1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στοιχεία για το κάπνισμα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στοιχεία για το κάπνισμα"

Transcript

1 Κάπνισμα και περιβαλλοντική έκθεση στους χώρους εργασίας

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όλοι έχουν το στοιχειώδες δικαίωμα να ζουν σε ένα υγιές περιβάλλον και να αναπνέουν καθαρό αέρα. Εντούτοις, στις αρχές του εικοστού αιώνα, η απαγόρευση της χρήσης καπνού στους χώρους εργασίας σε κάποιες χώρες είχε ως βασικό στόχο την πρόληψη πρόκλησης πυρκαγιών και εκρήξεων κι όχι τόσο την επίτευξη υγιεινών συνθηκών εργασίας. Αργότερα, από τη δεκαετία του 1950 ως τη δεκαετία του 1980, η απαγόρευση του καπνίσματος στους χώρους εργασίας είχε σα σκοπό την προστασία της υγείας κάποιων ευάλωτων εργαζόμενων, ειδικά σε τομείς εργασίας όπως η υγεία και η εκπαίδευση. Στις μέρες μας, η ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με την επίδραση του παθητικού καπνίσματος στην ανθρώπινη υγεία (ή η περιβαλλοντική έκθεση στον καπνό του τσιγάρου) έχει οδηγήσει στην προστασία περισσότερων εργαζόμενων, με τη βοήθεια νομοθεσιών και πολιτικών απαγόρευσης του καπνίσματος στους χώρους εργασίας. Ο αυξανόμενος όγκος αποδεικτικών στοιχείων για τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου καταδεικνύει την αναγκαιότητα μεγαλύτερης προστασίας, τόσο των μη καπνιστών, όσο και των καπνιστών από την τοξική επίδραση του καπνού, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ασφαλές όριο περιβαλλοντικής έκθεσης σε αυτόν τον παράγοντα. Η εφαρμογή Στοιχεία για το κάπνισμα Η χρήση καπνού αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση νοσημάτων που προκαλούν τις έξι από τις οκτώ συνηθέστερες αιτίες θνησιμότητας στο σύγχρονο κόσμο, δηλαδή τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τις νεοπλασίες, τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος και τη φυματίωση. Η χρήση καπνού έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις. Μέσα στον 20 ο αιώνα, η χρήση καπνού έχει προκαλέσει το θάνατο σε τουλάχιστον 100 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Ήδη σε ετήσια βάση καταγράφονται 5,4 εκατομμύρια θάνατοι λόγω εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, καρδιαγγειακών νοσημάτων και άλλων ασθενειών. Σε μερικές δεκαετίες εκτιμάται ότι αυτός ο αριθμός θα ανέλθει στα οκτώ εκατομμύρια. Αν δεν ληφθούν επείγοντα μέτρα δράσης, η χρήση καπνού ενδεχομένως να προκαλέσει ένα δισεκατομμύριο απώλειες ανθρώπινων ζωών μέσα στον 21 ο αιώνα. Μέχρι το 2030 εκτιμάται ότι το 80% των θανάτων που σχετίζονται με τη χρήση καπνού θα αφορούν άτομα των αναπτυσσόμενων χωρών. Η έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα αποτελεί ένα σημαντικό κίνδυνο για την υγεία. Τουλάχιστον εργαζόμενοι χάνουν ετησίως τη ζωή τους λόγω του παθητικού καπνίσματος, ενώ πολυάριθμες μελέτες σε διάφορες χώρες του κόσμου έχουν καταγράψει τις καταστροφικές συνέπειες της έκθεσης αυτής στην ώ ί νομοθεσίας απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και τα εργασιακά περιβάλλοντα αποτελεί μονόδρομο για την προστασία της υγείας των ανθρώπων. 2

3 Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2005 στο ιατρικό περιοδικό British Medical Journal ανακοίνωσε ότι η έκθεση στον καπνό του εργασιακού περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για το 20% των θανατηφόρων περιστατικών καρκίνου ατόμων ηλικίας ετών στο γενικό πληθυσμό και για το 50% των αντίστοιχων περιπτώσεων εργαζόμενων που απασχολούνται στον τομέα εστίασης (Jamrozik, 2005). Η ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών για την προαγωγή χώρων εργασίας απαλλαγμένων από τον καπνό και την παροχή βοήθειας για τη διακοπή του καπνίσματος, θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποφυγή σημαντικών απωλειών ανθρώπινης ζωής. Πράγματι, 168 χώρες έχουν επικαιροποιήσει τη Σύμβαση Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC) το 2010, με την οποία νόμιμα υποχρεούνται να προστατεύουν τους πολίτες τους από την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου διαμέσου του παθητικού καπνίσματος μέσα από την εφαρμογή κατάλληλης απαγορευτικής νομοθεσίας η ο οποία περιλαμβάνει τους χώρους εργασίας 1. Δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού καταναλώνει τον περισσότερο χρόνο του στο εργασιακό περιβάλλον, ο χώρος εργασίας μπορεί να γίνει πρόσφορο μέρος για την ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζόμενων σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει το παθητικό κάπνισμα για την υγεία τους. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, επτά στους δέκα καπνιστές θέλουν να διακόψουν αυτή την συνήθεια και παραδέχονται ότι η απαγόρευση του καπνίσματος στους χώρους εργασίας μπορεί να δράσει υποστηρικτικά για τα άτομα τα οποία βρίσκονται σε προσπάθεια διακοπής. 1 Αφορά τις συμβαλλόμενες χώρες στη Συνθήκη Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η οποία υπεγράφη το

4 2. ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΠΝΟΥ Οι επιδράσεις του καπνίσματος στην υγεία Ο καπνός είναι φυτό του οποίου τα φύλλα στεγνώνονται και χρησιμοποιούνται με πολλούς τρόπους. Εξυπηρετώντας τους σκοπούς αυτού του κεφαλαίου, θα κάνουμε την παραδοχή ότι η χρήση καπνού αφορά το κάπνισμα τσιγάρων, λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη και άλλων χημικών ουσιών που περιλαμβάνονται στην παρασκευή των τσιγάρων. Το κάπνισμα είναι μία κακή για την υγεία συνήθεια και επηρεάζει τόσο τους καπνιστές όσο και τις οικογένειες και τους συναδέλφους τους. Ένα μεγάλο ποσοστό καπνιστών νοσεί και κάποιοι απ αυτούς πεθαίνουν σε ηλικίες μεταξύ 50 και 60 ετών. Οι θάνατοι από το κάπνισμα είναι περισσότεροι από αυτούς που προκαλούνται συνολικά από την HIV/AIDS λοίμωξη, τη χρήση νόμιμων και παράνομα διακινούμενων ουσιών, τα οδικά ατυχήματα, τις αυτοκτονίες και τις δολοφονίες 2. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία που σχετίζονται με το κάπνισμα τσιγάρων; Μείωση ή εξάλειψη των αισθήσεων της όσφρησης και γεύσης Εμφάνιση συχνών κρυολογημάτων Βήχας του καπνιστή Έλκη στομάχου Χρόνια βρογχίτιδα Αύξηση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πιέσεως Επιτάχυνση της γήρανσης του δέρματος Εμφύσημα Καρδιακή νόσος Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια Καρκίνος του στόματος, λάρυγγα, φάρυγγα, οισοφάγου, πνευμόνων, παγκρέατος, τραχήλου της μήτρας, έσω γεννητικών οργάνων και της ουροδόχου κύστεως Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι καπνιστές θεωρούν ότι η χρήση τσιγάρων ηρεμεί το νευρικό σύστημα, το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι απελευθερώνει επινεφρίνη, μία ορμόνη 2 «O Παγκόσμιος Άτλαντας του Καπνού», Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: 4

5 των επινεφριδίων η οποία εκκρίνεται υπό καταστάσεις φυσιολογικού στρες, η οποία βέβαια δεν προκαλεί χαλάρωση στον οργανισμό. Η εθιστική ποιότητα της νικοτίνης του καπνού προκαλεί στον καπνιστή την αίσθηση ότι πρέπει να καπνίζει ολοένα και περισσότερο προκειμένου να χαλαρώσει, ενώ στην ουσία η συνήθεια αυτή υποβάλλει τον οργανισμό του σε μία κατάσταση στρες και αναστάτωσης. Η χρήση καπνού προκαλεί εθισμό στον άνθρωπο. Οι περισσότεροι καπνιστές αναπτύσσουν σταδιακά ανοχή στην νικοτίνη και έχουν ανάγκη χρήσης μεγαλύτερων ποσοτήτων προκειμένου να εξασφαλίζουν το επιθυμητό γι αυτούς αποτέλεσμα. Οι καπνιστές αποκτούν σωματική και ψυχολογική εξάρτηση από την νικοτίνη και υποφέρουν από συμπτώματα στέρησης όταν διακόπτουν τη χρήση της. Τα σωματικά συμπτώματα της στέρησης της νικοτίνης περιλαμβάνουν τα εξής: Αλλαγές στη θερμοκρασία του σώματος και στον καρδιακό ρυθμό Δυσπεπτικά ενοχλήματα Απώλεια του τόνου των μυών Αλλαγές στην όρεξη και την πρόσληψη φαγητού Τα ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνουν τα παρακάτω: Ευερεθιστότητα Άγχος Νευρικότητα Διαταραχές ύπνου Πονοκέφαλο Αίσθημα κόπωσης Ναυτία Έντονη επιθυμία για την χρήση καπνού, η οποία παύει συνήθως σύντομα, μπορεί όπως να διαρκέσει εβδομάδες, μήνες, χρόνια ή ακόμα και μία ολόκληρη ζωή 3. Το κάπνισμα μας επηρεάζει όλους Όταν κάποιος βρίσκεται στον ίδιο χώρο με έναν καπνιστή, η ατμόσφαιρα του περιβάλλοντος χώρου μολύνεται από τον καπνό του τσιγάρου (Environmental Tobacco Smoke). Αυτός ο καπνός είναι συνδυασμός του καπνού που παράγεται κατά την καύση του τσιγάρου και αυτού που εκπνέεται από τον καπνιστή. Η έκθεση λοιπόν στον καπνό του 3 Προσαρμοσμένο από το : Straight Facts About Drugs and Alcohol , At Health, Inc. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση : 5

6 τσιγάρου σημαίνει ότι όλα τα παρευρισκόμενα στους χώρους άτομα εκτίθενται στις ίδιες τοξικές ουσίες με τους καπνιστές, σαν να κάπνιζαν τα ίδια. Οι μη καπνιστές που αναπνέουν τον καπνό του τσιγάρου στον περιβάλλοντα χώρο μπορεί να παρουσιάσουν στο μέλλον τα ίδια νοσήματα με τους καπνιστές. Με άλλα λόγια, διατρέχουν παρόμοιο κίνδυνο με τους καπνιστές για την εμφάνιση ορισμένων μορφών καρκίνου, καρδιολογικών και αναπνευστικών παθήσεων. Ο καπνός του τσιγάρου που οφείλεται στο κάπνισμα αποτελεί μείγμα χιλιάδων χημικών ουσιών, εκ των οποίων 50 τουλάχιστον έχουν αναγνωριστεί ως καρκινογόνες για τον άνθρωπο 4, εισέρχονται στο σώμα δια της αναπνευστικής οδού και στη συνέχεια ακολουθούν την κυκλοφορία του αίματος. Ο καπνός αυτός περιέχει επίσης υψηλά ποσοστά μονοξειδίου του άνθρακα, ενός αερίου το οποίο αναστέλλει τη δυνατότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος να μεταφέρουν και να αποδίδουν οξυγόνο σε ζωτικά όργανα (πχ. εγκέφαλο, καρδιά) και σε ιστούς του σώματος, καθώς και άλλες ουσίες οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων (π.χ. στεφανιαίας νόσου, αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων). Γιατί καπνίζουμε; Ένας λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι καπνίζουν ενώ γνωρίζουν τις βλαπτικές επιδράσεις αυτής της συνήθειας, είναι το γεγονός ότι δυσκολεύονται να το διακόψουν λόγω της εξάρτησης τους από την νικοτίνη, η οποία έχει επέλθει με την μακροχρόνια χρήση καπνού. Σε μερικές χώρες το κάπνισμα αποτελεί μέρος της πολιτισμικής κληρονομιάς των ανθρώπων, δηλαδή θεωρείται απόλυτα φυσιολογική συνήθεια. Τα τσιγάρα διακινούνται με ελκυστικούς τρόπους προς τα νεαρά άτομα, τα οποία, επιζητώντας να αντιγράψουν τα πρότυπα που προβάλλονται και να φαίνονται μεγαλύτερα, ωριμότερα και «άνετα», αρχίζουν το κάπνισμα. Τέλος το κάπνισμα θεωρείται από πολλούς ως ένας τρόπος να ανταπεξέλθουν στις αγχογόνες καταστάσεις της καθημερινότητας και τα προβλήματα στο σπίτι ή στην εργασία. Κάπνισμα και γυναικείο φύλο Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, τα ποσοστά γυναικών-καπνιστριών αυξάνονται διαρκώς. Στις χώρες όπου οι γυναίκες ξεκίνησαν να καπνίζουν μέσα στην δεκαετία του 1950, όπως για παράδειγμα σε κάποιες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, τα τσιγάρα μοιάζουν ελκυστικά στις γυναίκες (ειδικά στις νέες), λόγω της αντίληψης ότι το κάπνισμα βοηθά στο αδυνάτισμα. Σε κάποιες άλλες χώρες όπου μέχρι πρόσφατα το κάπνισμα θεωρούνταν απαγορευτικό για τις γυναίκες λόγω προκαταλήψεων, οι καπνοβιομηχανίες κατάφεραν να προωθήσουν τα προϊόντα τους προβάλλοντάς τα ως σύμβολα εκσυγχρονισμού, απελευθέρωσης και χειραφέτησης της γυναίκας. Το κάπνισμα έχει ιδιαίτερα δυσμενείς επιδράσεις στις έγκυες γυναίκες γιατί μπορεί να προκαλέσει τη γέννηση νεογνών χαμηλού σωματικού βάρους. Επιπλέον, εξαιρετικά σημαντική είναι η προστασία των εγκύων από το παθητικό κάπνισμα και η ενημέρωση τους σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει ο καπνός για το μωρό που κυοφορούν. Τα παιδιά 4 6

7 πρέπει επίσης να προστατεύονται από τον καπνό του τσιγάρου γιατί είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην εμφάνιση ασθενειών όπως το άσθμα και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, καθώς επίσης και οι συχνές ωτίτιδες. Παρόλο που η αντικαπνιστική νομοθεσία βελτιώθηκε κατά τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο μια μειοψηφία των εργαζομένων προστατεύεται από τις δυσμενείς επιδράσεις του παθητικού καπνίσματος στους χώρους εργασίας. Είναι παράδοξο επίσης το γεγονός ότι σε ένα εργασιακό περιβάλλον που επιτρέπεται το κάπνισμα παρατηρούνται, σε υψηλότερα από το ελάχιστο επιτρεπτό επίπεδο, καρκινογόνες ουσίες που μετρώνται συστηματικά σε άλλους εργασιακούς χώρους σε χαμηλά επίπεδα. Σε κάποια κράτη, η έκθεση σε τέτοια επίπεδα ουσιών αντιβαίνει την ισχύουσα νομοθεσία για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία. Ο πρωταρχικός σκοπός της αντικαπνιστικής νομοθεσίας είναι η προστασία του συνόλου του πληθυσμού (καπνιστών και μη-καπνιστών), από τις επιβλαβείς συνέπειες του παθητικού καπνίσματος. Γυναίκες και Κάπνισμα: Επιδράσεις στην Υγεία και Θνησιμότητα Ο καπνός του τσιγάρου εκτιμάται ότι προκαλεί το θάνατο γυναικών ετησίως στις Η.Π.Α.. Οι τρείς συχνότερες αιτίες θανάτου που σχετίζονται με το κάπνισμα στο γυναικείο φύλο είναι ο καρκίνος του πνεύμονα (45.000), τα καρδιολογικά νοσήματα (40.000) και οι χρόνιες ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος (42.000). Το 90% του συνόλου των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα στις γυναίκες καπνίστριες αποδίδεται στην χρήση καπνού. Από το 1950 μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί αύξηση των θανάτων από αυτήν την αιτία κατά 600% μεταξύ των γυναικών. Επίσης, από το 1987 ο καρκίνος του πνεύμονα καταγράφεται ως η πρωταρχική αιτία θανάτου από νεοπλασίες, ξεπερνώντας στις γυναίκες ακόμα και τον καρκίνο του μαστού. Οι καπνίστριες παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άλλων τύπων καρκίνου όπως ο καρκίνος του στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, οισοφάγου, παγκρέατος, νεφρών, ουροδόχου κύστεως και τραχήλου της μήτρας, ενώ έχουν τις διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν στεφανιαία νόσο και δεκαπλάσιες πιθανότητες να νοσήσουν από χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος. Το κάπνισμα τσιγάρων συσχετίζεται με υπογονιμότητα, πρόωρους τοκετούς, γεννήσεις νεκρών εμβρύων και ελλιποβαρών νεογνών καθώς και με το σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου νεογνών. Οι καπνίστριες μετά την εμμηνόπαυση παρουσιάζουν χαμηλότερη οστική πυκνότητα συγκριτικά με τις συνομήλικες τους που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Έτσι οι καπνίστριες έχουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος του ισχίου συγκριτικά με τις μη καπνίστριες. Πηγή: Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων ΗΠΑ (CDC), Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: 7 heets/cdc%20fact%20sheet%20women%20and%20tobacco.pdf

8 Κάπνισμα και εργασιακός χώρος Εκτός των βλαβερών επιδράσεων του τσιγάρου στην υγεία των καπνιστών, το παθητικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες στις οικογένειες και τους συνεργάτες τους. Επίσης το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιές, εκρήξεις και ατυχήματα σε κάποιους χώρους εργασίας, ενώ σε άλλους αποτελεί αίτιο δημιουργίας εντάσεων, οι οποίες μεταφέρονται μετέπειτα από τους εργαζόμενους στις οικογένειες τους και στον κοινωνικό τους περίγυρο. Διατηρώντας χώρους εργασίας ελεύθερους από το κάπνισμα, οι εργοδότες αποδεικνύουν με τον τρόπο τους ότι νοιάζονται για την υγεία όλων των εργαζόμενων (καπνιστών και μη) αλλά και των οικογενειών τους. Επίσης η πρακτική αυτή μεταφέρει μία θετική για την επιχείρηση εικόνα προς τους πελάτες και τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Στους χώρους εργασίας Στη Σουηδία, οι καπνιστές απουσιάζουν από την εργασία τους κατά 9,7 ημέρες περισσότερες από τους μη καπνιστές Ένας καπνιστής ο οποίος χρειάζεται να κάνει καθημερινά εννέα δεκάλεπτα διαλλείματα κατά τη διάρκεια του ωραρίου του, ξοδεύει περίπου 1 ημέρα την εβδομάδα καπνίζοντας Η βιβλιογραφία σχετικά με την ψυχολογική αλληλεπίδραση των ομάδων καπνιστών/μη-καπνιστών στους χώρους εργασίας έχει καταδείξει ότι η μία ομάδα μπορεί να είναι αρνητικά προδιατεθειμένη για την άλλη, οπότε να δημιουργούνται προστριβές και να επηρεάζονται οι εργασιακές τους επιδόσεις Πηγές: Lundborg,, 2007;Gibson, 1997 Οι κίνδυνοι του παθητικού καπνίσματος για την υγεία το καθιστούν σημαντικό ως ζήτημα υγείας, τόσο στους χώρους εργασίας όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον, όπου υπάρχουν ευάλωτα άτομα τα οποία μπορεί να πάσχουν από άσθμα ή αλλεργίες, ή παιδιά και έγκυες. Περίπου το 40% των παιδιών έχει τουλάχιστον έναν γονέα ο οποίος καπνίζει, όπως εκτιμάται σε παγκόσμιο επίπεδο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ, Ενημερωτικό Δελτίο, 2010 ). Μία έρευνα η οποία διεξήχθη το 1995 στο Χονγκ Κονγκ μεταξύ υπαλλήλων της αστυνομίας, κατέδειξε ότι από τους ερωτηθέντες που δεν είχαν καπνίσει ποτέ, το 22% δήλωσε ότι εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο οικογενειακό του περιβάλλον και το 77,9% στην εργασία, ενώ το 58,6% δήλωσε ότι εκτίθεται μόνο στον εργασιακό χώρο. Μία μελέτη 239 ασθματικών Φιλανδών που δεν κάπνισαν ποτέ, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά τα έτη , κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της ασθένειας αυξάνεται παράλληλα με την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου στον περιβάλλοντα χώρο. Σε ένα εργασιακό περιβάλλον όπου καπνίζονται δέκα τσιγάρα την ημέρα, ο κίνδυνος εμφάνισης άσθματος αυξάνεται κατά 44%. Πηγές: McGhee και συν.,2000; Jaakola και συν.,

9 3. ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΠΝΟΥ Σε κάποιες χώρες του κόσμου, η χρήση καπνού παρουσιάζει αυτή τη στιγμή αυξητική τάση, είτε γιατί οι άνθρωποι έχουν την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίζουν αυτή την συνήθεια τους, είτε γιατί το κάπνισμα γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλές. Στις χώρες όπου εφαρμόζονται εκτεταμένες αντικαπνιστικές εκστρατείες, ο ρυθμός αύξησης των καπνιστών στο γενικό πληθυσμό είναι μικρότερος. Οι αντικαπνιστικές εκστρατείες, σε κάποιες περιπτώσεις, περιλαμβάνουν την δια νόμου απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, την απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού και την αυξημένη φορολόγηση τους, καθώς και την οργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος. Η χρήση καπνού πλήττει παρόμοια τις αναπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες, όμως στις τελευταίες υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030 ο αριθμός θανάτων από το κάπνισμα θα διπλασιαστεί. Αν και τα τσιγάρα αποτελούν τα πλέον χρησιμοποιούμενα προϊόντα καπνού, υπάρχουν διάφορα άλλα είδη προϊόντων καπνού (όπως τα bidis που είναι συνηθισμένα στην Ινδία, η shisha ναργιλές σε χώρες της Μ. Ανατολής) τα οποία γίνονται ολοένα δημοφιλέστερα, κυρίως λόγο της λανθασμένης αντίληψης ότι δεν έχουν επιβλαβείς συνέπειες για την υγεία. Παρόλα αυτά, όλες οι μορφές προϊόντων καπνού μπορεί να προκαλέσουν νόσο και απώλεια ζωής. Το κάπνισμα προκαλεί νόσο και σε κάποιες περιπτώσεις θάνατο, όχι μόνο στους χρήστες καπνού, αλλά και στους μη-καπνιστές οι οποίοι αναπνέουν τον καπνό που εκλύεται κατά το κάπνισμα. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για την πρόκληση θανάτων από καρκίνο πνεύμονα και από καρδιαγγειακά νοσήματα ανά έτος. Επίσης εκτιμάται ότι είναι η αιτία 430 περιπτώσεων αιφνιδίων θανάτων βρεφών, γεννήσεων ελλιποβαρών νεογνών, πρόωρων τοκετών και επεισοδίων ασθματικών κρίσεων σε παιδιά ετησίως. Πέρα από τις συνέπειες στην υγεία των ανθρώπων σημειώνονται επίσης τεράστιες απώλειες οικονομικών πόρων σε ετήσια βάση (Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος της Καλιφόρνια, 2005). Άλλο ένα παράδειγμα το οποίο προέρχεται από την διοικητική γεωγραφική περιοχή του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα, είναι ότι το άμεσο κόστος της ιατρικής περίθαλψης, της φροντίδας των μακροχρόνιων ασθενειών και της απώλειας παραγωγικότητας λόγω του παθητικού καπνίσματος εκτιμάται ότι προσεγγίζει το ποσό των δολαρίων ανά έτος (McGhee και συν.,2006). 9

10 Συχνές ερωτήσεις σχετικά με το παθητικό κάπνισμα 5 Πώς δημιουργείται ο καπνός του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα τσιγάρου και ποια είναι τα συστατικά του; Ο καπνός του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα δημιουργείται από τον εκπνεόμενο από τον καπνιστή καπνό κεντρικής ροής και από τον καπνό περιφερικής ροής που παράγεται από το αναμμένο άκρο του προϊόντος. Το παθητικό κάπνισμα (ΠΚ) ή ακούσιο κάπνισμα ή η έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος χώρου ο οποίος οφείλεται στο κάπνισμα είναι όροι οι οποίοι αναφέρονται στο φαινόμενο της εισπνοής του καπνού που παράγεται κατά το κάπνισμα προϊόντων καπνού από άλλους. Ο καπνός του περιβάλλοντος χώρου ο οποίος οφείλεται στο κάπνισμα είναι ένα μείγμα από τον εκπνεόμενο καπνό κεντρικής ροής, τον καπνό περιφερικής ροής που εκλύεται από την σιγανή καύση του προϊόντος μεταξύ των εισπνοών των καπνιστών, τις ρυπογόνους ουσίες που αναδίδονται στον αέρα κατά τις ρουφηξιές τους και εκείνες που διαχέονται μέσα από το χαρτί του τσιγάρου και την αναπνευστική οδό των καπνιστών κατά το διάστημα της εισπνοής του καπνού. Πρόκειται για έναν περίπλοκο συνδυασμό χιλιάδων χημικών ουσιών με τη μορφή αερίων και μικροσωματιδίων. Σύμφωνα με επίσημη έκθεση για τη Δημόσια Υγεία (U.S. Surgeon General Report) στις Η.Π.Α. ανακοινώθηκε το 2006 ότι τουλάχιστον 250 από τις χημικές ουσίες οι οποίες περιέχονται στον καπνό του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα είναι ουσίες τοξικές ή καρκινογόνες για τον άνθρωπο 6. Ο καπνός του τσιγάρου στον περιβάλλοντα χώρο περιέχει ερεθιστικές και δηλητηριώδεις ουσίες όπως το υδροκυάνιο, διοξείδιο του θείου, μονοξείδιο του άνθρακα, αμμωνία και φορμαλδεΰδη. Επίσης περιέχει καρκινογόνα και μεταλλαξιογόνα όπως το χρώμιο, το αρσενικό, οι νιτροζαμίνες και το βενζοπυρένιο. Κάποιες από τις χημικές ουσίες που περιέχονται στον καπνό που παράγεται από τα τσιγάρα όπως η νικοτίνη, το κάδμιο και το μονοξείδιο του άνθρακα επηρεάζουν την αναπαραγωγική διαδικασία. Ο καπνός του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα του τσιγάρου αποτελεί μία από τις κυριότερες ρυπαντικές ουσίες εσωτερικών χώρων και έχει χαρακτηριστεί από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των Η.Π.Α. ως ουσία που ανήκει στην Κατηγορία Α ή αλλιώς ως καρκινογόνο για το οποίο δεν υπάρχει ασφαλές όριο έκθεσης 7. 5 Προσαρμοσμένο από το υλικό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος του ΠΟΥ 31 Μαΐου 2001: Second-hand smoke kills. Let's clear the air, Pan American Health Organization/ World Health Organization. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: 6 Από την έκθεση σχετικά με τις επιδράσεις του παθητικού καπνίσματος: US Surgeon General (2006). The health consequences of involuntary exposure to tobacco smoke: a report of the Surgeon General. Atlanta GA, US Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, Coordinating Center for Health Promotion, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health. 7 Environmental Protection Agency: Setting the Record Straight: Secondhand Smoke is a Preventable Health Risk. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: 10

11 Πώς επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία το παθητικό κάπνισμα ή η έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα; Οι μη καπνιστές που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα παρουσιάζουν παρόμοιες ασθένειες με αυτές που εμφανίζουν οι καπνιστές. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει πλέον αιτιολογική συσχέτιση της εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και του καρκίνου των πνευμόνων και ρινικών κοιλοτήτων με την έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα. Το παθητικό κάπνισμα επιδρά επίσης στην υγεία των παιδιών, προκαλώντας τους λοιμώξεις όπως βρογχίτιδα, πνευμονία και οξεία μέση ωτίτιδα -η τελευταία αποτελεί το συχνότερο αίτιο μείωσης της ακουστικής οξύτητας τους, καθώς και την εμφάνιση και τις εξάρσεις άσθματος. Η έκθεση των μη καπνιστριών εγκύων στον καπνό του παθητικού καπνίσματος κατά τη διάρκεια της κύησης προκαλεί μειωμένη εμβρυική ανάπτυξη, ενώ η μετά τη γέννηση έκθεση των νεογνών στον καπνό του τσιγάρου συνδέεται με το Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου. Ο καπνός του τσιγάρου επίσης έχει άμεσες επιδράσεις προκαλώντας οφθαλμικούς και ρινικούς ερεθισμούς, κεφαλαλγίες, πονόλαιμο, ζάλη, ναυτία, βήχα και αναπνευστικά προβλήματα. Παθητικό κάπνισμα και εργασιακοί χώροι Ο καπνός του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα αποτελεί απειλή για την υγεία των εργαζόμενων. Οι τοξικές ουσίες που περιέχονται στον καπνό που εκλύεται κατά τη διαδικασία του καπνίσματος μεταδίδονται γρήγορα μέσα στα γραφεία, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και άλλους εσωτερικούς χώρους εργασίας. Οι περισσότεροι από τους εργαζόμενους δεν έχουν την δυνατότητα να αλλάξουν εργασιακό περιβάλλον, ή θέση εργασίας προκειμένου να προστατέψουν την υγεία τους. Σε πολλές περιπτώσεις που δεν διασφαλίζεται η απαγόρευση του καπνίσματος στον εργασιακό χώρο, οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να βρίσκονται μέσα σε ανθυγιεινές συνθήκες το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους. Στις περιπτώσεις των υπαλλήλων στον τομέα της εστίασης, ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός αναφορικά με την ποικιλία των εισπνεόμενων χημικών ουσιών, μέσα σ ένα χώρο 300 τετραγωνικών μέτρων κατά τη διάρκεια μίας οκτάωρης βάρδιας. Στον πίνακα που αναπτύσσεται παρακάτω, τα χημικά με τα έντονα γράμματα αποτελούν γνωστές καρκινογόνους ουσίες. Μέσα σε αυτόν αναφέρονται επιπλέον ερεθιστικές, τοξικές, μεταλλαξιογόνες ουσίες καθώς και χημικές ενώσεις οι οποίες αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλούν βλάβες σε πνεύμονες και νεφρούς και ενδεχομένως ογκογένεση. Ο καπνός του περιβάλλοντος χώρου που οφείλεται στο κάπνισμα αποτελεί αποδεδειγμένα απειλή για την υγεία των ατόμων όλων των ηλικιών, είτε η έκθεση πραγματοποιείται στην εργασία, είτε στο σπίτι, το σχολείο, τους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας και σε όλες τις χώρες του κόσμου. 11

12 Χημική ουσία Ποσότητα (ug) Χημική ουσία Ποσότητα(ug) Μονοξείδιο άνθρακα 5606 Βενζοπυρένιο 18 Πίσσα 3128 Προπιοναλδεΰδη 17 Νικοτίνη 678 Ρητίνες φορμαλδεΰδης 15 Ακεταλδεΰδη 207 Υδροκυάνιο 14 Μονοξείδιο του αζώτου 190 Στυρόλιο 13 Ισοπρένιο 151 Βουτυραλδεύδη 12 Ρεσορκινόλη 123 Ακρυλονιτρίλιο 11 Ακετόνη 121 Κροτωναλδεΰδη 10 Τολουένιο 66 Κάδμιο 9,7 Φορμαλδεΰδη 54 1-Ναφθυλαμίνη 8,5 Φαινόλη 44 Χρώμιο 7,1 Ακρολεΐνη 40 Μόλυβδος 6,0 Βενζόλιο 36 2-Ναφθυλαμίνη 5,2 Πυριδίνη 33 Νικέλιο 4,2 1,3-Βουταδιένιο αμινο-διφαινύλιο 2,4 Υδροκινόνη 24 Διφαινυλαμίνη 1,4 Μεθυλοαιθυλοκετόνη 23 Κινολίνη 1,3 Κατεχόλη 22 12

13 Ποια είναι η έκταση του προβλήματος του παθητικού καπνίσματος; Το πρόβλημα της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος ο οποίος οφείλεται στο κάπνισμα είναι εκτεταμένο και παρατηρείται σε πολλές χώρες του κόσμου και μεταξύ ατόμων με διαφορετική κουλτούρα. Συνήθως η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα συμβαίνει σε πολλές διαφορετικές συνθήκες της καθημερινής ζωής: στο οικιακό περιβάλλον, στους εργασιακούς χώρους, στο σχολείο, στις παιδικές χαρές και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, σε εστιατόρια και μπαρ-κυριολεκτικά όπου υπάρχουν και κυκλοφορούν οι άνθρωποι. Οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν στοιχειοθετήσει ότι η έκθεση των ανθρώπων στο παθητικό κάπνισμα είναι συνηθισμένη. Μία μελέτη έχει εκτιμήσει ότι περίπου το 79% των Ευρωπαίων πολιτών άνω των 15 έχει εκτεθεί στο παθητικό κάπνισμα, ενώ μία δεύτερη η οποία ανακοινώθηκε στις ΗΠΑ υποστηρίζει ότι στο 88% του συνόλου των μη-καπνιστών καταγράφεται έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Πρόσφατα στοιχεία από την Νότια Αφρική καταδεικνύουν ότι το 64% των παιδιών κάτω των 5 ετών από την περιοχή του Soweto αναφέρεται ότι ζουν στο ίδιο σπίτι με τουλάχιστον έναν καπνιστή. Η Αντικαρκινική Εταιρία της Νέας Ζηλανδίας επίσης ανακοίνωσε ότι ο καπνός του περιβάλλοντος ο οποίος οφείλεται στο κάπνισμα προκαλεί σημαντικό αριθμό θανάτων στη χώρα, μετά τη χρήση προϊόντων καπνού και αλκοόλ. Η ύπαρξη καλά εξαεριζόμενων χώρων όπου απαγορεύεται το κάπνισμα λύνει το πρόβλημα; Όχι. Αν και ο καλός εξαερισμός του χώρου βοηθά στη μείωση των ερεθισμών από τον καπνό, δεν απομακρύνει πολλά από τα επιβλαβή συστατικά του. Όταν οι χώροι καπνίσματος χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα εξαερισμού με τις περιοχές όπου απαγορεύεται το κάπνισμα, ο καπνός εξαπλώνεται σε όλα τα σημεία του κτιρίου. Οι χώροι καπνίσματος προστατεύουν τους μη καπνιστές, μόνο στην περίπτωση που είναι περιορισμένοι και κλειστοί, έχουν δικό τους κύκλωμα εξαερισμού το οποίο επικοινωνεί απευθείας με το εξωτερικό περιβάλλον, χωρίς να ανακυκλώνει τον αέρα σε υπόλοιπα τμήματα του κτιρίου και εφόσον δεν είναι αναγκαία η διέλευση άλλων εργαζόμενων μέσα από αυτούς. Πώς είναι δυνατή λοιπόν η προστασία των ανθρώπων από τον καπνό του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα του τσιγάρου; Οι κυβερνήσεις των κρατών πρέπει να νομοθετούν και να επιβάλουν κανόνες σχετικούς με την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους, να ενημερώνουν και να εκπαιδεύουν τους πολίτες τους σχετικά με τους κινδύνους του παθητικού καπνίσματος και να παρέχουν υποστήριξη στα άτομα τα οποία θέλουν να διακόψουν αυτήν τη συνήθεια. Παρόμοια, οι εργοδότες μπορούν να αναλάβουν την πρωτοβουλία να απαγορεύουν το κάπνισμα στους χώρους εργασίας. Οι γονείς είναι σωστό να σταματήσουν το κάπνισμα μέσα στους χώρους του σπιτιού και του αυτοκινήτου, ειδικά αν παρευρίσκονται τα παιδιά τους και να προτρέπουν και τους επισκέπτες τους να κάνουν το ίδιο. 13

14 Επίσης μπορούν να βεβαιώνονται ότι οι χώροι ημερήσιας φροντίδας των παιδιών, τα σχολεία και οι χώροι των εξωσχολικών τους δραστηριοτήτων είναι χώροι ελεύθεροι καπνίσματος. Ο καθένας ξεχωριστά μπορεί γενικά να ενημερώνει το οικογενειακό, φιλικό ή εργασιακό του περιβάλλον ότι ενοχλείται όταν καπνίζουν στους κοινούς χώρους όπου παρευρίσκεται ο ίδιος. Σας παροτρύνουμε να συνεργαστείτε με τοπικές οργανώσεις προκειμένου να σχεδιάσετε και να ενεργοποιήσετε δράσεις σχετικά με την ενημέρωση για το παθητικό κάπνισμα. Είναι δύσκολο να εφαρμοστούν οι απαγορεύσεις για το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους; Γενικά η πλειοψηφία των ατόμων, ακόμα και των καπνιστών, υποστηρίζουν την ύπαρξη δημόσιων χώρων ελεύθερων καπνίσματος. Η απαγόρευση του καπνίσματος στους εργασιακούς ή στους κοινόχρηστους χώρους είναι πετυχημένη όταν έχει προηγηθεί σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ατόμων. Το κοινό πρέπει να είναι ενημερωμένο, τόσο για την πολιτική απαγόρευσης του καπνίσματος στους χώρους που βρίσκεται, όσο και για τους λόγους προστασίας της υγείας για τους οποίους αυτή πραγματοποιείται. Η σωστή εκπαίδευση και η έγκαιρη πρόβλεψη συμβάλλουν στην αυτοπειθαρχία και στην επιτυχία εφαρμογής των περιορισμών του καπνίσματος. Οι απαγορεύσεις του καπνίσματος μπορούν να επηρεάσουν την δραστηριότητα μίας επιχείρησης; Όχι. Οι περισσότεροι εργοδότες μετά την εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος στην επιχείρηση τους παρατήρησαν αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση του κόστους καθαρισμού και συντήρησης των χώρων εργασίας. Σε έρευνες που έχουν διεξαχθεί στις ΗΠΑ πριν και μετά την απαγόρευση του καπνίσματος αποδείχθηκε, μέσα από την μελέτη των αποδείξεων είσπραξης των καταστημάτων, ότι δεν επηρεάστηκαν οι πωλήσεις των επιχειρήσεων και ότι σε κάποιες περιπτώσεις αυξήθηκαν μετά τις απαγορεύσεις. Για ποιους λόγους λοιπόν δεν έχει εδραιωθεί η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους; Τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (International Labour Organization- ILO) αναφέρουν ότι οι καπνοβιομηχανίες ξοδεύουν πολλούς πόρους προκειμένου να αποενοχοποιήσουν το παθητικό κάπνισμα. Επιστήμονες και σύμβουλοι προσλαμβάνονται, όχι μόνο για να δημιουργούν σύγχυση στο κοινό σχετικά με την αξιοπιστία των επιστημονικών δεδομένων, αλλά και για να προβάλλουν τις αμφιβολίες τους σχετικά με τους επιστήμονες οι οποίοι διεξάγουν τις μελέτες ή και για την ίδια την επιστήμη. Εκτός από την αμφισβήτηση επίσημα αποδεκτών μελετών, προάγονται και χρηματοδοτούνται εικονικά ερευνητικά προγράμματα τα οποία υποβαθμίζουν την σοβαρότητα των αποτελεσμάτων του παθητικού καπνίσματος για την ανθρώπινη υγεία. Αν και τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ο εξαερισμός των χώρων δεν είναι επαρκές μέτρο για την επίλυση του προβλήματος του καπνού του τσιγάρου στον περιβάλλοντα χώρο, οι 14

15 βιομηχανίες συνεχίζουν να πιέζουν προς αυτές τις λύσεις, δημιουργώντας «εταιρίες βιτρίνες» για τη συμβουλευτική σχετικά με την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων, για να υποβαθμίσουν τους κινδύνους του παθητικού καπνίσματος. Σε παγκόσμιο επίπεδο έχει διοργανωθεί μία εκστρατεία προαγωγής της ευγενικής παραχώρησης της επιλογής του καπνίσματος σαν εναλλακτική της απαγόρευσης του σε δημόσιους χώρους. Αυτό βέβαια υπονοεί ότι το σοβαρότατο πρόβλημα της έκθεσης των ανθρώπων στον καπνό του περιβάλλοντος που προέρχεται από το κάπνισμα μπορεί να επιλυθεί εάν οι καπνιστές ζητήσουν εκ των προτέρων και λάβουν την άδεια για να ανάψουν τα τσιγάρα τους ή αν υπάρχουν διαφορετικά τμήματα καπνιστών και μη καπνιστών στους χώρους εργασίας. Με αυτό τον τρόπο δίδεται στο παθητικό κάπνισμα μία εικόνα απλής ενόχλησης για τους μη καπνιστές, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μία απειλή για τη δημόσια υγεία. Επίσης οι καπνοβιομηχανίες χρηματοδοτούν στο εξωτερικό κινήματα των δικαιωμάτων των καπνιστών τα οποία αντιπολιτεύονται τις απαγορεύσεις καπνίσματος. Η χρήση καπνού δεν προκαλεί ασθένειες και θανάτους μόνο σε όσους καπνίζουν. Ο καπνός του περιβάλλοντος που οφείλεται στο κάπνισμα έχει τεράστιες συνέπειες για την υγεία όλων όσων εκτίθενται σε αυτόν. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι το παθητικό κάπνισμα προκαλεί περίπου θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα και από καρδιαγγειακά νοσήματα ετησίως. Επίσης εκτιμάται ότι συνδέεται με 430 περιπτώσεις αιφνιδίων θανάτων βρεφών, γεννήσεις ελλιποβαρών νεογνών, πρόωρους τοκετούς και επεισόδια ασθματικών κρίσεων σε παιδιά ετησίως. Πέρα από τις συνέπειες στην υγεία των ανθρώπων σημειώνονται επίσης τεράστιες απώλειες οικονομικών πόρων σε ετήσια βάση (Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος της Καλιφόρνια, 2005). Το κάπνισμα έχει υψηλό κόστος Αν και το κόστος πώλησης τσιγάρων είναι αυξημένο σε πολλές χώρες του κόσμου, η πλειοψηφία των καπνιστών είναι εργαζόμενοι με χαμηλά εισοδήματα ή άνεργοι. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου φαίνεται πως αυτή η συνήθεια εξαπλώνεται μεταξύ των φτωχότερων χωρών και μεταξύ των ατόμων με χαμηλότερα εισοδήματα. Στο Μπαγκλαντές, τα άτομα από οικονομικά ασθενέστερα Απαιτούμενος χρόνος εργασίας (λεπτά) για την αγορά πακέτου τσιγάρων, σε διαφορετικές πόλεις του κόσμου Κοπεγχάγη, Δανία 23 Τζακάρτα, Ινδονησία 62 Βομβάη, Ινδία 102 Ναϊρόμπι, Κένυα 158 Σαντιάγκο, Χιλή 38 νοικοκυριά έχουν διπλάσιες πιθανότητες να καπνίζουν συγκριτικά με άτομα πλουσιότερων νοικοκυριών (McGhee et al, 2006). Ανάμεσα στις επιπρόσθετες δαπάνες των καπνιστών περιλαμβάνονται το υψηλότερο κόστος ιατρικών εξόδων και το χαμηλότερο εισόδημα λόγω ασθένειας και λιγότερων ετών παραγωγικότητας. Άρα, η διακοπή ή η ελάττωση του 15

16 καπνίσματος μπορεί να εξοικονομήσει πόρους όχι μόνο στους εργαζόμενους και τις οικογένειες τους αλλά και στο κοινωνικό σύστημα στο σύνολό του (Efroymson et al, 2001). Το κάπνισμα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο σε συνδυασμό με κάποιες εργασίες Σε μερικά επαγγέλματα, το κάπνισμα αλληλεπιδρά με άλλα επικίνδυνα υλικά, όπως για παράδειγμα: άνθρακα, άλλα μικροσωματίδια και κόκκους, πυρίτιο, αμίαντο, πετροχημικά, αρωματικές αμίνες, παρασιτοκτόνα, σκόνη βάμβακος αλλά και ιοντίζουσα ακτινοβολία. Οι καπνιστές εργαζόμενοι σε οικοδομές ή εργασίες με αμίαντο παρουσιάζουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονος και χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Ένας εργαζόμενος σε βιομηχανία αμιάντου που καπνίζει διατρέχει 50 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα συγκριτικά με έναν μη καπνιστή που εργάζεται αλλού. Πηγή: Wallace, 2008 Οι καπνιστές εργαζόμενοι σε ορυχεία ουρανίου ή σε άλλα περιβάλλοντα υψηλής εκπομπής ιοντίζουσας ακτινοβολίας, π.χ. από ραδόνιο, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης Οι πυρκαγιές που ξέσπασαν καρκίνου του πνεύμονα συγκριτικά με τους μη λόγω του τσιγάρου: καπνιστές. Επιπλέον, το κάπνισμα αποτελεί μία από ευθύνονται για το 10% του τις κυριότερες αιτίες πρόκλησης πυρκαγιάς και συνόλου των απωλειών ζωής εκρήξεων, ειδικά παρουσία εύφλεκτων και από φωτιά εκρηκτικών χημικών υλικών. Τα προϊόντα καπνού μπορεί να προξενήσουν εγκαύματα και να μειώσουν την ορατότητα, ενώ το άναμμα των τσιγάρων μπορεί να είναι επικίνδυνο κατά τη διάρκεια της οδήγησης και να αποτελέσει αιτία οδικών ατυχημάτων γενικότερα. κόστισαν συνολικά 27 δισ. δολάρια Πηγή Tobacco Atlas, economic costs,

17 4. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι εργοδότες μπορούν εξοικονομήσουν πόρους εφαρμόζοντας μία στρατηγική απαγόρευσης του καπνίσματος στους χώρους εργασίας. Ένα εργατικό δυναμικό που δεν περιλαμβάνει καπνιστές ωφελεί επιχειρήσεις και κράτος, αφού μεταφράζεται σε λιγότερες ημέρες απουσίας από την εργασία λόγω ασθενειών, σε χαμηλότερο κόστος υγειονομικής περίθαλψης και ασφάλισης υγείας και ζωής, μικρότερο κόστος συντήρησης και καθαρισμού κτιρίων και χαμηλότερο κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς. Επίσης, η απαγόρευση του τσιγάρου στους χώρους εργασίας σημαίνει μικρότερες πιθανότητες ανάγκης αποζημίωσης εργαζόμενων οι οποίοι εμφανίζουν προβλήματα υγείας λόγω έκθεσης τους στο παθητικό κάπνισμα. Μία έρευνα η οποία διεξήχθη το 1996 σε 156 χώρους εργασίας στην Σκωτία ανέδειξε ότι το εκτιμώμενο κόστος των απουσιών λόγω ασθένειας που οφείλεται στο κάπνισμα ανερχόταν στις 827 εκατ. στερλίνες λίρες ανά έτος. Επιπρόσθετα, η μελέτη εκτίμησε ότι το ύψος των επιπλέον δαπανών αποκατάστασης μετά από πυρκαγιές ανερχόταν στις 74 εκατ. λίρες ανά έτος, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών των σχετικών με απώλεια ζωής και αποκατάσταση ζημιών στον περιβάλλοντα χώρο. Προ Πηγή: Parrott και συν., 2000 Προγράμματα βοήθειας Η ύπαρξη προγραμμάτων στήριξης για τη διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους καπνιστές. Η διοίκηση ενός οργανισμού πρέπει να γνωρίζει κατά πόσο και με ποιους τρόπους μπορούν να βοηθηθούν οι εργαζόμενοι της επιχείρησης. Σε αυτή τη διαδικασία είναι αναγκαία η τήρηση των αρχών της μη διάκρισης και της εμπιστευτικότητας. Ο εξαερισμός μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα του παθητικού καπνίσματος; Δεν υπάρχει γνωστό ασφαλές όριο έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος χώρου που οφείλεται στο κάπνισμα. Για το λόγο αυτό, ο εξαερισμός δεν είναι η προτεινόμενη λύση στο πρόβλημα του καπνίσματος στους χώρους εργασίας. Μία απλή λύση χαμηλού κόστους είναι η διαμόρφωση εξωτερικών χώρων ειδικών για τους καπνιστές. Οι χώροι αυτοί πρέπει να είναι άνετοι και ασφαλείς, να παρέχουν σταχτοδοχεία, καθίσματα, προφύλαξη από την κακοκαιρία και ενδεχομένως και θέρμανση τους κρύους μήνες του χρόνου, αλλά να βρίσκονται ταυτόχρονα μακριά από εισόδους και παράθυρα του κτιρίου, ώστε να αποφεύγεται η είσοδος του καπνού μέσα σε αυτό. Τι μπορεί να γίνει; Ενημέρωση και εκπαίδευση: Η ευαισθητοποίηση του κοινού αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα στηριχθεί οποιαδήποτε στρατηγική σχετικά με την απαγόρευση του καπνίσματος στους χώρους εργασίας. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της, θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η εκτίμηση των συνηθειών και των συμπεριφορών των εργαζόμενων μίας επιχείρησης ή ενός οργανισμού, σχετικά με 17

18 το κάπνισμα. Κατά την φάση αυτή, είναι εφικτή και η πραγματοποίηση μίας εκστρατείας ευαισθητοποίησης σχετικά με τις επιδράσεις του καπνίσματος στην υγεία των εργαζόμενων και τα οφέλη της εφαρμογής μίας πολιτικής απαγόρευσής του στους χώρους εργασίας. Όσο αναπτύσσεται η στρατηγική αυτή και ενσωματώνεται στην πολιτική της εταιρίας για τους εργασιακούς χώρους, όλοι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με τις αλλαγές που πρόκειται να συμβούν και τις λεπτομέρειες της πολιτικής του οργανισμού για τους επιτρεπόμενους χώρους καπνίσματος, τα διαλείμματα για κάπνισμα και τη βοήθεια που παρέχεται σε όσους επιθυμούν να μπουν στην διαδικασία διακοπής του καπνίσματος. Εφαρμογή καθολικής πολιτικής για χώρους εργασίας ελεύθερους από το κάπνισμα: Όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να προστατεύονται από τον κίνδυνο του παθητικού καπνίσματος, σε όλους τους χώρους εργασίας αλλά και σε κοινόχρηστους χώρους (διάδρομους), χώρους διαλείμματος κυλικεία, τουαλέτες και ανελκυστήρες. Το κάπνισμα θα πρέπει να επιτρέπεται σε ασφαλείς εξωτερικούς χώρους, ή ειδικούς εσωτερικούς χώρους οι οποίοι είναι χωρισμένοι και εξαεριζόμενοι με τέτοιο τρόπο ώστε ο καπνός των τσιγάρων δεν θα διαχέεται σταδιακά στο γειτονικό εργασιακό περιβάλλον. Πρόληψη των διακρίσεων: Ένας τρόπος αποφυγής του στιγματισμού των καπνιστών σε ένα περιβάλλον εργασίας που απαγορεύει το κάπνισμα είναι η έμφαση που θα δίνεται στο γεγονός ότι ο καπνός του τσιγάρου αποτελεί το πρόβλημα για τους υπόλοιπους και όχι τα άτομα που καπνίζουν. Η αλλαγή της πολιτικής της εταιρίας σχετικά με το κάπνισμα στον εργασιακό χώρο πρέπει επίσης να παρουσιαστεί ως θετικό βήμα προς τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, κι όχι ως αρνητική αντιμετώπιση των καπνιστών. Δεν πρέπει να σημειώνονται φαινόμενα διακρίσεων ή στιγματισμού των καπνιστών κατά τη διαδικασία της πρόσληψης τους ή κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, αλλά ούτε και των μη καπνιστών που απαιτούν με κάθε τρόπο ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον. Περιλαμβάνοντας άτομα και από τις δύο ομάδες εργαζόμενων στην ανάπτυξη της στρατηγικής της εταιρίας για την απαλλαγή των χώρων εργασίας από το κάπνισμα, παρέχοντας πληροφόρηση για τις επιδράσεις του καπνίσματος και στήριξη προς τα άτομα που επιθυμούν να διακόψουν τη συνήθεια αυτή, οι εντάσεις και οι διενέξεις καπνιστών και μη καπνιστών στον εργασιακό χώρο αναμένεται να ελαχιστοποιηθούν. Ενθάρρυνση: Για την ελαχιστοποίηση ενδεχόμενων εντάσεων που δημιουργούνται κατά τη μετάβαση σε ελεύθερους από το κάπνισμα χώρους εργασίας, μπορούν να οργανωθούν κάποιες θετικές δράσεις, οι οποίες θα συνδεθούν με την έναρξη της νέας πολιτικής της εταιρίας ή του οργανισμού. Για παράδειγμα, μπορεί να διοργανωθεί ένας διαγωνισμός διακοπής καπνίσματος για όσους καπνιστές θέλουν να συμμετέχουν ή να ανακοινωθεί η πολιτική της εταιρίας για ελεύθερους από το κάπνισμα χώρους εργασίας παράλληλα με την επίσημη κυκλοφορία ενός προϊόντος της στην αγορά. Η διακοπή του καπνίσματος γίνεται ευκολότερη όταν κάποιος ταυτόχρονα γυμνάζεται και δεν αισθάνεται άγχος. Μία εκστρατεία διακοπής του 18

19 καπνίσματος μπορεί να πραγματοποιηθεί σε συνδυασμό με μία γενικότερη εκστρατεία για την προαγωγή της υγείας και την προώθηση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας. 19

20 5. ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Το διεθνές νομικό πλαίσιο αρωγός στη δημιουργία χώρων εργασίας χωρίς κάπνισμα Η Σύμβαση-Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον Έλεγχο του Καπνού (WHO FCTC) είναι μία πολυμερής συνθήκη, η οποία έχει υπογραφεί το 2010 από 171 χώρες του κόσμου. Η σύμβαση αποτελεί ένα επίτευγμα της Δημόσιας Υγείας αφού βασίζεται σε τεκμήρια και επιβεβαιώνει το δικαίωμα όλων των ανθρώπων για το ανώτατο επίπεδο υγείας, παρέχοντας νέες νομικές διαδικασίες για συνεργασία στον έλεγχο του καπνίσματος. Τα μέλη τα οποία επικύρωσαν τη Σύμβαση Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού δεσμεύθηκαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους στον αγώνα κατά της εξάπλωσης της καταστροφικής συνήθειας του καπνίσματος. Το άρθρο 8 της Σύμβασης μεταξύ άλλων αναφέρει ότι: «Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα υιοθετήσει και θα εφαρμόσει σε τομείς υπάρχουσας εθνικής δικαιοδοσίας που καθορίζει το εθνικό δίκαιο και θα προωθήσει ενεργά σε άλλα επίπεδα δικαιοδοσίας την υιοθέτηση και εφαρμογή αποτελεσματικών νομοθετικών, εκτελεστικών, διοικητικών ή/και άλλων μέτρων, τα οποία θα προβλέπουν την προστασία από την έκθεση σε καπνό σε εσωτερικούς χώρους εργασίας, στις δημόσιες μεταφορές, στους εσωτερικούς δημόσιους χώρους και, αν είναι απαραίτητο, σε άλλους δημόσιους χώρους». Η Συνδιάσκεψη των Μελών της WHO FCTC η οποία δημιουργήθηκε το 2006, υιοθέτησε υπό το πνεύμα της συνθήκης τις «Κατευθυντήριες οδηγίες για την προστασία από την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου», έτσι ώστε να παρέχει καθοδήγηση στα Συμβαλλόμενα Μέλη για την εφαρμογή του Άρθρου 8 της Σύμβασης. Οι κατευθυντήριες οδηγίες παρέχουν αρχές και ορισμούς σχετικών όρων καθώς και ένα πλαίσιο εφαρμογής μέτρων για τον έλεγχο του καπνού από τα Συμβαλλόμενα Μέρη σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο με σκοπό την προστασία από τον καπνό του παθητικού καπνίσματος, βάσει των υποχρεώσεων που περιγράφονται από τη Σύμβαση. Οι κατευθυντήριες οδηγίες βασίστηκαν σε επιστημονικές αποδείξεις σχετικά με τις επιδράσεις του καπνού στην ανθρώπινη υγεία οι οποίες παρουσιάστηκαν και στις «Συστάσεις του ΠΟΥ για την προστασία από την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου που οφείλεται στο κάπνισμα». Υπό το φώς των επιστημονικών αποδείξεων και των καλών πρακτικών, ο ΠΟΥ συστήνει ότι, προκειμένου να προστατευθούν οι εργαζόμενοι και το κοινό από τον καπνό του τσιγάρου στον περιβάλλοντα χώρο, πρέπει να «εξαλειφθεί η ρυπογόνος ουσία (καπνός τσιγάρου) για να δημιουργηθεί ένα 100% υγιές περιβάλλον». Όπως περιγράφεται στις κατευθυντήριες οδηγίες του άρθρου 8 της Σύμβασης καθώς και στις συστάσεις του ΠΟΥ: Το παθητικό κάπνισμα προκαλεί ασθένειες, θανάτους και χαμηλό επίπεδο υγείας ακόμη και στους μη καπνιστές. 20

21 Τα αποτελεσματικά μέτρα προστασίας από την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου απαιτούν την πλήρη κατάργηση του καπνίσματος σε έναν συγκεκριμένο χώρο ή περιβάλλον Είναι αποδεδειγμένα αναποτελεσματικές άλλες προσεγγίσεις και λύσεις εκτός από αυτές που εξασφαλίζουν εργασιακούς χώρους 100% χωρίς καπνό, δηλαδή ο εξαερισμός, η διήθηση του αέρα και η χρήση καθορισμένων χώρων καπνίσματος (με ξεχωριστά συστήματα εξαερισμού ή όχι) Η θέσπιση νομοθεσίας είναι αναγκαία για την προστασία των ανθρώπων από την έκθεση στον καπνό, τουλάχιστον στους εσωτερικούς χώρους. Οι εθελοντικές πολιτικές απαγόρευσης του καπνίσματος δεν παρέχουν επαρκή προστασία και είναι λιγότερο αποτελεσματικές. Πολυάριθμες διεθνείς οργανώσεις προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην υγεία και τη διαβίωση σε υγιή περιβάλλοντα έχουν υποστηρίξει την πολιτική του ΠΟΥ και την Σύμβαση Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού. Πέρα από την προστασία της ανθρώπινης υγείας, η εφαρμογή της νομοθεσίας απαγόρευσης του καπνίσματος παρουσιάζει συμπληρωματικά πλεονεκτήματα για τα κράτη και τους πολίτες, όπως τη μείωση της χρήσης των προϊόντων καπνού και του οικονομικού κόστους που συνεπάγεται το κάπνισμα. Επιπτώσεις της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας Παραδείγματα διαφορετικών χωρών του κόσμου που υιοθέτησαν τη νομοθεσία απαγόρευσης του καπνίσματος σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο αποδεικνύουν ότι είναι δυνατή η εφαρμογή της και ότι τελικά αυτή οδηγεί στην μείωση της έκθεσης των εργαζομένων στο παθητικό κάπνισμα, συγκριτικά με τις περιπτώσεις χωρών που έχουν περιορισμένες ή καθόλου απαγορεύσεις για το κάπνισμα. Μετά την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας στη Φινλανδία άλλαξε η στάση των καπνιστών υπέρ του περιορισμού της χρήσης καπνού. Οι έρευνες που διεξήχθησαν επίσης κατέδειξαν ότι η νομοθεσία οδήγησε σε μείωση του ενεργητικού καπνίσματος, γεγονός που ωφέλησε γενικότερα τη δημόσια υγεία. Στην Ιρλανδία, η εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας απαγόρευσης του καπνίσματος συνοδεύτηκε από μείωση της εμφάνισης αναπνευστικών συμπτωμάτων όπως βήχα και παραγωγής φλέγματος. Άλλες σχετικές παρατηρήσεις που έγιναν μετά την επιβολή απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους ήταν ότι μειώθηκε η συχνότητα εμφάνισης ερεθισμών των ματιών και του φάρυγγα. Η Πολιτεία της Καλιφόρνια στις Η.Π.Α. εφάρμοσε από το 1998 ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ελέγχου του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους. Μία μελέτη η οποία διεξήχθη μεταξύ υπαλλήλων νυκτερινών κέντρων, ένα μήνα πριν και ένα μήνα μετά την επιβολή της απαγόρευσης του καπνίσματος στους χώρους αυτούς, κατέδειξε ότι υπήρχε στατιστικά σημαντική μείωση της εμφάνισης συμπτωμάτων, τόσο από το ανώτερο αναπνευστικό 21

22 σύστημα (ρινοφάρυγγας), όσο και από το κατώτερο αναπνευστικό (όπως δύσπνοια, αναπνευστικό συριγμό, βήχα και φλέγμα). Επιπρόσθετα, η μελέτη ανακοίνωσε ότι μετά την απαγόρευση του καπνίσματος, οι μετρήσεις της Δυναμικής Ζωτικής Χωρητικότητας (Forced Vital Capacity- FVC) των εργαζόμενων που δέχθηκαν να συμμετέχουν εμφανίζονταν βελτιωμένες 8. 8 Δυναμική ζωτική χωρητικότητα (Forced Vital Capacity), είναι ο όγκος του αέρα που αποβάλλεται σε μια δυναμική εκπνευστική προσπάθεια ύστερα από τη μέγιστη εισπνοή, η οποία μετράται σε λίτρα. Η FVC είναι η βασικότερη μέτρηση στην εξέταση της σπιρομέτρησης η οποία εκτιμά την λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. 22

23 6. ΑΛΛΗΛΟΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ Κάπνισμα και τρόπος ζωής Οι πρωτοβουλίες προώθησης της υγείας και ευεξίας οι οποίες προάγουν την συστηματική άσκηση, την ισορροπημένη διατροφή και ύπνο είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για τους καπνιστές. Ένας υγιεινότερος τρόπος ζωής μειώνει το άγχος, γεγονός το οποίο καθιστά ευκολότερη τη διαδικασία διακοπής του καπνίσματος. Για τα άτομα που ασκούνται, η μείωση ή η διακοπή του καπνίσματος θεωρείται επιβεβλημένη αφού ο καπνός του τσιγάρου επιδρά στους πνεύμονες και την καρδιακή λειτουργία. Ένας καπνιστής λαχανιάζει ευκολότερα κατά τη διάρκεια της άσκησης και συνήθως έχει και άλλες ανθυγιεινές συνήθειες, όπως για παράδειγμα κάποιες από τις παρακάτω: Σε μία μελέτη όπου συμμετείχαν άνδρες και γυναίκες, εγγεγραμμένοι σε συγκεκριμένο ιδιωτικό πρόγραμμα υγείας στην Βόρεια Καλιφορνία μεταξύ 1979 και 1985, ανακοινώθηκε ότι τα άτομα τα οποία ήταν περισσότερο εκτεθειμένα στο παθητικό κάπνισμα συνήθως ήταν νεότερης ηλικίας, χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου, κατανάλωναν τουλάχιστον τρία αλκοολούχα ποτά σε καθημερινή βάση, είχαν καθιστική καθημερινή εργασία και ήταν πιθανότερο να αναφέρουν έκθεση σε διάφορους άλλους επαγγελματικούς κινδύνους. Πηγή: Irriraben και συν, Ουσιοεξαρτήσεις και κάπνισμα Οι μελέτες έχουν αποδείξει ως τώρα ότι τα άτομα τα οποία καπνίζουν είναι πιθανότερο να χρησιμοποιήσουν κάποια στιγμή της ζωής τους και άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες, συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Η μελέτη η οποία υλοποιήθηκε από τη Διεύθυνση Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών στις ΗΠΑ επιβεβαιώνει αυτήν την θεωρία. Η έρευνα που έγινε κατά το κατέδειξε ότι μεταξύ των μαθητριών της τρίτης λυκείου (ηλικίας τουλάχιστον 16 ετών) οι οποίες δεν κάπνισαν ποτέ τους, μόλις 20% κατανάλωνε αλκοόλ και 5% είχε κάνει χρήση μαριχουάνας, συγκριτικά με σχεδόν 80% και 40% των μαθητριών που κάπνιζαν αντίστοιχα. Πηγή: Διεύθυνση Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών ΗΠΑ, 2001 Η χρήση αλκοόλ συνδέεται στενά με τη συνήθεια του καπνίσματος: σε πάρτυ, καφετέριες και μπαρ, άτομα που αναγνωρίζονται ως περιστασιακοί καπνιστές έχουν την τάση να καπνίζουν μόνο παράλληλα με τη λήψη αλκοολούχων ποτών. Όταν μία επιχείρηση απαγορεύσει την πώληση αλκοολούχων ποτών στο κυλικείο της, δεν περιορίζεται μόνο η λήψη αλκοόλ στους χώρους εργασίας αλλά και το κάπνισμα. Απαγορεύοντας την πώληση 23

24 καπνού και αλκοολούχων ποτών στο εργασιακό περιβάλλον, η διοίκηση ενός μίας επιχείρησης αποδεικνύει τη δέσμευση της για τη διατήρηση του επιπέδου υγείας του εργατικού δυναμικού της, αφού οι εργαζόμενοι της είναι λιγότερο εκτεθειμένοι στον πειρασμό της χρήσης καπνού, αλκοόλ και εξαρτησιογόνων ουσιών κατά τις ώρες εργασίας. Άγχος και κάπνισμα Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, οι εργαζόμενοι οι οποίοι βιώνουν εργασιακό άγχος είναι πολύ πιθανό να καπνίζουν ολοένα αυξανόμενο αριθμό τσιγάρων. Μία τέτοια μελέτη από τη Σουηδία η οποία συμπεριέλαβε άνδρες και γυναίκες διαφορετικών επαγγελμάτων περιγράφεται παρακάτω. Στα επαγγέλματα με υψηλά ποσοστά νυκτερινής εργασίας ή εργασίας σε βάρδιες, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί, καταγράφονται ταυτόχρονα υψηλά ποσοστά ατόμων που καπνίζουν. Σε πολλές περιπτώσεις οι εργαζόμενοι σε βάρδιες καπνίζουν προκειμένου να κρατηθούν ξύπνιοι, ενώ στις νυκτερινές εργασίες επειδή δεν υπάρχει ενεργητική επίβλεψη και προκειμένου να κατανικήσουν την ανία ενός βαρετού καθήκοντος. Πηγή: Knutsson και συν., 1998 Κάπνισμα και βία Η ένταση που επικρατεί κάποιες φορές ανάμεσα σε καπνιστές και μη καπνιστές στους εργασιακούς χώρους, σε συνδυασμό με το αίσθημα αδικίας που προξενούν οι ενδεχόμενες διακρίσεις ή ο στιγματισμός, μπορούν να οδηγήσουν σε επιθετικότητα. Η ψυχολογική βία μπορεί να λάβει τη μορφή απειλών ή άμεσων συγκρούσεων, αλλά μπορεί να εκδηλώνεται ως αποκλεισμό και περιθωριοποίηση. 24

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό Κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ Σήμερα, πεθαίνουν παγκοσμίως πάνω από 6 εκ. άνθρωποι το χρόνο από το κάπνισμα. Δηλαδή ένας άνθρωπος κάθε οκτώ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος

Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος Η πλέον διαδεδομένη κατάχρηση ουσίας που γίνεται παγκοσμίως είναι η νικοτίνη. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, 1,1 δισεκατομμύρια άτομα σε όλο

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1. Κάπνισμα

Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1. Κάπνισμα Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1 Κάπνισμα Κάπνισμα ονομάζεται η πρακτική της εισπνοής καπνού προερχόμενου από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Η καύση γίνεται συνήθως σε τσιγάρο, πούρο ή με άλλο τρόπο.

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα και παιδιά

Παθητικό κάπνισμα και παιδιά Παθητικό κάπνισμα και παιδιά Το παθητικό κάπνισμα αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο δεδομένου ότι οι άνθρωποι σε όλες τις χώρες και τους πολιτισμούς εκτίθενται σε αυτό ( second hand smoke SHS ). Εμφανίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Σημαντικές πληροφορίες για το κάπνισμα

Σημαντικές πληροφορίες για το κάπνισμα ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Σημαντικές πληροφορίες για το κάπνισμα Το κάπνισμα του τσιγάρου είναι η πιο διαδεδομένη μορφή κατανάλωσης του καπνού. Πρόκειται για μια συνήθεια που σε αρχικό

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορική αναδρομή. Έκταση του φαινομένου. Κάπνισμα και ιατροί. Ουσίες του τσιγάρου. Βλαπτική δράση της πίσσας 14/3/2013 ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

Ιστορική αναδρομή. Έκταση του φαινομένου. Κάπνισμα και ιατροί. Ουσίες του τσιγάρου. Βλαπτική δράση της πίσσας 14/3/2013 ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ Ιστορική αναδρομή ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ Πνευμονολογική Κλινική ΠΓΝΠατρών 600 π.χ. Εμφάνιση του φυτού στην Αμερική 1492 μ.χ. Rodrigo de Jerez- 7 έτη φυλάκιση 1600 Καθολική Εκκλησία 1633 Τουρκία Σουλτάνος

Διαβάστε περισσότερα

Άν καπνίζεις... Η ιστορία του καπνίσματος

Άν καπνίζεις... Η ιστορία του καπνίσματος Άν καπνίζεις... Η ιστορία του καπνίσματος Οι πρώτοι που ανακάλυψαν τις χαλαρωτικές ιδιότητες του καπνού ήταν οι Ινδιάνοι. Συνήθιζαν να καπνίζουν πίπα ή πούρο. Με την άφιξη των πρώτων ευρωπαίων στην αμερικανική

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Διακοπή Καπνίσματος Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος TOB.g Tobacco Cessation Guidelines for High Risk Populations

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 31 ΜΑΙΟΥ 2019

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 31 ΜΑΙΟΥ 2019 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 31 ΜΑΙΟΥ 2019 Το Υπουργείο Υγείας ακολουθώντας τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο δράσεων που στοχεύει στην πρόληψη και στη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ 7ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Δρ. Μαρία Τζητηρίδου- Χατζοπούλου Παιδίατρος Νεογνολόγος-Αναπτυξιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Π.Ο.Υ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Το κάπνι σμα ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ Από τις αρχές του 21ου αιώνα, δημιουργήθηκε, διαδόθηκε και εξελίχθηκε μια νέα επιδημία, η εξάρτηση από τον καπνό. Τις τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας της

Διαβάστε περισσότερα

Το τσιγάρο (στην Καθαρεύουσα σιγαρέτο αποτελείται από μικρά κομμάτια επεξεργα σμένου καπνού που είναι τυλιγμένα σε χαρτί.

Το τσιγάρο (στην Καθαρεύουσα σιγαρέτο αποτελείται από μικρά κομμάτια επεξεργα σμένου καπνού που είναι τυλιγμένα σε χαρτί. ΤΣΙΓΑΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΉ Το τσιγάρο (στην Καθαρεύουσα σιγαρέτο) αποτελείται από μικρά κομμάτια επεξεργασμένου καπνού που είναι τυλιγμένα σε χαρτί. Έχει κυλινδρικό σχήμα και μπορεί να έχει στο ένα του άκρο επιστόμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΑΛ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΩΡΩΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ» Παρακαλούμε να απαντήσετε ανώνυμα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1.Καπνίζεις; Αν ναι γιατί; 2. Αν καπνίζεις πότε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ. «μια αμαρτωλή ιστορία»

ΚΑΠΝΙΣΜΑ. «μια αμαρτωλή ιστορία» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δημήτρης Γκιουλέκας, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ ΚΑΠΝΙΣΜΑ «μια αμαρτωλή ιστορία» Ετήσια παραγωγή καπνού > 7εκ.τόνοι /κόσμο Υπάρχουν 1.7 δισεκατομμύρια καπνιστές/κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

Το κάπνισμα στην Ελλάδα

Το κάπνισμα στην Ελλάδα Το οικονομικό φορτίο του καπνίσματος για το ιατροασφαλιστικό σύστημα σε κρίση στην Ελλάδα Tσαλαπάτη Κωνσταντίνα ΒScEcon, MSc Τομέας Οικονομικών της Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Απρίλιος 2013 Το

Διαβάστε περισσότερα

Τι περιέχει? Το κάπνισμα πραγματοποιείτε μέσω του τσιγάρου το οποίο περιέχει 13 δηλητήρια:

Τι περιέχει? Το κάπνισμα πραγματοποιείτε μέσω του τσιγάρου το οποίο περιέχει 13 δηλητήρια: Τι είναι? Κάπνισμα ονομάζεται η πρακτική της εισπνοής καπνού προερχόμενου από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Η καύση γίνεται συνήθως σε τσιγάρο ή με άλλο τρόπο. Η πρακτική αυτή ήταν συνήθεια των κατοίκων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα Ιανουάριος 2018 14 ο Ενημερωτικό Σημείωμα Το 14 ο ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) εντάσσεται στο θεματικό πεδίο Γυναίκες και Υγεία. Συγκεκριμένα,

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία του καπνίσματος

Η ιστορία του καπνίσματος ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Η ιστορία του καπνίσματος Οι πρώτοι που ανακάλυψαν τις χαλαρωτικές ιδιότητες του καπνού ήταν οι Ινδιάνοι. Συνήθιζαν να καπνίζουν πίπα ή πούρο. Με την άφιξη των πρώτων ευρωπαίων στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια Βασικές έννοιες Εθισμός Μερικές από τις ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος προκαλούν εθισμό, δηλαδή μεταβάλλουν τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Β ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Β ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ [1] Β ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗΣ «ΙΝΔΙΑΝΩΝ ΣΗΜΕΙΑ! ΚΑΠΝΙΣΜΑ;» Παρακαλούμε να απαντήσετε στο παρακάτω ερωτηματολόγιο με ειλικρίνεια.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Σοφία Τούσα, Ειδικευόµενη Γενικής Ιατρικής στο Γενικό Νοσοκοµείο Έδεσσας, MSc, υποψήφια διδάκτωρ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Μέλη Ομάδας. Κυριακοπούλου Νεκταρία Μαγκαβίλα Δήμητρα Παίδαρου Δήμητρα Ράπτη Ιωάννα

Μέλη Ομάδας. Κυριακοπούλου Νεκταρία Μαγκαβίλα Δήμητρα Παίδαρου Δήμητρα Ράπτη Ιωάννα Κάπνισμα Μέλη Ομάδας Κυριακοπούλου Νεκταρία Μαγκαβίλα Δήμητρα Παίδαρου Δήμητρα Ράπτη Ιωάννα Ορισμός Καπνίσματος Το κάπνισμα είναι μία συνήθεια, που ξαφνιάζει και αναστατώνει τον ανθρώπινο οργανισμό, τον

Διαβάστε περισσότερα

Τι Περιέχουν τα Τσιγάρα;

Τι Περιέχουν τα Τσιγάρα; Τι Περιέχουν τα Τσιγάρα; Ο καπνός των τσιγάρων περιέχει περισσότερες από 4000 χημικές ουσίες. Οι περισσότερες έχουν αρκετά δηλητηριώδης δράση, ενώ τουλάχιστον οι 43 από αυτές τις ουσίες, ευθύνονται για

Διαβάστε περισσότερα

Μαθαίνω να Μην καπνίζω

Μαθαίνω να Μην καπνίζω Μαθαίνω να Μην καπνίζω 1ο Βραβείο: Μπαμπά μην καπνίζεις Κεκλίκογλου Γ., Κουρουνιώτη Δ., Μολύνδρη Μ., Πλαμαντούρα, Κ. Δημοτικό Σχολείο Σταυράκη Το κάπνισμα είναι η πρώτη αποτρέψιμη αιτία θανάτου σε ολόκληρο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Π. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΤΑΚΑΑΤΑΚΑ Κίνητρο Είναι ο δυναμικός παράγοντας ο οποίος διεγείρει, καθορίζει και κατευθύνει τη συμπεριφορά του ατόμου προς ένα σκοπό. Model of

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας: Κάπνισμα. Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια tpsaltop@med.uoa.gr

Πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας: Κάπνισμα. Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια tpsaltop@med.uoa.gr Πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας: Κάπνισμα Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια tpsaltop@med.uoa.gr 1 Επιδημιολογικά στοιχεία 2 Καπνισματικές συνήθειες ανά χώρα (2012) Ανασκόπηση για

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΕΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΤΡΙΜΗΝΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο 4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο Στον άνθρωπο οι θρεπτικές ουσίες της τροφής απορροφώνται από το λεπτό έντερο. Με την κυκλοφορία του αίματος φτάνουν σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Εκεί, ορισμένες από αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΡΗΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ M.D,PhD,FEBU ΚΑΠΝΙΣΜΑ H ΣΤΥΣΗ? XΕΙΡ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ- ΑΝ ΡΟΛΟΓΟΣ XΕΙΡ. ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ- ΑΝ ΡΟΛΟΓΟΣ Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Τί είναι Lifestyle? Μία έκφραση προσωπικών

Διαβάστε περισσότερα

Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Η παρουσία στην ατμόσφαιρα αερίων ή σωματιδίων σε συγκεντρώσεις οι οποίες προξενούν βλάβες τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στους ζωντανούς οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ

ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ v Μεταξύ ατόμων ηλικίας από 15 μέχρι 25 ετών βγήκαν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Κοινωνικότητα (71%) Τους αρέσει η γεύση (51%) Δημιουργεί αίσθημα χαλάρωσης (12%) Προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ. έφθασε στην Ευρώπη από το περιβάλλον του Κολόμβου.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ. έφθασε στην Ευρώπη από το περιβάλλον του Κολόμβου. ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η είδηση περί καπνού και χρησιμοποιήσεώς του έφθασε στην Ευρώπη από το περιβάλλον του Κολόμβου. Αργότερα η χρήση του καπνού στην Ευρώπη ξεκινάει σαν ένα δώρο προς μια βασίλισσα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ 3: ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΟΜΑΔΑ 3: ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΕΦΗΒΕΙΑ ΟΜΑΔΑ 3: ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Μαθήτριες: Αραπίτσα Κατερίνα Σχολ. Έτος: 2016-2017 Γκραμόζι Ειρήνη Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μιχοπούλου Νίκη Φωτογιαννοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΤΗΡΙΑ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΤΗΡΙΑ Έλεγχος Ποιότητας Υλικών ΛΕΙΒΑΔΑΡΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΡΑΓΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘΗΝΑ 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΗ O σύγχρονος τρόπος ζωής επιβάλλει σε πολλούς ανθρώπους να περνούν τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Αντικαπνιστική Παρουσίαση

Αντικαπνιστική Παρουσίαση Αντικαπνιστική Παρουσίαση Αntismoking by Health & Life 6 Μύθοι για το Κάπνισμα 1. Ήταν δική μου επιλογή να το ξεκινήσω 2. Μπορώ να το σταματήσω εύκολα 3. Μπορεί να με κάνει δημοφιλή 4. Το κάπνισμα με διατηρεί

Διαβάστε περισσότερα

Κάπνισμα και Καρκίνος. μισές αλήθειες μισά ψέμματα

Κάπνισμα και Καρκίνος. μισές αλήθειες μισά ψέμματα Κάπνισμα και Καρκίνος μισές αλήθειες μισά ψέμματα Ερώτηση: «Το κάπνισμα δεν αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου στους πνεύμονες αλλά και σε άλλα όργανα;» Απάντηση: «...Μιλώντας,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΔΓ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ + ΠΑΠΑΊΏΑΝΝΟΥ+ΑΝΤΩΝΙΟΣ τ.+ειδικευόμενος+πνευμονολογικήςdογκολογικής Κλινικής++ Α.Ν.Θ.++ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Ειδικευόμενος++Πνευμονολογικής+Κλινικής+Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ.+++Γ.+ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Διαβάστε περισσότερα

Εάν απαντήσατε "ναι" σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Εάν απαντήσατε ναι σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν. Βήχετε μερικές φορές τις περισσότερες μέρες; Έχετε συχνά πτύελα (φλέματα) όταν βήχετε; Είστε άνω των 40 ετών; Αναπνέετε με δυσκολία σε σύγκριση με τους συνομήλικους σας; Καπνίζετε ή είστε πρώην καπνιστής/καπνίστρια;

Διαβάστε περισσότερα

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ ΠΑΠΑΠΑΝΤΕΛΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ ΕΚΠ/ΚΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ e-mail: nikitpapa@yahoo.gr (ΑΡΘΡΟ) 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ Σεπτεμβρίου Κάθε χρόνο από το 1999, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Καρδιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Έχετε δυσκολία στην αναπνοή πιο συχνά από άτομα της ηλικίας σας; Βήχετε τις πιο πολλές ημέρες; Όταν βήχετε έχετε βλέννα ή φλέμα; Είστε τουλάχιστον 40 ετών; Είστε νυν ή πρώην καπνιστής; Εάν απαντήσετε ΝΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών

2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών 4 η ομάδα: ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ και ΣΤΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Κόντου Κλαυδία Λέκκας Λευτέρης Λιοπούλου Ιωαννέτα Γκούνεβα Ιολίτα Άγχος και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 21 Νοεµβρίου 2014 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Σκοπός της έρευνας ήταν η συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Νοσοκομείο χωρίς κάπνισμα και Δημόσια Υγεία Βελισσάρη Ιωάννα Τ.Ε. Νοσηλεύτρια Π.Μ.Σ. Δημόσια Υγεία Γιατί να δημιουργήσουμε ένα Νοσοκομείο χωρίς κάπνισμα: Η βλαπτικότητα του τσιγάρου

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός του Προέδρου Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου

Χαιρετισμός του Προέδρου Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου Χαιρετισμός του Προέδρου Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου της «4 ης Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για το Αλκοόλ Τετάρτη, 26 Οκτωβρίου 2016, 11.00 12.30 Έντιμοι

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ:

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ 2 Ιουνίου 2014 / 14 O Δημοτικό Σχολείο Ιλίου ΒΡΟΧΙΚΟ ΑΣΜΑ & ΠΑΙΔΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης διαβήτης και οι προβλέψεις για το μέλλον

Διαβάστε περισσότερα

Ταυτότητα. 2.061 άτομα, πανελλαδικά. 28 & 29 Απριλίου 2011. Τυπικό στατιστικό σφάλμα Μέγιστο σφάλμα 2,16% με διάστημα εμπιστοσύνης 95%

Ταυτότητα. 2.061 άτομα, πανελλαδικά. 28 & 29 Απριλίου 2011. Τυπικό στατιστικό σφάλμα Μέγιστο σφάλμα 2,16% με διάστημα εμπιστοσύνης 95% Ταυτότητα Σκοπός έρευνας Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Αντιπροσωπευτικό, άνδρες και γυναίκες, 18 ετών και άνω, βάση της απογραφής του 2001 της ΕΣΥΕ Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη Χρονικό διάστημα

Διαβάστε περισσότερα

Χώροι εργασίας στην Ευρώπη και ασφαλής χρήση αλκοόλ: Βασικά Αποτελέσματα Συμπεράσματα και Συστάσεις για την ανάπτυξη πολιτικών

Χώροι εργασίας στην Ευρώπη και ασφαλής χρήση αλκοόλ: Βασικά Αποτελέσματα Συμπεράσματα και Συστάσεις για την ανάπτυξη πολιτικών Χώροι εργασίας στην Ευρώπη και ασφαλής χρήση αλκοόλ: Βασικά Αποτελέσματα Συμπεράσματα και Συστάσεις για την ανάπτυξη πολιτικών Γενικό πλαίσιο Η Ευρώπη έχει το υψηλότερο και διαρκώς αυξανόμενο επίπεδο κατανάλωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΧΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος Εντατικολόγος τ. Αν. Καθ. Παν. Αθηνών και Harvard

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΧΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος Εντατικολόγος τ. Αν. Καθ. Παν. Αθηνών και Harvard ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΧΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος Εντατικολόγος τ. Αν. Καθ. Παν. Αθηνών και Harvard Ταυτότητα Έρευνας 2017 Ταυτότητα Έρευνας 2012 Ταυτότητα Ερευνών 2009 και 2014 Έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομικοί παράγοντες του καπνίσματος και οι επιπτώσεις του στην υγεία μας

Οι οικονομικοί παράγοντες του καπνίσματος και οι επιπτώσεις του στην υγεία μας Οι οικονομικοί παράγοντες του καπνίσματος και οι επιπτώσεις του στην υγεία μας Οικονομικοί Παράγοντες Έγιναν μελέτες και διαπιστώθηκε ότι εάν συγκρίνουμε τα κέρδη από την κατανάλωση και εμπορία του καπνού,

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. College Limassol

Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. College Limassol Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. College Limassol ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2014 ΘΕΜΑ:Παραγοντες που επηρεαζουν την υγεια. Το 1948 με την ιδρυση του Π.Ο.Υ. τεθηκαν επισημως τα θεμελια για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΕΡΔΕΚΑΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΚΑΣΤΡΙΤΗΣ του Α2 Τμήματος

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΕΡΔΕΚΑΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΚΑΣΤΡΙΤΗΣ του Α2 Τμήματος ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΕΡΔΕΚΑΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΚΑΣΤΡΙΤΗΣ του Α2 Τμήματος ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΣΙΓΑΡΟΥ ΤΣΙΓΑΡΟ Το τσιγάρο (στην Καθαρεύουσα σιγαρέτο) αποτελείται από μικρά κομμάτια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ Προγεννητική ανάπτυξη Πολλά στοιχεία της ανάπτυξης, άρα και της προγεννητικής ανάπτυξης, καθορίζονται από περίπλοκες γενετικές οδηγίες. Όμως και

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΡΕΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΛΙΟΠΑΝΟΥ ΝΑΝΤΙΑ ΤΣΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΡΕΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΛΙΟΠΑΝΟΥ ΝΑΝΤΙΑ ΤΣΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΡΕΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΛΙΟΠΑΝΟΥ ΝΑΝΤΙΑ ΤΣΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ Είναι αναµφισβήτητη αλήθεια πια ότι η νικοτίνη(τοτσιγάρο) προκαλείταχύτατα

Διαβάστε περισσότερα

Το κάπνισμα ως απειλή για την υγεία και την οικονομία. Υπάρχουν λύσεις; Τομέας Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ. Εισαγωγή

Το κάπνισμα ως απειλή για την υγεία και την οικονομία. Υπάρχουν λύσεις; Τομέας Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ. Εισαγωγή Το κάπνισμα ως απειλή για την υγεία και την οικονομία. Υπάρχουν λύσεις; Κώστας Αθανασάκης, BScHS, BScEcon, MSc, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ Εισαγωγή Το κάπνισμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΣΜΟΣ. Κατηγορίες: Τσιγάρο Καφές Φαγητό Σεξουαλική επαφή

ΕΘΙΣΜΟΣ. Κατηγορίες: Τσιγάρο Καφές Φαγητό Σεξουαλική επαφή ΕΘΙΣΜΟΣ Κατηγορίες: Τσιγάρο Καφές Φαγητό Σεξουαλική επαφή Εθισμός στο τσιγάρο Το τσιγάρο αποτελείται από μικρά κομμάτια επεξεργασμένου καπνού που είναι τυλιγμένα σε χαρτί. Έχει κυλινδρικό σχήμα και μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Κωνσταντίνος Σάρρας, Ειδ/νος Παθολογίας Γ.Ν.Κοζάνης

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Κωνσταντίνος Σάρρας, Ειδ/νος Παθολογίας Γ.Ν.Κοζάνης ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Κωνσταντίνος Σάρρας, Ειδ/νος Παθολογίας Γ.Ν.Κοζάνης ΟΡΙΣΜΟΣ Ως καρκίνος του πνεύμονα αναφέρεται μια ομάδα νεοπλασιών των οποίων η καταβολή εδράζεται στο κατώτερο αναπνευστικό

Διαβάστε περισσότερα

HEART II ΔEΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

HEART II ΔEΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ HEART II HELLENIC CANCER SOCIETY ΔEΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Στην Αθήνα η Ετήσια Συνάντηση του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τον Έλεγχο του Καπνίσματος (ΕNSP) που προωθεί την εισήγηση της Ελλάδας να αναγνωριστεί η προστασία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΟΤΑΝ ΑΝΑΒΟΥΜΕ ΤΣΙΓΑΡΟ - ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ "ΑΝΕΒΑΖΕΙ" Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ;

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΟΤΑΝ ΑΝΑΒΟΥΜΕ ΤΣΙΓΑΡΟ - ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΑΝΕΒΑΖΕΙ Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ; 1 ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΟΤΑΝ ΑΝΑΒΟΥΜΕ ΤΣΙΓΑΡΟ - ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ "ΑΝΕΒΑΖΕΙ" Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ; " ούρειος Ίππος" για το τσιγάρο είναι η νικοτίνη, μία ελαιώδης χημική ένωση που περιέχει άζωτο. Αν υποθέσουμε ότι

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός του Προέδρου της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου. Δρα Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου

Χαιρετισμός του Προέδρου της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου. Δρα Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου Χαιρετισμός του Προέδρου της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου Δρα Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου για την «Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Σύνδρομο Εμβρυϊκού Αλκοολισμού και το Φάσμα

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας τη Σχέση Στόματος & Σώματος

Κατανοώντας τη Σχέση Στόματος & Σώματος Κατανοώντας τη Σχέση Στόματος & Σώματος ΠΩΣ Η ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣ ΥΓΕΙΑ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΜΑΣ ΥΓΕΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 20 Μαρτίου ΣΚΕΨΟΥ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΣΟΥ ΣΚΕΨΟΥ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ Το στόμα μας είναι

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα της Έρευνας της EQUIPP και Βασικές Συστάσεις

Αποτελέσματα της Έρευνας της EQUIPP και Βασικές Συστάσεις Αποτελέσματα της Έρευνας της EQUIPP και Βασικές Συστάσεις Γιάννης Κυριόπουλος,MD, MSc, MPH, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Μάιος 2011 Περίγραμμα Εισαγωγή Επίδοση πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

Για την υγεία της καρδιάς μας

Για την υγεία της καρδιάς μας Για την υγεία της καρδιάς μας Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος επηρεάζει όλες τις ηλικίες, άνδρες και γυναίκες και όλες τις κοινωνικές ομάδες και βέβαια αποτελεί ένα μύθο ότι πλήττει μόνο ηλικιωμένους, άνδρες

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία»

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία» ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ «Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Αλλεργία και άσθμα; Αν πάσχετε από αυτές τις παθήσεις, θα υποφέρετε για όλη σας τη ζωή ; ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΛΕΝΕ ΟΧΙ. Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Β Α Σ Ι Κ Ε Σ Ε Ν Ν Ο Ι Ε Σ

Β Α Σ Ι Κ Ε Σ Ε Ν Ν Ο Ι Ε Σ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Εξαρτησιογόνες ουσίες ονοµάζονται όλες οι ουσίες που προκαλούν εξάρτηση ψυχική ή σωµατική και που η χρήση τους δηµιουργεί µεταβολές στον εγκέφαλο (γνωστικές λειτουργίες και συναισθήµατα)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ;

ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ; ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ; Αλλεργία, όπως ορίζει και η λέξη, σημαίνει άλλο έργο. Είναι η μη αναμενόμενη αντίδραση του ανοσιακού συστήματος του οργανισμού εναντίον ακίνδυνων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ. ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ. Στάδια Ερευνητικής Εργασίας

ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ. ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ. Στάδια Ερευνητικής Εργασίας 11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος: 2014-15 Τμήμα: Α 3 ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ. ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ 1. Κριτήρια επιλογής θέματος Στάδια Ερευνητικής Εργασίας Μας κίνησε το ενδιαφέρον Αφορά άτομα που

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Σχολή Επιστημών Υγείας Ιατρικό Τμήμα Eργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Σχολή Επιστημών Υγείας Ιατρικό Τμήμα Eργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Σχολή Επιστημών Υγείας Ιατρικό Τμήμα Eργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας ιευθυντής: Αναπληρωτής Καθηγητής Χ. ΧΑΤΖΗΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ Μάθημα: Ιατρική της Εργασίας Υπεύθυνος Μαθήματος:

Διαβάστε περισσότερα

Ακούει την καρδιά σας!

Ακούει την καρδιά σας! Ακούει την καρδιά σας! Καρδιοαναπνευστική αποκατάσταση ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Όταν η καρδιά φέρνει τα πάνω κάτω Ένα οξύ καρδιολογικό πρόβλημα ή ένα χειρουργείο

Διαβάστε περισσότερα

1.Για να ηρεμίσουν, να ανακουφιστούν, από κάποια συναισθηματική φόρτιση. Π.χ. όταν έχουν νεύρα για κάτι το οποίο δεν έγινε όπως το ήθελαν.

1.Για να ηρεμίσουν, να ανακουφιστούν, από κάποια συναισθηματική φόρτιση. Π.χ. όταν έχουν νεύρα για κάτι το οποίο δεν έγινε όπως το ήθελαν. ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Στις μέρες μας βλέπουμε καθημερινά ανθρώπους διαφόρων ηλικιών να καπνίζουν. Τι είναι, όμως, το κάπνισμα; Τι το κάνει τόσο εθιστικό και αναγκαίο για τους χρήστες του; Σ αυτή την εργασία θα ήθελα

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση της Αλλεργικής Ρινίτιδας

Αντιμετώπιση της Αλλεργικής Ρινίτιδας Αντιμετώπιση της Αλλεργικής Ρινίτιδας Τι είναι η Αλλεργική Ρινίτιδα; Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια πάθηση της μύτης που εκδηλώνεται με συμπτώματα μετά την έκθεση του ασθενή σε συγκεκριμένες ουσίες (αλλεργιογόνα).

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

«Παθητικό Κάπνισμα και Παιδί» Εκδήλωση πρωτοβουλίας του Ευρωβουλευτή κ. Θ. Σκυλακάκη

«Παθητικό Κάπνισμα και Παιδί» Εκδήλωση πρωτοβουλίας του Ευρωβουλευτή κ. Θ. Σκυλακάκη «Παθητικό Κάπνισμα και Παιδί» Εκδήλωση πρωτοβουλίας του Ευρωβουλευτή κ. Θ. Σκυλακάκη 22 Δεκεμβρίου 2009 Εκδήλωση με θέμα «Παθητικό Κάπνισμα και Παιδί» οργανώθηκε με πρωτοβουλία του Ευρωβ ουλευτή της Νέας

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών τα πάντα είναι σχετικά Συνολικά λίτρα κατανάλωσης μπύρας,

Διαβάστε περισσότερα

Στον χρόνιο αλκοολισμό, παρουσιάζονται διαταραχές ποικίλου βαθμού του νευρικού συστήματος (τρεμούλιασμα, πολυνευρίτιδα, διανοητική σύγχυση,

Στον χρόνιο αλκοολισμό, παρουσιάζονται διαταραχές ποικίλου βαθμού του νευρικού συστήματος (τρεμούλιασμα, πολυνευρίτιδα, διανοητική σύγχυση, Αλκοολισμός ΟΡΙΣΜΟΣ Ο όρος αναφέρεται για πρώτη φορά από έναν Ολλανδό γιατρό στα τέλη της δεκαετίας του 1840, ενώ αναλύθηκε σε νόσο το 1972 από το γιατρό John Coakley Lettson. Αλκοολισμός σημαίνει δηλητηρίαση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ. Παρασκευή Κατσαούνου Λέκτορας Πνευµονολογίας Ιατρική Σχολή Αθηνών ΓΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ. Παρασκευή Κατσαούνου Λέκτορας Πνευµονολογίας Ιατρική Σχολή Αθηνών ΓΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ Παρασκευή Κατσαούνου Λέκτορας Πνευµονολογίας Ιατρική Σχολή Αθηνών ΓΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ 1 ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ H ανάγκη για απαγόρευση του καπνίσµατος αναδείχθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015 Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015 Περιεχόμενα: Η νικοτίνη και ο εγκέφαλος Τι είναι η ακετυλοχολίνη; Συνέπειες Η νικοτίνη και ο εγκέφαλος Ο καπνός προέρχεται από το φυτό Nicotiana tabacum. Αν και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Για 100 εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο, αυτή τη χρονιά δεν χτύπησε το κουδούνι του σχολείου, απλούστατα γιατί δεν πηγαίνουν σχολείο επειδή δουλεύουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων ᄡ Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμός Εθισμός είναι το καθεστώς εγκεφαλικής δυσλειτουργίας κατα το οποίο το άτομο θεωρεί απαραίτητες για την επιβίωση του πραξεις που προκαλούν

Διαβάστε περισσότερα

Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει;

Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει; Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει; Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τη ΧΑΠ; Αυτό το ενημερωτικό φυλλάδιο

Διαβάστε περισσότερα

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Για χρόνια, οι καταναλωτές µαθαίνουν για τα οφέλη της µείωσης των καρδιαγγειακών παθήσεων µε τη λήψη ωµέγα-3 λιπαρών οξέων. Αυτή η άποψη έχει επικρατήσει,

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο Κερατέας ΚΑΡΚΙΝΟΣ & ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Αναστασία Σουλαχάκη Κωνσταντίνα Πρίφτη

Γυμνάσιο Κερατέας ΚΑΡΚΙΝΟΣ & ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Αναστασία Σουλαχάκη Κωνσταντίνα Πρίφτη Γυμνάσιο Κερατέας ΚΑΡΚΙΝΟΣ & ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ Αναστασία Σουλαχάκη Κωνσταντίνα Πρίφτη 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Ορολογία και λίγα λόγια για τον καρκίνο Χαρακτηριστικά του καρκίνου Μεταλλάξεις Μεταλλάξεις και καρκίνος

Διαβάστε περισσότερα

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ποια είναι τα συμπτώματα που εμφανίζει ο χρήστης; Η χρήση ναρκωτικών ουσιών διαταράσσει τη λειτουργία εγκεφαλικών περιοχών που είναι κρίσιμες για την κίνηση, τη μνήμη, τη μάθηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε; Σε μια συγχρονική μελέτη μετρήθηκε ο δείκτης μάζας σώματος 5000 αγοριών και 5500 κοριτσιών ηλικίας 14-17 ετών. Το 15% των αγοριών και το 8% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Διαβάστε περισσότερα

τα πάντα είναι σχετικά

τα πάντα είναι σχετικά τα πάντα είναι σχετικά Συνολικά λίτρα κατανάλωσης μπύρας, το 2010 (απόλυτες συχνότητες) Σειρά κατάταξης Χώρα Λίτρα κατανάλωσης μπύρας (x 10 6 ) 1 Κίνα 44.683 2 ΗΠΑ 24.138 5 Γερμανία 8.787 16 Τσεχία 1.708

Διαβάστε περισσότερα

ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΑΜΠΕΛΙΔΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΕΙΔΙΚΕΥΜΟΝΕΝΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ-ΦΥΜΑΤΙΟΛΟΓΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΣΥ Γ.Ν.Θ Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟY Σκοπός Καταγραφή συχνών ερωτήσεων Εύλογων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Τι είναι ο καρκίνος; Ο καρκίνος περιλαμβάνει μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό μη υγιών κυττάρων σε

Διαβάστε περισσότερα

Κεντρικό θέμα και μηνύματα για την ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΗΜΕΡΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 2013

Κεντρικό θέμα και μηνύματα για την ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΗΜΕΡΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 2013 AΠΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙ Ο ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΩΝ Α.Π.401/5.6.2013 Αγαπητά μέλη του ΣΕΟ, Όπως ανακοινώθηκε στη διάρκεια της ολομέλειας στο Δουβλίνο, σας στέλνουμε το έγγραφο με το κεντρικό θέμα και τα μηνύματα για

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. Δεκέμβριος 2012

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. Δεκέμβριος 2012 Σελίδα1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Δεκέμβριος 2012 Τα τελευταία δύο χρόνια οι επιστήμονες παρατηρούν στα μεγάλα αστικά κέντρα ότι η στροφή στη φθηνότερη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Αίτιο Χαλάρωση σφιγκτήρα κατώτερου οισοφάγου Συχνή παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) υγρών του

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων. Ενότητα 10: Ασφάλεια εργαζομένων Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων. Ενότητα 10: Ασφάλεια εργαζομένων Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Ενότητα 10: Ασφάλεια εργαζομένων Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα