Αντικείμενα Μαθήματος. Μάθημα 2 Τι είναι Γνώση. Understanding Knowledge. Γνώση (knowledge) Ορισμοί

Transcript

1 Μάθημα 2 Τι είναι Γνώση Understanding Knowledge Chapter 2 Αντικείμενα Μαθήματος Ορισμοί Γνωστική Επιστήμη και ιαχείριση της Γνώσης εδομένα, Πληροφορία και Γνώση Είδη Γνώσης Συλλογιστική Εμπειρική Γνώση Μάθηση 2-2 Τι είναι Γνώση Γνώση (knowledge) Κατανόηση η οποία αποκτάται μέσω εμπειρίας ή μελέτης Ορισμοί Εξοικείωση με την εκτέλεση κάποιας εξειδικευμένης εργασίας ( know-how ) Επισώρευση γεγονότων, διαδικαστικών κανόνων, ευριστικών κανόνων 2-4

2 Γεγονός (fact) Μία δήλωση περί της αλήθειας σχετικά με τις ιδιότητες κάποιου αντικειμένου ή της συσχέτισής του με άλλα αντικείμενα Η Ελλάδα είναι χώρα. Η Ελλάδα συνορεύει με την Τουρκία. 2-5 ιαδικαστικός κανόνας (procedural rule) Κανόνας που περιγράφει σειρά κοινότυπων και «πολιτικά-ορθών» ενεργειών ή σχέσεων που διέπουν τα αντικείμενα Στο φανάρι ξεκινάμε μόνο αφού ανάψει «πράσινο» Για να γίνει καφές χρειάζονται νερό, καφές, και ίσως ζάχαρη ή γάλα 2-6 Ευριστικός/Εμπειρικός κανόνας (heuristic) Κανόνας που λύνει προβλήματα και τον ακολουθούμε συνήθως χωρίς δεύτερη σκέψη Βασίζεται στην εμπειρία μας Στο κέντρο της πόλης κατεβαίνουμε όταν είναι κλειστή η αγορά για να αποφύγουμε την κίνηση 2-7 Νοημοσύνη (intelligence) Η ικανότητα της απόκτησης και της εφαρμογής της γνώσης Η ικανότητα της σκέψης και της συλλογιστικής Η ικανότητα της κατανόησης και της χρήσης γλώσσας 2-8

3 Νοημοσύνη Douglas Hofstadter (βραβείο Pulitzer) Νοημοσύνη είναι να: Ανταποκρίνεσαι σε καταστάσεις με ελαστικότητα (όχι μηχανική συμπεριφορά). Κατανοείς τα ασαφή ή αντιφατικά μηνύματα από τα συμφραζόμενα. Αναγνωρίζεις και να ιεραρχείς τα διάφορα δεδομένα με βάση τη σπουδαιότητα τους. Βρίσκεις ομοιότητες μεταξύ καταστάσεων οι οποίες μοιάζουν διαφορετικές. Βρίσκεις διαφορές μεταξύ καταστάσεων οι οποίες μοιάζουν παρόμοιες. 2-9 Κοινή Λογική (common sense) Οι ικανότητες αυτές αποκτώνται εύκολα από τους ανθρώπους Συνήθως τις αποκαλούμε κοινή λογική. Σύνολο σταθερών και στερεότυπων απόψεων/γνώσεων που κατέχει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος Όσο πιο απλή και αυτονόητη για τους ανθρώπους είναι μια λειτουργία τόσο πιο δύσκολα μπορούμε να τη μεταφέρουμε σε έναν υπολογιστή Βασικές Ικανότητες της Νοημοσύνης Μνήμη (memory): Η ικανότητα της αποθήκευσης και της ανάκλησης της σχετικής γνώσης-εμπειρίας όταν το θέλουμε Μάθηση (learning): Η ικανότητα πρόσκτησης επιπλέον γνώσης, μέσω διδασκαλίας, μελέτης, ήεμπειρίας. Η ικανότητα βελτίωσης του τρόπου εκτέλεσης μιας ενέργειας μέσω επανάληψης. Αποτέλεσμα της ικανότητας ευφυούς επίλυσης προβλημάτων Εμπειρία (experience) Γνώση που αποκτάται από αυτά που έχουμε κάνει στο παρελθόν εν είναι μόνο γνώση ή εκπαίδευση πάνω σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Περιλαμβάνει εξειδικευμένες ικανότητες που έχουν αποκτηθεί με κόπο και χρόνο. Εν+πείρα (πειρώμαι/αποπειρώμαι) = με προσπάθεια Η εμπειρία οδηγεί στην εξειδίκευση (expertise) 2-12

4 Τι είναι Γνώση Γνωστική Επιστήμη και ιαχείριση Γνώσης Γνωστική Επιστήμη (cognitive science) Η μελέτη της ανθρώπινης νοημοσύνης Αποτελείται από 2 κυρίως υποπεριοχές: Πειραματική ψυχολογία: η μελέτη των νοητικών δομών και διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα στον ανθρώπινο εγκέφαλο και σχετίζονται με τη συμπεριφορά και τις δεξιότητες του ανθρώπου Τεχνητή Νοημοσύνη: η μελέτη της νόησης σε ευφυή υπολογιστικά συστήματα 2-14 Γνωστική Επιστήμη και Γ Η κατανόηση των ορίων και των προκαταλήψεων του ανθρώπου βοηθάει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι-ειδικοί Περιορισμένη χωρητικότητα μνήμης Περιορισμένη ακρίβεια των αισθητηρίων οργάνων Περιορισμένες κινητικές ικανότητες Παράδοξο της ειδίκευσης Τι είναι Γνώση εδομένα, Πληροφορία και Γνώση 2-15

5 εδομένα (data) Μη-οργανωμένα και μη-επεξεργασμένα γεγονότα σχετικά με αντικείμενα ή συμβάντα του πραγματικού κόσμου Μετρήσιμη ή υπολογίσιμη τιμή μίας ιδιότητας Η ημερομηνία γέννησης ενός ατόμου Συναλλαγές σε τράπεζες ή καταστήματα Τα δεδομένα είναι στατικά Tα σκέτα δεδομένα, χωρίς ένα πλαίσιο αναφοράς, δεν αποτελούν πληροφορία Πληροφορία (information) Επεξεργασμένα δεδομένα τα οποία διευκολύνουν τη λήψη αποφάσεων Φιλτραρισμένα και κατάλληλα μορφοποιημένα δεδομένα (data in formation) Πολλές φορές είναι συγκεντρωτικά Π.χ. ο ετήσιος μέσος όρος των πωλήσεων ενός υποκαταστήματος Η πληροφορία έχει νόημα, σκοπό και συνάφεια, ώστε να μπορεί να ερμηνεύεται 2-18 Γνώση (knowledge) Πληροφορία η οποία έχει υποστεί μία σειρά ειδικών ελέγχων για την πιστοποίησή της Π.χ. επιστημονική γνώση, γνώση που προέρχεται από την μακρόχρονη επιβεβαίωση των καθημερινών εμπειριών. Γνώση (knowledge) Κατανόηση της πληροφορίας βασισμένη στη σημαντικότητά της Μπορεί να δημιουργήσει πλεονέκτημα σε μια επιχείρηση σε σχέση με τον ανταγωνισμό H πληροφορία γίνεται γνώση με ερωτήσεις σαν την ακόλουθη: τι επιπτώσεις έχει αυτή η πληροφορία για την τελική μου απόφαση;

6 Γνώση (knowledge) Σημαντικοί συσχετισμοί που γίνονται στο μυαλό των ανθρώπων μεταξύ πληροφοριών και ενεργειών σε συγκεκριμένα προβλήματα Π.χ. επαναλαμβανόμενη παρατήρηση πως οι πωλήσεις από ένα συγκεκριμένο υποκατάστημα αυξάνονται 20% κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Γνώση (knowledge) Συμπεριλαμβάνει όλες τις πληροφορίες, εμπειρίες, ικανότητες, εξάσκηση, κοινή λογική, που κατέχει ένας άνθρωπος Συνήθως έχει αφηρημένη ή γενικευμένη μορφή Π.χ. όλοι οι ρόμβοι είναι τετράπλευρα Σοφία (wisdom) Ικανότητα να χρησιμοποιώ τη γνώση προς όφελός μου Γνώση του ποια γνώση θα πρέπει να χρησιμοποιήσω, ανάλογα με την περίσταση, και πότε. Ικανότητα να αναθεωρώ τη γνώση μου και να μαθαίνω από τα λάθη μου ιορατικότητα Ικανότητα πρόβλεψης

7 Από τα δεδομένα στην γνώση Αποτίμηση, ερμηνεία αφομοίωση Διευθέτηση, επιλογή αποθήκευση εδομένα-πληροφορία-γνώση και ο Κύκλος Γ Τι είναι Γνώση Είδη Γνώσης 2-27

8 Είδη Γνώσης Επιφανειακή (shallow) - Βαθιά (deep) γνώση Ρητή (explicit) - Άρρητη (tacit) Γνώση ιαδικαστική (procedural) ηλωτική (declarative) Σημασιολογική (semantic) - Επεισοδιακή (episodical) γνώση Μετα-γνώση (meta-knowledge) Επιφανειακή (shallow) γνώση Αποκτάται και ανακαλείται εύκολα Π.χ. όταν ανάψει το λαμπάκι της βενζίνης πρέπει να βρεις βενζινάδικο Βαθιά (deep) γνώση Αποκτάται μετά από χρόνια εμπειρίας ή μελέτης Επιστημονική/Τεχνολογική γνώση Π.χ., όταν ακούγεται από τον κινητήρα ένας συγκεκριμένος ήχος, και το αυτόκίνητο έχει πάνω από Χ km, και, τότε πρέπει να αντικατασταθεί το εξάρτημα Α και να γρασσαριστεί το εξάρτημα Β στο σασμάν Ρητή (explicit) Γνώση Σαφώς καταγεγραμμένη κωδικοποιημένη Βιβλία, έγγραφα, βάσεις δεδομένων Know-that / Θεωρητική γνώση Ανακαλείται, μεταφέρεται, επαναχρησιμοποιείται εύκολα

9 Άρρητη (tacit) Γνώση Βρίσκεται στο μυαλό των ανθρώπωνειδικών Περιλαμβάνει διαίσθηση, αξίες, πεποιθήσεις Know-how / Ενσωματωμένη Γνώση Χρησιμοποιείται για να παράγει ρητή γνώση Μεταφέρεται με την προσωπική επικοινωνία ιαμοιράζεται δύσκολα, μπορεί εύκολα να χαθεί 2-33 ιαδικαστική (procedural) γνώση Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εκτελούμε μια εργασία ή διεκπεραιώνουμε μια διαδικασία Ψυχοκινητικές δεξιότητες (psychomotor skills) Γνώση η οποία έχει πλήρως αφομοιωθεί από τον άνθρωπο, έτσι ώστε να έχει γίνει ένα με τη φύση του Π.χ. η γνώση της γλώσσας την οποία μιλάμε Χρησιμοποιείται συνεχώς 2-34 ηλωτική (Declarative) Γνώση Γνώση που ανακαλεί και χρησιμοποιεί εύκολα ο ειδικός στη συζήτηση Πρόκειται για επιφανειακή-εμπειρική γνώση που συνδέεται άμεσα με την τρέχουσα εργασία Π.χ. λαμπάκι -> βενζίνη -> βενζινάδικο Είναι χρήσιμη στα πρώτα στάδια της πρόσκτησης της γνώσης, αλλά λιγότερο στα επόμενα 2-35 Σημασιολογική (Semantic) Γνώση Βαθιά γνώση, ιεραρχικά δομημένη Αντικείμενα, ιδιότητες, σχέσεις μεταξύ τους, γενικότερες έννοιες στις οποίες ανήκουν Π.χ. γνώση των εξαρτημάτων ενός αυτοκινήτου, των σχετικών τους θέσεων, των λειτουργιών τους, κλπ. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ αντικειμένων (και συμβάντων) 2-36

10 Σύγκριση ηλωτικής-σημασιολογικής Γνώσης Επεισοδιακή (episodical) Γνώση Βαθιά Γνώση η οποία βασίζεται σε προσωπικές εμπειρίες οι οποίες είναι οργανωμένες χρονικά και χωρικά σε επεισόδια και όχι σε έννοιες ή σχέσεις Είναι ισχυρά ενσωματωμένη στο υποσυνείδητο Εξάγεται και κοινοποιείται δύσκολα Π.χ. οδήγηση μεταξύ δύο σημείων Επεισοδιακή (episodical) Γνώση Περιγράφει συμβάντα (events) Ενέργειες ή περιστατικά που συμβαίνουν σε έναν κόσμο. Χρονική ακολουθία με την οποία συμβαίνουν. Σχέσεις αίτιου-αποτελέσματος Από την ιαδικαστική έως την Επεισοδιακή Γνώση Shallow Knowledge Procedural Knowledge Declarative Knowledge Semantic Knowledge Deep Episodic Knowledge Knowledge 2-40

11 Μετα-γνώση (meta-knowledge) Γνώση για το τι γνωρίζει κάποιος. Π.χ. ξέρω πολλά για Πληροφορική και Φυσική, αλλά σχεδόν τίποτα για Ιατρική και Βιολογία Γνώση για το πώς και πότε πρέπει να εφαρμόσω το κάθε είδος/τμήμα γνώσης Π.χ. η αρχή της αναβολής είναι πολύ χρήσιμη στην ανάπτυξη λογισμικού, αλλά καταστροφική στην επαγγελματική ζωή Συνώνυμη της «Σοφίας» Τι είναι Γνώση Συλλογιστική 2-41 Συλλογιστική (reasoning) Μέθοδος με την οποία τμήματα υπάρχουσας γνώσης συνδυάζονται μεταξύ τους ώστε να παράγουν νέα γνώση ή να εξάγουν συμπεράσματα Είδη Συλλογιστικής Τυπική Συλλογιστική Συνεπαγωγική συλλογιστική Επαγωγική συλλογιστική Απαγωγική συλλογιστική Συλλογιστική βασισμένη σε περιπτώσεις Συλλογιστική με αναλογίες Συλλογιστική βασισμένη σε μοντέλα Ποιοτική συλλογιστική 2-44

12 Συνεπαγωγική συλλογιστική (deductive reasoning) H πλέον απλή και ακριβής συλλογιστική Από ένα σύνολο γεγονότων εξάγει συμπεράσματα βασισμένη στους κλασσικούς μηχανισμούς εξαγωγής συμπερασμάτων της λογικής 2-45 Συνεπαγωγική συλλογιστική Από τις προτάσεις Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β κανόνας Ισχύει το Α γεγονός η συνεπαγωγική συλλογιστική εξάγει το συμπέρασμα Ισχύει το Β Modus Ponens (τρόπος του θέτειν) 2-46 Συνεπαγωγική συλλογιστική Από τις προτάσεις Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β Το Β δεν ισχύει η συνεπαγωγική συλλογιστική εξάγει το συμπέρασμα Το Α δεν ισχύει Modus Tolens (αντιθετοαντιστροφή) 2-47 Συνεπαγωγική συλλογιστική - Παράδειγμα εδομένου του κανόνα: Όλα τα σκυλιά του Κώστα είναι καφέ και του γεγονότος: Αυτά τα σκυλιά είναι του Κώστα Συμπέρασμα που εξάγεται: Αυτά τα σκυλιά είναι καφέ 2-48

13 Απαγωγική Συλλογιστική (abductive reasoning) Με δεδομένα μία βάση γνώσης και μερικές παρατηρήσεις (observations) επιχειρείται η εύρεση υποθέσεων οι οποίες μαζί με τη βάση γνώσης εξηγούν τις παρατηρήσεις. Βασίζεται στην αιτιοκρατική σχέση που υπάρχει μεταξύ των παρατηρήσεων και των αιτιών που τις προκαλούν εν είναι μαθηματικά ακριβής, αλλά εκφράζει πιθανότητα. Απαγωγική Συλλογιστική Από τις προτάσεις Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β Το Β ισχύει η απαγωγική συλλογιστική υποθέτει Το Α πιθανώς ισχύει Απαγωγική Συλλογιστική - Παράδειγμα εδομένου του κανόνα: Όλα τα σκυλιά του Κώστα είναι καφέ και της παρατήρησης: Αυτά τα σκυλιά είναι καφέ Υπόθεση που δημιουργείται: Αυτά τα σκυλιά είναι του Κώστα 2-51 Απαγωγική Συλλογιστική Η απαγωγική συλλογιστική ξεκινά με ένα αποτέλεσμα (συμπέρασμα) και προσπαθεί να βρει τις συνθήκες που κάνουν αυτό το αποτέλεσμα έγκυρο. Ωστόσο δεν υπάρχει τρόπος να εγγυηθεί ότι οι συνθήκες (υποθέσεις) στις οποίες θα καταλήξει είναι σωστές. Οι υποθέσεις χρειάζεται να επιβεβαιωθούν με άλλες μεθόδους Οι ειδικοί πολλές φορές χρησιμοποιούν τέτοιου είδους συλλογιστική (heuristics) 2-52

14 Επαγωγική συλλογιστική (inductive reasoning) Εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων από ένα σύνολο παραδειγμάτων. Η επαγωγική συλλογιστική είναι η μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για την παραγωγή επιστημονικής γνώσης σε πλήθος ερευνητικών τομέων, Π.χ. στην Ιατρική Επαγωγική Συλλογιστική Από ένα σύνολο προτάσεωνπαρατηρήσεων Εάν ισχύει το Α1 Τότε ισχύει το Β1, Εάν ισχύει το Α2 Τότε ισχύει το Β2,, Εάν ισχύει το Αn Τότε ισχύει το Βn η επαγωγική συλλογιστική υποθέτει ότι ισχύει γενικότερα ο κανόνας Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β Γενίκευση ή αφαίρεση (abstraction) Επαγωγική Συλλογιστική - Παράδειγμα εδομένου του γεγονότος: Αυτά τα σκυλιά είναι του Κώστα και της παρατήρησης: Αυτά τα σκυλιά είναι καφέ Κανόνας που εξάγεται: Όλα τα σκυλιά του Κώστα είναι καφέ 2-55 Επαγωγική Συλλογιστική Η επαγωγική συλλογιστική καταλήγει σε γενικά συμπεράσματα με βάση μεμονωμένες παρατηρήσεις. Η ορθότητα των συμπερασμάτων στα οποία καταλήγει η συλλογιστική δεν είναι εγγυημένη. Παρόλα αυτά, η επαγωγική συλλογιστική είναι πολύ σημαντική, καθώς οι διαδικασίες μάθησης και ανακάλυψης γνώσης βασίζονται σε αυτήν. 2-56

15 Συλλογιστική βασισμένη σε περιπτώσεις (case-based reasoning) Συσχετίζει συγκεκριμένες περιπτώσεις (cases) ή παραδείγματα προβλημάτων που αντιμετωπίστηκαν στο παρελθόν με ένα νέο πρόβλημα για την επίλυσή του Η επιλογή της κατάλληλης περίπτωσης βασίζεται στην ομοιότητά της με την τωρινή Συλλογιστική με αναλογίες: Συσχέτιση μιας έννοιας με κάποια ανάλογηπαραπλήσια 2-57 Συλλογιστική βασισμένη σε μοντέλα (model-based reasoning) Αναπαριστά τη δομή και λειτουργία πραγματικών (φυσικών) συστημάτων. Χρησιμοποιεί βασικές επιστημονικές ή τεχνικές αρχές αντί εμπειρικής γνώσης. Κάνει προσομοίωση (simulation) Χρησιμοποιείται κυρίως σε εφαρμογές διάγνωσης (model-based diagnosis). Όταν το μοντέλο είναι ποιοτικό και όχι ποσοτικό, ονομάζεται ποιοτική συλλογιστική (qualitative reasoning) 2-58 Εξαγωγή Συμπερασμάτων (Inference) Εξαρτάται όχι μόνο από τη συλλογιστική, αλλά και από τη στρατηγική αναζήτησης στη γνώση ενός προβλήματος Τρόπος με τον οποίο έχει δομηθεί και κωδικοποιηθεί η γνώση προκειμένου να δώσει λύση σε ένα πρόβλημα Οι 2 πιο γνωστές στρατηγικές αναζήτησης: οδηγούμενη από τους στόχους (goal driven) οδηγούμενη από τα δεδομένα (data driven) 2-59 Αναζήτηση οδηγούμενη από τους στόχους Η επίλυση του προβλήματος είναι επικεντρωμένη σε έναν ή λίγους στόχους Η πορεία επίλυσης του προβλήματος συνίσταται στην εύρεση δεδομένων ή αποδείξεων που στηρίζουν αυτούς τους στόχους 2-60

16 Αναζήτηση οδηγούμενη από τους στόχους Ανάστροφη αλυσίδα συλλογισμών Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β Εάν ισχύει το Β Τότε ισχύει το Γ Για να αποδείξω ότι ισχύει το Γ αρκεί να αποδείξω ότι ισχύει το Β Για να αποδείξω ότι ισχύει το Β αρκεί να αποδείξω ότι ισχύει το Α Το Α μπορεί να είναι δεδομένο ή συμπέρασμα άλλου κανόνα 2-61 Αναζήτηση οδηγούμενη από τα δεδομένα Χρησιμοποιούνται τα αρχικά δεδομένα και τα ενδιάμεσα συμπεράσματα που προκύπτουν στην εξέλιξη της πορείας του συλλογισμού ώστε να αποδειχθούν όσα συμπεράσματα είναι δυνατό να αποδειχθούν Στο τέλος ελέγχεται αν τα επιθυμητά συμπεράσματα βρίσκονται μέσα στα αποδειχθέντα 2-62 Αναζήτηση οδηγούμενη από τα δεδομένα Ευθεία αλυσίδα συλλογισμών Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β Εάν ισχύει το Β Τότε ισχύει το Γ Ισχύει το Α Συμπεράσματα: Ισχύει το Β Ισχύει το Γ Αν ήθελα την απόδειξη του Β ή του Γ, τότε αυτά αποδείχτηκαν 2-63 Τι είναι Γνώση Εμπειρική Γνώση

17 Η γνώση-του-πώς (Know-How) Εξειδικευμένη Γνώση (expertise) Η γνώση-του-πώς γίνονται τα πράγματα διαφοροποιεί έναν ειδικό (expert) από έναν αρχάριο Οι ειδικοί χρησιμοποιούν την εμπειρία τους και αναπαριστούν τη γνώση-τουπώς με ευριστικούς-εμπειρικούς κανόνες Η γνώση-του-πώς δεν βρίσκεται στα βιβλία, αλλά αποκτάται στην πράξη Σύγκριση Ειδικού-Αρχαρίου Οι αρχάριοι χρησιμοποιούν κυρίως θεωρητική-ακαδημαϊκή γνώση (know-that) Για να την εφαρμόσουν χρησιμοποιούν αναζήτηση οδηγούμενη από τους στόχους Είναι πιο αναλυτική και «σίγουρη» γιατί δεν έχει κίνδυνο να ξεφύγει σε «άχρηστα» μονοπάτια Είναι πιο «αργή» γιατί εξερευνά όλες τις δυνατές περιπτώσεις 2-67 Σύγκριση Ειδικού-Αρχαρίου Οι ειδικοί χρησιμοποιούν κυρίως εμπειρική-ευριστική γνώση Για να την εφαρμόσουν χρησιμοποιούν αναζήτηση οδηγούμενη από τα δεδομένα Είναι συνθετική και «τολμηρή» γιατί έχει κίνδυνο να ξεφύγει σε «άχρηστα» μονοπάτια Οι ειδικοί χρησιμοποιούν την εμπειρία τους για να κινούνται μόνο στα «χρήσιμα» μονοπάτια τα οποία οδηγούν πιο γρήγορα σε λύση «κόβοντας δρόμο» (shortcut) 2-68

18 Τι είναι Γνώση Μάθηση Μάθηση Η ικανότητα πρόσκτησης επιπλέον γνώσης είτε μέσω διδασκαλίας είτε μέσω μελέτης είτε μέσω εμπειρίας. Η ικανότητα βελτίωσης του τρόπου εκτέλεσης μιας ενέργειας μέσω επανάληψης Αποτέλεσμα της ικανότητας ευφυούς επίλυσης προβλημάτων. Μάθηση δεν είναι δυνατόν να υπάρξει χωρίς μνήμη 2-70 Μνήμη Η ικανότητα της αποθήκευσης και της ανάκλησης της σχετικής γνώσης-εμπειρίας όταν το θέλουμε Η ανθρώπινη μνήμη φαίνεται ότι δεν έχει όρια χωρητικότητας Η αύξηση της συσσωρευμένης γνώσης δεν φαίνεται να επηρεάζει ούτε την ικανότητα ανάκλησης, ούτε την ποιότητα της αποθηκευμένης πληροφορίας Η μνήμη οργανώνει τις πληροφορίες θεματικά Είδη Μάθησης Μάθηση μέσω εμπειρίας (Learning by experience) Μάθηση με παραδείγματα (Learning by example) Μάθησης μέσω ανακάλυψης (Learning by discovery)

19 Μάθηση μέσω εμπειρίας (Learning by experience) είγμα νοημοσύνης Αποτέλεσμα χρόνου, κόπου και ταλέντου οκιμή και Σφάλμα (trial-and-error) Συνεχές «δούλεμα» των ίδιων προβλημάτων και αναθεώρηση των τρόπων επίλυσης Γρήγορη και εύκολη ανάκληση λύσης Μάθηση με Παραδείγματα (Learning by example) Παρουσίαση ειδικά προετοιμασμένων παραδειγμάτων ή σεναρίων (casestudies) σχετικών με τις έννοιες που πρέπει να μάθει κάποιος Πιο αποδοτική από την μάθηση μέσω εμπειρίας Οι ειδικοί χρησιμοποιούν σενάρια για να εξηγήσουν πώς επιλύουν προβλήματα Μάθησης μέσω Ανακάλυψης (Learning by discovery) Μη κατευθυνόμενη προσέγγιση στην οποία οι άνθρωποι εξερευνούν την περιοχή ενός προβλήματος χωρίς να γνωρίζουν εκ των προτέρων ποιος είναι ο αντικειμενικός τους στόχος Οι άνθρωποι (σε αντίθεση με τους υπολογιστές) είναι πολύ ικανοί σε αυτή εν μπορεί να εξηγηθεί ή να διδαχθεί ακόμα 2-75 Μάθημα 2 Τι είναι Γνώση Understanding Knowledge Chapter 2