Πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου στην κλινική πράξη. Παπαχρίστου Δήµητρα Νοσηλεύτρια M.Sc, PhD (c ), Καρδιοχειρουργική Κλινική, ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου στην κλινική πράξη. Παπαχρίστου Δήµητρα Νοσηλεύτρια M.Sc, PhD (c ), Καρδιοχειρουργική Κλινική, ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»"

Τίμω Γιάνναρης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου στην κλινική πράξη Παπαχρίστου Δήµητρα Νοσηλεύτρια M.Sc, PhD (c ), Καρδιοχειρουργική Κλινική, ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

2 Πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου Ως «πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου (ΚΔ)» ορίζουµε µια σειρά συντονισµένων δράσεων σε επίπεδο πληθυσµού ή που αφορούν σε ένα άτοµο και έχουν ως στόχο την εξάλειψη ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της ΚΔ νόσου και των σχετιζόµενων µε αυτήν αναπηριών.

3 Σηµασία πρόληψης Ανισότητες µεταξύ των παραγόντων κινδύνου των χωρών Παράγοντες κινδύνου, ιδιαίτερα η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ), έχουν αυξηθεί σηµαντικά Κακή εφαρµογή των προληπτικών µέτρων Οικονοµικό κόστος

4 Κατευθυντήριες γραµµές Οδηγίες για την εκτίµηση του ΚΔ κινδύνου Παρεµβάσεις σε ατοµικό επίπεδο 1. Αλλαγή συµπεριφοράς 2. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες 3. Φυσική άσκηση 4. Κάπνισµα 5. Διατροφή 6. Έλεγχος λιπιδίων 7. Σωµατικό βάρος 8. Αρτηριακή πίεση (ΑΠ) 9. Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) 10. Αντιαιµοπεταλιακή θεραπεία Παρεµβάσεις σε επίπεδο πληθυσµού Άλλες συστάσεις

5 Κατευθυντήριες γραµµές

6 Οδηγίες για την εκτίµηση του ΚΔ κινδύνου

7 Εκτίµηση του ΚΔ κινδύνου Συστηµατική αξιολόγηση του ΚΔ κινδύνου σε άτοµα υψηλού κινδύνου (Δε συστήνεται συστηµατικός έλεγχος σε ανδρες<40 ετών και γυναίκες < 50 ετών) Επανάληψη ελέγχου κάθε 5 χρόνια και συχνότερα για άτοµα µε υψηλά επίπεδα κινδύνου Χρήση συστήµατος εκτίµησης κινδύνου, π.χ.score σε ενήλικες > 40 ετών ή άτοµα υψηλού ή πολύ υψηλού κινδύνου

8 Εκτίµηση του ΚΔ κινδύνου Λήψη ατοµικού ιστορικού [ηλικία, φύλο, εθνικότητα, συνοδές νόσοι (ΧΝΝ,Ca, αυτοάνοσα νοσήµατα κ.α.), παρούσα κατάσταση υγείας (π.χ. ιώσεις) Λήψη οικογενειακού ιστορικού Απεικονιστικές µέθοδοι Βιοδείκτες (?) (Επι)γενετική (?)

9 Τρόποι παρέµβασης σε επίπεδο ατόµου

10 Συµπεριφορική Αλλαγή

11 Συµπεριφορική αλλαγή Εξατοµίκευση (π.χ. προηγούµενες εµπειρίες) Ενίσχυση (οικογένεια, φίλοι, προσωπικό υγείας) Συµµετοχή πολλών επαγγελµατιών υγείας, οι οποίοι θα αποτελούν και πρότυπα Δεξιότητες επικοινωνίας (ενσυναίσθηση)

12 Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες

13 Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες Ρόλος-κλειδί: Φροντιστής Κέντρο φροντίδας: Ασθενής Συνεργατική φροντίδα Εξειδικευµένες παρεµβάσεις (ψυχοθεραπεία-φαρµακοθεραπεία) Διαχείριση θυµού και κατάθλιψης

14 Φυσική Άσκηση

15 Φυσική Άσκηση Γενικό µέτρο πρόληψης Διάφορα είδη δραστηριοτήτων 1. Αερόβια 2. Άσκηση µε αντιστάσεις 3. Νευροκινητική άσκηση

16 Φυσική Άσκηση Αξιολόγηση της φυσικής κατάστασης του ατόµου πριν και µετά την έναρξη οποιουδήποτε προγράµµατος ασκήσεων (ιδιαίτερα σε άτοµα µε ΚΔ νόσο) Βαθµιαία αύξησης της έντασης Σε υγιείς ενήλικες συστήνεται 150 min µέτριας έντασης άσκηση ή 75min έντονης δραστηριότητας την εβδοµάδα αερόβιας άσκησης ή ενός ισοδύναµου συνδυασµού ασκήσεων

17 Διατροφή

18 Διατροφή Table 12 Healthy diet characteristics Saturated fatty acids to account for <10% of total energy intake, through replacement by polyunsaturated fatty acids. Trans unsaturated fatty acids: as little as possible, preferably no intake from processed food, and <1% of total energy intake from natural origin. <5 g of salt per day g of per day, preferably from wholegrain products. 200 g of fruit per day (2 3 servings). 200 g of vegetables per day (2 3 servings). Fish 1 2 times per week, one of which to be oily 30 grams unsalted nuts per day. Consumption of alcoholic beverages should be limited to 2 glasses per day (20 g/d of alcohol) for men and 1 glass per day (10 g/d of alcohol) for women. Sugar-sweetened soft drinks and alcoholic beverages consumption must be discouraged.

19 Διατροφή Συµπληρώµατα διατροφής (?) Λειτουργικά τρόφιµα

20 Έλεγχος Λιπιδίων

21 Έλεγχος Λιπιδίων Αλλαγή του τρόπος ζωής και της διατροφής Φαρµακευτική θεραπεία 1. Στατίνες (φάρµακο 1 ης εκλογής) 2. Φιµπράτες 3. Φάρµακα που δεσµεύουν τα χολικά οξέα (ρητίνες ανταλλαγής ανιόντων), 4. Νιασίνη (Νικοτινικό οξύ) 5. Εκλεκτικοί αναστολείς απορρόφησης της χοληστερόλης (π.χ. εζετιµίβη) και, πιο πρόσφατα 6. Αναστολείς της προπρωτεΐνης κονβερτάση σουµπτιλισίνη / Kexin τύπου 9(PCSK9).

22 Έλεγχος Λιπιδίων Σε άτοµα πολύ υψηλού κινδύνου: 1. µείωση της LDL-C σε 1.8 mmol /L (70mg/ dl) 2. ή µείωσης της LDL-C τουλάχιστον κατά 50% αν βασική τιµή της LDL- C κυµαίνεται µεταξύ mmol/L (70-135mg/dL). Σε άτοµα υψηλού κινδύνου: 1. µείωση της LDL-C <2.6mmol / L (<100mg/ dl) 2. ή µείωσης της LDL-C τουλάχιστον κατά 50% αν βασική τιµή της LDL- C κυµαίνεται µεταξύ 2,6 5,1mmol/L ( mg/dL).

23 Σωµατικό Βάρος

24 Σωµατικό βάρος Η επίτευξη και διατήρηση ενός υγιούς βάρους έχει ευνοϊκή επίδραση στους µεταβολικούς παράγοντες κινδύνου (τα λιπίδια του αίµατος, την ανοχή στη γλυκόζη)και χαµηλότερο ΚΔ κίνδυνο. Γενική σύσταση σε όλα τα άτοµα του πληθυσµού (υγιή, υπέρβαρα, παχύσαρκα)

25 Επίτευξη υγιούς ΣΒ Διατροφή Άσκηση Τροποποίηση της συµπεριφοράς Φαρµακευτική θεραπεία (π.χ. µε ορλιστάτη) Βαριατρική χειρουργική

26 Κάπνισµα

27 Συστάσεις για το κάπνισµα ΔΙΑΚΟΠΗ Επαγγελµατική υποστήριξη Φαρµακευτική θεραπεία (υποκατάστατα νικοτίνης, βαρενικλίνη και βουπροπιονη) Συµπεριφορικές παρεµβάσεις Ηλεκτρονικό τσιγάρο (µέτριας αποτελεσµατικότητας) Εναλλακτικές θεραπείες (βελονισµός)? Αποφυγή του παθητικού καπνίσµατος

28 Αρτηριακή πίεση

29 Αρτηριακή πίεση Αλλαγή τρόπου ζωής 1. Έλεγχος βάρους, 2. Αυξηµένη σωµατική δραστηριότητα, 3. Διατροφή(περιορισµός αλκοόλ και νατρίου, αυξηµένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και χαµηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκοµικά προϊόντα) Φαρµακευτική θεραπεία

30 Αρτηριακή πίεση Εξατοµίκευση φαρµακευτικής θεραπείας αναλόγως κατάστασης ασθενούς (αδύναµα άτοµα) και βαθµού υπέρτασης [Π.Χ. σε ασθενείς µε υπέρταση βαθµού 3 (ΣΑΠ 180 η/και ΔΑΠ 110mmHg ανεξάρτητα από τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο)

31 Αρτηριακή πίεση Όλες οι κύριες κατηγορίες φάρµακων µείωσης της ΑΠ (δηλαδή τα διουρητικά, ACE-I, οι ανταγωνιστές ασβεστίου, ARBs, και β-αναστολείς) δεν διαφέρουνε ως προς την αποτελεσµατικότητα Οι β-αποκλειστές και τα θειαζιδικά διουρητικά δεν συνιστάται σε υπερτασικούς ασθενείς µε πολλαπλούς µεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, εξαιτίας του αυξηµένου κίνδυνου ΣΔ

32 Αρτηριακή πίεση Σε υπερτασικούς ασθενείς υπό θεραπεία ηλικίας <60 ετών, ΣΑΠ<140mmHg και ΔΑΠ< 90 mmhg Σε ασθενείς ηλικίας >60ετών,µε ΣΑΠ 160mmHg, συνιστάται η µείωσή της µεταξύ 140 και 150 mmhg. Σε άτοµα> 80 ετών και µε αρχική ΣΑΠ 160 mmhg, συνιστάται η µείωσή της µεταξύ 140 και 150 mmhg, υπό την προϋπόθεση ότι είναι σε καλή σωµατική και ψυχική κατάσταση.

33 Σακχαρώδης διαβήτης

34 Σακχαρώδης διαβήτης Αλλαγές στον τρόπο ζωής (διακοπή του καπνίσµατος, διατροφή χαµηλή σε λιπαρά, αερόβια σωµατική δραστηριότητα) Έλεγχος της γλυκαιµίας Εξατοµίκευση Για τους ασθενείς µε µακρά διάρκεια ΣΔ, οι ηλικιωµένοι, αδύναµα, ή εκείνοι µε υπάρχουσα ΚΔ νόσο χαλάρωση των στόχων της HbA1c

35 ΣΔ: Έλεγχος γλυκαιµίας Μια HbA1c- στόχος <7,0% (<53mml/ mol)(µείωση του κινδύνου της καρδιαγγειακής νόσου και των µικροαγγειακών επιπλοκών) συνιστάται στην πλειοψηφία των (µη εγκύων) ενηλίκων είτε µε ΣΔ τύπου 1 ή 2.

36 ΣΔ: Φάρµακα Η µετφορµίνη συνιστάται ως θεραπεία, αν είναι ανεκτή και εφόσον δεν αντενδείκνυται, µετά την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας. Σε ασθενείς µε ΣΔ τύπου 2 και ΚΔ νόσο, η χρήση αναστολέων συνµεταφορέα νατρίου-γλυκόζης 2 (αναστολείς SGLT2) θα πρέπει να ξεκινά νωρίς κατά την πορεία της νόσου, ώστε να µειωθεί η ΚΔ και η συνολική θνησιµότητα.

37 ΣΔ: Έλεγχος Λιπιδίων Παράγοντες της µείωσης των λιπιδίων (κυρίως στατίνες) ασθενείς µε ΣΔ τύπου 1 ή 2, ηλικίας >40 ετών Η χρήση φαρµάκων που αυξάνουν την HDL-C για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου στο ΣΔ τύπου 2 δεν συνιστάται.

38 ΣΔ: Έλεγχος ΑΠ Συνιστάται 1. ΑΠ <130/80 mmhg σε ασθενείς µε ΣΔ τύπου 1 και σε επιλεγµένους ασθενείς (π.χ. νεότερους ασθενείς σε αυξηµένο κίνδυνο για επιπλοκές) 2. ΑΠ <140/85 mmhg σε ασθενείς µε ΣΔ τύπου 2 3. Ως θεραπεία το σύστηµα ρενίνηςαγγειοτασίνης-αλδοστερόνης ιδίως στην παρουσία της πρωτεϊνουρίας ή µικρολευκωµατουρία.

39 Αντιαιµοπεταλιακή θεραπεία

40 Αντιαιµοπεταλιακή θεραπεία Αντιαιµοπεταλιακή θεραπεία (π.χ. ασπιρίνη) δεν συνιστάται σε άτοµα που δεν έχουν καρδιαγγειακή νόσο, λόγω αυξηµένου κινδύνου αιµορραγίας (συµπεριλαµβανοµένων και των ατόµων µε ΣΔ)

41 Τρόποι παρέµβασης σε επίπεδο πληθυσµού

42 Διατροφή Νοµοθεσία σχετικά µε τη σύνθεση των τροφίµων και αναγραφή αυτής στις ετικέτες Ενηµερωτικές εκστρατείες Συνεκτική και ολοκληρωµένη πολιτική για την υγεία και τη διατροφική εκπαίδευση σε σχολεία και χώρους εργασίας Στρατηγικές τιµολόγησης και επιδότησης

43 Φυσική Άσκηση Βελτίωση της προσβασιµότητας στους χώρους και εγκαταστάσεις αναψυχής και φυσικής άσκησης Εκπαιδευτικές εκστρατείες σε σχολεία (από την προσχολική ηλικία) και χώρους εργασίας Αύξηση των φόρων καυσίµων και µείωση των τιµών εξοπλισµού άσκησης ή των συνδροµών σε γυµναστήρια

44 Κάπνισµα Νοµοθεσία 1. Απαγόρευση του καπνίσµατος σε δηµόσιους χώρους 2. Απαγόρευση πώλησης των προϊόντων καπνού σε εφήβους Περιορισµοί στη διαφήµιση των προϊόντων καπνού Εκπαιδευτικές εκστρατείες Υψηλότεροι φόροι και τιµές σε όλα τα προϊόντα καπνού

45 Αλκοόλ Νοµοθεσία 1. Ρυθµίσεις στη διαθεσιµότητα των αλκοολούχων ποτών 2. Αυστηρότερα µέτρα κατά την οδήγηση Απαγόρευση της προώθησης των αλκοολούχων ποτών Εκπαιδευτικές εκστρατείες Φόροι για τα αλκοολούχα ποτά

46 Άλλες Συστάσεις

47 Άλλες συστάσεις Συστάσεις για ειδικές κατηγορίες πληθυσµού (π.χ. εθνικές µειονότητες, γυναίκες) Συστάσεις για ειδικές κατηγορίες ασθενών (π.χ. καρκινοπαθείς, ασθενείς µε AF)

48 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!

Σχετικά έγγραφα

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα www.pegkaspanagiotis.gr Τι εννοούμε με τον όρο πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου; Εννοούμε τη συντονισμένη δέσμη ενεργειών, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο,