London Πληροφορίες έκθεσης Πληροφορίες έκθεσης Οι Δεινόσαυροι έρχονται στην Αθήνα! Πληροφορίες έκθεσης Ο Τυραννόσαυρος Ρεξ (Tyrannosaurus rex) ήταν αρπακτικό ή νεκροφάγο ζώο; Εσείς αποφασίζετε ποια θα είναι η απάντηση σε αυτή την

Διαβάστε περισσότερα

Ακτινογραφική απεικόνιση ωμικής ζώνης. Περικλής Παπαβασιλείου,PhD Τεχνολόγος Ακτινολόγος

Ακτινογραφική απεικόνιση ωμικής ζώνης. Περικλής Παπαβασιλείου,PhD Τεχνολόγος Ακτινολόγος Ακτινογραφική απεικόνιση ωμικής ζώνης Περικλής Παπαβασιλείου,PhD Τεχνολόγος Ακτινολόγος Ανατομία ωμικής ζώνης 1. 1η πλευρά 3. 4η και 7η πλευρά 4. κλείδα 5. ακρωμιοκλειδική άρθρωση 6. ακρώμιο 7. εντομή

Διαβάστε περισσότερα

Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Νηρηίδες, Γ ΚΠΣ 21 ΕΑ.ΙΤΥ / Υπ.Ε.Π.Θ.

Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Νηρηίδες, Γ ΚΠΣ 21 ΕΑ.ΙΤΥ / Υπ.Ε.Π.Θ. Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Νηρηίδες, Γ ΚΠΣ 21 Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Νηρηίδες, Γ ΚΠΣ 22 ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ Παρατηρήστε και συγκρίνετε τις παρακάτω εικόνες. Σε ποια από τις δύο περιπτώσεις τα νερά του ποταμού δεν είναι καθαρά; Γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΑ & ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΟΣΤΑ & ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΣΤΑ & ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Τα οστά είναι μία στερεά μορφή του συνδετικού ιστού. Σχηματίζουν το μεγαλύτερο μέρος του σκελετού και είναι ο κύριος στηρικτικός ιστός του σώματος. ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΟΡΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η εξελικτική πορεία των φυτών

Η εξελικτική πορεία των φυτών ΓΕΩΒΟΤΑΝΙΚΗ Η εξελικτική πορεία των φυτών Καθηγητής Δημήτριος Χριστοδουλάκης Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Φυτών E-mail: dkchrist@upatras.gr Τηλ.: 2610 997277 Για τη μελέτη της εξελικτικής πορείας των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩ ΑΚΡΟ. αντιβράχιο αγκώνας - βραχιόνιο Α. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΝΩ ΑΚΡΟ. αντιβράχιο αγκώνας - βραχιόνιο Α. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΩ ΑΚΡΟ αντιβράχιο αγκώνας - βραχιόνιο Α. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΣ Δ.: Άτλας Ακτινολογικών Προβολών βασικές προβολές ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΣ Δ.: Οδηγός μελέτης για τις βασικές ακτινολογικές προβολές

Διαβάστε περισσότερα

Κάτω Άκρο Οι Χώρες του Μηρού

Κάτω Άκρο Οι Χώρες του Μηρού Κάτω Άκρο Οι Χώρες του Μηρού Ι. Γενικά Α. 3εις σηµαντικές ζώνες των κάτω άκρων 1. Μηριαίο τρίγωνο 2. Ο πόρος των προσαγωγών 3. Ο ιγνυακός βόθρος Β. Μηριαίο οστό 1. Είναι το επιµηκέστερο, το ισχυρότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΑΡΙ. Αρθρική κοτύλη. Εμπρόσθιο χείλος. Μικρή κεφαλή. Κοιλότητα Αυχενικοί σπόνδυλοι. Κορωνοειδής απόφυση. Μετωποβρεγματική ραφή.

ΓΛΩΣΣΑΡΙ. Αρθρική κοτύλη. Εμπρόσθιο χείλος. Μικρή κεφαλή. Κοιλότητα Αυχενικοί σπόνδυλοι. Κορωνοειδής απόφυση. Μετωποβρεγματική ραφή. ΓΛΩΣΣΑΡΙ Αγγλικός όρος Acetabulum Acromial process Anterior crest Arch Body of Sternum Calcaneus Capitate Capitulum Carpals Cavity Cervical Clavicle Coccyx Coracoid process Coronal suture Coronoid process

Διαβάστε περισσότερα

Ποικιλομορφία μετρικών χαρακτήρων του ανθρώπινου σκελετού I. Δρ. Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου

Ποικιλομορφία μετρικών χαρακτήρων του ανθρώπινου σκελετού I. Δρ. Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου Ποικιλομορφία μετρικών χαρακτήρων του ανθρώπινου σκελετού I Δρ. Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου Μετρικοί χαρακτήρες Η μέτρηση στοιχείων του σκελετού (ανθρωπομετρία) επιτρέπει την ποσοτική μελέτη της σκελετικής

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές ασκήσεις. Άσκηση 1

Βασικές ασκήσεις. Άσκηση 1 Το πρόγραμμα ασκήσεων που ακλουθεί έχει δημιουργηθεί για να ανακτηθεί η κινητικότητα στις αρθρώσεις του αυχένα και να βελτιωθεί η ελαστικότητα των μυών οι οποίοι τις κινούν. Σε περίπτωση τραυματισμού στην

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΤΟΦΑΓΑ λαγός. ΠΑΜΦΑΓΑ γουρούνι. ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ τσακάλι. ΦΥΤΟΦΑΓΑ αγελάδα. ΠΑΜΦΑΓΑ αλεπού. ΦΥΤΟΦΑΓΑ πρόβατο. ΠΑΜΦΑΓΑ αρκούδα

ΦΥΤΟΦΑΓΑ λαγός. ΠΑΜΦΑΓΑ γουρούνι. ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ τσακάλι. ΦΥΤΟΦΑΓΑ αγελάδα. ΠΑΜΦΑΓΑ αλεπού. ΦΥΤΟΦΑΓΑ πρόβατο. ΠΑΜΦΑΓΑ αρκούδα Τα θηλαστικά είναι η πιο εξελιγμένη κατηγορία σπονδυλωτών ζώων. Ζουν σε κάθε φυσικό περιβάλλον, στις ζούγκλες, στις ερήμους, στα ποτάμια, στους ωκεανούς. Έχουν όλα μία βασική ομοιότητα. Θηλάζουν τα μικρά

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων

Μέτρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων Μέτρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων Εύρος κίνησης Το ποσό της κίνησης που παρουσιάζεται σε μια άρθρωση κατά την παθητική (παθητικό εύρος) ή ενεργητική (ενεργητικό εύρος) κίνηση. Εκτίμηση: με χρήση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΤΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι περισσότεροι βιολόγοι κατατάσσουν τους ζωντανούς οργανισµούς σε πέντε βασίλεια: Μονήρη (βακτήρια, κυανοβακτήρια), Πρώτιστα (µικροφύκη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Λήψη προσφορών για δαπάνη ποσού 5.310,67 (πέντε χιλιάδες τριακόσια δέκα ευρώ και εξήντα επτά λεπτά) για την προµήθεια εργαστηριακού εξοπλισµού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΖΩΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΖΩΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΖΩΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΟΥ Επιμέλεια Πουλακάκης Νίκος Ηράκλειο 2009 ΠΗΓΕΣ 1. Ηickman, C.P., L.S. Roberts, A. Larson, H. 2001.Ολοκληρωμένες

Διαβάστε περισσότερα

5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς

5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς 5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς Ποια όργανα µας βοηθούν στην κίνηση; Θα µπορούσαµε να κινηθούµε αν δεν είχαµε µυς και οστά; Για την πραγµατοποίηση των κινήσεων ο άνθρωπος, όπως και άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο

Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο Σχολές Συστηματικής Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο Φυλογενετικό δέντρο Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο 14 12 11 7 Φαινόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 6 o ΜΕΡΟΣ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Α

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 6 o ΜΕΡΟΣ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Α ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 6 o ΜΕΡΟΣ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Α Γενικά χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Τα Αρθρόποδα αποτελούν τους πολυπληθέστερους οργανισμούς πάνω στη Γη (περίπου το 55-60% όλων των ειδών φυτών και ζώων) Είναι γνωστά περίπου 1.000.000 είδη Το σώμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΟΙ ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟΙ Δρ Σωκράτης Ρουσιάκης Επίκουρος Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ. διάφορες μέθοδοι (0-180 / / 360 / ΟΜΕΣ)

ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ. διάφορες μέθοδοι (0-180 / / 360 / ΟΜΕΣ) ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ διάφορες μέθοδοι (0-180 / 180-0 / 360 / ΟΜΕΣ) μέσα μέτρησης (γωνιόμετρα, ηλεκτρογωνιόμετρα, μεζούρα, βιντεοκάμερες, τρισδιάστατα συστήματα ανάλυσης κίνησης, γωνιόμετρο με υπερήχους ή ποτενσιόμετρα,

Διαβάστε περισσότερα

Οι φίλοι μας, τα ζώα Σχ. έτος

Οι φίλοι μας, τα ζώα Σχ. έτος Ο ΣΚΥΛΟΣ Το τρίχωμά του έχει χρώμα μαύρο. Έχει τέσσερα πόδια, μεγάλα μάτια, μακριά αυτιά και μαύρη μύτη. Η ουρά του είναι κοντή. Είναι θηλαστικό ζώο. Γεννάει κουταβάκια. Τα κουταβάκια είναι παιχνιδιάρικα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Κινησιολογία Ενότητα 12: Κινησιολογική ανάλυση απλών κινήσεων Αθανάσιος Τσιόκανος Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Διαβάστε τις οδηγίες προσεκτικά και κρατήστε τις πληροφορίες και το κουτί για μελλοντική αναφορά.

Διαβάστε τις οδηγίες προσεκτικά και κρατήστε τις πληροφορίες και το κουτί για μελλοντική αναφορά. Διαβάστε τις οδηγίες προσεκτικά και κρατήστε τις πληροφορίες και το κουτί για μελλοντική αναφορά. Κατασκευαστής: Clementoni S.p.A. Zona Industriale Fontenoce s.n.c. 62019 Recanati (MC) Italy Tel. +39-071-75811

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΕΛΙΚΗ ΖΩΝΗ. Γαλανοπούλου Α Λαβδάς Ε

ΠΥΕΛΙΚΗ ΖΩΝΗ. Γαλανοπούλου Α Λαβδάς Ε ΠΥΕΛΙΚΗ ΖΩΝΗ Γαλανοπούλου Α Λαβδάς Ε ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΥΕΛΙΚΗ ΖΩΝΗ ΤΜΗΜΑΤΑ 1. ΑΝΩΝΥΜΑ ΟΣΤΑ 2. ΙΕΡΟ 3. ΚΟΚΚΥΓΑΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ 4. ΗΒΙΚΗ ΣΥΜΦΥΣΗ 5. ΙΕΡΟΛΑΓΟΝΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ανώνυμο οστό 5 5 1. Λαγόνιο οστό 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ 1. Γυπαετός Gypaetus barbatus Περιγραφή μακριές οξύληκτες μαυροκαφετί φτερούγες, μακριά σφηνοειδής γκριζόμαυρη ουρά, πάνω μέρος σκούρο γκριζόμαυρο, κάτω μέρος κιτρινο-πορτοκαλί,

Διαβάστε περισσότερα

Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο

Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο Ιωάννης Ηλιόπουλος Παγκόσμια Γεωδυναμική 1 Η θέση της Ελλάδας στο Παγκόσμιο γεωτεκτονικό σύστημα 2 Γεωλογική τοποθέτηση η της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό χώρο Πανάρχαια Ευρώπη:

Διαβάστε περισσότερα