ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ... Η Α ΕΛΦΟΤΗΤΑ ΓΙΟΡΤΑΣΕ ΤΗΝ 189η ΕΠΕΤΕΙΟ ΕΥΡΕΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Transcript

1 ÔÑÉÌÇÍÉÁÉÁ ÐÅÑÉÏÄÉÊÇ ÅÊÄÏÓÇ ÔÇÓ ÁÄÅËÖÏÔÇÔÁÓ ÔÙÍ ÔÇÍÉÙÍ ÅÍ ÁÈÇÍÁÉÓ ÅÔÏÓ 3ï - AÑ. Ö. 10ï - ÉÁÍÏÕÁÑÉÏÓ - ÖÅÂÑÏÕÁÑÉÏÓ - ÌÁÑÔÉÏÓ 2012 ÁÓÇÌ. ÖÙÔÇËÁ 40 ÊÁÉ ËÅÙÖ. ÁËÅÎÁÍÄÑÁÓ ÁÈÇÍÁ Η Α ΕΛΦΟΤΗΤΑ ΓΙΟΡΤΑΣΕ ΤΗΝ 189η ΕΠΕΤΕΙΟ ΕΥΡΕΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ Ìå ôçí åðéâåâëçìýíç åðéóçìüôçôá ãéüñôáóå êáé öýôïò ç ôçíéáêþ ðáñïéêßá ôïõ ëåêáíïðåäßïõ ôçò ÁôôéêÞò ôçí 189ç åðýôåéï ôçò Åýñåóçò ôçò åéêüíáò ôïõ Åõáããåëéóìïý óôçí ÔÞíï. Ç Áäåëöüôçôá ôùí Ôçíßùí åí ÁèÞíáéò ãéá ìéá áêüìç öïñü ãéüñôáóå ôï èáõìáóôü óõìâüí ðïõ Ýìåëëå íá áëëüîåé ôçí éóôïñßá ôïõ ôüðïõ ìáò. Ôï ðñùéíü ôçò 5çò Öåâñïõáñßïõ 2012 ôåëýóôçêå áñ éåñáôéêþ èåßá ëåéôïõñãßá óôïí É.Í. ôïõ Áãßïõ Âáóéëåßïõ åðß ôçò ïäïý Ìåôóüâïõ, êáôü ôçí ïðïßá ïñïóôüôçóå ï óåâáóìéüôáôïò Ìçôñïðïëßôçò Óýñïõ - ÔÞíïõ ê. Äùñüèåïò Â. ÌåôÜ ôï ôýëïò ôçò ëåéôïõñãßáò ç «ðëçèýò ôùí Ôçíßùí», ðñïðïñåõïìýíçò ôçò ÌïõóéêÞò ôïõ ÄÞìïõ Áèçíáßùí, êáôåõèýíèçêå óôï ÌÝãáñï ôçò Áäåëöüôçôáò, üðïõ ï Ðñüåäñïò ôïõ óùìáôåßïõ ðáñýëáâå ôçí åéêüíá ôïõ Åõáããåëéóìïý ãéá íá ôçí ìåôáöýñåé óôç èýóç ôçò, óôçí áßèïõóá ÉùÜííç ÑÞãïõ - Ðáíïñìßôç, ôçí áßèïõóá ôùí åðßóçìùí åêäçëþóåùí ôçò Áäåëöüôçôáò. Ï ê. Ðáðáäçìçôñßïõ ðñïëüãéóå ôçí åïñôáóôéêþ åêäþëùóç êáé óôç óõíý åéá ï ïìéëçôþò ôçò çìýñáò, ï Äñ Å- èíïëïãßáò - Ëáïãñáößáò ê. ÁëÝêïò Å. ÖëùñÜêçò áíýðôõîå ôï èýìá: «Ï å- èíéêüò ñüëïò ôïõ ðñïóêõíþìáôïò ôçò Ðáíáãßáò ôçò ÔÞíïõ». Ï ïìéëçôþò, ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ... ÐÝñóé ôïí Áýãïõóôï ï ê. ÄÞìáñ ïò, óôï ÌáìÜäï, ìüò áíáêïßíùóå üôé, êáô åîáßñåóç, ðáñáìýíåé ùò äåýôåñï Íïìéêü Ðñüóùðï Äçìïóßïõ Äéêáßïõ, óôï ðëáßóéï ôçò äéïéêçôéêþò ìåôáññýèìéóçò «ÊáëëéêñÜôçò», ôï Ðíåõìáôéêü - Åêðïëéôéóôéêü ÊÝíôñï Ðáíüñìïõ (ÐÅÊÐ). ¹ôáí Ýíá áðü ôá ëéãïóôü ðïõ äéáôçñþèçêáí óå üëç ôç þñá. Ç åðéôõ ßá, âýâáéá, ïöåßëåôáé óôéò óýíôïíåò åíýñãåéåò ôïõ óõíüëïõ ôïõ Äçìïôéêïý Óõìâïõëßïõ, ôçò äçìïôéêþò áñ Þò êáé ìáæéêþí öïñýùí ôïõ íçóéïý ðïõ óôþñéîáí ìå óèýíïò ôï áßôçìá. ¼ìùò, áò ìç ãåëéüìáóôå! Ôï äþñï áõôü óôï íçóß ìáò ôï ïöåßëïõìå óå Ýíá ìüíïí ðñüóùðï, Ýíáí êáëëéôý íç ðïõ 74 ñüíéá ìåôü ôçí áíá þñçóþ ôïõ åîáêïëïõèåß íá óçìáäåýåé ôéò ôý åò ôïõ ôüðïõ ôïõ. Óôï Ãéáííïýëç áëåðü. Êáé äéêáßùò ôï üíïìá ôïõ ôñáãéêïý ìüñôõñá ôçò íåïåëëçíéêþò ôý íçò óöñáãßæåé ôïí ôßôëï ôïõ ÐÅÊÐ. Ìå ôçí áðüöáóþ ôçò ç Ðïëéôåßá áíáãíþñéóå êüôé ðïëý óçìáíôéêü, êüôé ðïõ, ìýóá óôçí ôýñâç ôçò êáèçìåñéíþò ìáò æùþò, óõíþèùò ìüò äéáöåýãåé. Ï Ãéáííïýëçò áëåðüò äåí Þñèå, îáöíéêü, áðü ôïí ïõñáíü. ÕðÞñîå ìéá éäéïöõàá ðïõ ìðüñåóå íá áíèßóåé, ìüíï êáé ìüíï ãéáôß âñýèçêå ìýóá óå åõåðßöïñï, îå ùñéóôü ðåñéâüëëïí. Áõôü ôï ðåñéâüëëïí äåí åßíáé Üëëï áðü ôï óðüíéï, áõ ìçñü áëëü ëïõóìýíï áðü ôï áðïëëþíéï öùò ôïðßï ôçò ÅîùìåñéÜò, åêåß ðïõ ïé Üíèñùðïé õðáêïýïíôáò óôçí áíüãêç, áëëü êé åìðíåõóìýíïé áðü ôá áôýñìïíá óõìðëýãìáôá ôïõ Þëéïõ, ôïõ áãýñá êáé ôïõ õåôïý, äñáóêýëéóáí ôï êáôþöëé ôïõ ñüíïõ êáé êáèéóôþíôáò ôçí ýëç Üõëç ôçí Ýóôåéëáí óôï ìýëëïí ðýñá áðü ôïõò ðåñéïñéóìïýò ôùí ôñéþí äéáóôüóåùí. ÐÜíù óå áõôþ ôçí ðñáãìáôéêüôçôá áêïõìðü ðëýïí ôï Ðíåõìáôéêü - Åêðïëéôéóôéêü ÊÝíôñï Ðáíüñìïõ. Êáëýðôåé üëç åêåßíç ôçí ðåñéï Þ, áð ôçí ÊáñäéáíÞ êáé Ýîù, áðü ôçí ïðïßá îåêßíçóå ç ìåãüëç êáëëéôå íéêþ ðáñüäïóç ðïõ óöñüãéóå ôçí ðïñåßá ôçò íåïåëëçíéêþò ôý íçò. ¼ìùò ôï üñáìü ôïõ äåí Ý åé ôïðéêéóôéêü üñéá, áëë áãêáëéüæåé ïëüêëçñï ôï íçóß. ÐÜíôá ðñþôá ç ÔÞíïò êáé ìåôü ôá åðéìýñïõò ãåùãñáöéêü äéáìåñßóìáôá! Ôï ÐÅÊÐ áðüêôçóå íýï Êáôáóôáôéêü ìå óçìáíôéêü åýñïò áñìïäéïôþôùí, íýá Äéïßêçóç êáé Þäç Üñ éóå íá êüíåé ôá ðñþôá ôïõ âþìáôá. Êáé ìå áñü äéáðéóôþíïõìå üôé ðñüêåéôáé ãéá âþìáôá óôýñåá, âþìáôá ðïõ ìáò åðéôñýðïõí íá åëðßæïõìå. ðïõ ìå ðëçñüôçôá, ãëáöõñüôçôá êáé åîáéñåôéêþ óáöþíåéá, ðáñïõóßáóå ôï äåóìü ôçò Åõáããåëßóôñéáò ôçò ÔÞíïõ ìå ôéò êñßóéìåò óôéãìýò ôçò ðáôñßäáò, åíèïõóßáóå ôï áêñïáôþñéï, ôï ïðïßï êáé ôïí åéñïêñüôçóå èåñìü. Ôïí åïñôáóìü ôßìçóáí ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõò ï óåâáóìéüôáôïò Ìçôñïðïëßôçò Óýñïõ - ÔÞíïõ ê. Äùñüèåïò Â, ï ÄÞìáñ ïò ÔÞíïõ ê. Ðáíáãéþôçò ÊñïíôçñÜò, ï Ðñüåäñïò ôïõ Äçìïôéêïý Óõìâïõëßïõ ê. ÉùÜííçò Óáëôáìáíßêáò, ïé ÁíôéäÞìáñ ïé ê.ê. ÉùÜííçò Æáëþíçò êáé ÓôÝöáíïò Ëáãïõñüò, ï ðñþçí ÄÞìáñ ïò ÔÞíïõ ê. Óßìïò Ïñöáíüò, Äçìïôéêïß Óýìâïõëïé, ï Áíôéðñüåäñïò êáé ôï ìýëïò ôçò ÄÅ ôïõ ÐÉ- ÉÅÔ ê.ê. ÅõÜããåëïò Ãêßæçò - ÐáñáóêåõÜò êáé Ãñçãüñéïò ÌáñêïõÀæïò, ïé âïõëåõôýò ÊõêëÜäùí ê.ê. Ðáíáãéþôçò ÑÞãáò êáé Ãåþñãéïò Ðáðáìáíüëçò, ï ðñþçí ÍïìÜñ çò ÊõêëÜäùí ê. ÄçìÞôñéïò ÌðÜéëáò, ïé åöïðëéóôýò ê.ê. ÉÜêùâïò ÑÞãïò, ËÜæáñïò ÑÞãïò êáé ÁèáíÜóéïò Ìáñôßíïò, åêðñüóùðïé ìáæéêþí öïñýùí êáé ðëþèïò Ôçíéáêþí êáé ößëùí ôïõ íçóéïý ìáò. Êáé üðùò êüèå ñüíï ç Áäåëöüôçôá ðñüóöåñå ôï êáèéåñùìýíï áíôßäùñï, ôï ïðïßï öýôïò ðåñéëüìâáíå ôï âéâëßï «êöñáóç Éåñïý Íáïý Åõáããåëéóôñßáò ÔÞíïõ», ôï Üñôç ôïõ íçóéïý ôïõ 1892 ðïõ áíáôõðþóáìå ðñüóöáôá êáé Ýíá Cd ðïõ ðåñéåß å óå áñ åßá pdf äõóåýñåôá êåßìåíá ôïõ áåßìíçóôïõ óõìðáôñéþôç ìáò Áêáäçìáúêïý ÍéêïëÜïõ Ëïýâáñé, ìå ôçí åõêáéñßá ôçò óõìðëþñùóçò ðýñõóé 50 ñüíùí áðü ôçí åêäçìßá ôïõ. ÄéáíåìÞèçêáí åðßóçò óôïõò åïñôáóôýò ï Áðïëïãéóìüò ôïõ 2011 ôïõ ÐÉÉÅÔ êáé ôï êáëáßóèçôï Çìåñïëüãéï 2012 ôïõ Éäñýìáôïò, áöéåñùìýíï óôá åêêëçóéáóôéêü êåéìþëéá ôçò ÔÞíïõ, ôï ïðïßï åðéìåëþèçêå ï ê. ÉùÜííçò ÃêåñÝêïò. Êáé ôïõ ñüíïõ ìå õãåßá. H Α ΕΛΦΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΗΝΙΩΝ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΣΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ, Σ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΗΝΙΑΚΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΦΙ- ΛΟΥΣ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ «ΚΑΛΟ ΠΑ- ΣΧΑ»

2 2- ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ÍÅÁ ÄÉÏÉÊÇÓÇ ÓÔÏ ÉÄÑÕÌÁ ÔÇÍÉÁÊÏÕ ÐÏËÉÔÉÓÌÏÕ Ìå áðüöáóç ôçò Äéïéêïýóáò ÅðéôñïðÞò ôïõ ÐÉÉÅÔ äéïñßóèçêå ç íýá, åðôáìåëþò, Äéïßêçóç ôïõ Éäñýìáôïò Ôçíéáêïý Ðïëéôéóìïý: Ðñüåäñïò ï êáèçãçôþò ê. Ðáíáãéþôçò Ñïõìåëéþôçò, Áíôéðñüåäñïò ï ê. ÅõÜããåëïò Ãêßæçò - ÐáñáóêåõÜò, áíôéðñüåäñïò ôïõ ÐÉÉÅÔ, Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò ï äéêçãüñïò ê. Áíôþíéïò Ìáñáãêüò, Ôáìßáò ï óõíô/ ïò åêðáéäåõôéêüò êáé ìýëïò ôçò ÄÅ/ ÐÉÉÅÔ ê. ÉùÜííçò Ðïëáôóßäçò, êáé ìýëç ï óåâáóìéüôáôïò Ìçôñïðïëßôçò Óýñïõ - ÔÞíïõ êáé Ðñüåäñïò ôïõ ÐÉÉÅÔ ê.ê. Äùñüèåïò Â, ï ÄéåõèõíôÞò ôçò ÅèíéêÞò ÔñÜðåæáò ÔÞíïõ êáé ìýëïò ôçò ÄÅ/ ÐÉÉÅÔ ê. ÅõÜããåëïò ÓçìáíôÞñçò, êáé ï óõíèýôçò ê. Ãåþñãéïò ÊïõìåíôÜêçò. Ï ê. ÊïõìåíôÜêçò ïñßóèçêå åêðñüóùðïò ôïõ Ä.Ó. óôçí 5ìåëÞ Êáëëéôå íéêþ ÅðéôñïðÞ ôïõ Éäñýìáôïò, åíþ óôïí Ã. ÃñáììáôÝá ê. Ìáñáãêü áíáôýèçêå ç åðéóôáóßá ôçò ÂéâëéïèÞêçò êáé ôïõ Éóôïñéêïý Áñ åßïõ ôïõ Éäñýìáôïò. Åõ üìáóôå óôç íýá Äéïßêçóç êáëþ äýíáìç êáé õðåíèõìßæïõìå óôïõò áãáðçôïýò ößëïõò ðïõ áðáñôßæïõí ôç óýíèåóþ ôçò üôé, ó' áõôýò ôéò äýóêïëåò ìýñåò ðïõ äéáíýåé ï ôüðïò ìáò, ïé ðñïóäïêßåò ôïõ ëáïý ôçò ÔÞíïõ åßíáé áõîçìýíåò. ÈÝëïõìå ôï ºäñõìá Ôçíéáêïý Ðïëéôéóìïý «áôìïìç áíþ» ôïõ ðïëéôéóìïý ôïõ íçóéïý ìáò. ÍÅÏ ÄÉÏÉÊ. ÓÕÌÂÏÕËÉÏ ÓÔÇÍ ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÔÇÍÉÁÊÙÍ ÌÅËÅÔÙÍ ÌåôÜ ôéò ðñüóöáôåò áñ áéñåóßåò á- íáäåß èçêå íýï Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï óôçí Åôáéñåßá Ôçíéáêþí Ìåëåôþí. ÔáêôéêÜ ìýëç áíáäåß èçêáí ïé ÓôÝöáíïò ÃéáãéÜò, ÉùÜííçò ÃêåñÝêïò, Âáóßëçò ÊïëëÜñïò, ÓùôÞñéïò Ì. ÊïõñâáñÜò êáé ð. Ãåþñãéïò ÔïõöåêëÞò. Áíáðëçñùìáôéêü ìýëïò ï ñþóôïò Ðïëáôóßäçò. ÌÝ- ñé ôç óôéãìþ ôçò ðáñüäïóçò ôçò åöçìåñßäáò ìáò óôï ôõðïãñáöåßï ôï íýï ÄÓ äåí åß å óõãêñïôçèåß óå óþìá. Áðü åìüò èåñìü óõã áñçôþñéá êáé åãêüñäéåò åõ Ýò ãéá êáëþ äýíáìç êáé äçìéïõñãéêþ ôñéåôßá. ÊÅÍÔÑÏ ÕÃÅÉÁÓ ÇËÉÊÉÙÌÅÍÙÍ ÔÇÍÏÕ ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ Ìå áðüöáóç ôçò ÄÅ ôïõ ÐÉÉÅÔ äéïñßóôçêå íýá Äéïßêçóç óôï ÊÝíôñï Õãåßáò ÇëéêéùìÝíùí ÔÞíïõ. Ðñüåäñïò ï ê. ÑáöáÞë ÌùñáÀôçò, Áíôéðñüåäñïò ï ê. Ãñçãüñéïò ÌáñêïõÀæïò, Ãåí. ÃñáììáôÝáò ç ê. Ìáñßá ÄåëçãéÜííç, Ôáìßáò ï ð. ÉÜêùâïò Öþóêïëïò êáé ÌÝëç ïé ê.ê. ÅéñÞíç ÃåùñãéÜäïõ, ÅõÜããåëïò ÊáëïãÞñïõ êáé Óôáýñïò ÐëõôÜò. ÁÃÉÏÓ ÍÉÊÏËÁÏÓ ÂÁÍÇÓ Ìå éêáíïðïéçôéêïýò ñõèìïýò åîåëßóóåôáé ôï Ýñãï «ÅðéóêåõÞ êáé ÁðïêáôÜóôáóç Êáèïëéêïý êáé ÔñÜðåæáò ÉåñÜò ÌïíÞò Áãßïõ ÍéêïëÜïõ ÂÜíçò», ðñïûðïëïãéóìïý åõñþ, ðïõ ñçìáôïäïôåßôáé áðü ôï åðé åéñçóéáêü ðñüãñáììá ÊñÞôçò êáé ÍÞóùí Áéãáßïõ ôïõ ÅÓÐÁ êáé åêôåëåßôáé á- ðü ôçí 2ç Åöïñåßá Âõæáíôéíþí Áñ áéïôþôùí ôïõ Õðïõñãåßïõ Ðïëéôéóìïý. ÅÔÇÓÉÁ ÃÅÍÉÊÇ ÓÕÍÅËÅÕÓÇ ÔÇÓ ÁÄÅËÖÏÔÇÔÁÓ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΩΝΑΣ Áðü ðáñáäñïìþ, óôï ðñïçãïýìåíï öýëëï, óôï âéïãñáöéêü óçìåßùìá ôïõ áåßìíçóôïõ ÐñïÝäñïõ ìáò ÉùÜí. Ìïó ùíü, ãñüöçêå üôé üëç ôïõ ôç æùþ äåí áðýêôçóå ðáñü ìéá ìïíü á êáôïéêßá óôçí ÁèÞíá, áíôß ôïõ ïñèïý üôé: «ïõäýðïôå ïõäåìßáí ðåñéïõóßáí åêôþóáôï. ÅãåííÞèç êáé áðåâßùóå ðôù üò». Áíôéóôñüöùò, üìùò, áíüëïãç õðþñîå ç ðñïóöïñü ôïõ óôçí åëëçíéêþ êïéíùíßá êáé óôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ. Áëçèéíüò åõåñãýôçò. Ôñéìçíéáßá ðåñéïäéêþ Ýêäïóç ôçò Áäåëöüôçôáò ôùí Ôçíßùí åí ÁèÞíáéò (Áóçì. ÖùôÞëá 40 & Ë. ÁëåîÜíäñáò, ÁèÞíá, Ôçë/Fax: ). peritinou@gmail.com Óôïí ôßôëï ï ðñþôïò åëëçíéêüò Üñôçò ôçò ÔÞíïõ áðü ôç Üñôá ôïõ ÑÞãá. Åêäüôçò: ÉùÜííçò Ðáðáäçìçôñßïõ, Ðñüåäñïò. Äéåýèõíóç óýíôáîçò: Êþóôáò Äáíïýóçò ( ). ÅðéôñïðÞ óýíôáîçò: Êþóôáò ÊáñáÀóêïò, ÖùôåéíÞ Êåëáäßôïõ - Ëáãïõñïý, ÆÝöç ÐïôÞñç. ÇëåêôñïíéêÞ ó åäßáóç: Êþóôáò Äáíïýóçò. Åêôýðùóç: «ÄÅÊÁËÏÃÏÓ» ÅÐÅ (Áãáèßïõ 3 & áñ. Ôñéêïýðç, ÁèÞíá, ôçë ). Óõíåñãáóßåò åßíáé äåêôýò ìüíïí óå çëåêôñïíéêþ ìïñöþ. ÄÉÁÍÅÌÅÔÁÉ ÄÙÑÅÁÍ íá óðüíéï êëßìá äçìéïõñãéêïý äéáëüãïõ åß áí ôçí åõêáéñßá íá áðïëáýóïõí üóïé ðáñýóôçóáí óôçí åôþóéá ÃÓ ôçò Áäåëöüôçôáò ôùí Ôçíßùí åí ÁèÞíáéò, óôéò ÌåôÜ ôçí ðáñïõóßáóç ôïõ áðïëïãéóìïý ôïõ ðáñåëèüíôïò Ýôïõò êáé ôçí Ýêèåóç ôùí ðñïãñáììáôéóìýíùí äñüóåùí ãéá ôï 2012 áðü ôïí Ðñüåäñï ôïõ óùìáôåßïõ, áíáãíþóôçêáí ï ïéêïíïìéêüò áðïëïãéóìüò ôïõ 2011, ï ðñïûðïëïãéóìüò ôïõ 2012 êáé ç Ýêèåóç ôçò ÅîåëåãêôéêÞò ÅðéôñïðÞò. ÌåôÜ ôçí áðáëëáãþ ôïõ ÄÓ áðü ôï óþìá áêïëïýèçóå åðïéêïäïìçôéêþ óõæþôçóç ãéá äéüöïñá æçôþìáôá ìå êïñõöáßï, üðùò Þôáí åðüìåíï, ôç óõììåôï Þ ôçò Áäåëöüôçôáò óôéò åêëïãýò ãéá ôçí áíüäåéîç ôçò ÄÅ ôïõ ÐÉÉÅÔ. ÊáôÜ êïéíþ ïìïëïãßá ôï êëßìá ôçò ÔçíéáêÜ áíýêäïôá Ή «ΕΣΠΟΤΗΣ» Ή «ΗΜΑΡΧΟΣ»! «Äåóðüôçò Þ ÄÞìáñ ïò» Þôáí ç ðñïóöõþò ðñüâëåøç ôïõ óåâáóìéüôáôïõ ãéá ôï ìýëëïí ôïõ öåñýëðéäïò íåáñïý, ï ïðïßïò åí ìýóù ôçò ðíåõìáôéêþò êáé êïóìéêþò å- îïõóßáò åðé åéñåß íá êüøåé ôçí ðñùôï ñïíéüôéêç ðßôá ôïõ Ðñïïäåõôéêïý Óõëëüãïõ ÌáñëÜ - ÌáìÜäïõ ôçí ÊõñéáêÞ, , óôï ÌáñëÜ, ìåôü ôç èåßá ëåéôïõñãßá. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΤΟΥ 1808 óõæþôçóçò ôï áñáêôþñéóå ôï åíäéáöýñïí ôùí ìåëþí ìáò ãéá ôï ìýëëïí ôïõ óùìáôåßïõ êáé ôçí ðáñýìâáóþ ôïõ óôá äñþìåíá ôçò ãåíýôåéñáò. ùñßò áìöéâïëßá ïé ðñïóäïêßåò ôùí ìåëþí áðü ôç Äéïßêçóç ôïõ Óùìáôåßïõ åßíáé ìåãüëåò. ¼ìùò ôýôïéåò ÃåíéêÝò Óõíåëåýóåéò ìüò êüíïõí ðñáãìáôéêü íá åëðßæïõìå óôï êáëýôåñï. Ï áíåîüíôëçôïò åéò äéçãþóåéò ó åôéêüò ìå ôçí éóôïñßáí êáé ëáïãñáößáí ôçò ÔÞíïõ êáé éäßùò ôá áöïñþíôá ôçí êáëëéôå íßáí ï áåßìíçóôïò Ìáôèáßïò Ê. ÊñéêåëëÞò óõ íü ðáñåðïíåßôï, åðåéäþ ïé ÔÞíéïé éóôïñéïãñüöïé Ãåùñãáíôüðïõëïò, Äñüóïò, ÐáîéìÜäçò, Æáëëþíçò ê.ü., åíþ äéåîïäéêþò ïìéëïýí ðåñß ôùí äéáöüñùí åêäçëþóåùí ôçò æùþò ôïõ íçóéïý, ðñïêåéìýíïõ ðåñß ôý íçò, áíáöýñïõí áðëþò üôé «ç ÔÞíïò ôõã Üíåé ìáñìáñïý ïò», ùñßò íá ãßíåôáé êáììéü éäéáéôýñá ìíåßá ãéá ôçí áêìþ ôçò ìáñìáñïãëõðôéêþò óôï íçóß. ùò üôïõ Ýëåãå ãñáöåß ç Éóôïñßá ôçò ÔÞíïõ áðü ôïí éóôïñéêüí ðïõ èá áíáäéöþóç ôá áñ åßá ôçò Âåíåôßáò, ðñýðåé êáô áíüãêçí íá êáôáöåýãùìå óå ïéêïãåíåéáêü Ýããñáöá áð üðïõ èá áðïêïìßæùìå óðïõäáßá éóôïñéêü óôïé åßá åðüíù óôï èýìá áõôü, êáèþò êáé óôçí ðáñüäïóé. Êé áð ôçí ðáñüäïóé èá åßíå ðáñìýíï ôï ðáñáêüôù éóôïñéêü ðïõ áðïäåéêíýåé ðþò Ðáíïñìßôåò ôå íßôåò äéýðñåøáí óôï åîùôåñéêü ðñéí 150 ñüíéá. «ÊáôÜ ôï 1808, åêñáãåßóçò óôüóåùò åéò ôïõò Áãßïõò Ôüðïõò õðü Áñìåíßùí êáé Êïðôþí ôç õðïêéíþóåé ôùí åôåñïäüîùí, åðõñðïëþèç ï ÐÜíóåðôïò Íáüò ôçò ÁíáóôÜóåùò. Ôüôå óõíáíôþìåí äýï äéáðñåðåßò óõìðïëßôáò ìáò êáëëéôý íáò, ôïí ìáñìáñïãëýðôçí Áíôþíéïí Ëýôñáí, ðáôýñá ôïõ äéáóþìïõ æùãñüöïõ ìáò Íéêçöüñïõ Ëýôñá, êáé ôïí îõëïãëýðôçí Íéêüëáïí Ðñßíôåæçí ìå ôïõò äýï õéïýò ôïõ Ãéáííïýëçí êáé ÃéÜííçí êáé ìåôü óõíåñãåßïõ åî Üëëùí óõìðïëéôþí ìáò ôå íéôþí, íá áíáëáìâüíùóé ôçí åêôýëåóéí áìöïôýñùí ôùí åñãáóéþí, îõëïãëõðôéêþò êáé ìáñìáñïãëõðôéêþò, ôçò üëçò åóùôåñéêþò äéáêïóìþóåùò ôïõ Íáïý ôïõ Ðáíáãßïõ ÔÜöïõ». Êáé êáôýëçãå ìå êüðïéá õðåñçöüíåéá ãéá ôïí Ôçíéáêü ôå íßôç: ÖáíôÜóïõ Ôçíéáêïß ôå íßôåò ó ôïõò Áãßïõò Ôüðïõò ôï Ýôïò 1808! ÓôÝö. Ðáñßóçò (Åöçì. ÁóôÞñ ôçò ÔÞíïõ, áñ [1949]). ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΑΣ... Ç «Ðåñß ÔÞíïõ» åõåëðéóôåß óõíåñãáóßåò óáò... ÐåñéìÝíïõìå ôç äéêþ óáò óõìâïëþ óôçí ðñïóðüèåéü ìáò. Êåßìåíá ðñïâëçìáôéóìïý, êåßìåíá äçìéïõñãéêþò Ýêöñáóçò åßíáé åõðñüóäåêôá. Ãéá ðåñéóóüôåñåò ðëçñïöïñßåò áðåõèõíèåßôå óôç Óýíôáîç (Ê. Äáíïýóçò: , Ê, ÊáñáÀóêïò: , Ö. Êåëáäßôïõ-Ëáãïõñïý: & ÆÝöç ÐïôÞñç: ).

3 ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ÐEÑI THNOY - 3 TO ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ Σκέπασε τον ουρανό σου, Ζευ, Με ατμούς νεφών, και, σαν τ αγόρι που αποκεφαλίζει αγκάθια, ασκήσου σε δρυς και βουνοκορφές. Τη γη μου θ αφήσεις αναγκαστικά σε μένα, και την καλύβα μου, που δεν την έκτισες εσύ, και την εστία μου, που για τη θράκα της με φθονείς. Κάτω απ τον ήλιο δεν ξέρω τίποτε φτωχότερο από σας, θεοί! (Από τον «Προμηθέα» του Johann Wolfgang Geothe, απόδοση στα ελληνικά Παναγιώτη Κανελλόπουλου) ñüíéá ìåôü. íá Ýñãï ðïõ óçìüäåøå ôïí 20ü áéþíá. ÌõèéóôïñÞìáôá, üðùò Êáèþò øõ ïññáãþ, Éåñü, Ç âïõþ êáé ç ìáíßá, Ç áñêïýäá, Óáñôüñéò, Ï ãýñïò, Ç ðëçñùìþ ôïõ óôñáôéþôç, ãñéá öïéíéêüäåíôñá, ê.ü. óõíôñüöåøáí ùò ôþñá ôñåéò ãåíéýò áíáãíùóôþí êáé ðïéïò îýñåé ðüóåò Üëëåò èá îåäéøüóïõí áðü ôá íüìáôá ôçò äçìéïõñãéêþò ôïõ Ýêöñáóçò! æïõìå ôï áõôïâéïãñáöéêü «Ç ãéáãéü ìïõ ç ÁèÞíá» (1979). Ôçí ðåñßïäï , ìå ôïí ðïéçôþ ÍÜíï Âáëáùñßôç êáé Üëëïõò óõììåôåß å óôç óõíôáêôéêþ ïìüäá ôïõ ðñùôïðïñéáêïý ðåñéïäéêïý «ÐÜëé». O ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ (1892) Ï ðñþôïò åëëçíéêüò Üñôçò ôçò ÔÞíïõ, ãíùóôüò ùò ï Üñôçò ôùí ðýíôå áñ éôåêôüíùí, ôõðþèçêå ôï Ôï 1926 ç Áäåëöüôçôá ôïí åðáíåêôýðùóå ìå êüðïéåò óõìðëçñþóåéò (ðñïóèþêç ôïõ ïäéêïý äéêôýïõ üðùò ðñïâëåðüôáí ôüôå) êáé Ýêôïôå ïíïìüóôçêå «Üñôçò ôçò Áäåëöüôçôáò». Ï Üñôçò áõôüò îáíáôõðþèçêå ôïõëü éóôïí äõï öïñýò óôç óõíý åéá (1971, 2001). Ðñüóöáôá ï ê. Ãéþñãïò Áíô. Âßäïò ìáò äþñéóå á- íôßôõðï ôïõ ðñùôüôõðïõ Üñôç, ôï ï- ðïßï Þäç åêôßèåôáé óôá ãñáöåßá ìáò. Ç Áäåëöüôçôá áðïöüóéóå íá åðáíåêäþóåé ôïí áñ éêü Üñôç ùñßò ôéò ìåôáãåíýóôåñåò åðåìâüóåéò êáé ï ê. Áñéóôåßäçò áñ. Êïíôïãéþñãçò, öùôïãñüöïò - êáèçãçôþò óôá ÔÅÉ ÁèÞíáò, ìáò ðáñá- þñçóå óå øçöéáêü áñ åßï ôï Üñôç áõôü óå ðïëý êáëþ êáôüóôáóç. ôóé ìå âüóç ï áñ åßï ôïõ ê. Êïíôïãéþñãç ï Üñôçò îáíáôõðþèçêå óå äýï äéáóôüóåéò êáé äéáíåìþèçêå êáôü ôçí åïñôþ ôïõ óùìáôåßïõ ìáò óôéò íùí», ôïí «¼ëéâåñ Ôïõßóô», ôéò «ÌåãÜëåò ðñïóäïêßåò», ôçí «Éóôïñßá äõï ðüëåùí» Þ ôïí «Äáâßä Êüððåñöéëíô»; Ï Charles Dickens ( 1870) äåí Þôáí á- ðëþò Ýíáò óõíáñðáóôéêüò óõããñáöýáò, áëëü ôáõôü ñïíá Ýíáò åýóôï ïò êñéôéêüò ôçò êïéíùíßáò ôçò åðï Þò ôïõ, Ýíáò áíåðáíüëçðôïò «çèï-ðïéüò». Ãé áõôü êáé ðüíôá åðßêáéñïò Ο «Ο ΥΣΣΕΑΣ» ΕΓΙΝΕ 90 ΕΤΩΝ Óôéò ï «ÏäõóóÝáò» ôïõ Éñëáíäïý óõããñáöýá James Joyce ( ) Ýãéíå 90 åôþí! ñãï äïìçìýíï ùò óýã ñïíï ðáñüëëçëï ìå ôçí «Ïäýóóåéá» ôïõ ÏìÞñïõ, äéáäñáìáôßæåôáé óôï Äïõâëßíï ìýóá óå ìéá ìýñá ( ) êáé ßóùò áðïôåëåß ôç óçìáíôéêüôåñç ëïãïôå íéêþ ðáñïõóßá ôïõ 20ïý áéþíá. ÅíåíÞíôá ñüíéá âáóáíßæåé ôïõò åéäþìïíåò 816 óåëßäåò óôçí åëëçíéêþ ôïõ áðüäïóç (ÊÝäñïò). Ðïéïò ôïëìçñüò èá áíáìåôñçèåß ìáæß ôïõ; «Ï ßäéïò ï Üíèñùðïò Ý åé ãßíåé ï ìåãáëýôåñüò ìáò êßíäõíïò êáé ç ìüíç ìáò åëðßäá, Ýôóé þóôå óþìåñá íá ìðïñïýìå íá ðáñáöñüóïõìå ôïí á- ðüóôïëï ÉùÜííç: Óôï ôýëïò åßíáé ï Ëüãïò êáé ï Ëüãïò åßíáé ï Üíèñùðïò - êáé ï Ëüãïò åßíáé ìå ôïõò áíèñþðïõò». ÁõôÜ ôüíéóå, ìåôáîý Üëëùí, ðñéí 50 ñüíéá, óôï ëüãï ôïõ êáôü ôçí áðïíïìþ ôïõ Âñáâåßïõ Íüìðåë, ï ìåãüëïò Áìåñéêáíüò ëïãïôý íçò John Ernst Steinbeck ( ), ãíùóôüò ãéá ôá Ýñãá ôïõ «Ôá óôáöýëéá ôçò ïñãþò» «Ï äñüìïò ìå ôéò öüìðñéêåò», «íèñùðïé êáé ðïíôßêéá», «ÁíáôïëéêÜ ôçò ÅäÝì», ê.ü. WILLIAM CUTH. FAULKNER Óôçí ðñþôç óõíýíôåõîç ôýðïõ ðïõ Ýäùóå ìåôü ôçí áíáêïßíùóç ôçò áðïíïìþò ó áõôüí ôïõ âñáâåßïõ Nobel, üôáí ñùôþèçêå ãéá ôïõò áãáðçìýíïõò ôïõ óõããñáöåßò, ï John Ernst Steinbeck áðüíôçóå ùñßò äéóôáãìü: «Ïé ìéêñýò éóôïñßåò ôïõ Hemingway êáé ó åäüí ü,ôé Ýãñáøå ï Faulkner». Ëßãï êáéñü ðñéí, óôéò 6 Éïõëßïõ, ï William Cuthbert Faulkner (ãåí. 1897) åß å åãêáôáëåßøåé ôá åãêüóìéá, áöþíïíôüò ðáñáêáôáèþêç Ýíá óçìáíôéêü Ýñãï, åðßêáéñï êáé óþìåñá, 50 «ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΣΤΕΦΑΝΙ» Ôï ðñüôåéíå óå ôñåéò Åêäïôéêïýò Ïßêïõò êáé ôï áðýññéøáí. Ôï åîýäùóå ôåëéêü ìå äéêü ôïõ ñþìáôá ôï 1962 êáé ðïëý óýíôïìá ôïí êáèéýñùóå óå Ýíá á- ðü ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò ëïãïôý íåò ôçò ìåôáðïëåìéêþò ãåíéüò ôïõ ôüðïõ ìáò. Ôï Ýñãï äéáäñáìáôßæåôáé óôá ñüíéá ôïõ ÌåóïðïëÝìïõ êáé ôçò Êáôï Þò êáé ðåñéãñüöåé ìå ìåãüëç ðéóôüôçôá ôï êëßìá ôçò åðï Þò. Ðñüêåéôáé ãéá ôï ðïëõäéáâáóìýíï «Ôñßôï óôåöüíé», ôï ìõèéóôüñçìá ôïõ Êþóôá Ôá ôóþ ( ), Ýíá âéâëßï - óôáèìüò óôá åëëçíéêü ëïãïôå íéêü äñþìåíá, ôï ïðïßï äñáìáôïðïéþèçêå áðü ôï Ôñßôï Ðñüãñáììá ôçò ÅëëçíéêÞò Ñáäéïöùíßáò ôï Ï Ôá ôóþò åìöáíßóôçêå óôá åëëçíéêü ãñüììáôá óôéò áñ Ýò ôçò äåêáåôßáò ôïõ Á- íüìåóá óôá õðüëïéðá Ýñãá ôïõ îå ùñß- ΜΕ ΤΟ «ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ Ο ΥΣΣΕΑ» «Ç ðïëõôéìüôåñç êëçñïíïìéü ôïõ Ýñãïõ ôïõ ðáñáìýíåé ç éêáíüôçôü ôïõ íá ôáîéäåýåé óôç ëåðôþ åêåßíç êïñõöïãñáììþ áíüìåóá óôï åãþ êáé ôïí êüóìï, íá îýñåé íá äéçãçèåß ôçí éóôïñßá å- íüò ëáïý ìýóá áðü ôçí åóùôåñéêüôçôá áêüìç êáé åíüò ìåìïíùìýíïõ áñáêôþñá». ÁõôÜ ôá ëßãá áðïóðüóáìå áðü ôá ðïëëü ðïõ áöéýñùóå óôï ìåãüëï ëëçíá óêçíïèýôç ç åöçìåñßäá ôçò Áãßáò äñáò «Osservatore Romano» óôéò ¹ôáí Ýíáò èüíáôïò ðáñüëïãïò, üðùò åêåßíïò ôïõ Albert Camus ðñéí 50 ðåñßðïõ ñüíéá. Ï Èüäùñïò Áããåëüðïõëïò Ýöõãå Üäéêá áðü êïíôü ìáò. ÌÝíåé üìùò íá ìáò óõíïäåýåé, å- ìüò êáé ôá ðáéäéü ìáò, ôï «ÂëÝììá ôïõ ÏäõóóÝá». CHARLES DICKENS Óôéò óõìðëçñþèçêáí 200 ñüíéá áðü ôç ãýííçóç ôïõ ìåãáëýôåñïõ ßóùò Âñåôáíïý óõããñáöýá ôçò âéêôùñéáíþò åðï Þò, åíüò äçìéïõñãïý ðïõ äéáâüóôçêå êáé áãáðþèçêå óå êüèå ãùíéü ôçò ãçò. Ðïéïò áðü åìüò äå èõìüôáé ôá «ÊÜëáíôá ôùí ñéóôïõãýí- H ΒΙΒΛΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΙΑΚΩΒΟΥ íá ìåãüëï ðïëéôéóôéêü ãåãïíüò ãéïñôüóôçêå óôá ôýëç ôïõ ñüíïõ ðïõ Ýöõãå óôç Âñåôáíßá. Ôá 400 ñüíéá á- ðü ôçí Ýêäïóç óôçí áããëéêþ ôçò Âßâëïõ ôïõ âáóéëéü Éáêþâïõ (1611). ¼,ôé óþìáéíå ãéá ôï ãåñìáíüöùíï êüóìï ç ìåôüöñáóç ôçò Âßâëïõ áðü ôï Ëïýèçñï óôá ãåñìáíéêü, êüôé áíüëïãï õðþñîå êáé ãéá ôçí áããëéêþ ãëþóóá ç Ýêäïóç ôïõ âáóéëéü Éáêþâïõ. ÂÝâáéá,ôï ãåãïíüò Ýäùóå áöïñìþ ãéá ðñïâëçìáôéóìü ðüíù óôï ôé óçìáßíåé óþìåñá Britishness. Åêåßíï, üìùò, ðïõ õðþñîå á- íáìöéóâþôçôç äéáðßóôùóç Þôáí ï ñüëïò ôçò Ýêäïóçò óôç äéáìüñöùóç ôçò âñåôáíéêþò êïõëôïýñáò. «Ôï íá ìç ãíùñßæåéò ôç Âßâëï ôïõ âáóéëéü Éáêþâïõ óçìáßíåé ðùò åßóáé âüñâáñïò», äþëùóå óôçí åöçìåñßäá «The Times» ôïõ Ëïíäßíïõ ï ãíùóôüò Üèåïò ãåíåôéóôþò ôçò Ïîöüñäçò Richard Dawkings. ΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΑΛΚΩΤΟΣ «ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ» ÊïëõìðÜ åäþ êáé áñêåôü ñüíéá óôá áðñüâëåðôá íåñü ôçò ôý íçò. ÃíÞóéïò

4 4- ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 äçìéïõñãüò, óõíå éóôþò ôçò ðïëý ñïíçò ðëáóôéêþò ðáñüäïóçò ôïõ ôüðïõ ôïõ, ìåôáöñüæåé áíåßðùôåò åéêüíåò ôçò ýðáñîçò óå ðëáóôéêýò ìïñöýò. Åêåßíï ðïõ äåí ìðïñåß íá åêöñüóåé ç óõìâáôéêþ, ãñáðôþ êáé ðñïöïñéêþ, ãëþóóá ï Ôçíéáêüò êáëëéôý íçò ôïõ äßíåé Ýêôáóç, ãñüöïíôáò Ýôóé «ðïéþìáôá óôï þñï». Êáé áõôþ ôç öïñü, óôç ãêáëåñß Siakos Hanappe, óôç ÃëõöÜäá (19.1/ ), ï ÄçìÞôñçò Óêáëêþôïò óõíèýôåé Ýíá êáéíïýñãéï ðïßçìá óôï þñï, åêèýôïíôáò, ëáîåõìýíåò óôï ìüñìáñï, ìéá óåéñü ëýîåùí áðü ôçí ðïéçôéêþ óõëëïãþ ôïõ øõ áíáëõôþ Ãñçãüñç ÌáíéáäÜêç «Öùôáãùãüò». Ïé ëýîåéò «öõãå, Ç øçëþ ãõíáßêá, Ç ðçãþ ôçò æùþò, ¼- ñéï, Óõíï Þ, Áéþíéï çëéïâáóßëåìá, Å- ñåßðéá, ÊáôÜäõóç, ÌíÞìç, Íáíïýñéóìá êáé Ìüíïò» ðáýïõí íá åßíáé áðëïß ôßôëïé ðïéçìüôùí, îåêïëëïýí áð ôéò óåëßäåò êáé áíáðôýóóïíôáé óôï þñï. ËáìâÜíïõí Ýêôáóç êáé ôïðïèåôïýíôáé óôï þñï, ãñüöïíôáò Üëëåò, íýåò íüôåò å- ðéêïéíùíßáò. ΜΑΝΘΟΣ ΓΑΪΤΗΣ: «ΑΟΡΑΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ» Ôïí ãíùñßóáìå áñ éêü ìýóá áðü áíèñùðïìïñöéêýò óõíèýóåéò óå åóùôåñéêïýò þñïõò ìå ñåáëéóôéêü áñáêôþñá. Ëßãï áñãüôåñá èá Ýñèïõí, ìå éìðñåóéïíéóôéêýò åðéññïýò, ôá õðýñï á ôïðßá ôçò ÔÞíïõ. Óôçí óõíý åéá èá áñüîåé íýïõò äñüìïõò åéêïíïãñáöþíôáò ðïéþìáôá ôïõ T.S. Eliot êáé ó åôéêü ðñüóöáôá, åðçñåáóìýíïò áðü ôéò Città Invisibili ôïõ Italo Calvino èá ìáò ðñïóöýñåé ôç äéêþ ôïõ åéêïíïðïéçôéêþ åñìçíåßá ôçò ðüëçò êáé ôïõ ùñéïý. Óå áõôü ôï ðëáßóéï êáé ç ôåëåõôáßá ÝêèåóÞ ôïõ óôç ãêáëåñß «Áñãþ», óôï ÊïëùíÜêé (18.1/ ) ìå ôßôëï «Áüñáôåò ðüëåéò». «Ç êüèå ðüëç ôïõ Êáëâßíï Þôáí ãéá ìýíá åñýèéóìá ãéá ôáîßäé óôï ðáñåëèüí êáé óôï ìýëëïí, óôéò áíáìíþóåéò êáé ôéò åðéèõìßåò ìïõ, óôá âéþìáôá êáé ôá üíåéñü ìïõ», óçìåéþíåé ï êáëëéôý íçò. «Äåí ìðüñåóá íá áðïöáóßóù óå ðïéá ðüëç èá Þèåëá íá æþóù Ýóôù êé áí ðáñýìåíá ó áõôþ óôç äéüñêåéá ðïõ ôéò æùãñüöéæá, ìðüñåóá üìùò íá âñù ôéò å- îüäïõò äéáöõãþò Þ ôïõò ëüãïõò öõãþò áðü êüèå ðüëç». Ìðïñïýìå íá ìçí åßìáóôå ðåñþöáíïé ãéá ôýôïéïõò äçìéïõñãïýò ìå ôüóï õøçëü åðßðåäï åõáéóèçóßáò êáé ðñïâëçìáôéóìïý; ΕΓΙΝΑΝ ΣΤΟ Ι.ΤΗ.Π. Óõíå ßæåôáé ãéá ôñßôç ñïíéü ôï óåìéíüñéï «ÅéêáóôéêÝò ÅöáñìïãÝò», ìå êáèçãþôñéåò ôçí Áíáóôáóßá áôæßñç êáé ôçí ÅëÝíç Ãëýíç. Ôï óåìéíüñéï, êáôü ôçí ôñßìçíç ëåéôïõñãßá ôïõ, èá óõíäõüóåé ðñáêôéêýò åéêáóôéêýò åöáñìïãýò êáé óýíôïìåò áíáöïñýò óôçí éóôïñßá ôçò ôý íçò. Ôá ìáèþìáôá ðñáãìáôïðïéïýíôáé óôï ìýãáñï ôïõ Éäñýìáôïò êáé åßíáé äùñåüí ãéá üëïõò. «ΤΑΞΙ ΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑ ΕΣ» «Ôáîéäåýïíôáò óôéò ÊõêëÜäåò» Þôáí ï ôßôëïò ôçò Ýêèåóçò æùãñáöéêþò ôçò ê. Óïößáò ËáìíÜôïõ (22.1./ ) óôï èáõìüóéï ðïëõ þñï «Halaris Art & Coffee». Ç ÔÞíïò áðüêôçóå Ýíáí áêüìç þñï ðïëéôéóìïý, áíôüîéï ôçò ðïëéôéóôéêþò êëçñïíïìéüò ôçò. Óõã áñçôþñéá êáé èåñìýò åõ Ýò. Óôïí ßäéï þñï, óôéò , ðñáãìáôïðïéþèçêå äéáäñáóôéêþ áöþãçóç ðáñáìõèéïý («Ï Ôæáê êáé ç öáóïëéü» ôïõ Joseph Jacobs) êáé ç óõíáêüëïõèç åìðýäùóþ ôïõ óå ïìüäá ðáéäéþí çëéêßáò 3-5 åôþí ìå ôçí åõèýíç ôçò ðáéäáãùãïý ðñïó ïëéêþò çëéêßáò ê. ÅéñÞíçò Áñíáïýôç. ¼ìïñöá ðñüãìáôá óôçí ÔÞíï! ÔÝëïò, óôïí «Hallaris Art & Coffee» ðáñïõóéüæåôáé áðü 3/3 (-18/4) ç Ýêèåóç ðáëáéþí öùôïãñáöéþí ôùí ÊõêëÜäùí ìå ôïí ôßôëï «Åéêüíåò ôùí ÊõêëÜäùí. Áñ Ýò ôïõ 20ïý áéþíá» ìå å- ðéìýëåéá ôïõ ê. Ãéþñãïõ ÊáíÝëëïõ. ÌÝóá áðü ôá ôåêìþñéá ìéáò Üëëçò åðï Þò áíáôõðþíåôáé ôï ðáñåëèüí ðïõ Üíåôáé. «Η ΚΟΙΜΩΜΕΝΗ ΜΟΥ» ÁíÝâçêå ãéá ëßãåò ðáñáóôüóåéò, ó åäüí ðåéñáìáôéêü, êáé ðáßæåôáé ìå åðéôõ- ßá ãéá åíüìéóç ñüíï. Ðñüêåéôáé ãéá ôï èåáôñéêü «Ãéáííïýëçò áëåðüò: ç êïéìùìýíç ìïõ» ôïõ Ãéþñãïõ Á. ñéóôïäïýëïõ, ôï ïðïßï áðïëáýóáìå ðñüóöáôá óôï èýáôñï «4 åðï Ýò» (ÊõøÝëçò 15) ìå óêçíïèåóßá ôïõ ÃéÜííç Ìüñôæïõ êáé åñìçíåßåò ôùí çèïðïéþí Ãéïýëçò ÆÞêïõ (ìçôýñá), ÐÝôñïõ Áðïóôïëüðïõëïõ (Ãéáííïýëçò) êáé ÁíäñïìÜ- çò Ðáðáäïðïýëïõ (áíéøéü). Ôï äýïò ìýóá áðü ôéò óõãêñïýóåéò ðïõ ïäçãïýí ôçí ýðáñîç óôá áêñáßá üñéü ôçò, åêåß ðïõ áêñïâáôåß êáíåßò óôá üñéá, ìå ôï Üïò ôïõ ôßðïôá íá Üóêåé êüôù áðü ôá ðüäéá ôïõ, ðñïâüëëåé ìå üëç ôçí ôñáãéêüôçôü ôïõ áðü ôçí õðýñï ç åñìçíåßá ôùí ôñéþí çèï-ðïéþí: ç Íéüâç/ÌÞäåéá, ï ôñáãéêüò Ïéäßðïõò êáé ç Áíôéãüíç-áíéøéÜ ðïõ èá ôïí ïäçãþóåé óôïí Êïëùíü. Η «ΦΑΥΣΤΑ» ΤΟΥ ΜΠΟΣΤ ΤΗΝ ΤΗΝΟ ÌÝóá óå êáéñïýò äýóêïëïõò îåðñïâüëëïõí êáé íüôåò åëðßäáò. íèñùðïé ðïõ åðéìýíïõí íá ðïñåýïíôáé óôá äýóêïëá ìïíïðüôéá ôçò äçìéïõñãéêþò Ýêöñáóçò, áëëü êáé Üíèñùðïé ðïõ Ýñ ïíôáé íá óôçñßîïõí çèéêü êáé õëéêü ôçí ðñïóðüèåéá. Êáé ìéëüìå ãéá ôçí åñìçíåßá ôçò óüôéñáò ôïõ áëçóìüíçôïõ Ìðïóô «Öáýóôá» ðïõ ðáñïõóßáóå óôéò 20 êáé ç ÈåáôñéêÞ ÏìÜäá ÔÞíïõ, óôï Ðíåõìáôéêü ÊÝíôñï ôïõ ÐÉÉÅÔ. Óõã áñçôþñéá óå üëïõò. Ìéá íýá ôéìþ ãéá ôïí ôüðï ìáò åðåöýëáîå ôï ñüíï ðïõ Ýöõãå ç Áêáäçìßá Áèçíþí. Âñáâåýôçêå, ìåôáîý Üëëùí, ãéá ôï óýíïëï ôïõ Ýñãïõ ôïõ ï óõìðáôñéþôçò ìáò æùãñüöïò ê. ÐÝôñïò ÆïõìðïõëÜêçò. Ï ê. ÆïõìðïõëÜêçò ãåííþèçêå óôçí ÁèÞíá ôï Óðïýäáóå æùãñáöéêþ êïíôü óôïí ÃéÜííç Ìüñáëç óôçí Á.Ó.Ê.Ô. ( ) êáé áðü ôï 1962 Ýùò ôï 1964 óêçíïãñáößá êáé äéáêïóìçôéêþ ìå ôï Âáóßëç ÂáóéëåéÜäç. Ìå õðïôñïößá ôïõ É.Ê.Õ. ìåëýôçóå, óôç óõíý åéá, ôç âõæáíôéíþ êáé ëáúêþ ôý íç óôçí ÅëëÜäá ( ). Ðñùôïðáñïõóßáóå óå áôïìéêþ Ýêèåóç ôï Ýñãï ôïõ óôçí ÁèÞíá ôï ëáâå, üìùò, ìýñïò óå ÐáíåëëÞíéåò êáé Üëëåò ï- ìáäéêýò åêèýóåéò óôçí ÅëëÜäá êáé ôï åîùôåñéêü Þäç áðü ôï 1965 êáé ôï 1971 ôéìþèçêå ìå ôï Âñáâåßï ÆùãñáöéêÞò «¾ìíïò åéò ôçí Åëåõèåñßáí». Áðü ôï 1964 Ýùò ôï 1986 äßäáîå ó Ýäéï óôç Ó ïëþ ÄïîéÜäç êáé óôá Ô.Å.É. ôçò ÁèÞíáò. Ùò óêçíïãñüöïò êáé åíäõìáôïëüãïò óõíåñãüóèçêå ìå ðïëëïýò èéüóïõò ôçò ÁèÞíáò êáé ôçò Èåóóáëïíßêçò. åé åðßóçò åéêïíïãñáöþóåé êáé óåéñü âéâëßùí êáé ðåñéïäéêþí. Ôï Ýñãï ôïõ êéíåßôáé áíüìåóá óôçí ðáñáóôáôéêüôçôá êáé ôçí áöáßñåóç ðïõ áëëçëïóõìðëçñþíïíôáé óôç äïõëåéü ôïõ. ñãá ôïõ âñßóêïíôáé óôçí ÅèíéêÞ ÐéíáêïèÞêç, óôéò óõëëïãýò ôùí Õðïõñãåßùí Ðáéäåßáò êáé Ðïëéôéóìïý, óôá Ìïõóåßá Ðéåñßäç êáé ÂïññÝ, óôéò óõëëïãýò Áíôùíßïõ, ÂÝñãïõ, ÊáãêåëÜñç ê.ü., êáèþò êáé óå óõëëïãýò Ôñáðåæþí. Ôïí Áýãïõóôï ôïõ 2009 ðáñïõóßáóå óôï Ðíåõìáôéêü ÊÝíôñï Ðáíüñìïõ, óôïí Ðýñãï, ôçí ÝêèåóÞ ôïõ: «Ðåôþíôáò ðüíù áð ôï Áéãáßï». Ï ê. ÆïõìðïõëÜêçò æåé êáé åñãüæåôáé óôçí ÁèÞíá. ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΜΑΣ Óôï ðñþôï ôåý ïò ôïõ 2012 ôçò ðåñéïäéêþò Ýêäïóçò Analecta Catholica ôïõ Áðïóôïëéêïý ÂéêáñéÜôïõ Èåóóáëïíßêçò äçìïóéåýèçêå ç ìåëýôç ôïõ ð. ÌÜñêïõ Öþóêïëïõ «Ôï ìçôñéêü ðñüóùðï ôïõ Èåïý óôçí Áãßá ÃñáöÞ». Óôï ßäéï ôåý ïò äçìïóéåýåôáé êáé ç éäéáéôýñïõ åíäéáöýñïíôïò ãéá ôçí ÅëëÜäá, áëëü êáé ôï íçóß ìáò, áíýêäïôç Ýùò ôþñá äéäáêôïñéêþ äéáôñéâþ ôçò ê. Silvia Giugno ãéá ôçí áíèñùðéóôéêþ âïþèåéá ôçò Áãßáò äñáò óôçí êáôå üìåíç ÅëëÜäá («La Santa Sede e il problema della fame in Grecia durante la Seconda Guerra Mondiale»). Ìå áñü ìáò åßäáìå íá öéëïîåíåßôáé óôéò óôþëåò ôïõ ëïãïôå íéêïý ðåñéïäéêïý «ÍÝá Åõèýíç» ( ô 9, ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò 2012, óåë ) ôï äé- Þãçìá ôçò óõíåñãüôéäüò ìáò ä. Ïýñóïõëáò Öùóêüëïõ ìå ôïí ôßôëï «Ôï öïñôßï». ÃñáöÞ êáëëéåðþò ðïõ óéùðçëü ðáñáðýìðåé ôïí áíáãíþóôç óôá á- êñáßá üñéá ôçò äñáìáôéêüôçôáò ôçò ý- ðáñîçò. ÌðñÜâï Ïýñóïõëá! Ôï ìýëïò ìáò, Äñ Åèíïëïãßáò - Ëáïãñáößáò ê. ÁëÝêïò Å. ÖëùñÜêçò, ìßëçóå óôéò , óôï Âõæáíôéíü êáé ñéóôéáíéêü Ìïõóåßï, óôï ðëáßóéï ôùí äéáëýîåùí «ÖáíôáóôéêÜ êáé áðüêïóìá» ìå èýìá «¼íôá öáíôáóôéêü êáé áðïôñåðôéêü óôç íåïåëëçíéêþ åéñïôå íßá». Ôçí ßäéá ìýñá ï ð. ÌÜñêïò Öþóêïëïò ìßëçóå ìå èýìá «Ï öüâïò ôïõ èáíüôïõ óôçí Áãßá ÃñáöÞ» óôçí åíïñéáêþ áßèïõóá ôïõ Áã. ÉùÜííç ÂáðôéóôÞ óôï Øõ éêü, óôï ðëáßóéï ôùí óõíáíôþóåùí ðñïåôïéìáóßáò ãéá ôï åðéêåßìåíï óõíýäñéï (9-10 Íïåìâñßïõ 2012) ôçò ÉåñÞò

5 ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ÐEÑI THNOY - 5 Áñ éåðéóêïðþò Êáèïëéêþí Áèçíþí «ÂéïçèéêÜ äéëþììáôá, ìýñïò  : Ç äéá- åßñéóç ôïõ ðüíïõ êáé ôï ôýëïò ôçò æù- Þò». ELLADA AGAPE MOU «Áí ëïéðüí äåí åßíáé ç ÅëëÜäá åõñùðáúêþ þñá, ðïéïò áîßæåé áõôüí ôïí ôßôëï; Ï Ãåñìáíüò âüñâáñïò Þ ç ýðïõëç Áëâéþí, ôçí ïðïßá ï ìåãáëýôåñïò ðïéçôþò ôçò, ï Âýñùíáò, êáôçãïñïýóå Þäç ãéá ëåçëáóßá ôçò þñáò ôïõ ÏìÞñïõ;» Ôï õðïãñüöåé ï ðáëáéüò ößëïò (êáé ìåëåôçôþò) ôçò ÔÞíïõ ê. Etienne Roland óôçí áðüíôçóþ ôïõ óå äçìïóßåõìá ôïõ ðáñéóéíïý Le Monde ìå ôßôëï «ÅëëÜäá - Åõñþðç: ç ìåãüëç ðáñåîþãçóç», ü- ðïõ áìöéóâçôïýíôáí ç åõñùðáúêüôçôá ôçò þñáò ìáò. Ìå ôßôëï «Ellada agape mou», o ÃÜëëïò öéëýëëçíáò õðåíèõìßæåé óôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ ôç ìåãüëç óõìâïëþ ôçò ðáëáéüò êáé óýã ñïíçò ÅëëÜäáò óôïí åõñùðáúêü ðïëéôéóìü. ¼óï õðüñ ïõí ößëïé êé åðéóôþìïíåò óáí ôïí Etienne «ïõäåßò êáè ç- ìþí»! ÅËÐÉÄÁ - ÁÔÏÌÉÊÇ ÅÕÈÕÍÇ - ÊÏÉÍÙÍÉÊÇ ÁËËÇËÅÃÃÕÇ «Ç åëðßäá êáôïéêåß óôçí êáñäéü êüèå áíèñþðïõ», óçìåéþíåé ï ãíùóôüò Éóñáçëéíüò ëïãïôý íçò Amos Oz, áðáíôþíôáò óôçí éôáëéêþ åöçìåñßäá «Avvenire» ( ). Êé üôáí ï äçìïóéïãñüöïò ôïí ñùôü: «Ìá, óå åðï Ýò óáí ôç äéêþ ìáò ï öüâïò öôüíåé íá Ý åé ôï ðüíù Ýñé», ï Oz èá áðáíôþóåé: «Ï öüâïò åßíáé áðëþò ç Üëëç üøç ôïõ íïìßóìáôïò, ãé áõôü äåí ðñýðåé íá öïâüìáóôå ðïëý. Ç åëðßäá êáé ï öüâïò ùñßæïíôáé áðü ìéá ðïëý ëåðôþ ãñáììþ, áëëü, åõôõ þò, ï êáèýíáò ìáò ìðïñåß íá áðïöáóßóåé ìå ðïéá ìåñéü èá ðüåé». «Ôé ìðïñïýìå íá êüíïõìå», îáíáñùôü ï äçìïóéïãñüöïò. «Ç áðüíôçóç åßíáé ðïëý á- ðëþ», ëýåé ï Éóñáçëéíüò óõããñáöýáò. «Ç áôïìéêþ åõèýíç åßíáé ï ðñþôïò áðü ôïõò äõï ðõëþíåò ðüíù óôïõò ïðïßïõò óôçñßæåôáé ç åëðßäá». «Êáé ï Üëëïò;» «Ç êïéíùíéêþ áëëçëåããýç, ðïõ åãþ, ðñïóùðéêü, èåùñþ ùò ôñßôï äñüìï áíüìåóá óôïí ïéêïíïìéêü äáñâéíéóìü ôïõ êáðéôáëéóìïý êáé ôïí éäåïëïãéêü ïëïêëçñùôéóìü ôïõ êïììïõíéóìïý. Óôéò ìýñåò ôçò ïéêïíïìéêþò êñßóçò õðüñ åé á- íüãêç óå äéåèíýò åðßðåäï ìéáò íýáò áëëçëåããýçò. Èá Þôáí ìéá äïêéìþ é- ó õñþò óõíï Þò êáé ùò åê ôïýôïõ ìéá èáññáëýá ðñüîç åëðßäáò». Êé üìùò ç áðëþ áõôþ áðüíôçóç ôïõ Amos Oz åîáêïëïõèåß íá åßíáé áéôïýìåíï. Åùò ðüôå, üìùò, èá ìðïñïýìå íá óöõñßæïõìå áäéüöïñá; K.Ä. Η ΤΗΝΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟ ΤΑΞΙ Ι ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΤΟΥ ΤΗΝΙΑΚΟΥ Ι ΙΩΜΑΤΟΣ Κλιβανή (η) Το σπίτι του παππού και της γιαγιάς στο χωριό μου, τη Στενή, ήταν ένα παλιό παραδοσιακό τηνιακό σπίτι. Οι μόνες προσθήκες που είχανε γίνει αφορούσανε την πλάκα στη στέγη, τα δίκτυα (πρώτα το ηλεκτρικό και αργότερα η ύδρευση) και την ενσωμάτωση της τουαλέτας, η οποία μέχρι τη δεκαετία του 70 ήταν εκτός οικίας, όπως σε όλα τα Τηνιακά παλαιά σπίτια. Είχε λοιπόν τη μεγάλη τη σάλα, τα μικρά παράπλευρα δωμάτια, την κουζίνα με τα ξύλα και τον κάπασο, τα έπιπλα της προγιαγιάς από την Πόλη, τα υπέρθυρα κ.λπ. Βεβαίως το κάτω μέρος του σπιτιού ή- ταν το κατώι με όλα τα απαραίτητά του. Στη μέση όλων αυτών, στο σημείο που χώριζε ανώι και κατώι, στο σύνορο «...επάνω και κάτω κόσμου» ήταν η γκλιβανή. Η γκλιβανή είναι μια καταπακτή με την οποία επικοινωνούσε το κατώι με το ε- πάνω μέρος και υπάρχει στα περισσότερα παλιά σπίτια που έχουν διατηρηθεί. Στο σπίτι μας βρισκόταν στην κουζίνα και ήταν παρατηρήσιμη μόνο από ένα χαλκαδάκι που βρισκόταν στο πάτωμα. Τραβώντας λοιπόν το χαλκαδάκι γινόταν η αποκάλυψη. Μια οριζόντια πόρτα που άνοιγε μόνο για τους μυημένους, σκαλιά πέτρινα, μυρωδιά υγρασίας και πιο κάτω σκοτάδι. Στα παιδικά μας μάτια ήταν η πύλη για ένα μυστήριο και παράξενο κόσμο. Φυσικά προς ενόχληση της γιαγιάς και των γυναικών στην κουζίνα, επειδή όλη την ώρα πηγαινοερχόμασταν στα πόδια τους και κάναμε κατάχρηση του άνοιξε-κλείσε για να εντυπωσιάσουμε τους φίλους που δε διέθεταν σπίτι με τέτοια προνόμια. Η λέξη αναφέρεται στο λεξικό του ημητράκου ως γκλαβανή ή κλαβανή και μάλιστα ως πρώτη ερμηνεία έχει αυτή του ανοιγοκλειόμενου φωταγωγού επί της στέγης ο οποίος αντικαθιστά τα παράθυρα. εύτερη ερμηνεία δίνει αυτή που έχουμε συνηθίσει στη Τήνο, δηλαδή της καταπακτής. Η λέξη προέρχεται από τη σλαβική γλώσσα και σχετίζεται με τη λέξη γκλάβα που είναι το κεφάλι. Η γκλάβα δεν είναι άγνωστη στο καθημερινό μας λεξιλόγιο αν και είναι λίγο δευτέρας κατηγορίας που σημαίνει ότι μάλλον δε θα τη δείτε σε επίσημα έγγραφα. Παρότι δεν κατανοώ ακόμα πώς από το κεφάλι πήγαμε στην καταπακτή σκέφτηκα ότι ίσως οι Σλάβοι να έχουν δίκιο. Οι καταπακτές είναι σαν τα κεφάλια. Είτε ανοικτά είτε κλειστά το περιεχόμενο τους παραμένει μυστήριο Τάσος Βιδάλης ΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΜΕ ΤΟΝ ΚΙΚΕΡΩΝΑ Ôïí 3ï áé ð.. ïé Ñùìáßïé êüíïõí ôçí åìöüíéóþ ôïõò óôïí åëëáäéêü þñï, åíþ ôïí 2ï áé ð.. ï óôüëïò ôïõò äéáðëýåé ôï Áéãáßï. Êáé ðáñü ôï ãåãïíüò üôé ôá ðïëåìéêü ñùìáúêü ðëïßá äå äéáäñáìüôéóáí óçìáíôéêü ñüëï, åíôïýôïéò óõíýâáëáí ôüóï óôç óôáäéáêþ üóï êáé óôçí ïñéóôéêþ õðïôáãþ ôçò ÅëëÜäáò óôïõò Ñùìáßïõò (146 ð..). Áêïëïýèçóå ç êáôüêôçóç êáé ôçò ÌéêñÜò Áóßáò, ìå áðïôýëåóìá íá äçìéïõñãçèåß óôï Áéãáßï Ýíáò äßáõëïò åðéêïéíùíßáò ìåôáîý Ñþìçò êáé ðáñüêôéùí ðüëåùí ôçò Ì. Áóßáò. - ôóé, ôï Áéãáßï ÐÝëáãïò êáé, öõóéêü, ôá íçóéü ôïõ áðýêôçóáí æùôéêþ óçìáóßá ãéá ôïõò Ñùìáßïõò êáôáêôçôýò. Êõñßáñ ï ñüëï óôï äéáìåôáêïìéóôéêü å- ìðüñéï äéáäñáìüôéóå ç ÄÞëïò, ç ï- ðïßá åðáíýêôçóå ôçí ðáëéü ôçò áßãëç, êáèéóôüìåíç óçìáíôéêüò åìðïñéêüò óôáèìüò. Åäþ óõãêåíôñþíïíôáí ôá ðñïúüíôá ôçò ÁíáôïëÞò êáé äéáìýóïõ ôïõ Áéãáßïõ ìåôáöýñïíôáí óå üëï ôïí êüóìï. Ëüãù, üìùò, ôùí óïâáñþí ðñïâëçìüôùí ðïõ äçìéïõñãïýóå ç ðåéñáôåßá óôï Áéãáßï, ôçò ïðïßáò ç äñáóôçñéüôçôá åðåêôåéíüôáí áðü ôéò ÄáëìáôéêÝò áêôýò ìý ñé êáé ôïí Åýîåéíï Ðüíôï áðïôýëåóìá ôçò åëëéðïýò íáõôéêþò äýíáìçò ôùí Ñùìáßùí ç íáõóéðëïàá Þôáí Üêñùò åðéêßíäõíç. Ôçí ïñéóôéêþ ëýóç Ýäùóå ï ÐïìðÞéïò, üôáí ç Ñþìç ôï 67 ð.., ìå åéäéêü íïìïèýôçìá, ôïí üðëéóå ìå õðåñåîïõóßåò ãéá íá ðáôüîåé ôçí ðåéñáôåßá, ðáñá ùñþíôáò ôïõ ôåñüóôéá óôñáôéùôéêþ êáé ïéêïíïìéêþ äýíáìç. Åöáñìüæïíôáò ó Ýäéï ðïëåìéêü êáé ðïëéôéêü óõã ñüíùò êáôüñèùóå ìýóá óå óýíôïìï ñïíéêü äéüóôçìá íá êáèáñßóåé ôï Áéãáßï êáé ôç Ìåóüãåéï ãåíéêüôåñá áðü ôïõò ðåéñáôýò. Óôï äéüóôçìá êáôü ôï ïðïßï ï ÐïìðÞéïò äéåîþãáãå ìå åðéôõ ßá ôéò åðé- åéñþóåéò ôïõ óôçí ÁíáôïëÞ, ï Óýëëáò åêìåôáëëåõüìåíïò ôçí áðïõóßá ôïõ øþöéóå íüìïõò åíáíôßïí ôùí ðïëéôéêþí ôïõ áíôéðüëùí, ôéò ðñïãñáöýò, ìåôáîý ôùí ïðïßùí óõìðåñéëáìâáíüôáí êáé ï ñþôïñáò ÊéêÝñùí. Áõôüò, ëüãù ôçò ôåñüóôéáò öþìçò ðïõ áðýêôçóå åîáéôßáò ôçò ñçôïñéêþò ôïõ äåéíüôçôáò, ðåñéýðåóå óôç äõóìýíåéá ôïõ Óýëëá. ôóé ôï 79 ð.. áíáãêüóôçêå íá åãêáôáëåßøåé ôç Ñþìç ìå ðñïïñéóìü ôçí ÁíáôïëÞ. Óôçí ÁèÞíá êáé ôç Ñüäï áð üðïõ ðýñáóå áñ éêü åß å ôçí åõêáéñßá íá ðáñáêïëïõèþóåé ìáèþìáôá ñçôïñéêþò, óõìðëçñþíïíôáò ì' áõôüí ôïí ôñüðï ôéò Þäç áíáãíùñéóìýíåò ñçôïñéêýò ôïõ éêáíüôçôåò. ÌåôÜ ôï èüíáôï ôïõ Óýëëá ï ÊéêÝñùíáò åðáíþëèå óôç Ñþìç, üðïõ á- ó ïëþèçêå ðáñüëëçëá ìå ôç ñçôïñéêþ êáé öéëïóïößá êáé ìå ôçí ðïëéôéêþ, öôüíïíôáò ìý ñé ôï áîßùìá ôïõ ÕðÜôïõ. Ôï ð.. áíýëáâå ùò áíèýðáôïò ôç äéïßêçóç ôçò Êéëéêßáò êáé ôçò Êýðñïõ. Ìüëéò Ýöôáóå, Ýèåóå ùò ðñþôç ôïõ ðñïôåñáéüôçôá ôçí åêêáèüñéóç ôçò ðåñéï Þò áðü ôïõò ëçóôýò, ãåãïíüò ãéá ôï ïðïßï áíáêçñý- èçêå áðü ôïõò óôñáôéþôåò ôïõ «Imperator» (óôñáôçãüò ìå áðåñéüñéóôç åîïõóßá). ÊáôÜ ôç èçôåßá ôïõ óôçí ÁíáôïëÞ ï ÊéêÝñùíáò äéïßêçóå ìå åíôéìüôçôá, äéêáéïóýíç êáé ìåôñéïðüèåéá. ¼ðùò Üëëùóôå öáßíåôáé ìýóá áðü åðéóôïëýò ôïõ ðñïò ôï ößëï ôïõ Áôôéêü ðñïýâç óôçí êáôüñãçóç ìýôñùí ðñïçãïýìåíùí äéïéêçôþí, ôá ïðïßá Þôáí äõóâüóôá ôá ãéá ôï ëáü, åíþ áîéïóçìåßùôç Þôáí êáé ç á- ðüöáóþ ôïõ íá áðáãïñåýóåé ôçí áíýãåñóç íáþí Þ áãáëìüôùí ðñïò ôéìþí ôïõ. Ç ÐÏÑÅÉÁ ÔÏÕ ÊÉÊÅÑÙÍÁ ÁÐÏ ÔÏ ÌÐÑÉÍÔÅÆÉ ÓÔÇÍ ÁÓÉÁ Ôï ÌÜéï ôïõ 51 ð.. ï ÊéêÝñùíáò îåêéíü áðü ôï Ìðñßíôåæé ãéá ôç ÌéêñÜ Áóßá ìå ðñþôï óôáèìü ôçí ÁèÞíá, ðüëç ôçí ïðïßá åß å åðéóêåöôåß êáé êáôü ôï ðñþôï ôïõ ôáîßäé óôçí ÁíáôïëÞ, äåßãìá ôçò áãüðçò ôïõ ãé áõôþí. Óôç óõíý åéá áðïðëýåé áðü ôïí ÐåéñáéÜ, ìå åíäéüìåóïõò óôáèìïýò ôçí ÊÝá êáé ôç ÄÞëï. Óõíå ßæïíôáò ôï ôáîßäé ôïõ óôï Áéãáßï ðåñíü óôç ÌéêñÜ Áóßá êáôáðëýïíôáò óôï ëéìüíé ôçò Å- öýóïõ. Áðü åêåß åðéóêýöôçêå äéüöïñåò ìåãüëåò ðüëåéò ðñéí êáôáëþîåé óôïí ðñïïñéóìü ôïõ. Ç ÄÞëïò õðþñîå óçìáíôéêüò óôáèìüò óôï ôáîßäé ôïõ ÊéêÝñùíá. ¼ é ìüíï ãéá ôïõò ðñïöáíåßò ëüãïõò, áëëü êáé åðåéäþ Þôáí áíáãêáßá ç åðéâåâáßùóç ôçò áóöáëïýò óõíý éóçò ôïõ ôáîéäéïý ôïõ. Ôï ðýñáóìá ôçò èüëáóóáò ôïõ ÔóéêíéÜ èåùñåßôï áðü ôüôå å- ðéêßíäõíï êáé ðñïêáëïýóå ôïí ôñüìï óôïõò ôáîéäéþôåò. ÄéêáéïëïãçìÝíï åßíáé, ëïéðüí, ôï ó üëéï ôïõ ñþôïñá óå ãñüììá ôïõ ðñïò ôï ößëï ôïõ Áôôéêü: «itaque erat in animo nihil fenistari, nec me, Delo movere nisi omnia Ü- êñá ÃõñÝùí pura vidissem» (Cic. Att. V,12,1), ôïõôýóôéí åëëçíéóôß: «åðßóçò äåí Ý ù óêïðü íá âéáóôþ êáé íá öýãù áðü ôç ÄÞëï ìý ñé íá äù ïëüôåëá êáèáñþ ôçí êïñõöþ ôùí ÃõñÝùí», äçëáäþ ôïõ ÔóéêíéÜ, Ýíá óçìüäé ðïõ ãéá áéþíåò èá Ý ïõí êáôü íïõ ïé èáëáóóéíïß êüèå åðï Þò! ÆÝöç ÐïôÞñç

6 6- ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ΑΙΘΟΥΣΑ ΓΛΥΠΤΩΝ ΑΝΤΩΝΗ ΣΩΧΟΥ Στο Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Της δ. Παρασκευής Γιαννίκου Υπεύθυνης Αρχείου ΠΙΙΕΤ Σε συνέχεια της αναλυτικής παρουσίασης της ιστορίας του Μουσείου Τηνίων Καλλιτεχνών ΠΙΙΕΤ Τήνου 1, θα επιχειρήσουμε μία εκτενέστερη περιγραφή με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν στο αρχείο ΠΙΙΕΤ, για την αίθουσα Αντώνη Σώχου. Η ανάγκη διαφύλαξης της πνευματικής κληρονομιάς της Τήνου οδήγησε στην απόφαση να ιδρυθεί Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών, το οποίο θα στεγαζόταν στον περίβολο του Ιερού Ιδρύματος, με βάση το Ν.. ô~çò 6 Óåðôåìâñßïõ 1925 (ÖÅÊ 252Á/ ) 2 «Ðåñß äéïéêþóåùò ôï~õ [åí ÔÞí?ù ] Éåñï~õ Íáï~õ ô~çò Å[õáããåëéóôñßáò ðåñß [åêôåëýóåùò êïéíùöåë~ùí {åñãùí [åí ô~?ù ] Éåñ~?ù ] Éäñýìáôé êáß [åí ô~?ç ðüëåé ô~çò íþóïõ ÔÞíïõ», üðïõ óôï Üñèñï 25 áíáöýñåôáé: «] Ç [ ÅðéôñïðÞ ôï~õ Íáï~õ ]õðï ñåï~õôáé íü äéáóêåõüó?ç ìßáí {ç êáß ðëåßïíáò á[éèïýóáò ôï~õ ] Éäñýìáôïò äéü Ìïõóå~éïí ôï~õ Íáï~õ. Å[éò ôü Ìïõóå~éïí ôï~õôï èü êáôáôßèåíôáé ôü {åñãá ô~ùí Ôçíßùí êáëëéôå í~ùí». Με βάση το παραπάνω άρθρο διεξήχθη και η δημοπρασία, η οποία δημοσιεύθηκε στην υπ αριθ. 838 ημοπρασία της 22 Οκτωβρίου / 7 Νοεμβρίου 1931 (ΦΕΚ 384/Παράρτημα/ ) «Ðåñß? [áíåãýñóåùò Á[éèïýóçò Êáëëéôå íéê~çò [ ÅêèÝóåùò (Ìïõóåßïõ) [åí ô~?ù ]éåñ~?ù ]éäñýìáôé ô~çò Å[õáããåëéóôñßáò ÔÞíïõ êáß êáôáèýóåùò [åí áõô~?ç ô~ùí {åñãùí Ôçíßùí êáëëéôå í~ùí êëð». Τα περισσότερα έργα που στεγάστηκαν στο μουσείο ήταν δωρεές από τους ίδιους τους καλλιτέχνες 3 ως αντίδωρο για την υποτροφία που είχαν πάρει από το Ιερό Ίδρυμα για τη συνέχιση των σπουδών τους, καθώς αργότερα και από δωρεές των παιδιών των καλλιτεχνών στην μνήμη των γονέων τους. Φυσικά, υ- πάρχουν και πολλά έργα τα οποία έχουν αγοραστεί από το Ιερό Ίδρυμα 4, καθώς υπήρχαν νομοθετικές ρυθμίσεις που ενθάρρυναν τέτοιες αγορές. Η Αίθουσα Σώχου εντάσσεται στο Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών του ΠΙΙΕΤ, αλλά βρίσκεται σε ξεχωριστή αίθουσα και όροφο, καθώς αυτό ήταν ό- ρος του καλλιτέχνη για τη δωρεά των έργων του, αλλά και επειδή κάτι τέτοιο συμβάλλει καλύτερα στην ανάδειξη των έργων, αφού το ύφος και το υλικό τους (πολλά είναι από ξύλο και ορισμένα γύψινα είναι βαμμένα) διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα γλυπτά του Μουσείου Τηνίων Καλλιτεχνών. Το 1963, ο Αντώνης Σώχος με επιστολή του προς τον ήμαρχο Τήνου εξέφρασε την επιθυμία να δωρήσει στο Ιερό Ίδρυμα 12 έργα του 5, δωρεά την οποία αποδέχθηκε η ιοικούσα Επιτροπή του Ιερού Ιδρύματος με την υπ αριθμ. 35/1963 συνεδρίασή της. Η συσκευασία και αποστολή των έργων έγινε από τον ίδιο το Αντώνη Σώχο και το Ίδρυμα ανέλαβε την πληρωμή των μεταφορικών. Επίσης, η διαρρύθμιση του Μουσείου έγινε με την φροντίδα του ίδιου του καλλιτέχνη: έδωσε ακριβείς ο- δηγίες και διαστάσεις για την κατασκευή των βάθρων, όπου θα τοποθετούνταν τα έργα, τη θέση των έργων μέσα στο χώρο της αίθουσας ακόμη και το χρώμα των τοίχων («ώστε να θυμίζη τη φλούδα πατάτας 6...»). Εκτός, όμως, από τα παραπάνω έργα, τα οποία βρίσκονταν στην κατοχή του γλύπτη, υπήρχε άλλο ένα έργο, το οποίο ο Αντώνης Σώχος ήθελε να δωρήσει στο ΠΙΙΕΤ: Τα «Σπασμένα δεσμά». Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που υπάρχουν στο Αρχείο του ΠΙΙΕΤ, ο Σώχος είχε ή- δη κάνει ενέργειες από το 1958 για να έλθει στην κατοχή του το συγκεκριμένο έργο του, το οποίο βρισκόταν στην ΑΣΚΤ. Από επιστολή της ΑΣΚΤ προς τον Α- ντώνη Σώχο μαθαίνουμε, ότι η Αδελφότητα των Τηνίων εν Αθήναις ζήτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών να της παραχωρηθούν τα βραβευθέντα γλυπτά έργα των Τηνίων καλλιτεχνών κατά τους διαγωνισμούς των υποτροφιών του Αβέρωφ 7, τα οποία τελικά τους παραχωρήθησαν υπό τον όρο «της αποστολής αυτών και διαφυλάξεως εις την Γλυπτοθήκην του Μουσείου του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου 8». Το 1955 δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Κυκλαδικόν Φως» στη στήλη «Καλλιτεχνικά» ότι: «...Εις την επί της Λ. Αλεξάνδρας 40 ιδιόκτητον στέγην της Αδελφότητος Τηνίων εν Αθήναις, υπάρχουν από ετών τέσσερα ωραία προπλάσματα, έργα Τηνίων Καλλιτεχνών, τα οποία θα πρέπει να συντροφεύσουν τα άλλα έργα εις το μουσείον της πόλεως Τήνου. Τα έργα αυτά είναι τα Σπασμένα εσμά του γλύπτου και καθηγητού κ. Αντ. Σώχου, ο Σιδηρουργός του Λ. ούκα, ο ισκοβόλος του του Ι. Βούλγαρη και οι Άγγελοι της νίκης του Ν. Στεργίου. Η Επιτροπή του Ιερού Ιδρύματος Τήνου ας τα μεταφέρη εις το αναφερόμενον Μουσείον, αφού άλλως τε το Ίδρυμα περιβάλλει την Τέχνην μετ εξαιρετικής στοργής 9». Παράλληλα, με προσωπική επιστολή ο Ι. Τερζόπουλος, διευθυντής της εφημερίδας «Κυκλαδικόν Φώς» παροτρύνει το Ιερό Ίδρυμα να ζητήσει τα Αντώνη Σώχου: Ρήγας Φεραίος. Πάνω το αρχικό έργο και κάτω το αντίγραφό του εκτίθεται στην Έκθεση. γλυπτά για να εκτεθούν στο Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών. Με βάση το παραπάνω δημοσίευμα, η ιοικούσα Επιτροπή με την υπ αριθ. 10/ συνεδρίασή της αποφάσισε να προβεί στις αναγκαίες ενέργειες για την μεταφορά των προπλασμάτων, αλλά τελικά δεν υπήρξε καμία απάντηση και έτσι τα γλυπτά παρέμειναν στο κτήριο της Αδελφότητος 10. Τα γλυπτά που δωρήθηκαν από τον Α- ντώνη Σώχο συνέχισαν να εκτίθενται στο Ιερό Ίδρυμα, παράλληλα με τη διαμόρφωση της αίθουσας, τις ενέργειες για να έρθει το έργο «Σπασμένα δεσμά», αλλά και την αντιμετώπιση προβλημάτων συντήρησης των έργων, όπως το ακόλουθο. Στις ο Αντώνης Σώχος αποστέλλει επιστολή στον Προέδρο της.ε. γράφοντας τα εξής: «.. ια της παρούσης μου σας κάνω γνωστόν ότι κατά την διήμερον παραμονήν μου τελευταίως εις Τήνον και κατά την επίσκεψίν μου εις το Μουσείον Ι.Ι. Ευαγγελιστρίας και εις την αίθουσαν που ευρίσκοναι τα δωρηθέντα έργα μου, παρετήρησα ότι εν εξ αυτών η κεφαλή του Ρήγα Φερραίου εκ ξύλου (Κυπαρίσι), άρχισε να καταστρέφεται από το γνωστόν σκουλήκι ξυλοφάγος. Επειδή φοβούμαι ότι ε- ντός ολίγου θα καταστραφή εντελώς, νομίζω απαραίτητον να του κάμωμεν ένα καλούπι αρνητικό δια γύψου. ιά το σκοπόν αυτόν δύναμαι να σας αποστείλω τον ανειψιόν μου γλύπτην Νικηφόρον Κουρβαρά, ειδικόν δια την λήψιν του εν λόγω καλουπιού, ούτως ώ- στε να έχωμεν ακριβές αντίγραφον του Ρήγα, καθόσον είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα εκ των έργων μου. Τα έ- ξοδα δια την κατασκευήν και του ταξιδίου, θα τα αναλάβω εγώ. Παρακαλώ θερμώς όπως τύχω της απαντήσεώς σας 11». Τα ανωτέρω έγιναν δεκτά από τη ιοικούσα Επιτροπή κατά την 45/1965 συνεδρίαση και το Ιερό Ίδρυμα ανέλαβε τα έξοδα παραμονής του κ. Νικηφόρου Κουρβαρά στην Τήνο. Από τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Ν. Κουρβαρά στη Γαλλία 12 πληροφορηθήκαμε ότι από τη στιγμή που δημιουργήθηκε το αντίγραφο από γύψο, το ξύλινο άγαλμα τοποθετήθηκε σε αποθήκη (με υπόδειξη του Αντώνη Σώχου) και ε- κτέθηκε το γύψινο, αφού πρώτα το έβαψαν. Παρόλο βέβαια που τα έργα του Α- ντώνη Σώχου βρίσκονταν και εκθέτονταν στο Ιερό Ίδρυμα από το 1963, το δωρητήριο προς το ΠΙΙΕΤ έγινε Στο εν λόγω δωρητήριο συμπεριλαμβάνεται επίσης το έργο Σπασμένα δεσμά 14, καθώς και τρία μικρά έργα από τερακόττα 15. Μετά και το επίσημο δωρητήριο, η αίθουσα έργων ακαδημαϊκού Αντωνίου Σώχου εγκαινιάστηκε στις 16/10/1968 από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο Α και τον υφυπουργό Προεδρίας Κυβερνήσεως Βοβολίνη 16. Όπως φαίνεται, από το 1965 που έγινε το πρόπλασμα του αγάλματος του Ρήγα Φεραίου, το πρωτότυπο ξύλινο άγαλμα τοποθετήθηκε σε κάποια αποθήκη του Ι- δρύματος και προφανώς ξεχάστηκε ε- κεί, εφόσον δεν αναζητήθηκε πάλι από τον καλλιτέχνη, μέχρι το θάνατό του το 1975, για να εκτεθεί ξανά. Πιθανότατα, εκ παραδρομής όλοι μπορεί να θεωρούσαν ότι το πρωτότυπο έργο είναι το γύψινο αντίγραφο που εκτίθεται στο μουσείο, παρόλο που σε φωτογραφική παρουσίαση έργων του Αντ. Σώχου, το συγκεκριμένο έργο αναφέρεται ότι είναι φτιαγμένο από ξύλο 17. Το πρωτότυπο έργο «ξανανακαλύφθηκε» τυχαία την άνοιξη του 2011, κατά τη διάρκεια ανακαίνισης μίας εκ των αποθηκών υλικού του Ιερού Ιδρύματος. Το έργο είναι σε αρκετά καλή κατάσταση, απεντομώθηκε και συντηρήθηκε, ώστε να γίνει δυνατή η έκθεσή του ξανά μετά από 47 χρόνια, όμως αυτή τη φορά δίπλα στο αντίγραφό του. 1 Πρωτόπαπα Μαρία, «Το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών στην πόλη της Τήνου», Περί Τήνου, Ιαν.-Μαρτ 2010, αρ. φύλλου 2. 2 Το ως άνω Ν κυρώθηκε με τον Νόμο υπ αριθ της 9/14 Ιανουαρίου 1925 (ΦΕΚ 10Α/ ). 3 Με το Θέσπισμα της 30ής Σεπτεμβρίου 1863 (ΦΕΚ 37Α/ ) «Ðåñß ô~ùí ]õðïôñüöùí ôï~õ [åí ÔÞí?ù ]éåñï~õ êáôóôþìáôïò ô~çò Å[õáããåëéóôñßáò», παρ. Α, τίθεται ως όρος ό- τι: «...ÈÝëïõóé äý ëáìâüíåé (ïé õðüôñïöïé) êáôü ìþíá [áðü 25 ìý ñé 30 äñá ì~ùí \åêáóôïò [áöï~õ ðñïçãïõìýíùò ðáñüó?ç [åããýçóéí [áîéü- ñåùí \ïôé ìåôü ôþí [åêðáßäåõóßí ôïõ èýëåé ìåôáäþóåé [åí ô~?ù ôüð?ù ãåííþóåþò ôïõ {ç [áëëá- ï~õ, \ïðïõ ]ç ÊõâÝñíçóéò [åãêñßí?ç ôþí ôý íçí \çí [åäéäü èç [åö \ïóá {åôç äéåôýëåóåí ]õðüôñïöïò á[õô~çò, êáñðïýìåíïò ôþí [áðü ô~çò äéäáóêáëßáò

7 ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ÐEÑI THNOY - 7 êáß ô~çò [åñãáóßáò ôïõ [ùöýëåéáí». 4 Με βάση τον Νόμο υπ αριθ της 10/16 εκεμβρίου 1934 (ΦΕΚ 434Α/ ) «Ðåñß óõíôçñþóåùò, [á?ãïñ~áò êáß [åêôåëýóåùò ãëõðô~ùí {åñãùí {ç {åñãùí æùãñáöéê~çò», άρθρο 2, παρ. α, στον προϋπολογισμό του Ιερού Ιδρύματος μπορούν να καταγραφούν μέχρι δραχμές για την ενδεχόμενη αγορά γλυπτών και ζωγραφικών έργων Τηνίων καλλιτεχνών. 5 α) ο Χελιδόνας, β) η Λουομένη, γ) Ορφεύς & Ευριδίκη, δ) Ο Ρήγας Φεραίος, ε) Ο Βασιλεύς των Βουνών, στ) Ο Ν.Π. Λανίτης, ζ) Αθηναία, η) ο Παπάς, ο άγιος του χωριού μας, θ) η προτομή της συζύγου του, ι) ο Βασιλεύς Παύλος, ια) ο Παντοκράτωρ, και ιβ) Μάνα ήρωος. Από έγγραφο του Αντ. Σώχου προς το ΠΙΙΕΤ με αναλυτικό σχεδιάγραμμα της θέσης των αγαλμάτων στην αίθουσα αρ. πρωτ. ΠΙΙΕΤ 1276/ Επιστολή του Αντ. Σώχου προς το Ιερό Ί- δρυμα στις (αρ. πρωτ. ΠΙΙΕΤ 600 / ) 7 Τα γλυπτά αυτά ήταν τέσσερα προπλάσματα από γύψο: α) τα «Σπασμένα δεσμά» του Αντ. Σώχου, β) ο «ισκοβόλος» του Ι. Βούλγαρη, γ) ο «Μαραθωνοδρόμος» του Ν. Στεργίου και δ) ο «Σιδηρουργός» του Λ. ούκα. 8 Επιστολή της ΑΣΚΤ προς τον Αντ. Σώχο (αρ. πρωτ. 29/12/01/1959), Ιστορικό Αρχείο ΠΙΙΕΤ, Φάκελος 8/Μουσείον Τηνίων Καλλιτεχνών Κυκλαδικόν Φώς, Φεβρουάριος 1955, «Καλλιτεχνικά», σελ Τα τρία έργα από αυτά (εκτός του ισκοβόλου, ο οποίος είχε ήδη μεταφερθεί στον Πύργο Τήνου) ήρθαν στο Ιερό Ίδρυμα το 1967, ύστερα και από παρέμβαση του Αντώνη Σώχου, ο οποίος ήθελε το έργο «Σπασμένα δεσμά» να εκτεθεί μαζί με τα υπόλοιπα έργα που είχε δωρίσει στο Ιερό Ίδρυμα. 11 Επιστολή του Αντ. Σώχου προς το Ιερό Ί- δρυμα στις (αρ. πρωτ. ΠΙΙΕΤ 1869/ ) 12 Η τηλεφωνική επικοινωνία έγινε από τη συντηρήτρια έργων τέχνης του Ιδρύματος κ. Β. Μπουλέρου το Σεπτέμβριο Προσωπική επιστολή του Αντώνη Σώχου προς το Ιερό Ίδρυμα στις (αρ. πρωτ. ΠΙΙΕΤ 2331/ ) 14 Για το έργο «Σπασμένα δεσμά», μετά α- πό επιθυμία του Αντώνη Σώχου, όπως ενημέρωσε το Ίδρυμα η σύζυγός του Λουΐζα Σώχου, δημιουργήθηκε χάλκινο αντίγραφο, το οποίο κοσμεί την πλατεία Φειδίου, επί της Ζαννάκη Αλαβάνου. 15 Επομένως τα αρχικώς 12 δωρηθέντα έργα το 1963, έγιναν 16, όπως φαίνεται και από το βιβλίο «Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών» της κ. Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, 1990, έκδοση «Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου». 16 Απόσπασμα από τα εγκαίνια μπορεί να δει κανείς στο Οπτικοακουστικό Αρχείο «Εγκαίνια νέας πτέρυγας του Μουσείου Τήνου», κωδικός Τ Αντώνης Σώχος, Sculpture grecque contemporaine, Αθήνα, 1961, σελ. 78. ΝΕΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ Νικολάου (Σελέντη), Μητροπολίτη Χαλκίδος, Θεοτόκος - Ευαγγέλιον χαράς, «Ιερά Μητρόπολις Φθιώτιδος», Λαμία 2011 [21 x 14, σελ. 226]. Σειρά ομιλιών του αείμνηστου ιεράρχη στον ιερό ναό του Ευαγγελισμού, στην Τήνο, όταν διακονούσε εκεί ως ιεροκήρυκας, δημοσιεύονται για πρώτη φορά με την επιμέλεια του καλού μας φίλου σεβασμιότατου Μητροπολίτη κ.κ. Νικολάου. Ο γλυκύτατος λόγος του αδικοχαμένου Τηνιακού επισκόπου ξανακούγεται μέσα απ' τις σελίδες του βιβλίου. Αγαπάμε το σεβασμιότατο Φθιώτιδος για πολλά, κυρίως όμως γιατί δεν ξεχνά. Αλέκου Ε. Φλωράκη, Εγκύκλιες σπουδές (ποιήματα), «Κοινωνία των (δε)κάτων», Αθήνα 2011 [21 x 14, σελ. 20]. έκα νέες ποιητικές συνθέσεις του κ. Αλέκου Φλωράκη που κυκλοφόρησαν με εκδοτική επιμέλεια της «Κοινωνίας των (δε)κάτων», ψυχή της οποίας είναι ο συντοπίτης μας ποιητής κ. Ντίνος Σιώτης. O δημιουργός, με σπάνια ευαισθησία, κοσμιότητα μα και καυστικότητα, τοποθετείται πάνω σε μείζονα προβλήματα της κοινωνίας και του έθνους. Κώστα ανούση (επιμ.), «Έκφραση» Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Τήνου, «Αδελφότης των Τηνίων εν Αθήναις», Αθήνα 2012 [24 x 17, σελ. 64]. Υπό τον τίτλο αυτό παρουσιάστηκαν τα τρία κείμενα που τυπώθηκαν το πρώτο ήμισυ του 19ου για την Εύρεση της εικόνας του Ευαγγελισμού στην Τήνο και την ανέγερση του φερώνυμου ναού (Αδελφών Καγκάδη, ιονυσίου Πύρρου και Λάμπρου Απέργη). Κώστα ανούση, Εργογραφία του Στέφανου Νικ. ελατόλα. Πρώτη συμβολή, Αθήνα 2012 [21 x 14, σελ. 16]. Ο κ. ανούσης αποπειράται μια πρώτη καταγραφή των δημοσιευμάτων του αείμνηστου Στέφανου, ένα χρόνο μετά την εκδημία του. Σπύρου Σ. ενδρινού, Η Κοιμωμένη. Το τρυφερό ρομάντζο της Σοφίας Αφεντάκη, «Φιλιππότης», Β έκδοση συ- μπληρωμένη με ιστορικά ντοκουμένα α- πό το αρχείο του Σ.Γ.Φ., Εισαγωγή: Μάρως Βαμβουνάκη, Αθήνα 2012 [21 x 14, σελ. 169]. Η νόσος «χαλεπίτις» ξαναχτύπησε και ο νοσόπληκτος κ. Στρατής Γ. Φιλιππότης μάς πρόσφερε σε δεύτερη, συμπληρωμένη, έκδοση το εξαντλημένο από χρόνια βιβλίο του Σπύρου ενδρινού για τη Σοφία Αφεντάκη. Το έργο αυτό του ενδρινού είχε δημοσιευτεί αρχικά σε συνέχειες στην εφημερίδα «Προοδευτικός Φιλελεύθερος» και το 1953 τυπώθηκε σε βιβλίο, το οποίο όμως είχε καταστεί ι- διαιτέρως δυσεύρετο (δεν υπήρχε στην Εθνική Βιβλιοθήκη ούτε στη Βιβλιοθήκη της Βουλής). Ο συλλεκτικός όμως ζήλος του φίλου μας κ. Κώστα Καλαϊτζίδη το εντόπισε και έτσι ο κατάλογος των εκδόσεων «Φιλιππότης» εμπλουτίστηκε κατά ένα ακόμη ενδιαφέρον έργο. Ο κ. Φιλιππότης πρόσθεσε στο τέλος ντοκουμέντα σχετικά με το νομικό καθεστώς του γλυπτού της «Κοιμωμένης». Για το θέμα, όμως, αυτό το ΠΙΙΕΤ διαθέτει έναν πληρέστατο φάκελο, τον οποίο θα μπορούσε να εκδώσει. Ενδιαφέρον υπάρχει. Βούληση; Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά-Γιώργου Καραδέδου, Χίος, Λέσβος και η εκκλησιαστική γλυπτική στο Αιγαίο 16ος- 20ός αι., «Μέθεξι», Θεσσαλονίκη 2011 [29 x 21, σελ. 460]. Οι συγγραφείς του βιβλίου έχουν δρομολογήσει από το 1990 συστηματική μελέτη και αποτύπωση των μνημείων εκκλησιαστικής μαρμαρογλυπτικής που ξεκίνησε αρχικά στα νησιά των Κυκλάδων κατά τον 16ο ως τον 20ό αιώνα. Το υλικό, κυρίως της Άνδρου, που σχετίζεται σχεδόν στο σύνολό του με εργαστήρια της Χίου, οδήγησε τους ερευνητές στο ΒΑ Αιγαίο, προπαντός στα νησιά Χίο και Λέσβο. Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται και επαναπροσδιορίζονται ζητήματα και συμπεράσματα που παρουσιάστηκαν σε άλλες μελέτες των συγγραφέων, μέσα από το πρίσμα του πλούσιου υλικού που εντοπίστηκε στη Χίο και τη Λέσβο. Η σημασία της Χίου και των χιώτικων εργαστηρίων μαρμάρου και ξυλογλυπτικής στον 17ο και κυρίως στον 18ο ως τις αρχές του 19ου αι., η δυναμική ανάπτυξη της Τήνου τον 19ο και 20ό αι. στη μαρμαρογλυπτική και η διάδοση της εκκλησιαστικής τέχνης με όλες τις μετεξελίξεις της στα μεταβυζαντινά και νεότερα χρόνια, είναι μια συναρπαστική ιστορία που ξετυλίγεται μεθοδικά και με προσοχή στην παρούσα μελέτη. Γεωργίου Γιαγκάκη, Τα Βόδια (Μπούβαις) του Αιγαίου πελάγους και οι Μελάντιοι σκόπελοι, Τήνος 2011 [21 x 14, σελ. 16]. Η 202η νησιολογική και, όπως πάντα λίαν ενδιαφέρουσα, εργασία του ακάματου ερευνητή (και φίλου μας) κ. Γεωργίου Γιαγκάκη εστιάζει το ενδιαφέρον της στις βραχονησίδες Βόδια, μεταξύ Μυκόνου - Ικαριάς - Πάτμου και Νάξου, προσφέροντας στον αναγνώστη ένα συναρπαστικό ταξίδι στη θάλασσα του Αιγαία. Μανόλη Αρτ. Κατσούρη, Η τέχνη του καμινιού με τα ξυλοκάρβουνα και οι καμινατόροι του Κυνιδάρου Νάξου, «Σύλλογος Κυνιδαριωτών Νάξου Ο Άγιος Γεώργιος», Αθήναι 2012 [24 x 17, σελ. 80]. Ο συγγραφέας, ανεξάντλητη πηγή λαϊκού πολιτισμού, καταπιάνεται με μια απασχόληση που οι Κυνιδαριώτες συντοπίτες του ανέδειξαν σε υψηλή τέχνη. Verbum Domini, ο Λόγος του Κυρίου ο αιώνιος, [μετασυνοδική] αποστολική παραίνεση της Αυτού Αγιότητας του πάπα Βενέδικτου 16ου, «Έκδοση Γραφείου Καλού Τύπου» [Αθήνα 2012, 21 x 14, σελ. 211). Ένα ιδιαίτερης σημασίας θεολογικό κείμενο, μέσα από την εμπειρία της 12ης Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της Συνόδου των Επισκόπων της Καθολικής Εκκλησίας (Βατικανό, , 2008), στην οποία αντιπροσωπεύθηκε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕ «Σκεύη ιερά τω Θεώ ανατεθειμένα». Κομψό, ενδιαφέρον με κείμενα - επιμέλεια του κ. Γιάννη Γκερέκου το φετινό ημερολόγιο του Ιερού Ιδρύματος της Ευαγγελιστρίας, αφιερωμένο στα εκκλησιαστικά λειτουργικά σκεύη από ναούς της Τήνου, τα οποία παρουσιάστηκαν στην πρόσφατη έκθεση του Ι.ΤΗ.Π. «Παλαιές φωτογραφίες». Νότες νοσταλγίας μέσα από τις παλαιές φωτογραφίες αναδύονται από το ημερολόγιο του Προοδευτικού Συλλόγου Μαρλά - Μαμάδου. Τα χωριά της Ε- σχατιάς της Τήνου ξαναθυμούνται το παρελθόν τους. Έκδοση επιμελημένη, παρά τις μικρές οικονομικές δυνατότητες του συλλόγου. «Καρδιανιώτες λαϊκοί οργανοπαίχτες» Χωριό με πλούσιο λαϊκό πολιτισμό η Καρδιανή, κοιτίδα λαϊκών μουσικών. Κανείς, όμως, δεν περίμενε τόσους πολλούς! Και να το ημερολόγιο της Αδελφότητας Τηνίων Καρδιανιωτών «Η Αγία Τριάς» έρχεται να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές. Κρίμα που αφήσαμε τέτοιο πλούτο χωρίς να σκύψουμε με αγάπη επάνω του. Έστω και την τελευταία στιγμή κάτι μπορούμε να κάνουμε

8 8- ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ΑΠΕΡΡΙΨΑΝ ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΙΚΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΤΗΝΙΟΥ ΙΑΤΡΟΧΕΙ- ΡΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΟΥ 21 ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΥΡΟΥ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ - ΑΡΧΕΙΟ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ( Α.Α.Ε.Β.Ε.) Του ημητρίου Γεωργ. Σοφιανού Ιστορικού - Θεολόγου «Όταν η Ελλάδα εμφανίστηκε ως α- νεξάρτητο κράτος, εξαθλιωμένη από τη δεκάχρονη επανάσταση, κατάστικτη α- πό τα τραύματα των αγώνων, με υποθηκευμένη την εδαφική της ακεραιότητα από τα δάνεια που είχε συνάψει για να εξοικονομήσει τα χρήματα του πολέμου, όλοι οι αγωνιστές έθεσαν το θέμα των α- νταμοιβών των αγώνων τους, σύμφωνα με αυτά που τους είχαν υποσχεθεί», γράφει ο ακούραστος ερευνητής του Α.Α.Ε.Β.Ε. αλλά και της Ιστορίας των Σπετσών π. Ανδρέας Κουμπής (βλ. «Σπετσιώτες Ναυμάχοι», Τόμος Α, έκδ. Πολιτιστ. Συλλ. Σπετσών, 2003, σ.17,18). Τέσσερις δεκαετίες μετά το Εικοσιένα διάφορες Επιτροπές αποζημιώσεων παραλάμβαναν αιτήσεις και αποδεικτικά αγωνιστών, ώστε να τους δικαιώσουν χρηματικά με τιμητικές συντάξεις, για την σημαντική προσφορά τους στην πολύπαθη ελληνική πατρίδα. «Ο τεράστιος όγκος των βεβαιωτικών απ όλη την Ελλάδα, που συγκέντρωνε κάθε επιτροπή αποκατάστασης και χρηματικής αποζημίωσης των αγωνιστών, παρέμεινε τελικά στα αρχεία των επιτροπών, όσες βέβαια φορές αυτά δεν καταστράφηκαν», συμπληρώνει ο παραπάνω μελετητής. Ακριβώς μέσα στο Αρχείο Αγωνιστών υπάρχει και ο φάκελος του Τηνιακού ιατρού Μαυρουδή, του οποίου το θέμα μελετήσαμε ιστορικά σε προηγούμενη εργασία μας ( βλ. Εφημ. «ΠΕΡΙ ΤΗΝΟΥ», αρ.φ. 8, σ.14 ), εκτός από μία παράμετρο, πώς και γιατί δηλαδή αρνήθηκε η «[ ÅðéôñïðÞ [åðß ô~ùí [åêäïõëåýóåùí» να δικαιώσει τον γενναίο και άδολο Υστερνιώτη. Στο γαλάζιο οπισθόφυλλο (εσωτερική πλευρά) του φακέλου του συγκεκριμένου αγωνιστή η Επιτροπή έγραψε ευκρινώς τη λέξη «[áðïññßðôåôáé», ενώ δίπλα σημείωσε με την παρατήρηση: «Ì.Í. 516 å#éò Íéêüëáïò Ìáõñïõä~çò [åê ÐåëïðïíÞóïõ å[éò äýù [åêóôñ. [ Éáôñï åéñï~õñãïò Ì [áðïèáíå~éôáé (;) ]ï {éäéïò å@éíáé {çäç ]ï [áíáöåñüìåíïò \ïóôéò ëýãåé \ïôé å@éíáé [åê ÔÞíïõ {ç ï{õ;» Μελετώντας λοιπόν τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής των αποζημιώσεων, και ιδίως το επίσημο «Âéâëßïí ô~ùí Ðñáêôéê~ùí ô~ùí ÓõíåäñéÜóåùí ôï~õ Íáõôéêï~õ ÔìÞìáôïò ôï~õ 1865» (Ι : : ) ανακαλύπτουμε ότι αναγράφεται εκεί το όνομα του συγκεκριμένου αγωνιστή. Μέσα δηλαδή σ αυτό το μπλέ σκούρο βιβλίο, σχήματος περίπου Α4, διαπιστώνουμε πως το Βον τμήμα στην «82á Óõíåäñßáóéí ôþí äåêüôçí \åêôçí Öåõñïõáñßïõ 1866» αποφάσισε: «ðåñß ô~ùí [áðïèáíüíôùí êáß [áðïâéùóüíôùí ìåôü ôüí [áã~ùíá ùñßò í [áìåéöè~ùóéí...» íá «]õðáãüãåé å[éò ôþí ôüîéí... ôï~õ ÍáõêëÞñïõ ôïýò ]åî~çò äåêáïêôþ...». Στον αριθμό 6 ( σ. 192 ) λοιπόν αναγράφει τον «Íéêüëáïí ÌáõñïõäÞí ÐåëïðïííÞóéïí». Όταν όμως η Επιτροπή συνήλθε τρεις μήνες μετά την «å[éêïóôþ ôåôüñôç ÌáÀïõ 1866», και εξέτασε τα έγγραφα του εκ Τήνου Νικολάου Μαυρουδή (1866 V24~4Ε, [ ÅðéôñïðÞ [ Áã~ùíïò, Ôì~çìá Âïí, Óõíåäñßáóéò 95ç), τότε δημιουργήθηκε προβληματισμός, για το αν αυτός έχει δικαιωθεί με προηγούμενη α- πόφαση της Επιτροπής ή πρόκειται για άλλον αγωνιστή. Προφανώς η Επιτροπή αδυνατεί να εκφράσει γνώμη, αν ο ιατρός Ν.Μαυρουδής είναι Τήνιος ή Πελοποννήσιος, αφού σε προηγούμενη συνεδρίαση δικαίωσε αγωνιστή με παρόμοιο όνομα και καταγωγή από το Μωρηά. Στα πρακτικά και των δύο συνεδριάσεων αναφέρεται πως απουσίαζαν τα «ÌÝëç ô~çò [ Åðéôñïð~çò» Κ.Κανάρης και Μιχαήλ Τσαμαδός, γνώστες του Ναυτικού Αγώνος του Εικοσιένα, ενώ ο Τσαμαδός ειδικά γνώριζε τη δράση των Υ- δραίων. Αυτό το γεγονός ίσως ήταν καταλυτικό, ώστε να μη μπορούν να διαπιστώσουν οι υπόλοιποι εξεταστές των εγγράφων ποιος ήταν πραγματικά ο αναφερόμενος Μαυρουδής. Έτσι, σημείωσαν στον αριθμό 49 (Συνεδρ.95η) ότι η αίτηση «ôï~õ [åê ÔÞíïõ Íéêïë. Ìáõñïõä~ç - [ Éáôñï åéñïýñãïõ, \çôéò [áðåññßöèç, äéüôé å[éò ôþí êáôüôáîéí ôï~õ [áðïèáíüíôïò [åëþöèç ]õð \ïøéí» (ως Πελοποννήσιος;). Όλα τα παραπάνω στοιχεία περιέχονται στον Τόμο των συνεδριάσεων αρ. 22, ό- πως γράφει απέξω στο πάνινο κάλυμμα (Α.Α.Ε.Β.Ε.). Όπως φαίνεται από τα παραπάνω ο η- ρωικός Τήνιος δεν ζούσε τότε, ώστε να υπερασπιστεί την αίτησή του, όμως είναι εξεταστέον γιατί η Επιτροπή προβληματίσθηκε, αφού όλες οι μαρτυρίες Υδραίων ναυμάχων και πυρπολητών μιλούν για την Τηνιακή καταγωγή του Μαυρουδή ( βλ. Αρχείον Κοινότητος Ύδρας, Η- μερολόγια Αντιναυάρχου Γ.Σαχτούρη, έγγραφα Ανδρέα Πιππίνου,.Κιοσέ α- πό τον φάκελο του αγωνιστή στο Α.Α.Ε.Β.Ε. ). Ο πλοίαρχος Κιοσές μέσα σε μία μόλις φράση που υπάρχει στο πιστοποιητικό που παρέδωσε στον Υστερνιώτη αγωνιστή εξηγεί και προβλέπει για το πρόβλημα που θα προέκυπτε: «[ ÅðåéäÞ ï]é ÍÜâáñ ïé [áðïâßïóáí...». Έτσι την πιο κρίσιμη ώρα, όταν οι Επιτροπές εξέταζαν τα βεβαιωτικά του Μαυρουδή, α- πουσίαζαν οι Υδραίοι ναύαρχοι, δηλαδή οι πραγματικοί γνώστες των γεγονότων. Τα υπόλοιπα μέλη των Επιτροπών εκπροσωπούσαν τους αγώνες της στεριάς και δεν γνώριζαν λεπτομέρειες της ηρωικής ναυτοσύνης. Εν τω μεταξύ από την έρευνά μας στο Αρχείο Αγωνιστών φάνηκε ότι δεν υ- πάρχει ανάλογος φάκελος αγωνιστού Μαυρουδή από την Πελοπόννησο. Ε- ξάλλου, πολλών επαναστατών, ενώ καταγράφονται οι ίδιοι στα Μητρώα, δεν έχουν βρεθεί οι φάκελοί τους, αφού τέτοιοι καταστράφηκαν ακόμη και μετά α- πό θεομηνία, που πλημμύρισε τα υπόγεια του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, όπου φυλάσσονταν. Παραμένει άγνωστο ποιοι λόγοι ο- δήγησαν την Επιτροπή να εκλάβει τον Τήνιο ναυτικό (;) Ν. Μαυρουδή ως Πελοποννήσιο, του οποίου ο φάκελος (Κυτίο 125 / φ.81) βρίθει από ιστορικές μαρτυρίες για την Τηνιακή καταγωγή του. Αξίζει να προσθέσουμε πως οι Υ- δραίοι, πολύ ενωρίς, ευγνώμονες για την αφιλοκερδή προσφορά του Υστερνιώτη ιατρού θεώρησαν σωστό να του παραδώσουν κάποιο ποσό: «êáôü äéáôáãþí ô~ùí ðñïêñßôùí \ Õäñáò, ìåñéê~ùò ðáñü ôï~õ ìýëïõò [ Éù. Ðáðáóôáýñïõ ô~?ù [éáôñ~?ù Í.Ìáõñïõä~?ç...ãñ [ Åí ÔÞí?ù ô~?ç 10 8âñßïõ 1826» ([ Áñ. Êïéíüô. \ Õäñáò , ôüìïò 12ïò, 1826, Ðåéñáéå~é 1920, ó. 378). Από το τελευταίο όμως έγγραφο των Αρχείων της Ύδρας αποδεικνύεται τελικά και η στενή σχέση του Ιατροχειρούργου Μαυρουδή με το ηρωικό νησί της Παναγίας, την Τήνο. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΚ ΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΥΡΟΥ Η á) Ðñüò ôü Â. [ Åðáñ å~éïí ÔÞíïõ { Å ù ôþí ôéìþí íü ó~áò ]õðïâüëù Êå {åðáñ å, ôü [áêüëïõèá {åããñáöá ðåñß ô~ùí [åêäïõëåýóåþí ìïõ ]õðýñ ô~çò [áíåîáñôþóéáò ô~çò ðáôñßäïò. Áïí [áðüäåéîéí ôï~õ [ Á. Ðéðßíïõ \ïôé ðáñåõñýèçí å[éò ôþí Íáõìá ßáí ôï~õ ÍåïêÜóôñïõ, ìåßíáò ìåô'á[õôï~õ ìý ñé ôï~õ {åôïõò ñïí. Ô~?ç 27. [ Éáíïõáñ Âïí ] Ïìïßùò ôï~õ [ Á. ÊéïóóÝ, \ïôé [áðü ô`çò [áñ ~çò ô~çò [åðáíáóôáóåùò ìý ñé ôï~õ {åôïõò 1826 [å ñçìüôçóá [ Éáôñï åéñï~õñãïò ôï~õ ]õäñáúêï~õ óôüëïõ [áìéóèß [ Éáôñåýùí ôïýò ðëçãùìýíïõò ìý [åäéêü ìïõ öüñìáêá. ñïíïë. ÔÞí 4. 9âñßïõ Ãïí Ðéóôïðïßçóéí ôï~õ ÄçìÜñ ïõ Ðáíüñìïõ ]õð [áñéè. 463 [áðü 14 8âñ ðåñß ô~çò ôáõôüôçôüò ìïõ, âåâáéï~õóáí \ïôé [çãùíßóèçí ]õðýñ ô~çò [áíåîáñôçóßáò ô~çò ðáôñßäïò. Êáß ó~áò ðáñáêáë~ù íü å[õáñåóôçèå~éôå íü êáèõðïâüëåôå ôá~õôá ðüíôá äéü ô~çò ]áñìïäßáò ]ïäï~õ, ðñüò ôþí [åðß ô~ùí [åêäïõëåýóåùí [åðéôñïðþí, äéü íü ëüâ?ç ]õð \ïøéí, êáß ìïß [áðïäüóåé äéêáéïóýíçí. ÔÞí?ù ôþí 17. 8âñßïõ 1846 Å[õðåéèÝóôáôïò ] Ï [éáôñï åéñï~õñãïò íéêüëáïò ìáõñïõä~çò â) Ðéóôïðïé~ù \ïôé ]ï [ Éáôñï åéñïõñãüò Íéêüëáïò Ìáõñïõä~çò [åê ÔÞíïõ ]õðåñýôçóåí ]ùò ôïéï~õôïò ìý ôü ðëï~éïí ôï~õ [ ÁíôéíáõÜñ ïõ Êõñ. Ãåùñãßïõ Óá ôïýñç, êáôü ôü 1825 ðáñýëáâïí á[õôüí å[éò ôü ]õðü ôþí äéåýèõíóßí ìïõ ðõñðïëéêüí ðëï~éïí ðáñåõñåèåßò å[éò ôþí Íáõìá ßáí ôï~õ ÍåïêÜóôñïõ. ìåßíáò äý ìý ñé ôü 1827 äéü å[éò {åíäåéîéí ôï~õ äßäù ôü ðáñüí å[éò åßñáò ôïõ, äéü ôþí ðñüò ôþí ]õðçñåóßáí [áöïóßùóßí ôïõ, äéü íü ôï~õ ñçóéìåýåé \ïðïõ [áíþêåé. [ Åí ÔÞí?ù ôþí 27. [ Éáíïõáñßïõ 1843 [ Åðß ô~çò Âáóéëéê~çò ÃïëÝôáò ]ç ëáßäç Ï[õÀíäñïãê (;) ] Ï Äéïéê. Ðëïßïõ Á' ôüîåùò [á. Ðéðð~éíïò ã) ]ï ÄÞìáñ ïò ÔÞíïõ [åðéêõñï~é ôü ãíþóéïí ô~çò ]õðïãñáö~çò [ Åí ÔÞí?ù ôþí 30 [ Éáíïõáñßïõ 1843 ] Ï ÄÞìáñ ïò [ ÉùÜííçò ÓáãñÝäïò ] ] ÐÜíïñìïò Âáóßëåéïí ô~çò ÅëëÜäïò ÔÞí?ù 14. 8âñéïõ Ï 1846 ÄÞìáñ ïò Ðáíüñìïõ Ðéóôïðïéå~é, \ïôé ]ï öýñùí ôü ðáñüí, å@éíáé á[õôüò ]ï Íéêüëáïò Ìáõñïõä~çò [ Éáôñï åéñï~õñãïò, Äçìüôçò Ðáíüñìïõ êüôïéêïò ôï~õ ùñßïõ ]õóôýñíéá, ]ï ]õðåñ ô~çò [áíåîáñôçóßáò ô~çò ðáôñßäïò êáôü ôüí ]éåñüí [áã~ùíá ]õðåñìá- Þóáò. Ô~?ù...äÝ ôü ðáñüí å[éò... ]ï ÄÞìáñ ïò ''Ð. Êáñáìáíë~çò. ä) ] Ï ]]õðïöáéíüìåíïò ðëïßáñ ïò êáß äéåõèõíôþò ôï~õ å[éò ôüí ] Éåñüí [áã~ùíá ]åëëçíéêï~õ ðïëåìéêï~õ ðëïßïõ âñéêßïõ [ïíïìáæïìýíïõ ]ï ëåùíßäáò ðéóôïðïé~ù \ïôé ]ï [åðéöýñïí ôü ðáñüí ìïõ Êýñéïò ÍéêïëÜêéò Ã. ÌáõñïõäÞò [åê Ôßíïõ [å ñçìüôçóåí êáß {çôïí [áðü ôü {åôïò {åùò ôýëïò ôï~õ [áã~ùíïò [ Éáôñüò åéñïýñãïò ôï~õ ]õäñáúêï~õ óôüëïõ êáß [åðéìåëþôï êáß [ ÉÜôñåõóå ðïëëïýò íáýôáò ]õäñáßïõò, Óðåôæéþôáò êáß Øáñéáíïýò êáß ëïéðïýò. Å[éò \ïëïí á[õôü ôü äéüóôçìá äýí {åëáâå ï{õôå ìéóèüí ï[õä' {áëëçí ôéíü [áðïëáâþí, ìüëéóôá [ ÉÜôñåâåí ôïýò [áóèåíå~éò ìý ôü [åäéêü ôïõ öüñìáêá. [ ÅðåéäÞ ëïéðüí êáß ï]é ÍÜâáñ ïé [áðïâßïóáí, êáß [åðéäþ ]ï [ Éáôñï åéñïõñãïò ï{õôïò å{é åí ôþí óôáèåñüí äéáìïíþí ôïõ å[éò ôü å[éñçìýíïí ðëïßïí ìïõ ]ïðï~õ [åäéïéêïýóá êáß ãíùñßæù êüëéóôá ôüò [åêäïõëåýóåéò ôïõ, ôï~õ ùñçã~ù ôþí ðáñïýóáí [áðüäåéîßí ìïõ ðñüò ñßóéí ôïõ êáß êáô'á{éôçóßí ôïõ. [ Åí \õäñ?á ôþí 9 Íïåìâñßïõ 1845 ]ï ðëïßáñ ïò Ä. ÊéïóóÝò [åðéêõñï~õôáé ôü ãíþóéïí ô~çò {áíùèåí ]õðïãñáö`çò [åí \õäñ?á ô?~ç 9. Íïåìâñßïõ 1845 ] Ï ÄÞìáñ ïò ê.ë. Êïõíôïõñéþôçò

9 ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ÐEÑI THNOY - 9 Ο Θεός δεν κάνει συντροφιά παρά όσους δουλεύουν Åäþ êáé ðïëý êáéñü ìáò «êüèéóå» Ýíá ìéêñü âéâëéáñüêé ìå ôïí ôßôëï «Åéò åáõôüí» ðïõ åðáíåêôýðùóå ôï 2008 êáé äéýíåéìå äùñåüí ï ößëïò ìáò ê. ÓôñáôÞò Ã. Öéëéððüôçò. íá ìéêñü ôï «äýìáò», áëëü ðüìðëïõôï óå éäýåò êåßìåíï, áöéåñùìýíï óôç íåüôçôá ôïõ Ï óõããñáöýáò ôïõ ï ÓôñáôÞò Äïýêáò, Ýíáò ëïãïôý íçò êáé ü é ìüíïí ðïõ ãåííþèçêå ôï 1895 óôá Ìïó ïíþóéá ôïõ Áäñáìõôéêïý êüëðïõ, áðü ôá ìýñç äçëáäþ ðïõ Þñèáí ïé Äïõêáßïé ôçò ÅîùìåñéÜò ðéèáíþò êáé ìáêñéíüò óõããåíþò ôïõò. Ïé Üíèñùðïé ôùí ãñáììüôùí ôïí îýñïõí ðåñéóóüôåñï áðü ôï êáôáðëçêôéêü å- êåßíï ìéêñü ìõèéóôüñçìá «Ç éóôïñßá åíüò áé ìáëþôïõ» ðïõ åêäüèçêå ôï 1929 êáé óôçñßæåôáé ðüíù óå ìéá óõíôáñáêôéêþ áöþãçóç êüðïéïõ ôïõñêüöùíïõ ëëçíá, ðïõ Þôáí áé ìüëùôïò ôùí Ôïýñêùí, êáé, áöïý äñáðýôåõóå, áíáãêüóôçêå íá õðïäõèåß ôïí Ôïýñêï. Ãéá ìáò ôïõò Ôçíéáêïýò åßíáé ãíùóôüò áðü ôéò ìåëýôåò ôïõ ãéá ôïí ôñáãéêü ìüñôõñá ôçò íåïåëëçíéêþò ôý íçò Ãéáííïýëç áëåðü. Ðïéïò, üìùò, Þôáí ï ÓôñáôÞò Äïýêáò; Óýíôïìá: ÃåííÞèçêå óôá 1895 óôá Ìïó ïíþóéá, üðïõ Ýâãáëå ôï Ó ïëáñ åßï, å- íþ ôåëåßùóå ôï ÃõìíÜóéï óô' Áúâáëß. Ôï 1912 ãñüöôçêå óôç ÍïìéêÞ Ó ïëþ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí êáé óõãêáôïßêçóå ìå ôï óõìðáôñéþôç ôïõ Öþôç Êüíôïãëïõ. Ìå ôçí êþñõîç ôïõ Á ðáãêüóìéïõ ðïëýìïõ äéýêïøå ôéò óðïõäýò ôïõ êáé åðéóêýöôçêå ôï ãéï ¼ñïò. Ôï 1916 êáôáôü ôçêå åèåëïíôþò óôçí ÅèíéêÞ ìõíá êáé õðçñýôçóå ùò óôñáôéþôçò êáé áîéùìáôéêüò óôï ìáêåäïíéêü êáé óôï ìéêñáóéáôéêü ìýôùðï, üðïõ ôñáõìáôßóôçêå. Ôï 1924 Ýöõãå ãéá ôç ÌõôéëÞíç êïíôü óôïí ÓôñáôÞ ÌõñéâÞëç. Áñãüôåñá ëüãù õãåßáò êáôýöõãå êïíôü óôïõò äéêïýò ôïõ óôç Èåóóáëïíßêç êáé ðåñéüäåõóå óôçí ýðáéèñï ôçò Ìáêåäïíßáò áêïýãïíôáò êáé êáôáãñüöïíôáò éóôïñßåò. Èá óõììåôüó åé ùò áîéùìáôéêüò êáé óôïí ðüëåìï ôïõ êáé ìåôü áðü ðïëëýò ðåñéðýôåéåò êáé ðëïýóéï Ýñãï èá ðåèüíåé óôçí ÁèÞíá, ðëþñçò çìåñþí, ôï ÁíÜìåóá óôá êõñéüôåñá Ýñãá ôïõ «Åéò åáõôüí», «Óðýñïò ÐáðáëïõêÜò», «Ï âßïò åíüò áãßïõ. Ãéáííïýëçò áëåðüò», «Ï ïäïéðüñïò», «Åíþôéá», «ÃñÜììáôá êáé óõíïìéëßåò», «Äåóìüò», «Ï ìéêñüò áäåëöüò», «Ìáñôõñßåò êáé êñßóåéò», «ÅíèõìÞìáôá áðü äýêá ößëïõò ìïõ», «ÈåñìïêÞðéï» ê.ü. Èá èýëáìå íá ìåôáöýñïõìå óôçí «Ðåñß ÔÞíïõ» üëï ôï êåßìåíï ôïõ «Åéò åáõôüí», üìùò ç ïéêïíïìßá ôïõ þñïõ äåí ìáò ôï åðýôñåøå. ôóé åðéëýîáìå êüðïéá óçìáíôéêü áðïóðüóìáôü ôïõ. Ãéá ôï ëüãï áõôü, üðïéïò èá Þèåëå ïëüêëçñï ôï êåßìåíï, ìðïñåß íá áðåõèõíèåß óôçí Áäåëöüôçôá ôùí Ôçíßùí åí ÁèÞíáéò íá ôïõ ôï óôåßëïõìå óå öùôïôõðßá Þ øçöéáêü áñ åßï (pdf). ÃéÜííçò Ðáðáäçìçôñßïõ «Áò óôñáöïýìå, ù íýïé, ùñßò áíáâïëþ ðñïò ôçí áõãþ ôïõ êïóìéêïý ðíåýìáôïò, áò ðáñáôþóïõìå ôéò ìáñáæùôéêýò ìïíþóåéò ìáò, áò êáôá ôþóïõìå ôá óôïé åßá ìå ôá ïðïßá èá áíáóôñáöïýìå, áðëü áëëü êáé åýðñåðá, åõ Üñéóôá áëëü êáé áõôïêõñßáñ á ìýóá óôïí êüóìï, ìå ôçí ðñïóï Þ äéáñêþò Ýíôïíç, üëåò ôéò ðíåõìáôéêýò äõíüìåéò åéò ðáñüôáîç, Ýîõðíåò, áêüìáôåò. ÌáêñéÜ áðü ôïõò áíèñþðïõò ìýóá óôç ìüíùóç äåí ôñáâü ðáñü ç äåéëþ öõãïìá ßá, ãéá íá ðíéãåß ìýóá óôçí ðëïýóéá åîüíèéóç ôùí êáñðþí ôçò á- ìáñôßáò, ìéáò áìáñôßáò ãëõêéüò, áëëü ï- ëýèñéáò ôùí áíèñþðéíùí áñåôþí. V Ó.Ä. I TO EΡΓΟ ΚΑΙ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ Äüóïõ ìéá þñ áñ Þôåñá óôï äñùí ðíåýìá. Áõôü åßíáé ôï ðíåýìá ôçò åðï- Þò óïõ. ßëéá ñüíéá ëùìþí ïíåéñïðïëþóåùí äåí êüíïõí ïýôå ìéá óöñéãþóá óôéãìþ ãïíßìùí áãþíùí. ÅÑÃÏ! ÅÑÃÏ! Äß ùò áõôü ïýôå áíáðôýóóïíôáé ïýôå ïñãáíþíïíôáé ïé öõóéêýò äõíüìåéò ìáò. Ôï Ýñãï ìáò öýñíåé óå ìéá ðíåõìáôéêþ, çèéêþ êáé óùìáôéêþ õãåßá. Ç ôåìðåëéü êé ïìöáëïóêïðßá óå ìéá ïëïó åñþ ïñãáíéêþ íïóçñüôç. Ðñáãìáôïðïéåßôå êáé ìç ïíåéñåýåóôå Ο Στρατής ούκας δια χειρός Φώτη Κόντογλου (1928). ðñáãìáôïðïéåßôå êáé áìáñôüíåôå. Ôá å- ëáôôþìáôá åêåßíùí ðïõ äçìéïõñãïýí åßíáé óõããíùóôü. Ç áñåôþ åêåßíùí ðïõ äåí äçìéïõñãïýí åßíáé ðüíôá ýðïðôç. Ï êüóìïò äåí Ý åé áíüãêç áðü ïíåéñïðüëïõò, áëëü áðü ïéêïäüìïõò. Áðü êåéíïýò ðïõ ìï èïýí íá ìåôáðëüóïõí ôç ëüóðç ôïõ óå ìéá ùñáßá ðñáãìáôéêüôçôá. ÆÞôçìá äåí õðþñîå ðïôýò ðïéïò åßíáé Þ ðïéïò ðñýðåé íá åßíáé ï êüóìïò, áëëü ðþò èá óôáèïýìå ï êáèýíáò ìáò áðýíáíôß ôïõ.. Ôï Ýñãï óôýêåé ðüíôá ìðñïóôü ìáò ï áëçèéíüôåñïò êáèñýöôçò ôïõ åáõôïý ìáò. ÌÝóá óôï Ýñãï õðüñ åé ç ðéóôüôåñç ïìïßùóþ ìáò Áðïêáëýðôïíôáò ìýóá áð ôï Ýñãï ôïí åáõôü ìáò áíáêáëýðôïõìå ìýóá áðü Ýíá Üïò ôï Èåü. Ôï Ýñãï ìáò ñß íåé óôï Èåü, óôï ìýôñï êáé óôçí åðéåßêåéá. Ç ïìöáëïóêïðßá óôçí áíáñ ßá, óôçí õðåñâïëþ êáé óôï áíïéêôßñìïí. Ï Èåüò äåí êüíåé óõíôñïöéü ðáñü ü- óïõò äïõëåýïõí. Ãéáôß êé ï ßäéïò äåí åßíáé Üëëïò ðáñü Ýíáò äïõëåõôþò. Äåí ìáò óðëá íßæåôáé ï Èåüò ìå óôáõñùìýíá ôá Ýñéá äñùìýíïõò ìáò óðëá íßæåôáé ï Èåüò. Ï Èåüò åßíáé Èåüò êïðéþíôùí. V ΣΟΦΙΑ, ΦΥΣΗ, ΤΕΧΝΗ å èüññïò, êüèå Üíèñùðïò êé ç ìïßñá ôïõ. Ìáò äüèçêå ìïßñá åõôõ ßáò, áöïý ìáò äüèçêå ìïßñá æùþò. ÂëÝðïíôáò Üìïõ ôï þìá ðïõ ãåííü ôéò æùýò ðüóï áßñïìáé üôé õðüñ ù. Ï êüóìïò åßíáé ðáñüäåéóïò ôõöëþí. ÐÜíôïôå õðüñ ïõí ðåñéóóüôåñïé ëüãïé èüññïõò ðáñü áðïãïçôåýóåùò. Ï ðéï áñïýìåíïò ñõèìüò åßíáé ï ñõèìüò ôçò ðñùßáò. ¼ëïé ïé Üíèñùðïé åßìáóôå üñãáíá èåßá, áñêåß íá ôï åðéèõìþóïõìå. Ï óïöüò ðñýðåé íá Ý åé áéóèáíèåß ü- ôé åßíáé üñãáíï ôïõ Èåïý êáé ü é ôïõ å- áõôïý ôïõ. Êáé üôáí ôï áéóèáíèåß, èá åñãáóèåß ìå ôï èåúêü êáé ü é ôïí áôïìéêü ñõèìü. Ï ñõèìüò ï èåúêüò åßíáé ðëáôýò, áñïýìåíïò êáé Þñåìïò. Ï áôïìéêüò ñõèìüò åßíáé óôåíüò, ïäõíçñüò êáé óõãêå- õìýíïò. Ç áëçèéíþ åõôõ ßá åßíáé Ýíá óçìüäé ïñèïöñïóýíçò, üðùò êáé ç äõóôõ ßá Ý- íá óçìüäé ôùí ðëáíþí ìáò. Ðüóï îå åéëßæåé áðü ïìïñöéü êáé áðü óïößá êüèå ïñãáíéêþ êé áðü ôá ìýóá áõôïáíüðôõîç. ÌïíÜ á ç åñãáóßá, ç åñãáóßá áð åõèåßáò áð ôá ðñüãìáôá èá óïõ áñßóåé ôçí áðëþ óïößá. Ôï íá êáôáíôþóïõìå íá âëýðïõìå óôï ôýëïò óáí ðáéäéü óôïõò ïìïßïõò ìáò Üëëá ðáéäéü, áõôü åßíáé ôï êáôáóôüëáãìá ìéáò áëçèéíü óïöþò æùþò. Äåí âëýðïõìå áëçèéíü, ðáñü üôé áëçèéíü áãáðüìå. Ç áãüðç ôùí íýùí áðü ìýñïõò ôùí ðñåóâõôýñùí, ç áãüðç óôá ðáéäéü åßíáé ðüíôá ôï ðñïäñïìéêü ãíþñéóìá ôùí ìåãüëùí åðï þí. Óôç íåüôçôá åßíáé öõóéêü áðïèåìýíï ôï áíèñþðéíï ìýëëïí. Áõôü ðüíôá Ýíáò óïöüò äåí èá ôï ëçóìïíþóåé. Ôçò íåüôçôáò ôçò ôáéñéüæåé ðåñéóóüôåñï áðü êüèå ôé Üëëï íá ôç âëýðïõìå ìå óôáèåñþ êáé Þñåìç áéóéïäïîßá. áßñïõ ðüíôá ìå ôïõò íýïõò, ôïõò íýïõò ðáëìïýò ðïõ óïõ áñßæåé ç æùþ. ÐÜíôá ôïõò íýïõò ðáëìïýò. ÌïíÜ á ç ëáôñåßá ôïõ ðáñüíôïò ìáò îáíáöýñåé ôïõò áìýíïõò ìýóá óôá âüèç èçóáõñïýò ôïõ ðáñåëèüíôïò. Ôï ðáñüí åßíáé ðüíôá Ýíá áíïé ôü ðáñüèõñï ðñïò ôï ðáñåëèüí êáé ðñïò ôï ìýëëïí. ÌïíÜ á ìýóá óôç óôéãìþ õðüñ åé ç áéùíéüôçôá. ÈÝëù íá æþóù óôï æåóôü èüëðïò ôçò ìýñáò ôçò åðï Þò ìïõ êáé ü é ìýóá óôçí êñýá íý ôá ôçò áéùíéüôçôáò. Ç áéùíéüôçôá åßíáé ãéá ôçí áéùíéüôçôá êáé ü é ãéá ôïõò áíèñþðïõò. ¼óïé èåëþóïõí íá ôçí ïéêåéïðïéçèïýí èá íáé êáé ìåôü èüíáôïí äõóôõ åßò. ¼ðïéïò äå æåé ôï óþìåñá äåí Ý åé å- ìðéóôïóýíç óôï áýñéï. ¼ðïéïò äå æåé ôï ðáñüí äåí Ý åé ìýëëïí. Ìç ìåñéìíüôå ãéá ôçí áýñéï. Ç áýñéï ìåñéìíþóåé ôá åáõôþò. Íá ôï ðñþôï ìüèçìá ôçò åõôõ ßáò. ¼óï óêýöôåóáé ôï áýñéï, ôüóï èá Ýñèåé äéáöïñåôéêüôåñï áð üôé ôï óêýðôåóáé. Ôßðïôá äåí ìáò êüíåé ôüóï åõôõ éóìýíïõò üóï ç öýóç. Åßíáé ç ìüíá ðïõ Ý åé íá ìáò êüíåé ðüíôá Ýíá êáëüâïõëï ìüèçìá. Ôá ìåãáëýôåñá ìáèþìáôá ìáò ôá äùóå êáé èá ìáò ôá äßíåé ðüíôá ç öýóç. ¼ëåò ïé áñåôýò âãáßíïõí áðü ôï ðíåýìá ôçò öýóçò. Ç ôý íç äåí åßíáé åðáíüëçøç ôçò öýóçò, áëëü ç áíèñþðéíç äçìéïõñãßá ìéáò Üëëçò åîßóïõ öõóéêþò. Ï ôå íßôçò äåí ðáó ßæåé íá âñåé ìýóá óôç öýóç õëéêü, áëëü íá åííïþóåé ôç óêýøç ôçò öýóçò. Ï ôå íßôçò äåí ìðïñåß íá Üóêåé ìðñïóôü óôç öýóç, ùóüí ìðñïóôü ó Ýíá Üïò áêáôüëçðôï. Ç ôý íç äåí åßíáé áðëü áéóèþóåéò. Ôï ðíåýìá ðñýðåé íá åñãüæåôáé. Öáíôáóßá åßíáé ç ðíåõìáôéêþ ïîýôçò ðïõ ðåôü ìýó áðü ôéò óõãêñïýóåéò ôùí áíôéèýóåùí. ¼ëåò ïé áíôéèýóåéò õðüñ- ïõí ðáíôïý, áëëü êáôü âáèìü äéüöïñï. Ãé áõôü õðüñ åé êßíçóç. ëëùò ï êüóìïò è áêéíçôïýóå. Ç ôý íç åßíáé ç óõìöùíßá ôùí Üêñùí áíôéèýóåùí. Ç ôý íç êëåßíåé ðüíôá ìýóá ôçò ôçí Ýííïéá ôçò ðëçñüôçôïò. Ç ôý íç åßíáé ìéá ãõìíþ ïõóßá íýá. ÌïéÜæåé ìéá öñýóêç ïìïñöéü. Ìéá ïìïñöéü æùíôáíþ ðïõ áíáðíýåé áðáëü êáé åýñõèìá. Ç ðëáóôéêüôçò åßíáé ãýííçìá ôçò åõñõèìßáò. Ç ôý íç äåí åßíáé áðëü ç Ýêöñáóç å- êåéíïý ðïõ áéóèáíüìåèá, áëëü åêåéíïý ðïõ ðñýðåé íá áéóèáíüìåèá. Ç ôý íç åßíáé Ýíáò çèéêüò êüóìïò åßíáé ôï Üíèïò êáé ï êáñðüò åíüò óõíüëïõ áñåôþí. ÐñÝðåé íá öôéüîïõìå áñïýìåíç, ù- ñáßá êáé áðïêáôáóôçìýíç äéüèåóç. ùñßò áõôþ ç ïìïñöéü ïýôå óõëëáìâüíåôáé ïýôå öéëïôå íåßôáé. Ôï éäáíéêü êüèå áíèñþðïõ óôï ìýëëïí èá íáé íá öéëïôå íþóåé êüôé êé áõôüò ìå ðñïóï Þ êáé ì áãüðç. Áðü ôçí ôý íç äåí ìðïñåß íá ëåßðåé ç Ýöåóç ðñïò Ýíá ìýëëïí åíôåëýóôåñï. Ç ôý íç åßíáé ôï îåðýñáóìá ôïõ æùéêïý åßäïõò åßíáé ìéáí áíüôáóç áðü ôç ãçò óôïí ïõñáíü. Ç ôý íç, ðåñéóóüôåñï áð üëá, ìïéüæåé ì Ýíá ëïõëïýäé. Åßíáé êé áõôþ ôï ôýëïò êáé ôï áðïôýëåóìá åíüò óêïðïý. Ôïõ óêïðïý ôçò æùþò».

10 10 - ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 Ο ΟΙΚΟΣ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΪΑΣ ΨΑΛΤΗ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (19ος-20ός αι.) Του κ. Αλέκου Ε. Φλωράκη ρ Λαογραφίας - Εθνολογίας Ç ðáñïõóßá ôùí Tçíéáêþí åðéðëïðïéþí óôçí Kùíóôáíôéíïýðïëç, óôï äåýôåñï ìéóü ôïõ 19ïõ áéþíá êáé óôéò ðñþôåò äåêáåôßåò ôïõ 20ïý, ðáñïõóéüæåôáé éäéáßôåñá äõíáìéêþ, ìýóá óôïõò êüëðïõò ìéáò åðßóçò åýñùóôçò ðáñïéêßáò: «Ðåñß âéïìç áíßáò êáé ôå íþí ðñïêåéìýíïõ, ãíùóôüí üôé ïõ ìüíïí åí ËéèïîïúêÞ êáé MáñìáñïãëõðôéêÞ, åí ôç EðéðëïðïéÀá êáé ÎõëïõñãéêÞ êáé ôç YðïäçìáôïðïéÀá, áëëü êáé åí ðáíôß Üëëù âéïìç áíéêþ êëüäù, ðëåßóôïé üóïé óõìðáôñéþôáé ìáò äéáêñßíïíôáé êáé ùò äéåõèõíôáß êáé éäéïêôþôáé äéáöüñùí âéïìç áíéêþí êáôáóôçìüôùí Þ åñãïóôáóßùí êáé, ìüëéóôá, ü é ïëßãùí ïíïìáóôþí êáé ðñùôåõüíôùí» 1. Åéäéêüôåñá óôïí êëüäï ôçò åðéðëïðïéßáò, ôá óêþðôñá áíþêïõí óôïí ïßêï ØÜëôç. H óçìáóßá áõôïý ôïõ ïßêïõ, ó åäüí åíôåëþò Üãíùóôïõ óþìåñá, êáé ç ìåãüëç äéüñêåéá ôçò æùþò ôïõ, ü é ìüíï óôçí Ðüëç áëëü êáé óôçí ÁèÞíá, á- ðïôõðþíïíôáé óôïí ôçíéáêü ôýðï ôçò åðï Þò, ìå áßóèçìá èáõìáóìïý êáé õ- ðåñçöüíåéáò. IäñõôÞò ôçò åðé åßñçóçò Þôáí ï Iù- Üííçò Ãåùñãßïõ ØÜëôçò, ãåííçìýíïò óôï Óêëáâï ùñéü ãýñù óôá Tüóï ï ôüðïò, áöïý ôï Óêëáâï ùñéü õ- ðþñîå ôï êáôåîï Þí ìáóôïñï þñé ôùí KÜôù Måñþí, üóï êáé ôï îõëïõñãéêü å- ðüããåëìá ôçò åõñýôåñçò ïéêïãýíåéáò 3, ðñïóáíáôüëéóáí êáé ôïí IùÜííç ðñïò áõôþ ôçí ôý íç. Äå ãíùñßæïõìå ðüôå Ý- öõãå áðü ôï íçóß êáé åãêáôáóôüèçêå óôçí Kùíóôáíôéíïýðïëç, öáßíåôáé ü- ìùò üôé áõôü Ýãéíå áñêåôü íùñßò, áöïý ôï 1867, óå çëéêßá 29 ðåñßðïõ åôþí, á- íïßãåé åêåß ôï ðñþôï ôïõ ìáãáæß: «O ïßêïò ØÜëôç, üóôéò ìåô ïëßãáò çìýñáò óõìðëçñïß 40åôßáí áðü ôçò éäñýóåþò ôïõ, áðïôåëåß åí ôùí èáõìáóéùôýñùí åéò ôï åßäïò ôïõ êáôáóôçìüôùí» 4. Eßêïóé ñüíéá áñãüôåñá (1887) äéáèýôåé ðëýïí ìéá ìåãüëç åðé åßñçóç: «åðéðëïêáôüóôçìá» åöüìéëëï ôùí åõñùðáúêþí, åñãïóôüóéá êáé áðïèþêåò, åíþ áíåãåßñåé ôüôå êáé íýï êáôüóôçìá ðýíôå ïñüöùí: «EëÜâïìåí áöïñìþí íá èáõìüóùìåí ôï åðéðëïêáôüóôçìá ôïõ åí Kùí/ðüëåé áîéïëüãïõ óõìðïëßôïõ ç- ìþí ê. IùÜííïõ ØÜëôïõ, ôïõ ðåñéðïéïýíôïò äéá ôïýôï ôéìþí åéò ôçí çìåôýñá ðáôñßäá. O ê. IùÜííçò ØÜëôçò ôïóïýôïí çýîçóå ôï åìðüñéüí ôïõ þóôå ôá åñãïóôüóéá êáé áé áðïèþêáé áõôïý êáôáñéèìïýíôáé ìåôáîý ôùí ðñþôùí ôçò ðñùôåõïýóçò. Ðáí åßäïò åðßðëùí åõñßóêåôáé åí áõôïßò, ðüóá äå ðáñáããåëßá åêôåëïõìýíç åéò ôá åñãïóôüóéá áõôïý ïõäüëùò ìåéïíåêôåß ôçò åí Eõñùðáúêïßò. ¹äç ïéêïäïìåß íýïí êáôüóôçìá ìåôü ðýíôå ïñüöùí ðáñü ôï êáôüóôçìá ôçò äçìáñ ßáò êáé áðýíáíôé ôçò íåïäìþôïõ ìåãüëçò êáé êïìøþò ïéêßáò ôïõ åôýñïõ öéëïìïýóïõ óõìðïëßôïõ ìáò ê. Aíôùíßïõ AðÝñãç» 5. êôïôå ï ïßêïò ØÜëôç üëï êáé åðåêôåßíåôáé. Ôï 1891, åêôüò áðü ôï ðåíôáþñïöï óôá MíçìáôÜêéá (ôç ãåéôïíéü-êýíôñï ôçò ôçíéáêþò ðáñïéêßáò óôçí Ðüëç), äéáôçñåß êåíôñéêü óõíåñãåßï óôï KïõëÝ-Káðïý, «êáèåêëïðïéåßïí» êáé «óõíåñãåßïí èáëáìïóôüëùí», êáèþò êáé áðïèþêåò óôïí ÃáëáôÜ. Aðáó ïëåß ðñïóùðéêü ôåôñáêïóßùí ðåñßðïõ áíäñþí, ìå äéåõèõíôþ ôïí Iù. ØÜëôç, âïçèïýìåíï ôþñá êáé áðü ôï ãéï ôïõ Ãåþñãéï: «H óõíüäåëöïò Kùíóôáíôéíïýðïëéò ëüãïí ðïéïõìýíç åó Üôùò ðåñß ôçò éèáãåíïýò âéïìç áíßáò êáé ôùí ìåãüëùí ðñïüäùí áõôþò, ðáñáôçñïõìýíùí êõñßùò åí ôç ðñùôåõïýóç ôïõ Oèùìáíéêïý KñÜôïõò, ìåè õðåñçöáíåßáò åèíéêþò áíáãñüöåé ôáò ìåãüëáò ðñïüäïõò ôïõ åí Kùíóôáíôéíïõðüëåé åñãïóôáóßïõ ôïõ áîéïôßìïõ óõìðïëßôïõ ìáò ê. IùÜííïõ ØÜëôïõ, áöéåñïýóá óôþëáò ïëïêëþñïõò åéò ôçí ðåñéãñáöþí ôùí êáôáóôçìüôùí ôïýôùí êáé ôùí ðñïüäùí ôùí åñãáóéþí ôùí óõíôåëïõìýíùí åí áõôïßò. KáôÜ ôçí åí ëüãù óõíüäåëöïí åêôüò ôïõ ìåãüëïõ åñãïóôáóßïõ ôïõ ê. ØÜëôïõ ôïõ êåéìýíïõ åí ðåíôùñüöù êôéñßù ðáñü ôá «MíçìáôÜêéá», üðïõ ï åéóåñ üìåíïò èáõìüæåé äéá ôçí ðïëõôýëåéáí êáé ôï ëåðôüí ôçò åñãáóßáò ôá åí áõôþ Ýðéðëá Üôéíá ðáñü éèáãåíþí ùò åðß ôï ðëåßóôïí êáôáóêåõüæïíôáé, Ý åé Ýíáíôé ôïýôïõ êáé Ýôåñïí êôßñéïí åéò ï êåßôáé ôï êáèåêëïðïéåßïí êáé óõíåñãåßïí ôùí èáëáìïóôüëùí. Eðßóçò åí KïõëÝ-êáðïý êåßôáé ôï êåíôñéêüí óõíåñãåßïí, åí ù êáôåñãüæïíôáé ôá îýëá êáé êáôáóêåõüæïíôáé ôá ðáíôïåéäþ Ýðéðëá, áé äå áðïèþêáé ôïõ ìåãüëïõ ôïýôïõ åñãïóôáóßïõ åõñßóêïíôáé åí ÃáëáôÜ. Eí ôù KáôáóôÞìáôé ôïýôù á- ðáó ïëïýíôáé 400 ðåñßðïõ Üíäñåò, åõåñãåôïýìåíïé äéá ôçò ðáñï Þò êáèçìåñéíþò åñãáóßáò. Ôï åöüìéëëïí ðñïò ôá ìåãüëá ôçò Eõñþðçò åéò ôï åßäïò ôïýôï êáôüóôçìá äéåõèýíåôáé ðáñü ôïõ áêáìüôïõ êáé äñáóôçñßïõ éäñõôïý êáé äéåõèõíôïý áõôïý ê. IùÜí. ØÜëôïõ êáé ôïõ åõãåíåóôüôïõ ôïõò ôñüðïõò êáé ëßáí óõìðáèçôéêïý õéïý ôïõ ê. Ãåùñãßïõ I. ØÜëôïõ, ðñï ôéíïò êáéñïý äéáôñßâïíôïò åíôáýèá. Eê ôïýôùí ëáìâüíïíôåò áöïñìþí äåí äõíüìåèá ðáñü íá óõã- áñþìåí ôïí áîéüëïãïí óõìðïëßôçí ç- ìþí ê. I. ØÜëôçí, äéá ôçí ôåëåéüôçôá êáé ôáò ìåãüëáò ðñïüäïõò ôïõ åí Kùíóôáíôéíïõðüëåé åñãïóôáóßïõ ôïõ, ôéìþíôïò áëçèþò êáé ôïí åëëçíéóìüí êáé éäéáéôýñùò ôçí ðñïóöéëþ áõôþ TÞíïí» 6. Óôéò áñ Ýò ôïõ 20ïý áéþíá (1903), ï Ãåþñãéïò áóêåß ðëýïí ôç äéåýèõíóç ôïõ ïßêïõ, Ý ïíôáò äéáäå ôåß ôïí ðáôýñá ôïõ (Üãíùóôï áí ëüãù èáíüôïõ). Óôï êáôüóôçìá «ðùëïýíôáé åßäç åðéðëïðïéßáò åéò ìåãüëáò ðïóüôçôáò» êáé êáôáóêåõüæïíôáé «Ýðéðëá ðïëõôåëýóôáôá êáé ìåãüëçò áîßáò êáé ôý íçò, áìéëëüìåíá ðñïò ôá ôùí ìåãáëåéôýñùí êáé ãíùóôïôýñùí åõñùðáúêþí åñãïóôáóßùí» 7. Ôï åðüìåíï Ýôïò, êáé áöïý åß å áðïíåìçèåß óôïí Ãåþñãéï «ñõóïýí âñáâåßïí» óôçí Ýêèåóç ôùí Aèçíþí, ôïõ áðïíýìåôáé áðü ôï ïèùìáíéêü êñüôïò ôï ðáñüóçìï OóìáíéÝ ä ôüîåùò: «AðåíåìÞèç ðáñü ôçò OèùìáíéêÞò KõâåñíÞóåùò ôï ðáñüóçìïí OóìáíéÝ ä ôüîåùò åéò ôïí åí Kùí/ðüëåé áîéüôéìïí óõìðïëßôçí çìþí ê. Ãåþñ. ØÜëôçí, åñãïóôáóéüñ çí åðßðëùí, åéò ïí å- ó Üôùò åß åí áðïíåìçèþ äéá ôá åí ôç åêèýóåé ôùí Aèçíþí åêèýìáôá ôùí åí ÐÝñáí ìåãüëùí âéïìç áíéêþí åñãïóôáóßùí ôïõ, ñõóïýí âñáâåßïí. ÄéêáéùôÜôç äå êñßíåôáé ðáñü ðüíôùí ç å- îáéñåôéêþ áýôç ôéìþ ôçò OèùìáíéêÞò KõâåñíÞóåùò ðñïò Ýíá ôùí ðñþôùí ôçò Aõôïêñáôïñßáò åñãïóôáóéüñ çí êáé âéïìþ áíïí ôçò åðéðëïðïéàáò, óõíôåëýóáíôá ôüóïí ðïëý äéá ôçò åãíùóìýíçò äñáóôçñéüôçôüò ôïõ åéò ôçí ðñüïäïí êáé áíýøùóéí ôïõ åßäïõò ôïýôïõ ôçò âéïìç áíßáò åí ôç ãåßôïíé Aõôïêñáôïñßá» 8. ¹äç ï ïßêïò ØÜëôç áðïôåëåß ïéêïíïìéêü ðáñüãïíôá ãéá ôçí Aõôïêñáôïñßá. Eêôüò áðü ôçí Kùíóôáíôéíïýðïëç, «ôñïöïäïôåß êáé ôá ðëåßóôá ìýñç ôçò AíáôïëÞò», åíþ ðáñý åé «ôá ðñïò ôï æçí» óå ðïëëïýò Kõêëáäßôåò ìáóôüñïõò, éäéáßôåñá Tçíéáêïýò êáé Aíôñéþôåò: «Eí ôïéò êáôáóôþìáóé ôïýôïéò åõñßóêïõóé äéáñêþò åñãáóßáí êáé ðåñßèáëøéí ïé óõìðïëßôáé çìþí ôå íßôáé îõëïõñãïß, ëåðôïõñãïß ê.ëð Eðßóçò åõñßóêïõóéí åñãáóßáí ðïëëïß ôùí Kõêëáäéôþí êáé éäßá íäñéïé, ôïõ ê. ØÜëôïõ ùò ãíùóôüí óõíäåèýíôïò äéá ãüìïõ ìåôü åðéëýêôïõ ôçò ãåßôïíïò íþóïõ êüñçò, åãêáôåóôçìýíçò åí Kùí/ðüëåé, åê ôçò áîéïôßìïõ ïéêïãåíåßáò K. NéêïëáÀäïõ (Tñýðïõ)» 9. Aðü ôçí Üðïøç ïñãüíùóçò ôçò ðáñáãùãþò êéíåßôáé óå âéïìç áíéêü åðßðåäï, ìå ìáæéêþ ðáñáãùãþ, åîåéäßêåõóç ôïõ ôå íéêïý ðñïóùðéêïý êáé êáôáìåñéóìü åñãáóßáò äéáèýôåé êéíçôþñéá ðåôñåëáéïìç áíþ, ìç áíþìáôá êïðþò, ëåßáíóçò, áðïëýðéóçò ê.ëð. êáé åéäéêü ôìþìáôá åâåíïõñãéêþò, óôßëâùóçò, îõëïãëõðôéêþò êáé åðé ñýóùóçò. Xáñáêôçñéóôéêü åßíáé ôï äçìïóßåõìá ôïõ Tá- õäñüìïõ Kùíóôáíôéíïõðüëåùò ( ): «H Ýêôáêôïò ðþëçóéò, ç ïñãáíïõìýíç åí ôù ëßáí åõöþìùò ãíùóôþ Oßêù åðßðëùí ôïõ ê. ØÜëôç, ðáñýó åí çìßí ôçí åõêáéñßáí íá åðéóêåöèþìåí ôï êáôüóôçìá, êáèþò êáé ôï åñãïóôüóéïí, ôï êåßìåíïí åéò ôçí ïäüí KáñÜ-NáìëÞ EõáñÝóôùò äéáðéóôïß ôéò ôáò ìåãüëáò å- ðéôåëåóèåßóáò ðñïüäïõò ôçò åí ãýíåé âéïìç áíßáò ôùí åðßðëùí åí Kùí/ðüëåé. Eéò ôáò ìåãüëáò áéèïýóáò ôïõ åñãïóôáóßïõ, ôáò Üñôé áíåãåñèåßóáò, äýíáôáé íá ðáñáôçñþóç ôéò öéëïôßìïõò åñãüôáò, öéëïðïíþôáôá åñãáæïìýíïõò Ý- êáóôïò åéò ôçí åéäéêüôçôü ôïõ, ôïýè ü- ðåñ åîáéñåôéêþò äéåõêïëýíåé ôçí âéïìç- áíéêþí åñãáóßáí êáé åðéôñýðåé íá ðñïóäßäçôáé åéò ôá ðñïúüíôá ç éäéáéôýñá óöñáãßò ôçò ôý íçò åêüóôïõ åñãüôïõ. Äéá ôïýôï ôá Ýðéðëá ôïõ Oßêïõ ØÜëôç äéáêñßíïíôáé äéá ôçí Üêñáí áõôþí óôåñåüôçôá êáé ôçí Ýêôáêôïí êïìøüôçôá. Eí ôù åñãïóôáóßù áðïèáõìüæåé ôéò ìåãüëçí ôéíü êéíçôþñéïí äéá ðåôñåëáßïõ ìç áíþí, ðñïìçèåýïõóáí ôá áðáéôïýìåíá ìýóá ðñïò åðåîåñãáóßáí ôïõ îýëïõ, êáèþò êáé ìç áíüò ñïêáíéóôéêüò, äéáóôéêôéêüò Þ ñçóéìåõïýóáò ðñïò äéáìåëéóìüí, äéá ôáò ñáâäþóåéò, äéá ôçí åíôïìþí ôùí îýëùí êáé ôçí ïìüëõíóéí áõôþí. Eê ôùí äéáìåñéóìüôùí äå ôçò åâåíïõñãéêþò, ôçò óôéëâþóåùò, ôçò ημοσίευμα στην εφημ. Πρόοδος [Τήνου] σχετικό με τη λειτουργία του Οίκου Επίπλων «Ψάλτη». åñìïãëõöéêþò, ôçò åðé ñõóþóåùò å- îýñ ïíôáé ôá êáëëéôå íéêþôáôá áíôéêåßìåíá ôá ôéìþíôá áëçèþò ôïí Oßêïí ØÜëôç. ¼óïí áöïñü äå ôçí èáëáìïóôüëéóéí, áýôç åðéôåëåßôáé ìåôü ëáìðñïôüôçò êáëáéóèçôéêþò. Eí ôù êáôáóôþìáôé äå ôçò ðùëþóåùò íïìßæåé ôéò üôé åõñßóêåôáé ðñï ìéáò ðëïõóéùôüôçò êáé ðïéêéëùôüôçò êáé åîü ùò êáëëéôå íéêþò åêèýóåùò åðßðëùí. Eéò ôá ðýíôå äéáìåñßóìáôá ôïõ Oßêïõ äýíáôáé í áðáíôþóç ôéò åí ðëþñåò óýíïëïí åðßðëùí, äé ùí äýíáôáé íá åðéðëþóç êáé ôïí ðëïõóéþôåñïí ïßêïí êáé ôïí ïßêïí ôïõ ìåôñéïðáèåóôýñïõ áóôïý» 10. AíÜëïãç ðñïò ôçí ïéêïíïìéêþ åßíáé êáé ç êïéíùíéêþ åðéöüíåéá ôïõ Ã. ØÜëôç, üðùò êáé ç åíßó õóç ðïõ ðáñý åé óôá åëëçíéêü ðñüãìáôá: «O ê. ØÜëôçò êáé ùò Üôïìïí ðåñßâëåðôïí êáôý åé èýóéí åí ôç êïéíùíßá Kùí/ðüëåùò, ðñùôïóôáôþí åéò ðüóáí ðáôñéùôéêþí ðñüîéí êáé äéáñêþò Ý ùí ôï âáëüíôéïí áõôïý çíåùãìýíïí åéò ðüóáí áãáèïåñãüí ðñüîéí, åßôå áôïìéêþí, åßôå áöïñþóáí ôçí MåãÜëçí ç êáé ôçí ìéêñüí çìþí Ðáôñßäá» 11. Ôï 1907 åãêáéíéüæåé êáé äåýôåñï ìåãüëï êáôüóôçìá, áõôü óôï ÐÝñáí: «Ôï ðáñåëèüí ÓÜââáôïí, åí ìýóù ðõêíïý êáé åêëåêôïý ðëþèïõò, åãýíïíôï ôá åãêáßíéá ôïõ åí ÐÝñáí õðïêáôáóôþìáôïò ôïõ Oßêïõ ØÜëôç, ôïõ õðü ôçí äéåýèõíóéí ôïõ áîéïëüãïõ óõìðïëßôïõ ê. Ãåùñ. ØÜëôç ôéìþíôïò ôçí EëëçíéêÞí âéïìç áíßáí êáé ôï üíïìá ôçò éäéáéôýñáò çìþí Ðáôñßäïò äéá ôùí ëáìðñþí áõôïý êïìøïôå íçìüôùí îõëïõñãéêþò êáé ëåðôïõñãéêþò, áíùôýñùí Ýôé êáé áõôþí ôùí Eõñùðáúêþí» 12. Ôï 1911, «óõíäåüìåíïò êáé ìåôü ôïõ åêðôþôïõ ÓïõëôÜíïõ êáé ìåôü ôùí íõí äéåõèõíüíôùí ôáò ôý áò ôçò Tïõñêßáò íåïôïýñêùí» (äåßãìá êáé áõôü ôçò ïéêïíïìéêþò ôïõ äýíáìçò), áíáëáìâüíåé ôçí åðßðëùóç ôùí ãñáöåßùí ôçò YøçëÞò Ðýëçò êáé ôùí Üëëùí õðïõñãåßùí 13. Ôï 1930 ï ïßêïò ØÜëôç óõíå ßæåé ðüíôá íá ëåéôïõñãåß óôçí Kùíóôáíôéíïýðïëç, Ý- ïíôáò ðñï ôñéåôßáò éäñýóåé åñãïóôüóéï åðéðëïðïéßáò êáé óôçí AèÞíá. Ôï åðéðëïðïéåßï ôçò AèÞíáò éäñýèçêå ôï 1927 áðü ôï ãéï ôïõ Ãåùñãßïõ ØÜëôç, Kùíóôáíôßíï. «MåãÜëïí êáé ôýëåéïí âéïìç áíéêüí êáôüóôçìá åðßðëùí êáé êïõöùìüôùí, åðß ôçò ëåùöüñïõ Óõããñïý», ôåëïýóå õðü ôç äéåýèõíóç ôïõ ãáìðñïý ôïõ Ãåùñãßïõ,

11 ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2012 ÐEÑI THNOY - 11 ΣΜΙΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΧΡΟΝΟ Aíáóôáóßïõ ÃåùñãéÜäç 14. Ôï äéýèåôå ôï äåýôåñï ìåôü ôçí «ÎõëïõñãéêÞ Eëëïýë» ìåôï éêü êåöüëáéï, ýøïõò ñõóþí ëéñþí Aããëßáò êáé éððïäýíáìç 50 H.P., Þôïé ôï 15% ôïõ êåöáëáßïõ ôïõ 15. ÓÞìåñá ðáñáìýíåé óôçí ßäéá èýóç (ðßóù áðü ôï ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï) êáé áíþêåé óôçí «A.E. Óáñßäçò». ÐáñÜ ôç ìåãüëç áðïññüöçóç ôùí Tçíéáêþí îõëïõñãþí ôçò Ðüëçò áðü ôïí ïßêï ØÜëôç, óõíáíôïýìå êáé Üëëïõò åêåß, óôéò áñ Ýò ôïõ 20ïý áéþíá, üðùò êáé åñãáóôþñéá. AíÜìåóÜ ôïõò, ôïí åðéðëïðïéü Aíôþíéï Öþóêïëï 16, ôïõò Iù- Üííç Äåóßðñç êáé MÜñêï Aã. BéäÜëç, «êáôý ïíôáò ëáìðñüò èýóåéò» óôï áñìåíéêü îõëïõñãéêü åñãïóôüóéï NáñëéÜí óôï Öåñßêéïú 17, ôïõò Óßìï TÝç, éäéïêôþôç åñãáóôçñßïõ êáôáóêåõþò êïñíéæþí êáé óõíáöþí åéäþí ðïëõôåëåßáò, êáé ôï ãéï ôïõ AíäñÝá, «åê ôùí áñßóôùí ó åäéáóôþí êáé æùãñüöùí, éäéáéôýñáí êëßóéí Ý ïíôáò åéò ôçí êáôáóêåõþí áíèýùí êáé ëïéðþí ðïéêéëìüôùí åðß ôùí åðßðëùí» 18 êáé ôïõò Öñáãêßóêï ÃñáììáíäÜíç êáé IùÜííç Äüñéæá, óôçí Ðñßãêçðï, «åê ôùí êáëëéôýñùí åðéðëïðïéþí» 19. Aðü ôïõò åñãáæüìåíïõò óôïí ïßêï ØÜëôç Tçíéáêïýò, ïíïìáóôéêü áíáöýñïíôáé ìüíï «ïé êáôý ïíôåò å- êåß åðßæçëïí èýóéí»: Aë. KÝêïò, Aíô. ÓáñÜäïò, Aíô. BéäÜëçò êáé Mé. Óõíïäéíüò 20. KáôÜ ôçí ðáñüäïóç, áðü ôçí Kùíóôáôéíïýðïëç Þñèå óôï íçóß ôï åîáéñåôéêü ôýìðëï ôïõ TáîéÜñ ç, ìçôñïðïëéôéêïý íáïý ôçò Xþñáò TÞíïõ (ã ôýôáñôï 18ïõ áé.) êáé åêåßíï ôïõ Áãßïõ Áíôùíßïõ ôçò ÓôåíÞò (1757) 21, åíþ óå Tçíéáêïýò ìáóôüñïõò ôçò Ðüëçò áðïäßäåôáé êáé ôï áñôïöüñéï ôïõ Aãßïõ NéêïëÜïõ Ðýñãïõ. 1 Ðïëßôçò øåõäþí. ôïõ áíôáðïêñéôþ, «AíÜ ôçí EðôÜëïöïí», åö. Ðñüïäïò [TÞíïõ], áñ. 311/ Eêëïãéêüò KáôÜëïãïò ÄÞìïõ Ðåñáßáò TÞíïõ, ôïõ Ýôïõò 1875, á.á Óôïí ßäéï åêëïãéêü êáôüëïãï êáôá ùñßæïíôáé äýêá áêüìç «îõëïõñãïß» ìå åðþíõìï ØÜëôçò óôï Óêëáâï ùñéü, ìåñéêïß ðñïöáíþò óõããåíåßò ôïõ. 4 Eö. Ðñüïäïò, áñ. 492/ Åö. H H þ ôçò TÞíïõ, áñ. 237/ Ôï ßäéï Ýôïò, óå Ýñáíï «ðñïò ôåëåéïðïßçóéí ôïõ çìéôåëïýò åí ôç Kùìïðüëåé Ðýñãù íáïý ôïõ áãßïõ NéêïëÜïõ», áðü ôï êáôüóôçìá IùÜííïõ ØÜëôïõ óõíåéóýöåñáí «ìåôæßôéá 3» (ðñïöáíþò ïé õðüëëçëïé), åíþ ï ßäéïò ï Iù. ØÜëôçò «ëßñáò Tïõñêßáò 1» (ü.ð., áñ. 226/ ). 6 Eö. H H þ ôçò TÞíïõ, áñ. 358/ Aðü ôçí ßäéá åöçìåñßäá áñõüìáóôå êáé Üëëåò ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí ïéêïãýíåéá ØÜëôç: ôï üíïìá ôçò ìçôýñáò ôïõ IùÜííç, EéñÞíçò, êáé ôï èüíáôü ôçò ôï 1890 óôï Óêëáâï ùñéü (áñ. 356/ ) ôï üíïìá ôçò óõæýãïõ ôïõ IùÜííç êáé ìçôýñáò ôïõ Ãåùñãßïõ, Máñßáò (ü.ð.) ôï üíïìá ôçò êüñçò ôïõ IùÜííç êáé áäåëöþò ôïõ Ãåùñãßïõ, EéñÞíçò, êáé ôï ãüìï ôçò ôï 1891 ìå ôïí åðßóçò Tçíéáêü MÜñêï N. AðÝñãç (áñ. 397/ ). Aðü ôçí åöçìåñßäá Ðñüïäïò åîüëëïõ (áñ. 686/ ) ðëçñïöïñïýìáóôå üôé ï Ãåþñãéïò ØÜëôçò íõìöåýôçêå óýæõãï áðü ôçí ïéêïãýíåéá K. NéêïëáÀäç (Tñýðïõ) ôçò íäñïõ, åíþ áðü ôçí åö. AíáãÝííçóéò (áñ. 18/ ), ôï üíïìá ôïõ ãéïõ ôïõò, åðßóçò åñãïóôáóéüñ ç åðßðëùí, Kùíóôáíôßíïõ. 7 ÌÜñêïò É. KñéêåëëÞò, ìå ôï øåõäþí. «ñáìéò», «Eíôõðþóåéò åê Kùí/ðüëåùò. Ç äñüóéò ôùí Ôçíßùí», (åö. Ðñüïäïò, áñ. 294/ ). 8 Eö. Ðñüïäïò, áñ. 340/ ¼.ð., áñ. 686 ( ). Eðßóçò, áñ. 454 ( ), 492( ). 10 Áíáäçìïóßåõóç óôçí Ðñüïäï («O ïßêïò åðßðëùí ØÜëôç», áñ. 446/ ). 11 Eö. Ðñüïäïò, áñ. 686/ ¼.ð., áñ. 492/ ¼.ð., áñ. 686/ Eö. AíáãÝííçóéò [TÞíïõ], áñ. 18/ Ãéþñãïò Ðáñìåíßäçò, Åõöñïóýíç. Pïýðá, Ôï áóôéêü Ýðéðëï óôçí ÅëëÜäá íáò áéþíáò óõãêñüôçóçò êáíüíùí ó åäéáóìïý, ÐáíåðéóôçìéáêÝò åêäüóåéò Å.Ì.Ð., [ÁèÞíá 2003], ó. 366, 369, Eö. Ðñüïäïò, áñ. 294/ ¼.ð. (áñ. 294) êáé áñ. 456/ ¼.ð. (áñ. 456). 19 Eö. AóôÞñ ôçò TÞíïõ, áñ. 284/ (Nßêïò MùñáÀôçò, ìå ôï øåõäþíõìï «O Aâäçñßôçò», «Eíôõðþóåéò åê Êùí/ðüëåùò êáé Óìýñíçò»). 20 Eö. Ðñüïäïò, áñ. 456/ Ãéá ôï ôýìðëï ôïõ ÔáîéÜñ ç âë. Aíôþíéïò Máôè. AðÝñãçò, ðñùôïðñåóâýôåñïò, Ôá îõëüãëõðôá êåéìþëéá ôïõ Mçôñïðïëéôéêïý Náïý Táîéáñ þí TÞíïõ, åêä. «TÞíïò», AèÞíáé 1987 IùÜííçò ÃêåñÝêïò, «Ôï îõëüãëõðôï-åðß ñõóï ôýìðëï êáé ïé åéêüíåò ôïõ Mçôñïðïëéôéêïý I. Náïý Ðáììåãßóôùí Táîéáñ þí TÞíïõ», TÞíïò. H Xþñá, Eôáéñåßá Tçíéáêþí Måëåôþí, ÐñáêôéêÜ Óõíåäñßùí 5, TÞíïò 2002, óó Ãéá åêåßíï ôïõ Áãßïõ Áíôùíßïõ âë. Üñçò ÊïõôåëÜêçò, «Ôï ôýìðëï ôïõ Áã. Áíôþíç ÓôåíÞò ÔÞíïõ», Áíôßöùíïí. Á- öéýñùìá óôïí êáèçãçôþ Í.Â. ÄñáíäÜêç, Èåóóáëïíßêç 1994, óó Γιάννη Μανιατάκου, Βυθός. Ôï ÄåêÝìâñç ðïõ ìáò ðýñáóå, Ýíáò äüóêáëïò óõíáíôþèçêå, ôñéüíôá ñüíéá ìåôü, ìå ôñåéò ìáèçôýò ôïõ, óå ìéá êïéíþ Ýêèåóç, óôç ãêáëåñß «Êáðëáíþí 5» óôï êýíôñï ôçò ÁèÞíáò. Ï ëüãïò ãéá ôïí åðß ôñéüíôá Ýôç äéåõèõíôþ ôïõ Ðñïðáñáóêåõáóôéêïý Ó ïëåßïõ Êáëþí Ôå- íþí Ðáíüñìïõ ÔÞíïõ, ôï ãëýðôç êáé æùãñüöï ÃéÜííç ÌáíéáôÜêï (1935), ôï æùãñüöï Âáóßëç ÔÜãêáëï êáé ôïõò ãëýðôåò ÔÜêç Êïæüêï êáé êôïñá ÐáðáäÜêç. Ôï Ýñãï êáé ôùí ôñéþí áõôþí óõììáèçôþí-êáëëéôå íþí óçìáäåýôçêå áðü ôç äéäáóêáëßá ôïõ ÃéÜííç ÌáíéáôÜêïõ êáé öýñåé ôéò áîßåò ðïõ åêåßíïò ôïõò åíýðíåõóå ôçí ðåñßïäï ôçò ìáèçôåßáò ôïõò óôïí ÐÜíïñìï. ÆùãñáöéêÜ êáé ãëõðôéêü Ýñãá ìå ãíþìïíá ôï öùò, ìå êáèáñýò öüñìåò, ìå åììïíþ óôç óýíèåóç êáé ôçí áñìïíßá ôùí ìïñöþí. ¹ôáí ç ðñþôç öïñü ðïõ ï «äüóêáëïò» üðùò üëïé ìå óåâáóìü ôïí á- ðïêáëïýí åîýèåóå ìáæß ìå ôá åîáéñåôéêþò ïìïñöéüò ãëõðôü ôïõ, êáé ïñéóìýíá æùãñáöéêü ôïõ Ýñãá. Áõôü ðïõ ôá îå ùñßæåé åßíáé üôé äçìéïõñãþèçêáí ìå Ýíá ôñüðï êüðùò áíïñèüäïîï, ôïí ï- ðïßï ï ßäéïò åìðíåýóôçêå ðïëëü ñüíéá ðñéí. Áðåéêïíßæïõí ôï âõèü ôçò êõêëáäßôéêçò èüëáóóáò áðü ôçí êüôùèåí ï- ðôéêþ ãùíßá. Ìå Üëëá ëüãéá, ï ÃéÜííçò ÌáíéáôÜêïò êáôýâçêå óôï âõèü ãéá íá ôá æùãñáößóåé. Ìå âáñßäéá óôá ðüäéá êáé óôï êáâáëýôï, ïðëéóìýíïò ìå ôá ðéíýëá ôïõ, âõèßóôçêå óôï êñýï íåñü êáé áðïôýðùóå ôá ñþìáôá êáé ôïõò éñéäéóìïýò ôïõ êýìáôïò, ôá íüñéá ôçò èüëáóóáò óôçí Üììï, ôá âñü éá êáé ôïí ïõñáíü éäùìýíï ìýóá áðü ôï ðáñáìïñöùôéêü ðñßóìá ôïõ õãñïý üãêïõ. ÁëëÜ áêüìá êé åêåß, ìå ôç èüëáóóá ãýñù ôïõ, Ýäùóå ýøéóôç óçìáóßá óôç óýíèåóç ñùìüôùí êáé ìïñöþí, þóôå íá åðéôý åé ôçí áðüëõôç éóïññïðßá ðïõ áñáêôçñßæåé êáé ôá ãëõðôü ôïõ. Óôïí ìéêñü åêèåóéáêü þñï, ôï âëýììá ìáãíçôßæïõí áìýóùò ïé äýï ãõíáéêåßåò ìïñöýò áðü ìðñïýíôæï, óôéò ïðïßåò ï èåáôþò áäõíáôåß íá áíáêáëýøåé ôï ï- ðïéïäþðïôå øåãüäé. Åêôüò áðü ôçí åêðëçêôéêþ ôå íéêþ ôïõ ÌáíéáôÜêïõ, ôá Ýñãá ôïõ áñáêôçñßæïíôáé áðü ìéá áíüôáóç øõ Þò, áðïôýëåóìá ôçò åñãáóßáò êïíôü óôç öýóç êáé ìå ãíþìïíá ôïí ìõóôçñéáêü ôçò áñáêôþñá. Ï ßäéïò áðïêáëåß ôç óýíèåóç «ôï êáôüñôé ôïõ Ï- äõóóýá». ¼óï ìáãåõôéêü êé áí öáíôüæåé ôï ôñáãïýäé ôùí óåéñþíùí, ïöåßëåéò íá äåèåßò óôï êáôüñôé ãéá íá óùèåßò. Åñ üìåíïò óôçí ÔÞíï, áðü ôçí Ôñßðïëç, óôá äåêáåöôü ôïõ ñüíéá, ï Âáóßëçò ÔÜãêáëïò (1960) áíáêüëõøå ôçí ïìïñöéü ôïõ êõêëáäßôéêïõ ôïðßïõ. Ôïí ìüãåøå ôï öùò ôïõ Þëéïõ êáé ôï ñþìá ôçò ôþíéáò ãçò, ðïõ äåí Ýðáøáí íá á- ðïôåëïýí ìýñïò ôïõ Ýñãïõ ôïõ áêüìá êáé óþìåñá. Ôá ìáèþìáôá ãëõðôéêþò ðïõ ðþñå áðü ôïí ÃéÜííç ÌáíéáôÜêï ôïí áêïëïõèïýí äéáñêþò êáé êáèïñßæïõí ôçí ðïñåßá ôïõ óôï þñï ôçò æùãñáöéêþò. Ôá Ýñãá ðïõ åîýèåóå äßðëá Τάκη Κοζόκου, Σύνθεση. óôïí äüóêáëü ôïõ, áðåéêïíßæïõí ìåôáîý Üëëùí êáé ãíþñéìá ôïðßá ôçò ÔÞíïõ. Äåí áñêýóôçêå óôá ñüíéá ôçò ìáèçôåßáò, áëëü åðýóôñåøå ãéá íá äåé ôï áãáðçìýíï ôïðßï ìå ôï ìüôé ôïõ Ýìðåéñïõ æùãñüöïõ êáé ìå ôï ñùóôþñá ôïõ íá ôï äçìéïõñãþóåé áð' ôçí áñ Þ. Ï ÔÜãêáëïò æùãñáößæåé êé áõôüò óôç öýóç, ãéá ôç öýóç êáé ìå ìüíï ïäçãü ôï öùò. Ïé ðßíáêýò ôïõ îå ùñßæïõí ãéá ôç æùíôüíéá ôïõò, ôçí ôñõöåñþ áðåéêüíéóç ôçò åëëçíéêþò ãçò êáé ôçí Üñôéá óýíèåóþ ôïõò. Óôïí êáëëéôý íç áõôüí äåí ôáéñéüæåé ç õðåñâïëþ. Ï ÔÜêçò Êïæüêïò (ÁèÞíá 1960), ï ãëýðôçò ðïõ áðü ôï 1988 áó ïëåßôáé ìå ôçí åéêáóôéêþ åêðáßäåõóç óôïí ÄÞìï Áãßáò ÐáñáóêåõÞò, åêèýôåé ãëõðôéêü Ýñãá ìå éóôïñßá. Ïé ìïñöýò ôïõ èõìßæïõí ôçí ôý íç ôùí ðñïãüíùí ìáò éäùìýíç ìå ôï âëýììá ôïõ ãëýðôç ôçò åðï- Þò ìáò. ñçóéìïðïéåß äéáöïñåôéêü õëéêü ìüñìáñï, ðýôñá, ðçëü êáé ó Þìáôá ãéá íá óõíèýóåé Ýñãá ðïõ áðåéêïíßæïõí ðåðôùêüôåò áããýëïõò êáé æùüìïñöá ãëõðôü ðïõ áðïôåëïýí ìýñïò å- íüò «Ðáñáìõèéïý». Ï Êïæüêïò Ý åé õ- öüíåé ôï äéêü ôïõ ìýèï êáé ðëüèåé ôá Ýñãá ôïõ ìå âüóç áõôüí. ëëùóôå, ü- Συνέχεια στη σελ. 12.

12 12 - ÐÅÑÉ ÔÇÍÏÕ ÉáíïõÜñéïò - ÖåâñïõÜñéïò - ÌÜñôéïò MAΡΤΙΟΥ 1912: Ο «ΑΒΕΡΩΦ» ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ 25 Ìáñôßïõ ôïõ 1912 êáé ç ÔÞíïò, ôï Áéãáßï ïëüêëçñï, æïýóå óôéãìýò Ý- íôáóçò! Ìéá óðüíéá êéíçôéêüôçôá ðïõ åðß äåêáåôßåò äåí åß å æþóåé. Ìüëéò åß- áí ðåñüóåé äýêá ñüíéá áðü ôçí å- èíéêþ ôáðåßíùóç ôïõ 1897 êáé ôï Ý- èíïò åß å áñ ßóåé íá îáíá-áéóèüíåôáé ðåñþöáíï. Ôï íïéêïêýñåìá ôïõ ÄÏÅ, ôï áíïñèùôéêü Ýñãï ôùí êõâåñíþóåùí ôùí áñ þí ôïõ 20ïý áéþíá, ï å- ðáíåîïðëéóìüò ôùí åíüðëùí äõíüìåùí, ôï Êßíçìá óôïõ ÃïõäÞ ôï 1909, ç áíáíýùóç ôïõ óôüëïõ êáé, êõñßùò, ç áãïñü ôïõ èùñçêôïý «Ãåþñãéïò ÁâÝñùö» êáé ôýëïò ïé åëðßäåò ðïõ Ýöåñíáí ïé êõâåñíþóåéò ôïõ Å- ëåõèåñßïõ ÂåíéæÝëïõ åß áí áíáôñýøåé ôï êëßìá ôçò çôôïðüèåéáò. Ôá óýííåöá ðïõ åß áí óõãêåíôñùèåß óôá ÂáëêÜíéá, áëëü êáé óå üëç ôç Ìåóüãåéï á- ðü ôçí êéíçôïðïßçóç ôïõ éôáëéêïý óôüëïõ, Ýäéíáí ôçí åéêüíá üôé ôï «ðïèïýìåíï» Þôáí ðëýïí êïíôü. Êáé åêåßíç ôç ñïíéü äõï ðáëéýò ðñïöçôåßåò, ðïõ Ýñ ïíôáí áðü ôï óôüìá ôïõ ÊïóìÜ ôïõ Áéôùëïý, öáßíïíôáí üóï ðïôý åðßêáéñåò: (á) «ôï ðïèïýìåíï èá ñèåé, üôáí èá ñèïõí äõï ðáó áëéýò ìáæß», êáé (â) «üôáí èá äåßôå ôï éëéüñìåíï [ôï ìåãüëï óôüëï] óôçí óðñç ÈÜëáóóá». ÐñÜãìáôé óôéò 25 Ìáñôßïõ óõíýðéðôáí ïé äõï Ðáó áëéýò (ï Åõáããåëéóìüò êáé ç Á- íüóôáóç), åíþ ôï éëéüñìåíï (8 êáéíïýñãéá áíôéôïñðéëéêü êáé Ýíá èùñçêôü) áñìýíéæå óôï Áéãáßï! Êáé, üðùò Þôáí öõóéêü, ç êáñäéü ôïõ Ýèíïõò ôõðïýóå åêåßíåò ôéò ìýñåò óôá íåñü ôçò ÔÞíïõ, åêåß üðïõ óôá óêáëïðüôéá ôçò Ìåãáëü áñçò Συνέχεια από τη σελ. 11. ðùò êáé ï ßäéïò äþëùóå óå ìéá óõíýíôåõîþ ôïõ, õéïèåôåß ãéá ôçí ôý íç êáé êáô' åðýêôáóç ãéá ôç æùþ ôïõ, ôïí ïñéóìü ôïõ Ãéüæåö Ìðüéò (Joseph Beuys, ), óýìöùíá ìå ôïí ïðïßï: «ÔÝ íç åßíáé ç åðéóôþìç ôçò åëåõèåñßáò». Ï êôïñáò ÐáðáäÜêçò, ôþñá, ìå Ýñãá åóùôåñéêþò êáé åîùôåñéêþò ãëõðôéêþò, âñßóêåé êáé áõôüò ôçí ÝìðíåõóÞ ôïõ óôï ðåñéâüëëïí. Áðïöåýãåé ùóôüóï ôç ëýóç ôçò ðåñéãñáöéêüôçôáò. Ôï âëýììá ôïõ Ý åé ìüèåé íá ðáñáôçñåß êáé íá áðïìïíþíåé ó çìáôéóìïýò êáé öüñìåò, êáôáëþãïíôáò óå ìéá ëáêùíéêþ Ýêöñáóç. ÅðéìÝíåé óôï ðëüóéìï ðáñáäïóéáêþí õëéêþí, üðùò åßíáé ôï ìüñìáñï êáé ï ïñåß áëêïò, äçìéïõñãþíôáò ãëõðôü áöáéñåôéêü êáé ìïíôýñíá, êïíôü óôéò áðáéôþóåéò ôçò óýã ñïíçò åðï Þò. Ïé êáôáóêåõýò ôïõ áñáêôçñßæïíôáé á- åðß äåêáåôßåò óõíáíôéüôáí ï õðüäïõëïò ìå ôïí åëåýèåñï Åëëçíéóìü. Ôçí Ýíôáóç, üìùò, Ýìåëëå íá êïñõöþóåé ç ðáñïõóßá ôïõ «êáìáñùìýíïõ» ìáò êáñáâéïý, ôïõ «ÁâÝñùö»! «Ïýôù ðëçñïýôáé åßò ðüèïò ôïõ õðïäïýëïõ Åëëçíéóìïý, äé ïí äåýôåñïí ðñïóêýíçìá èá êáôáóôþ ôï êáìáñùìýíïí êáñüâé ìáò êáé ç åð áõôïý êõáíüëåõêïò», Ýãñáöå ëßãåò ìýñåò ðñéí ç å- öçì. ÁóôÞñ ôçò ÔÞíïõ (áñ. 298/ ). Êáé ðñüãìáôé, üôáí óôéò ôïõ ÓáââÜôïõ, , ôï óêüöïò ðñüâáëå óôïí ïñßæïíôá áðü ôç ìåñéü ôùí Èåñìéþí, Ýíá ñßãïò óõãêßíçóçò Ο Σύρου - Τήνου Αθανάσιος Λεβεντόπουλος ( ). êáôýëáâå ôïõò ðüíôåò. Êé üôáí ôï «ÁâÝñùö» öïõíôüñéóå áñüäï áð ôï ëéìüíé ôïõ íçóéïý, üëá ôá ìüôéá, üëåò ïé óêýøåéò óôñüöçêáí åðüíù ôïõ! «Ôï êáìáñùìýíïí ìáò èùñçêôüí», ãñüöåé ç ßäéá åöçìåñßäá, «êáôýóôç ãåíéêüí ðñïóêýíçìá. Åëåýèåñïé êáé õðüäïõëïé, íýïé êáé ãýñïíôåò, Üíäñåò, ãõíáßêåò, ðáéäßá, ðüóçò ôüîåùò Ýäñáìïí äéá ëýìâùí åéò áõôü ðëþñåéò óõãêéíþóåùò, ìåôáäßäïíôåò åéò áõôü ôïõò ðáëìïýò ôçò øõ Þò ôùí êáé á- íôëïýíôåò ôçí ðåðïßèçóéí åê ôïõ ü- ãêïõ áõôïý ðåñß ôçò ðñáãìáôïðïéþóåùò ôïõ ìåãüëïõ ïíåßñïõ, üðåñ âáõêáëßæåé ôçí åëëçíéêþí öõëþí êáé ãéãáíôïðïéåß ôçí ìåãüëçí ÉäÝáí». ðü ìíçìåéáêþ áíôßëçøç, åîáéñåôéêü äõíáìéóìü, Ýíôïíåò õöýò êáé åíïðïßçóç ôçò öüñìáò ìå ôïí ðïëõäéüóôáôï ðåñéâüëëïíôá þñï. Ïé ôýóóåñéò êáëëéôý íåò, ï äüóêáëïò êáé ïé ìáèçôýò ôïõ, áðïôåëïýí ìüñôõñåò ôçò ðïëõó éäïýò áíèñþðéíçò öýóåùò ç ïðïßá æçôü ìå êüèå ôñüðï íá âñßóêåôáé óå åðáöþ ìå ôçí Üëëç, ôç öýóç ðïõ ìáò ðåñéâüëëåé. Ç ÔÞíïò áðïôýëåóå ôçí áðáñ Þ ôùí âçìüôùí ôïõò, ôï ó ïëåßï ôïõò, ôïí ôüðï ðïõ Ý åé áñá ôåß óôçí øõ Þ êáé áíáðüöåõêôá êáé óôï Ýñãï ôïõò. Ï ÃéÜííçò ÌáíéáôÜêïò, ôïõò åíýðíåõóå ôçí ôý íç ôïõ ìá ðüíù áð' üëá ôç èåþñçóþ ôïõ ãéá ôç æùþ êáé ôç öéëïóïößá ôïõ. ÁêïýãïíôÜò ôïõò íá ìéëïýí ãé áõôüí, íéþèåé êáíåßò ôï óåâáóìü êáé ôï èáõìáóìü ôïõò ðñïò ôï ðñüóùðü ôïõ. Ùò Üëëïò ÏäõóóÝáò äåìýíïò óôï êáôüñôé, ôïõò öùíüæåé äéáñêþò óôçí øõ Þ: «ÊñáôÞóïõ, ìçí á- êïýò, ìçí ðáñáóýñåóáé!» Ïýñóïõëá Öùóêüëïõ Áõôü ôï êëßìá óõãêßíçóçò êé åëðßäáò áñáêôþñéóå êáé ôï ëüãï ôïõ Ìçôñïðïëßôç Óýñïõ - ÔÞíïõ Áèáíáóßïõ Ëåâåíôüðïõëïõ, åíüò åìðíåõóìýíïõ éåñüñ ç ìå óðüíéá ãéá ôçí åðï Þ ôïõ ìüñöùóç. Ï Ëåâåíôüðïõëïò, ï ïðïßïò ðñïåñ üôáí áðü ôï Ðïëåìéêü Íáõôéêü, åîýöñáóå ôïõò ðñïáéþíéïõò ðüèïõò ôïõ ÃÝíïõò, ðñïöçôåýïíôáò üôé ôá ðõñïâüëá ôïõ èùñçêôïý ìáò, ðïõ åêåßíç ôç óôéãìþ Ýñé íáí ôçí ðñïóôáôåõôéêþ ôïõò óêéü óôçí ðáíþãõñç ôïõ Áéãáßïõ, èá Ýäéíáí åêäßêçóç óôá üíåéñá åíüò ëáïý ðïõ ãéá áéþíåò óôýíáæå õðü ôï ðýëìá åíüò âüñâáñïõ êáôáêôçôþ. Áôõ þò äå óþèçêå ç ïìéëßá ôïõ å- êåßíç. ÎÝñïõìå, üìùò, üôé áðü ôçí ðñü åéñç åîýäñá ôçò ðáñáëßáò, ôï ðñùéíü åêåßíï ôçò 25çò Ìáñôßïõ 1912, Üñ éóå ôï ëüãï ôïõ ìå ôñåéò ëýîåéò: «ÁíÜóôáóéò, Ëýôñùóéò, Åëåõèåñßá». Ç ôïðéêþ åöçìåñßäá «Ðñüïäïò» ( ) èá ãñüøåé: «ÐëÞñçò ðïéçôéêþí êáé ñçôïñéêþí åîüñóåùí, ðëþñçò ùñáßùí öñüóåùí êáé æùçñþí åéêüíùí, ðëþñçò åíèïõóéáóìïý åíèýïõ ï Ëüãïò ïýôïò, áõôï ñþìá áñéóôïôå- íéêüò, äéçãåßôáé ôïõò áãþíáò ôçò Ðßóôåùò êáé ôïõò áãþíáò ôçò ÅëëçíéêÞò ÖõëÞò êáé ôáò èõóßáò ôùí çñùéêþí ðñïãüíùí êáé ôá áíäñáãáèþìáôá åí ôå ôç èáëüóóç êáé ôç îçñü ôùí Ìáñôýñùí ôçò Ðáôñßäïò, ôáò èõóßáò êáé ôá áßìáôá äé ùí åðïôßóèç ôï äýíäñïí ôçò Åëåõèåñßáò êáé êáôýëçîåí ðáñáéíþí åéò ôçí åãêáñôýñçóéí åéò ôïí áãþíá ôçò åèíéêþò áðïêáôáóôüóåùò ðñïò ôïõò õðïäïýëïõò áäåëöïýò äé ùñáéïôüôçò áðïóôñïöþò åí ç õðåíïïýíôï ôá óçìåñéíü äåéíïðáèþìáôá ôïõ ÃÝíïõò, åíèïõóéüóáò êáé óõãêéíþóáò ôüóïí ôï ðëþèïò, þóôå åêóðü åéò öñåíçôéþäç êáé ðáñáôåôáìýíá åéñïêñïôþìáôá õðýñ ôïõ óôùìýëïõ êáé åõöñáäïýò ÉåñÜñ ïõ êáé åéò áôåëåõôþôïõò æçôïêñáõãüò». Ôï êëßìá ôçò óðüíéáò áõôþò óõãêßíçóçò èá ìåôá- öýñåé óôéò óôþëåò ôçò êáé ç áèçíáúêþ åöçìåñßäá «Óêéð» ( ). Ôï ôé óþìáéíå ãéá ôïõò óêëáâùìýíïõò áäåëöïýò ç ðáñïõóßá ôïõ èùñçêôïý ìáò ôï ðéóôïðïéåß ç åöçì. Ðñüïäïò ( ): «Ôï áôìüðëïéïí ôçò ÁôìïðëïÀáò ÐáíôáëÝïíôïò, åêðëýïí ôïõ ëéìýíïò ìå äýï éëéüäáò ó åäüí Óõñíáßïõò ðñïóêõíçôüò, êáôåõèýíåôáé âñáäýùò ðñïò ôï êáìáñùìýíïí èùñçêôüí, üðåñ êáé ðåñéðëýåé ôñéò ãýñù áéñåôßæïí äéá ôùí óçìáéþí ôïõ. Áäýíáôïí ôüôå íá ðåñéãñáöþ ç öñåíþôéò ôïõ åí áõôþ êüóìïõ. Ïé íáýôáé ôïõ èùñçêôïý æçôùêñáõãüæïõóé ôïõò åê ôçò åëåõèýñáò ðáôñßäïò áðåñ ïìýíïõò åéò ôçí äïýëçí ðáôñßäá áäåëöïýò, ç ìïõóéêþ ôïõ èùñçêôïý ðáéáíßæåé ðñïò ôéìþí ôùí, åêåßíïé Ýîáëëïé, üñèéïé, áóêåðåßò, êéíïýóé ôá ìáíäýëéü ôùí, ñßðôïõóé ôïõò ðßëïõò ôùí åéò ôïí áýñá, ðõñïâïëïýóé äéá ôùí ñåâüëâåñ êáé æçôïêñáõãüæïõóé öñåíçôéùäþò. Ôá åðß ôçò ðñïêõìáßáò ðëþèç äáêñýïõóéí åê ôçò óõãêéíþóåùò åéò ôçí üíôùò Ý- êôáêôïí áõôþí óêçíþí.». ¹ôáí ï åðßóêïðïò ðñïöþôçò; ¼ é, âýâáéá! Ìéëïýóå, üìùò, ìýóá ôïõ ç öùíþ ôïõ Ýèíïõò! Ï Ìáñáèþíáò, ïé Èåñìïðýëåò, ôá ÄåñâåíÜêéá êáé ôï Ìåóïëüããé. Ìéëïýóáí ôá üíåéñá ôçò öõëþò ðïõ æçôïýóáí äéêáßùóç! Êáé ç äéêáßùóç äåí Üñãçóå íá ñèåé. Ôï åëëçíéêü èùñçêôü, ï åëëçíéêüò óôüëïò õðþñîå Ýíáò áðü ôïõò êýñéïõò åããõçôýò ôçò... ÓÞìåñá, 100 áêñéâþò ñüíéá ìåôü, óå ìýñåò äïêéìáóßáò ãéá ôçí ðáôñßäá ìáò, ç óõãêßíçóç ôçò 25çò Ìáñôßïõ 1912 åîáêïëïõèåß íá åßíáé æùíôáíþ, ìüíï ðïõ ôþñá ôï Ýèíïò ìüò êáëåß ãéá ìéá Üëëç áðåëåõèýñùóç: «Áð ôïí êáêü ìáò åáõôü ðïõ ìáò Ýäåóå óôï Üñìá ôçò îýíçò ïéêïíïìéêþò åîüñôçóçò». Áò áêïýóïõìå ôç öùíþ ôïõ! Êþóôáò Äáíïýóçò Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΥΡΕΣΗΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ Ç Åýñåóç ôçò ÉåñÞò Åéêüíáò ôïõ Åõáããåëéóìïý ôçò Èåïôüêïõ ôçò ÔÞíïõ ãéïñôüóôçêå óôéò 30 Éáíïõáñßïõ 2012, åêôüò áðü ôçí ÔÞíï, êáé óôç ÍÝá Óìýñíç! Ç «Åóôßá» ÍÝáò Óìýñíçò äéïñãüíùóå ìßá åîáéñåôéêþ åêäþëùóç ìå èýìá «Ç éóôïñéêþ äéüóôáóç ôçò ÅõñÝóåùò ôçò ÐáíóÝðôïõ åéêüíáò ôïõ Åõáããåëéóìïý ôçò Èåïôüêïõ óôçí ÔÞíï óôéò 30/1/ 1823» ìå ïìéëþôñéá ôçí ê. Âéñãéíßá Êùíóôáíôéíßäïõ - áìïõäïðïýëïõ, öéëüëïãï - éóôïñéêü. Ôçí åêäþëùóç ðëáéóßùóå ç ïñùäßá ôçò ÉåñÜò Ìçôñïðüëåùò Í. Óìýñíçò õðü ôç äéåýèõíóç ôïõ ê. Áíô. Ðáðáäïðïýëïõ, ðñùôïøüëôç ôïõ ìçôñïðïëéôéêïý íáïý Áãßáò ÖùôåéíÞò. Óôçí åêäþëùóç ðáñåõñýèçêáí ï óåâáóìéüôáôïò Ìçôñïðïëßôçò ÍÝáò Óìýñíçò ê.ê. Óõìåþí, ï Ðñüåäñïò ôçò «Åóôßáò» ê. É. Êáëïãåßôïíáò, ï ðñùôïðñåóâýôåñïò ôïõ éåñïý íáïý ôçò Áãßáò ÖùôåéíÞò Í. Óìýñíçò ê. Íéêüëáïò, ê.ü. åðßóçìïé. Åê ìýñïõò ôçò Á- äåëöüôçôáò ôùí Ôçíßùí åí ÁèÞíáéò ðáñåõñýèçêå ç Áíôéðñüåäñïò ôïõ óùìáôåßïõ ê. ÖùôåéíÞ Êåëáäßôïõ. Óõã áßñïõìå ôï éóôïñéêü óùìáôåßï «Åóôßá» ôçò Í. Óìýñíçò ãéá ôçí ðñùôïâïõëßá ôïõ áõôþ.