ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ''ΕΞΥΠΝΕΣ'' ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ: ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ

Transcript

1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Νο. 11 / Προωθώντας την ελκυστικότητα, την ανταγωνιστικότητα και τη διεθνοποίηση των συνεργατικών σχηµατισµών αγροδιατροφικών προϊόντων στην περιοχή της Μεσογείου ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ''ΕΞΥΠΝΕΣ'' ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ: ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ Εισαγωγή Οι συσκευασίες των τροφίμων κάνουν την ζωή μας ευκολότερη. Είναι χρήσιμες διότι προστατεύουν και διασφαλίζουν το προϊόν από εξωτερικούς παράγοντες αλλά χρησιμοποιούνται και για λόγος ευκολίας, καθώς και επειδή αναγράφονται πάνω στη συσκευασία πληροφορίες για το προϊόν. Η πιο βασική λειτουργία της συσκευασίας είναι ότι συγκρατεί σε περιορισμένο χώρο το προϊόν. Ακόμα και τα φρέσκα προϊόντα, τα οποία βρίσκονται χωρίς συσκευασία, πρέπει να μεταφέρονται μέσα σε κάποιου είδους συσκευασίας. Η συσκευασία παρέχει προστασία στα τρόφιμα όπως για παράδειγμα από νοθεία μέσου του νερού, των αέριων, τους μικροοργανισμούς, τη σκόνη και από τρυπήματα. Επίσης παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το προϊόν όπως, πώς να το προετοιμάσει, καθώς και πληροφορίες για το θρεπτικό περιεχόμενό του. Επίσης, επιτρέπει στους καταναλωτές να απολαύσουν το φαγητό με τον τρόπο που το θέλουν. Τα ενσωματωμένα σχέδια πάνω στις συσκευασίες των τροφίμων μπορεί να εκφράζουν το τρόπος ζωής ενός ατόμου που χρησιμοποιεί το προϊόν. Παρόλο που τα παραδοσιακά περιτυλίγματα των συσκευασιών καλύπτουν τις βασικές ανάγκες των τροφίμων, αναμένονται νέοι και σύγχρονοι τρόποι και διαδικασίες συσκευασίας. Η κοινωνία γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και απαιτητική με αποτέλεσμα οι καινοτόμοι τρόποι συσκευασίας να βοηθούν τις απαιτήσεις των καταναλωτών από αυτό που προσφέρεται σήμερα στην αγορά. Δραστικές, έξυπνες και καινοτόμες ιδέες συσκευασίες είναι το αποτέλεσμα της απαιτητικής αγοράς. Ορισμός της Δραστικής και Έξυπνης Συσκευασίας. Για την καλύτερη κατανόηση των όρων «δραστικών» και «έξυπνων» συσκευασιών, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ξεχωριστά η σημασία τους. Ο όρος '' Δραστική '' συσκευασία ορίζεται με ακρίβεια ως «η συσκευασία όπου δευτερεύοντα συστατικά περιλαμβάνονται σκοπίμως στο υλικό της συσκευασίας ή σε κάποιες πλευρές τις συσκευασίας ώστε να ενισχύει την απόδοση στο σύστημα της συσκευασίας»(robertson, 2006). Η φράση αυτή, δίνει έμφαση στη σημασία των ενσωματωμένων υλικών με πρόθεση να ενισχύσει το προϊόν διατροφής. Δραστική συσκευασία είναι μια επέκταση της λειτουργίας για την προστασία της συσκευασίας και χρησιμοποιείται κυρίως για την προστασία από το εισερχόμενο οξυγόνο και την υγρασία. Ο όρος'' Έξυπνη'' συσκευασία ορίζεται ως «συσκευασία που περιέχει ένα εξωτερικό ή

2 2 εσωτερικό δείκτη που παρέχει πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της συσκευασίας και/ή την ποιότητα των τροφίμων» (Robertson, 2006).Η Έξυπνη συσκευασία είναι μια επέκταση της λειτουργίας επικοινωνίας των παραδοσιακών συσκευασιών που παρέχει πληροφορίες για τον καταναλωτή που βασίζεται στην ικανότητα να παρουσιάζει ή να καταγράφει εξωτερικές ή εσωτερικές αλλαγές στο περιβάλλοντα χώρο του προϊόντος. Δραστική συσκευασία: Η συσκευασία που γίνεται ενεργή. Τα ενεργά συστήματα συσκευασίας αναπτύχθηκαν με στόχο την παράταση του χρόνου διατήρησης των τροφίμων και αυξάνοντας τη χρονική περίοδο με ταυτόχρονη διατήρηση της ποιότητας του προϊόντος. Οι Δραστικές τεχνολογίες συσκευασίας περιλαμβάνουν κάποια φυσική, χημική ή βιολογική δράση η οποία αλλάζει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του πακέτου, των προϊόντων, και / ή άνω χώρου της συσκευασίας, προκειμένου να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα (Yam et al., 2005). Τα πιο συνηθισμένα δραστικά συστήματα, κατακρατούν το οξυγόνο στη συσκευασία ή στο προϊόν και μπορεί να ενεργοποιηθεί από μια εξωτερική πηγή, όπως π.χ. υπεριώδες ακτινοβολία(gander, 2007). Η Δραστική συσκευασία βρίσκεται συνήθως σε δύο τύπους συστημάτων: σε μικρά σακουλάκια αλλά και στην εσωτερική επένδυση, τα οποία τοποθετούνται στο εσωτερικό των συσκευασιών, ώστε να ενεργοποιούν τα συστατικά που είναι ενσωματωμένα, κατευθείαν στο προϊόν της συσκευασίας. δεν περνούν από τον έλεγχο ανιχνευτή μετάλλων και για αυτό το λόγο το ασκορβικό οξύ έχει πλεονεκτήματα. Οι απορροφητές οξυγόνου που βρίσκονται μέσα στα σακουλάκια τοποθετούνται κυρίως σε συσκευασίες κρέατος, πουλερικών, καφέ, πίτσες, ψημένα αγαθά, και αποξηραμένα τρόφιμα. Σακουλάκια που απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα μαζί με το οξυγόνο είναι επίσης διαθέσιμα, και τα περισσότερα βρίσκονται συνήθως στα ψητά ή σε καφέ σε μορφή σκόνης. Η εσωτερική επένδυση χρησιμοποιείται σε συσκευασίες που περιέχουν κρέατα που είναι πιθανό να διαρρεύσουν μετά από διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. Αυτή η επένδυση εμποδίζει τη ανάπτυξη των βακτηρίων μέσω απορρόφησης νερού μέσω υπερ-απορροφητικών πολυμερών κόκκων που τοποθετούνται μεταξύ δύο στρώσεων από πολυμερικούς μικροπόρους. Μολονότι, η επένδυση αυτή λειτουργεί καλά σε πολλές εφαρμογές, δεν είναι η κατάλληλη σε κάθε περίπτωση. Η επένδυση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε υγρά τρόφιμα. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα πακέτο κατασκευασμένο από εύκαμπτο φιλμ, όπου το φιλμ θα προσκολλάται στην επένδυση και θα αποτρέπει την εκτέλεση της λειτουργίας του. Η επένδυση έχει τον κίνδυνο της τυχαίας κατάποσης από τους καταναλωτές και αυτό μπορεί να ευθύνεται για την περιορισμένη εμπορική επιτυχία τους στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη (Yam et al., 2005). Δραστικές Συσκευασίες: Η Εσωτερική Επένδυση της συσκευασίας Προκειμένου να απορροφώνται ή να εκπέμπονται αέρια μέσα σε μια συσκευασία, χρησιμοποιείται πολύ συχνά, εσωτερική επένδυση και μικρά σακουλάκια. Τα μικρά σακουλάκια αναπτύχθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 στην Ιαπωνία. Για τον έλεγχο του οξυγόνου, χρησιμοποιούνται αυτά τα σακουλάκια που ουσιαστικά εφαρμόζουν μια διαδικασία παρόμοια με αυτή της σκουριάς, ή εφαρμόζουν την οξείδωση των ενώσεων του σιδήρου υπό την παρουσία οξυγόνου και νερού ώστε να κατακρατούν το οξυγόνο. Ο Καθαρισμός οξυγόνου μπορεί επίσης να γίνει με βάση την τεχνολογία ενζύμων. Οι απορροφητές οξυγόνου συνήθως κατασκευάζονται από κονιοποιημένου σίδηρο ή ασκορβικό οξύ. Οι συλλέκτες οξυγόνου με βάση το σίδηρο συνήθως Δραστικές Συσκευασίες : Υλικά που περιέχουν ενεργά συστατικά Πρόσφατα, οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί στους συλλέκτες που είναι ενσωματωμένοι στο εσωτερικό του υλικού της συσκευασίας. Οι συλλέκτες αυτοί έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν σε πλαστικά αλλά και σε τερεφθαλικού πολυαιθυλενίου (PETE) μπουκάλια καθώς και σε πώματα. Η προσθήκη τους σε πλαστικό αντί σε εσωτερική επένδυση μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα. Για παράδειγμα, η

3 3 εσωτερική επένδυση των ανιχνευτών σε σφικτά διαμορφωμένα πακέτα, όπως σε συσκευασία τυριού, μπορεί να εμποδίσει την λειτουργία του και να μην απορροφά το οξυγόνο. Ενώ, η ενσωμάτωση τους σε πλαστικό είναι πιο αποδοτική στην απορρόφηση του οξυγόνου. Ο τρόπος ενσωμάτωσης των απορροφητών σε πλαστικά υλικά, χρησιμεύει ως βάση πολυμερικών απορροφητών που ενυπάρχουν σε διάφορες δομές της συσκευασίας. Ο συλλέκτης οξυγόνου στη συσκευασία ενεργοποιείται μέσω της υπεριώδη ακτινοβολίας, έτσι ώστε η ικανότητα δέσμευσής τους να μένει ενεργεί μέχρι την ημερομηνία λήξης του προϊόντος (Anonymous, 2007). Βέβαια, μερικά συστήματα ανάπτυξης χρησιμοποιούν ως χημικό συστατικό, τη βάση σιδήρου στο υλικό της συσκευασίας τους. Επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί και απορροφητές γεύσης σε δραστικές συσκευασίες (Robertson 2006). Είναι γνωστοί για δεκαετίες ως υλικά που μπορούν να συλλέγουν γεύσεις από προϊόντα όπως χυμοί φρούτων. Οι απορροφητές αυτοί, τώρα χρησιμοποιούνται με θετικό τρόπο ώστε να συλλέγουν ανεπιθύμητες οσμές και γεύσεις. Δραστικές συσκευασίες: Αντιμικροβιακά συστήματα για συσκευασίες προϊόντων. Μια ενδιαφέρουσα καινοτομία στην δραστική συσκευασία, είναι η δυνατότητα απομάκρυνσης μικροβίων από το προϊόν της συσκευασίας μέσω αντιμικροβιακών ουσιών. Οι ουσίες αυτές ενσωματώνονται στα υλικά της συσκευασίας αλλά θα μπορούσαν να υπάρχουν και σε εξωτερικά ράφια ώστε να εμποδίζουν την ανάπτυξη των βακτηρίων. Σε ένα σύστημα, γνωστό ως BioSwitch (de Jong et al., 2005), αντιμικροβιακή ουσία απελευθερώνεται όταν αναπτυχθούν βακτήρια. Η βασική ιδέα είναι ότι η αντιμικροβιακή ουσία ενεργεί όταν υπάρχει αλλαγή στις συνθήκες του περιβάλλοντα χώρου όπως αλλαγή του ph, θερμοκρασίας ή έκθεση του προϊόντος σε υπεριώδη ακτινοβολία. Οι εξωτερικές συνθήκες είναι που ενεργοποιούν και απελευθερώνουν τις ουσίες αυτές μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Το σύστημα αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τη σταθερότητα των προϊόντων έτσι ώστε να μειωθούν οι ποσότητες χημικών ουσιών που απαιτούνται στα τρόφιμα. Ένα κοινό παράδειγμα της απελευθέρωσης αντιμικροβιακών ουσιών στις συσκευασίες των προϊόντων είναι η συμμετοχή πολυσακχαριτών που ενσωματώνουν αντιμικροβιακές ενώσεις διότι συμμετέχουν στην ανάπτυξη των βακτηρίων, με αποτέλεσμα να απελευθερώνουν αντιμικροβιακές ουσίες, όταν προκληθεί μόλυνση ώστε να αναστέλλουν την μικροβιακή ανάπτυξη. Έξυπνα συστήματα συσκευασίας Τα έξυπνα συστήματα συσκευασίας υπάρχουν ώστε να ελέγχουν συγκεκριμένους τομείς στα προϊόντα τροφίμων ώστε να πληροφορούν τους καταναλωτές. Ο σκοπός των έξυπνων συστημάτων είναι να βελτιώσει την ποιότητα ή την αξία του προϊόντος, να παρέχουν μεγαλύτερη άνεση ακόμα και αντίσταση από επιτήδειους κλέφτες (Robertson, 2006). Επίσης, μπορούν να αναγράφουν της συνθήκες και την ποιότητα του προϊόντος στο εξωτερικό τμήμα της συσκευασίας. Προκειμένου να αναλυθεί η ποιότητα του προϊόντος εντός της συσκευασίας, πρέπει να υπάρχει άμεση επαφή μεταξύ του προϊόντας και του δείκτη ποιότητας. Συνεπώς, ένα ευφυές σύστημα πρέπει να βοηθήσει τον καταναλωτή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την παράταση της ζωής των τροφίμων, την ενίσχυση της ασφάλειας, τη βελτίωση της ποιότητας, την παροχή πληροφοριών, και να προειδοποιούν για πιθανά προβλήματα. Οι έξυπνες συσκευασίες μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο παρακολούθησης πιθανής κακοδιαχείρισης τροφίμων κατά τη διάρκεια εφοδιασμού και μεταφοράς. Αυτήν την περίοδο αναπτύσσονται ετικέτες και σφραγίδες οι οποίες είναι διαφανείς όσο η συσκευασία είναι ανοικτή. Μόλις το προϊόν της συσκευασίας αλλοιωθεί η ετικέτα ή σφραγίδα κοκκινίζει και πολλές φορές αναγράφει ''άνοιξε'' ή ''stop''. Ίσως η έξυπνη συσκευασία θα είναι σε θέση να ενημερώνει τον καταναλωτή, ότι το εσωτερικό της συσκευασία έχει αλλοιωθεί, και να εξασφαλίζει την ασφάλεια της ζωής του. Έξυπνη Συσκευασία: Δείκτες Θερμοκρασίας και Χρόνου(ΔΘΧ) Ο έξυπνος σχεδιασμός της συσκευασίας που ανοίγει τον δρόμο στην τεχνολογία της συσκευασίας, είναι ο Δείκτης Θερμοκρασίας και Χρόνου(ΔΘΧ). Το ΔΘΧ είναι πολύ χρήσιμο διότι ενημερώνει τον καταναλωτή αν τα τρόφιμα έχουν αλλοιωθεί λόγο θερμοκρασίας. Αν τα τρόφιμα εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες, η ποιότητα τους χαλάει πολύ πιο γρήγορα. Ο δείκτης αυτός μπορεί να τοποθετηθεί σε

4 4 κοντέινερ μεταφοράς τροφίμων ή σε συσκευασίες σαν μία μικρή κολλητική ετικέτα και να αλλάζει χρώμα όταν αλλάζουν οι συνθήκες συντήρησης των προϊόντων. Επίσης, είναι πολύ χρήσιμο για καταψυγμένα τρόφιμα όπου οι διαδικασίες μεταφοράς και αποθήκευσης είναι πολύ σημαντικές για την ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων. Επιπλέον, το ΔΘΧ χρησιμοποιείται σαν δείκτης για το πόσο φρέσκα είναι τα προϊόντα και σαν εκτιμητής του χρόνου ζωής. Αυτή η τεχνολογία γνωστή και ως Time strip ήδη χρησιμοποιείται από την Nestle για τα προϊόντα της στο Ηνωμένο Βασίλειο (Anonymous, 2007). Το Time strip χρησιμοποιεί μια σταθερή διάχυση του υγρού διαμέσου μιας μεμβράνης για τη μέτρηση του χρόνου που έχει παρέλθει σε μια συγκεκριμένη θερμοκρασία. Η ταινία αυτή μπορεί να παρέχει πληροφορίες για το πόσο καιρό ένα προϊόν έχει ανοιχτεί ή είναι σε χρήση. Επίσης, είναι πολύ χρήσιμη για προϊόντα όπως σάλτσες που πρέπει να είναι στο ψυγείο και πρέπει να χρησιμοποιηθούν μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Έξυπνες συσκευασίες: Δείκτες αερίου Τα τρόφιμα είναι ένα πολύπλοκο προϊόν διότι χρειάζεται να αναπνέει και αυτές οι συνθήκες μπορούν να αλλάξουν όταν είναι μέσα σε μία συσκευασία. Η σύνθεση του αερίου μέσα σε ένα πακέτο μπορεί εύκολα να αλλάξει λόγω της αλληλεπίδρασης των τροφίμων με το περιβάλλον. Οι ανιχνευτές αερίων είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση της σύνθεσης του αέρα μέσα στη συσκευασία ώστε να αλλάζει χρώμα μέσω χημικών ή ενζυματικών αντιδράσεων (de Jong et al., 2005). Οι δείκτες θα πρέπει να είναι σε άμεση επαφή με το αέριο περιβάλλον που περιβάλλει τα τρόφιμα μέσα στο πακέτο. Οι ανιχνευτές, ενημερώνουν αν υπάρχει διαρροή αέρα από τη συσκευασία ή μπορεί να εξακριβώσει την απόδοση του συλλέκτη οξυγόνου. Επίσης, πληροφορούν για την παρουσία ή απουσία οξυγόνου και/ή διοξειδίου του άνθρακα. Το οξυγόνο του αέρα μπορεί να προκαλέσει οξειδωτική τάγγιση, ανεπιθύμητες αλλαγές χρώματος σε τρόφιμα, και να επιτρέψει αερόβια μικρόβια να αναπτύσσονται σε τρόφιμα. Οι δείκτες οξυγόνου τυπικά οδηγούν σε μια αλλαγή χρώματος όταν υπάρχει οξυγόνο ή η παρουσία του μπορεί να υποδεικνύει ότι η συσκευασία έχει μια διαρροή ή έχει αλλοιωθεί. Οι δείκτες οξυγόνου μπορεί επίσης να δείξουν κακή σφράγιση ενός πακέτου. Οι δείκτες αερίου βελτιώνονται ώστε να ανιχνεύουν υδρατμούς, αιθανόλη, και υδρόθειο. Έξυπνες συσκευασίες: Θερμοχρωμικά μελάνια Τα μελάνια είναι ευαίσθητα στη θερμοκρασία και μπορούν να αλλάζουν χρώμα ανάλογα με τη θερμοκρασία. Μπορούν να εκτυπωθούν πάνω σε συσκευασίες ή ετικέτες ώστε να ενημερώνει τον καταναλωτή με βάση το χρώμα του μελανιού. Έτσι πληροφορούν τον καταναλωτή αν ένα προϊόν είναι αρκετά ζεστό ή πολύ κρύο. Επίσης τα θερμοχρωμικά μελάνια είναι πολύ διαδεδομένα στα οινοπνευματώδη ποτά (Robertson, 2006). Τα μελάνια που χρησιμοποιούνται μπορούν να επηρεαστούν αρνητικά από την υπεριώδη ακτινοβολία και σε θερμοκρασίες άνω των 121 C, για αυτό το λόγο οι καταναλωτές δεν πρέπει να βασίζονται πολύ στα μηνύματα από μελάνι πάνω στη συσκευασία όταν έρχεται η στιγμή να καταναλώσουν το προϊόν. Δραστικές και Έξυπνες συσκευασίες του Μέλλοντος Όσο ελπιδοφόρες και αν είναι οι δραστικές και έξυπνες συσκευασίες, όλα τα υλικά της συσκευασίας πρέπει να ελέγχονται για τη χρήση τους, καθώς και η νομοθεσία που ισχύει είναι η ίδια με αυτή για τις παραδοσιακές συσκευασίες. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι για να καθοριστεί εάν οι δραστικές και έξυπνες συσκευασίες είναι κατάλληλες όταν έρθουν σε άμεση επαφή με τα τρόφιμα (Robertson, 2006). Ένα πολύ σημαντικό θέμα είναι ότι στα περισσότερα έξυπνα συστήματα συσκευασίας, τα τρόφιμα πρέπει να είναι σε άμεση επαφή με έναν αισθητήρα, με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανότητα ουσίες από τον αισθητήρα να μεταναστεύουν στα τρόφιμα. Το αν αυτές οι μετακινήσεις των ουσιών γίνονται εκούσια

5 5 ή ακούσια πρέπει να προσδιοριστεί καθώς και αν υπάρχουν επιδράσεις στην υγεία. Επιπλέον, το κόστος των δραστικών και έξυπνων συσκευασιών περιορίζει την εμπορική χρήση του. Αυτές οι συσκευασίες εμπεριέχουν έξτρα κόστος για αυτό η καινοτομία τους πρέπει να είναι ωφέλιμη ώστε να αντισταθμιστεί το επιπλέον κόστος αυτής της τεχνολογίας. Επίσης, τα συστήματα θα πρέπει να είναι αξιόπιστα και αποτελεσματικά. Αυτό απαιτεί, ότι τα συστήματα πρέπει να είναι επικυρωμένα και ελεγμένα για να παρέχουν την έγκυρη πληροφορία για το προϊόν ώστε ο καταναλωτής να εμπιστεύεται περισσότερο τη νέα αυτή τεχνολογία από αυτή που υπάρχει ήδη. Είναι επίσης σημαντικό ο παραγωγός τροφίμων, ο λιανοπωλητή καθώς και οι καταναλωτές να είναι συντονισμένοι με τα δραστικά και έξυπνα σύστημα σε μεγάλη κλίμακα. Επιπροσθέτως, πρέπει να υπάρχουν οι σωστές νοοτροπίες που να είναι δεκτικές σε νέες τεχνολογίες από όλους όσους συμμετέχουν σε κάθε στάδιο της αλυσίδας τροφίμων, ώστε το νέο σύστημα να είναι ασφαλές και να ισχύει το ίδιο και για τον τελικό χρήστη. Παρόλα τα εμπόδια που υπάρχουν, πολλές βελτιώσεις εξακολουθούν να είναι σε εξέλιξη. Υπάρχει θετική στάση απέναντι στις δραστικές και έξυπνες συσκευασίες και στην επερχόμενη καινοτομία που κρύβεται πίσω από αυτήν. διαβιβάζεται αυτή η πληροφορία σε μορφή σήματος που μπορεί να υπολογιστεί ποσοτικά. Μια ευαίσθητη συσκευή προσδίδει αντισώματα σε μια πλαστική επιφάνεια για την ανίχνευση παθογόνων μικροοργανισμών ή τοξίνων. Εάν τα αντισώματα έρθουν σε επαφή με το παθογόνο στόχο, στο υλικό της συσκευασίας θα εμφανιστεί μια οπτική ένδειξη ώστε να προειδοποιήσει τον καταναλωτή. Αυτό το '' έξυπνο '' σύστημα όμως είναι χρήσιμο αν τα τρόφιμα είναι μολυσμένα με πολύ υψηλές συγκεντρώσεις μικροβίων ή τοξίνων. Στην πραγματικότητα, ο καταναλωτής μπορεί να αρρωστήσει από μικρή ποσότητα παθογόνων μικροοργανισμών και τοξίνων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, η συσκευή να παρέχει λανθασμένη πληροφορία ως δείκτης ασφαλείας. Επίσης, το σύστημα μπορεί να λειτουργεί για την ανίχνευση μόνο των επιφανειακών τοξίνων ή μικροβίων και όχι για όλο τον όγκο του προϊόντος, με συνέπεια την μη ακριβή ενημέρωση των καταναλωτών. Το σύστημα αυτό, χρήζει επιπλέον βελτίωση και ανάπτυξη ώστε να είναι εμπορικά διαθέσιμο. Δείκτης σωστού ψησίματος στο φούρνο μικροκυμάτων. Βιοαισθητήρες για την αναγνώριση παθογόνων μικροοργανισμών ή τοξίνων Οι τροφιμογενοί παθογονικοί μικροοργανισμοί αποτελούν μεγάλη ανησυχία στη βιομηχανία τροφίμων και πολλοί καταναλωτές είναι γνώστες αυτού του προβλήματος. Η γρήγορη και ακριβή ανίχνευση ακόμα και μικρής ποσότητας παθογονικών μικροοργανισμών ή τοξίνων σε τρόφιμα πρέπει να είναι ουσιαστική ώστε να διασφαλίσουν την ασφάλεια του καταναλωτή. Ο Βιοαισθητήρας είναι μια εξειδικευμένη συσκευή που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση μιας ουσίας, σε αυτή την περίπτωση παθογόνου μικροοργανισμού, και στη συνέχεια Οι κατασκευαστές φούρνων μικροκυμάτων περιμένουν με εναγωνίως τους δείκτες σωστού μαγειρέματος. Αυτοί οι δείκτες θα είναι ικανοί να προσδιορίσουν πότε το φαγητό είναι έτοιμο σε ένα φούρνο μικροκυμάτων και να ειδοποιούν τον καταναλωτή πότε είναι ασφαλές για να καταναλωθεί. Η μεγαλύτερη πρόκληση στον τομέα αυτό αυτή τη στιγμή, είναι η ικανότητα να θερμαίνονται ομοιόμορφο τα τρόφιμα μέσα στο φούρνο μικροκυμάτων ώστε να υπάρχει ένα καθορισμένο στάδιο όπου το φαγητό θα είναι ασφαλές για τον καταναλωτή. Προς το παρόν τα τρόφιμα θερμαίνονται ανομοιόμορφα με ζεστά και κρύα σημεία σε όλο τον όγκο του φαγητού. Αυτά τα ζεστά σημεία ενεργοποιούν τον δείκτη ψησίματος ενώ και τα πιο κρύα σημεία δεν θα έχουν φτάσει στην αποδεκτή θερμοκρασία ψησίματος. Ένα

6 6 ιδανικός δείκτης ψησίματος στους φούρνος μικροκυμάτων θα βρίσκεται στην μπροστινή όψη ή στο θόλο του δοχείου μικροκυμάτων, έτσι ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να δει εύκολα την οπτική ένδειξη του σωστού ψησίματος (Robertson, 2006). Αυτό είναι χρήσιμο διότι καθώς το φαγητό ζεσταίνεται στο φούρνο μικροκυμάτων, η θερμοκρασία του περιβάλλοντα χώρου θα εμφανίζεται στο δείκτη της μπροστινή όψης του φούρνου. Επίσης, η σχέση μεταξύ της θερμοκρασίας που έχει το φαγητό και της θερμοκρασίας που δείχνει ο δείκτης θα είναι η βάση για το σύστημα του σωστού ψησίματος. Είναι σημαντικό ο δείκτης να δίνει τη τιμή της υπάρχουσας θερμοκρασίας χωρίς να επηρεάζεται από άλλους παράγοντες. Ο δείκτης πρέπει να είναι ορατός από τον καταναλωτή, χωρίς να χρειάζεται να ανοίξει τον φούρνο μικροκυμάτων. Προς το παρόν ο δείκτης σωστού ψησίματος δεν είναι εμπορικά διαθέσιμος αλλά αναμένεται με μεγάλη ανυπομονησία. Αναγνώριση Ραδιοσυχνοτήτων Οι μελλοντικές συσκευασίες τροφίμων θα εμπεριέχουν σίγουρα αναγνώριση ραδιοσυχνοτήτων (Gander, 2007). Οι ετικέτες αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων είναι μια προηγμένη μορφή του φορέα πληροφοριών και δεδομένων που μπορούν να εντοπίζουν και να παρακολουθούν ένα προϊόν. Προς το παρόν χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση ακριβών αντικειμένων και ζώων(anonymous, 2007). Σε ένα τυπικό σύστημα, ένας αναγνώστης εκπέμπει ένα ραδιοκύμα για να συλλάβει τα δεδομένα από μια ετικέτα αναγνώρισης ραδιοκυμάτων. Τα δεδομένα στη συνέχεια μεταβιβάζονται σε έναν υπολογιστή για ανάλυση. Οι ετικέτες αυτές περιέχουν ένα μικροτσίπ που συνδέεται με μία μικροσκοπική κεραία. Αυτό επιτρέπει την κεραία να μπορεί να ανιχνεύσει σήμα στα 100 πόδια, για μια ακριβή ετικέτα και στα 15 πόδια για μια πιο φτηνή(yam et al., 2005). Η ετικέτα αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων θα μπορούσε να έχει πιο πολλά πλεονεκτήματα από ένα συμβατικό barcode. Σε αντίθεση με το barcode, η ετικέτα αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων δεν χρειάζεται να είναι σε άμεση επαφή με το scanner. Αυτό θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στον τρόπο ελέγχου π.χ σε ένα μανάβικο. Πολλές ετικέτες αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων μπορούν να διαβαστούν ταυτόχρονα και γρήγορα καθώς επίσης θα μπορούσαν να αποθηκεύσουν πληροφορίες, όπως θερμοκρασία, σχετική υγρασία, διατροφικές πληροφορίες και οδηγίες μαγειρέματος. Θα μπορούσαν να ενσωματωθούν με ένα δείκτη θερμοκρασίας χρόνου ή με έναν βιοαισθητήρα που θα μπορεί να αποθηκεύει πληροφορίες θερμοκρασίας ή μικροβιολογικών δεδομένων Yam et al., 2005). Η τεχνολογία της ετικέτας αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Απλές εφαρμογές όπως η ανίχνευση και η ταυτοποίηση, είναι το επίκεντρο των περισσότερων θεμάτων της επιστήμης των τροφίμων, και πρέπει να τελειοποιηθούν προτού έρθουν στο φως πιο σύνθετες εφαρμογές. Η κουζίνα του μέλλοντος Η χρήση των επεξεργαστών δεδομένων όπως scanners, αναγνώριση φωνής, και το σύστημα προκαταβολών στο διαδίκτυο είναι στο τομέα της καινοτομίας και της επιστήμης που ανήκει και η επιστήμη τροφίμων και συσκευασίας. Μια ιδέα που έχει προταθεί είναι η ενσωμάτωση φούρνων μικροκυμάτων με μικροεπεξεργαστές, ένα scanner για barcode, μια προαιρετική συσκευή αναγνώρισης φωνής που να είναι συνδεδεμένη με μια οθόνη αφής καθώς και να συνδέεται και στο διαδίκτυο (Yam, 2000).Ο μικροεπεξεργαστής θα εμπεριέχει πληροφορίες αλγορίθμων και των χαρακτηριστικών του φούρνου. Τα προϊόντα που θα έχουν barcode πάνω στη συσκευασία θα παρέχουν τις κατάλληλες πληροφορίες στο μικροεπεξεργαστή του φούρνου που το θα το σαρώνει. Έτσι ο μικροεπεξεργαστής θα έχει την πληροφορία ώστε να ελέγξει το μάγνητρο, τα στοιχεία θέρμανσης και την πλάκα περιστροφής του φούρνου ώστε να εξασφαλίσει ένα τέλειο μαγείρεμα με σχεδόν μηδενική συμμετοχή του καταναλωτή. Εάν το σύστημα λειτουργεί κανονικά, ο καταναλωτής θα πρέπει να μείνει με ένα προϊόν υψηλής ποιότητας, χωρίς να υπάρξει κανένα πρόβλημα στο μαγείρεμα. Το πρόβλημα με αυτό το σύστημα θα μπορούσε να είναι ότι διαφορετικά τρόφιμα χρήζουν διαφορετικές συνθήκες θερμοκρασίας στο φούρνο, διαφορετικά τρόφιμα έχουν διαφορετικές διηλεκτρικές και θερμικές ιδιότητες, διαφορετικό μέγεθος τροφίμων που εξαρτάται από το σχήμα και μέγεθος, με αποτέλεσμα το μαγείρεμα από το ένα προϊόν στο άλλο να μην είναι το ίδιο. Παρόλο που αυτό το σύστημα είναι περίτεχνο, δεν είναι ακατόρθωτο. Υπάρχουν επίσης διάφοροι τρόποι που το σύστημα

7 7 μπορεί να τροποποιηθεί ή να απλοποιηθεί ανάλογο με τις απαιτήσεις των καταναλωτών. Παρόλο που υπάρχει η ιδέα, αποτελεί ένα μακρινό όραμα για το μάλλον. Συμπεράσματα Τα δραστικά και έξυπνα συστήματα είναι ένας κλάδος της συσκευασίας που είναι πραγματικά καινοτόμο και προσφέρει συναρπαστικές ευκαιρίες για την ασφάλεια των τροφίμων, την ποιότητα και την άνεση. Πολλές δραστικές και έξυπνες συσκευασίες είναι διαθέσιμες στο εμπόριο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι το επόμενο τεχνολογικό επίτευγμα ανήκει στην νανοτεχνολογία και θα είναι συσκευασίες που θα περιέχουν νέα καινοτόμα συστατικά, όπως νέες αντιμικροβιακές ουσίες αλλά και συλλέκτες αερίων που θα συμπεριλαμβάνονται στις ταινίες της συσκευασίας. Η εξέλιξη των ηλεκτρονικών συσκευών που ολοένα γίνονται φθηνότερες, θα βοηθήσουν στη προώθηση της καινοτόμου κατεύθυνσης των δραστικών και έξυπνων συσκευασιών. Καθώς η κοινωνία συνεχίζει να προοδεύει, οι προσδοκίες των καταναλωτών θα συνεχίζουν να είναι απαιτητικές. Καλή κατάσταση Αλλοιωµένα Η χρήση των δραστικών και έξυπνων συσκευασιών θα γίνουν κοινά αποδεκτές καθώς περισσότερες καινοτόμες τεχνολογίες προωθούνται προς την αγορά με αποτέλεσμα δραστικά και έξυπνα συστήματα να γίνουν πιο ευρέως γνωστά. Πιθανόν τέτοιες καινοτόμες συσκευασίες να αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές συσκευασίες. Όπως αναφέρει και ο Paul Gander του περιοδικού Food Manufacture Magazine η τάση είναι προς την κατεύθυνση της μείωσης των συσκευασιών καθώς θα είναι πιο δραστικές. Το 2020 θα δείτε συσκευασίες που κυριολεκτικά δεν θα θέλετε να απομακρυνθεί από το ράφι (Gander, 2007).

8 8 Η ΠΕΡΙΦΈΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΟΎΡΘΙΑ, ΈΝΑ ΜΟΝΤΈΛΟ ΣΤΟ ΧΏΡΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν μια ιδέα για να δώσει την ευκαιρία να χρησιμοποιηθεί ως μέσο συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ διαφορετικών φορέων για την ανάπτυξη της οικολογικής παραγωγής και ειδικά εκείνων που ενεργοποιούνται στο χώρο της διεθνοποίησης,της βιωσιμότητας,της δικτύωσης και της καινοτομίας σε οικολογικά προϊόντα. Επίσης, το συγκεκριμένο πρόγραμμα προσπαθεί να προωθήσει την ανταλλαγή και την ανάλυση διάφορων απόψεων σε θέματα καλύτερων πρακτικών ως αναφορά το ερώτημα, τι είδους ανάπτυξη είναι αναγκαία ώστε να θέσει τον τομέα των οικολογικών προϊόντων ως μοντέλο. Για να είναι ένα μοντέλο ή σημείο αναφοράς στον τομέα της οικολογικής παραγωγής, σημαίνει ότι είναι ένα στοιχείο που προκαλεί ανησυχία για την ασφάλεια των τροφίμων και για το περιβάλλον. Ορισμός του τομέα Η οικολογική γεωργία, γνωστή και ως βιολογική ή οργανική, είναι μία μορφή καλλιέργειας που είναι πολύ προσεκτική με τη χρήση της γης. Ωθεί την αύξηση των βοοειδών, με σεβασμό στη Φύση, χωρίς τη χρησιμοποίηση χημικών και τοξικών προϊόντων( φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα κλπ) ούτε γενετικών τροποποιημένων σπόρων (που ονομάζονται διαγονιδιακά ή GMO) και χωρίς να επηρεάζουν τον κύκλο γονιμότητας των ζώων. Σκοπός της συγκεκριμένης γεωργίας είναι να καλλιεργούνται ασφαλή τρόφιμα γεμάτο υγεία, με φυσική γεύση, άρωμα και υφή ώστε να παρέχει όλα τα πλεονεκτήματα της υγιεινής διατροφής. Η οικολογική γεωργία, μπορεί να οριστεί με απλό τρόπο ως μια συλλογή αγροτικών τεχνολογιών, που αποκλείουν συνηθισμένες ενέργειες στη γεωργία και κτηνοτροφία όπως τη χρήση χημικών προϊόντων,λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αντιβιοτικά κ.α. Δίνει στόχο στη διατήρηση του περιβάλλοντος, στη στήριξη της αύξησης της γονιμότητας του εδάφους για την παροχή τροφίμων με όλες τις φυσικές ιδιότητές τους. Κανονισμός Η οικολογική γεωργία ελέγχεται νομικά στην Ισπανία από το 1989, εγκεκριμένη ονομασία ως " Οικολογική Γεωργία" η οποία ήταν σε εφαρμογή με την έναρξη ισχύος του Κανονισμού (ΕΟΚ) 2092/91 σχετικά με την γεωργική οικολογική παραγωγή και στα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα. Σήμερα, από τη 1η Ιανουαρίου 2009, ημερομηνία κατά την οποία έχει τεθεί σε εφαρμογή, η οικολογική παραγωγή ρυθμίζεται από τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 834/2007, με συμβουλές για την παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων. Μούρθια και Οικολογική Γεωργία Η περιοχή της Μούρθια έχει μεγάλη παράδοση στην οικολογική κουλτούρα και είναι πρωτοπόρος στην παραγωγή φρούτων, λαχανικών, ρυζιού,σταφυλιού, αμύγδαλου και δημητριακών. Το υπέροχο κλίμα και η ποιότητα των εδαφών της, μαζί με την τεχνογνωσία των γεωργών, κάνει την περιοχή αυτή ένα ιδανικό μέρος για την πρακτική της οικολογικής γεωργίας. Οικολογική παραγωγή στην Ισπανία Ενδεικτική είναι η αναπτυγμένη οικολογική γεωργία στην Ισπανία, όπως φαίνεται και στα ακόλουθα στοιχεία: Κατά το έτος 2000, τα καλλιεργούμενα εκτάρια ήταν περίπου και η αξία της εμπορευματοποιημένης παραγωγής ήταν της τάξης των 120 εκατ. Ευρώ. Μια δεκαετία αργότερα, ο αριθμός των εκταρίων ξεπερνά τα και η αξία 700 εκατ. ευρώ. Η ταχύτητα που αναπτύσσεται η οικολογική γεωργία έχει πολλαπλασιαστεί κατά 500 μεταξύ 1990 και 2010 και κατά 5 μεταξύ 2000 και η Γκάμα Προϊόντων Η 4η γκάμα Προϊόντων είναι γνωστή ως ένας από τους πιο σεβαστούς τρόπους διατήρησης των συντηρητικών και θρεπτικών συστατικών των τροφίμων. Ουσιαστικά, αποτελείται από μια συνδυασμένη εφαρμογή ψύξης και τροποποίησης της ατμόσφαιρας που περιβάλλει τα τρόφιμα. Η ψύξη επιβραδύνει τις χημικές και βιοχημικές αντιδράσεις που προκαλούν αλλοιώσεις και

9 9 περιορίζει των πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών aerophil. Η τροποποίηση της ατμόσφαιρα έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση του ρυθμού αναπνοής των λαχανικών, εμποδίζοντας έτσι το πρόωρο ξεθώριασμα ενώ ταυτόχρονα ελέγχεται το κόκκινο χρώμα των λαχανικών λόγω της μείωσης της μερικής πίεσης του οξυγόνου. Τα τρόφιμα τις 4η Γκάμας Προϊόντων και ειδικά τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι ευρέως διαδεδομένα σήμερα. Παρόλα αυτά δεν ισχύει το ίδιο και για την αγκινάρα λόγο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της και τους μηχανισμούς αλλοίωσής της. συνέχεια παρεμβαίνει εκεί το αέριο ή μίγμα των αερίων που επιθυμούμε (Η ποσότητα αυτή του υπολειμματικού οξυγόνου είναι κάτω από 1%). Η δημιουργία τροποποιημένης ατμόσφαιρας μέσα στη συσκευασία μπορεί να διαμορφωθεί και να αποτελείται από παθητική ή δραστική μορφή μέσω απορροφητών/ εκπομπών. Στην πρώτη περίπτωση, το φιλμ της συσκευασίας είναι διαπερατό, επιλεκτικά για το οξυγόνο και το διοξείδιο του άνθρακα και μέσω της αναπνοής των λαχανικών τροποποιείται μόνη της η ατμόσφαιρα μέσα στη συσκευασία. Στην δραστική περίπτωση δημιουργίας τροποποιημένης ατμόσφαιρας, υπάρχουν απορροφητές οξυγόνου και αιθυλενίου ή υπάρχει εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα και αντιμικροβιακών ουσιών. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι εφαρμογής της τροποποιημένης ατμόσφαιρας (ΤA): συσκευασία υπό κενό ή με αέρα. Η συσκευασία υπό κενό δεν είναι προσαρμοσμένη για φρέσκα λαχανικά διότι η απουσία οξυγόνου στα λαχανικά έχει σαν αποτέλεσμα την αλλοίωση τους,λόγο αλλαγής του μεταβολισμού τους και της ζύμωση τους. Οι συσκευασίες υπό αέρα μπορούν να αντικαταστήσουν τον υπάρχον αέρα με ένα αέριο ή μείγμα αερίων, δημιουργώντας ατμόσφαιρα στο εσωτερικό της συσκευασίας παθητικής μορφής (που χρησιμοποιείται περισσότερο σε λαχανικά) ή πιο ενεργείς (χρησιμοποιώντας απορροφητές οξυγόνου). Στο εσωτερικό της συσκευασίας χρησιμοποιούνται τρεις τύποι αερίων : Ν2, Ο2 και CO2 που συνδυάζονται σε διάφορες αναλογίες ώστε να δημιουργηθεί μια αδρανής ατμόσφαιρα (Ν2), ημιαδρανής (CO2/ Ν2, Ο2/ CO2 /Ν2) ή δραστική (CO2, CO2/O2). Η χρησιμοποίηση του ενός ή του άλλου και η συγκεκριμένη αναλογία κάθε ένα από αυτά, αλλάζει ανάλογα με το είδος του προϊόντος ώστε να διατηρηθεί. Στην περίπτωση των λαχανικών, επηρεάζονται παράγοντες όπως το αναπνευστικό και / ή φωτοσυνθετική ένταση κατά τη διάρκεια της postcompilation, η εκπομπή του αιθυλενίου και οι διαδικασίες ώστε να πάρει κόκκινο χρώμα, κλπ. Η αντικατάσταση του αέρα μπορεί να γίνει μέσω άλλο αερίου, το οποίο εγχέεται υπό σταθερή μορφή και εκτοπίζει την αρχική ατμόσφαιρα, ή μέσω αντιστάθμισης κενού. Σε αυτή την δεύτερη μέθοδο πραγματοποιείται κενό αρχικά ώστε να εξαλείψει τον αέρα του εσωτερικού μιας συσκευασίας και στη

10 10 ή φυτικά προϊόντα, με ή χωρίς προσθετικές άλλων ουσιών που επιτρέπονται να περιέχονται σε κατάλληλες και ερμητικά κλειστές συσκευασίες. Έτσι ώστε να αντιμετωπίζεται η θερμοκρασία ή άλλοι παράγοντες, και να είναι έτοιμο να καταναλωθεί μετά από μια μικρό ζέσταμα. 5η Γκάμα Προϊόντων Αρχικά η "5η Γκάμα= έτοιμος να καταναλώσει φαγητό " ήταν ορισμός για τα φαγητό που προ-μαγειρεύεται ή προετοιμάζονται εκ των προτέρων και για τα μαγειρεμένα λαχανικά που είναι σε κενό. Σήμερα, η 5η Γκάμα ορίζεται το φαγητό που προετοιμάζεται μέσω της μαγειρικής χωρίς ακατέργαστη προετοιμασία ή μέσω μαγειρικής ή προμαγειρικής ενός ή πολλών τροφίμων ζωικής ή φυτική προέλευσης με ή χωρίς την προσθήκη άλλων ουσιών ή αρωματισμών. Το προϊόν μπορεί να είναι ή όχι συσκευασμένο για κατανάλωση κατευθείαν ή μετά από επιπλέον θέρμανση. Ο κώδικας Ισπανικών Τροφίμων ορίζει ότι τα φαγητά πρέπει να προετοιμάζονται όπως: "τα προϊόντα που περιέχουν μείγμα και είναι αρωματισμένα από ζωτικά

11 11 Νέα και εκδηλώσεις Εκδήλωση Τροφίμων στη Murcia Οκτωβρίου Θα πραγματοποιηθεί η 6η εκδήλωση της διεθνούς συνόδου, Εκδήλωση Διαμεσολάβησης στον τομέα των Τροφίμων 2013 στη Murcia( Murcia Food Brokerage Event 2013), που θα παρουσιαστούν οι τελευταίες καινοτομίες στον τομέα της τεχνολογίας τροφίμων καθώς και ποικίλες τεχνολογικές ανάγκες που θα διανεμηθούν σε όλους τους συμμετέχοντες,δίνοντας έτσι την ευκαιρία να δημιουργηθούν συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων από διαφορετικές Ευρωπαϊκές χώρες. Ως είθισται, το 6ο Διεθνές Τεχνολογικό Συμπόσιο Τροφίμων θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με τις συναντήσεις διαμεσολάβησης(brokerage), όπου θα παραβρεθούν εκλεκτές ομάδες ομιλητών που είναι ειδικευμένοι στις περισσότερες τεχνολογίες και στα πιο επίκαιρα θέματα. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας, θα πραγματοποιηθεί ένας κύκλος συνεδρίων που θα καταδείξει διάφορες προβλέψεις της τεχνολογίας στον τομέα των τροφίμων. Σημαντικά ιδρύματα και εταιρείες, όπως οι OPTI (Industrial Technology Foresight Observatory), CDTI (Centre for Industrial Technological Development), Siemens, Hero and CSIC (Spanish National Research Council)θα παρουσιάσουν όλες τις τάσεις και τις προοπτικές που υπάρχουν στους αντίστοιχους τομείς τους. Ιστορικό Η εκδήλωση Διαμεσολάβησης Στο τομέα των Τροφίμων στη Murcia (Murcia Food Brokerage Event). Είναι μια συνάντηση που οργανώνεται κάθε δύο χρόνια. Από την πρώτη εκδήλωση το 2003,έχει επιτευχθεί μια αυξανόμενη επιτυχία και έχει αποκτήσει μεγάλη αναγνώριση. Τα τελευταία χρόνια οι εκδηλώσεις χαρακτηρίζονται από τον υψηλό αριθμό συμμετοχής. Το 2009 που πραγματοποιήθηκε η τέταρτη εκδήλωση, είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία, με 340 εγγεγραμμένες εταιρίες από 13 χώρες. Υπήρξαν περισσότερες από 350 τεχνολογικές προσφορές και αιτήματα, και περισσότερες από διμερείς συναντήσεις κατά τη διάρκεια δύο ημερών. Περίληψη και μερικές πληροφορίες Η 5η εκδήλωση τροφίμων στη Murcia (Murcia Food Brokerage Event) χαρακτηρίστηκε πολύ επιτυχημένη λόγο του μεγάλου ποσοστού συμμετοχής και τεχνολογικών προφίλ, αλλά και από τις ενδιαφέρουσες διμερές συναντήσεις και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Η τρέχουσα οικονομική κατάσταση των χωρών της Ευρώπης και ειδικά οι συνέπειες που έχει η οικονομική κρίση στην Ισπανία, έχουν επηρεάσει τον αριθμό των διεθνών αλλά και ισπανικών συμμετεχόντων. Όμως, αυτό το γεγονός έδωσε την ευκαιρία για παροχή καλύτερης βοήθειας σε όλες τις εταιρίες όπως: να γράψουν ή να διορθώσουν τεχνολογικά προφίλ, πραγματοποιήθηκαν πιο επιλεκτικές και στοχευόμενες συναντήσεις αποφεύγοντας έτσι προβλήματα κατά την διάρκεια της εκδήλωσης και υπήρχε καλύτερη καθοδήγηση των συμμετεχόντων σε όλη τη διάρκεια των συναντήσεων, επιλύοντας έτσι προβλήματα σε διάφορα ζητήματα των εταιρειών.

12 12 Συνολικά 160 εταιρείες και πανεπιστήμια συγκεντρώθηκαν σε συναντήσεις, εισάγοντας σχεδόν 300 τεχνολογικά προφίλ. Πάνω από 500 διμερείς συναντήσεις προγραμματίστηκαν πριν από την εκδήλωση, που τελικά έφτασαν τις 600 συναντήσεις κατά τη διάρκεια των δύο ημερών, λαμβάνοντας υπόψη και τις μη-προγραμματισμένες συναντήσεις. Για την 6η εκδήλωση, αναμένεται μια παρόμοια πλούσια παρουσία εταιρειών, πανεπιστημίων και ενδιαφερομένων πάνω στο τομέα της αγροτικής παραγωγής με αρκετούς επιχειρηματικούς διακανονισμούς μεταξύ των συμμετεχόντων. Παρέχει ένα διεθνές και τεχνολογικό σενάριο για εταιρείες που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν γνώσεις για τις τελευταίες Ευρωπαϊκές τεχνολογίες στο τομέα της αγροτικής παραγωγής καθώς και να συμμετέχουν σε διμερές συναντήσεις πραγματοποιώντας μεταφορά τεχνολογίας. Στο 6ο Διεθνές Συμπόσιο Τεχνολογίας Τροφίμων θα πραγματοποιηθούν μια σειρά από συνεδρίες και παρουσιάσεις ώστε να προβληθούν όλες οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα αυτό. MURCIA PACMAn LOCAL EVENT: Technology Fair in Food Technological Centre. 5th June 2013 Επίσης, πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του προγράμματος PACMAn από την INFO MURCIA (José Manuel Ruiz)και υπήρχε επίσκεψη μέσω πιλοτικής εγκατάστασης του Τεχνολογικού κέντρου Τροφίμων όπου οι εταιρείες έφεραν τις δίκες τους νέες τεχνολογικές διαδικασίες που εργάζονται αφού είχαν προηγηθεί ενημερώσεις και εξηγήσεις στο δωμάτιο των συναντήσεων. Ήταν μια πολύ καλή εμπειρία για τους ανθρώπους της Έρευνας και Ανάπτυξης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της Murcia διότι χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψουν σε άλλο μέρος στην Ισπανία μπόρεσαν να έρθουν σε επαφή με αυτό το είδος της τεχνολογίας. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που διαφορετικές εθνικές εταιρίες παρουσίασαν τις καινούργιες τεχνολογίες τους και εφαρμογές για μελλοντικά παραγωγικά μοντέλα με πιο βιώσιμο και καινοτόμο τρόπο. VALENCIA PACMAn LOCAL EVENT: Workshop Innovation as a success factor in the Agrofood sector 8th June 2013 (organized by IVACE Valencia). Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Route Regatta Prince (routedesprinces.com).

13 13 Στο σεμινάριο πήραν μέρος ειδικοί και εταιρίες από τον τομέα της αγροτικής παραγωγής της Βαλένθιας. Η εταιρεία OriginalCV, η πρώτη που εξειδικεύτηκε στην διανομή gourmet προϊόντων στην Βαλένθια, εισηγήθηκε στον τομέα αυτό και παρουσιάστηκαν επιτυχημένες ιστορίες: Terra i xufa, η πρώτη εταιρεία που πιστοποιεί το "bio" στην παραγωγή της στην Βαλένθια "xufa". Vinalopo Protected Designation of Origin = Οι μόνοι παραγωγοί σταφυλιών που χρησιμοποιούν χάρτινες σακούλες πριν την καλλιέργεια για τη βελτίωση της ποιότητάς τους Λάδι Senia από Millenary ελαιόδεντρα; Εκμεταλλευόμενοι τη μεγαλύτερη αποικία δέντρων Millenary στην Ευρώπη για την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο Los Frailes Celler. Η οικολογική παραγωγός κρασιού, υποστηρικτής της χρήσης των δικών τους σταφυλιών Monastrell ώστε να παράγουν και να εξάγουν το Βαλενθιάνικο κρασί. Ιστοσελίδες με ενδιαφέρον: Ο κύριος στόχος του Συνεδρίου αυτού ήταν η ανάμειξη των εταιριών, οργανισμών και των φορέων στη συνεχή διαδικασία της δυναμοποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού αξίας των τμημάτων που επιλέχθηκαν από τους εταίρους του προγράμματος. Στην περίπτωση της Βαλένθια, οι εταιρίες που ασχολούνται με την παραγωγή ελαιόλαδου, επιτραπέζιων σταφυλιών και δημητριακών, που είναι τα τμήματα στα οποία επέλεξε να στοχεύσει η IMPIVA, μπορούν να ανταλλάξουν τις εμπειρίες και τις απόψεις τους με τους αντιπροσώπους άλλων Μεσογειακών περιοχών. Ο αγροτοδιατροφικός τομέας αντιπροσωπεύει το 16,1% της βιομηχανικής παραγωγής της Βαλένθια και το 13,1% της απασχόλησης. «Αυτός είναι- δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής της Βιομηχανίας της Περιφέρειας της Βαλένθια και της IMPIVA, Rafael Miró- ένας από τους πιο σημαντικούς παραγωγικούς τομείς της Περιφέρειας, κλειδί για τον περιφερειακό και εθνικό οικονομικό δυναμισμό από τη στιγμή που δημιουργεί απασχόληση και κοινωνική ευημερία, και διορθώνει τις οικονομικές ανισορροπίες όπως το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου». Όλες οι παρούσες εταιρίες έδωσαν έμφαση στην προώθηση των πολιτιστικών και δομικών αξιών που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου και στην περιφερειακή οικονομία. Τόνισαν επίσης την αναγκαιότητα του αναλογισμού της αλυσίδας αξίας ως σύνολο, που εμπλέκει άλλους συγκλίνοντες κλάδους διαφορετικών προϊόντων και υπηρεσιών και αφορά ζητήματα όπως η περιφερειακή γαστρονομική κουλτούρα και παράγοντες, όπως η συσκευασία, η επικοινωνία ή οι υποδομές. Με τη σειρά του, ο Σύμβουλος Γεωργίας και Ποιότητας της Αγροτικής Περιοχής της Περιφέρειας της Modena, Gian Domenico Tomei, εξήγησε τις λύσεις που βρέθηκαν από τους παράγοντες της αλυσίδας αξίας του τυριού Parmegiano Reggiano για την αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης μετά το σεισμό την άνοιξη του Στη συνέχεια, δυο εκπρόσωποι του έργου PACMAn, ο Cyril Bertrand (CRITT Γαλλία) και ο Gianandrea Esposito (ERVET Ιταλία) παρουσίασαν δυο πρωτοβουλίες σχετικά με την βιώσιμη ανάπτυξη. Μια από αυτές αναπτύσσεται προς το παρόν στο πλαίσιο του έργου PACMAn. Τέλος, η κα Mercedes Acitores, η Ισπανίδα εκπρόσωπος του MED Regional Contact Point παρείχε μια σύνοψη σχετικά με το πρόγραμμα MED και τις δυνατότητες συνεργασίας με άλλα έργα και προγράμματα σχετικά με τον αγροτοδιατροφικό κλάδο, τονίζοντας την σημασία της εκμετάλλευσης της γνώσης που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Ας ελπίσουμε ότι το Δεύτερο αυτό Διεθνές Συνέδριο του PACMAn αποτέλεσε ένα ακόμα βήμα στην ταυτοποίηση των προκλήσεων και των δυνατοτήτων του αγροδιατροφικού σχηματισμού ενισχύοντας την ενσωμάτωσή του στην περιοχή της Μεσογειακής Ευρώπης. 1S3 THEMATIC WORKSHOP Key Enabling Technologies for Smart Specialisation Strategies (RIS3) on Agrofood

14 14 προσεγγιστεί ομαδικά (cluster) όπου οι συμμετέχοντες στην ομάδα να ασχολούνται με τη Γεωργία, Βιομηχανία τροφίμων, Διαδικασίες αποθήκευσης, Περιβαλλοντικές πτυχές κτλ. Περί τίνος πρόκειται Ως μέρος της στρατηγικής για την Ευρώπη 2020, η 'Ένωση Καινοτομίας' είμαι μια εμβληματική πρωτοβουλία που καθορίζει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την καινοτομία και την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρώπης ώστε να επιτύχει έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Τονίζεται επίσης ότι η έξυπνη εξειδίκευση είναι ένα μέσο για την επίτευξη των στόχων αυτών. Η έξυπνη εξειδίκευση είναι μια στρατηγική προσέγγιση για την οικονομική ανάπτυξη μέσω στοχευόμενης στήριξης της Έρευνα και της Καινοτομία, όπου υποδεικνύει την συγκέντρωση πόρων σε στοχευόμενες προτεραιότητες σε βασικές περιοχές ώστε να δώσει οικονομικές προοπτικές και όχι να διοχετεύονται διάφορες πρωτοβουλίες και μικρές επενδύσεις από εδώ και εκεί. Η έξυπνη εξειδίκευση, περιλαμβάνει τη διαδικασία ανάπτυξης σε ένα οπτικό πεδίο με εντοπισμό ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μέσω επιχειρηματικών διαδικασιών και θέτοντας στρατηγικές προτεραιότητες κάνοντας χρήση έξυπνων πολιτικών ώστε να μεγιστοποιηθούν οι γνωστικές δυνατότητες ανάπτυξης σε κάθε τομέα ισχυρό ή όχι, υψηλής τεχνολογίας ή όχι. Τον Μάρτιο του 2012, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενίσχυσε την προσέγγιση αυτή, ειδικά για να υποστηρίζει την ενίσχυση των Βασικών Παροχών Τεχνολογίας (KETs)για την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης 2020.Η επιτροπή ορίζει τις Βασικές Παροχές Τεχνολογίας σαν ενίσχυση της γνώσης που σχετίζεται με την Έρευνα και Ανάπτυξη με ταχείς καινοτομικούς κύκλους,υψηλές κεφαλαιουχικές δαπάνες και θέσεις απασχόλησης υψηλής εξειδίκευσης. Ο σκοπός του σεμιναρίου είναι να συζητηθούν οι ρόλοι των Βασικών Παροχών Τεχνολογίας (KETs) στη διαδικασία της ανάπτυξης και εφαρμογής RIS3. Μια σειρά Ευρωπαϊκών περιοχών έχουν εντοπιστεί με αγροτική δραστηριότητα που θα εστιάζουν στις ασκήσεις RIS3. Η εκδήλωση εξειδικεύεται στο ρόλο και τη σημασία των Βασικών Παροχών Τεχνολογίας (KETs) στο τομέα της αγροτικής παραγωγής. Ο τομέας αυτός πρέπει να γίνει κατανοητός και να Η εκδήλωση θα οργανωθεί γύρω από τέσσερις βασικές υποκατηγορίες: Πώς να χαρτογραφηθούν οι Βασικές Παροχές Τεχνολογίας(KETs) για τα γεωργικά είδη διατροφής στις Περιφέρειες και την αντιμετώπιση του ζητήματος στο αν πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για αυτές. Η Βιομηχανία και ο Ακαδημαϊκός κύκλος κατευθύνει τις «Βασικές Παροχές Τεχνολογίας στη διαδικασία ανακάλυψης» Παρουσίαση των Περιφερειών για την στρατηγική τους RIS3 σε σχέση με τις προτεραιότητες γεωργικών ειδών διατροφής και μέσα για την προώθηση στην αγορά των Βασικών Παροχών Τεχνολογίας και τη συνεργασία μεταξύ περιφερειών. Οι παρουσιάσεις γίνονται από εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από κορυφαίους ακαδημαϊκούς, επαγγελματίες και φορείς χάραξης πολιτικής που ευθυγραμμίζονται με τις παρουσιάσεις των περιφερειακών μελετών. Η εκδήλωση στοχεύει στη συγκέντρωση ακαδημαϊκών και περιφερειακών / εθνικών φορέων χάραξης πολιτικής όπου συμμετέχουν και εκπρόσωποι των περιφερειών με προτεραιότητα στον τομέα της αγροτικής παραγωγής. Το πρόγραμμα PACMAN και οι δραστηριότητες του θα παρουσιαστούν στο σεμινάριο και συμπεριλαμβάνεται στις εκδηλώσεις του INFO Murcia. Διοργανωτές Ευρωπαϊκή Επιτροπή (S3 Platform, DG Regio), Περιφέρεια της Μούρθια (Ισπανία). Πότε; Απριλίου 2013 Που; Archivo General de la Región de Murcia. Avenida de los Pinos, 4, Murci

15 15 Μερικές από τις παρουσιάσεις θα είναι: Προοπτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη Βασική Παροχή Τεχνολογίας(KETs) για το RIS3 για την αγροτική παραγωγή από την Ευρωπαϊκή επιτροπή Η σημασία της Βασικής Παροχής Τεχνολογίας(KETs) για την Έξυπνη και Εξειδικευμένης Στρατηγικής Πώς να χαρτογραφήσουν τη Βασική Παροχή Τεχνολογίας (KETs) η Περιφέρειες. Υποστήριξη του Δικτύου Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων (EEN) στη μεταφορά Βασικής Παροχής Τεχνολογίας (KETs) μεταξύ των περιφερειών. Συζήτηση Βιομηχανίας και Ακαδημαϊκών κύκλων μεταξύ Φορέων Χάραξης Πολιτικής και Περιφερειών

16 16 Η ιστοσελίδα αποτελεί το πρώτο αποτέλεσμα της λειτουργίας του PACMAn. Εδικά σχεδιασμένη ως δικτυακή πύλη, είναι δομημένη σε αρκετούς θεματικούς τομείς εύκολα και άμεσα προσβάσιμους, χρήσιμους και ευέλικτους. Η δικτυακή πύλη PACMAn ανταποκρίνεται στους στόχους του Έργου μέσω μιας ξεκάθαρης οπτικής των συνολικών περιεχομένων του Έργου, μιας λεπτομερούς περιγραφής του Εταιρικού σχήματος του Έργου καθώς και μέσω συνεχούς ενημέρωσης και πληροφόρησης για τις τρέχουσες εκδηλώσεις στον αγροδιατροφικό τομέα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Επισκεπτόμενοι το θα μπορείτε να βρείτε τις επαφές του Έργου και ενημέρωση σχετικά με τις δραστηριότητες και τα τελικά Παραδοτέα τα οποία θα είναι διαθέσιμα ώστε να ενημερώνονται οι χρήστες για τα ενδιάμεσα και τελικά αποτελέσματα του Έργου PACMAn. Βρείτε μας στο FACEBOOK Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης