Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή Το Βιοαέριο Βασικά στοιχεία Πλεονεκτήµατα Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Εθνικοί

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή Το Βιοαέριο Βασικά στοιχεία Πλεονεκτήµατα Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Εθνικοί"

Transcript

1 IEE Project BiogasIN Information Material for financing bodies in Greece Πληροφοριακό υλικό για χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς στην Ελλάδα D.3.6.4, WP3 Σιούλας Κωνσταντίνος Τµήµα Περιβάλλοντος και Μεταφορών Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19 ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος Πικέρµι περιλαµβάνεται υλικό εταίρων του έργου Αθήνα, 2011 Το έργο αυτό (αριθ. Συµβολαίου IEE/09/848/SI ) υποστηρίζεται από:

2 Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή Το Βιοαέριο Βασικά στοιχεία Πλεονεκτήµατα Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Εθνικοί υποστηρικτικοί µηχανισµοί Ιδιωτική χρηµατοδότηση Παραδοσιακός δανεισµός Αυτοχρηµατοδότηση (Project finance) Χρηµατοδοτική µίσθωση - Leasing Χρηµατοδότηση από Τρίτους (Third party finance) Έσοδα από µία µονάδα βιοαερίου Κριτήρια αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων...14 Παράρτηµα 1: Παραδείγµατα χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Αυστρία, Γερµανία, ανία, Ολλανδία και Ιταλία...17 Η πλήρης ευθύνη αυτής της έκδοσης εναπόκειται στους συντάκτες της. εν απεικονίζει κατ ανάγκη την άποψη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι αρµόδια για οποιαδήποτε χρήση που µπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιλαµβάνονται σε αυτήν. 2

3 1. Εισαγωγή Το έργο BiogasIN Ανάπτυξη βιώσιµης αγοράς βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (Συµβόλαιο αριθ. IEE/09/848) υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Προγράµµατος Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη. Αντικείµενο του έργου BiogasIN είναι η αποτελεσµατική βελτίωση του πλαισίου εγκατάστασης νέων µονάδων βιοαερίου σε 7 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ελλάδα, Λετονία, Ρουµανία, Σλοβενία. Στο έργο BiogasIN συµµετέχουν 10 Ευρωπαϊκοί οργανισµοί. Για τις τράπεζες, οι πιστώσεις (δάνεια) σχετίζονται µε συγκεκριµένους χρηµατοοικονοµικούς κινδύνους. Ωστόσο, οι τράπεζες κερδίζουν ένα σηµαντικό µέρος των χρηµάτων τους από τα επιτόκια των πιστώσεων. Ως εκ τούτου, ο στόχος των τραπεζών είναι να ελαχιστοποιηθούν οι δυνητικοί κίνδυνοι, ενώ προσφέρουν ένα επιτόκιο το οποίο να είναι ανταγωνιστικό σε σχέση µε άλλα ιδρύµατα. Υπάρχουν δεσµεύσεις µε παραδοσιακά χαµηλούς κινδύνους για τις τράπεζες και άλλες µε αυξηµένη πιθανότητα αθέτησης. Ο κίνδυνος των επενδύσεων σε έργα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας εξαρτάται από την τεχνολογία. Για παράδειγµα, τα έσοδα από επενδύσεις σε βιοαέριο είναι πολύ προβλέψιµα, αν υπάρχει εγγυηµένη τιµή (feed-in tariff), όπως συµβαίνει για παράδειγµα στη Ελλάδα. Έτσι, η παρούσα έκθεση περιγράφει τα κύρια σηµεία της τεχνολογίας της ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου και τις πιο σηµαντικές πτυχές για την αξιολόγηση των έργων βιοαερίου. Οµάδα στόχος αυτής της έκθεσης είναι κυρίως τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα. 3

4 2. Το Βιοαέριο 2.1. Βασικά στοιχεία Σύµφωνα µε το νόµο 3468/2006 βιοαέριο είναι το καύσιµο αέριο που παράγεται από Βιοµάζα ή από το βιοαποικοδοµήσιµο κλάσµα βιοµηχανικών και αστικών αποβλήτων, το οποίο µπορεί να καθαρισθεί και να αναβαθµισθεί σε ποιότητα φυσικού αερίου, για χρήση ως Βιοκαύσιµο, ή το ξυλαέριο. Το βιοαέριο είναι ένα µείγµα από µεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο, υδρογόνο και υδρόθειο. Το επιθυµητό συστατικό είναι το µεθάνιο, αλλά η ακριβής σύσταση του βιοαερίου ποικίλει ανάλογα µε τη χρησιµοποιούµενη πρώτη ύλη για την παραγωγή του και άλλες παραµέτρους, όπως η θερµοκρασία και η οξύτητα του υποστρώµατος. Βιοαέριο παράγεται από την Αναερόβια Χώνευση (ΑΧ) (ζύµωση), που σηµαίνει ότι η βιοµάζα µετατρέπεται σε βιοαέριο από µικροοργανισµούς απουσία οξυγόνου. Η διεργασία της ΑΧ είναι κοινή σε πολλά φυσικά περιβάλλοντα, όπως τα ιζήµατα των θαλασσών, ή το στοµάχι των µηρυκαστικών. Η ΑΧ είναι µία βιοχηµική διαδικασία κατά την οποία η οργανική ύλη αποσυντίθεται από ποικίλους µικροοργανισµούς. Αυτοί οι µικροοργανισµοί µπορούν να επιζήσουν µόνο κάτω από αναερόβιες συνθήκες και απουσία φωτός. Για το λόγο αυτό, η ΑΧ συνήθως λαµβάνει χώρα σε χωνευτές, ειδικά σχεδιασµένους για το σκοπό αυτό. Οι χωνευτές βιοαερίου είναι ερµητικά µονωµένοι από το οξυγόνο και το φως. Μετά την πλήρωση του χωνευτή µε την πρώτη ύλη, δύο κύρια προϊόντα παράγονται από την αναερόβια χώνευση: βιοαέριο και χωνεµένο υπόλειµµα. Το βιοαέριο που παράγεται κατά την διάρκεια της ΑΧ αποµακρύνεται από τον χωνευτή και οδηγείται σε περαιτέρω επεξεργασία. Το βιοαέριο µπορεί να χρησιµοποιηθεί απευθείας για την παραγωγή θερµότητας ή για ηλεκτρισµού. Το αναβαθµισµένο βιοαέριο (βιοµεθάνιο) µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως καύσιµο οχηµάτων ή να διατεθεί στο δίκτυο του φυσικού αερίου ως υποκατάστατό του. Το χωνεµένο υπόλειµµα είναι η βιοµάζα που βιοαποικοδοµήθηκε, και απέµεινε µετά την ΑΧ. Ανάλογα µε την πρώτη ύλη αποτελείται από περισσότερο υγρό ή στερεό τµήµα. Το χωνεµένο υπόλειµµα είναι ένα εξαιρετικό εδαφοβελτιωτικό και παρουσιάζει σηµαντικά πλεονεκτήµατα συγκρινόµενο µε την αρχική πρώτη ύλη. Λόγω της αναερόβιας χώνευσης, οι οσµές του υπολείµµατος είναι κατά πολύ µειωµένες και τα θρεπτικά στοιχεία του για την θρέψη φυτών βελτιωµένα, µε αποτέλεσµα να αποτελεί ένα εξαιρετικό οργανικό εδαφοβελτιωτικό. Γενικά στους χωνευτές µπορούν να χρησιµοποιηθούν πολλά βιοαποικοδοµήσιµα υλικά. Οι πιο βασικές κατηγορίες βιοµάζας που χρησιµοποιούνται στις ευρωπαϊκές µονάδες βιοαερίου είναι (Al Seadi et al., 2008) 1 : στερεή και υδαρής κοπριά, γεωργικά υπολείµµατα και υποπροϊόντα, οργανικά απόβλητα που µπορούν να υποστούν χώνευση από αγροτοβιοµηχανίες και βιοµηχανίες τροφίµων, οργανικό κλάσµα των αστικών αποβλήτων και των υπολειµµάτων εστίασης, λυµατολάσπη, καθώς και ενεργειακές καλλιέργειες (πχ. καλαµπόκι, σόργος, τριφύλλι). 1 Al Saedi T., Rutz D., Prassl H., Köttner M., Finsterwalder T., Volk S., Janssen R., Εγχειρίδιο Βιοαερίου, Οκτώβριος

5 Το βιοαέριο είναι ένα καύσιµο µε πολλές εφαρµογές, συµπεριλαµβανόµενης της ηλεκτροπαραγωγής, της παραγωγής θερµικής ενέργειας και χρήσης στις µεταφορές. Αποδοτικοί τρόποι εκµετάλλευσης του βιοαερίου απεικονίζονται στο ακόλουθο Σχήµα 2 (συνεχείς γραµµές). Το βιοαέριο χρησιµοποιείται συχνότερα σήµερα για ηλεκτροπαραγωγή ή/και παραγωγή θερµότητας. Για το λόγο αυτό η συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητα (ΣΗΘ) προτιµάται από την ηλεκτροπαραγωγή χωρίς χρήση της θερµότητας ή µόνο την παραγωγή θερµότητας. Η αναβάθµιση του βιοαερίου χρησιµοποιείται όλο και συχνότερα στο δίκτυο του φυσικού αερίου για την υποκατάστασή του ή την χρήση του ως καύσιµο οχηµάτων Πλεονεκτήµατα Σε αντίθεση µε τα ορυκτά καύσιµα, η καύση του βιοαερίου εκλύει στην ατµόσφαιρα το CO 2 που είχε αποθηκευτεί στο φυτό κατά την ανάπτυξή του. Έτσι, ο κύκλος άνθρακα του βιοαερίου είναι κλειστός. Για το λόγο αυτό, η χρήση του βιοαερίου µειώνει τις εκποµπές CO 2 και βοηθά στην αποφυγή αύξησης των συγκεντρώσεων CO 2 στην ατµόσφαιρα, συνεισφέροντας στην αντιµετώπιση της υπερθέρµανσης του πλανήτη. Επιπρόσθετα, άλλα αέρια του θερµοκηπίου 3, όπως το µεθάνιο (CH 4 ) και το υποξείδιο του αξώτου (N 2 O) της ακατέργαστης κοπριάς µειώνονται. Γενικά αποφυγή έκλυσης αερίων του θερµοκηπίου λόγω της χρήσης του βιοαερίου µπορεί να προκύψει από: ιαχείριση της κοπριάς: εξοικονόµηση εκποµπών CH 4 από την χρήση στερεής και υδαρούς κοπριάς Υποκατάσταση: εξοικονόµηση εκποµπών λόγω παραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας (συµπαραγωγή) από βιοαέριο Αντικατάσταση ορυκτών λιπασµάτων: εξοικονόµηση εκποµπών λόγω αντικατάστασης συµβατικών λιπασµάτων από το χωνεµένο υπόλειµµα. 2 Πηγή AEBIOM, European Biomass Association, A Biogas Roadmap for Europe, Οκτώβριος Για λόγους απλοποίησης, όλες οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου µετατρέπονται σε ισοδύναµο CO 2 (CO 2-eq), το οποίο και χρησιµοποιείται στο κείµενο. 5

6 Η κτηνοτροφία αυξάνει τις εκποµπές µεθανίου (CH 4 ) από την εντερική ζύµωση των ζώων, καθώς και τις εκποµπές CH 4 και N 2 O από την διαχείριση της κοπρίας. Σε πολλές χώρες οι µεγάλοι αριθµοί ζωικού κεφαλαίου παίζουν σηµαντικό ρόλο στις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου. Η παραγωγή βιοαερίου από ΑΧ δηµιουργεί χωνεµένο υπόλειµµα που είναι ότι αποµένει από την βιοµάζα µετά την αναερόβια χώνευση. Το χωνεµένο υπόλειµµα υποκαθιστά την ανεπεξέργαστη κοπριά ως εδαφοβελτιωτικό. Λόγω του γεγονότος ότι το χωνεµένο υπόλειµµα έχει καλύτερη λιπαντική ικανότητα σε σχέση µε την ανεπεξέργαστη κοπριά, επιπρόσθετες ποσότητες ορυκτών λιπασµάτων µπορούν να αντικατασταθούν. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσµα την εξοικονόµηση αερίων του θερµοκηπίου λόγω της µειωµένης παραγωγής ορυκτών λιπασµάτων Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Ο νόµος 3851/10 θέτει τους εθνικούς στόχους για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) µέχρι το έτος 2020, µε βάση την Οδηγία 2009/28/ΕΚ (ΕΕL, 140/2009), ως εξής: Συµµετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό 20%. Συµµετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%. Σύµφωνα µε Απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος (Α.Υ/Φ1/οικ.19598, Οκτώβριος 2010), η επιδιωκόµενη εγκατεστηµένη ισχύς της βιοµάζας για το 2020 ανέρχεται στα 350MW. Συµµετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην τελική κατανάλωση ενέργειας για θέρµανση και ψύξη σε ποσοστό τουλάχιστον 20%. Συµµετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις µεταφορές σε ποσοστό τουλάχιστον 10%. Σύµφωνα µε το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ ο στόχος του 20% των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020 θα επιτευχθεί µέσω του συνδυασµού µέτρων για την ενεργειακή απόδοση, καθώς και για την αυξηµένη διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παροχή θέρµανσης και των µεταφορών. Η συνεισφορά (εγκατεστηµένη ισχύς, ακαθάριστη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) που αναµένεται από το βιοαέριο στην Ελλάδα για την επίτευξη των δεσµευτικών στόχων του έτους 2020 έχει υπολογιστεί στα 210MW (895GWh ή 77ktoe). Η συνεισφορά των ΑΠΕ στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο κατά το 2008 ήταν περίπου 7,8% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας και περίπου το 16,3%, της παραγωγής πρωτογενούς ενέργειας. Η πρωτογενής ενέργεια που παρήχθηκε από ΑΠΕ το 2008 ήταν 1,64 Mtoe. Από αυτήν, 600ktoe αποτελούσε χρήση βιοµάζας στον οικιακό τοµέα, 265 ktoe χρήση βιοµάζας στη βιοµηχανία και 35 ktoe προήλθε από το βιοαέριο, κυρίως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ, 2010). Το πρωτόκολλο του Κιότο θέτει νοµικά δεσµευτικούς στόχους εκποµπών στις ανεπτυγµένες χώρες, µεµονωµένα ή από κοινού για την µείωση των αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 5% κάτω από τα επίπεδα του 1990 στο διάστηµα Η Ευρωπαϊκή Ένωση συµφώνησε να µειώσει τις εκποµπές της κατά 8%. Για την Ελλάδα ορίστηκε µέγιστη αύξηση της τάξης του 25%. Επιπλέον, η ΕΕ θέτει ένα φιλόδοξο περιβαλλοντικό στόχο που πρέπει να επιτευχθεί µέχρι το 2020, µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% κάτω από τα επίπεδα του Η Απόφαση 3738/08 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ "περί των προσπαθειών των κρατών µελών να µειώσουν τις εκποµπές αερίων θερµοκηπίου για την επίτευξη των δεσµεύσεων της Κοινότητας για µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου έως το 2020" 6

7 θέτει τα όρια των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου κάθε κράτους µέλος για το 2020 σε σύγκριση µε το 2005 σχετικά µε εκποµπές από τοµείς που δεν εµπίπτουν στο Ευρωπαϊκό Σύστηµα Εµπορίας (π.χ. γεωργία). Η Ελλάδα έχει δεσµευθεί να περιορίσει τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου κατά 4%. Πολιτικές προώθησης των ΑΠΕ περιγράφονται στο 2ο Εθνικό Πρόγραµµα για την κλιµατική Αλλαγή (πράξη 5 της ) µε στόχο την θέσπιση πολιτικών και µέτρων για την µείωση των εκποµπών αερίων του φαινοµένου του θερµοκηπίου. Στο αναθεωρηµένο Εθνικό Πρόγραµµα για τις κλιµατικές αλλαγές, εκτιµάται ότι η Αναερόβια Χώνευση ζωικών αποβλήτων χοίρων (35% των ζώων το 2010 και 50% των ζώων το 2015 αντίστοιχα) µπορούν να συνεισφέρουν σε µείωση των αερίων του θερµοκηπίου κατά t CO 2 -eq το 2010 and t CO 2 -eq το Σύµφωνα µε την εθνική απογραφή εκποµπών (Απρίλιος 2010) το 2008, οι εκποµπές αερίων θερµοκηπίου (χωρίς αλλαγές στη χρήση γης και δασοπονία - LULUCF) ανήλθαν σε 126,89 Mt CO2- eq παρουσιάζοντας αύξηση 20,34% σε σχέση µε τις εκποµπές βάσης και 22,85% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του Εάν οι εκποµπές / απορροφήσεις από LULUCF συµπεριλαµβάνονταν τότε η αύξηση ανέρχεται σε 22,72% (από 100,81 Mt CO 2 -eq το ,71 Mt CO 2 -eq το 2008). Οι εκποµπές από τον τοµέα της ενέργειας για το 2008 αντιπροσώπευαν το 81,98% των συνολικών εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (χωρίς LULUCF) και αυξήθηκαν κατά περίπου 34,13% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του Οι εκποµπές από τη γεωργία που αντιπροσώπευαν το 7,03% των συνολικών εκποµπών το 2008 (χωρίς LULUCF), µειώθηκαν κατά περίπου 21,42% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του

8 3. Εθνικοί υποστηρικτικοί µηχανισµοί Γενικά, οι τρόποι χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου µπορούν να χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες: 1) δηµόσια χρηµατοδότηση και 2) ιδιωτική χρηµατοδότηση. Σε αυτό το κεφάλαιο δύο κύριες κατηγορίες δηµόσιας χρηµατοδότησης θα παρουσιαστούν: Η εγγυηµένη τιµή πώλησης της ενέργειας Οι κρατικές ενισχύσεις. Σύστηµα εγγυηµένη τιµής πώλησης ενέργειας Ο νόµος 3851/2010 «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέµατα αρµοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής» τέθηκε σε εφαρµογή τον Ιούνιο του 2010 για να αναµορφώσει το υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο των ΑΠΕ και ειδικότερα το νόµο 3468/2006. Σύµφωνα µε το άρθρο 5 «Ορθολογικοποίηση της τιµολόγησης ενέργειας που παράγεται από σταθµούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.» του νόµου αυτού: «... Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από Παραγωγό ή Αυτοπαραγωγό µέσω σταθµού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή µέσω Υβριδικού Σταθµού και απορροφάται από το Σύστηµα ή το ίκτυο, τιµολογείται, σε µηνιαία βάση, σύµφωνα µε τα ακόλουθα: α) Η τιµολόγηση γίνεται µε βάση την τιµή, σε ευρώ ανά µεγαβατώρα (MWh), της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από το Σύστηµα ή το ίκτυο, συµπεριλαµβανοµένου και του ικτύου Μη ιασυνδεδεµένων Νησιών. β) Η τιµολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας κατά την προηγούµενη περίπτωση, εκτός από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από φωτοβολταϊκούς σταθµούς για τους οποίους έχουν οριστεί ξεχωριστές τιµές από τον ν. 3734/2009 (ΦΕΚ 8 Α ), όπως ισχύει, γίνεται µε βάση τα στοιχεία του ακόλουθου Πίνακα 1: Η παραγόµενη ενέργεια από σταθµούς Α.Π.Ε. πλην φωτοβολταϊκών και ηλιοθερµικών σταθµών, εφόσον οι επενδύσεις υλοποιούνται χωρίς τη χρήση δηµόσιας επιχορήγησης, τιµολογείται µε βάση τις τιµές του πίνακα 1, προσαυξηµένες κατά ποσοστό 20% για τις περιπτώσεις (α),(δ), (ζ), (η) και (ιζ), καθώς και κατά ποσοστό 15% για τις περιπτώσεις (θ) έως (ιε). Για την περίπτωση (ιστ), η προσαύξηση κατά 15% εφαρµόζεται µόνο στο σταθερό σκέλος της τιµολόγησης, εφόσον η επένδυση υλοποιείται χωρίς επιχορήγηση από οποιοδήποτε εθνικό, ευρώπαϊκό ή διεθνές πρόγραµµα ή αναπτυξιακό νόµο, για την κάλυψη τµήµατος της σχετικής δαπάνης ούτε υπόκειται σε φοροαπαλλαγή οποιασδήποτε µορφής περιλαµβανοµένου και του αφορολόγητου αποθεµατικού. Μεταξύ άλλων ο νόµος 3851/2010 θέτει νέες υψολέτερες εγγυηµένες τιµές ανάλογα µε τον τύπο της βιοµάζας (δίνονται διαφορετικές τιµές ανάλογα µε τον τύπο του βιοαερίου, ειδικότερα 220 /MWh για βιοαέριο που προέρχεται από βιοµάζα (κτηνοτροφικά και αγροτοβιοµηχανικά οργανικά υπολείµµατα και απόβλητα) µε εγκατεστηµένη ισχύ 3MW και 200 /MWh από τις ίδιες µονάδες βιοαερίου µε εγκατεστηµένη ισχύ >3MW). Το γεγονός αυτό αποτελεί βασικό µοχλό για να προσελκύσει µεγαλύτερο ενδιαφέρον η αξιοποίηση του βιοαερίου καθώς η εγγυηµένη τιµή υπερδιπλασιάστηκε. Επίσης, η παραγόµενη ενέργεια από βιοαέριο, εφόσον οι επενδύσεις υλοποιούνται χωρίς τη χρήση δηµόσιας επιχορήγησης, τιµολογείται µε βάση τις τιµές του νόµου 3851/2010, προσαυξηµένες κατά ποσοστό 15%. Η σύµβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από σταθµούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. ισχύει για είκοσι (20) έτη. 8

9 Πίνακας : Τιµή πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ (νόµος 3851/2010) Τιµή Ενέργειας (Euro/MWh) Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από: ιασυνδεδεµένο Μη Σύστηµα διασυνδεδεµένα νησιά (α) Αιολική ενέργεια που αξιοποιείται µε χερσαίες εγκαταστάσεις ισχύος µεγαλύτερης των 50kW 87,85 99,45 (β) Αιολική ενέργεια που αξιοποιείται µε εγκαταστάσεις ισχύος µικρότερης ή ίσης των 50kW 250 (γ) Φωτοβολταϊκα έως 10kW peak στον οικιακό τοµέα και σε µικρές επιχειρήσεις (σύµφωνα µε το ειδικό πρόγραµµα σε κτιριακές 550 εγκαταστάσεις Αποφ-12312/ΓΓ/175/4-6-09, ΦΕΚ-1079/Β/09) (δ) Υδραυλική ενέργεια που αξιοποιείται µε µικρούς υδροηλεκτρικούς σταθµούς µε εγκατεστηµένη ισχύ έως δεκαπέντε (15) MWe 87,85 (ε) Ηλιακή ενέργεια που αξιοποιείται από ηλιοθερµικούς σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής 264,85 (στ) Ηλιακή ενέργεια που αξιοποιείται από ηλιοθερµικούς σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής µε σύστηµα αποθήκευσης, το οποίο εξασφαλίζει 284,85 τουλάχιστον 2 ώρες λειτουργίας στο ονοµαστικό φορτίο (ζ) Γεωθερµική ενέργεια χαµηλής θερµοκρασίας κατά την παρ.1στ του Αρθ-2 του Ν-3175/03 (ΦΕΚ-207/Α/03) 150 (η) Γεωθερµική ενέργεια υψηλής θερµοκρασίας κατά την παρ.1στ του Αρθ-2 του Ν-3175/03 (ΦΕΚ-207/Α/03) 99,45 (θ) Βιοµάζα που αξιοποιείται από σταθµούς µε εγκατεστηµένη ισχύ <= 1 MW (εξαιρουµένου του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος αστικών 200 αποβλήτων) (ι) Βιοµάζα που αξιοποιείται από σταθµούς µε εγκατεστηµένη ισχύ >1 MW και <=5 MW (εξαιρουµένου του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος 175 αστικών αποβλήτων) (ια) Βιοµάζα που αξιοποιείται από σταθµούς µε εγκατεστηµένη ισχύ >5 MW (εξαιρουµένου του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος αστικών 150 αποβλήτων) (ιβ) Αέρια εκλυόµενα από χώρους υγειονοµικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισµού και βιοαέρια από βιοµάζα (συµπεριλαµβανοµένου και του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος 120 αποβλήτων), µε εγκατεστηµένη ισχύ <=2 MW (ιγ) Αέρια εκλυόµενα από χώρους υγειονοµικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισµού και βιοαέρια από βιοµάζα (συµπεριλαµβανοµένου και του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος 99,45 αποβλήτων), µε εγκατεστηµένη ισχύ > 2 MW (ιδ) Βιοαέριο που προέρχεται από βιοµάζα (κτηνοτροφικά και αγροτοβιοµηχανικά οργανικά υπολείµµατα και απόβλητα) µε εγκατεστηµένη 220 ισχύ <= 3 MW (ιε) Βιοαέριο που προέρχεται από βιοµάζα (κτηνοτροφικά και αγροτοβιοµηχανικά οργανικά υπολείµµατα και απόβλητα) µε εγκατεστηµένη 200 ισχύ >3 MW (ιστ) ΣΗΘΥΑ 87,85xΣΡ 99,45xΣΡ (ιζ) Λοιπές ΑΠΕ (συµπεριλαµβανοµένων και των σταθµών ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος αστικών αποβλήτων που πληρούν τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής νοµοθεσίας όπως εκάστοτε αυτές ισχύουν) 87,85 99,45 Κρατικές ενισχύσεις Σήµερα, το βασικό εργαλείο δηµόσιας χρηµατοδότησης έργων ΑΠΕ είναι ο Αναπτυξιακός Νόµος 3908/2001 (ΦΕΚ 8/Α/2011). Οι επενδύσεις ΑΠΕ µπορούν να λάβουν οικονοµική υποστήριξη και από άλλα προγράµµατα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων. Περισσότερες πληροφορίες για τις πηγές χρηµατοδότησης και τα οικονοµικά κίνητρα των ενεργειακών επενδύσεων δίνονται, µεταξύ άλλων, στην ιστοσελίδα του ΚΑΠΕ, και 9

10 Σκοπός του νόµου είναι η προώθηση της οικονοµικής ανάπτυξης της χώρας µε τη διαµόρφωση καθεστώτων ενίσχυσης των επενδύσεων, µε τα οποία βελτιώνεται η επιχειρηµατικότητα, η τεχνολογική ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και η περιφερειακή συνοχή και προωθούνται η πράσινη οικονοµία, η αποτελεσµατική λειτουργία των διαθέσιµων υποδοµών και η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναµικού της χώρας. Ο αναπτυξιακός νόµος καλύπτει όλες τις ιδιωτικές επενδύσεις που υλοποιούνται στην Ελλάδα (αφορά όλους τους τοµείς της οικονοµικής δραστηριότητας µε κάποιες εξαιρέσεις). Προτάσεις για χρηµατοδότηση µπορούν να υποβληθούν στον Αναπτυξιακό Νόµο δύο φορές το χρόνο (Απρίλιο και Οκτώβριο και οποτεδήποτε για τα µεγάλα Επενδυτικά Σχέδια). Η χώρα διαιρείται σε τρεις ζώνες µε κριτήριο το επίπεδο ανάπτυξης της κάθε περιοχής. Το ποσοστό ενίσχυσης κάθε επενδυτικού σχεδίου εξαρτάται από το µέγεθος του φορέα της επένδυσης και από το νοµό στον οποίο υλοποιείται. Σε κάθε περίπτωση δεν µπορεί να υπερβαίνει το 50% του ενισχυόµενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου. Είδη ενισχύσεων Φορολογική απαλλαγή που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήµατος επί των πραγµατοποιούµενων προ φόρων κερδών, τα οποία προκύπτουν µε βάση τη φορολογική νοµοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Επιχορήγηση που συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το ηµόσιο χρηµατικού ποσού για την κάλυψη τµήµατος των ενισχυόµενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου και προσδιορίζεται ως ποσοστό αυτών. Επιδότηση χρηµατοδοτικής µίσθωσης που συνίσταται στην κάλυψη από το ηµόσιο τµήµατος των καταβαλλόµενων δόσεων χρηµατοδοτικής µίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση καινούριου µηχανολογικού και λοιπού εξοπλισµού (δεν µπορεί να υπερβαίνει τα επτά έτη). Τα επιλέξιµα έργα κατηγοριοποιούνται σε δύο (2) κύριες κατηγόριες: 1) Γενικά Επενδυτικά Σχέδια 2) Ειδικά Περιφερειακά Σχέδια Τα επενδυτικά σχέδια βιοαερίου βρίσκονται στην κατηγορία των Γενικών Επενδυτικών Σχεδίων (στην υποκατηγορία Περιφερειακής Συνοχής). Στα σχέδια Περιφερειακής Συνοχής, περιλαµβάνονται επενδυτικά σχέδια σε παραγωγικές δραστηριότητες που αξιοποιούν τοπικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα, αντιµετωπίζουν τοπικές ανάγκες και περιφερειακά προβλήµατα µε περιβαλλοντικά βιώσιµες τεχνολογικές εφαρµογές, εισάγουν τεχνολογίες εξοικονόµησης ενέργειας και αξιοποίησης υδάτινων πόρων και συµβάλλουν στη φιλική προς το περιβάλλον ανασυγκρότηση, ανάπλαση και ανάπτυξη περιοχών οικονοµικής δραστηριότητας. Στην κατηγορία αυτή παρέχεται επιχορήγηση ή και επιδότηση χρηµατοδοτικής µίσθωσης για τις νέες επιχειρήσεις σε ποσοστό 80% του ποσοστού ενίσχυσης. Το υπόλοιπο ποσοστό µέχρι το όριο του ποσοστού ενίσχυσης συµπληρώνεται µε την ενίσχυση φορολογικής απαλλαγής. Το ποσοστό της ίδιας συµµετοχής του επενδυτή στις επενδύσεις που λαµβάνουν ενίσχυση µε τη µορφή της επιχορήγησης κεφαλαίου δεν µπορεί να είναι κατώτερο του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) των ενισχυόµενων δαπανών. Στις επενδύσεις που εντάσσονται στο καθεστώς της φορολογικής απαλλαγής ο δικαιούχος πρέπει να συνεισφέρει τουλάχιστον το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του επενδυτικού κόστους, είτε µέσω ιδίων κεφαλαίων είτε µέσω εξωτερικής χρηµατοδότησης. 10

11 4. Ιδιωτική χρηµατοδότηση Σε αυτό το κεφάλαιο τέσσερις κύριες κατηγορίες ιδιωτικής χρηµατοδότησης θα παρουσιαστούν: ανειοδότηση, Αυτοχρηµατοδοτηση (Project finance), Χρηµατοδοτική µίσθωση (leasing) Χρηµατοδότηση από τρίτους (Third party finance) 4.1. Παραδοσιακός δανεισµός Ο παραδοσιακός δανεισµός είναι ο πιο συνηθισµένος τρόπος για τη λήψη δανειακών κεφαλαίων από τις τράπεζες. Αυτή η µορφή χρηµατοδότησης δεν χρησιµοποιείται µόνο σε µεγάλες επενδύσεις, καθώς οι περιπτώσεις αυτές απαιτούνται στο πλαίσιο έργων βιοαερίου, αλλά καλύπτει επίσης πολλά µικρότερα ιδιωτικά δάνεια. Ο χρηµατοπιστωτικός οργανισµός ελέγχει το χρηµατοοικονοµικό υπόβαθρο του δανειολήπτη, προκειµένου να αποφασίσει σχετικά µε την αξιοπιστία και τους κινδύνους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα έχουν οι εγγυήσεις στην περίπτωση αποτυχίας του σχεδίου. Εγγυήσεις αποτελούν τα ακίνητα, ο εξοπλισµός της µονάδας, το διαθέσιµο ενεργητικό του αιτούντος ή του φορέα υλοποίησης του έργου, και όλα τα άλλα περιουσιακά στοιχεία που καλύπτουν το σύνολο του δανείου. Επιπλέον, αναλύονται οι προοπτικές επιτυχίας του έργου. Η επιτυχία συνήθως υπολογίζεται µε τον έλεγχο διαφόρων κριτηρίων που επηρεάζουν την οικονοµική απόδοση της µελλοντικής εγκατάστασης βιοαερίου. Μόλις το δάνειο έχει παρασχεθεί, ο οφειλέτης πρέπει να ξεπληρώσει σε µηνιαία βάση ένα προκαθορισµένο ποσό. Συχνά οι τράπεζες προσφέρουν επίσης µια περίοδο χάριτος η οποία είναι συνήθως ένα ή δύο έτη κατά τα οποία ο οφειλέτης πρέπει µόνο να επιστρέψει το επιτόκιο, αλλά όχι και το κεφάλαιο. Η διάρκεια των δανείων για τα έργα βιοαερίου, καθώς και ο αριθµό των ετών χάριτος εξαρτώνται σε µεγάλο βαθµό από τις προϋποθέσεις του κάθε συγκεκριµένου έργου βιοαερίου. Ωστόσο, οι συνηθισµένοι περίοδοι δανείου είναι περίπου 15 έτη και χορηγούνται συνήθως ένα ή δύο χρόνια χάριτος. Μια ειδική µορφή παραδοσιακής χρηµατοδότησης µέσω δανείων είναι τα δάνεια µε χαµηλό επιτόκιο που παρέχονται από τις εθνικές αρχές ή τους φορείς χρηµατοδότησης. Τα δάνεια αυτά χορηγούνται για επενδύσεις στον τοµέα των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, όπως είναι το βιοαέριο και λειτουργούν ως ένα πρόγραµµα στήριξης της αγοράς, προκειµένου να τονωθεί ο τοµέας των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Τα δάνεια µε χαµηλό επιτόκιο χαρακτηρίζονται από πολύ χαµηλά επιτόκια. Η συνηθέστερη µέθοδος χρηµατοδότησης έργων ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι η σύναψη δανείου µε τράπεζα. Η παραδοσιακή αυτή µέθοδος χρηµατοδότησης µέσω µακροπρόθεσµου δανεισµού αποτελεί την συνήθη πρακτική. Για παράδειγµα η Εθνική Τράπεζα χρηµατοδότησε µεγάλες επενδύσεις συνολικής αξίας 1,44 δισ. ευρώ σε αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, µικρούς υδροηλεκτρικούς σταθµούς και µονάδες βιοαερίου και βιοµάζας, µε δανειοδότηση συνολικού ύψους 855 εκατ. ευρώ. Αυτές που έχουν ολοκληρωθεί και λειτουργούν αντιστοιχούν σε επενδύσεις αξίας 668 εκατ. ευρώ και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια περίπου 460 Mw. Έτσι, µε χρηµατοδότηση της Εθνικής, σήµερα παράγεται το 43% της συνολικής ενέργειας από αιολικά, το 26% της συνολικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά, το 12% της συνολικής ενέργειας από µικρά υδροηλεκτρικά και το 11

12 57% της συνολικής ενέργειας της χώρας από βιοαέριο και βιοµάζα (Στ. Ταµβακάκης, /νων Σύµβουλος ΕΤΕ, 2010). Στην Ελλάδα σήµερα µία σειρά ιδιωτικών τραπεζών έχουν συγκεκριµένα προγράµµατα χρηµατοδότησης έργων όπως η εγκατάσταση φωτοβολταικών ή οι επεµβάσεις εξοικονόµησης ενέργειας σε κτίρια. Οι βασικές απαιτήσεις χορήγησης δανείων είναι µία αίτηση και νοµιµοποιητικά και φορολογικά στοιχεία και διαφοροποιούνται ανάλογα την τράπεζα Αυτοχρηµατοδότηση (Project finance) Η χρηµατοδότηση Έργου (ή αυτοχρηµατοδότηση) προορίζεται για τη χρηµατοδότηση µιας πολύ συγκεκριµένης επένδυσης η οποία εξοφλείται από τις δικές της ταµειακές ροές. Η τράπεζα λαµβάνει την απόφασή της για το ύψος του δανείου εξαρχής µε τις εκτιµήσεις των ταµειακών ροών του έργου. Σε αντίθεση µε τη συµβατική δανειοδότηση, υπάρχει συνήθως µικρή ή καθόλου πρόσβαση σε ιδιωτική ή κεφαλαιουχική εταιρεία. Σε περίπτωση χρηµατοδότησης ενός έργου βιοαερίου, η επένδυση εξασφαλίζεται από την προβλεπόµενη ταµειακή ροή της πωλούµενης ηλεκτρικής ενέργειας, τον εξοπλισµό της µονάδας και από την ιδιοκτησία του χώρου εγκατάστασης. Προϋπόθεση για να επιτευχθεί χρηµατοδότηση έργου είναι η δηµιουργία µιας ειδικής εταιρείας για το έργο βιοαερίου. Η Χρηµατοδότηση Έργου έχει σηµαντικά υψηλότερους κινδύνους για τους χρηµατοδότες από τη συµβατική χρηµατοδότηση, δεδοµένου ότι το δάνειο µπορεί να αποπληρωθεί όταν το έργο έχει τεθεί σε λειτουργία. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες ενδιαφέρονται για την ελαχιστοποίηση των πιθανών κινδύνων. Όλες οι πτυχές του έργου πρέπει να αναλυθούν πολύ προσεκτικά. Αυτό οδηγεί σε αυξηµένο διοικητικό φόρτο εργασίας για τα δύο µέρη. Ο επενδυτής πρέπει να προετοιµάσει όλα τα έγγραφα του έργου σε µεγάλη λεπτοµέρεια. Αυτή η διαδικασία µπορεί να είναι αρκετά χρονοβόρα. Στην αυτοχρηµατοδότηση (Project Finance), η χρηµατοδότηση του έργου έχει ως κύρια ή/και αποκλειστική πηγή αποπληρωµής των δανειακών υποχρεώσεων τα προσδοκώµενα έσοδα και εξασφαλίζεται µε τα στοιχεία του ενεργητικού του Έργου (χρηµατοδότηση χωρίς ή µε περιορισµένη αναγωγή στους φορείς της επένδυσης /limited or non recourse financing). Στην Ελλάδα, ο τύπος χρηµατοδότησης project finance αφορά κυρίως σε τράπεζες που αναζητούν συχνά ώριµες και δοκιµασµένες τεχνολογίες (χαµηλού ρίσκου) ή επενδύσεις που θα δώσουν οικονοµίες κλίµακας Χρηµατοδοτική µίσθωση - Leasing Eίναι µια συχνά εφαρµοζόµενη µέθοδο για τη συγκέντρωση µετοχικού κεφαλαίου για ένα έργο βιοαερίου. H xρηµατοδοτική µίσθωση χαρακτηρίζεται από τη διάκριση του κατασκευαστή µονάδων (εταιρία leasing) και του φορέα εκµετάλλευσης της µονάδας (µισθωτή). Η εταιρεία χρηµατοδοτικής µίσθωσης κατασκευάζει και χρηµατοδοτεί την µονάδα από το εταιρικό κεφάλαιο ή το µετοχικό κεφάλαιο των εταίρων εκµίσθωσης. Στη συνέχεια η εταιρεία αφήνει την µονάδα στον µισθωτή ο οποίος πρέπει να αναλάβει τους κινδύνους της επιχείρησης. Ο µισθωτής διαχειρίζεται όλα τα έσοδα από τη λειτουργία της µονάδας παραγωγής βιοαερίου, αλλά πρέπει να πληρώσει τα ποσοστά χρηµατοδοτικής µίσθωσης στην εταιρεία. Αφού λήξει η σύµβαση, ο µισθωτής µπορεί να αγοράσει την υπολειπόµενη αξία της µονάδας βιοαερίου, ή η κυριότητα επανέρχεται στην εταιρεία χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιλογή αυτή χρησιµοποιείται για την χρηµατοδότηση συγκεκριµένων τµηµάτων µίας µονάδας βιοαερίου, πχ. της µονάδας συµπαραγωγής. 12

13 4.4. Χρηµατοδότηση από Τρίτους (Third party finance) Η Ο ΗΓΙΑ 2006/32/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 2006 για την ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες και για την κατάργηση της οδηγίας 93/76/ΕΟΚ του Συµβουλίου αναφέρει µεταξύ άλλων ότι «... η χρήση χρηµατοδοτικών διευκολύνσεων από τρίτους αποτελεί καινοτόµο πρακτική που θα πρέπει να ενθαρρυνθεί. Με τις διευκολύνσεις αυτές, ο δικαιούχος αποφεύγει επενδυτικές δαπάνες χρησιµοποιώντας µέρος της οικονοµικής αξίας των εξοικονοµήσεων ενέργειας που προκύπτουν από επενδύσεις τρίτου για την αποπληρωµή του επενδυτικού κόστους και των τόκων του τρίτου». Σε αυτόν τον τρόπο χρηµατοδότησης µία Επιχείρηση Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ) παίζει πρωταρχικό ρόλο και αναλαµβάνει τις ευθύνες και/ή την χρηµατοδότηση. Η ΕΕΥ αναλαµβάνει την ανάπτυξη, κατασκευή, χρηµατοδότηση και λειτουργία του έργου. Η βασική αρχή στην περίπτωση αυτή είναι το γεγονός ότι ο δικαιούχος (πελάτης ή τελικός χρήστης) δεν χρειάζεται να προβεί σε χρηµατοροές. Τα τρία εµπλεκόµενα µέρη είναι α) η ΕΕΥ, β) ο άµεσα ενδιαφερόµενος και γ) η τράπεζα. O Νόµος 3855/2010 θεσπίζει, µεταξύ άλλων, κανόνες και µέτρα για την ανάπτυξη της αγοράς Eνεργειακών Υπηρεσιών προς τους τελικούς καταναλωτές στην Ελλάδα. Οι Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ), καλούνται να παίξουν σηµαντικό ρόλο στην εν λόγω αγορά, µε τη δραστηριοποίησή τους, στο πλαίσιο σύναψης Συµβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ). Αν και το σχήµα αυτό είναι σχετικά καινούργιο στην Ελλάδα αναφέρονται µερικά παραδείγµατα ανάπτυξης Χρηµατοδότησης από Τρίτους στον τοµέα του βιοαερίου. 5. Έσοδα από µία µονάδα βιοαερίου Η απόφαση για τη χορήγηση δανείου για έργα βιοαερίου εξαρτάται κατά πρώτο λόγο από τις αναµενόµενες ταµειακές ροές του έργου. Προκειµένου να εξασφαλιστεί µια οικονοµικά βιώσιµη λειτουργία µιας µονάδας βιοαερίου, είναι πολύ σηµαντικό να υπολογιστούν τα έσοδα από τη λειτουργία της Στις περισσότερες χώρες, µε µια υγιή αγορά βιοαερίου, η εγγυηµένη τιµή (feed-in tariff) αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από µονάδες ορίζεται από το νόµο. Αυτή η τιµή µε τα εξασφαλισµένα έσοδα για µεγάλο χρονικό διάστηµα αποτελεί µια αξιόπιστη εγγύηση για τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα και τη βάση για οικονοµικούς υπολογισµούς για τον φορέα λειτουργίας της εγκατάστασης. Επιπλέον, µακροπρόθεσµες συµβάσεις που καλύπτουν τη χρήση της θερµότητας ή έγχυση του βιοµεθανίου στο δίκτυο του φυσικού αερίου µπορεί να αυξήσει την αξιοπιστία ενός έργου βιοαερίου. Ένας άλλος τρόπος αναχρηµατοδότησης µιας επένδυσης βιοαερίου είναι η εµπορία Πράσινων Πιστοποιητικών (επίσης γνωστή ως Πιστοποιητικά Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας - REC). Ένας πάροχος πράσινης ενέργειας (π.χ. µονάδα παραγωγής βιοαερίου), πιστώνεται µε ένα REC για κάθε MWh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιµη πηγή. Μετά την τροφοδότηση του δικτύου µε την ενέργεια αυτή, το πιστοποιητικό µπορεί να πωληθεί στην ελεύθερη αγορά. Οι τιµές για τα πιστοποιητικά εξαρτώνται από την γενική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, την ανανεώσιµη πηγή ενέργειας από την οποία παρήχθη η ηλεκτρική ενέργεια και τη θέση της εγκατάστασης. Τα 13

14 έσοδα από την πώληση των ΑΠΕ είναι λιγότερο προβλέψιµα σε σχέση µε τα έσοδα από ένα σταθερό σύστηµα εγγυηµένης τιµής, καθώς οι τιµές για τις ΑΠΕ υπόκεινται σε διακυµάνσεις. Οικονοµικά και περιβαλλοντικά, είναι πιο σκόπιµο να πωλείται η θερµότητα που παράγεται από την ΣΘΗ (συµπαραγωγή θερµότητας και ηλεκτρικής ενέργειας) της µονάδας βιοαερίου. Η αξιοποίηση της θερµότητας βελτιώνει δραστικά τη συνολική αποδοτικότητα της µονάδας. Αν η θερµότητα µπορεί να πωληθεί σε καταναλωτές, π.χ. µέσω ενός τοπικού δικτύου θέρµανσης, ο χειριστής της εγκατάστασης βιοαερίου έχει πρόσθετα έσοδα. Σε αντίθεση µε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο, συνήθως δεν υπάρχει σταθερό feed-in tariff για τη θερµότητα που παράγεται από µονάδες παραγωγής βιοαερίου, όπως συµβαίνει στη Γερµανία. Τα έσοδα από την παροχή θέρµανσης είναι συνήθως αντικείµενο της σύµβασης µεταξύ του φορέα εκµετάλλευσης της µονάδας και του καταναλωτή θερµότητας. Ένα µικρό µέρος των εσόδων από τη λειτουργία µιας εγκατάστασης βιοαερίου µπορεί να προέλθει από τη χρήση του κοµπόστ (χωνεµένο υπόλειµµα). Το χωνεµένο υπόλειµµα µπορεί να πωληθεί ως λίπασµα ή να χρησιµοποιηθούν στο δικό τους αγρόκτηµα ως υποκατάστατο συνθετικών λιπασµάτων. Το κοµπόστ είναι πλούσιο σε άζωτο, φώσφορο, κάλιο και ιχνοστοιχεία και µπορεί να εφαρµοστεί στα εδάφη όπως ακριβώς και το υγρό λίπασµα. Αυτό το καθιστά ένα κατάλληλο βιολίπασµα. Τέλος, σε περίπτωση που η µονάδα παραγωγής βιοαερίου είναι σχεδιασµένη για την χώνευση βιοαποβλήτων (π.χ. υπολείµµατα τροφίµων, οργανικά αστικά απόβλητα, απόβλητα της βιοµηχανίας) ο διαχειριστής της µονάδας µπορεί να λάβει επίσης ένα τέλος διάθεσης. Ωστόσο, η χρήση αποβλήτων σε µία µονάδα παραγωγής βιοαερίου συνήθως απαιτεί ειδικό σχεδιασµό της εγκατάστασης και εµπειρία σχετικά µε τη διαχείρισή τους. 6. Κριτήρια αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων Για τις τράπεζες, οι πιστώσεις (δάνεια) σχετίζονται µε συγκεκριµένους χρηµατοοικονοµικούς κινδύνους. Ωστόσο, οι τράπεζες κερδίζουν ένα σηµαντικό µέρος των χρηµάτων τους από τα επιτόκια των πιστώσεων. Ως εκ τούτου, ο στόχος των τραπεζών είναι να ελαχιστοποιηθούν οι δυνητικοί κίνδυνοι, ενώ προσφέρουν ένα επιτόκιο το οποίο να είναι ανταγωνιστικό σε σχέση µε άλλα ιδρύµατα. Υπάρχουν δεσµεύσεις µε παραδοσιακά χαµηλούς κινδύνους για τις τράπεζες και άλλες µε αυξηµένη πιθανότητα αθέτησης. Ο κίνδυνος των επενδύσεων σε έργα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας εξαρτάται από την τεχνολογία. Στη συνέχεια παρατίθεται ένας κατάλογο κριτηρίων, τα οποία θα βοηθήσουν στην αξιολόγηση του κινδύνου και της σκοπιµότητας µιας επένδυσης σε συγκεκριµένα έργα βιοαερίου. Τα κριτήρια περιλαµβάνουν τα ανθρώπινα, τεχνικά, οικονοµικά και οργανωτικά κριτήρια καθώς και κριτήρια που σχετίζονται µε τη νοµοθεσία και τις άδειες. Έτσι, ο επενδυτής ή το χρηµατοπιστωτικό ίδρυµα µπορεί εύκολα να χρησιµοποιήσει αυτά τα κριτήρια, ως ένα κατάλογο ελέγχου (checklist) για την αξιολόγηση της συνολικής σκοπιµότητας των έργων βιοαερίου. Παρ 'όλα αυτά, πρέπει να λεχθεί ότι η περιγραφή του προτεινόµενου σχεδίου στο σύνολό του είναι πιο σηµαντική για την αξιολόγηση, από την εξέταση των συγκεκριµένων και µόνο ορίων ή τιµών. Ως εκ τούτου, τα ποσοτικά κριτήρια που παρουσιάζονται θεωρούνται ως παραδείγµατα και µόνο. Λεπτοµέρειες µπορούν να βρεθούν στο παραδοτέο του έργου µε τίτλο «Κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων βιοαερίου: Οδηγίες για χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς και επενδυτές». 14

15 Κριτήριο 1: Εµπειρία στον τοµέα του βιοαερίου (παραγωγή πρώτων υλών, βιολογία της αναερόβιας χώνευσης, τεχνολογία της µονάδας, αξιοποίηση του εδαφοβελτιωτικού και οικονοµικό υπόβαθρο), πρέπει να αποδειχθεί από τον αιτούντα. Κριτήριο 2: Κριτήριο 3: Κριτήριο 4: Κριτήριο 5: Κριτήριο 6: Κριτήριο 7: Κριτήριο 8: Κριτήριο 9: Το συγκεκριµένο κίνητρο για την υλοποίηση της µονάδας του βιοαερίου πρέπει να εξηγηθεί.. Επαρκής ποσό πληρωµένων εργατοωρών πρέπει να είναι διαθέσιµο. Εποπτεία της µικροβιολογικής διαδικασίας της ζύµωσης πρέπει να παρέχει ο χειριστής της µονάδας και/ή το προσωπικό του ή/και από συµβεβληµένες εξειδικευµένες εταιρείες. Ο χειριστής της µονάδας και/ή το προσωπικό του θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελεί βασικές εργασίες συντήρησης. Το κόστος συντήρησης της µονάδας CHP το οποίο κυµαίνεται από 0.3 έως 2.5 Cents/kWh el και ένα κόστος της τάξης του 1 3% του επενδυτικού κόστους για την συντήρηση των υπολοίπων τµηµάτων θα πρέπει να περιληφθούν στο επιχειρηµατικό σχέδιο. Η νοµική µορφή και το ιδιοκτησιακό καθεστώς του έργου βιοαερίου πρέπει να είναι σαφώς καθορισµένο. Ένας κατάλογος µε τον εξοπλισµό και τα υλικά της µονάδας πρέπει να παρέχεται. Ένα κατασκευαστικό σχέδιο πρέπει να επιδεικνύεται. Κριτήριο 10: Η µονάδα πρέπει να συνδέεται µε δηµόσιο δρόµο, κατάλληλο βαρέα οχήµατα (µεταφορά πρώτης ύλης και χωνεµένου υπολείµµατος). Κριτήριο 11: Το σηµείο διασύνδεσης µε το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να καθοριστεί. Κριτήριο 12: Το σηµείο έκχυσης του βιοµεθανίου (ως εναλλακτική) στο δίκτυο του φυσικού αεριού πρέπει να καθοριστεί. Κριτήριο 13: Οι καταναλωτές θερµότητας πρέπει να εξευρεθούν και να συναφθούν προσύµφωνα/συµβόλαια. Κριτήριο 14: Συµβάσεις µε τους πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας και/ή βιοµεθανίου και/ή θερµότητας (στην καλύτερη των περιπτώσεων για όλη την διάρκεια του δανείου) θα πρέπει να παρέχονται. Κριτήριο 15: Σχεδιασµός των εγκαταστάσεων αποθήκευσης της πρώτης ύλης (αριθµός, τύπος). Κριτήριο 16: Οι χωνευτές πρέπει να είναι κατάλληλοι για τον τύπο και την ποσότητα των πρώτων υλών και καλά σχεδιασµένοι (µόνωση, ανάδευση, εισροές/εκροές, υλικά κλπ.). Κριτήριο 17: Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης του χωνεµένου υπολείµµατος θα πρέπει να καλύπτονται ώστε να συγκρατούν το βιοαέριο που παράγεται. 15

16 Κριτήριο 18: Πρέπει να αποφεύγεται η ρύπανση του περιβάλλοντος (οσµές, διαρροή) από όλες τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Κριτήριο 19: Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να είναι σχεδιασµένες για την αποθήκευση χωνεµένου υπολείµµατος που παράγεται από τη µονάδα παραγωγής βιοαερίου τουλάχιστον για ένα εξάµηνο Κριτήριο 20: Η ακριβής θέση των χωνευτών και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης θα πρέπει να αποτυπώνονται σε σχέδιο. Ο απαιτούµενος χώρος για την ανέγερση της µονάδας α πρέπει να είναι επαρκής. Κριτήριο 21: Για τις µονάδες που λειτουργούν µε ενεργειακές καλλιέργειες τουλάχιστον το 50% αυτών θα πρέπει να παράγεται σε ιδιόκτητε ς εκτάσεις. Οι υπόλοιπες πρώτες ύλες θα πρέπει να είναι εγγυηµένες µε µακροχρόνια συµβόλαια µε τους προµηθευτές. Κριτήριο 22: Αν χρησιµοποιούνται ενεργειακές καλλιέργειες, θα πρέπει να παράγονται σε ακτίνα 10 km γύρω από την µονάδα. Επίσης τα απόβλητα δεν θα πρέπει να µεταφέρονται από µακρινές αποστάσεις. Κριτήριο 23: Θα πρέπει να υπάρχει επαρκής έκταση διάθεσης του χωνεµένου υπολείµµατος. Σε αντίθετη περίπτωση το υπόλειµµα θα πρέπει να πωλείται. Το κόστος πώλησης/διάθεσης του χωνεµένου υπολείµµατος θα πρέπει να συµπεριληφθεί στην εκτίµηση κόστους της µονάδας. Κριτήριο 24: Η χρήση/πώληση του προς διάθεση χωνεµένου υπολείµµατος θα πρέπει να συµµορφώνεται µε Οδηγία της ΕΕ για τη νιτρορύπανση. Κριτήριο 25: θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα για ασφάλειες για φυσική καταστροφή και βλάβη του εξοπλισµού. Κριτήριο 26: θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα για φωτιά και ατυχήµατα. Κριτήριο 27: θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα για τυχόν διακοπή λειτουργίας της µονάδας. Κριτήριο 28: θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα για γενική ασφάλεια έναντι ευθυνών. Κριτήριο 29: θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα για ασφάλεια που να καλύπτει την διάρκεια της κατασκευαστικής φάσης. Κριτήριο 30: Μία αναλυτική εκτίµηση κόστους και σχέδιο χρηµατοδότησης θα πρέπει να υπάρχει που να βασίζεται σε ρεαλιστικές και συντηρητικές παραδοχές. Κριτήριο 31: Προσωπική τεκµηρίωση πρέπει να παρέχεται. Αν εφαρµόζεται τα νοµικά έγγραφα της εταιρείας βιοαερίου πρέπει να παρέχεται. 16

17 Παράρτηµα 1: Παραδείγµατα χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Αυστρία, Γερµανία, ανία, Ολλανδία και Ιταλία Ανάπτυξη Βιώσιµης Αγοράς Βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη Παραδείγµατα χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Αυστρία, Γερµανία, ανία, Ολλανδία και Ιταλία Αριθµ. Συµβολαίου IEE/09/848 SI ιάρκεια Έργου 01/05/ /10/2012 Υποστηρίζεται από Περιεχόµενα 1. Βασικά στοιχεία χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου 2. Γερµανία 3. Αυστρία 4. ανία 5. Ολλανδία 6. Ιταλία 09/06/2010 Contract No. IEE/09/848 SI Project duration 01/05/ /10/

18 Βασικά στοιχεία χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου Η υλοποίηση έργων βιοαερίου έχει 3 προϋποθέσεις: Καλό και σταθερό θεσµικό πλαίσιο Απλή και διαφανή αδειοδοτική διαδικασία Πρόσβαση σε χρηµατοδότηση Επενδύσεις και κόστη µονάδας βιοαερίου κλίµακας αγροκτήµατος: Κόστησχεδιασµού (άδειες, σχεδιασµός, φόροι, πιστοποιητικά) Κόστος επένδυσης Κόστη της πρώτης ύλης Κόστη λειτουργίας και συντήρησης Χρηµατοδότηση Κέρδη έργων βιοαερίου: Πώληση της παραγόµενης ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας ηµόσια χρηµατοδότηση Πράσινα πιστοποιητικά Κέρδη από την διάθεση αποβλήτων στην µονάδα, πώληση του χωνεµένου υπολείµµατος και κέρδη από την διαχείριση αποβλήτων Βασικά στοιχεία χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου Συνηθισµένοι τρόποι χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου: Χρηµατοδότηση από ιδιωτικές τράπεζες Παραδοσιακός δανεισµός Χρηµατοδότηση Έργου - Project financing Επενδυτικά κεφάλαια (Investment funds) Χρηµατοδοτική µίσθωση (Leasing) Συνεργασία, µε εταιρεία παροχής ενεργειακών υπηρεσιών 18

19 1. Γερµανία Περίπου µονάδες βιοαερίου κλίµακας αγροκτήµατος (µέσου µεγέθους 400 kwel) Περίπου 44 µονάδες αναβάθµισης βιοαερίου Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη βιώσιµης αγοράς βιοαερίου Καλή πολιτική για τα έργα βιοαερίου εγγυηµένη τιµή (feed-in) ηλεκτρισµού Ύπαρξη ώριµης τεχνολογικά βιοµηχανίας βιοαερίου υνατότητα εκτίµησης του κινδύνου χρηµατοδότησης Τοκόστοςεπένδυσηςκυµαίνεταισυνήθωςαπό έως / kw 1. Γερµανία Μηχανισµοί υποστήριξης ΝόµοςγιατιςΑΠΕ (EEG) Βασικό εργαλείο για την προσέλκυση επενδύσεων και δηµιουργίας επενδυτικών ευκαιριών, καθώς εγγυάται κέρδη για 20 έτη. Αρκετές εθνικές και τοπικές επιδοτήσεις και χαµηλότοκα δάνεια Το πρόγραµµα επιδότησης της kfw Bankengruppe παρέχει χαµηλότοκα δάνεια Επιδότησηµέχρι 50 % καιµέχρι are given by selected federal states Πώληση αναβαθµισµένου βιοαερίου στο δίκτυο φυσικού αερίου Κανονισµός για την πρόσβαση στο δίκτυο του φυσικού αερίου 19

20 1. Γερµανία Εργαλεία χρηµατοδότησης Χρηµατοδότηση από ιδιωτικές τράπεζες Απαραίτητοµετοχικόκεφάλαιο (equity capital) % Χρηµατοδότηση έργων βάση ταµειακών ροών είναι ευρέως διαδεδοµένα Umweltbank AG, DZ Bank, DKB Deutsche Kreditbank Επενδυτικά κεφάλαια - Investment funds Μόνο µερικά τέτοια έργα υλοποιήθηκαν Ενεργειακά συµβόλαια στον τοµέα της παραγωγής βιοαερίου Σήµερα δεν χρησιµοποιείται συχνά 2. Αυστρία 320 µονάδεςβιοαερίου (µέσοµέγεθος 250 kw el ) 8 µονάδες αναβάθµισης βιοαερίου Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη βιώσιµης αγοράς βιοαερίου Ανάπτυξη σταθερών πολιτικών για τα έργα βιοαερίου Η εισαγωγή εγγυηµένων τιµών ηλεκτρικής ενέργειας (feed-in electricity tariffs) µε σταθερή µακροπρόθεσµη στρατηγική Μονάδες βέλτιστης πρακτικής και Best practice plants and αποδοχή από το κοινό υνατότητα ποσοτικοποίησης του χρηµατοδοτικού κινδύνου των έργων βιοαερίου Κόστοςεπένδυσηςαπό έως /kw el Πηγή: : Austrian Compost & Biogas Association 20

21 2. Αυστρία Υποστηρικτικοί µηχανισµοί Νόµος οικο-ηλεκτροπαραγωγής (Eco-Electricity Act - EEA) Εγγυηµένη τιµή για 15 έτη Εγγυηµένη τιµή (Feed-in tariff) για ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο το 2010 Μέχρι 250 kw Μέχρι 500 kw Πάνω από 500 kw ισχύς 18,5 Cent / kwh 16,5 Cent / kwh 13,0 Cent / kwh οι µονάδες µέχρι 250 kw πρέπει να χρησιµοποιούν σε ποσοστό 30% κτηνοτροφικά απόβλητα χρησιµοποιώντας µη γεωργικές πρώτες ύλες η εγγυηµένη τιµή µειώνεται κατά 20% επιπρόσθετο µπόνους στην συµπαραγωγή 2 Cent / kwh όταν πληρούνται συγκεκριµένα κριτήρια αποδοτικότητας Επιχορηγήσεις επενδύσεις 25 %-40 % των σχετικά µε το περιβάλλον κόστη 5 % επιπρόσθετη επιχορήγηση είναι δυνατή Ηεπιδότησηδίνεταιαντοέργοδενείναι EEA Για έργα EEA µόνο το δίκτυο διανοµής της θερµότητας προωθείται Επιχορήγηση τεχνολογίας από τα οµόσπονδα κρατίδια Τα κέρδη από την πώληση του βιοµεθανίου βρίσκονται σήµερα υπό συζήτηση τιµή 2. Austria Εργαλεία χρηµατοδότησης υνατότητες χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου Εξειδικευµένες συµβουλευτικές και ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας Εξειδικευµένο προσωπικό σε τράπεζες και πιστωτικά ιδρύµατα Προϋποθέσεις Ιδία κεφάλαια % της συνολικής επένδυσης Όλεςοιάδειεςκαισύµβασησεισχύµετην OeMAG 09/06/2010 Contract No. IEE/09/848 SI Project duration 01/05/ /10/

22 3. ανία 22 µονάδες βιοαερίου (co-operated biogas plants) 60 µονάδες βιοαερίου κλίµακας αγροκτήµατος Το Πρόγραµµα ράσης για το Βιοαέριο ( ) έδωσε σηµαντική ώθηση στην ανάπτυξη της αγοράς βιοαερίου 40 % επιχορήγηση της επένδυσης για κεντρικές µονάδες βιοαερίου Τα έργα βιοαερίου γίνονται συχνά από µη κερδοσκοπικές εταιρείες Μικρή ανάπτυξη της αγοράς βιοαερίου την τελευταία δεκαετία ΤΟ σχήµα εγγυηµένης τιµής (feed-in tariff scheme) βελτιώθηκε τον Φεβρουάριο του /06/2010 Contract No. IEE/09/848 SI Project duration 01/05/ /10/ ανία Υποστηρικτικοί µηχανισµοί ΝόµοςγιατηνπροώθησητωνΑΠΕ (VE-Lov. No. 1392/2008) Ηλεκτροπαραγωγή Καταβολή 10 ct/kwh Επιπρόσθετα 5,4 ct/kwh για συνδυασµένη χρήση του βιοαερίου και φυσικού αερίου Αναβαθµισµένο αέριο 40,3 ct/m³ Η πώληση της θερµότητας της ΣΗΘ απαλλάσσεται από φόρους ενέργειας και CO 2 22

23 3. ανία Εργαλεία χρηµατοδότησης Οι κεντρικές µονάδες βιοαερίου χρηµατοδοτούνται στο πλα σιο τηλεθέρµανσης Κύριο εργαλείο χρηµατοδότησης για κεντρικές µονάδες Μοντέλα εταιρειών µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Προσελκύουν δηµόσιες επενδύσεις (χαµηλότοκα δάνεια και εγγυήσεις ήµων) Οι µεµονωµένες µονάδες κλίµακας αγροκτήµατος χρηµατοδοτούνται από τις τράπεζες Επιπρόσθετα: είκτης ρυθµίζει τα δάνεια ετήσιας προσόδου Στο παρελθόν επιδοτήσεις µέχρι 40 % δίνονταν από το κράτος 09/06/2010 Contract No. IEE/09/848 SI Project duration 01/05/ /10/ Ολλανδία 90 µονάδες βιοαερίου κλίµακας αγροκτήµατος Η αγορά βιοαερίου αναπτύχθηκε µε το προηγούµενο πρόγραµµα MEP, το οποίο παρείχε ελκυστικές χρηµατοδοτήσεις Το πρόγραµµα SDE (από το 2008) έχει ένα περιορισµένο προϋπολογισµό για τις πληρωµές µπόνους Σήµερα µόνο το 30 % των αιτούντων λαµβάνει χρηµατοδότηση από το πρόγραµµα SDE Κρατικές ενισχύσεις για την χρήση της απορριπτόµενης θερµότηταςκαιτου CO 2 Η ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο απαλλάσσεται από φορολογικές ρυθµίσεις (έκπτωση φόρου για την απόσβεση των επενδύσεων) 23

24 4. Ολλανδία Υποστηρικτικοί µηχανισµοί Κίνητραγιαβιώσιµηπαραγωγήενέργειας (sustainable energy production SDE Programme) Εγγυηµένη τιµή για ηλεκτροπαραγωγή Συγχώνευση κτηνοτροφικών αποβλήτων µεαξιοποίησητηςθερµότηταςµέχρι Χώνευση άλλου τύπου βιοµάζας Χώνευσηυπολειµµάτωνκήπων 0,165 /kwh; 0,193 /kwh. 0,158 /kwh 0,129 /kwh; µε αξιοποίηση της θερµότητας µέχρι 0,149 /kwh Βιαέριο από ΧΥΤΑ και βιολογικούς καθαρισµούς 0,059 /kwh Εγγυηµένη τιµή για αναβαθµισµένο βιοαέριο Χώνευση υπολειµµάτων κήπων Χώνευση άλλου τύπου βιοµάζας Βιαέριο από ΧΥΤΑ Βιαέριο από βιολογικούς καθαρισµούς 0,465 /Nm³ 0,583 /Nm³ 0,218 /Nm³ 0,218 /Nm³ ιάταξησχετικάµετηνκατανοµήτηςεπιχορήγησης - Order on the Allocation on Grants (EOS) - Programme Επιδοτήσεις για έρευνα, ανάπτυξη και έργα έρευνας αγοράς στον τοµέα των ΑΠΕ Οι επιδοτήσεις δίνονται µόνο σε εταιρείες και όχι σε φυσικά πρόσωπα 4. Ολλανδία Εργαλεία χρηµατοδότησης Rabobank χρηµατοδοτεί το 75 % των Ολλανδικών µονάδων βιοαερίου Πράσινα δάνεια (Green funds scheme) Ιδιωτικές συµβουλευτικές εταιρείες, πιστωτικά ιδρύµατα και ιδιωτικές τράπεζες Ολλανδικό Ταµείο Grenntech Χρηµατοδότησης από ιδιωτικές τράπεζες 24

25 5. Ιταλία ΜεταξύτωνΑΠΕ, τοβιοαέριοπαρήγαγε ~ 1.6 TWhτο 2008, ισοδύναµο µε περίπου 2,75 % της ακαθάριστης παραγωγής από ΑΠΕ Περίπου το 80 % της παραγωγής αυτής προήλθε από ΧΥΤΑ Το υπόλοιπο προήλθε από 50 περίπου µονάδες κλίµακας αγροκτήµατος. Περίπου 40 από αυτές είναι απλές, µικρού κόστους (αποτελούνται από πλαστική µεµβάνη κάλυψης της δεξαµενής αποθήκευσης της κοπριάς) Με πρόχειρους υπολογισµούς θα υπάρχουν περισσότερες από 300 µονάδες κλίµακας αγροκτήµατος µέχρι το τέλος του 2010 Graph 1. Percentage gross production from renewable sources compared with total gross in Italy in 2008 (TWh) 5. Ιταλία Υποστηρικτικοί µηχανισµοί Η χρηµατοδότηση παραγωγής ΑΠΕ στην Ιταλία γίνεται από την Εθνική ΥπηρεσίαΕνέργειας - Italian national energy services company (GSE). Ο µηχανισµός περιλαµβάνει 2 εναλλακτικά κίνητρα ανάλογα τις απιτήσειςτουηλεκτροπαραγωγού: Πράσιναπιστοποιητικά - Green Certificates; Ενιαίατιµή - ll-inclusive flat rate (µόνογιαµονάδες <1 MW) σύµφωνα µε τα ακόλουθα: ΠΗΓΗ Βιοαέριο και βιοµάζα, µη συµπεριλαµβανοµένων των υγρών βιοκαυσίµων µε εξαίρεση τα καθαρά φυτικά έλαια που ανιχνεύονται µέσω του ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης και ελέγχου που προβλέπεται στο Ευρωπαϊκό Κανονισµό (ΕΚ) 73/2009 της 19ης Ιανουαρίυο 2009 Βιοαέριο από ΧΥΤΑ, Βιολογικούς Καθαρισµούς και υγρά βιοκαύσιµα µε εξαίρεση τα καθαρά φυτικά έλαια που ανιχνεύονται µέσω του ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης και ελέγχου που προβλέπεται στο Ευρωπαϊκό Κανονισµό (ΕΚ) 73/2009 της 19ης Ιανουαρίου 2009 Τιµή ( cent/kwh)

26 5. Ιταλία Εργαλεία χρηµατοδότησης Μία µονάδα βιοµάζας ενός αγροκτήµατος, ή που λειτουργεί σε συνεργασία µε µία φάρµα, κτηνοτροφική η δασοπονική εταιρεία µπορεί να συνδυάσει την all-inclusive σταθερή τιµή, µετά την έναρξη εµπορικής λειτουργίας, µε άλλες δηµόσια κίνητρα µε την προηγµένη κεφαλαιοποίηση να µην υπερβαίνει το 40% του κόστους της επένδυσης Το 2009 και 2010 η επιδότηση κεφαλαίου ήταν διαθέσιµη στην Ιταλία µε σκοπό να προωθήσει την υλοποίηση µονάδων βιοαερίου Κάποιες από αυτές (Italian National Institute for Agricultural Mechanization grant, 2010; απαιτούσαν καινοτόµο σχεδιασµό (από τεχνολογικής και/ή οργανωτικής πλευράς) ως προϋπόθεση επιλεξιµότητας. Άλλα απαιτούσαν ενσωµάτωση µε συστήµατα µείωσης του αζώτου στο χωνεµένο υπόλειµµα. 09/06/2010 Contract No. IEE/09/848 SI Project duration 01/05/ /10/2012 Εταίροι & πληροφορίες Fraunhofer-Institute for Wind Energy and Energy System Technology Division Bioenergy System Technology M.Sc. Henning Hahn τηλ: +49/(0)561/ WIP - Renewable Energies Dipl. Ing. Dominik Rutz M.Sc. τηλ: +49/(0)89/ Dominik.rutz@wip-munich.de European Biogas Association Ing. Franz Kirchmayr Vice President Κινητότηλ.: +43/ kirchmeyr@european-biogas.eu 26

27 Εταίροι & πληροφορίες Συντονιστής: Energy Institute Hrvoje Pozar Savska cesta 163 Ζάγκρεµπ, Κροατία Πληροφορίες: Biljana Kulisic τηλ: Fax: Ιστοσελίδα έργου: Εταίροι έργου: WIP Renewable Energies (WIP), Γερµνία European Biogas Association (EBA), Βέλγιο Fraunhofer (IWES), Γερµανία Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Ελλάδα Czech Biogas Association (CzBA), Τσεχία EKODOMA, Λετονία Energoproekt, JSC (ENPRO), Βουλγαρία Razvojna agencija Sinergija, Σλοβενία Trinergy Grup (TG), Ρουµανία 27

IEE Project BiogasIN Χρηµατοδότηση έργων βιαοερίου και εµπόδια στην Ελλάδα D.5.1., WP5 Σιούλας Κωνσταντίνος Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19 ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρµι

Διαβάστε περισσότερα

IEE Project BiogasIN Information Material for financing bodies in Greece Υλικό πληροφόρησης για χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς στην Ελλάδα D.3.6.4, WP3 Σιούλας Κωνσταντίνος Τµήµα Περιβάλλοντος και Μεταφορών

Διαβάστε περισσότερα

Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ.

Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ. Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τµήµα Περιβάλλοντος & Μεταφορών /νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθµός Συµβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

D.5.5, WP 5. Dominik Rutz. Erik Ferber. WIP Renewable Energies. Sylvensteinstr. 2

D.5.5, WP 5. Dominik Rutz. Erik Ferber. WIP Renewable Energies. Sylvensteinstr. 2 IEE Έργο BiogasIN Τρόποι χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου D.5.5, WP 5 Dominik Rutz Erik Ferber WIP Renewable Energies Sylvensteinstr. 2 81369 Μόναχο, Γερµανία Φεβρουάριος, 2011 1 Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

Εμπόδια στην αδειοδότηση έργων βιοαερίου

Εμπόδια στην αδειοδότηση έργων βιοαερίου Εμπόδια στην αδειοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδότηση έργων βιοαερίου

Χρηματοδότηση έργων βιοαερίου Χρηματοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Κωδικοποίηση Νομοθεσίας ΑΠΕ: (πηγή: http://www.lagie.gr/)

Ιστορία και Κωδικοποίηση Νομοθεσίας ΑΠΕ: (πηγή: http://www.lagie.gr/) Ιστορία και Κωδικοποίηση Νομοθεσίας ΑΠΕ: (πηγή: http://www.lagie.gr/) Το ελληνικό κράτος το 1994 με τον Ν.2244 (ΦΕΚ.Α 168) κάνει το πρώτο βήμα για τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τρίτους εκτός της

Διαβάστε περισσότερα

IEE Project BiogasIN Χρηµατοδότηση έργων βιαοερίου στην Ελλάδα και εµπόδια D.5.1.4, WP5 Σιούλας Κωνσταντίνος Καναβάκης Γιώργος Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19 ο χλµ Λεωφ.

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN

Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή Το Βιοαέριο Βασικά στοιχεία Πλεονεκτήµατα Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Αδειοδο

Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή Το Βιοαέριο Βασικά στοιχεία Πλεονεκτήµατα Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Αδειοδο IEE Project BiogasIN Information Material for biogas investors/farmers in Greece Πληροφοριακό υλικό για επενδυτές βιοαερίου/αγρότες στην Ελλάδα D.3.8.4, WP3 Σιούλας Κωνσταντίνος Τµήµα Περιβάλλοντος και

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδότηση έργων βιοαερίου

Χρηματοδότηση έργων βιοαερίου Χρηματοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN

Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN

Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Το Ευρωπαϊκό Έργο BiogasIN Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

Ενέργεια από Μονάδα Βιοαερίου

Ενέργεια από Μονάδα Βιοαερίου Ενέργεια από Μονάδα Βιοαερίου... Επενδυτικές Ευκαιρίες σε Μονάδες Βιοαερίου. - Βασικά στοιχεία για το Βιοαέριο - Οι Βασικές Πρώτες Ύλες για την λειτουργία μονάδας και εργοστασίου παραγωγής - Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

Χρηµατοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τµήµα Περιβάλλοντος & Μεταφορών /νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθµός Συµβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. Σηµερινή Κατάσταση Ο Εθνικός στόχος για 2010 / 2020 Νοµοθετικό Πλαίσιο Αδειοδοτική διαδικασία Εµπόδια στην Ανάπτυξη των ΑΠΕ

Περιεχόµενα. Σηµερινή Κατάσταση Ο Εθνικός στόχος για 2010 / 2020 Νοµοθετικό Πλαίσιο Αδειοδοτική διαδικασία Εµπόδια στην Ανάπτυξη των ΑΠΕ Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας BiogasIN ΚΑΠΕ Αθήνα, 07 Οκτωβρίου 2011 Ανάπτυξη της Βιοµάζας στην Ελλάδα. Υφιστάµενη Κατάσταση Προοπτικές Ιωάννης Χαραλαµπίδης Ειδικός Επιστήµονας της ΡΑΕ Αθήνα 07.10.2011 1 Περιεχόµενα

Διαβάστε περισσότερα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Είδη πρώτων υλών Αγροτικού τομέα Κτηνοτροφικού τομέα Αστικά απόβλητα Αγροτικός

Διαβάστε περισσότερα

Τι έιναι η Βιοµάζα. Κατηγορίες σταθµών εκµετάλλευσης της Βιοµάζας.

Τι έιναι η Βιοµάζα. Κατηγορίες σταθµών εκµετάλλευσης της Βιοµάζας. Consultants Construction Renewable energy Tourism investments Finance Τι έιναι η Βιοµάζα Η δηµιουργία εγκατάσταση & λειτουργία σταθµών Βιοµάζας εµπίπτει στις επιχειρήσεις του τοµέα των Ανανεώσιµων Πηγών

Διαβάστε περισσότερα

2,108 2,905.2 887.2. Source: EurObserv ER

2,108 2,905.2 887.2. Source: EurObserv ER ράσεις του έργου Big>East στην Ελλάδα www.big-east.eu Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Τµήµα Περιβάλλοντος & Μεταφορών /νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Γιατί βιοαέριο ; Μερικά από τα πλεονεκτήµατα:

Διαβάστε περισσότερα

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Τα κύρια οργανικά απόβλητα που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης είναι: Απόβλητα από τη λειτουργία σφαγείων Απόβλητα από τη λειτουργία ελαιουργείων Απόβλητα από τη

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά, ενεργειακά, κοινωνικά και οικονοµικά οφέλη από την παραγωγή και χρήση του βιοαερίου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΟΤΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

Εµπόδια στην χρηµατοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τµήµα Περιβάλλοντος & Μεταφορών /νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθµός Συµβολαίου

Διαβάστε περισσότερα

** Βιοµηχανικά MSW(organic) οργανικά απόβλητα ** ΑΣΑ Sew(οργανικά) * Λυµατολάσπη. * Reduction of odour nuisance. Sanitation.

** Βιοµηχανικά MSW(organic) οργανικά απόβλητα ** ΑΣΑ Sew(οργανικά) * Λυµατολάσπη. * Reduction of odour nuisance. Sanitation. IEE Project BiogasIN Information Material for biogas investors/farmers in Greece Υλικό πληροφόρησης για επενδυτές βιοαερίου/αγρότες στην Ελλάδα D.3.8.4, WP3 Σιούλας Κωνσταντίνος Τµήµα Περιβάλλοντος και

Διαβάστε περισσότερα

Πώς µπορώ να εξασφαλίσω το συνεχή ανεφοδιασµό πρώτης ύλης;

Πώς µπορώ να εξασφαλίσω το συνεχή ανεφοδιασµό πρώτης ύλης; Χρηµατοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τµήµα Περιβάλλοντος & Μεταφορών /νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθµός Συµβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

ράσειςτου ΥΠΕΚΑ: το Πρόγραµµα «Χτίζοντας το Μέλλον»

ράσειςτου ΥΠΕΚΑ: το Πρόγραµµα «Χτίζοντας το Μέλλον» ράσειςτου ΥΠΕΚΑ: το Πρόγραµµα «Χτίζοντας το Μέλλον» ρ Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός ιευθυντής Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας - Κ.Α.Π.Ε. e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας

Κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας Κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας Οι Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις (GPP/ΠΔΣ) αποτελούν προαιρετικό μέσο. Το παρόν έγγραφο παρέχει τα κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ, τα οποία έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕξέλιξητωνΜικρώνΣυστημάτωνΑΠΕκαιΣΗΘ στην Ελλάδα ενόψει της Νέας Ενεργειακής Πολιτικής. Κώστας Τίγκας Δ/ντης Ενεργειακής Πολιτικής και Σχεδιασμού

ΕξέλιξητωνΜικρώνΣυστημάτωνΑΠΕκαιΣΗΘ στην Ελλάδα ενόψει της Νέας Ενεργειακής Πολιτικής. Κώστας Τίγκας Δ/ντης Ενεργειακής Πολιτικής και Σχεδιασμού ΕξέλιξητωνΜικρώνΣυστημάτωνΑΠΕκαιΣΗΘ στην Ελλάδα ενόψει της Νέας Ενεργειακής Πολιτικής Κώστας Τίγκας Δ/ντης Ενεργειακής Πολιτικής και Σχεδιασμού Η Ενεργειακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης 10 Ιανουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας 4η Ενότητα: «Βιοκαύσιμα 2ης Γενιάς» Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας Αντώνης Γερασίμου Πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικής Εταιρείας Βιοµάζας ΕΛ.Ε.Α.ΒΙΟΜ ΒΙΟΜΑΖΑ Η αδικημένη μορφή ΑΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα και προοπτικές ανάπτυξης.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα και προοπτικές ανάπτυξης. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα και προοπτικές ανάπτυξης. Κώστας ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Δρ. Μηχανόλογος Μηχανικός, Τεχνικός Υπεύθυνος Περιφερειακού Ενεργειακού Κέντρου Κ. Μακεδονίας. Επιμέλεια σύνταξης:

Διαβάστε περισσότερα

ΡυθμιστικήΑρχήΕνέργειας

ΡυθμιστικήΑρχήΕνέργειας ΡυθμιστικήΑρχήΕνέργειας Πρέβεζα, 05 Οκτωβρίου 2012 Ανάπτυξη της Βιομάζας - Βιοαερίου στην Ελλάδα. Υφιστάμενη Κατάσταση Προοπτικές Ιωάννης Χαραλαμπίδης ΕιδικόςΕπιστήμοναςτηςΡΑΕ 1 Περιεχόμενα Σημερινή Κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίζετε ότι το βιοαέριο ;

Γνωρίζετε ότι το βιοαέριο ; Γνωρίζετε ότι το βιοαέριο ; Περιεχόμενα Βασικά στοιχεία για το βιοαέριο 3 Οφέλη του βιοαερίου 4 Περιβαλλοντικά φιλική λύση 4 Ορθή γεωργική πρακτική 5 Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές 6 Κοινωνικο-οικονομικά

Διαβάστε περισσότερα

Παραδείγματα καλών πρακτικών και μελλοντικές προκλήσεις

Παραδείγματα καλών πρακτικών και μελλοντικές προκλήσεις Πολιτικές προώθησης Θέρμανσης & Ψύξης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Παραδείγματα καλών πρακτικών και μελλοντικές προκλήσεις Συγγραφείς: Austrian Energy Agency: Nina Pickl, Johannes Schmidl, Lorenz Strimitzer

Διαβάστε περισσότερα

Γερµανία Ο νόµος για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (EEG)

Γερµανία Ο νόµος για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (EEG) Αδειοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τµήµα Περιβάλλοντος & Μεταφορών /νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθµός Συµβολαίου IEE/09/848

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ στη ΔΙΟΙΚΗΣΗ LOGISTICS Χριστίνας Αναστασοπούλου

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ στη ΔΙΟΙΚΗΣΗ LOGISTICS Χριστίνας Αναστασοπούλου ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ στη ΔΙΟΙΚΗΣΗ LOGISTICS Χριστίνας Αναστασοπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Με αυτή την διπλωματική εργασία γίνεται μια ανασκόπηση σε βάθος που αφορά όλες τις Ανανεώσιμες Πηγές

Διαβάστε περισσότερα

Ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πλαίσιο και πολιτικές στην πορεία της ενεργειακής μετάβασης

Ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πλαίσιο και πολιτικές στην πορεία της ενεργειακής μετάβασης Ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πλαίσιο και πολιτικές στην πορεία της ενεργειακής μετάβασης Στόχοι της Ευρωπαϊκής και Εθνικής Ενεργειακής Πολιτικής: Η Προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και η

Διαβάστε περισσότερα

1. Επενδυτικά Σχέδια που υπάγονται στο Ν.3908/2011

1. Επενδυτικά Σχέδια που υπάγονται στο Ν.3908/2011 Πρόσφατα δημοσιεύτηκε ο νέος επενδυτικός νόμος Ν. 3908/2011, σχετικά με την ενίσχυση των Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή. Σκοπός του

Διαβάστε περισσότερα

Το Μοντέλο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Εnergy Service Companies - ESCO) και της Χρηµατοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ)

Το Μοντέλο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Εnergy Service Companies - ESCO) και της Χρηµατοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ) Το Μοντέλο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Εnergy Service Companies - ESCO) και της Χρηµατοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ) Βασικές Αρχές και Μελέτη Περίπτωσης Μυτιλήνη - 13/06/2009 Αριστοτέλης Μπότζιος-Βαλασκάκης

Διαβάστε περισσότερα

Η τιµολογιακή πολιτική στις ΑΠΕ και η επιδότηση των επενδύσεων

Η τιµολογιακή πολιτική στις ΑΠΕ και η επιδότηση των επενδύσεων Η τιµολογιακή πολιτική στις ΑΠΕ και η επιδότηση των επενδύσεων Γεωργία Λ. Γληνού «ΙΑΡΚΕΙΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» Ηµερίδα της Τ.Ε..Κ & Νοµαρχιακής Αυτ/σης Ν. Τρικάλων, Τρίκαλα Λάρισα 18-19.11.05 Σύνοψη

Διαβάστε περισσότερα

Η ενεργειακή πολιτική στην Ελλάδα για το 2030 και το 2050

Η ενεργειακή πολιτική στην Ελλάδα για το 2030 και το 2050 Putting Regions on Track for Carbon Neutrality by 2050 Η ενεργειακή πολιτική στην Ελλάδα για το 2030 και το 2050 1η Συνάντηση Εργασίας με θέμα: Υποστήριξη δήμων στην εκπόνηση και υλοποίηση μακρόχρονων

Διαβάστε περισσότερα

Η χώρα μας παρουσίασε το καλοκαίρι του 2010 το ΕθνικότηςΣχέδιο ράσηςγιατιςαπε(ορίζοντας )

Η χώρα μας παρουσίασε το καλοκαίρι του 2010 το ΕθνικότηςΣχέδιο ράσηςγιατιςαπε(ορίζοντας ) Το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ 2010-2020 και το Υποστηρικτικό του Θεσμικό Πλαίσιο ρ. Π.Κ. Χαβιαρόπουλος Επικεφαλής Υπηρεσίας ΑΠΕ,, ΥΠΕΚΑ Απρίλιος 2011 1 Εθνικό Σχέδιο ράσης ΑΠΕ (2010-2020) 2020) Η

Διαβάστε περισσότερα

Εμπόδια στην χρηματοδότηση έργων βιοαερίου

Εμπόδια στην χρηματοδότηση έργων βιοαερίου Εμπόδια στην χρηματοδότηση έργων βιοαερίου Κωνσταντίνος Σιούλας Περιβαλλοντολόγος, MSc Yπεύθυνος έργου BiogasIN για το ΚΑΠΕ Τμήμα Περιβάλλοντος & Μεταφορών Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Αριθμός Συμβολαίου

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, εκπονήθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Πολιτικής σε σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΗΝΑ, 15 Φεβρουαρίου 2019

ΑΘΗΝΑ, 15 Φεβρουαρίου 2019 Ενεργειακές Κοινότητες: Ένα εργαλείο για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στη διάθεση των ΟΤΑ ΑΘΗΝΑ, 15 Φεβρουαρίου 2019 Μπέλλης Βασίλειος, Γενικός Διευθυντής Περιεχόμενα Λίγα λόγια για την περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΑΕΡΙΟ. Αναξιοποίητος Ενεργειακός Αγροτικός Πλούτος στην Ελλάδα Η Ενέργεια του Μέλλοντος?

ΒΙΟΑΕΡΙΟ. Αναξιοποίητος Ενεργειακός Αγροτικός Πλούτος στην Ελλάδα Η Ενέργεια του Μέλλοντος? Karl Str. 1/1 7373 Esslingen Germany Phone: +49 (711) 932583 Fax: +49 (3222) 11447 info@ingrees.com www.ingrees.com ΒΙΟΑΕΡΙΟ Αναξιοποίητος Ενεργειακός Αγροτικός Πλούτος στην Ελλάδα Η Ενέργεια του Μέλλοντος?

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ στην ΕΛΛΑ Α. Παρασκευή, 12 Μαΐου 2006 Θεσσαλονίκη

ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ στην ΕΛΛΑ Α. Παρασκευή, 12 Μαΐου 2006 Θεσσαλονίκη ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ στην ΕΛΛΑ Α Παρασκευή, 12 Μαΐου 2006 Θεσσαλονίκη 1 Ευθύµιος Μουρατίδης Υπεύθυνος Ενέργειας & Περιβάλλοντος 2 Ευρωπαϊκή Ένωση Σχέδιο ράσης Προώθηση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας Απεξάρτηση από

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς

Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς 2014-20202020 Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς Γιάννης Βουγιουκλάκης PhD, Διπλ. Μηχ. Μηχανικός Υπεύθυνος Τμήματος Ανάπτυξης Αγοράς Θεματικός στόχος

Διαβάστε περισσότερα

Το Μοντέλο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Εnergy Service Companies - ESCO) και της Χρηµατοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ)

Το Μοντέλο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Εnergy Service Companies - ESCO) και της Χρηµατοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ) Το Μοντέλο των Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Εnergy Service Companies - ESCO) και της Χρηµατοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ) Βασικές Αρχές και Μελέτη Περίπτωσης Μυτιλήνη - 13/06/2009 Αριστοτέλης Μπότζιος-Βαλασκάκης

Διαβάστε περισσότερα

Επενδυτικές ευκαιρίες

Επενδυτικές ευκαιρίες Επενδυτικές ευκαιρίες Αναπτυξιακός Νόμος 3908/2011 1 Περιεχόμενα 1. Επενδυτικές Δραστηριότητες & Κίνητρα 2. Ποσοστά & Ζώνες ενίσχυσης 3. Βασικοί όροι και προϋποθέσεις 4. Κριτήρια Αξιολόγησης Σημείωση:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Οι πρωτοβουλίες της Τράπεζας Πειραιώς

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Οι πρωτοβουλίες της Τράπεζας Πειραιώς ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Οι πρωτοβουλίες της Τράπεζας Πειραιώς Βρ. Ζάβρας Μονάδα Περιβάλλοντος Τράπεζας Πειραιώς greenbanking@piraeusbank.gr EnergyRes - Αθήνα, 11 Απριλίου 2008 Τεχνολογικές και

Διαβάστε περισσότερα

[ 1 ] την εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών

[ 1 ] την εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών [ 1 ] [ 1 ] Υδροηλεκτρικός Σταθμός Κρεμαστών - Ποταμός Αχελώος - Ταμιευτήρας >> H Περιβαλλοντική Στρατηγική της ΔΕΗ είναι ευθυγραμμισμένη με τους στόχους της ενεργειακής πολιτικής της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα σχετικά µε τη διαδικασία χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Ελλάδα

Έρευνα σχετικά µε τη διαδικασία χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Ελλάδα Έργο ΙΕE BiogasIN Έρευνα σχετικά µε τη διαδικασία χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Ελλάδα Ερωτηµατολόγιο για Επενδυτές Ερωτηµατολόγιο Q3 D.5.3., WP 5 εκέµβριος 2010 Το Έργο BiogasIN Το έργο BiogasIN

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ 1 ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ Το Βιοαέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στις τρεις μορφές ενέργειας όπου επιδιώκεται περιστολή των εκπομπών

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική αγορά Βιομάζας: Τάσεις και εξελίξεις. Αντώνης Γερασίµου Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Βιοµάζας

Η ελληνική αγορά Βιομάζας: Τάσεις και εξελίξεις. Αντώνης Γερασίµου Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Βιοµάζας 1 ο στρατηγικόσυνέδριογιατονκλάδοτηςενέργειας, «ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» Η ελληνική αγορά Βιομάζας: Τάσεις και εξελίξεις Αθήνα, 31 Οκτωβρίου 2011 Αντώνης Γερασίµου Πρόεδρος Ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ ΤΚΜ ΟΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΕ

ΙΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ ΤΚΜ ΟΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΕ ΙΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ ΤΚΜ ΟΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΕ ΣΥΝΕ ΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΕΛΛΙ ΗΣ 13-14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006 ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ηµήτριος Τσαλέµης

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για την υλοποίηση δράσεων για την Αειφόρο Ενέργεια

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για την υλοποίηση δράσεων για την Αειφόρο Ενέργεια Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου 2014 2020 για την υλοποίηση δράσεων για την Αειφόρο Ενέργεια Αθήνα, 11 Ιουλίου 2017 ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ Προγραμματική περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός. Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος

Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός. Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και περιβαλλοντικοί στόχοι αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

IEE Project BiogasIN

IEE Project BiogasIN IEE Project BiogasIN Σύνοψη των εκδηλώσεων ενίσχυσης ικανοτήτων για χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε θέματα βιοαερίου στην Ελλάδα D.5.7.4 WP5 Σιούλας Κωνσταντίνος Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης

Διαβάστε περισσότερα

9 Σεπτεµβρίου 2010, Αθήνα

9 Σεπτεµβρίου 2010, Αθήνα ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 9 Σεπτεµβρίου 2010, Αθήνα Επενδύσεις σε ΑΠΕ Τραπεζικά Εργαλεία Project Financing Οµιλητής : κ. Κωνσταντίνος Σταυρίδης ιευθυντής Μεγάλων Έργων ΕΤΕ 2 Για την επίτευξη του

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικοί Οδικοί Χάρτες για το Βιοαέριο

Εθνικοί Οδικοί Χάρτες για το Βιοαέριο IEE Project BiogasIN Εθνικοί Οδικοί Χάρτες για το Βιοαέριο D.6.2.4 / WP6 Σεπτέµβριος 2012 1 Έκδοση και συντονισµός: Nathalie Bachmann (EBA) Arthur Wellinger (EBA) Συνεισφορά από: PetkoApostolov (ENPRO)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑνΕΚ 2014-2020. ΤΟΣ Ενέργεια. Τομεακό Σχέδιο. Αθήνα, 03.04.2014

ΕΠΑνΕΚ 2014-2020. ΤΟΣ Ενέργεια. Τομεακό Σχέδιο. Αθήνα, 03.04.2014 ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 ΤΟΣ Ενέργεια Τομεακό Σχέδιο Αθήνα, 03.04.2014 Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μια σύνθεση των απόψεων που μέχρι τώρα διατυπώθηκαν από Υπηρεσίες, Κοινωνικούς Εταίρους και Εμπειρογνώμονες

Διαβάστε περισσότερα

ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΠΕ

ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΠΕ Ε.Π.ΑΝ. ΜΕΤΡΟ 6.5 Προώθηση συστηµάτων ΑΠΕ, Συµπαραγωγής στο ενεργειακό σύστηµα της χώρας Εξοικονόµηση Ενέργειας ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΠΕ Εισηγητής: Μπέλλος Βασίλειος ιπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου 2014 2020 για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ Αθήνα, Ιανουάριος 2019 Προγραμματική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ).../... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ).../... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 4.3.2019 C(2019) 1616 final ANNEXES 1 to 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ).../... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ για την τροποποίηση των παραρτημάτων VIII και IX της οδηγίας

Διαβάστε περισσότερα

Λίστα Ελέγχου Βιοαερίου για την Δημόσια Διοίκηση

Λίστα Ελέγχου Βιοαερίου για την Δημόσια Διοίκηση IEE Project BiogasIN Λίστα Ελέγχου Βιοαερίου για την Δημόσια Διοίκηση D.4.7, WP 4 Dominik Rutz, David Güntert WIP Renewable Energies Sylvensteinstr. 2 81369 Μόναχο Γερμανία Ιανουάριος 2012 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή ενέργειας σε μονάδες παραγωγής βιοαερίου από την αξιοποίηση οργανικών αποβλήτων

Παραγωγή ενέργειας σε μονάδες παραγωγής βιοαερίου από την αξιοποίηση οργανικών αποβλήτων Παραγωγή ενέργειας σε μονάδες παραγωγής βιοαερίου από την αξιοποίηση οργανικών αποβλήτων Ανθή Χαραλάμπους Προϊστάμενη Υπηρεσίας Ενέργειας& Περιβάλλοντος ΟΕΒ 6 ο Ενεργειακό Συμπόσιο Κύπρου, 4 Δεκεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Έργων Βιοαερίου στην Κρήτη

Ανάπτυξη Έργων Βιοαερίου στην Κρήτη Ανάπτυξη Έργων Βιοαερίου στην Κρήτη Ομιλητής: Αντώνης Πουντουράκης, MSc Μηχανικός Περιβάλλοντος Εμπορικός Διευθυντής Plasis Τεχνική - Ενεργειακή Χανιά Νοέμβριος 2015 Plasis Τεχνική-Ενεργειακή Δραστηριοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

την επίτευξη των στόχων της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

την επίτευξη των στόχων της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Σχέδιο Νόµου «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής αρµοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΟΝΑ ΩΝ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΜΕΣΩ Υ ΡΟΓΟΝΟΥ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΟΝΑ ΩΝ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΜΕΣΩ Υ ΡΟΓΟΝΟΥ ΕΛΒΙΟ Α.Ε. Συστηµάτων Παραγωγής Υδρογόνου και Ενέργειας ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΟΝΑ ΩΝ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΜΕΣΩ Υ ΡΟΓΟΝΟΥ Θ. Χαλκίδης,. Λυγούρας, Ξ. Βερύκιος 2 ο Πανελλήνιο

Διαβάστε περισσότερα

«Ενεργειακή Αποδοτικότητα με Α.Π.Ε.»

«Ενεργειακή Αποδοτικότητα με Α.Π.Ε.» «Ενεργειακή Αποδοτικότητα με Α.Π.Ε.» Δρ. Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός Διευθυντής Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας Κ.Α.Π.Ε. Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου

Διαβάστε περισσότερα

Κλάδος Ενέργειας Έμφαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Κλάδος Ενέργειας Έμφαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Κλάδος Ενέργειας Έμφαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Μάιος 2018 Εξειδίκευση στην Πράσινη Επιχειρηματικότητα Πράσινη Επιχειρηματικότητα Η εξειδίκευσή μας Στελέχωση από Ειδικούς Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας,

Διαβάστε περισσότερα

WP 3: «Διοικητικά εργαλεία και ενισχύσεις σε τοπικό επίπεδο»

WP 3: «Διοικητικά εργαλεία και ενισχύσεις σε τοπικό επίπεδο» WP 3: «Διοικητικά εργαλεία και ενισχύσεις σε τοπικό επίπεδο» 1. Εθνικό πλαίσιο επενδύσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Σκοπός του νέου νόμου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (νόμος 3468/2006 ΑΠΕ)

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της νέας Προγραμματικής Περιόδου για την υλοποίηση δράσεων για την Αειφόρο Ενέργεια και το Κλίμα

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της νέας Προγραμματικής Περιόδου για την υλοποίηση δράσεων για την Αειφόρο Ενέργεια και το Κλίμα Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2014 2020 για την υλοποίηση δράσεων για την Αειφόρο Ενέργεια και το Κλίμα Αθήνα, 15 Νοεμβρίου 2018 ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ Προγραμματική

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου 2014 2020 για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2019 Προγραμματική

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περίπτωσης: Κίνητρα Προώθησης Φωτοβολταϊκών από την Πολιτεία

Μελέτη Περίπτωσης: Κίνητρα Προώθησης Φωτοβολταϊκών από την Πολιτεία Μελέτη Περίπτωσης: Κίνητρα Προώθησης Φωτοβολταϊκών από την Πολιτεία Ιωάννης Ψαρράς, Καθηγητής 1/31 Εισαγωγή [1/2] Η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας µε τη χρήση φωτοβολταϊκών παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:

Διαβάστε περισσότερα

Green Banking: Στηρίζοντας την Πράσινη Ανάπτυξη. Γιώργος Αντωνιάδης. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών Green Banking ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Πτολεµαϊδα 09-07-2012

Green Banking: Στηρίζοντας την Πράσινη Ανάπτυξη. Γιώργος Αντωνιάδης. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών Green Banking ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Πτολεµαϊδα 09-07-2012 Green Banking: Στηρίζοντας την Πράσινη Ανάπτυξη Γιώργος Αντωνιάδης ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών Green Banking ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Πτολεµαϊδα 09-07-2012 Οικονοµία και Περιβάλλον Η ανάπτυξη της οικονοµίας, µέσα

Διαβάστε περισσότερα

Οι ενεργειακές εφαρμογές σε περιφερειακό επίπεδο, προοπτικές, χρηματοδοτικές εναλλακτικές. Χ. Τουρκολιάς ΚΑΠΕ

Οι ενεργειακές εφαρμογές σε περιφερειακό επίπεδο, προοπτικές, χρηματοδοτικές εναλλακτικές. Χ. Τουρκολιάς ΚΑΠΕ Οι ενεργειακές εφαρμογές σε περιφερειακό επίπεδο, προοπτικές, χρηματοδοτικές εναλλακτικές Χ. Τουρκολιάς ΚΑΠΕ Hμερίδα επιχειρηματικής ανακάλυψης στον τομέα της ενέργειας Πάτρα, 2 Απριλίου 2016 Διαμόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕ

ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕ Αθήνα, 20-2-2006 ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕ Οι προτάσεις του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) Ο ΣΕΦ έχει επανειλημμένως αποστείλει τεκμηριωμένες προτάσεις προς το

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων

Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων Χρηματοδοτικές ευκαιρίες της Προγραμματικής Περιόδου 2014 2020 για τη χρηματοδότηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και επιχειρήσεων ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ Αθήνα, Φεβρουάριος 2019 Προγραμματική

Διαβάστε περισσότερα

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ενεργειακή επανάσταση 3 ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Ενεργειακή Επανάσταση Τεχνική έκθεση που δείχνει τον τρόπο με τον οποίον εξασφαλίζεται ενεργειακή επάρκεια παγκοσμίως

Διαβάστε περισσότερα

5 σενάρια εξέλιξης του ενεργειακού μοντέλου είναι εφικτός ο περιορισμός του λιγνίτη στο 6% της ηλεκτροπαραγωγής το 2035 και στο 0% το 2050

5 σενάρια εξέλιξης του ενεργειακού μοντέλου είναι εφικτός ο περιορισμός του λιγνίτη στο 6% της ηλεκτροπαραγωγής το 2035 και στο 0% το 2050 Η παρούσα μελέτη διερευνά τις δυνατότητες της Ελλάδας να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO 2) από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής με χρονικό ορίζοντα το 2035 και το 2050. Για τον σκοπό αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλιση Μονάδων Παραγωγής Βιοαερίου Ελληνογερµανικό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Φεβρουάριος 2011

Ασφάλιση Μονάδων Παραγωγής Βιοαερίου Ελληνογερµανικό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Φεβρουάριος 2011 Ασφάλιση Μονάδων Παραγωγής Βιοαερίου Ελληνογερµανικό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Φεβρουάριος 2011 1 Περιεχόµενα 1 Το πρόβληµα 2 Η αναγνώριση 3 4 Ο στόχος Η λύση 5 Η ασφάλιση 2 Το πρόβληµα Εκποµπές

Διαβάστε περισσότερα

Πακέτο Εργασίας 3.3 Χάρτης πορείας (Roadmap) για την υλοποίηση σε ευρεία κλίμακα έργων βιοαερίου στην Ελλάδα

Πακέτο Εργασίας 3.3 Χάρτης πορείας (Roadmap) για την υλοποίηση σε ευρεία κλίμακα έργων βιοαερίου στην Ελλάδα Έργο: BiG>East (EIE/07/214) Πακέτο Εργασίας 3.3 Χάρτης πορείας (Roadmap) για την υλοποίηση σε ευρεία κλίμακα έργων βιοαερίου στην Ελλάδα Παραδοτέο 3.3 Σιούλας Κωνσταντίνος, MSc Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοδότηση Έργων Ενεργειακής Απόδοσης Προγραμματική Περίοδος

Χρηματοδότηση Έργων Ενεργειακής Απόδοσης Προγραμματική Περίοδος Χρηματοδότηση Έργων Ενεργειακής Απόδοσης Προγραμματική Περίοδος 2014-2020 ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ Αθήνα, Μάιος 2019 Προγραμματική περίοδος 2014-2020 Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά

Διαβάστε περισσότερα

Εµπορική ιαχείριση Μονάδων ΑΠΕ - Νοµοθεσία & ιαδικασίες Αδειοδότησης. Χάρης Λαζάνης/Υπηρεσία ΑΠΕ/ ΕΣΜΗΕ

Εµπορική ιαχείριση Μονάδων ΑΠΕ - Νοµοθεσία & ιαδικασίες Αδειοδότησης. Χάρης Λαζάνης/Υπηρεσία ΑΠΕ/ ΕΣΜΗΕ Εµπορική ιαχείριση Μονάδων ΑΠΕ - Νοµοθεσία & ιαδικασίες Αδειοδότησης Χάρης Λαζάνης/Υπηρεσία ΑΠΕ/ ΕΣΜΗΕ ιηµερίδα ΤΕΕ/ Περιφερειακού Τµήµατος Κεντρικής & υτικής Θεσσαλίας για τις ΑΠΕ και τη θέση τους στο

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ορισμός «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι οι μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δηλαδή η αιολική, η ηλιακή και η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η υδραυλική

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙ Α ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ

ΗΜΕΡΙ Α ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ ΗΜΕΡΙ Α ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΕ - ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ηµήτριος Τσαλέµης ρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Παν/µίου

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Νίκος Βασιλάκος ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Δρ. Νίκος Βασιλάκος ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δρ. Νίκος Βασιλάκος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Παραγωγών Ενέργειας από ΑΠΕ (EREF) ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2006 ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ρ. Π.Κ. Χαβιαρόπουλος Μάρτιος 2011

ρ. Π.Κ. Χαβιαρόπουλος Μάρτιος 2011 Το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ 2010-2020 καιτο Υποστηρικτικό του Θεσµικό Πλαίσιο ρ. Π.Κ. Χαβιαρόπουλος Επικεφαλής Υπηρεσίας ΑΠΕ, ΥΠΕΚΑ Μάρτιος 2011 1 Εθνικό Σχέδιο ράσης ΑΠΕ (2010-2020) 2020) Ηχώραµαςπαρουσίασετοκαλοκαίριτου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & EΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ. Οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας στην Γερμανία

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & EΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ. Οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας στην Γερμανία ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & EΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Βερολίνο, Μάρτιος 2010 Οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας στην Γερμανία Στόχοι της κυβερνητικής πολιτικής Μείωση των εκπομπών ρύπων έως το 2020

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα σχετικά µε την αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Ελλάδα

Έρευνα σχετικά µε την αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Ελλάδα Έργο ΙΕE BiogasIN Έρευνα σχετικά µε την αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Ελλάδα Ερωτηµατολόγιο Q1 D.4.3., WP4 Νοέµβριος 2010 Το έργο αυτό (Αριθµ. Συµβολαίου IEE/09/848/SI2.558364) υποστηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Οφέλη για την γεωργία

Οφέλη για την γεωργία Οφέλη για την γεωργία Το βιοαέριο προσφέρει μια σειρά εξαιρετικών αλληλεπιδράσεων, ιδίως όσον αφορά τις μεθόδους της κτηνοτροφίας. Οι αγρότες χοιροειδών και πουλερικών, ειδικότερα, χρειάζονται σημαντική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Τοπικό σχέδιο για την απασχόληση προσαρμοσμένο στις ανάγκες της αγοράς εργασίας της Πάτρας ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Αποφάσισες το επόμενο βήμα; Έχεις την επιχειρηματική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Χτίζοντας Το Μέλλον. Ένα Πρόγραμμα για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

Χτίζοντας Το Μέλλον. Ένα Πρόγραμμα για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Χτίζοντας Το Μέλλον Ένα Πρόγραμμα για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας ΚΑΠΕ ΥΠΕΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σίσκος Ιωάννης, Μηχανολόγος Μηχανικός

Σίσκος Ιωάννης, Μηχανολόγος Μηχανικός Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας, Τύποι Μηχανών Συμπαραγωγής, μελέτη εσωτερικής εγκατάστασης για Συμπαραγωγή, Κλιματισμός με Φυσικό Αέριο Σίσκος Ιωάννης, Μηχανολόγος Μηχανικός Ι. Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού

Διαβάστε περισσότερα

Στέργιος ακουράς ιπλ. Μηχ/γος-Μηχ/κός. - Προώθηση συστηµάτων ΑΠΕ, χώρας - Εξοικονόµηση Ενέργειας Μέτρο 6.5 του ΕΠΑΝ

Στέργιος ακουράς ιπλ. Μηχ/γος-Μηχ/κός. - Προώθηση συστηµάτων ΑΠΕ, χώρας - Εξοικονόµηση Ενέργειας Μέτρο 6.5 του ΕΠΑΝ Στέργιος ακουράς ιπλ. Μηχ/γος-Μηχ/κός - Προώθηση συστηµάτων ΑΠΕ, Συµπαραγωγής στο ενεργειακό σύστηµα της χώρας - Εξοικονόµηση Ενέργειας Μέτρο 6.5 του ΕΠΑΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ Ως ενεργειακές επενδύσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΝΟΜΟΣ

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΝΟΜΟΣ 2244/94 : Ρύθµιση θεµάτων Ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας, από Συµβατικά Καύσιµα και άλλες διατάξεις Oί ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) - αιολική, ηλιακή, γεωθερµία,

Διαβάστε περισσότερα

e-newsletter Περιεχόμενα - ΚΤΙΡΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ

e-newsletter Περιεχόμενα - ΚΤΙΡΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ July 2017 ΜΑΙΧ +302821035020 Tεύχος 4 Ιωάννης Βουρδουμπάς, Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου ZEROCO2 Γεώργιος Αγγελάκης, Υπεύθυνος διαχείρισης του έργου ZEROCO2 Ιστοσελίδα του έργου: www.interregeurope.eu/zeroco2

Διαβάστε περισσότερα

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού ρ. Ηλίας Κούτσικος, Φυσικός - Γεωφυσικός Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ιδάσκων Πανεπιστηµίου Αθηνών Ε ι σ α γ ω γ ή...

Διαβάστε περισσότερα