Γυναικεία υπογονιμότητα: Αίτια, διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γυναικεία υπογονιμότητα: Αίτια, διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος"

Transcript

1 Γυναικεία υπογονιμότητα: Αίτια, διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος

2 Ανεξαρτήτως της αιτιολογίας προκαλείται απώλεια της ωοθηκικής κυκλικότητας, υποοιστρογοναιμία και Χρ. ανωοθυλακιορρηξία. Η χρόνια ανωοθυλακιορρηξία οφείλεται σε διαταραχή της αρτιότητας ή της λειτουργικότητας του άξονα ΚΝΣ-υποθάλαμος- υπόφυσηωοθήκες με τελικό αποτέλεσμα την αδυναμία έκκρισης των στεροειδών του φύλου

3 Διερεύνηση και αιτιολογική ταξινόμηση γυναικείας υπογονιμότητας Ενδοκρινικά αίτια Υποθαλαμική αμηνόρροια Υπεργοναδοτροπική αμηνόρροια Αμηνόρροια αιτιολογίας εκτός του άξονα ΥΥΓ

4 Οργανική Διαταραχή του άξονα Υποθάλαμος-Υπόφυση Πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς βλάβες του υποθαλάμου Ιδιοπαθής υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός Σύνδρομο Kallmann Συγγενής υποπλασία επινεφριδίων Παρεγκεφαλιδική αταξία Μεσογειακή και δρεπανοκυτταρική αναιμία

5 Πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς βλάβες του υποθαλάμου Κοινό χαρακτηριστικό της υποθαλαμικής αιτιολογίας της υποφυσιακής ανεπάρκειας είναι: η παρουσία υπερπρολακτιναιμίας η παρουσία συνοδού άποιου διαβήτη η παρουσία διαταραχών στα οπτικά πεδία

6 Πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς βλάβες του υποθαλάμου Όγκοι υποθαλάμου Κρανιοφαρυγγίωμα Γλοίωμα, Γερμίνωμα, Αμάρτωμα Τεράτωμα-Δερμοειδής κύστης Μεταστατικός όγκος Εκφυλιστικές νόσοι υποθαλάμου Ιστιοκύττωση Χ Σαρκοείδωση Φυματίωση Τραύμα Μετά από ακτινοβολία

7 Ιδιοπαθής υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός και σύνδρομο Kallmann Οφείλεται σε λειτουργική αδυναμία έκκρισης της GnRH στον υποθάλαμο. Η διαταραχή μπορεί να είναι είτε πρωτοπαθής και να οδηγεί σε πλήρη έκπτωση της έκκρισης της GnRH, είτε λειτουργική με αποτέλεσμα ελαττωματική έκκριση της GnRH και συνακόλουθη διαταραχή της υποφυσιακής έκκρισης των γοναδοτροπινών. Το εύρος της κλινικής εικόνας καθορίζεται από τη βαρύτητα της υποθαλαμικής διαταραχής. Η παρουσία ανοσμίας αναφέρεται ως σ, Kallmann, ενώ η απουσία συνοδών ανωμαλιών ως ιδιοπαθής υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός (ΙΥΥ).

8 Υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός Διαγνωστικά κριτήρια Ηλικία μεγαλύτερη των 18 Κλινικά σημεία και συμπτώματα υπογοναδισμού Επίπεδα γοναδοτροφινών χαμηλά ή κφ Φυσιολογικός έλεγχος υπoφυσιακών ορμονών Φυσιολογική απεικόνιση Υ-Υ

9 Σύνδρομο Kallmann Συχνότης : 1/ / ? / : 1/6-8 Κλινική εικόνα: υπογοναδισμός ανοσμία (σύνδρομο Kallmann) αχρωματοψία κινήσεις καθρέπτου παρεγκεφαλιδικά σύνδρομα αγενεσία νεφρού

10 Αιτιοπαθογένεια σ.kallmann Vagenakis G, et al Int J Psychiat Med 34(4): (2004).

11 Μοριακή αιτιοπαθογένεια σ. Kallmann Κυρίαρχη Φυλοσύνδετη Υπολειπόμενη

12 Μοριακή αιτιοπαθογένεια σ. Kallmann σποραδικοί ασθενείς: KAL1 10% με δυσγενεσία νεφρού: 89% Georgopoulos NA, et al. JCEM. 1997, Fertil Steril 2007

13 Μοριακή αιτιοπαθογένεια σ. Kallmann FGFR1 Prok-2

14 Μοριακή αιτιοπαθογένεια ΙΥΥ Μεταλλάξεις του υποδοχέα της GnRH De Roux et al NEJM 337(22):

15 Μοριακή αιτιοπαθογένεια ΙΥΥ Μεταλλάξεις του υποδοχέα GnRH De Roux et al NEJM 337(22):

16 Μοριακή αιτιοπαθογένεια ΙΥΥ Μεταλλάξεις του υποδοχέα GnRH De Roux et al NEJM 337(22):

17 Μοριακή αιτιοπαθογένεια ΙΥΥ Αντίσταση του υποδοχέα GnRH Vagenakis GA, Fertil Steril. 84(6):1762-5, 2005

18 Μοριακή αιτιοπαθογένεια ΙΥΥ GPR54 Seminara S, et al NEJM, 2003

19 Μοριακή αιτιοπαθογένεια Kallmann-ΙΥΥ 1 γονίδιο 1 πρωτεΐνη 1 ελαττωματική πρωτεΐνη ΙΥΥ 2 ή περισσότερες ελαττωματικές πρωτεΐνες ΙΥΥ Μονογονιδιακό νόσημα Διγονιδιακό ή ολιγονιδιακό νόσημα Παρουσία μεταλλάξεων σε δύο ή περισσότερα γονίδια που ενέχονται σε κυτταρικές λειτουργίες που σχετίζονται με τον πολλαπλασιασμό, μετανάστευση και διαφοροποίηση των GnRH νευρώνων καθώς και υποστηρικτικών προς αυτούς κυττάρων

20 Μοριακή αιτιοπαθογένεια Kallmann-ΙΥΥ % Ανεπάρκεια GnRH Σύνδρομο Kallmann ΙΥΥ KAL1 GnRHR % Ανεπάρκεια GnRH Σύνδρομο Kallmann ΙΥΥ KAL1, FGFR1, FGF8, PROKR2, PROK2, CHD7 GnRHR, GnRH, GPR54, kisspeptin, TACR3, TAC3

21 Συγγενής υποπλασία επινεφριδίων Εκδηλώνεται συνήθως στη παιδική ηλικία με πρωτοπαθή επινεφριδιακή ανεπάρκεια. Oφείλεται σε μεταλλάξεις των γονιδίων DAX1 (Dosage sensitive, sex reversal, adrenal hypoplasia congenita, critical region on the X chromosome, gene 1) και SF1 (steroidogenic factor 1).

22 Παρεγκεφαλιδική αταξία Η Παρεγκεφαλιδική αταξία τύπου Holmes συνοδεύεται από υπογοναδοτροπικό /υπεργοναδοτροπικό υπογοναδισμό. H διαταραχή εντοπίζεται στον υποθάλαμο /υπόφυση. Απαιτείται πλήρη εργαστηριακή διερεύνηση για τον ακριβή εντοπισμό της βλάβης, καθώς η θεραπευτική προσέγγιση διαφέρει αναλόγως του επιπέδου της βλάβης. Mπορεί να συνοδεύεται από καθυστέρηση, βαρηκοία, πολυνευροπάθεια, χορειοδυστροφία, και κοντό ανάστημα.

23 Μεσογειακή και δρεπανοκυτταρική αναιμία Προκαλούν υπογοναδοτροπικό υπογοναδισμό μικτής αιτιολογίας, καθώς η βλάβη εδράζεται τόσο στον υποθάλαμο όσο και στην υπόφυση. Η βλάβη οφείλεται στη εναπόθεση σιδήρου στα υποθαλαμικά και υποφυσιακά κύτταρα ή στη παρουσία μικρών εμφράκτων. Ο μικτός χαρακτήρας της βλάβης καθιστά τη διέγερση με εξωγενή χορήγηση GnRH μη διαγνωστική. Η υποφυσιακή βλάβη συχνότατα αφορά το σύνολο του αδένα και όχι μόνο τα γοναδοτρόπα κύτταρα.

24 Διαταραχή της λειτουργικότητας του άξονα ΚΝΣ-Υποθαλάμου

25 Ο ανθρώπινος εγκέφαλος καταναλώνει 20-25% των καθημερινών ενεργειακών αναγκών του σώματος Χρειάζεται 16 φορές περισσότερη ενέργεια ανά μονάδα μάζας από ότι ο μυϊκός ιστός

26

27 Charles Darwin The origin of Species hard living retards the period at which animals conceive

28 ΚΝΣ και Υποθάλαμος κέντρο κορεσμού μεσοκοιλιακός πυρήνας (VMN) κέντρο πείνας (LHA)

29 Διαταραχή της λειτουργικότητας του άξονα ΚΝΣ-Υποθαλάμου Νευρογενής ανορεξία Ψυχογενής αμηνόρροια Αμηνόρροια άσκησης Ψευδοκύηση FSH, LH Παχυσαρκία

30 Νευρογενής ανορεξία Πρόκειται για ένα σύνθετο σύνδρομο ψυχο-νευρο-ενδοκρινικής διαταραχής

31 PET scan Η φοβία στη θέα τροφής υψηλών θερμίδων προκαλεί υπερδιέγερση η οποία απεικονίζεται σαν περιοχή αυξημένηs ροής του φλοιού στα σημεία επεξεργασίας οπτικών ερεθισμάτων. Ίδια εικόνα & σε άλλες φοβίες Μετά οπτικό ερέθισμα CM Gordon et al J of Pediatrics July 2001;139,1:5

32 Νευρογενής ανορεξία LH και FSH χαμηλές με προεφηβικό ή εφηβικό προφίλ 24ώρου. Παθολογική διέγερση με GnRΗ.

33 Νευρογενής ανορεξία Η υποθρεψία προκαλεί αναιμία, λευκοπενία, θρομβοκυττοπενία, πτώση του ινωδογόνου, υποκαλιαιμία (λόγω εμμέτων), πτώση των Τ3 ή και Τ4 και αύξηση της rt3 (euthyroid sick syndrome), αύξηση της GH με πτώση του IGF-1. Η μη αντιμετώπιση οδηγεί σε βαριά καχεξία με υποθερμία, βραδυκαρδία, υπόταση, βραδύπνοια, οιδήματα, μυϊκή αδυναμία, περιφερική νευροπάθεια.

34 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΗΡΑ και HPG axis ΥΠΕΡΚΟΡΤΙΖΟΛΑΙΜΙΑ είναι σταθερό εύρημα στην FHA και μάλιστα αποκλειστικά σε αυτή Δεν υπάρχει σε άλλου τύπου αμηνόρροια LH, FSH αναστολή Τελικό αποτέλεσμα ΥΠΟ-ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ

35 Παθοφυσιολογία Διαφορετικές αιχμές LH σε διαφορετικές ασθενείς Ο ΗΡΑ αναστέλλει GnRH σε FHA Αιχμές LH αντιστοιχούν στις αιχμές του GnRH 3στιγμιοτυπα στο ίδιο άτομο 3 διαφορετικοί μορφές αιχμών Reame et al JCEM1985 vol61 no5 p854

36 Νευρογενής ανορεξία Τα επίπεδα της λεπτίνης υπό αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο είναι χαμηλά, τόσο σε άτομα χαμηλό σωματικό βάρος και χαμηλό ποσοστό σωματικού λίπους όσο και σε άτομα υπό οξεία στέρηση τροφής Miller KK, 1998 JCEM 83: Διαταραχή της κατά ώσεις έκκρισης της GnRH. Στις αθλήτριες με δευτεροπαθή αμηνόρροια τόσο το εύρος όσο και το ύψος των εκκριτικών ώσεων της GnRH καταστέλλονται Pirke KM, 1979 Acta Endocrinol(Copenh) 92:193.

37 Αμηνόρροια άσκησης Η σημαντική απώλεια βάρους και κατανάλωσης ενέργειας αντανακλά την ύπαρξη αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας, και αναστέλλει την ικανότητα αναπαραγωγής. Εκφράζεται με χρόνια ανωοθυλακιορρηξία, διαταραχή της εμμήνου ρύσης και πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή αμηνόρροια και καθυστέρηση της ενήβωσης.

38 Αμηνόρροια άσκησης Εμμηναρχή Baxter-Jones ADG et al Annals Hum Biol 1994

39 Αμηνόρροια άσκησης-ενήβωση Στήθος Εφήβαιο N.A. Georgopoulos, JCEM 86: , 2001 et al JCEM 84: , 1999

40 Αμηνόρροια άσκησης Hλικία εμμηναρχής πρωταθλητριών Ρυθμικής Γυμανστικής και των μητέρων και αδελφών τους. Αθλήτριες Μητέρες αθλητριών Αδελφές αθλητριών Eμμηναρχή 14.3± ± ±1.5 p Georgopoulos N., et al, JClin Endocrinol Metab. 86: , 2001

41 Εμμηναρχή αθλητριών Ρυθμικής και Ενόργανης Γυμναστικής r p r p Rhythmic Artistic Σωματικό λίπος < Βάρος SDS BMI Georgopoulos NΑ., et al, J Clin Endocrinol Metab. 87: , 2002.

42 Αμηνόρροια άσκησης Έκκριση LH Loucks AB et al, JCEM 68: , 1989

43 Changes in pulsatility of LH secretion due to reduced energy intake Balanced 30 Kcal/kg LBM Restricted Loucks AB et al, JCEM 88: , 2002

44 Adipose tissue and the reproductive axis

45 Adipose tissue and the reproductive axis Leptin

46 Adipose tissue and the reproductive axis Leptin Serum leptin levels reflect the dietary status and caloric balance: declines in leptin levels in response to fasting while extreme increases in response to refeeding after caloric deprivation. A critical level of leptin is required for the maturation and maintenance of menstruation. Serum leptin levels were reduced in highly trained athletes and the diurnal pattern of leptin secretion was lost in amenorrheic, compared to menstruating athletes.

47 Νευρογενής ανορεξία-αμηνόρροια άσκησης Λεπτίνη Welt CK et al, NEJM351: , 2004

48 Αμηνόρροια άσκησης The female athlete triad Δευτεροπαθής αμηνόρροια/ολιγομηνόρροια Διαταραχές όρεξης Οστεοπενία/οστεοπόρωση

49 Αμηνόρροια άσκησης Δρομείς Frisch RE et al 1981, JAMA 246:

50 Stress και αμηνόρροια Διέγερση άξονα Υποθάλαμος-Υπόφυσης-Επινεφρίδια Έκκριση stress response complex Επίδραση στην αναπαραγωγική λειτουργία σε επίπεδο υπόφυσης ή υποθαλάμου Η CRH αναστέλλει την έκκριση GnRH Η ACTH και η κορτιζόλη καταστέλλει την απόκριση της υπόφυσης στην διέγερση από GnRH Αυξημένη έκκριση ACTH, κορτιζόλης Αυξημένη έκκριση νυχτερινής μελατονίνης Αυξημένη έκκριση νυχτερινής GH

51 Αμηνόρροια και παχυσαρκία PCOS Σύνδρομο Cushing Νοσογόνος παχυσαρκία

52 Υπεργοναδοτροπικός Υπογοναδισμός

53 Σύνδρομο Turner Υπεργοναδοτροφικός υπογοναδισμός 45XO LH FSH

54 Υποδοχείς γοναδοτροφινών Themmen A et al 2000, Endocrine reviews 21:

55 Μεταλλάξεις του υποδοχέα της FSH Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί μόνο 6 μεταλλάξεις σε γυναίκες. Το πλήρες σύνδρομο παρουσιάζει αδυναμία ενήβωσης, πρωτοπαθή αμηνόρροια, χαμηλά επίπεδα ορού Οιστρογόνων και αυξημένα επίπεδα FSH. Διπλές ετεροζυγωτίες προκαλούν ηπιότερο σύνδρομο με φυσιολογική ενήβωση και δευτεροπαθή αμηνόρροια. Allen LA, et al, Hum Reprod. 2003

56 Μεταλλάξεις του υποδοχέα της FSH FSH LH Estradiol Progesterone Testosterone Prolactin IGF-I IU/l 36.3 IU/l 76 pmol/l 3 nmol/l 1.6 nmol/l 160 miu/l 24 nmol/l Allen LA, et al 2003, Hum Reprod Feb;18(2):251-6.

57 Μεταλλάξεις του υποδοχέα της FSH Allen LA, et al 2003, Hum Reprod Feb;18(2):251-6.

58 Μεταλλάξεις του υποδοχέα της LH Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί μόνο 4 μεταλλάξεις σε γυναίκες. Το σύνδρομο παρουσιάζει φυσιολογική ανάπτυξη δευτερογενών χαρακτήρων του φύλου, πρωτοπαθή αμηνόρροια, χαμηλά επίπεδα ορού Οιστρογόνων και αυξημένα επίπεδα LH. Στους άνδρες βαρύ σύνδρομο με άρρενα ψευδερμαφροδιτισμό και αμφίβολα έξω γεννητικά όργανα LH (IU/L) FSH (IU/L) Estradiol (pg/ml) Progest (ng/dl) T (ng/dl) Δ4 (ng/dl) 17OHP (ng/dl) Range Mean± SD 26 ±9.2 9 ± 1.1 Normal follicular 37 ± ± ± ± ± STAVROS S. STAVROU,et al 1998, JCEM 83:

59 Μεταλλάξεις του υποδοχέα της LH STAVROS S. STAVROU,et al 1998, JCEM 83:

60 Μεταλλάξεις του υποδοχέα της LH STAVROS S. STAVROU,et al 1998, JCEM 83:

61 Μεταλλάξεις γοναδοτροφινών Themmen A et al 2005, Hum Reprod 130:

62 Μεταλλάξεις FSHβ Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί μόνο 4 μεταλλάξεις σε γυναίκες. Πλήρες σύνδρομο παρουσιάζει αδυναμία ενήβωσης, πρωτοπαθή αμηνόρροια, χαμηλά επίπεδα ορού Οιστρογόνων και FSH και αυξημένα επίπεδα LH. Στους άνδρες ηπιότερο σύνδρομο με μόνο αζωοσπερμία. Matthews CH, et al 1993 Primary amenorrhoea and infertility due to a mutation in the beta-subunit of follicle-stimulating hormone. Nature Genetics Layman LC, et al 2002 FSH beta gene mutations in a female with partial breast development and a male sibling with normal puberty and azoospermia. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism Themmen APN, et al 2000 Mutations of gonadotropins and gonadotropin receptors: elucidating the physiology and pathophysiology of pituitary gonadal function. Endocrine Reviews Themmen A et al 2005, Hum Reprod 130:

63 Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου Απουσία μήτρας

64 Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου Αληθής ερμαφροδιτισμός Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Θήλυς ψευδερμαφροδιτισμός Σύνδρομα πολλαπλών γενετικών ανωμαλιών

65 Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου Αληθής ερμαφροδιτισμός : μικτές γονάδες άρρενος και θήλεος, φαινότυπος (?) Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός :άρρεν γονότυπος (XY), φαινότυπος (?) Θήλυς ψευδερμαφροδιτισμός : θήλυς γονότυπος (XX), φαινότυπος (?)

66 Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου Αληθής ερμαφροδιτισμός Έξω γεννητικά όργανα: υποσπαδίας Έξω γεννητικά όργανα: ωοθηκόρχις Caryotype:46ΧΧ(60%),46ΧΥ(15%), Μosaics(25%) Wolf ducts:+ Muller s ducts: +

67 Γονιμότητα Spermatogenesis in 12%of males A successful pregnancy outcome using frozen testicular sperm from a chimeric infertile 46, XX/46, XY male, who as an infant,was diagnosed as a true hermaphrodite Sugawara N Human Reproduction 2005 Ovulation in females True hermaphrodite with bilateral ovotestes, bilateral gonadoblastomas and dysgerminomas, 46,XX/46,XY karyotype, and a successful pregnancy Talerman A, Cancer. 1990

68 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Παθογενετικοί μηχανισμοί Διαταραχές παραγωγής Τεστοστερόνης Αντίσταση στα Ανδρογόνα Αγενεσία ή απλασία των κυττάρων Leydig Σύνδρομο παραμονής πόρων του Muller Αμφίβολα έξω γεννητικά όργανα - Υποσπαδίας - Δισχιδές όσχεο - Υπερτροφική ακρολοφία

69 Sex steroids biosynthesis

70 cholesterol Gonades 20,22 desmolase (P450scc) pregnenolone 17-α hydroxylase (Ρ450c17) 17-OH-pregnenolone 3β-OH-Steroid dehydrogenase 17,20 lyase (P450c17) DHEAS progesterone 17-α hydroxylase (Ρ450c17) 17-ΟΗprogesterone 17,20 lyase (P450c17 ) 17β-ΟΗ-Steroid dehydrogenase androstenedione testosterone 5-α-reductase dihydrotestosterone

71 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές παραγωγής Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια δεσμολάσης Ανεπάρκεια 3βHSD Ανεπάρκεια 17 υδροξυλάσης Ανεπάρκεια δεσμολάσης Ανεπάρκεια 17βHSD Caryotype:46ΧY(100%) Wolf ducts:+ Muller s ducts: - hcg test: Testosterone

72 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη παραγωγή της Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια 17βHSD Αμφίβολα γεννητικά όργανα Ανάπτυξη μαζικού αδένα στην εφηβεία Αρρενοποίηση στην εφηβεία hcg test: E1, ANDRO

73 Ανεπάρκεια 17βHSD cholesterol Adrenal cortex... 20,22 desmolase(p450scc) pregnenolon e 17-α hydroxylase (Ρ450c17) 17-OH-pregnenolone 3-β-OH-dehydrogenase 17,20 lyase (P450c17) DHEAS progesterone 17-α hydroxylase (Ρ450c17) 21-hydroxylase 17-ΟΗprogesterone 17,20 lyase (P450c17 ) 17-β-ΟΗ-Steroid dehydrogenase androstenedione deoxycorticosterone 11-deoxycortisol testosterone 11β-hydroxylase 5-α-reductase corticosterone aldosterone cortisol dihydrotestosterone

74 Ανεπάρκεια 17βHSD Testosterone D A Day 3

75 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια 5α Αρωματάσης hcg test: Testo, DHT

76 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια 5α Αρωματάσης T DHT 10 0 before after hcg test: Testo, DHT

77 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια 5α Αρωματάσης Ετεροφυλετική ήβη they wear underpants, encouraged to stay with their mothers, participate in household activities, play near the house

78 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια 5α Αρωματάσης Γενετικές βλάβες στο εξόνιο 5 του γονιδίου του ισοενζύματος α της 5α αναγωγάσης

79 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Ανεπάρκεια 5α Αρωματάσης

80 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Σύνδρομο θηλεοποιητικού όρχη hcg test: Τestosterone

81 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Σύνδρομο θηλεοποιητικού όρχη

82 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Σύνδρομο θηλεοποιητικού όρχη

83 Άρρεν ψευδερμαφροδιτισμός Διαταραχές στη δράση της Τεστοστερόνης Σύνδρομο θηλεοποιητικού όρχη

84 Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου Σύνδρομα πολλαπλών γενετικών ανωμαλιών Karyotype ΧΟ Mosaic ΧΟ/ΧΧ ΧΟ/ΧΥ Congenital ΧΧ Congenital ΧΥ Αμφίβολα ή θήλεα γεννητικά όργανα

85 46, XY Sex Reversal 46, XY πλήρης γοναδική δυσγενεσία Mutated SRY Mutated SOX9 Mutated SF 1 DAX 1 duplication = inability of SOX9 gene SRY inactivation

86 Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια αμηνόρροια, στειρότητα, έλλειψη ωοθηκικών ορμονών, σε γυναίκες ηλικίας < 40 ετών Έντονα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα Kalantaridou SN, Davis SR, Nelson LM. Premature ovarian failure. Endocrinol Metab Clin N Am 1998;27:989

87 Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Κλινική εκδήλωση αμηνόρροια & συμπτώματα έλλειψης οιστρογόνων 50% διαταραχές εμμήνου ρύσης 25% ξαφνικά μετά από τοκετό, λήψη αντισυλληπτικών δισκίων Kalantaridou SN, Nelson LM. Premature ovarian failure is not a premature menopause. Ann N Y Acad Sci 2000;900:

88 Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια ΔΕΝ είναι απλώς πρόωρη εμμηνόπαυση Παρατηρείται παραγωγή ωοθηκικών ορμονών κατά διαστήματα Yπάρχουν εγκυμοσύνες μετά τη διάγνωση της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας Οι γυναίκες αυτές παρουσιάζουν έλλειψη ωοθηκικών ορμονών για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα κίνδυνο για οστεοπόρωση και καρδιοαγγειακά νοσήματα

89 Πιθανοί μηχανισμοί πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας Persani et al. J Mol Endocrinol 2010;45:257

90 Αιτιολογία Iατρογενώς (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ωοθηκεκτομία) Ιδιοπαθής πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (46,XX διαλείπουσα ωοθηκική λειτουργία, 90% των περιπτώσεων) Ανωμαλίες στο X χρωμόσωμα & αυτοσωματικά χρωμοσώματα Αυτοανοσία Διαταραχές στους υποδοχείς των γοναδοτροφινών & στη στεροειδογένεση Σπάνια σύνδρομα Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια

91 Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Αντιμετώπιση Αρχική Επίσκεψη Διάγνωση αμηνόρροια και δύο τιμές FSH > 40 IU/L σε γυναίκες < 40 ετών Ιστορικό & Κλινική Εξέταση αποκλεισμός ιατρογενούς Π.Ω.Α. Ελεγχος για υποθυρεοειδισμό και ανεπάρκεια επινεφριδίων. Follow-up Ετήσιος επανέλεγχος: ορμονική θεραπεία υποκατάστασης μαστογραφία (αν > 40 ετών) προσδιορισμός: TSH, επινεφριδιακά αντισώματα, ηλεκτρολύτες, γλυκόζη Screening εργαστηριακός έλεγχος: καρυότυπος έλεγχος για προμεταλλάξεις ευθραύστου X μέτρηση οστικής πυκνότητας (DEXA) προσδιορισμός: TSH, επινεφριδιακά αντισώματα, ηλεκτρολύτες, γλυκόζη Φυσιολογική ορμονική θεραπεία υποκατάστασης οδηγίες για λήψη ασβεστίου και για άσκηση Κalantaridou et al. Trends Endocrinol Metab 2006

92 Διαγνωστική προσέγγιση

93 Διερεύνηση αμηνόρροιας Πρώτο βήμα Πρωτοπαθής αμηνόρροια Εκτίμηση δευτερογενών χαρακτήρων του φύλου ΝΑΙ ΟΧΙ βhcg, FSH, TSH, PRL

94 Πρωτοπαθής αμηνόρροια Δεύτερο βήμα βhcg, FSH, TSH, PRL FSH FSH FSH Καρυότυπος U/S GnRH test

95 Πρωτοπαθής αμηνόρροια Τρίτο βήμα FSH Καρυότυπος Παθολογικός Φυσιολογικός σ. Turner Γοναδική δυσγενεσία Αυτοάνοση Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Μεταλλάξεις FSH-R

96 Πρωτοπαθής αμηνόρροια Τρίτο βήμα FSH Απουσία μήτρας U/S Καρυότυπος Ανδρογόνα Τρίχωση εφηβαίου Βουβωνικές μάζες Γυναικολογική εξέταση Παρουσία μήτρας σ. Mayer-Rokitanski AIS (θηλεοποιητικός όρχης) Ανεπάρκεια 5 α αναγωγάσης Αγενεσία κόλπου Ατρησία υμένα Καθυστέρηση ενήβωσης

97 Γυναικεία Υπογονιμότητα ΕΡ κφ Διαταραχή ΕΡ Δευτεροπαθής αμηνόρροια Πρωτοπαθής αμηνόρροια Χορήγηση Προγεστερόνης ΕΡ ΝΑΙ ΕΡ ΟΧΙ FSH TSH, PRL (3 η ημέρα) Προγεστερόνη (18 η -21 ημέρα) Αντισυλληπτικά

98 Τρίτο βήμα Γυναικεία Υπογονιμότητα FSH, TSH, PRL (3 η ημέρα) Προγεστερόνη (18 η -21 ημέρα) Υψηλή TSH Υψηλή PRL Υποθυρεοειδισμός Υπερπρολακτιναιμία

99 Γυναικεία Υπογονιμότητα FSH, Ε 2 (3 η ημέρα) Προγεστερόνη (18 η -21 ημέρα) FSH χαμηλή Προγεστερόνη<10 ng/ml Ε2<40 pg/ml Group I FSH φυσιολογική Προγεστερόνη<10 ng/ml Ε2>40 pg/ml Group II Υποθαλαμο-υποφυσιακή ανεπάρκεια Υποθαλαμο-υποφυσιακή δυσλειτουργία

100 Γυναικεία Υπογονιμότητα ΟΧΙ Προγεστερόνη ΝΑΙ Υποθαλάμο-υποφυσιακή ανεπάρκεια Υποθαλάμο-υποφυσιακή δυσλειτουργία Σύνδρομο Kallmann, IYY Υποθαλαμική αμηνόρροια οργανική, stress, άσκηση, νευρογενής ανορεξία Υποφυσιακή ανεπάρκεια PCOS Υπερανδρογοναιμία Υποθαλαμική διατ. ΕΡ Ανεξήγητη υπογονιμότητα

101 Θεραπεία Θεραπεία πρόκλησης εφηβείας Θεραπεία υπογοναδισμού Θεραπεία υπογονιμότητας

102 Θεραπεία πρόκλησης εφηβείας Χορηγείται Εθινύλ Οιστραδιόλη ή συνεζευγμένα Οιστρογόνα με σταδιακή αύξηση των δόσεων ανά τρίμηνο-εξάμηνο. Κλινικά η πρόοδος της εφηβείας εκτιμάται από την ανάπτυξη του μαζικού αδένα. Όταν επιτευχθεί ανάπτυξη μαζικού αδένα σταδίου IV κατά Tanner τότε προστίθεται Προγεστερόνη για τη πρόκληση εμμηναρχής. Η συνολική διάρκεια θεραπείας κυμαίνεται μεταξύ χρόνια.

103 Θεραπεία υπογοναδισμού Α. ΣΤΟΧΟΣ Co s, υποκατάστασης Ε+Ρ Β. ΣΤΟΧΟΣ ANTISTRESS ΔΡΑΣΗ CBT (Cognitive Behavior Treatment) ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ

104 Λειτουργική υποθαλαμική αμηνόρροια Καλύτερη πρόγνωση Θεραπεία υπογοναδισμού Όσο ψηλότερη η αρχική ΒΜΙ, & δευτερευόντως το Δ-ΒΜΙ κατά την βασική κορτιζόλη < 12.7 μg/dl ΗΡΑ αποκαθίσταται περίπου 12 μήνες πριν HPG Τα οιστρογόνα προηγούνται της επιστροφής της περιόδου Η αύξηση BMI προηγείται της ανάκαμψης όχι ικανή και αναγκαία συνθήκη

105 Λειτουργική υποθαλαμική αμηνόρροια Θεραπεία υπογοναδισμού Χειρότερη πρόγνωση Μικρότερη πιθανότητα Μεγαλύτερη δυσκολία αποκατάστασης Όσο ψηλότερη η βασική κορτιζόλη>12.7 Χαμηλή PRL σημαίνει μεγαλύτερη αυξηση και του DA &opiate τόνου, Χαμηλή TSH σημαίνει σοβαρότερη υποθαλαμική βλάβη Σε υφέρπουσα παθολογία λήψη τροφής Μακροχρόνια Ψυχιατρική θεραπεία

106 Υποθαλαμική αμηνόρροια Θεραπεία υπογονιμότητας με GnRH H GnRH μπορεί να χορηγηθεί τόσο ενδοφλεβίως όσον και υποδορίως. Η ενδοφλέβια χορήγηση απαιτεί μικρότερες δόσεις, αλλά είναι δύσχρηστη. Οι ώσεις είναι ανά 90 λεπτά στη φάση διέγερσης των ωοθηκών, αυξάνουν σε ανά 60 λεπτά με στόχο τη πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας (πολλές φορές απαιτείται η συνχορήγηση hcg IU) και μειώνονται σε ανά 2-4 ώρες ακολούθως για την υποβοήθηση της ωχρινοποίησης.

107 Θεραπεία υπογονιμότητας με GnRH

108 Υποθαλαμική αμηνόρροια Θεραπεία υπογονιμότητας με γοναδοτροφίνες Ακολουθεί τα κλασικά σχήματα πρόκλησης ωοθυλακιορηξίας με χορήγηση συνδυασμού LH και FSH (150ΙU/ημερησίως). Δεν απαιτείται η καταστολή της ενδογενούς έκκρισης με συγχορήγηση GnRH αγωνιστή ή ανταγωνιστή λόγω της ανεπάρκειας των γοναδοτροφινών. Τα ποσοστά επιτυχίας όσον αφορά τη πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας και με τις δύο μεθόδους αγγίζουν το 97-99%, ενώ κύηση κατά μέσο όρο επιτυγχάνεται μετά 3-4 κύκλους θεραπείας.

109 Φυσιολογική HRT σε νέες γυναίκες με πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Οι νέες γυναίκες με πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια χρειάζονται υποκατάσταση των ωοθηκικών στεροειδών μέχρι την ηλικία της φυσιολογικής εμμηνόπαυσης (50-51 έτη) Η ορμονική θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση & παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα (αγγειακή ενδοθηλιακή λειτουργία) Θεραπεία με διαδερμικά οιστρογόνα και μικρονιζέ προγεστερόνη θα πρέπει να είναι θεραπεία εκλογής Η θεραπευτική αυτή επιλογή δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για θρομβοεμβολικά επεισόδια & καρκίνο του μαστού Η χρήση ανδρογόνων είναι υπό διερεύνηση

110 Αντιμετώπιση υπογονιμότητας? πρώιμη διάγνωση ΠΩΑ κατάψυξη ωοθηκικού ιστού κατάψυξη ωαρίων?? ανδρογόνα?? in vitro ωρίμανση ωαρίων??stem cells Εγκυμοσύνες παρατηρούνται και μετά τη διάγνωση της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας ( 5-10% ) ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

111 Υπεργοναδοτροφικός υπογοναδισμός Θεραπεία υπογονιμότητας Εξαιρετικά απίθανη Μόνο με ωάριο δότριας

ιερεύνηση και αιτιολογική ταξινόμηση γυναικείας υπογονιμότητας Ενδοκρινικά αίτια Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος

ιερεύνηση και αιτιολογική ταξινόμηση γυναικείας υπογονιμότητας Ενδοκρινικά αίτια Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος ιερεύνηση και αιτιολογική ταξινόμηση γυναικείας υπογονιμότητας Ενδοκρινικά αίτια Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος Ανεξαρτήτως της αιτιολογίας προκαλείται απώλεια της ωοθηκικής κυκλικότητας, υποοιστρογοναιμία

Διαβάστε περισσότερα

Το σύνολο των μονογονιδιακών διαταραχών που έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα εξηγεί ένα μικρό τμήμα του συνόλου των περιστατικών

Το σύνολο των μονογονιδιακών διαταραχών που έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα εξηγεί ένα μικρό τμήμα του συνόλου των περιστατικών Υπογοναδοτροπικός Υπογοναδισμός Ιδιοπαθής υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός Σύνδρομο Kallmann Συγγενής υποπλασία επινεφριδίων Το σύνολο των μονογονιδιακών διαταραχών που έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα εξηγεί

Διαβάστε περισσότερα

Όρχεις: από το έμβρυο στον άνδρα. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος

Όρχεις: από το έμβρυο στον άνδρα. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος Όρχεις: από το έμβρυο στον άνδρα Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος Γονιμοποίηση Καθορισμός φύλου 44 XX 44 XY καὶ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Αδάμ, καὶ ὕπνωσε καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργική Υποθαλαμική Αμηνόρροια. Ενότητα 1: Κεντρικό νευρικό σύστημα Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Λειτουργική Υποθαλαμική Αμηνόρροια. Ενότητα 1: Κεντρικό νευρικό σύστημα Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Λειτουργική Υποθαλαμική Αμηνόρροια Ενότητα 1: Κεντρικό νευρικό σύστημα Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Αλληλεπίδραση ορμονών και νευρωνικών κυκλωμάτων. Συσχέτιση

Διαβάστε περισσότερα

Σχέσεις γονότυπου-φαινότυπου

Σχέσεις γονότυπου-φαινότυπου Σχέσεις γονότυπου-φαινότυπου Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος Γενετική αιτιολογία υπογοναδισμού-υπογονιμότητας Από τον φαινότυπο στον γονότυπο. Το παράδειγμα του συνδρόμου Κallmann Ανεπάρκεια GnRH

Διαβάστε περισσότερα

ιαταραχή της λειτουργικότητας

ιαταραχή της λειτουργικότητας ιαταραχή της λειτουργικότητας του άξονα ΚΝΣ-Υποθαλάμου Ο ανθρώπινος εγκέφαλος καταναλώνει 20-25% των καθημερινών ενεργειακών αναγκών του σώματος Χρειάζεται 16 φορές περισσότερη ρη ενέργεια ανά μονάδα μάζας

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Α Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Ιατρική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Δημήτριος Γ. Γουλής Ενδοκρινολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Πρόκληση ωορρηξίας Κριτήρια επιλογής ασθενών Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Ερωτηματολόγιο πρόκλησης ωορρηξίας

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Δημήτριος Ρίζος Αναπληρωτής Καθηγητής Κλινικής Χημείας Υπεύθυνος Ορμονολογικού Εργαστηρίου, Αρεταίειο Νοσοκομείο Περίληψη παρουσίασης Προϋποθέσεις γυναικείας

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Υπογονιµότητα: αδυναµία σύλληψης µετά από 1 χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών Ικανότητα σύλληψης/µήνα: ~20% 10-15% των ζευγαριών: πρόβληµα υπογονιµότητας

Διαβάστε περισσότερα

Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος

Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Ενδοκρινολόγος Ανεξαρτήτως της αιτιολογίας προκαλείται απώλεια της γοναδικής λειτουργίας. Η χρόνια ανωοθυλακιορρηξία κεντρικής αιτιολογίας οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

Αμηνόρροια: πλήρης απουσία εμμηνορρυσίας

Αμηνόρροια: πλήρης απουσία εμμηνορρυσίας Αμηνόρροια: πλήρης απουσία εμμηνορρυσίας -Φυσιολογική: παιδική ηλικία, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση -Παθολογική: (α) πρωτοπαθής απουσία περιόδου στα 17 χρόνια (β) δευτεροπαθής αμηνόρροια >6 μηνών σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου. Ενότητα 4: Φύλο και Αναπαραγωγή Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου. Ενότητα 4: Φύλο και Αναπαραγωγή Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Διαταραχές διαφοροποίησης του φύλου Ενότητα 4: Φύλο και Αναπαραγωγή Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στην εξέλιξη της Αναπαραγωγής Κατανόηση του μηχανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, MD,MSc,PhD. MSc ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, MD,MSc,PhD. MSc ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ Η ΗΒΗ ΚΑΙ ΟΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, MD,MSc,PhD. MSc ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ Σηματοδοτείται από έναρξη λειτουργίας γονάδων Είναι μεταβατικό στάδιο Λαμβάνουν χώρα: ταχεία καθ' ύψος ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Ορμονική διερεύνηση ασθενών με ακμή: πότε και γιατί; Ν. Μαλτέζος

Ορμονική διερεύνηση ασθενών με ακμή: πότε και γιατί; Ν. Μαλτέζος Ορμονική διερεύνηση ασθενών με ακμή: πότε και γιατί; Ν. Μαλτέζος ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΡΜΟΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΗΣ ΑΚΜΗΣ 1. Έναρξη σε βρεφική ή παιδική ηλικία 2. Πρώϊμη ήβη σε αγόρι και αδρεναρχή εμμηναρχή σε κορίτσια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΑΔΩΝ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΑΔΩΝ Η λειτουργία του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-γονάδες στις γυναίκες βρίσκεται κάτω από ένα κλειστό σύστημα παλινδρόμου ρύθμισης. Ο υποθάλαμος εκκρίνει την εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών (GnRH) κατά ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ: Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΠΑ Διευθυντής: Καθηγητής Δημήτριος Λουτράδης ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΠΑΠΠΑ MD, PhD ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φλώρα Μπακοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

AMHNOΡΡΟΙΑ. Οδ. Γρηγορίου. Αναπλ. Καθηγητής

AMHNOΡΡΟΙΑ. Οδ. Γρηγορίου. Αναπλ. Καθηγητής AMHNOΡΡΟΙΑ Οδ. Γρηγορίου Αναπλ. Καθηγητής 2009 Αμηνόρροια: πλήρης απουσία εμμηνορρυσίας -Φυσιολογική: παιδική ηλικία, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση -Παθολογική: (α) πρωτοπαθής απουσία περιόδου στα 17 χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γενική Ιατρική Διερεύνηση υπογονιμότητας Υπεύθυνη μαθήματος: Επίκ. Καθηγήτρια Α. Τατσιώνη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Κορτιζόλη (άξονας ΥΥΕ, CRH, ACTH) Αλδοστερόνη (ρενίνη, επίπεδα Κ, Ν) Στεροειδή του φύλου (άξονας ΥΥΓ)

Κορτιζόλη (άξονας ΥΥΕ, CRH, ACTH) Αλδοστερόνη (ρενίνη, επίπεδα Κ, Ν) Στεροειδή του φύλου (άξονας ΥΥΓ) Κορτιζόλη (άξονας ΥΥΕ, CRH, ACTH) Αλδοστερόνη (ρενίνη, επίπεδα Κ, Ν) Στεροειδή του φύλου (άξονας ΥΥΓ) Υδροξυλάση λέγεται το ένζυμο που προσθέτει ένα υδροξύλιο (- ΟΗ) σε κάποιο άτομο άνθρακα Λυάση (ή

Διαβάστε περισσότερα

Δ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ Νοσοκομείο Παπαγεωργίου

Δ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Βαΐα Δοκουσλή Ειδικευόμενη Παιδιατρικής Ασημίνα Γαλλή-Σσινοπούλου Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Δ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Παραπομπή από νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος Φύλο και Εγκέφαλος Φυλετικός διµορφισµός: Ø ύπαρξη διαφορετικών µορφών σε ένα είδος Ø αναφέρεται σε κάθε χαρακτηριστικό που είναι διαφορετικό στο αρσενικό και στο θηλυκό Ø αναπαραγωγικές και µη-αναπαραγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ Μετεµµηνοπαυσιακό Ορµονικό Προφίλ (Για µετεµµηνοπαυσιακούς και ακανόνιστους κύκλους) Η εµµηνόπαυση προκαλείται από σταδιακή µεταβολή της ευαισθησίας των ωοθηκών προς τις Γοναδοτροπίνες

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία. Φυσιολογία - Παθολογία. Κωνσταντίνος Δ. Δημόπουλος Μαιευτήρ Χειρουργός Γυναικολόγος

Εφηβεία. Φυσιολογία - Παθολογία. Κωνσταντίνος Δ. Δημόπουλος Μαιευτήρ Χειρουργός Γυναικολόγος Εφηβεία Φυσιολογία - Παθολογία Κωνσταντίνος Δ. Δημόπουλος Μαιευτήρ Χειρουργός Γυναικολόγος Εφηβεία Γέφυρα μεταξύ της παιδικής ζωής και της ενηλικίωσης Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη διάρκειά της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ 1 ος χρόνος : 25εκ 2 ος χρόνος : 12 εκ 3 ος χρόνος : 8 εκ Αύξηση Παιδική ηλικία, έως έναρξη της ήβης : 5 7 εκ Αυξητική αιχμή της εφηβείας : 36 μήνες κορίτσια : 25 εκ

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπενία και Οστεοπόρωση σε Αθλήτριες

Οστεοπενία και Οστεοπόρωση σε Αθλήτριες Οστεοπενία και Οστεοπόρωση σε Αθλήτριες Η άσκηση βοηθά τον οργανισμό δρώντας σε πολλά συστήματα οργάνων του σώματος. Οι ευεργετικές επιδράσεις της άσκησης είναι άμεσα ορατές στο καρδιαγγειακό και στο μυοσκελετικό

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Ουρολογίας. Ανωμαλίες σεξουαλικής Διαφοροποίησης Καλοήθεις Παθήσεις Γεννητικού Συστήματος

Μάθημα Ουρολογίας. Ανωμαλίες σεξουαλικής Διαφοροποίησης Καλοήθεις Παθήσεις Γεννητικού Συστήματος Μάθημα Ουρολογίας Ανωμαλίες σεξουαλικής Διαφοροποίησης Καλοήθεις Παθήσεις Γεννητικού Συστήματος Μανώλης Μαυρομανωλάκης Διευθυντής ΕΣΥ Ουρολογική Κλινική Πα.Γ.Ν.Η Ηράκλειο 2011 Ανωμαλίες Σεξουαλικής Διαφοροποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Τι χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει για τον Συγγενή Υπογοναδοτροφικό Υπογοναδισμό (ΣΥΥ) & το Σύνδρομο Kallmann

Τι χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει για τον Συγγενή Υπογοναδοτροφικό Υπογοναδισμό (ΣΥΥ) & το Σύνδρομο Kallmann Ελληνικά Τι χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει για τον Συγγενή Υπογοναδοτροφικό Υπογοναδισμό (ΣΥΥ) & το Σύνδρομο Kallmann Τι είναι ο ΣΥΥ? Ο ΣΥΥ προκαλείται από αδυναμία έκκρισης της ορμόνης GnRH (gonadotropin-releasing

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΤΖΟΪΤΟΥ Μ. ενδοκρινολόγος. gr

Dr ΤΖΟΪΤΟΥ Μ. ενδοκρινολόγος.  gr Dr ΤΖΟΪΤΟΥ Μ. ενδοκρινολόγος www.aiavramidis. ΟΡΙΣΜΟΣ Η αύξηση της παλµικής έκκρισης της GnRH από τον υποθάλαµο και συνεπώς της LH FSH από την υπόφυση συνεπάγεται προοδευτική ωρίµανση των γονάδων, αυξανόµενα

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΓΝΟ ΜΕ ΑΜΦΙΒΟΛΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

ΝΕΟΓΝΟ ΜΕ ΑΜΦΙΒΟΛΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΝΕΟΓΝΟ ΜΕ ΑΜΦΙΒΟΛΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΕΛΠΙΔΑ ΒΛΑΧΟΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΟ - ΑΥΞΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Απειλείται

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400',' 320','7.0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf', {file:'http://www.aretaieio-obgyn.com/images/stories/videos/emino.flv',width:'400',height:'

Διαβάστε περισσότερα

27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση. ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική

27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση. ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική 27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική Η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει εγκυμοσύνη εντός της μέσης χρονικής διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμη ήβη: πόσο νωρίς είναι το νωρίς;

Πρώιμη ήβη: πόσο νωρίς είναι το νωρίς; Πρώιμη ήβη: πόσο νωρίς είναι το νωρίς; Τριανταφύλλου Παναγιώτα Παιδοενδοκρινολόγος Πανεπιστημιακή υπότροφος Α.Π.Θ. Α Παιδιατρική Κλινική Πρώιμη ήβη - Ατζέντα Πως ορίζεται; Κλινική εικόνα Αιτιολογία Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος του Θήλεος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Προσοχή: Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων

Διαβάστε περισσότερα

Χωρίς ενδιάμεση τελειόμηνη κύηση ζώντος νεογνού

Χωρίς ενδιάμεση τελειόμηνη κύηση ζώντος νεογνού Υπογονιμότητα: Η αδυναμία επίτευξης τελειόμηνης κύησης ζώντος νεογνού, μετά από «εύλογο» χρονικό διάστημα (reasonable time) σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία Reasonable time? 12 μήνες (WHO)

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΑΠΟΣΤΟΛΟΒΑ Ε. - ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Α. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι Η παρουσία ανδρογόνων στη γυναίκα είναι φυσιολογική. Αναφερόµαστε σε Υπερανδρογοναιµία όταν τα ανδρογόνα ξεπερνούν τα φυσιολογικά για την ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Υπογοναδοτροφικός Υπογοναδισμός

Υπογοναδοτροφικός Υπογοναδισμός 20 Μέρος V: ΥΠΟΦΥΣΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Υπογοναδοτροφικός Υπογοναδισμός Βασιλική Κόικα, Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός (ΥΥ) προκαλείται από ανεπάρκεια των γοναδοτροφινών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή Μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές της έρευνας στην προεμφυτευτική διάγνωση Φαρμακολογία στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Ορμονικά σχήματα Προετοιμασία IVF Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

Ομοφωνίες στη διαχείριση περιστατικών διαταραχών φύλου

Ομοφωνίες στη διαχείριση περιστατικών διαταραχών φύλου Ομοφωνίες στη διαχείριση περιστατικών διαταραχών φύλου Pediatrics 2006;118;e488 Peter A. Lee, Christopher P. Houk, S. Faisal Ahmed and Ieuan A. Hughes ESPE and LWSPE Παρουσίαση: Κωνσταντίνα Κώστα Επιστημονικός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ-ΥΠΟΦΥΣΕΟ ΥΠΟΦΥΣΕΟ- ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ ρ. Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ Ενδοκρινολόγος Β ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Chromosome Location

Διαβάστε περισσότερα

Καθυστέρηση εφηβείας Α. ΚΑΪΜΑΡΑ-ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ. Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ενδοκρινολογικού Τμήματος Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» Εισαγωγή

Καθυστέρηση εφηβείας Α. ΚΑΪΜΑΡΑ-ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ. Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ενδοκρινολογικού Τμήματος Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» Εισαγωγή 08 Καθυστέρηση εφηβείας Α. ΚΑΪΜΑΡΑ-ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ενδοκρινολογικού Τμήματος Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» Εισαγωγή χρόνος έναρξης της ήβης παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση (Εικόνα

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία υπογοναδοτροφικού υπογοναδισµού στους άνδρες

Θεραπεία υπογοναδοτροφικού υπογοναδισµού στους άνδρες 30 Θεραπεία υπογοναδοτροφικού υπογοναδισµού στους άνδρες Λ. ΑΝΔΡΕΟΥ-ΑΞΑΡΛΗ Ενδοκρινολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Ενδοκρινολογίας και Αναπαραγωγής Νοσοκομείου «Έλενα Βενιζέλου» Εισαγωγή υπογοναδοτροφικός

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΑ«Ο Ευαγγελισμός» Ενδοκρινολογικό Τμήμα Διαβητολογικό Κέντρο Συντονιστής Διευθυντής: Σ. Τσαγκαράκης

ΓΝΑ«Ο Ευαγγελισμός» Ενδοκρινολογικό Τμήμα Διαβητολογικό Κέντρο Συντονιστής Διευθυντής: Σ. Τσαγκαράκης Παρουσίαση: Ο. Καραπάνου Ειδικευόμενη Ενδοκρινολογίας ΓΝΑ«Ο Ευαγγελισμός» Ενδοκρινολογικό Τμήμα Διαβητολογικό Κέντρο Συντονιστής Διευθυντής: Σ. Τσαγκαράκης Παρούσα νόσος 1 Γυναίκα ηλικίας 43 ετών, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Γυναικεία Ορµονικά Προφίλ (για την αναπαραγωγική και περιεµµηνοπαυσιακή ηλικία) Οι ωοθήκες βρίσκονται στο δεξιό και αριστερό τµήµα της πυελική κοιλότητας, πλησίον της µήτρας και

Διαβάστε περισσότερα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα 1 Όπως όλοι γνωρίζουμε κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από κύτταρα. Μέσα στον πυρήνα των κυττάρων υπάρχουν τα χρωμοσώματα, τα οποία αποτελούν to γενετικό υλικό (DNA). Στα χρωμοσώματα αυτά βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Oντογένεση του γεννητικού συστήματος στο ΧΧ άτομο και διαταραχές

Oντογένεση του γεννητικού συστήματος στο ΧΧ άτομο και διαταραχές 1 Oντογένεση του γεννητικού συστήματος στο ΧΧ άτομο και διαταραχές Eλένη Κούστα- Ενδοκρινολόγος Εισαγωγή Χρωµοσωµικό ή γενετικό φύλο είναι αυτό που προσδιορίζεται κατά την γονιµοποίηση του ωαρίου. H διαμόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ CUSHING

ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ CUSHING ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ CUSHING ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ Π. Ενδοκρινολόγος ΟΡΙΣΜΟΣ Ορίζεται η κατάσταση διαταραγμένης λειτουργίας του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA) με απουσία κλασικών συμπτωμάτων ή σημείων

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Αδυναµία σύλληψης µετά από ένα έτος ελεύθερων επαφών. Αφορά το 10 15% όλων των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας. Η συχνότητα της υπογονιµότητας εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας.

Διαβάστε περισσότερα

ιαταραχές των γονιδίων StAR και DAX1 ΑΜΑΛΙΑ ΣΕΡΤΕΔΑΚΗ 1,

ιαταραχές των γονιδίων StAR και DAX1 ΑΜΑΛΙΑ ΣΕΡΤΕΔΑΚΗ 1, ιαταραχές των γονιδίων StAR και DAX1 ΑΜΑΛΙΑ ΣΕΡΤΕΔΑΚΗ 1, 6 ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΔΑΚΟΥ-ΒΟΥΤΕΤΑΚΗ 2 1 Βιοχημικός, PhD Human Genetics, Α Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών 2 Ομότιμος Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ 8o Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής Βιοπαθολογίας Αθήνα 29-31 Μαΐου2014 ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Β. Ζουρνατζή-Κόϊου Ομότιμη Καθηγήτρια ΑΠΘ Κόϊος Γεώργιος Δρ Ενδοκρινολόγος Θυρεοειδική λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΣΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΣΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΣΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ Παιδίατρος-Παιδοενδοκρινολόγος Παιδοενδοκρινολογική Μονάδα Γ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ Ορισμός Η Εφηβεία αποτελεί την μεταβατική περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΝΤΟ ΠΑΙΔΙ. Σαββίδου Αβρόρα

ΚΟΝΤΟ ΠΑΙΔΙ. Σαββίδου Αβρόρα ΚΟΝΤΟ ΠΑΙΔΙ Σαββίδου Αβρόρα Ως χαμηλό ανάστημα θεωρείται το ανάστημα ενός ατόμου όταν βρίσκεται μείον δύο σταθερές αποκλίσεις κάτω από τη μέση τιμή, δηλαδή κάτω από την 3η Εκατοστιαία Θέση στις καμπύλες.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η υπόφυση είναι ένας μεγάλης σημασίας ενδοκρινής αδένας, που ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο και βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, πίσω από τη μύτη και στο ύψος των ματιών, σε μία περιοχή που λέγεται

Διαβάστε περισσότερα

Δημότριοσ Γ. Γουλόσ Επύκουροσ καθηγητόσ Ενδοκρινολογύασ Αναπαραγωγόσ ΑΠΘ

Δημότριοσ Γ. Γουλόσ Επύκουροσ καθηγητόσ Ενδοκρινολογύασ Αναπαραγωγόσ ΑΠΘ Μονϊδα Ενδοκρινολογύασ Αναπαραγωγόσ Α Μαιευτικό - Γυναικολογικό Κλινικό ΑΠΘ Ιατρικό Σχολό Αριςτοτϋλειο Πανεπιςτόμιο Θεςςαλονύκησ Θεραπεύα του υπογοναδιςμού κατϊ τη διϊρκεια τησ αναπαραγωγικόσ ηλικύασ Δημότριοσ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Γ. ΣΕΓΚΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Θ. ΜΑΝΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ISBN 960-7081-05-6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Καθηγητού

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτοπαθής υπογοναδοτροφικός υπογοναδισµός

Πρωτοπαθής υπογοναδοτροφικός υπογοναδισµός 11 Πρωτοπαθής υπογοναδοτροφικός υπογοναδισµός Β. ΚΟΪΚΑ 1, Ν.Α. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ 2 1 Βιολόγος, Επιστημονική συνεργάτης Εργαστηρίου Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιµη ωοθηκική ανεπάρκεια 1

Πρώιµη ωοθηκική ανεπάρκεια 1 19 Πρώιµη ωοθηκική ανεπάρκεια 1 Ε. ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗ, 2 Δ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 1 Ενδοκρινολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας Β Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών,

Διαβάστε περισσότερα

Επινεφρίδιο Σπειροειδής Στηλιδωτή Δικτυωτή Μυελός Φλέβα Επινεφρίδιο Αλατοκορτικοειδή (C21) Γλυκοκορτικοειδή (C21) Ανδρογόνα (C19) Μυελός Φλέβα ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ Η χοληστερόλη είναι το υπόστρωμα για τη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΝΕΦΡΙ ΙΩΝ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας-Νεανικού ιαβήτη Α Παιδ/κή Κλιν. Παν/μίου Αθηνών

ΕΠΙΝΕΦΡΙ ΙΩΝ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας-Νεανικού ιαβήτη Α Παιδ/κή Κλιν. Παν/μίου Αθηνών ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙ ΙΩΝ ρ. Χριστίνα Κανακά- Gantenbein Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας-Νεανικού ιαβήτη Α Παιδ/κή Κλιν. Παν/μίου Αθηνών Ορισμός ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH Ενδείξεις: Διάγνωση επινεφριδιακής ανεπάρκειας, διαταραχή της σύνθεσης στεροειδών ή έλλειψη απάντησης στην ACTH. Διαδικασία: Η δοκιμασία αρχίζει στις 09:00π.μ. Cotrosyn (1-24

Διαβάστε περισσότερα

ιαταραχές διαφοροποίησης του γεννητικού συστήµατος (Disorders of Sex Development) 1

ιαταραχές διαφοροποίησης του γεννητικού συστήµατος (Disorders of Sex Development) 1 14 ιαταραχές διαφοροποίησης του γεννητικού συστήµατος (Disorders of Sex Development) 1 ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΔΑΚΟΥ-ΒΟΥΤΕΤΑΚΗ, 2 MΑΡΙΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, 3 ΑΜΑΛΙΑ ΣΕΡΤΕΔΑΚΗ 1 Ομότιμος Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Πυελική μάζα Επιδημιολογία Η πυελική μάζα είναι ένα σχετικά συχνό κλινικό εύρημα. Σε αρκετές περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία οπισθοπεριτοναϊκού χώρου

Ανατομία οπισθοπεριτοναϊκού χώρου Ανατομία οπισθοπεριτοναϊκού χώρου Άνω όρια : σώμα θ12 και αντίστοιχες πλευρές Κάτω όρια: βάση ιερού οστού και λαγόνιες ακρολοφίες Πλάγια όρια : έξω χείλος τετράπλευρων οσφυϊκών μυών Διαφορική Διάγνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Εισαγωγή-Ορισμός Υπογονιμότητα: Η μη επίτευξη κύησης μετά από 1 έτος ελεύθερων, τακτικών σεξουαλικών επαφών.

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη Ενδοκρινοπάθειες Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ Θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της οφθαλμοπάθειας Graves παραμένει η i.v. χορήγηση γλυκοκορτικοειδών,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

EΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ. Aννα Αγγελούση Eπιστημονική υπότροφος Ενδοκρινολόγος, τμήμα Παθολογικής Φυσιολογίας

EΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ. Aννα Αγγελούση Eπιστημονική υπότροφος Ενδοκρινολόγος, τμήμα Παθολογικής Φυσιολογίας EΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Aννα Αγγελούση Eπιστημονική υπότροφος Ενδοκρινολόγος, τμήμα Παθολογικής Φυσιολογίας Τα επινεφρίδια αποτελούνται από δύο διαφορετικούς ανατομικά και λειτουργικά σχηματισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Πρωτόκολλα πρόκλησης πολλαπλής ωοθυλακικής ωρίμανσης. Ασφάλεια των μεθόδων της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Πρόκληση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΓΕΝΙΚΑ παραγωγή στο κωνάριο /επίφυση (αµφιβληστροειδή, έντερο) ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ µε: διάθεση, ύπνο, jet-lag, ανοσία, αντιοξειδωτική δράση, καρκίνο, αναστολή γήρανσης

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργική υποθαλαµική ανωορρηξία - αµηνόρροια: σηµασία διατροφής και αναπαραγωγικού άξονα. 14 Ενδοκρινολόγος

Λειτουργική υποθαλαµική ανωορρηξία - αµηνόρροια: σηµασία διατροφής και αναπαραγωγικού άξονα. 14 Ενδοκρινολόγος Λειτουργική υποθαλαµική ανωορρηξία - αµηνόρροια: σηµασία διατροφής και αναπαραγωγικού άξονα Μ. ΛΙΠΑΡΑΚΗ 14 Ενδοκρινολόγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ λειτουργική υποθαλαμική αμηνόρροια αφορά το 15-48 % της δευτεροπαθούς

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου

Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου Η διαδικασία που καταλήγει στην εμφάνιση κανονικού φύλου διέρχεται από διάφορες φάσεις. ιακρίνονται η φάση της γονιμοποίησης, η φάση διαφοροποίησης των εμβρυϊκών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ. Ν.Σ. ΜΑΤΣΑΝΙΩΤΗΣ Θ.Ε. ΚΑΡΠΑΘΙΟΙ και συνεργάτες ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ. ουροποιητικο συστημα ενδοκρινείς αδένες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ. Ν.Σ. ΜΑΤΣΑΝΙΩΤΗΣ Θ.Ε. ΚΑΡΠΑΘΙΟΙ και συνεργάτες ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ. ουροποιητικο συστημα ενδοκρινείς αδένες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ISBN 960-7081-68-4 ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ Ν.Σ. ΜΑΤΣΑΝΙΩΤΗΣ Θ.Ε. ΚΑΡΠΑΘΙΟΙ και συνεργάτες ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ ουροποιητικο συστημα ενδοκρινείς αδένες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 12. ουροποιητικο συστημα δομη και λειτουργια του ουροποιητικου

Διαβάστε περισσότερα

Άνδρας77 ετώνμεδύσπνοια, οιδήματακαιυποκαλιαιμία. Διαφορική Διάγνωση

Άνδρας77 ετώνμεδύσπνοια, οιδήματακαιυποκαλιαιμία. Διαφορική Διάγνωση Άνδρας77 ετώνμεδύσπνοια, οιδήματακαιυποκαλιαιμία Διαφορική Διάγνωση Γεροβασίλη Βίκυ Ειδικευόµενη Ε Παθολογικής Κλινικής ιευθ: Αθανάσιος Σκουτέλης ΣτοιχείαΑπόΚλινικήΕικόνα Πρόσφατη έναρξη Απορρύθμιση Αρτηριακής

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές Εμμήνου Ρύσεως Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών στην Εφηβεία

Διαταραχές Εμμήνου Ρύσεως Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών στην Εφηβεία Διαταραχές Εμμήνου Ρύσεως Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών στην Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Επιστημονική Υπεύθυνη Ειδικού Κέντρου Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α' Παιδιατρικής Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Ανεπάρκεια GnRH-Γοναδοτροπινών ΝΕΟΚΛΗΣ Α. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

Ανεπάρκεια GnRH-Γοναδοτροπινών ΝΕΟΚΛΗΣ Α. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ 23 Ανεπάρκεια GnRH-Γοναδοτροπινών ΝΕΟΚΛΗΣ Α. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών Εισαγωγή Ο υπογοναδοτροφικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ Τα Ανδρικά Ορµονικά Προφίλ Η διαδικασία της γήρανσης είναι φυσιολογική και αναπότρεπτη. Εν τούτοις η αποκατάσταση της χαµένης ζωτικότητας των ανδρών είναι τώρα εφικτή. Οι υπεύθυνες

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικά περιστατικά ανδρολογίας: τα συχνά λάθη

Κλινικά περιστατικά ανδρολογίας: τα συχνά λάθη Περιστατικό 1 Ορµονικοί χειρισµοί: επανορθώνοντας το λάθος Κλινικά περιστατικά ανδρολογίας: τα συχνά λάθη Χρήστος Π. Τσαµέτης Ενδοκρινολόγος, Ακαδηµαϊκός Υπότροφος Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α'

Διαβάστε περισσότερα

elonva : καινοτοµία στη θεραπεία µε επίκεντρο την ασθενή

elonva : καινοτοµία στη θεραπεία µε επίκεντρο την ασθενή elonva : καινοτοµία στη θεραπεία µε επίκεντρο την ασθενή Επικεντρωµένη στην ασθενή προσέγγιση της Ελεγχόµενης Διέγερσης των Ωοθηκών (COS) Βελτιστοποίηση της αναλογίας κινδύνου /οφέλους Μείωση του OHSS

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι 115 27 ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ [1]/[6] ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Εισαγωγή Περίπου το 15% των ζευγαριών δεν είναι σε θέση να συλλάβουν μετά από ένα χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΜΗ 1) Σε γυναίκες που η συνήθης τοπική ή αντιβιοτική per os αγωγή έχει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΩΝ Εντατική Εκπαίδευση στην Ενδοκρινολογία ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ 17ος κύκλος ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ - ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ανδρικό υπογοναδισμό

Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ανδρικό υπογοναδισμό Κατευθυντήριες οδηγίες της EU για τον ανδρικό υπογοναδισμό (Text update March 201) Επιμέλεια μετάφρασης: ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ G.R. DOHLE (Chair), S. RVER, C. BETTOCCHI, T.H. JONES, S. KLIESCH, M. PUNB

Διαβάστε περισσότερα

Υπεργοναδοτροφικός υπογοναδισµός περιφερικά αίτια. 12 Ενδοκρινολόγος

Υπεργοναδοτροφικός υπογοναδισµός περιφερικά αίτια. 12 Ενδοκρινολόγος Υπεργοναδοτροφικός υπογοναδισµός περιφερικά αίτια Τ. ΤΣΙΛΧΟΡΟΖΙΔΟΥ 12 Ενδοκρινολόγος 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρωτοπαθής υπογοναδισμός στις γυναίκες ορίζεται η ωοθηκική ανεπάρκεια που συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ KAI ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Νικόλαος Χ. Σύρμος ANAΠΑΡΑΓΩΓΗ Ο άνθρωπος αναπαράγεται με αμφιγονική αναπαραγωγή. Δύο γαμετικά κύτταρα,το ωάριο (θηλυκό)

Διαβάστε περισσότερα

Η χοληστερόλη είναι ο πρόδρομος όλων των κατηγοριών των στεροειδών ορμονών: γλυκοκορτικοειδή (για παράδειγμα κορτιζόλη), αλατοκορτικοειδή (για

Η χοληστερόλη είναι ο πρόδρομος όλων των κατηγοριών των στεροειδών ορμονών: γλυκοκορτικοειδή (για παράδειγμα κορτιζόλη), αλατοκορτικοειδή (για Η χοληστερόλη είναι ο πρόδρομος όλων των κατηγοριών των στεροειδών ορμονών: γλυκοκορτικοειδή (για παράδειγμα κορτιζόλη), αλατοκορτικοειδή (για παράδειγμα αλδοστερόνη), ορμόνες του φύλου (δηλαδή ανδρογόνα,

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση αντιμετώπιση οξείας επινεφριδιακής ανεπάρκειας. Γρηγόριος Καλτσάς Παθολογική Φυσιολογία Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διάγνωση αντιμετώπιση οξείας επινεφριδιακής ανεπάρκειας. Γρηγόριος Καλτσάς Παθολογική Φυσιολογία Πανεπιστήμιο Αθηνών Διάγνωση αντιμετώπιση οξείας επινεφριδιακής ανεπάρκειας Γρηγόριος Καλτσάς Παθολογική Φυσιολογία Πανεπιστήμιο Αθηνών ευροενδοκρινική ρύθμιση της επινεφριδιακής έκκρισης στεροειδών - - - + CRH/AVP + ACTH

Διαβάστε περισσότερα

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ.

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις Παρουσίαση Περιστατικών Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Περιστατικό 1 Άρρεν ασθενής 41 ετών προσήλθε στο Ενδοκρινολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Κ.Κώστα, Κ.Τσιρουκίδου, Μ.Παπαγιάννη, Α.Βαμβάκης, Ι.Τσανάκας Παιδοενδοκρινολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ κλάδος της ιατρικής ο οποίος ασχολείται µε τις ασθένειες του ενδοκρινολογικού συστήµατος. το ενδοκρινολογικό σύστηµα αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ

ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ Δρ. Χριστίνα Κανακά- Gantenbein Επίκ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας-Νεανικού Διαβήτη Α Παιδ/κή Κλιν. Παν/μίου Αθηνών ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ Ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΛΑΧΟΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Ε.

ΒΛΑΧΟΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Ε. Η αρχική μορφή αυτής της διάλεξης ήταν στην Αγγλική γλώσσα CHILDHOOD OBESITY AND PUBERTAL DISTURBANCES Elpis Vlachopapadopoulou Director Dept. of Endocrinology Growth and Development Children s Hospital

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα