ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ"

Transcript

1 TECHNOLOGICAL EDUCATIONAL INSTITUTION (TEI) OF WESTERN MACEDONIA SCHOOL OF AGRICULTURE Dept. of Agricultural Products Marketing and Quality Control Efstratios Loizou (Prof.) Terma Kondopoulou, Florina, GREECE Tel(office): / lstratos@auth.gr ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ Τμήμα Εμπορίας & Ποιοτικού Ελέγχου Αγροτικών Προϊόντων Ευστράτιος Λοΐζου (Καθηγητής) Τέρμα Κοντοπούλου, Φλώρινα Τηλ.: / lstratos@auth.gr ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Από το βιβλίο: Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης, ZHTH, Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 1

2 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 1 ) ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Βασικό Αντικείμενο της Οικονομικής Επιστήμης Ασχολείται με το οικονομικό πρόβλημα του ανθρώπου, το οποίο προέρχεται από το γεγονός ότι οι παραγωγικοί πόροι είναι περιορισμένοι ενώ οι ανθρώπινες ανάγκες απεριόριστες. Αγαθά υλικά αγαθά υπηρεσίες Οικονομικά αγαθά (Ζ>Π) ανεπάρκεια Καταναλωτικά αγαθά Κεφαλαιουχικά αγαθά Άμεσης κατανάλωσης Διαρκή Για την παραγωγή άλλων αγαθών Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 3

4 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Βασικοί συντελεστές παραγωγής και αμοιβές τους 1. φυσικοί πόροι (γη) 2. εργασία 3. κεφάλαιο πρόσοδος μισθός Παράγωγος και όχι πρωτογενής Σ.Π. Δευτερογενείς Συντελεστές Παραγωγής 1. Τεχνολογία 2. Διοίκηση (επιχειρηματικότητα) Παραγωγική Διαδικασία Χρήση Σ. Π. Παραγωγική Διαδικασία Αγαθά και υπηρεσίες για ικανοποίηση αναγκών Με την ευρεία έννοια περιλαμβάνει την Παραγωγή Μεταφορά Διανομή Τομείς παραγωγής 1. πρωτογενής τομέας παραγωγής (περιλαμβάνει κλάδους όπως η φυτική και η ζωική παραγωγή, η αλιεία τα δάση, τα ορυκτά, κ.α.) 2. δευτερογενής τομέας παραγωγής (περιλαμβάνει τις δραστηριότητες επεξεργασίας και μεταποίησης των προϊόντων του πρωτογενή τομέα. Αποτελείται κυρίως από τους κλάδους της βιομηχανίας). Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 4

5 3. τριτογενής τομέας παραγωγής (περιλαμβάνει τους κλάδους των υπηρεσιών, πχ εμπόριο, μεταφορές, δημόσιες υπηρεσίες κ.α.) ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Ανεπάρκεια σ.π θέμα ΕΠΙΛΟΓΗΣ για ικανοποίηση αναγκών - τι θα παραχθεί - πως θα παραχθεί - σε ποιες ποσότητες - πως θα διανεμηθεί - παραγωγή παρόν ή μέλλον Δυνατότητα παραγωγής προϊόντος με διαφορετικούς συνδυασμούς σ.π. επιλογή του αποδοτικότερου τρόπου παραγωγής ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 5

6 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 2) ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ o ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων) ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ o Α. Καπιταλιστικό Σύστημα (ή ελεύθερης αγοράς) o Β. Μικτό Οικονομικό Σύστημα (παρέμβαση κράτους) ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 6

7 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η επιλογή χρήσης σ.π. ένα εναλλακτικό κόστος Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων: εκφράζει τους εναλλακτικούς συνδυασμούς των μέγιστων δυνατών ποσοτήτων των δύο αγαθών που μπορούν να παραχθούν (με πλήρη απασχόληση σ.π., δεδομένη τεχνολογία και δεδομένη ποσότητα σ.π.) Αυξανόμενο Εναλλακτικό Κόστος (ή κόστος ευκαιρίας) μοναδες αγαθου που μειωνεται ανα μοναδα εναλλακτικο κοστος = μοναδες αγαθου που παραγεται Το εναλλακτικό κόστος αυξάνεται λόγω χαμηλής παραγωγικότητας των σ.π. Παραγωγή Πάνω, Μέσα και Έξω από την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 7

8 ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Η αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος ανάλογα με το οικονομικό σύστημα Α. Καπιταλιστικό Σύστημα (ή ελεύθερης αγοράς) Laissez-faire ελευθερία οικονομικών φορέων για οικονομική δραστηριότητα και ελευθερία καταναλωτών οι πρώτοι ανταποκρίνονται στις επιθυμίες των καταναλωτών και οργανώνουν την παραγωγή τους ατομική ιδιοκτησία ύπαρξη αγοράς - (χρήμα) ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών ανταγωνισμός (χωρίς παρεμβατισμό) Παραγωγή και Διανομή στο Καπιταλιστικό Σύστημα Απάντηση στο: Τι, Πως και για Ποιόν θα παραχθεί το προϊόν δίνεται από την αγορά και το σύστημα τιμών P = f (σχετικής ανεπάρκειας) Όταν οι σ.π. βρίσκονται σε πλήρη απασχόληση τότε η μεταφορά τους σε άλλες απασχολήσεις γίνεται με βάση την τιμή που τους προσφέρεται έτσι καθορίζεται η Παραγωγή και η Διανομή, συγκεκριμένα: Επιλογή του Προϊόντος τι θα παραχθεί = f ( Z, P) Επιλογή Μεθόδου Παραγωγής (Πως, ποιες ποσότητες) Εξαρτάται από τεχνικούς λόγους (καλύτερος συνδυασμός σ.π.) οικονομικούς λόγους (με βάση τιμών σ.π.) Διανομή Προϊόντος εισόδημα του καταναλωτή = f ( της τιμής των σ.π. που διαθέτει) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 8

9 Β. Μικτό Οικονομικό Σύστημα (παρέμβαση κράτους) Πρόβλημα στη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος ανάγκη κρατικής παρέμβασης Οικονομικό Κύκλωμα (πως γίνονται οι συναλλαγές με τη βοήθεια της αγοράς και του χρήματος) Αμοιβές σπ (χρήμα) ΑΓΟΡΑ ΑΓΑΘΩΝ Προσφορά σπ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΑΓΟΡΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ Προσφορά αγαθών και υπηρεσιών ΑΓΟΡΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ Πληρωμές για αγαθά και υπηρεσίες Παραγωγικές Μονάδες I. Ατομικές Επιχειρήσεις Π- ανεξαρτησία στη διαχείριση, ευκολία ίδρυσης Μ- μικρά κεφάλαια, ιδιοκτήτης έχει πλήρη ευθύνη II. Ομόρρυθμες Εταιρίες Π- ευκολία ίδρυσης, ευκολία χρηματοδότησης Μ- ευθύνη συνεταίρων, μικρή δανειοληπτική ικανότητα III. Ανώνυμες Εταιρίες Π- απεριόριστη ζωή οι επιχ. αφού οι τίτλοι μεταβιβάζονται, περιορισμένη ευθύνη μετόχων, χρηματοδότηση της παραγωγής με έκδοση μετοχών Μ- μέγεθος και τρόπος λειτουργίας, διπλή φορολογία Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 9

10 ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Ατέλειες του συστήματος τιμών η αδιαιρετότητα στην παραγωγή (μεγάλα έργα, δημόσια αγαθά, ο καταναλωτής οικονομικά αδύνατος (ελλιπής πληροφόρηση) όχι δίκαιη διανομή ΑΝΑΓΚΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Μέσα Οικονομικού Παρεμβατισμού Δημοσιονομική Πολιτική Δημόσιες Δαπάνες (άμυνα, εκπαίδευση, υγεία, δικαιοσύνη, κοινωνική ασφάλιση) - παραγωγικές δαπάνες (καταναλωτικές και δημοσίων επενδύσεων) - μεταβιβαστικές δαπάνες (μη παραγωγικές, διανεμητικές) Φόροι - Φορολογική Βάση: είναι το ποσό που επιβάλλεται ο φόρος (φόροι εισοδήματος, περιουσίας, κατανάλωσης ή έμμεσοι) - Φορολογικός Συντελεστής (μέσος, οριακός ): Προοδευτική, Αναλογική και Αντίστροφα Προοδευτική φορολογία. Δημόσιος Δανεισμός - Δημόσιο Χρέος - μέγεθος δημοσίου χρέους (απόλυτο και σχετικό) - εσωτερικό και εξωτερικό χρέος Δημόσιος Προϋπολογισμός (πλεονασματικός ή ελλειμματικός) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 10

11 ΠΗΓΕΣ: Chacholiades M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Κριτική. Γεωργακόπουλος Θ., Λιανός Θ., Μπένος Θ., Τσεκούρας Γ., Χατζηπροκοπίου Μ. και Χρήστου Γ. (1994). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία. Gutenberg. Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης. Ζήτης, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης Ε. και Χατζηκωνσταντίνου Γ. (2000). Αρχές Οικονομικής. Αθήνα- Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 11

12 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 3 και 4 ) ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ (ΤΑΚΤΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ) ΟΡΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (MRS). ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΟΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ Ισορροπία του καταναλωτή μεγιστοποίηση της τακτικής U Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 12

13 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Η θεωρία της συμπεριφοράς του καταναλωτή εξετάζει το πώς ο καταναλωτής θα κάνει τις επιλογές του για τα αγαθά (ποια αγαθά θα προτιμήσει και σε και σε ποια ποσότητα), ώστε να αποκομίσει τη μέγιστη ικανοποίηση (χρησιμότητα), με δεδομένο το διαθέσιμο εισόδημα του και τις τιμές των αγαθών. Χρησιμότητα Σαν χρησιμότητα ενός αγαθού θεωρείται η ιδιότητα του να ικανοποιήσει μια ανάγκη του καταναλωτή. Η χρησιμότητα ενός αγαθού σχετίζεται με την αξία του και είναι κατά κανόνα διαφορετική για κάθε καταναλωτή. Συνολική χρησιμότητα (Total utility): Η συνολική ικανοποίηση του καταναλωτή από κάθε ποσότητα αγαθού που χρησιμοποιεί Οριακή χρησιμότητα (marginal Utility): Η επιπλέον ικανοποίηση από τη χρησιμοποίηση μιας παραπάνω μονάδας ενός συγκεκριμένου αγαθού. (Γραφικά η καμπύλη της MU δίνεται από την κλίση της καμπύλης της TU). Αξία και τιμή (ανταλλακτική αξία) ενός αγαθού Η αξία ενός αγαθού δεν καθορίζεται από τη συνολική χρησιμότητα μιας ποσότητας του αγαθού αλλά από τη χρησιμότητα που αυτό παρέχει στον καταναλωτή κατά τη χρήση μιας επιπλέον μονάδας του (δηλαδή την οριακή χρησιμότητα). Σχέση τιμής και χρησιμότητας οριακή MU A MU = P P A χρησιμότητα διαμαντιών τιμή διαμαντιών B B =... = οριακή χρησιμότητα νερού τιμή νερού Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 13

14 Απόλυτη και Τακτική Χρησιμότητα Απόλυτη Χρησιμότητα (μπορεί να μετρηθεί τόσο η συνολική όσο και η οριακή). Η συνολική χρησιμότητα για συγκεκριμένες μονάδες ενός αγαθού είναι η συνολική ικανοποίηση που προέρχεται από την κατανάλωση των συγκεκριμένων μονάδων και η οριακή χρησιμότητα της τελευταίας μονάδας του αγαθού είναι η πρόσθετη χρησιμότητα που προέρχεται από την κατανάλωση της τελευταίας μονάδας του. Μονάδες προϊόντος Συνολική και Οριακή χρησιμότητα Συνολική χρησιμότητα (TU) Οριακή Χρησιμότητα (MU) Συνολική και Οριακή Χρησιμότητα TU, MU Μονάδες προιόντος Συνολική χρησιμότητα (TU) Οριακή Χρησιμότητα (MU) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 14

15 Καθώς αυξάνονται οι μονάδες κατανάλωσης ενός αγαθού η οριακή χρησιμότητα μειώνεται (γίνεται και αρνητική), ισχύει ο νόμος της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας (λόγω κορεσμού των αναγκών). Βασικές υποθέσεις για να ισχύει η θεωρία της απόλυτης χρησιμότητας: 1. η χρησιμότητα ενός αγαθού είναι μετρήσιμη 2. ο καταναλωτής δρα ορθολογικά (επιλέγει τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό αγαθών με τον περιορισμό του διαθεσίμου εισοδήματος του. 3. η οριακή χρησιμότητα του χρήματος θεωρείται σταθερή. 4. η οριακή χρησιμότητα κάθε αγαθού είναι φθίνουσα καθώς αυξάνεται η χρησιμοποιούμενη ποσότητα του αγαθού 5. για ανεξάρτητα αγαθά η συνολική χρησιμότητα είναι προσθέσιμη U = U X ) + U ( X ) U n ( X ) 1( n για αλληλοεξαρτώμενα αγαθά η συνολική χρησιμότητα δεν είναι προσθέσιμη U = f X, X,... X ) ( 1 2 n Τακτική Χρησιμότητα (δεν είναι μετρήσιμη). Ιεραρχείται η χρησιμότητα που προέρχεται από την κατανάλωση διαφορετικών αγαθών. Βασικές υποθέσεις της θεωρίας της απόλυτης χρησιμότητας: 1. ο καταναλωτής δρα ορθολογικά (επιλέγει τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό αγαθών που μεγιστοποιούν τη χρησιμότητα με δεδομένο το διαθέσιμο εισόδημα του. 2. ο καταναλωτής ιεραρχεί τις προτιμήσεις του 3. ο καταναλωτής τουλάχιστον βραχυχρόνια έχει τις ίδιες προτιμήσεις 4. ο καταναλωτής ιεραρχεί τις προτιμήσεις του και επιλέγει τα αγαθά με βάση την αρχή της μεταβατικότητας (αν Α>Β>Γ τότε Α>Γ). 5. ο καταναλωτής ιεραρχεί τις προτιμήσεις του με βάση την ατομική συμπεριφορά του. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 15

16 ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ (ΤΑΚΤΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ) Καμπύλη αδιαφορίας, εννοούμε το γεωμετρικό τόπο των σημείων τα οποία εκφράζουν διάφορους συνδυασμούς δύο αγαθών Χ 1 και Χ 2 και τα οποία παρέχουν στον καταναλωτή την ίδια συνολική ικανοποίηση. χωρίς τον περιορισμό του διαθέσιμου εισοδήματος και των τιμών ο καταναλωτής είναι αδιάφορος για το συνδυασμό μεταξύ των δύο αγαθών αφού παίρνει την ίδια ικανοποίηση. Καμπύλες αδιαφορίας Χ 1 Καμπύλες αδιαφορίας 0 ΙΙ Ι ΙΙΙ Χ 2 Χάρτης καμπυλών αδιαφορίας, εννοούμε περισσότερες από μια καμπύλες οι οποίες εκφράζουν διαφορετικά επίπεδα χρησιμότητας. Καμπύλες που βρίσκονται σε υψηλότερο σημείο στο χάρτη δηλώνουν ανώτερο επίπεδο ικανοποίησης για τον καταναλωτή. U 1 =f(x 1, X 2 ) U 2 =f(x 1, X 2 ) U 3 =f(x 1, X 2 ) Ιδιότητες καμπυλών αδιαφορίας: 1. δεν τέμνονται μεταξύ τους 2. έχουν αρνητική κλίση 3. είναι κυρτές προς την αρχή των αξόνων (αυτό σημαίνει ότι ο MRS μειώνεται (είναι φθίνων) μετακινούμενοι από αριστερά προς τα δεξιά στην καμπύλη) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 16

17 4. δεν έχουν πλάτος ΟΡΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (MRS). Μετράει το ρυθμό με τον οποίο ο καταναλωτής μπορεί να υποκαταστήσει μικρές ποσότητες ενός αγαθού με μικρές ποσότητες ενός άλλου, καθώς κινείται κατά μήκος της κ. αδιαφορίας Συγκεκριμένα, ο MRS του αγαθού Χ 1 (Υ) από το Χ 2 (Χ), είναι η μέγιστη ποσότητα του Χ 1 την οποία είναι διατεθειμένος ο καταναλωτής να θυσιάσει για να αποκτήσει μια επιπλέον μονάδα του Χ 2, χωρίς να μεταβληθεί η ικανοποίηση του. Ο MRS: 1. είναι αρνητικός, εξηγώντας την αρνητική κλίση της κ. αδιαφορίας 2. μειώνεται (σε απόλυτες τιμές) σύμφωνα με την αρχή του φθίνοντος MRS. Έτσι εξηγείται η κυρτότητα των κ. αδιαφορίας, καθώς και από το γεγονός ότι η MU ενός αγαθού είναι φθίνουσα. Γραφικά ο MRS δίνεται από την κλίση (την εφαπτομένη) της καμπύλης Χ1 αδιαφορίας ( MRS 1,2 = ) Χ 2 Ο MRS δύο αγαθών είναι ίσος με το αντίστροφο λόγο των οριακών χρησιμοτήτων των συγκεκριμένων αγαθών. dx 1 MRS X1, X 2 = = dx2 MU MU X 2 X1 Ευθεία καμπύλη αδιαφορίας συνεπάγεται σταθερό MRS, που υποδηλώνει ότι τα αγαθά Χ 1 και Χ 2 θεωρούνται τέλεια υποκατάστατα από τον καταναλωτή. καμπύλη αδιαφορίας σε σχήμα L υποδηλώνει ότι τα αγαθά Χ 1 και Χ 2 είναι τέλεια συμπληρωματικά, ο MRS είναι απροσδιόριστος. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 17

18 ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΟΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ Με δεδομένες τις τιμές των αγαθών κάθε καταναλωτής που λειτουργεί ορθολογικά προσπαθεί να κατανείμει με τέτοιο τρόπο το δεδομένο εισόδημα του ώστε να μεγιστοποιήσει την χρησιμότητα (τακτική) του, δηλαδή να επιτύχει την ψηλότερη δυνατή κ. αδιαφορίας. Οι δεδομένες τιμές και το σταθερό εισόδημα επιβάλλουν τον εισοδηματικό περιορισμό στον καταναλωτή. Γραμμή εισοδηματικού περιορισμού: αποτελείται από όλους τους δυνατούς συνδυασμούς των δύο αγαθών (Χ 1 και Χ 2 ) τα οποία ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει με δεδομένο το διαθέσιμο εισόδημα του, και τις τιμές των αγαθών. Γραμμή εισοδηματικού περιορισμού Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Χαρακτηριστικά γραμμής εισοδηματικού περιορισμού: 1) Αν Χ 1 και Χ 2 οι ποσότητες των δύο αγαθών και Ρ 1 και Ρ 2 οι τιμές τους και Μ το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή τότε αλγεβρικά ο εισοδηματικός περιορισμός προσδιορίζεται με τη σχέση: Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 18

19 M = X P + δηλαδή η δαπάνη για την αγορά των δύο αγαθών είναι ίση με 1 1 X2P2 το εισόδημα (Μ). Η καμπύλη είναι δηλαδή ο γεωμετρικός τόπος των συνδυασμών των Χ 1 και Χ 2 που ικανοποιούν την παραπάνω σχέση. 2) Η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού γραφικά προσδιορίζεται αφού βρούμε τις τομές στους άξονες (τις μέγιστες ποσότητες Χ 1 και Χ 2 ). M P X =, 2 1 X2 P1 P1 M M για τον κάθετο άξονα και για τον οριζόντιο άξονα. P 1 P2 3) Η κλίση της γραμμής του εισοδηματικού περιορισμού δίνεται από τη σχέση Χ Χ 1 2 M P1 Ρ = = M Ρ P 2 τιμών των δύο αγαθών. 2 1, είναι δηλαδή αρνητική και ίση με τον αντίστροφο λόγο των 4) Η κλίση της γραμμής (σε απόλυτες τιμές) δίνει τον αριθμό των μονάδων του Χ 1 που πρέπει να θυσιαστούν για την απόκτηση μιας επιπλέον μονάδας του Χ 2. Δηλαδή το κόστος ευκαιρίας του Χ 1 σε όρους του Χ 2, το οποίο είναι σταθερό. 5) Η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού εξαρτάται από το εισόδημα και τις τιμές των δύο αγαθών, μια μεταβολή τους τη μετατοπίζει σε νέα θέση (μια ίση όμως μεταβολή των αφήνει αμετάβλητη τη γραμμή). Ισορροπία του καταναλωτή μεγιστοποίηση της τακτικής U Ο καταναλωτής λειτουργώντας ορθολογικά, μεγιστοποιεί τη χρησιμότητα του, επιλέγοντας εκείνο το συνδυασμό αγαθών που βρίσκεται στη ψηλότερη κ. αδιαφορίας με δεδομένο το διαθέσιμο εισόδημα του. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 19

20 Το άριστο αυτό σημείο (Γ) βρίσκεται στο σημείο που η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού εφάπτεται με την μέγιστη εφικτή κ. αδιαφορίας (ΙΙ), όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Ισορροπία του καταναλωτή Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Ρ 2 Στο σημείο Γ η κλίση της γραμμής του εισοδηματικού περιορισμού ( ) είναι Ρ Χ 1 ίση με την κλίση της κ. αδιαφορίας στο Γ ( ), δηλαδή τον MRS του Χ2 από Χ 2 1 το Χ 1 στο σημείο Γ. MRS 1,2 Χ = Χ 1 2 Ρ = Ρ 2 1 Στη μονομεταβλητή συνάρτηση χρησιμότητας U=f(X), ο καταναλωτής βρίσκεται σε ισορροπία (max U), όταν η MU X =P X, όταν η MU X >P X, τότε ο καταναλωτής πρέπει να αυξήσει τη ποσότητα του Χ, και αντίστροφα. Στην πολυμεταβλητή συνάρτηση χρησιμότητας U=f(X 1, X 2,, X n ), ο καταναλωτής βρίσκεται σε ισορροπία (max U), όταν οι λόγοι των οριακών χρησιμοτήτων των αγαθών προς τις τιμές τους είναι ίσοι, Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 20

21 MU P 1 MU P X1 X 2 = =... μεταβολών). 2 MU = P n Xn (συνθήκη ισορροπίας, η αρχή των ίσων οριακών Αν MU P 1 MU P X 1 X 2 > τότε ο καταναλωτής δεν βρίσκεται σε ισορροπία και 2 ωφελείται καταναλώνοντας περισσότερες μονάδες Χ 1. Αναφέρθηκε ότι στο σημείο Γ η κλίση της κ. αδιαφορίας είναι ίση με τον αντίστροφο (και αρνητικό) λόγο των τιμών των δύο αγαθών Γνωρίζοντας όμως ότι σχέσεις προκύπτει ότι: MRS MU X 2 2 1,2 = = ή MU X1 P1 Χ MU MRS = P Χ Χ 1 2 Ρ = Ρ 1 X 2 1,2 = και συνδυάζοντας τις δύο Χ 2 MU X1 MU P 1 MU P X1 X 2 = =... 2 MU = P n Xn 2 1. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 21

22 Διατάραξη της ισορροπίας του καταναλωτή 1. Λόγω μεταβολής του εισοδήματος Όταν μεταβάλλεται το εισόδημα του καταναλωτή (με σταθερές τις τιμές των αγαθών και τις προτιμήσεις), μετατοπίζεται η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού προς τα αριστερά (μείωση εισοδήματος) ή προς τα δεξιά (αύξηση του εισοδήματος. Ισορροπία μετά από μεταβολή του εισοδήματος του καταναλωτή Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Η γραμμή ΗΘ η οποία ενώνει όλα τα σημεία ισορροπίας ονομάζεται καμπύλη εισοδήματος κατανάλωσης. Η καμπύλη έχει θετική κλίση (όταν αυξάνεται το εισόδημα αυξάνονται οι αγοραζόμενες ποσότητες των αγαθών). Αυτό συμβαίνει όταν τα αγαθά είναι κανονικά ή ανώτερα (θετική εισοδηματική ελαστικότητα). 2. Λόγω μεταβολής της τιμής ενός αγαθού Όταν μεταβάλλεται η τιμή ενός αγαθού (με σταθερό το εισόδημα και τις προτιμήσεις), μετατοπίζεται η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού ΑΒ προς τα αριστερά ΑΓ (αύξηση τιμής του Χ 2 ) ή προς τα δεξιά ΑΔ (μείωση τιμής του Χ 2 ). Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 22

23 Ισορροπία μετά από μεταβολή της τιμής ενός αγαθού Πηγή: Ζιωγάνας (2001) 2. Λόγω μεταβολής των προτιμήσεων του καταναλωτή με την αλλαγή των προτιμήσεων του ο καταναλωτής αλλάζει την ιεράρχηση της χρησιμότητας των αγαθών με μεγαλύτερη ζήτηση για το ένα αγαθό και μικρότερη για το άλλο. Ισορροπία μετά από μεταβολή των προτιμήσεων του καταναλωτή Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 23

24 ΠΗΓΕΣ: Chacholiades M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Κριτική. Γεωργακόπουλος Θ., Λιανός Θ., Μπένος Θ., Τσεκούρας Γ., Χατζηπροκοπίου Μ. και Χρήστου Γ. (1994). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία. Gutenberg. Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης. Ζήτης, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης Ε. και Χατζηκωνσταντίνου Γ. (2000). Αρχές Οικονομικής. Αθήνα- Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 24

25 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 5 ) ΘΕΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΖΗΤΗΣΗ o ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ o ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ: ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΙΜΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ o ΔΙΑΤΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ o (ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΩΝ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 25

26 ΘΕΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΖΗΤΗΣΗ Ζήτηση ενός αγαθού εννοούμε την ποσότητα του αγαθού που οι αγοραστές είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν σε διάφορες τιμές. Για πολλά αγαθά και με περιορισμένο εισόδημα ο καταναλωτής κάνει τέτοια κατανομή ώστε να μεγιστοποιεί τη συνολική χρησιμότητα P Καμπύλη Ζήτησης D 0 Q Συνάρτηση ζήτησης Η σχέση μεταξύ ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού και της τιμής του. Q D =f(p) Q D =a-bp (ο δεύτερος όρος της συνάρτησης δείχνει την αρνητική κλίση της καμπύλης η οποία είναι σταθερή (αφού είναι ευθεία) και δίνεται από το λόγο QD b = P Αγοραία καμπύλη ζήτησης Προκύπτει από το άθροισμα όλων των επί μέρους ατομικών ζητήσεων των καταναλωτών. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 26

27 ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ: αντίστροφη σχέση τιμής και ζητούμενης ποσότητας, Ρ Ζ και αντίστροφα Παράγοντες που εξηγούν την αρνητική κλίση της καμπύλης ζήτηση I. Επίδραση υποκατάστασης II. Επίδραση εισοδήματος III. Λόγω μείωσης της Ρ το αγαθό θα αγοράζεται από περισσότερους Προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης (αγοραίας) 1) Η τιμή του αγαθού Μεταβολές στην τιμή προκαλούν μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς αντίθετη κατεύθυνση (αρνητική κλίση της κ. ζήτησης), οι μετατοπίσεις γίνονται πάνω στην ίδια κ. ζήτησης. 2) οι τιμές των άλλων αγαθών υποκατάστατα αγαθά, μια μεταβολή της τιμής του ενός αγαθού επιφέρει μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του άλλου προς την ίδια κατεύθυνση (θετική σχέση) συμπληρωματικά αγαθά, μια μεταβολή της τιμής του ενός αγαθού επιφέρει μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του άλλου προς την αντίθετη κατεύθυνση (αρνητική σχέση). ανεξάρτητα αγαθά, οποιαδήποτε μεταβολή της τιμής του ενός αγαθού δεν επηρεάζει τη ζητούμενη ποσότητας του άλλου. 3) το εισόδημα των καταναλωτών κατά κανόνα όσο αυξάνεται το εισόδημα του καταναλωτή τόσο αυξάνονται οι ζητούμενες ποσότητες των αγαθών 4) Η κατανομή του εισοδήματος 5) Οι προτιμήσεις των καταναλωτών 6) Το μέγεθος του πληθυσμού 7) Ο πλούτος των καταναλωτών 8) Οι δυνατότητες πίστωσης των καταναλωτών 9) Η χρονική περίοδος Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 27

28 10) Οι προσδοκίες για τη μελλοντική πορεία των τιμών 11) Η αβεβαιότητα 12) Άλλοι παράγοντες (κοινωνικά χαρακτηριστικά καταναλωτών, φορείς εμπορίας, ) Μετατοπίσεις πάνω στην ίδια καμπύλη ζήτησης, με μεταβολή της τιμής του αγαθού, ceteris paribus, έχουμε μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας. Μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης, έχουμε μεταβολή της ζήτησης του αγαθού λόγω μεταβολής του εισοδήματος ceteris paribus, ή των προτιμήσεων, ή στις τιμές των συμπληρωματικών ή υποκατάστατων αγαθών. Συνάρτηση ζήτησης: Q D =f(p a, P x, P y, I, D, G) Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 28

29 ΠΡΟΣΦΟΡΑ Προσφορά ενός αγαθού είναι οι ποσότητες του αγαθού τις οποίες οι παραγωγοί επιθυμούν να πωλήσουν στην αγορά σε διάφορες τιμές σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ατομική προσφορά, η προσφορά ενός ατόμου η μιας επιχειρηματικής μονάδας. Αγοραία προσφορά, η προσφορά αθροιστικά πολλών ατόμων ή επιχειρηματικών μονάδων. P Καμπύλη Προσφοράς S 0 Q ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ: θετική σχέση τιμής και προσφερόμενης ποσότητας. Η καμπύλη προσφοράς έχει θετική κλίση δηλαδή όσο μεγαλύτερη η τιμή τόσο μεγαλύτερη θα είναι η προσφερόμενη ποσότητα ( Ρ S και αντίστροφα) Συνάρτηση προσφοράς Η σχέση μεταξύ προσφερόμενης ποσότητας ενός αγαθού και της τιμής του. Q S =f(p) Q S =c+dp (ο δεύτερος όρος της συνάρτησης δείχνει τη κλίση της καμπύλης (θετική) η οποία είναι σταθερή (αφού είναι ευθεία) και δίνεται από το λόγο QS d = P Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 29

30 Ατομική καμπύλη Προσφοράς Αγοραία καμπύλη Προσφοράς Προκύπτει από το άθροισμα όλων των επί μέρους ατομικών καμπυλών προσφοράς μιας αγοράς. Η θετική σχέση μεταξύ Ρ και Q S οφείλεται στο πρόβλημα της ανεπάρκειας. Δηλαδή με ανεπάρκεια σ.π. αν θέλουμε να αυξήσουμε την παραγωγή τότε: Ζσπ Ρσπ του ανά μονάδα κόστους των αγαθών και Ρ αγαθών Προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς 1) Η τιμή του αγαθού Μεταβολές στην τιμή προκαλούν μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ίδια κατεύθυνση (θετική κλίση της κ. προσφοράς), οι μετατοπίσεις γίνονται πάνω στην ίδια κ. προσφοράς. 2) οι τιμές των άλλων αγαθών (ανταγωνιστικών) 3) οι τιμές των συντελεστών παραγωγής οι τιμές (αμοιβές) των συντελεστών παραγωγής επηρεάζουν το κόστος παραγωγής των προϊόντων και συνεπώς την προσφορά του. 4) Το επίπεδο της τεχνολογικής προόδου Μια βελτίωση πχ της τεχνολογίας μετατοπίζει την καμπύλη προσφοράς προς τα κάτω και δεξιά (αύξηση προσφοράς). 5) Φυσικοί και αστάθμητοι παράγοντες πχ κλιματικές συνθήκες 6) Οι στόχοι των επιχειρηματιών 7) Άλλοι παράγοντες (διεθνείς εξελίξεις, προσδοκίες για μελλοντικό επίπεδο τιμών, εξέλιξη της ζήτησης, ) Συνάρτηση προσφοράς: Q S = f (P a, P x, P y, T, N, M, G) Μετατόπιση πάνω στην καμπύλη προσφοράς, έχουμε μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας λόγω μεταβολής της τιμής Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 30

31 Μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς, έχουμε μεταβολή της προσφοράς του αγαθού λόγω μεταβολής της μεθόδου παραγωγής (τεχνολογίας) ή μεταβολή στις τιμές των συντελεστών παραγωγής (άλλων παραγόντων εκτός της τιμής). - Προσφορά σε σχέση με το χρόνο η καμπύλη προσφοράς είναι ελαστικότερη κατά τη μακροχρόνια περίοδο σε σχέση με τη βραχυχρόνια. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 31

32 ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΙΜΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Όταν η τιμή και η ποσότητα ενός αγαθού ικανοποιεί και τον παραγωγό και τον καταναλωτή τότε η αγορά βρίσκεται σε κατάσταση ισορροπίας (S=D). Δεν έχουμε υπερβάλλουσα προσφορά (όταν ψηλές τιμές) ή υπερβάλλουσα ζήτηση (όταν χαμηλές τιμές). Το σημείο Ι (τέμνονται οι δύο καμπύλες) είναι το σημείο ισορροπίας όπου προσδιορίζεται η ποσότητα και η τιμή ισορροπίας στην αγορά P Ισορροπία Ζήτησης και Προσφοράς S P * I D 0 Q * Q Η αγορά με βάση την προσφορά και τη ζήτηση μας οδηγεί σε κατάσταση ισορροπίας αν υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά ή υπερβάλλουσα ζήτηση Για το σχηματισμό της τιμής με βάση την προσφορά και τη ζήτηση πρέπει: o Να υπάρχει πλήρης ανταγωνισμός o Οι παραγωγοί να επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους o Οι καταναλωτές να ζητούν εκείνα τα προϊόντα τα οποία μεγιστοποιούν την χρησιμότητα τους o Δεν θα πρέπει να υπάρχουν προβλήματα στη διακίνηση των αγαθών Σχηματισμός της τιμής με βάση το κόστος παραγωγής: Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 32

33 Πλεονεκτήματα o υπάρχει ευχέρεια και πρακτικότητα στον προσδιορισμό της τιμής o προσδιορίζεται μια ελάχιστη τιμή που μπορεί να πουλήσει ο παραγωγός χωρίς ζημιά Μειονεκτήματα o δεν λαμβάνεται υπόψη η ζήτηση του αγαθού o δεν λαμβάνεται υπόψη ο ανταγωνισμός Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 33

34 ΔΙΑΤΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ (ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΩΝ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ) 1) μεταβολές της τιμής του αγαθού o αύξηση τιμής πάνω από το επίπεδο ισορροπίας, δημιουργείται πλεόνασμα προσφοράς λόγω μειωμένης ζητούμενης ποσότητας o μείωση της τιμής κάτω από το επίπεδο ισορροπίας, δημιουργείται έλλειμμα προσφοράς λόγω αυξημένης ζητούμενης ποσότητας o το θεώρημα του ιστού της αράχνης 2) μετατοπίσεις της καμπύλης ζήτησης o διάφοροι παράγοντες (εκτός από την τιμή του προϊόντος) μπορούν να μεταβάλουν τη ζήτηση ενός αγαθού και συνεπώς να μετατοπίσουν την καμπύλη ζήτησης του. 3) μετατοπίσεις της καμπύλης προσφοράς o διάφοροι παράγοντες (εκτός από την τιμή του προϊόντος) μπορούν να μεταβάλουν τη προσφορά ενός αγαθού και συνεπώς να μετατοπίσουν την καμπύλη προσφοράς του. 4) μετατοπίσεις καμπυλών ζήτησης και προσφοράς Προσδιορισμός τιμής και ποσότητας ισορροπίας Όταν η αγορά βρίσκεται σε ισορροπία τότε μπορεί να προσδιοριστεί μαθηματικά η τιμή και ποσότητα ισορροπίας, παρακάτω παρουσιάζεται η περίπτωση όπου έχουμε γραμμικές συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς (συναρτήσεις πρώτου βαθμού). Q d =a-bp (συνάρτηση ζήτησης) Q s =c+dp (συνάρτηση προσφοράς) Q d = Q s (συνθήκη ισορροπίας) Με δεδομένες τις παραπάνω συναρτήσεις μπορεί να υπολογιστούν : Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 34

35 o η τιμή ισορροπίας: a-c a-bp = c-dp a-c = bp+dp a-c = P(b+d) P= b+d o η ποσότητα ισορροπίας αντικαθιστώντας την τιμή ισορροπίας στις συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς μπορούμε να υπολογίσουμε την ποσότητα ισορροπίας. a-c Q d =a-b( ) ή b+d a-c Q s =c-d( ) b+d ΠΗΓΕΣ: Chacholiades M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Κριτική. Γεωργακόπουλος Θ., Λιανός Θ., Μπένος Θ., Τσεκούρας Γ., Χατζηπροκοπίου Μ. και Χρήστου Γ. (1994). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία. Gutenberg. Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης. Ζήτης, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης Ε. και Χατζηκωνσταντίνου Γ. (2000). Αρχές Οικονομικής. Αθήνα- Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 35

36 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 6 και 7) ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΤΟΞΟΕΙΔΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 36

37 ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ: Ο βαθμός της ανταπόκρισης του καταναλωτή σε μεταβολές της τιμής του αγαθού. Συγκεκριμένα, πως μεταβάλλεται μια εξαρτημένη μεταβλητή (ζητούμενη ποσότητα), λόγω μεταβολής μιας ανεξάρτητης (πχ, τιμή, εισόδημα, ). e = % μεταβολη της ζητουμενης ποσοτητας % μεταβολη της τιμης Ελαστικότητα ζήτησης με βάση τη συνολική δαπάνη (PQ) Έστω P=100, Q=100 και PQ=10000, αν υποθέσουμε μείωση της Ρ σε Ρ=50 τότε με βάση τη συνολική δαπάνη (PQ) του καταναλωτή έχουμε: Q PQ ελαστικότητα (αύξηση) (σταθερή) 7500 (μείωση) Ελαστική ζήτηση (ε > 1) Μοναδιαία ζήτηση (ε = 1) Ανελαστική ζήτηση (ε < 1) Υπολογισμός ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή e p Q % Q Q QP = = = % Ρ Ρ PQ Ρ e p dq = Q dq P dρ = dp Q Ρ Το μέγεθος της ελαστικότητας εξαρτάται από: Από την κλίση της καμπύλης ζήτησης (dq/dp) Από το ύψος της τιμής (Ρ) και της ποσότητας (Q) που δίνεται από το λόγο (P/Q) Μεγάλες μεταβολές στην τιμή ενός αγαθού προκαλούν ανακρίβεια στον υπολογισμό της ελαστικότητας. Προκύπτει πρόβλημα στο πιο Ρ και Q θα χρησιμοποιηθεί σαν βάση για να εκφραστεί η ποσοστιαία μεταβολή του ΔΡ και ΔQ. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 37

38 Ελαστικότητα σημείου e p dq P = 0 ep dp Q Τοξοειδής Ελαστικότητα υπολογισμός της ελαστικότητας ενός τμήματος της συνάρτησης ζήτησης. Για να μειωθεί η ανακρίβεια στον υπολογισμό χρησιμοποιούμε σαν βάση σύγκρισης της μεταβολής της τιμής και ποσότητας τους μέσους όρους. Q Q1+ Q2 2 Q ( P1+ P2)/2 Q ( P1+ P2) ε = = = Ρ P ( Q1+ Q2)/2 P ( Q1+ Q2) P1+ P2 2 Η ελαστικότητα ζήτησης μιας συνάρτησης είναι διαφορετική για κάθε τιμή της συνάρτησης, εκτός όμως από τις περιπτώσεις που έχουμε ίδια ελαστικότητα σε όλα τα σημεία της συνάρτησης (περιπτώσεις 1,2,3): 1. μοναδιαία ελαστικότητα (e p =1): όταν PQ=C (C σταθερά), δηλαδή έχουμε P 1 Q 1 =P 2 Q 2 = P 3 Q 3 2. πλήρως ελαστική ζήτηση (e p =- ). : παράλληλη με τον οριζόντιο άξονα, δηλαδή αφού δεν υπάρχει μεταβολή στην τιμή dp=0 e p 3. πλήρως ανελαστική ζήτηση (e p =0). : παράλληλη με τον κάθετο άξονα, δηλαδή η ζητούμενη ποσότητα είναι αμετάβλητη, dq=0 e p =0 4. ανελαστική ζήτηση (0<e p <1) 5. ελαστική ζήτηση (1<e p < ) Όταν έχουμε γραμμική συνάρτηση ζήτησης τότε στο μέσο της καμπύλης η ζήτηση έχει μοναδιαία ελαστικότητα (e p =1), προς τα αριστερά μεγαλύτερη της μονάδας (e p >1) και προς τα δεξιά του μέσου (e p <1). Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 38

39 Η ελαστικότητα κατά μήκος της καμπύλης ζήτησης (ευθεία) μεταβάλλεται αφού η σχέση P/Q μεταβάλλεται ενώ η σχέση ΔQ/ΔP παραμένει σταθερή. Μεταβολή της συνολικής δαπάνης ή εσόδων από μεταβολές της τιμής Ελαστικότητα Ζήτησης 0<e p <1 Ανελαστική e p =1 μοναδιαία ελ. 1<e p < Ελαστική Μεταβολή τιμής Αγαθού Αύξηση Μείωση Αύξηση Μείωση Αύξηση Μείωση Μεταβολή συνολικής δαπάνης, ή συνολικών εσόδων Αύξηση Μείωση Καμία μεταβολή Καμία μεταβολή Μείωση Αύξηση ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο βαθμός ανταπόκρισης της ζήτησης ενός αγαθού σε μια μεταβολή του εισοδήματος. Η % μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού προς την ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος των καταναλωτών ceteris paribus. e y Q % Q Q Q Y = = = % Y Y Y Q Y η ελαστικότητα είναι συνήθως θετική, δηλώνοντας έτσι τη θετική σχέση μεταξύ εισοδήματος και ζητούμενης ποσότητας. Ανάλογα με την τιμή της εισοδηματικής ελαστικότητας τα αγαθά μπορούν να χαρακτηριστούν: e y >0 κανονικά αγαθά (πρώτης ανάγκης 0<e y <1 ή πολυτελείας e y >1). Μια αύξηση (μείωση) του εισοδήματος προκαλεί αύξηση στη ζήτηση των συγκεκριμένων αγαθών. e y =0 ουδέτερα αγαθά. Μεταβολή του εισοδήματος δεν επηρεάζει τη ζήτηση των συγκεκριμένων αγαθών. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 39

40 e y <0 κατώτερα αγαθά. Μια μεταβολή του εισοδήματος προκαλεί αντίθετη μεταβολή στη ζήτηση των συγκεκριμένων αγαθών. ΣΤΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η % μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού προς την % μεταβολή στην τιμή ενός άλλου αγαθού. QB % Q QB Q P e = = = % Ρ Ρ A Ρ Q Ρ B B A A A B A Οι τιμές της σταυροειδούς ελαστικότητας προσδιορίζονται από τη σχέση μεταξύ των αγαθών που εξετάζονται. ε<0 συμπληρωματικά αγαθά ε>0 υποκατάστατα αγαθά ε=0 ουδέτερα αγαθά Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 40

41 ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Η ελαστικότητα προσφοράς δείχνει το βαθμό ανταπόκρισης του παραγωγού σε μεταβολές της τιμής. Δηλαδή η ποσοστιαία μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής του αγαθού. Q S % Q Q Q P e = = = e % Ρ Ρ P Q Ρ dq P = dp Q Είναι θετική και εκφράζει τη θετική σχέση μεταξύ της προσφερόμενης ποσότητας και της τιμής του αγαθού (0<e < ). Ελαστικότητες Προσφοράς 1. e = πλήρως ελαστική προσφορά 2. e = 0 πλήρως ανελαστική προσφορά 3. e = 1 μοναδιαία ελαστικότητα προσφορά 4. 0<e < 1 σχετικά ανελαστική προσφορά 5. 1<e > σχετικά ελαστική προσφορά P e = 1 S Q (περίπτωση 3). Η ελαστικότητα είναι η ίδια σε όλα τα σημεία της καμπύλης S που περνά από την αρχή των αξόνων, γιατί έχει κοινή κλίση ΔQ/ΔΡ και υπάρχει θετική σχέση και αναλογικότητα μεταξύ τιμής και ποσότητας Η ελαστικότητα σε τμήμα της καμπύλης μπορεί να υπολογιστεί προσεγγιστικά με την ελαστικότητα τόξου Ελαστικότητα Σημείου Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 41

42 Για τον υπολογισμό του βαθμού ελαστικότητας σε σημείο της καμπύλης φέρουμε την εφαπτομένη της καμπύλης στο συγκεκριμένο σημείο ΠΗΓΕΣ: Chacholiades M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Κριτική. Γεωργακόπουλος Θ., Λιανός Θ., Μπένος Θ., Τσεκούρας Γ., Χατζηπροκοπίου Μ. και Χρήστου Γ. (1994). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία. Gutenberg. Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης. Ζήτης, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης Ε. και Χατζηκωνσταντίνου Γ. (2000). Αρχές Οικονομικής. Αθήνα- Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 42

43 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 8 και 9) ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Παραγόμενο Προϊόν Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης Φάσεις παραγωγής και οικονομική σημασία τους. Καμπύλες ίσου προϊόντος Οριακός Λόγος Τεχνικής Υποκατάστασης Αποδόσεις κλίμακας Αποδόσεις κλίμακας Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 43

44 ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Επιχείρηση: η παραγωγική μονάδα που μετασχηματίζει τους συντελεστές παραγωγής σε αγαθά και υπηρεσίες. Βασικό στόχο έχει τη max του κέρδους και min του κόστους. Αποτελεσματικότητα: με την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου παραγωγής η επιχείρηση, και με τις δεδομένες ποσότητες των σ.π να επιτύχει τη μέγιστη δυνατή παραγωγή Τεχνική Αποτελεσματικότητα: Q ποσοτητα του παραγομενου προιοντος E= = R πoσοτητα των παραγωγικων συντελεστων Οικονομική Αποτελεσματικότητα: PQ i i αξια παραγομενων αγαθων E= = PR αξια παραγωγικων συντελεστων j j Συνάρτηση Παραγωγής: Q = f (K, L, La, ) Η εργασία θεωρείται ο μόνος συντελεστής που μπορεί να μεταβληθεί βραχυχρόνια, για αυτό αύξηση του Q βραχυχρόνια προκύπτει από αύξηση της χρήσης της L. Παραγόμενο Προϊόν και Παραγωγικότητα Η παραγωγικότητα ενός σ. π. (εργασίας) δίνεται από το μέσο προϊόν του, (εργασίας) ΑΡΡ L = Υ/L Συνολικό Προϊόν (ΤΡ=Y). Είναι η συνολική ποσότητα του παραγομένου προϊόντος (εκροής, Y) που παράγεται με ορισμένη ποσότητα εισροών. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 44

45 Μέσο Προϊόν (ΑΡΡ = Y/X). Το Μέσο Προϊόν δίνεται από την κλίση της ευθείας που περνά από την αρχή των αξόνων στο εκάστοτε σημείο της καμπύλης του συνολικού προϊόντος. Οριακό Προϊόν ΜΡ = ΔY /ΔX Δείχνει κατά πόσο μεταβάλλεται το συνολικό προϊόν όταν μεταβάλλεται η εργασία κατά ένα μικρό ποσό. Δίνεται από την κλίση της εφαπτομένης στο εκάστοτε σημείο της καμπύλης του συνολικού προϊόντος. ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας του παραγομένου προϊόντος προς τη μεταβολή της ποσότητας του χρησιμοποιούμενου συντελεστή παραγωγής. E p Υ Υ Υ Χ Υ Υ ΜΡ = = = = Χ Χ Υ Χ Χ ΑΡ Χ Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης Όταν στην παραγωγική διαδικασία μεταβάλλονται διαδοχικά οι ποσότητες χρήσης του μεταβλητού συντελεστή και του σταθερού παραμένουν αμετάβλητες τότε από ένα σημείο και μετά η αύξηση του ΤΡ, λόγω της αύξησης του μεταβλητού συντελεστή, θα είναι μειωμένη. Μεταβλητός σπ (L) Y ΜΡ = ΔY /ΔX AP=Y/X Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 45

46 Συνολικό Μέσο και Οριακό προϊόν, με ένα μεταβλητό συντελεστή παραγωγής. Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Όταν ΜΡ>ΑΡ τότε το ΑΡ αυξάνεται Όταν ΜΡ<ΑΡ τότε το ΑΡ μειώνεται Όταν ΜΡ=ΑΡ τότε το ΑΡ είναι μέγιστο Φάσεις παραγωγής και οικονομική σημασία τους. Φάση Ι : αύξουσες αποδόσεις. o Η παραγωγή στη συγκεκριμένη φάση Ι δεν συμφέρει τον παραγωγό, είναι αντιοικονομική, αφού η αποδοτικότητα (ΑΡ) συνεχίζει να αυξάνεται χρησιμοποιώντας περισσότερες μονάδες του μεταβλητού συντελεστή παραγωγής. o Ε Ρ >1 όταν ΜΡ>ΑΠ και Ε Ρ =1 όταν ΜΡ μέγιστο (ΜΡ=ΑΡ) Φάση ΙΙ : φθίνουσες αποδόσεις. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 46

47 o Στη φάση ΙΙ η παραγωγή είναι οικονομική και επικερδής. Αυξάνοντας το μεταβλητό σ.π το ΤΡ αυξάνεται, έστω με φθίνοντα ρυθμό. o 1>Ε Ρ >0 όταν ΜΡ<ΑΠ και Ε Ρ =0 όταν ΤΡ μέγιστο (ΜΡ=0) Φάση ΙΙΙ : αρνητικές αποδόσεις. o Και στη φάση ΙΙΙ η παραγωγή είναι αντιοικονομική, έστω και αν το κόστος του μεταβλητού συντελεστή παραγωγής είναι μηδενικό, αφού το ΤΡ μειώνεται και το ΜΡ γίνεται αρνητικό. o Ε Ρ <0 όταν ΜΡ<0 Καμπύλες ίσου προϊόντος Είναι μια καμπύλη η οποία εκφράζει όλους τους δυνατούς συνδυασμούς εισροών οι οποίοι μπορούν να παράγουν μια δεδομένη ποσότητα συνολικού προϊόντος. Καμπύλες ίσου προϊόντος Χ 1 Καμπύλες ίσου προϊόντος 0 ΙΙ Ι ΙΙΙ Χ 2 Ιδιότητες καμπυλών ίσου προϊόντος 1. Έχουν αρνητική κλίση 2. δεν τέμνονται μεταξύ τους 3. οι καμπύλες που βρίσκονται μακρύτερα από την αρχή των αξόνων αντιστοιχούν σε μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντος 4. είναι κυρτές προς την αρχή των αξόνων. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 47

48 Οριακός Λόγος Τεχνικής Υποκατάστασης (κυρτότητα καμπυλών ίσου προϊόντος) Είναι ο λόγος (MRTS) ο οποίος χρησιμοποιείται για να μετρήσει το βαθμό με τον οποίο μικρές ποσότητες ενός συντελεστή μπορούν να υποκαταστήσουν μικρές ποσότητες ενός άλλου συντελεστή. Συγκεκριμένα, ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης της γης ως προς την εργασία (MRTS LT ), δίνει τον αριθμό των μονάδων γης που είναι δυνατόν να υποκατασταθούν από μια επιπλέον μονάδα εργασίας, υποθέτοντας ότι το συνολικό παραμένει αμετάβλητο. o Ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης της γης από εργασία (MRTS LT ), συμπίπτει με την απόλυτη κλίση της καμπύλης ίσου προϊόντος σε κάποιο σημείο. MRTS X 1, X 2 X1 = ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης της εισροής Χ X 2 2 από την εισροή Χ 1. Δίνεται από το λόγο των οριακών προϊόντων των δυο συντελεστών. X MP X MP + X MP = MRS = 1 X 2 1 X1 2 X2 0 X1, X2 X 2 MPX 1 Ο νόμος του φθίνοντος οριακού λόγου τεχνικής υποκατάστασης Η κυρτότητα των καμπυλών ίσου προϊόντος συνεπάγεται ότι ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης της γης από εργασία (MRTS LT ), φθίνει κατά μήκος της καμπύλης. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 48

49 Δηλαδή η κλίση (σε απόλυτη τιμή) της καμπύλης τείνει να γίνεται όλο και πιο μικρή Η υποκατάσταση μια εισροής από μια άλλη γίνεται σταδιακά όλο και πιο δύσκολη. Καμπύλες οριοθέτησης Δείχνουν τα όρια της αποτελεσματικής υποκατάστασης εισροών, οποιαδήποτε υποκατάσταση εισροών είναι αδύνατη. Δείχνουν τα όρια πέρα των οποίων οι καμπύλες ίσου προϊόντος γίνονται παράλληλες με τους άξονες, δηλαδή τα σημεία όπου MRS=0 ( ή MP=0). Οι καμπύλες οριοθέτησης δείχνουν τα όρια της οικονομικής περιοχής παραγωγής (φάσης ΙΙ). Καμπύλες οριοθέτησης Χ 1 Καμπύλη οριοθέτησης σ.π Χ 1 Καμπύλη οριοθέτησης σ.π Χ 2 0 Χ 2 Αποδόσεις κλίμακας Με τον όρο αποδόσεις κλίμακας εξετάζεται η σχέση μεταξύ, μεταβολής της φυσικής ποσότητας όλων των εισροών (μακροχρόνια περίοδος) με τη μεταβολή της φυσικής ποσότητας της εκροής. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 49

50 Δηλαδή, μια επιχείρηση αυξάνοντας όλες τις εισροές της κατά ένα συγκεκριμένο ποσοστό τι θα συμβεί στο παραγόμενο προϊόν της (εκροή). Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις: 1. Σταθερές αποδόσεις κλίμακας (η εκροή αυξάνεται κατά το ίδιο ποσοστό με την αύξηση των εισροών). Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα αυξήσεις της εκροής από 10 σε 20 και από 20 σε 30 μονάδες απαιτούν διπλάσιες και τριπλάσιες (ίδιο ποσοστό) αντίστοιχα αυξήσεις και των δύο εισροών (ΟΑ=ΑΒ=ΒΓ). Σταθερές αποδόσεις κλίμακας (ΟΑ=ΑΒ=ΒΓ ) Χ 1 Καμπύλες ίσου προϊόντος Γ Εκροή Υ Β 30 Α Χ 2 0 Χ 1, Χ 2 εισροές 2. Αύξουσες αποδόσεις κλίμακας (η εκροή αυξάνεται με μεγαλύτερο ποσοστό από την αύξηση των εισροών). Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα ίσες αυξήσεις της εκροής παράγονται με όλο και μικρότερες αυξήσεις εισροών (ΟΑ>ΑΒ>ΒΓ). Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 50

51 Αύξουσες αποδόσεις κλίμακας (ΟΑ>ΑΒ>ΒΓ ) Χ 1 Καμπύλες ίσου προϊόντος Γ Εκροή Υ Β Α Χ 2 0 Χ 1, Χ 2 εισροές 3. Φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας (η εκροή αυξάνεται με μικρότερο ποσοστό από την αύξηση των εισροών). Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα ίσες αυξήσεις της εκροής απαιτούν όλο κα μεγαλύτερες αυξήσεις εισροών (ΟΑ<ΑΒ<ΒΓ). Φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας (ΟΑ<ΑΒ<ΒΓ ) Χ 1 Καμπύλες ίσου προϊόντος Γ Εκροή Υ Β 30 Α Χ 2 0 Χ 1, Χ 2 εισροές Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 51

52 Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 52

53 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 10) ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ o Συνάρτηση κόστους παραγωγής στη βραχυχρόνια περίοδο. o Καμπύλες Ίσου Κόστους o Ελαχιστοποίηση του κόστους o Κόστος παραγωγής στη Μακροχρόνιο περίοδο Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 53

54 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Συνολικό κόστος (TC): είναι το σύνολο των δαπανών για την παραγωγή μιας συγκεκριμένης ποσότητας αγαθών. o Λογιστικό κόστος και Οικονομικό κόστος, το δεύτερο είναι ευρύτερο και περιλαμβάνει κατηγορίες όπως οι χρησιμοποιούμενοι σ.π. που ανήκουν στην ίδια την επιχείρηση και δεν αμείβονται. o Επιχειρηματικό κέρδος: K= PY - TC PY: συνολικά έσοδα, TC: συνολικό (οικονομικό) κόστος Σταθερό και Μεταβλητό Κόστος (βραχυχρόνια περίοδος) TC = TFC + TVC TFC: σταθερό κόστος, είναι σταθερό και αμετάβλητο με τη μεταβολή της παραγωγής TVC: μεταβλητό κόστος, είναι συνάρτηση του επιπέδου παραγωγής Μέσο Κόστος AC (ανά μονάδα κόστος) ATC = TC/Y (μέσο συνολικό κόστος) AVC = TVC/Y (μέσο μεταβλητό κόστος) AFC = TFC/Y (μέσο σταθερό κόστος) αφού το FC είναι σταθερό τότε με την αύξηση της παραγωγής το AFC θα μειώνεται ATC = TC/Y = TFC/Y + TVC/Y = AFC + AVC Οριακό Κόστος MC=ΔTC/ΔY (η μεταβολή του συνολικού κόστους λόγω μεταβολής της παραγωγής κατά μία μονάδα, μετρά το ρυθμό μεταβολής του TC όταν μεταβάλλεται η παραγωγή) Συνάρτηση κόστους παραγωγής στη βραχυχρόνια περίοδο. C = f( Y, P f ) με δεδομένες τις τιμές των εισροών η σχέση μπορεί να εκφραστεί απλά σαν συνάρτηση της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος, δηλ. C = f( Y). Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 54

55 Καμπύλες προϊόντος και κόστους παραγωγής Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Καμπύλες Ίσου Κόστους Κάθε επιχείρηση έχει σαν βασικό στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους της, για αυτό και επιδιώκει την επίτευξη του στόχου της μέσω της μεγιστοποίησης του συνολικού της εσόδου και της ελαχιστοποίησης του συνολικού της κόστους. Για να λύση το πρόβλημα της ελαχιστοποίησης του κόστους η επιχείρηση πρέπει να βρει τους διάφορους συνδυασμούς εισροών που μπορεί να αγοράσει με ένα δεδομένο χρηματικό ποσό (δαπάνη). Αυτό είναι ανάλογο με τον εισοδηματικό περιορισμό που αντιμετωπίζει ο καταναλωτής. C = P X + P X (εξίσωση ίσου κόστους) X1 1 X2 2 Με δεδομένη τη συνολική δαπάνη (C) και σταθερές τις τιμές των συντελεστών (Ρ Χ1 έστω γη) και (Ρ Χ2 έστω εργασία) η επιχείρηση μπορεί να αγοράσει Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 55

56 οποιοδήποτε συνδυασμό εισροών βρίσκεται πάνω στην γραμμή ίσου κόστους ΔΕ. Η γραμμή ίσου κόστους ΔΕ δείχνει όλους τους δυνατούς συνδυασμούς εργασίας και γης που μπορεί να αγοράσει η επιχείρηση με το δεδομένο ποσό C. Η μέγιστη ποσότητα (0Δ) συντελεστή Χ 1 (με Χ 2 =0) που μπορεί να αγοράσει η επιχείρηση δίνεται από το λόγο C/ Ρ Χ1. Αντίστοιχα η μέγιστη ποσότητα (0Ε) συντελεστή Χ 2 δίνεται από το λόγο C/ Ρ Χ2. Η απόλυτη κλίση της γραμμής ίσου κόστους δίνεται από το λόγο των τιμών των εισροών (Ρ Χ2 / Ρ Χ1 ). Κάθε γραμμή ίσου κόστους αντιπροσωπεύει διαφορετικό κόστος, όσο μακρύτερα βρίσκεται από την αρχή των αξόνων τόσο μεγαλύτερο είναι το κόστος. Είναι παράλληλες και έχουν κοινή κλίση. Γραμμές ίσου κόστους και ελαχιστοποίηση κόστους Χ 1 Γραμμή επέκτασης min κόστους C/P Χ1 Δ Β Καμπύλες ίσου προϊόντος Α 20 0 Ε C/P Χ2 10 Χ 2 Ελαχιστοποίηση του κόστους Η παραγωγή δεδομένης ποσότητας προϊόντος (συγκεκριμένη καμπύλη ίσου προϊόντος) με το ελάχιστο δυνατό κόστος επιτυγχάνεται στο σημείο (Α) που η καμπύλη ίσου προϊόντος εφάπτεται με την γραμμή ίσου κόστους. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 56

57 MRTS MP P = X2 X2 X1X2 MP = X1 P συνθήκη ελαχιστοποίησης του κόστους. Δηλαδή, X1 έχουμε ελαχιστοποίηση του κόστους στο σημείο όπου η κλίση της καμπύλης ίσου κόστους (Ρ Χ2 / Ρ Χ1 ) είναι ίση με τον οριακό λόγο τεχνικής υποκατάστασης της εισροής Χ 1 (έδαφος) από την Χ 2 (εργασία). Ο γεωμετρικός τόπος των σημείων ελαχιστοποίησης του κόστους (σημεία επαφής) απεικονίζεται από την γραμμή επέκτασης, (είναι ανάλογη με την καμπύλη εισοδήματος κατανάλωσης). Κόστος παραγωγής στη Μακροχρόνιο περίοδο Κατά τη μακροχρόνια περίοδο όλες οι εισροές (συντελεστές παραγωγής) είναι μεταβλητές, σε αντίθεση με τη βραχυχρόνια περίοδο. Καμπύλες συνολικού και μέσου μακροχρόνιου κόστους. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 57

58 Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Στο σημείο Ε η επιχείρηση επιτυγχάνει το ελάχιστο μακροχρόνιο μέσο συνολικό κόστος. Με την αύξηση της παραγωγής το μέσο κόστος μειώνεται συνεχώς μέχρι το σημείο Ε, λόγω οικονομιών μεγέθους. Το ελάχιστο σημείο του μέσου κόστους προσδιορίζει το άριστο μέγεθος της επιχείρησης, αφού στο σημείο αυτό παράγει το προϊόν με το χαμηλότερο δυνατό ανά μάδα κόστος. Μέσο και Οριακό κόστος βραχυχρόνια και μακροχρόνια. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 58

59 Πηγή: Ζιωγάνας (2001) Η καμπύλη του μακροχρόνιου μέσου συνολικού κόστους (LATC), ή περιβάλλουσα καμπύλη (envelope curve) δείχνει το άριστο μέγεθος παραγωγής, στο σημείο Ε (χαμηλότερο) όπου την τέμνει η καμπύλη του μακροχρόνιου οριακού κόστους (LMC) από κάτω προς τα πάνω. ΠΗΓΕΣ: Chacholiades M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Κριτική. Γεωργακόπουλος Θ., Λιανός Θ., Μπένος Θ., Τσεκούρας Γ., Χατζηπροκοπίου Μ. και Χρήστου Γ. (1994). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία. Gutenberg. Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης. Ζήτης, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης Ε. και Χατζηκωνσταντίνου Γ. (2000). Αρχές Οικονομικής. Αθήνα- Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 59

60 (ΕΒΔΟΜΑΔΑ 11) ΜΟΡΦΕΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΛΗΡΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Έσοδα της Επιχείρησης Ισορροπία της επιχείρησης στον πλήρη ανταγωνισμό κατά τη βραχυχρόνια περίοδο (μεγιστοποίηση του κέρδους) Μεγιστοποίηση κέρδους (MC=MR) Ισορροπία της επιχείρησης κατά τη μακροχρόνια περίοδο Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 60

61 ΜΟΡΦΕΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΛΗΡΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Χαρακτηριστικά Πλήρους Ανταγωνιστικής Αγοράς 1) μεγάλος αριθμός παραγωγών-επιχειρήσεων 2) το αγαθό είναι ομοιογενές 3) δεν υπάρχουν περιορισμοί στην είσοδο ή έξοδο επιχειρήσεων 4) υπάρχει πλήρης κινητικότητα των συντελεστών παραγωγής 5) οι αγοραστές και πωλητές έχουν πλήρη πληροφόρηση για την αγορά Η τιμή για την ατομική επιχείρηση στον πλήρη ανταγωνισμό είναι δεδομένη αφού η καμπύλη ζήτησης της είναι πλήρως ελαστική Έσοδα της Επιχείρησης Συνολικά Έσοδα TR=P*Q (αφού η τιμή Ρ είναι δεδομένη ότι TR=f(Q), για αυτό και η καμπύλη του είναι μια ευθεία που περνά από την αρχή των αξόνων Μέσο Έσοδο ΑR=P*Q/Q=Ρ το μέσο έσοδο ισούται με την τιμή διάθεσης του προϊόντος και η καμπύλη του ταυτίζεται με την καμ. ζήτησης Οριακό Έσοδο ΜR=ΔP*Q/ΔQ=Ρ ισούται με την τιμή διάθεσης του προϊόντος και η καμπύλη του ταυτίζεται με την καμ. ζήτησης Συνολικό Μέσο και Οριακό έσοδο Τιμή P Πωλήσεις Q Έσοδα PQ Οριακό έσοδο MR Μέσο έσοδο AR Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 61

62 P TR 5 D=MR=AR 1 Q Ισορροπία της επιχείρησης στον πλήρη ανταγωνισμό κατά τη βραχυχρόνια περίοδο (μεγιστοποίηση του κέρδους) Κατά τη βραχυχρόνια περίοδο δεν μπορούν να εισέλθουν στον κλάδο νέες επιχειρήσεις, δεν μπορεί να γίνει επέκταση των υπάρχουσων ούτε χρήση νέων τεχνολογιών. Άριστο επίπεδο παραγωγής είναι εκείνο στο οποίο έχουμε max του κέρδους ή min των ζημιών (max Π=TR-TC) Ισορροπία της επιχείρησης (max κέρδους) με βάση το TC και TR Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 62

63 Στο συγκεκριμένο διάγραμμα φαίνονται τα σημεία όπου η επιχείρηση έχει κέρδη ή ζημιές, επίσης τα δύο σημεία τομής των καμπυλών TC και TR όπου το κέρδος είναι μηδέν ονομάζονται νεκρά σημεία. Ισορροπία της επιχείρησης (max κέρδους) στη βραχυχρόνια περίοδο με βάση το MC και MR. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 63

64 Το σημείο που MC=MR έχουμε μεγιστοποίηση του κέρδους, δηλαδή είναι το άριστο σημείο παραγωγής, δηλαδή όσο το MR>MC τότε η επιχείρηση πρέπει να συνεχίσει να παράγει περισσότερο προϊόν μέχρι να επέλθει η ισότητα των δύο μεγεθών. Αντίθετα αν MR<MC τότε η επιχείρηση πρέπει να μειώσει την παραγωγή της μέχρι να έχουμε ισότητα MC=MR. Μεγιστοποίηση του κέρδους έχουμε όταν τα δύο μεγέθη είναι ίσα αλλά και η καμπύλη του MC τέμνει αυτή του MR από κάτω προς τα πάνω Μεγιστοποίηση κέρδους (MC=MR) Στο παραπάνω διάγραμμα φαίνεται γιατί το MC πρέπει να τέμνει το MR από κάτω προς τα πάνω για να έχουμε μεγιστοποίηση του κέρδους (δηλαδή το σημείο Β). Η ύπαρξη κέρδους ή ζημιάς για μια επιχείρηση (η επίτευξη δηλαδή του οικονομικά άριστου επιπέδου παραγωγής) εξαρτάται από τη σχέση P και ATC (ανά μονάδα κόστους): Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 64

65 Τρεις επιχειρήσεις με κανονικά, υπερκανονικά κέρδη και ζημιά. ATC=P κανονικά κέρδη, ATC<P υπερκαν κέρδος, ATC>P ζημιά Τα παραπάνω διαγράμματα τα αντιπροσωπεύουν 3 επιχειρήσεις που ισορροπούν στα σημεία Α, Β και Γ αντίστοιχα. Και οι 3 ανήκουν στον ίδιο κλάδο και έχουν τις ίδιες καμπύλες MR και Ρ αφού λειτουργούν σε πλήρως ανταγωνιστικές συνθήκες. Σχέση ζημιάς και μέσου μεταβλητού κόστους Για να κλείσει μια επιχείρηση που έχει ζημιές όπως η Γ εξαρτάται από το AVC, αν αυτό είναι AVC<Ρ τότε δεν πρέπει να κλείσει (βραχυχρόνια) αφού καλύπτει το AVC και μέρος του ΑFC πρέπει να καταβάλλει. Αν όμως AVC>Ρ τότε πρέπει η επιχείρηση μακροχρόνια να κλείσει. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 65

66 Ισορροπία της επιχείρησης στον πλήρη ανταγωνισμό κατά τη μακροχρόνια περίοδο Κατά τη μακροχρόνια περίοδο η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζει το επίπεδο παραγωγής της και τις ποσότητες όλων των συντελεστών παραγωγής της. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα επιχειρήσεις να μεταφερθούν από ένα κλάδο σε άλλο, συνεπώς στη περίπτωση που ένας συγκεκριμένος κλάδος έχει αυξημένα κέρδη (Ρ> AVC) τότε νέα επιχειρήσεις θα εισέλθουν με αποτέλεσμα να αυξηθεί η προσφορά και κατ επέκταση να μειωθεί η τιμή και τα έσοδα της επιχείρησης. Συνεπώς, κατά τη μακροχρόνια περίοδο η επιχείρηση καταλήγει σε ισορροπία στο σημείο όπου MC=MR=P=ATC. Άρα τα κέρδη (και ζημιές) μακροχρόνια τείνουν να εξαφανισθούν. ΠΗΓΕΣ: Chacholiades M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Κριτική. Γεωργακόπουλος Θ., Λιανός Θ., Μπένος Θ., Τσεκούρας Γ., Χατζηπροκοπίου Μ. και Χρήστου Γ. (1994). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία. Gutenberg. Ζιωγάνας Χ. (2001). Αρχές Μικροοικονομικής Ανάλυσης. Ζήτης, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης Ε. και Χατζηκωνσταντίνου Γ. (2000). Αρχές Οικονομικής. Αθήνα- Θεσσαλονίκη. Ευστράτιος Λοΐζου (σημειώσεις Μικροοικονομίας) Page 66

25. Μία τυπική επιχείρηση που λειτουργεί σε καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού, στη μακροχρόνια θέση ισορροπίας της: α. πραγματοποιεί θετικά οικονομικά κέρδη. β. πραγματοποιεί μηδενικά οικονομικά κέρδη. γ.

Διαβάστε περισσότερα

Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς.

Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς. ΤΙΜΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΖΗΤΗΣΗ Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς. Χρησιμότητα ενός αγαθού, για τον καταναλωτή, είναι η ικανοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α.Ο.Θ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ ΑΝΑ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΤΛΑΚΗ Οικονομολόγος, ΙΕΡΑΠΕΣΡΑ Σηλ. 6977246129 ΑΟΘ ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΥΛΑΚΗ Οικονομολόγος ελίδα 1 Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2. Το µαγνητόφωνο ενός παιδιού είναι καταναλωτό αγαθό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο παρόν είναι συγκεντρωµένες όλες σχεδόν οι ερωτήσεις κλειστού τύπου που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Άσκηση 1 Αν το επιτόκιο είναι 10%, ποια είναι η παρούσα αξία των κερδών της Monroe orporation στα επόμενα 5 χρόνια; Χρόνια στο μέλλον

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών 1. Έστω ότι μία οικονομία, που βρίσκεται πάνω στην καμπύλη των παραγωγικών της δυνατοτήτων, παράγει σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή 10 τόνους υφάσματος και 00 τόνους τροφίμων.

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 03: Ζήτηση και προσφορά αγαθών Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΑ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΑ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΑ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΑ- ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Η θεωρία της οριακής

Διαβάστε περισσότερα

(i) Νόμος Ζήτησης. Μικροοικονομία Εξετάζει τη συμπεριφορά του οικονομούντος ατόμου (καταναλωτή, παραγωγού επιχείρησης)

(i) Νόμος Ζήτησης. Μικροοικονομία Εξετάζει τη συμπεριφορά του οικονομούντος ατόμου (καταναλωτή, παραγωγού επιχείρησης) ΕΙΣΑΩΗ Μικροοικονομία Εξετάζει τη συμπεριφορά του οικονομούντος ατόμου (καταναλωτή, παραγωγού επιχείρησης) Μικροοικονομία ή Θεωρία Τιμών Σημείο αναφοράς είναι ο προσδιορισμός της τιμής ενός αγαθού. Ν Ο

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµία. Βασικές έννοιες και ορισµοί. Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά

Οικονοµία. Βασικές έννοιες και ορισµοί. Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά Οικονοµία Βασικές έννοιες και ορισµοί Οικονοµική Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά των ανθρώπινων όντων αναφορικά µε την παραγωγή, κατανοµή και κατανάλωση υλικών αγαθών και υπηρεσιών σε έναν

Διαβάστε περισσότερα

από την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και κλίση της καμπύλης ζήτησης.

από την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και κλίση της καμπύλης ζήτησης. ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ Ορισμός: Η ελαστικότητα ζήτησης, ενός αγαθού ως προς την τιμή του δίνεται από την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής του. Δηλαδή %

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015 ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο παρόν είναι συγκεντρωµένες όλες σχεδόν οι ερωτήσεις κλειστού τύπου που

Διαβάστε περισσότερα

Ακαδημαϊκό Έτος [ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ι]

Ακαδημαϊκό Έτος [ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ι] Ερώτηση: Γιατί το κόστος ευκαιρίας της επιλογής να σπουδάσει κάποιος Νομικά είναι μεγαλύτερο από το κόστος ευκαιρίας να σπουδάσει σε μια σχολή Κομμωτικής; Απάντηση: Το κόστος ευκαιρίας που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς: α) Η προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού αυξάνεται όταν μειώνεται η τιμή του στην αγορά β) Η προσφερόμενη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ 1. Σε γραμμική ΚΠΔ της μορφής Y a X : α. Η μέγιστη ποσότητα για το αγαθό Υ παράγεται όταν Y β. Η μέγιστη ποσότητα για το αγαθό Χ παράγεται όταν Y a γ. Η μέγιστη

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις 1. Με τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα: Τιμή (Ρ) Ποσότητα (Q D )

Ασκήσεις 1. Με τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα: Τιμή (Ρ) Ποσότητα (Q D ) 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ποια είναι η επιδίωξη του καταναλωτή και ποιοι παράγοντες την περιορίζουν; 2. Ποιος καταναλωτής ονομάζεται ορθολογικός και πότε λέμε ότι βρίσκεται σε ισορροπία; 3. Να διατυπώσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Πρόκειται, κυρίως, για θέματα κλειστού τύπου από τις εξετάσεις των προηγούμενων ετών). Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA Ορισμός της Οικονομίας Ανάγκες Αγαθά & Υπηρεσίες Καταμερισμός των έργων Αξία Ανταλλαγή και Χρήμα Αγορά Κοινωνικοί Θεσμοί και Οικονομικό Κύκλωμα Συντελεστές παραγωγής Οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Κεφάλαιο 1 ο

Επαναληπτικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Κεφάλαιο 1 ο Επαναληπτικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Κεφάλαιο 1 ο 1. Σε γραµµική ΚΠ της µορφής Y = a+ β X : α. Η µέγιστη ποσότητα για το αγαθό Υ παράγεται όταν Y = β β. Η µέγιστη ποσότητα για το αγαθό Χ παράγεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς: α) Η προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού αυξάνεται όταν μειώνεται η τιμή του στην αγορά β) Η προσφερόμενη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Προσφορά των Αγαθών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Προσφορά των Αγαθών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Προσφορά των Αγαθών Καμπύλη Προσφοράς Υποθέσεις 1. Η επιχείρηση είναι αποδέκτης τιμών (price taker) και όχι διαμορφωτής τιμών (price maker). 2. H επιχείρηση στοχεύει στην μεγιστοποίηση του κέρδους.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ 1. Έννοια και λειτουργία της αγοράς Σε μια πρωτόγονη οικονομία, όπως του Ροβινσώνα Κρούσου, όπου δεν υπάρχει καταμερισμός της εργασίας ο άνθρωπος παράγει μόνος του

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής : Ερωτήσεις σωστού λάθους.

Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής : Ερωτήσεις σωστού λάθους. Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών. Η τιμή ισορροπίας ενός κανονικού αγαθού αυξάνεται όταν: 0 α. η προσφορά μειώνεται και η ζήτηση παραμένει σταθερή β. η ζήτηση παραμένει σταθερή

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομία. Ενότητα 4: Θεωρία Χρησιμότητας και Καταναλωτική Συμπεριφορά. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 4: Θεωρία Χρησιμότητας και Καταναλωτική Συμπεριφορά. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 4: Θεωρία Χρησιμότητας και Καταναλωτική Συμπεριφορά Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2000 2017 : ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο 1 ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2000 2017 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο 1. Οι συναρτήσεις αγοραίας ζήτησης και προσφοράς ενός αγαθού είναι αντίστοιχα: Q D1 = 600

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. Μερικές έννοιες Η συνάρτηση παραγωγής (, ), όπου είναι το συνολικό προϊόν και και οι συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική. Ελαστικότητες

Μικροοικονομική. Ελαστικότητες Μικροοικονομική Ελαστικότητες Σημασία ελαστικοτήτων Είδαμε πως οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης αλληλεπιδρούν και σχηματίζουν σημεία ισορροπίας στα οποία σε μία δεδομένη τιμή ισορροπίας η προσφερόμενη

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά Εργασίας Προτιμήσεις και Συνάρτηση Χρησιμότητας ( Χ,Α συνάρτηση χρησιμότητας U(X,A)

Προσφορά Εργασίας Προτιμήσεις και Συνάρτηση Χρησιμότητας ( Χ,Α συνάρτηση χρησιμότητας U(X,A) Προσφορά Εργασίας - Έστω ότι υπάρχουν δύο αγαθά Α και Χ στην οικονομία. Το αγαθό Α παριστάνει τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά. Το αγαθό Χ παριστάνει τον ελεύθερο χρόνο. Προτιμήσεις και Συνάρτηση Χρησιμότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βάλτε σε κύκλο το σωστό γράμμα: Α. 1. Ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να μη μεταβάλλει την ποσότητα ισορροπίας. Α. 2. Έστω

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 34 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΜΟΣ 1 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΔΕΟ 34 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΜΟΣ 1 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΑΠ ΔΕΟ 34 Ν. ΠΑΝΤΕΛΗ ΔΕΟ 34 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΜΟΣ 1 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ & ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΘΗΝΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΑΠ ΔΕΟ 34 ΚΟΣΤΗ Ν.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 011 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Καθηγητής Παναγιώτης Φουτσιτζής, Οικονομολόγος Θέματα Πανελλαδικών εξετάσεων Ομάδα Α και Β Περιεχόμενα ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΙΟΥΛΙΟΥ 2003... 2 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 1. Εισαγωγή Όπως έχουμε τονίσει, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο προσδιορίζεται η τιμή ενός αγαθού απαιτεί κατανόηση των δύο δυνάμεων της αγοράς, δηλαδή της ζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΝΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΝΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΝΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Βάλτε σε κύκλο το σωστό γράμμα: 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α. 1. Ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να μη μεταβάλλει την ποσότητα ισορροπίας. Σ Λ Α. 2. Έστω δύο αγαθά

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Β1) Υποθέστε ότι στη θέση ισορροπίας της αγοράς ενός αγαθού η ζήτησή του ως προς την τιμή του είναι ελαστική. Μία μείωση της προσφοράς του αγαθού, με όλους τους άλλους παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 2 ο : Η Ζήτηση των Αγαθών ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση της ζήτησης και της προσφοράς.

Διαβάστε περισσότερα

Εξετάσεις Η επιβολή από το κράτος κατώτατης τιμής στα αγροτικά προϊόντα έχει ως σκοπό την προστασία του εισοδήματος των αγροτών.

Εξετάσεις Η επιβολή από το κράτος κατώτατης τιμής στα αγροτικά προϊόντα έχει ως σκοπό την προστασία του εισοδήματος των αγροτών. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Να σημειώσετε με Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Η επιβολή από το κράτος ανώτατης τιμής σε ένα προϊόν δημιουργεί συνήθως «μαύρη αγορά». Εξετάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Τεχνολογία και Συναρτήσεις Παραγωγής -H πλευρά της προσφοράς στην οικονομία μελετάει τη διαδικασία παραγωγής των αγαθών και υπηρεσιών που καταναλώνονται από τα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

ΘΕΩΡΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ένθετο Κεφάλαιο ΘΕΩΡΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Μικροοικονομική Ε. Σαρτζετάκης 1 Καταναλωτική συμπεριφορά Σκοπός αυτής της διάλεξης είναι να εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΑΟΘ

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΑΟΘ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Κόστος ευκαιρίας ή εναλλακτικό κόστος Για μια οικονομία που παράγει δύο αγαθά, Χ και Ψ, το κόστος ευκαιρίας των αγαθών Χ και Ψ δίνεται από τους ακόλουθους τύπους: Χ σε όρους ή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2011 ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2011 ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2011 ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 1η οµάδα. 2. Έστω ο επόµενος πίνακας παραγωγικών δυνατοτήτων: Χ Υ Κόστος. Κόστος ευκαιρίας Ψ Α /3

ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 1η οµάδα. 2. Έστω ο επόµενος πίνακας παραγωγικών δυνατοτήτων: Χ Υ Κόστος. Κόστος ευκαιρίας Ψ Α /3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1η οµάδα 1. Έστω επιχείρηση που διαθέτει 5 εργάτες. Κάθε εργάτης µπορεί να παράγει 12 µονάδες από το αγαθό Υ. Επιπλέον γνωρίζουµε ότι η ΚΠ είναι γραµµική µε το συνδυασµό X = 45, Y = 24 να είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφ. 2. Η ζήτηση των αγαθών

Κεφ. 2. Η ζήτηση των αγαθών Κεφ.. Η ζήτηση των αγαθών. Εισαγωγή,. Η συμπεριφορά του καταναλωτή, 3. Νόμος ζήτησης καμπύλη ζήτησης. Τι σημαίνει για τον καταναλωτή χρησιμότητα ενός αγαθού;. Ποια συμπεριφορά ονομάζουμε ορθολογική και

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά).

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ζήτηση και Προσφορά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ανταγωνιστικές Αγορές: Είναιοιαγορές,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος 2016-17 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) 1 ιάλεξη2 Ανταγωνισμός, οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό Πρόβλημα &

Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομική Επιστήμη Ανεπάρκεια Σπανιότητα Οικονομική επιστήμη Πως κατανέμονται οι διαθέσιμοι πόροι για την ικανοποίηση των αναγκών Περιορισμένοι Εργασία Κεφάλαιο Απεριόριστες Πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α.1 α. Λάθος β. Σωστό γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Σωστό Α.2 β Α.3 γ ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής Το κεφάλαιο εξετάζει την προσφορά των αγαθών, η οποία βασίζεται στη θεωρία παραγωγής και στη συμπεριφορά της επιχείρησης. Στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 2 ο : Η Ζήτηση των Αγαθών ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Η ελαστικότητα ζήτησης για το αγαθό "Κ" είναι ίση με 2. Αυτό σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 2 ΜΑΪΟΥ 206 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ - ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά και Ζήτηση Υπηρεσιών Υγείας

Προσφορά και Ζήτηση Υπηρεσιών Υγείας Προσφορά και Ζήτηση Υπηρεσιών Υγείας ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Τι θα παραχθεί Πως θα παραχθεί Σε τι ποσότητα Μέθοδοι και διαδικασίες παραγωγής Μελέτες για τον προσδιορισμό των αναγκών Προσδιορισμός Αναγκών

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Θεωρία Ζήτησης και Προσφοράς

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Θεωρία Ζήτησης και Προσφοράς Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Στην αγορά αλληλενεργούν 2 δυνάμεις, η ζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α

Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α Στις προτάσεις από Α.1. μέχρι και Α10 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό την ένδειξη Σωστό, αν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α.4. Αν αυξηθεί η αμοιβή της εργασίας η καμπύλη του οριακού κόστους μετατοπίζεται προς τα επάνω και αριστερά.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α.4. Αν αυξηθεί η αμοιβή της εργασίας η καμπύλη του οριακού κόστους μετατοπίζεται προς τα επάνω και αριστερά. ΟΜΑΔΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Στις παρακάτω προτάσεις, από Α.1 μέχρι και Α.5 να γράψετε τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα του την ένδειξη: Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Α.1.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΘΕΣΜΟΣ

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΘΕΣΜΟΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α. Η µεγάλη εξειδίκευση των ανθρώπων σε µια δραστηριότητα που συχνά είναι πολύ περιορισµένη, µετατρέπει την εργασία σε ανιαρή απασχόληση. Σ β. Οι ανάγκες ως σύνολο δεν είναι απεριόριστες

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 3: Θεωρία επιλογών καταναλωτή Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 3: Θεωρία επιλογών καταναλωτή Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Μικροοικονομική Ι Ενότητα # 3: Θεωρία επιλογών καταναλωτή Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

(2 µονάδες) Α2. Η αύξηση της τιµής ενός αγαθού σηµαίνει: β) Αύξηση της ζήτησης για τα αγαθά που είναι συµπληρωµατικά προς αυτό

(2 µονάδες) Α2. Η αύξηση της τιµής ενός αγαθού σηµαίνει: β) Αύξηση της ζήτησης για τα αγαθά που είναι συµπληρωµατικά προς αυτό ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 7 (για καλά διαβασµένους) ΟΜΑ Α Α Να απαντήσετε στις επόµενες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Α1. Η στενότητα του κεφαλαίου οφείλεται:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος Σωστό δ β ΘΕΜΑ Β

ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος Σωστό δ β ΘΕΜΑ Β ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος Σωστό δ β ΘΕΜΑ Β Όταν η τιμή του αγαθού παραμένει σταθερή και μεταβάλλεται κάποιος από τους προσδιοριστικούς παράγοντες της προσφοράς,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ: 1 η ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ: 1 η ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ: 1 η ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α Στις παρακάτω προτάσεις, από Α.1 μέχρι και Α.5 να γράψετε τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

2.10. Τιμή και ποσότητα ισορροπίας

2.10. Τιμή και ποσότητα ισορροπίας .. Τιμή και ποσότητα ισορροπίας ίδαμε ότι η βασική επιδίωξη των επιχειρήσεων είναι η επίτευξη του μέγιστου κέρδους με την πώληση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων ενός αγαθού στη μεγαλύτερη δυνατή τιμή

Διαβάστε περισσότερα

Η επιστήμη της επιλογής υπό περιορισμούς

Η επιστήμη της επιλογής υπό περιορισμούς ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 26/2/2010 1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η επιστήμη της επιλογής υπό περιορισμούς 26/2/2010 2 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η μελέτη των επιλογών τις οποίες κάνουν οι μικρο-μονάδες μιας οικονομίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Διαγώνισμα Προσομοίωσης ΟΜΑΔΑ Α Για τις παρακάτω προτάσεις από Α.1. μέχρι και Α.5. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό,

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α

Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α Στις προτάσεις από Α.1. μέχρι και Α10 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό την ένδειξη Σωστό, αν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΥΛΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΟΜΑΔΑ Α

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΥΛΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΟΜΑΔΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΥΛΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΟΜΑΔΑ Α Α1 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ο. Όλα λύνονται με τον τύπο του κόστους ευκαιρίας:

Κεφάλαιο 1 ο. Όλα λύνονται με τον τύπο του κόστους ευκαιρίας: Κεφάλαιο 1 ο Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοττων (ΚΠΔ) Δείχνει τις μεγαλύτερες ποσότητες ενός προϊόντος που είναι δυνατό να παραχθούν σε μια οικονομία για κάθε δεδομένη ποσότητα του άλλου προϊόντος. Στηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγική διαδικασία. Τεχνολογία

Παραγωγική διαδικασία. Τεχνολογία Σκοπός: Η μελέτη της σχέσης εισροών και εκροών Συντελεστές παραγωγής (Εισροές) Παραγωγική διαδικασία Παραγόμενο Προϊόν (Εκροές) Κεφαλαιουχικά αγαθά Εργασία Γή Επιχειρηματικές ή διοικητικές ικανότητες κλπ

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερο πακέτο ασκήσεων

Δεύτερο πακέτο ασκήσεων ΕΚΠΑ Ακαδημαϊκό έτος 018-019 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Μάθημα: Μικροοικονομική Θεωρία Ι Δεύτερο πακέτο ασκήσεων Προθεσμία παράδοσης Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου (στο μάθημα της κ. Κουραντή, του κ. Παπανδρέου

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ34 Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική Ακαδ. έτος: 2013-2014 Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5 Τόμος Α -

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 3 ο : Η Παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Παραγωγή: είναι η διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική. Ζήτηση και προσφορά

Μικροοικονομική. Ζήτηση και προσφορά Μικροοικονομική Ζήτηση και προσφορά Ο νόμος της ζήτησης Σύμφωνα με το Νόμο της Ζήτησης, όταν μειώνεται η τιμή ενός αγαθού, αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητά του και το αντίστροφο με τους προσδιοριστικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ 3 η 4 η Συνάντηση ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Παναγιώτης Βεργούρος, Οικονομολόγος, Συγγραφέας ΕΝΟΤΗΤΑ 4 4.1 Η ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Η περίοδος παραγωγής Βραχυχρόνια περίοδος: Ως βραχυχρόνια περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 Μάθημα: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Σάββατο, 6 Ιουνίου 2009

Διαβάστε περισσότερα

10. Η επιδίωξη της μέγιστης χρησιμότητας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του καταναλωτή στη ζήτηση αγαθών.

10. Η επιδίωξη της μέγιστης χρησιμότητας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του καταναλωτή στη ζήτηση αγαθών. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : Η ΖΗΤΗΣΗ Να σημειώσετε το σωστό ή το λάθος στο τέλος των προτάσεων: 1. Όταν η ζήτηση ενός αγαθού είναι ελαστική, η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό αυτό μειώνεται καθώς αυξάνεται

Διαβάστε περισσότερα

Γ ε ν ι κ έ ς εξ ε τ ά σ ε ι ς Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Γ λυκείου ο ι κονομικών σπουδών

Γ ε ν ι κ έ ς εξ ε τ ά σ ε ι ς Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Γ λυκείου ο ι κονομικών σπουδών Φ ρ ο ν τ ι σ τ ή ρ ι α δ υ α δ ι κ ό ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ δυαδικό Γ ε ν ι κ έ ς εξ ε τ ά σ ε ι ς 2 0 6 Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Γ λυκείου ο ι κονομικών σπουδών Τα θέματα επεξεργάστηκαν οι καθηγητές των Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η. Ζήτηση, Προσφορά, Ελαστικότητες και Ισορροπία

ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η. Ζήτηση, Προσφορά, Ελαστικότητες και Ισορροπία ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η Ζήτηση, Προσφορά, Ελαστικότητες και Ισορροπία Μάθημα : Πολιτική Οικονομία και Δημόσια Οικονομική 1 Τί είναι αγορά; Είναι μια ομάδα αγοραστών και πωλητών ενός συγκεκριμένου αγαθού ή υπηρεσίας.

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική. Θεωρία Συμπεριφοράς Καταναλωτή

Μικροοικονομική. Θεωρία Συμπεριφοράς Καταναλωτή Μικροοικονομική Θεωρία Συμπεριφοράς Καταναλωτή Συνολική και οριακή ρησιμότητα Η κατανάλωση αγαθών συνεπάγεται κάποια ικανοποίηση ή ρησιμότητα για τον καταναλωτή. Συνολική ρησιμότητα (U) είναι η συνολική

Διαβάστε περισσότερα

6. Η ελαστικότητα της προσφοράς ορίζεται ως ο λόγος της μεταβολής της προσφερόμενης ποσότητας προς τη μεταβολή της τιμής.

6. Η ελαστικότητα της προσφοράς ορίζεται ως ο λόγος της μεταβολής της προσφερόμενης ποσότητας προς τη μεταβολή της τιμής. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ Να σημειώσετε με Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Η ελαστικότητα προσφοράς είναι μικρότερη στη μακροχρόνια περίοδο από ότι είναι στη βραχυχρόνια περίοδο.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α.3. Το μέσο μεταβλητό κόστος στην αρχή μειώνεται και μετά αυξάνεται.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α.3. Το μέσο μεταβλητό κόστος στην αρχή μειώνεται και μετά αυξάνεται. ΟΜΑΔΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Στις παρακάτω προτάσεις, από Α.1 μέχρι και Α.5 να γράψετε τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα του την ένδειξη:, αν η πρόταση είναι σωστή ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Α.1. Αν

Διαβάστε περισσότερα

6. Η ελαστικότητα της προσφοράς ορίζεται ως ο λόγος της μεταβολής της προσφερόμενης ποσότητας προς τη μεταβολή της τιμής.

6. Η ελαστικότητα της προσφοράς ορίζεται ως ο λόγος της μεταβολής της προσφερόμενης ποσότητας προς τη μεταβολή της τιμής. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ Να σημειώσετε με Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Η ελαστικότητα προσφοράς είναι μικρότερη στη μακροχρόνια περίοδο από ότι είναι στη βραχυχρόνια περίοδο.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1ο Σωστό, Λάθος, Ο νόμος της φθίνουσας η μη ανάλογης απόδοσης:

ΘΕΜΑ 1ο Σωστό, Λάθος, Ο νόμος της φθίνουσας η μη ανάλογης απόδοσης: ΘΕΜΑ 1ο Για τις προτάσεις από 1 μέχρι και 15 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 3: Θεωρία Παραγωγής και Κόστους

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 3: Θεωρία Παραγωγής και Κόστους Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 3: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται βασικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΘΕΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΣΥΝΘΕΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Α. Με ολοκληρωμένη λύση ΘΕΜΑ 1 ο Επιχείρηση χρησιμοποιεί την εργασία ως μοναδικό μεταβλητό παραγωγικό συντελεστή. Τα στοιχεία κόστους της επιχείρησης δίνονται στον επόμενο πίνακα:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 3 ο : Η Παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Το συνολικό προϊόν παίρνει την μέγιστη τιμή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις στο μάθημα: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Απαντήσεις στο μάθημα: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Απαντήσεις στο μάθημα: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α. Λάθος (δεν αποτελεί παραγωγικό συντελεστή το χρήμα. Μέσω του χρήματος αγοράζονται παραγωγικοί συντελεστές, πχ. αγορά ενός μηχανήματος ή ενός

Διαβάστε περισσότερα

4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών)

4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών) 4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών) Σκοπός Στο προηγούμενο κεφάλαιο εξετάσαμε τη ζήτηση των αγαθών, η οποία προέρχεται από τα νοικοκυριά (τους καταναλωτές). Τα αγαθά αυτά παράγονται και προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Ελαστικότητα και Εφαρμογές Ελαστικότητα... μας επιτρέπει να αναλύσουμε την προσφορά και τη ζήτηση σε βάθος. αποτελεί μια μέτρηση για τον τρόπο με τον οποίο πόσοι παραγωγοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1.

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ Ι Κ Ω Ν Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ω Ν 2 0 6 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 25/05/206 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΘΑΛΑΛΑΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ / ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ http://users.sch.gr/dthalalaios ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 Σελίδα 1 από 62 2000 ΟΜΑΔΑ Α Για καθεμιά

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομία. Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι

Διαβάστε περισσότερα