Ψηφιακή εικόνα και ο νέος ρόλος του τεχνολόγου ακτινολόγου: Από το film στο CD

Transcript

1 Ψηφιακή εικόνα και ο νέος ρόλος του τεχνολόγου ακτινολόγου: Από το film στο CD Ν. Δεληκανάκης Τεχνολόγος Ραδ/γίας Ακτιν/γίας, M.Sc. Κοργιαλένειο Μπενάκειο Ν.Ε.Ε.Σ

2 Πλεονεκτήματα ψηφιακής εικόνας Μεγαλύτερο εύρος πληροφοριών : Περισσότερες διαγνωστικές πληροφορίες Επεξεργασία εικόνας : Βελτίωση της διαγνωστικής αξίας της εξέτασης Διαχείριση εικόνας : Βελτίωση της ροής εργασιών στο εργαστήριο και το νοσοκομείο

3 Αρχειοθέτηση και μεταφορά Picture Archiving and Communication System PACS

4 PACS Αρχειοθέτηση των εικόνων και των αποτελεσμάτων των εξετάσεων Μεταφορά τους εντός ή εκτός του τμήματος Σύνδεσμος με άλλα νοσοκομειακά δίκτυα

5 Άλλα δίκτυα Radiology Information System RIS : Διαχειρίζεται τον προγραμματισμό των ακτινολογικών εξετάσεων και αρχειοθετεί και διαβιβάζει τα αποτελέσματα Hospital Information System HIS : Διαχειρίζεται τα δημογραφικά δεδομένα των ασθενών και τις αιτήσεις για τη διενέργεια εξετάσεων

6 PACS Απεικονιστικά συστήματα Αρχείο Σταθμοί εργασίας Δίκτυο Λογισμικό

7 PACS DICOM Modality Diagnostic Workstations (DICOM) Image Server (RAID) Clinical Workstations (DICOM) Diagnostic Workstation Web Server Computed Radiography or DR CR/ DR QA Workstation Data Base Server Archive RIS

8 Πρωτόκολλο DICOM Digital Imaging and COmmunications in Medicine Αναπτύχθηκε από το American College of Radiology (ACR) και τη National Electronics Manufacturer s Association (NEMA) Ο όρος DICOM χρησιμοποιείται από την 3η έκδοση του προτύπου (DICOM 3.0). Προηγουμένως αναφερόταν ως πρότυπο ACR/NEMA. Συστήματα από διαφορετικούς κατασκευαστές μπορούν να επικοινωνούν

9 Πρωτόκολλο DICOM Ορίζει τον τρόπο με τον οποίο ταξινομούνται τα δεδομένα της εξέτασης σε ένα αρχείο Επικεφαλίδα (DICOM Header) Δεδομένα εικόνας Κωδικοποιεί τις λειτουργίες που μπορεί να εκτελεί κάθε σύστημα στα πλαίσια του δικτύου

10 Πρωτόκολλο HL7 Το HL7 είναι το πρότυπο που χρησιμοποιείται για μεταφορά δημογραφικών και λογιστικών στοιχείων, κλινικών και εργαστηριακών δεδομένων μεταξύ διαφορετικών συστημάτων Το HL7 είναι το πρότυπο που χρησιμοποιείται στην επικοινωνία μεταξύ του HIS και του RIS ή των αντίστοιχων δικτύων άλλων τμημάτων Δεν υποστηρίζει τη μεταφορά εικόνων

11 DICOM HL7 Δεδομένα εξέτασης RIS HIS PACS

12 IHE : (Integrating the Healthcare Enterprise) Κοινή πρωτοβουλία από επαγγελματίες του τομέα της υγείας και της βιομηχανίας που έχει σκοπό την επίλυση προβλημάτων διαλειτουργικότητας. Εκδίδει προφίλ ολοκλήρωσης (Integration profiles) που περιγράφουν κλινικές χρήσεις, περιπτώσεις διαχείρισης πληροφοριών και προσδιορίζουν το πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται τα υφιστάμενα πρότυπα (HL7, DICOM) για την αντιμετώπισή τους. Κάθε προφίλ καλύπτει τη περιγραφή από την ανάγκη (σενάρια χρήσης) μέχρι και τη τελική λύση (τεχνικές προδιαγραφές ολοκλήρωσης transaction list)

13 Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) Radiology Technical Framework IHE Scheduled Workflow (SWF) profile IHE Patient Information Reconciliation (PIR) profile IHE Import Reconciliation Workflow (IRWF) profile IHE Radiation Exposure Monitoring (REM) profile IHE Portable Data for Imaging (PDI) profile

14 IHE Scheduled workflow

15 Τεχνολόγος Ακτινολόγος Παραλαβή παραπομπής Εκτέλεση εξέτασης Προώθηση για γνωμάτευση Επισκόπηση - Επεξεργασία Ετοιμασία για παράδοση

16 Δημογραφικά στοιχεία Πιθανή αναντιστοιχία με τα στοιχεία σε άλλες καταχωρήσεις του ίδιου ασθενούς, μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική απώλεια πληροφοριών Χρήση καταλόγων εργασίας (modality worklists) για ανάκτηση από το RIS Πρόβλεψη για άγνωστα, ελλιπή ή λανθασμένα στοιχεία

17 IHE Patient Information Reconciliation (PIR) profile

18 Κατάλογος εργασίας (worklist) Patient Data Name, ID, Demographics Allergies, Special Conditions Scheduling Information Date / Time Procedure Information Description, Protocol Codes Contrast & Medication Administration Order Information Accession #, Study UID Requesting Physician

19 Κατάλογος εργασίας (worklist) Διευκολύνει τον προγραμματισμό εργασιών Εξασφαλίζει σωστή αντιστοίχιση εξέτασης με φάκελο ασθενή Εξοικονόμηση χρόνου Ανάκτηση ιστορικού

20 Ανάκτηση ιστορικού Ανάκτηση σχετικών εξετάσεων (RIS μέσο αποθήκευσης). Διασταύρωση ορθότητας παραπομπής Σημαντικές κλινικές πληροφορίες για την επιλογή πρωτοκόλλου εξέτασης (ικανότητα επικοινωνίας, εγκυμοσύνη, αλλεργίες) Ανάκτηση πρωτοκόλλου προηγούμενων αντίστοιχων εξετάσεων

21 Επισκόπηση εξέτασης Επιβεβαίωση διαγνωστικής επάρκειας Αξιολόγηση αυτοματοποιημένου πρωτόκολλου επεξεργασίας Ψευδενδείξεις Δόση ακτινοβολίας

22 Δόση ακτινοβολίας Με τη χρήση ψηφιακών συστημάτων, υπερ-έκθεση δεν έχει επίπτωση στην ποιότητα της εικόνας αφού η φωτεινότητα και αντίθεση της εικόνας ρυθμίζονται κατά την επεξεργασία Η υπερ-έκθεση μπορεί να μη γίνει αντιληπτή Τα όρια της δέσμης ακτινοβόλησης δεν παρουσιάζονται Καθιέρωση κακής πρακτικής Μεγαλύτερη δόση στον εξεταζόμενο από τη διαγνωστικά αναγκαία

23 Λάθος παράγοντες έκθεσης IAEA : Radiation Protection in Digital Radiology Digital Radiographic Image Processing

24 Πού είναι τα όρια του πεδίου; IAEA : Radiation Protection in Digital Radiology Exposure indicators and patient dose estimation in CR and DR

25 Δόση ακτινοβολίας Τα συστήματα ανιχνεύουν τη συνολική ακτινοβολία που δέχτηκαν και εμφανίζουν έναν «δείκτη έκθεσης» (exposure index) Η συνολική έκθεση σε ακτινοβολία καταγράφεται στην επικεφαλίδα DICOM Χρήση συγκρίσιμων δεικτών έκθεσης από όλους τους κατασκευαστές («An Exposure Indicator for Digital Radiography» AAPM Report Nο. 116 (2009)

26 Επεξεργασία Βελτίωση ποιότητας εικόνων Δημιουργία και αποθήκευση νέων εικόνων από ανασύνθεση ή επεξεργασία Δημιουργία εικόνων παρουσίασης Εισαγωγή σημαντικών σχολίων (Key Image Notes - KIN) Λάθος πρωτόκολλο επικοινωνίας μπορεί να αλλοιώσει διαγνωστικά χρήσιμες πληροφορίες

27 Μεταφορά εκτός νοσοκομείου Εκτύπωση (φιλμ φωτογραφικό χαρτί) Φυσικό ψηφιακό αποθηκευτικό μέσο (CD, DVD, USB memory stick) Μετάδοση μέσω διαδικτύου

28 Εξαγωγή σε CD Εξαγωγή εικόνων DICOM (αρχικές εικόνες + ανασυνθέσεις), διάγνωσης, μετρήσεων, αναφοράς δόσης ακτινοβολίας σε μορφή κατάλληλη για εισαγωγή σε άλλο σύστημα Προαιρετικά DICOM Viewer Συμπιεσμένες εικόνες JPEG και HTML μορφή των αναφορών, κατάλληλες για αποστολή στο διαδίκτυο Πρόγραμμα κρυπτογράφησης των δεδομένων

29 IHE Portable Data for Imaging (PDI) profile

30 Νέες απαιτήσεις Απρόσκοπτη λειτουργία του τμήματος κατά τη διάρκεια διακοπής λειτουργίας του δικτύου (προγραμματισμένης ή λόγω δυσλειτουργίας) Ασφάλεια δικτύου Απόρρητο Αυθεντικότητα Ακεραιότητα

31 Ασφάλεια Απόρρητο : Αποτροπή πρόσβασης σε μη εξουσιοδοτημένους χρήστες Αυθεντικότητα : Εξακρίβωση της προέλευσης των δεδομένων Ακεραιότητα : Διασφάλιση ότι τα δεδομένα δεν έχουν υποστεί -από λάθος ή σκόπιμα αντικατάσταση, προσθήκη ή διαγραφή

32 Ασφάλεια Φυσική προστασία πρόσβασης Κρυπτογράφηση των δεδομένων Εξακρίβωση ταυτότητας πιστοποίηση χρήστη Ορισμός δικαιωμάτων πρόσβασης και χρήσης των δεδομένων του δικτύου για κάθε κατηγορία εργαζομένου

33 Ορισμός δικαιωμάτων χρήστη ΕΙΔΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Δημογραφικά Ιστορικό Διαγνώσεις Εξετάσεις ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ Ανάγνωση Εισαγωγή Μεταβολή

34 Ο τεχνολόγος ακτινολόγος στο ψηφιακό περιβάλλον Σωστή εφαρμογή των νέων τεχνολογιών οδηγεί σε αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών του Αναπροσαρμογή των πρακτικών λειτουργίας του τμήματος στα νέα δεδομένα Εκπαίδευση και διαρκής κατάρτιση πάνω στις τεχνολογικές εξελίξεις Ο τεχνολόγος ως PACS Administrator;

35