ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ «Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ «Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ»"

Transcript

1 Προπτυχιακή Εργασία Δαβαρούκα Μαρία Η Πολιτική Ελευθερία στις Δημόσιες Υπηρεσίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ «Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ» 1. Ιστορική αναδρομή Τα συνταγματικά δικαιώματα θεωρείται ότι έχουν την αφετηρία τους στην Αρχαία Αθήνα, όπου από νωρίς είχε αναπτυχθεί το ιδεώδες της δημοκρατίας και η ελευθερία σε όλο της το μεγαλείο. Επικρατούσε ελευθερία και ισότητα ανάμεσα στους πολίτες, χωρίς η κρατική ή η ιδιωτική εξουσία να εμποδίζει την εφαρμογή τους. Από τον 13Ο αιώνα και έπειτα, η ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη με αγώνες για την εξασφάλιση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Αποτέλεσμα αυτών των αγώνων ήταν η διακήρυξη των δικαιωμάτων των Άγγλων στη Magna Charta το 1215, αργότερα το 1789 τη «Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη». Έχουμε παράλληλα τα Ελληνικά Συντάγματα με πρώτο το «Σύνταγμα της Επιδαύρου» το 1822 και τελευταίο το ισχύον Σύνταγμα του Κατόπιν σειρά έχουν οι κινήσεις για διεθνή κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η «διακήρυξη των διεθνών δικαιωμάτων του ανθρώπου» από το Ινστιτούτο διεθνούς δικαίου το 1929, η «Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» από τη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1948, η «σύμβαση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών» (ΕΣΔΑ) από τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1950 κ.ά. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξίζει να σημειωθεί η κατάρτιση του «Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», το 2000 καθώς και το σχέδιο του ευρωπαϊκού Συντάγματος. Στον ελληνικό χώρο, το Σύνταγμα του 1975 έτυχε αναθεώρησης το 1986 και σήμερα ισχύει μετά από την πρόσφατη αναθεώρηση του Έννοια και διακρίσεις των συνταγματικών δικαιωμάτων Στη σύγχρονη έννομη τάξη, κρατικό σκοπό αποτελεί η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία, μάλιστα, τελούν «υπό την εγγύηση» του κράτους (Σ άρθρ.25 παρ.1). Άλλωστε, ύστερα από τη συνταγματική αναθεώρηση του έτους 2001, κρατική αποστολή δεν αποτελεί απλά και μόνο η διασφάλιση της «ανεμπόδιστης» άσκησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων αλλά και της «αποτελεσματικής» άσκησής τους (Σ άρθρ.25 παρ.1). Αν θέλαμε να δώσουμε έναν πρόχειρο ορισμό της έννοιας των συνταγματικών δικαιωμάτων, θα λέγαμε ότι συνταγματικά δικαιώματα είναι τα θεμελιώδη πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα, τα οποία αποτελούν βασικές εξειδικεύσεις της ανθρώπινης αξίας και τα οποία έχουν τρεις διαστάσεις-περιεχόμενα, το αμυντικό, το προστατευτικό και το εξασφαλιστικό περιεχόμενο. Τα συνταγματικά δικαιώματα διακρίνονται σε δικαιώματα του κοινωνικού χώρου ή κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά (Σ άρθρ.5 παρ.1). Θα αναφερθούμε στα πολιτικά, καθώς σχετίζονται με το θέμα μας. 3. Δικαιώματα και θεσμοί Σχετικά με τα συνταγματικά δικαιώματα αναπτύχθηκαν δύο θεωρίες: η παραδοσιακή και η σύγχρονη. Σύμφωνα με την παραδοσιακή θεωρία των συνταγματικών δικαιωμάτων, τα θεμελιώδη δικαιώματα είναι μόνο «δημόσια» δικαιώματα με την έννοια ότι στρέφονται μόνο κατά του κράτους και επομένως εφαρμόζονται μόνο στη γενική κυριαρχική σχέση κράτουςπολιτών. Βασιζόμενη στην υποκειμενική θεωρία, δίνει βάρος στο υποκειμενικό, στο «δικαίωμα», παραγνωρίζοντας το θεσμικό περιβάλλον, στο πλαίσιο του οποίου ζει και ενεργεί ο άνθρωπος. Το κράτος είναι κράτος αποχής, με άλλα λόγια, ο περιορισμένος κατά του κράτους αμυντικός χαρακτήρας των θεμελιωδών δικαιωμάτων πήρε τη νομική μορφή της αξίωσης για παράλειψη (status negativus). Οι λόγοι που συνέβαλαν στη διαμόρφωση αυτή της θεωρίας ήταν ιστορικοί. Επειδή, όμως, η ιστορία εξελίσσεται, έτσι εξελίχθηκε και το νόημα των συνταγματικών δικαιωμάτων και μεταβλήθηκε. Η μεταβολή αυτή δε θα μπορούσε να μην οδηγήσει σε ταυτόχρονη μεταβολή και της έννομης τάξης, αφού τα

2 συνταγματικά δικαιώματα βρίσκονται στην κορυφή της και την επηρεάζουν άμεσα ολόκληρο το οικοδόμημά της. Στη νέα αυτή έννομη τάξη, που πλέον είναι ενιαία και όχι δυαδιστική, καθώς δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο συνυπάρχουν, η παραδοσιακή θεωρία αποδείχθηκε ανεπαρκής. Στη θέση της έχουμε τώρα πια την σύγχρονη θεωρία που ανταποκρίνεται στις επιταγές της κοινωνικής ανθρωπιστικής έννομης τάξης. Η σύγχρονη θεωρία δεν κάνει διάκριση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου, αλλά δέχεται και τα δύο, δικαιώματα και θεσμοί αλληλοεξαρτώνται. Τα δικαιώματα εφαρμόζονται μέσα σε θεσμούς και προσαρμόζονται μέσα σε αυτούς, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Έτσι και τα δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων εφαρμοζόμενα στα πλαίσια του θεσμού των δημοσίων υπηρεσιών πολλές φορές προσαρμόζονται στις ανάγκες του. 4. «Η πολιτική ελευθερία στις δημόσιες υπηρεσίες» Στην παρούσα εργασία, όπως φαίνεται και από το θέμα «η πολιτική ελευθερία στις δημόσιες υπηρεσίες», πρόκειται να διαπραγματευθούμε τις ποικίλες εκφάνσεις της πολιτικής ελευθερίας, δηλαδή του δικαιώματος συμμετοχής στην πολιτική ζωή, από την σκοπιά των δημοσίων υπηρεσιών. Η προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων στα πλαίσια των «ειδικών κυριαρχικών σχέσεων», όπως είναι και η σχέση των δημοσίων υπαλλήλων με το κράτος έχει μέγιστη σημασία. Σκοπός, λοιπόν, αυτής της εργασίας είναι να καταδείξει την ιδιαίτερη αυτή σημασία των πολιτικών δικαιωμάτων των δημοσίων υπαλλήλων, να επισημάνει όσο το δυνατόν λεπτομερέστερα τα χαρακτηριστικά των δικαιωμάτων αυτών και να παρουσιάσει τον τρόπο εφαρμογής τους στο πλαίσιο των δημοσίων υπηρεσιών. Για την επίτευξη του σκοπού που τέθηκε, ακολουθείται η εξής πορεία: Αρχικά, γίνεται μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν για να φανεί η εξέλιξη των συνταγματικών δικαιωμάτων μέσα στο διάβα των αιώνων, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα. Έπειτα, εξηγείται και αιτιολογείται το αντικείμενο της εργασίας και στη συνέχεια η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος με τίτλο «Πολιτική ελευθερία και δημόσιες υπηρεσίες», αναπτύσσονται συνοπτικά οι διάφορες μορφές πολιτικών δικαιωμάτων και αναλύεται η «ειδική κυριαρχική σχέση» των δημοσίων υπαλλήλων με το κράτος. Στο δεύτερο μέρος, που τιτλοφορείται «Θεσμική εφαρμογή: η πολιτική ελευθερία στις δημόσιες υπηρεσίες», γίνεται προσπάθεια να καταδειχθούν οι περιορισμοί της πολιτικής ελευθερίας των δημόσιων υπαλλήλων λόγω ακριβώς της υπαγωγής τους στο θεσμό των δημοσίων υπηρεσιών, με άλλα λόγια στη δημοσιοϋπαλληλική σχέση, που είναι «ειδική κυριαρχική σχέση», αφού προηγουμένως, αιτιολογείται η επιβολή των περιορισμών αυτών. Παράλληλα, επιχειρείται η αναφορά και σύντομη παρουσίαση ορισμένων σημαντικών δικαστικών αποφάσεων, ακριβώς για να γίνουν πιο απτοί και κατανοητοί οι περιορισμοί της πολιτικής ελευθερίας των δημοσίων υπαλλήλων. Προς το τέλος της εργασίας παρατίθεται η νομολογία σε πίνακα, παρουσιάζονται τα βασικά συμπεράσματα της εργασίας, παρατίθενται περίληψή της και τα βασικά λήμματα του περιεχομένου της και καταγράφεται η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε. Επιλέχθηκε αυτό το διάγραμμα, επειδή κρίνεται πως με τη συγκεκριμένη διάρθρωση της εργασίας γίνεται ευκολότερα αντιληπτό από τον καθένα το περιεχόμενο των πολιτικών δικαιωμάτων των δημοσίων υπαλλήλων. Επιπλέον, ο αναγνώστης οδηγείται σταδιακά στην κατανόηση του θέματος και έτσι αποκτά μία, όσο το δυνατόν, πιο ολοκληρωμένη εικόνα για αυτό. Ι. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 5. Πολιτικά δικαιώματα «Πολιτικά» δικαιώματα είναι αυτά που στρέφονται προς το κράτος και παρέχουν στους πολίτες αξίωση ενεργητικής συμμετοχής (status activus) στην άσκηση της κρατικής εξουσίας. Με βάση τον παραπάνω ορισμό, το περιεχόμενο των πολιτικών δικαιωμάτων έχει τρεις διαστάσεις, δηλαδή διακρίνεται σε αμυντικό, προστατευτικό και εξασφαλιστικό. Έτσι, κάθε πολιτικό δικαίωμα περιέχει αξίωση συμμετοχής, αξίωση προστασίας και αξίωση εξασφάλισης. Στο Σύνταγμά μας καθιερώνεται το θεμελιώδες δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτική ζωή (Σ

3 άρθρ.5 παρ.1). Υπάρχουν, όμως, και πολιτικά δικαιώματα που συνιστούν εξειδικεύσεις του δικαιώματος συμμετοχής στην πολιτική ζωή, όπως η ελευθερία της πολιτικής συνείδησης και έκφρασης των πολιτικών πεποιθήσεων, η ελευθερία του πολιτικού λόγου και της πολιτικής δράσης, η ελευθερία του πολιτικού τύπου, η ελευθερία σύστασης πολιτικών σωματείων, η ελευθερία πολιτικών συναθροίσεων καθώς και το δικαίωμα κατάληψης δημοσίων αξιωμάτων και διορισμού στις δημόσιες υπηρεσίες, που θα μας απασχολήσουν εδώ. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι σε όλες τις περιπτώσεις ο πολίτης δεν αρκείται στο ρόλο του παραλήπτη κρατικών παροχών, αλλά ζητά να συμπροσδιορίσει και συνδιαμορφώσει, άμεσα ή έμμεσα, την κρατική λειτουργία, τους φορείς και την πορεία της. Τα πολιτικά δικαιώματα αποτελούν έκφραση της αρχής της δημοκρατίας. 6. Ελευθερία της πολιτικής συνείδησης και έκφρασης των πολιτικών πεποιθήσεων Στη διάταξη του άρθρου 14 παρ.1 του Συντάγματος διατυπώνεται η ελευθερία έκφρασης των πολιτικών πεποιθήσεων «καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του κράτους», ενώ στο άρθρο 5 παρ.2 του Συντάγματος αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση... πολιτικών πεποιθήσεων». Οι πολιτικές πεποιθήσεις αποτελούν αντικειμενικό στοιχείο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον εφαρμογής σε πολλές μερικότερες βιοτικές περιοχές. Μία από αυτές είναι η δημοσιοϋπαλληλική σχέση ή αλλιώς ο θεσμός των δημοσίων υπηρεσιών. Στα πλαίσια αυτά θα γίνει παρακάτω αναλυτικότερη εξέταση της πολιτικής ελευθερίας. 7. Ελευθερία πολιτικού λόγου, πολιτικού τύπου, πολιτικής δράσης και ίδρυσης πολιτικών κομμάτων Η ελευθερία πολιτικού λόγου συνδέεται άρρηκτα με την ελευθερία έκφρασης των πολιτικών πεποιθήσεων, γι' αυτό και αυτή καθιερώνεται στο άρθρο 14 παρ.1 του Συντάγματος, ενώ η ελευθερία πολιτικού τύπου κατοχυρώνεται στην παρ.2 του ίδιου άρθρου «ο τύπος είναι ελεύθερος, η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται». Θα μπορούσαμε, όμως, να πούμε ότι η ελευθερία πολιτικού λόγου εντάσσεται και στο άρθρο 29 παρ.1 του Συντάγματος, όπου κατοχυρώνεται η ελευθερία πολιτικής δράσης μαζί με την ελευθερία ίδρυσης και λειτουργίας πολιτικών κομμάτων: «Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, που η οργάνωση και η δράση τους οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος». Εξάλλου, στην παρ.2 του ίδιου άρθρου αναφέρεται ότι «πολίτες που δεν απέκτησαν ακόμη το δικαίωμα να εκλέγουν μπορούν να συμμετέχουν στα τμήματα νέων των κομμάτων». 8. Ελευθερία πολιτικών συναθροίσεων και σύστασης πολιτικών σωματείων Στην παρ.1 του άρθρου 11 του Συντάγματος προβλέπεται ότι «οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται ήσυχα και χωρίς όπλα», προβλέπεται δηλαδή η ελευθερία συναθροίσεων, άρα και πολιτικών συναθροίσεων. Επιπλέον, στην παρ. 2 του ίδιου άρθρου αναφέρεται η δυνατότητα περιορισμού του δικαιώματος αυτού υπό προϋποθέσεις, δηλαδή «μόνο στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η αστυνομία. Οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευθούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει». Η ελευθερία σύστασης πολιτικών σωματείων συνάγεται από τη διατύπωση του άρθρου 12 παρ.1 του Συντάγματος, όπου κατοχυρώνεται το δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι». Αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνιστούν ενώσεις και μη κερδοσκοπικά σωματεία, τηρώντας τους νόμους, που ποτέ όμως δεν μπορούν να εξαρτήσουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού από προηγούμενη άδεια». 9. Τα δικαιώματα του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι» Τα κλασικά πολιτικά δικαιώματα του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι» καθιερώνονται στα άρθρα

4 29 και 51 του Συντάγματος, αντίστοιχα. Στο άρθρο 29 του Συντάγματος αναφερθήκαμε παραπάνω, ενώ το άρθρο 51 αναφέρει στην παρ.5 ότι «η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική». Υποχρεωτικό, επομένως, το δικαίωμα της ψήφου και η ψηφοφορία άμεση, καθολική και μυστική (Σ άρθρ.51 παρ.3 εδ.α). Στα κωλύματα και ασυμβίβαστα των βουλευτών (Σ άρθρ.55 επ.) ως προς την δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα θα αναφερθούμε παρακάτω. 10. Ορισμός και έννοια του δημόσιου υπαλλήλου Δημόσιος υπάλληλος είναι το φυσικό πρόσωπο, το οποίο παρέχει τις υπηρεσίες του στο ΔΝΠ του κράτους, επειδή συνδέεται προς αυτό με μία ειδική έννομη σχέση που έχει συναφθεί προαιρετικά, συνεπάγεται ιεραρχική εξάρτηση και πειθαρχική ευθύνη και διέπεται αποκλειστικά ή εν μέρει από ειδικούς κανόνες του διοικητικού δικαίου. Η ευθύνη αυτή είναι διοικητική και δεν έχει σχέση με την ποινική. Ο δημόσιος υπάλληλος, στο πλαίσιο της πειθαρχικής διαδικασίας, έχει στη διάθεσή του, για την προστασία του, ειδικά ένδικα μέσα, μεταξύ των οποίων και την υπαλληλική προσφυγή, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Πρόκειται, δηλαδή, για το φυσικό πρόσωπο, το οποίο τελεί σε έννομη σχέση με το κράτος και ασκεί δημόσια εξουσία διαρκώς κατ επάγγελμα. Κατά τον Υπαλληλικό Κώδικα, δημόσιος υπάλληλος είναι το έμμεσο και έμμισθο όργανο του κράτους, το οποίο συνδέεται με το κράτος με άμεση, υπηρεσιακή και πειθαρχική σχέση. Ο δημόσιος υπάλληλος είναι όργανο του κράτους. Αυτό σημαίνει ότι έχει νομικό σύνδεσμο με το κράτος, ώστε οι νομικές του πράξεις να θεωρούνται πράξεις του κράτους. Για τη νόμιμη δράση του απαιτείται να έχουν τηρηθεί όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις, ώστε το φυσικό πρόσωπο να αποκτά την ιδιότητα του διοικητικού οργάνου. Επομένως, εάν φυσικό πρόσωπο, που δεν είναι δημόσιος υπάλληλος, εμφανιστεί να έχει την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου οι πράξεις του είναι ανυπόστατες, επειδή ακριβώς έχουν εκδοθεί κατά νόσφιση εξουσίας, ενώ ο ίδιος υπέχει ποινική ευθύνη για αντιποίηση αρχής. Όπως ήδη αναφέρθηκε, ο δημόσιος υπάλληλος είναι έμμεσο όργανο του κράτους, δηλαδή η θέση και οι αρμοδιότητές του καθορίζονται και διαμορφώνονται από πράξεις των άμεσων οργάνων του κράτους, ως προς τα οποία ως έμμεσο όργανο- τελεί σε σχέση ιεραρχικής υποταγής. Είναι, όμως, και έμμισθο όργανο του κράτους, οπότε κατά τη διάρκεια των καθηκόντων του οφείλει να δείχνει αφοσίωση στην υπηρεσία του λαού. Η σχέση του προς το κράτος είναι πειθαρχική, με την έννοια ότι υπέχει ευθύνη για κάθε υπαίτια παράβαση υπηρεσιακού καθήκοντος. Επιπλέον, η σχέση του δημοσίου υπαλλήλου προς το κράτος είναι άμεση, αφού μεταξύ υπαλλήλου και υπηρεσίας δεν παρεμβάλλεται άλλο πρόσωπο, αλλά και υπηρεσιακή, καθώς η σχέση αυτή προσδιορίζεται από την ιεραρχική δομή της συγκεκριμένης υπηρεσίας στην οποία ο υπάλληλος εντάσσεται. 11. Έννοια και πηγές του δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου Οι κανόνες που διέπουν τη νομική κατάσταση των διαφόρων υποδιαιρέσεων των πολιτικών δημόσιων υπαλλήλων έχουν κοινές συνταγματικές βάσεις, προβλέπουν όμοιους ή παρεμφερείς θεσμούς και περιέχουν παρεμφερείς ρυθμίσεις για κάθε κατηγορία, ώστε να αποτελούν μία ιδιαίτερη συστηματική ενότητα μελέτης και ερμηνείας, που ονομάζεται «δημοσιοϋπαλληλικό δίκαιο» και αποτελεί κλάδο του διοικητικού δικαίου. Οι κανόνες του δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου προέρχονται από τις ίδιες πηγές από τις οποίες απορρέουν και οι κανόνες του γενικού μέρους του διοικητικού δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, προβλέπονται από συνταγματικές και νομοθετικές διατάξεις, διατάξεις διοικητικών κανονιστικών πράξεων, διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου ή διεθνών συμβάσεων, διατάξεις που έχουν διαμορφωθεί σε γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου ή σε κανόνες από τη νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας. Το μεγαλύτερο μέρος των κανόνων του δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου έχει θεσπιστεί με νομοθετικές πράξεις. Βασική νομοθετική πράξη υπήρξε ο Ν. 1811/1951 «περί Κώδικος καταστάσεως των Δημοσίων Διοικητικών Υπαλλήλων». Ο προϊσχύσας ΥΚ είχε ως σκοπό να ενοποιήσει τη ρύθμιση διαφόρων θεμάτων της κατάστασης των δημοσίων υπαλλήλων ώστε να επιτευχθεί η απλοποίηση στην εφαρμογή τους, η ομαλή λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και η ισότητα και δικαιοσύνη μεταξύ των υπαλλήλων. Ο νόμος αυτός, όμως, τροποποιήθηκε επανειλημμένα. Για το λόγο αυτό, σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι οι συνθήκες συνεχώς εξελίσσονταν, κρίθηκε αναγκαία η κατάρτιση ενός νέου Υπαλληλικού Κώδικα. Έτσι, ψηφίστηκε ο Ν. 2683/1999 «Κύρωση του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. και άλλες διατάξεις».

5 12. Διάκριση δημοσίων υπαλλήλων και δημοσίων λειτουργών Η υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων αναφέρεται στο Σύνταγμα του 1975/86 στα άρθρα 103 και 104. Στις διατάξεις των άρθρων αυτών δεν εμπίπτουν και επομένως δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι- ορισμένες κατηγορίες υπαλλήλων, που είναι οι εξής: α) οι δικαστικοί λειτουργοί, οι οποίοι ως φορείς της δικαστικής λειτουργίας διέπονται από τις διατάξεις των άρθρων του Συντάγματος, β) οι στρατιωτικοί, γ) οι λειτουργοί της εκκλησίας και δ) οι δημόσιοι λειτουργοί, παρόλο που υπηρετούν την πολιτεία. Η διάκριση μεταξύ δημόσιου υπαλλήλου και δημόσιου λειτουργού ενδιαφέρει άμεσα για τον προσδιορισμό του περιορισμού του ποσοστού της ελευθερίας του. Οι δημόσιοι λειτουργοί χαρακτηρίζονται ως τέτοιοι είτε νομοθετικά, από το Σύνταγμα ή τον κοινό νομοθέτη, είτε με βάση τη φύση του έργου που ασκούν. Για να καταστεί σαφής η διάκριση των δημοσίων λειτουργών από τους δημοσίους υπαλλήλους, θα πρέπει να αναφέρουμε τα κυριότερα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των πρώτων. Οι δημόσιοι λειτουργοί τελούν σε χαλαρή εξάρτηση από τον κρατικό μηχανισμό, έχουν ευχέρεια επιλογών και πρωτοβουλιών, εξαιρούνται από τη διοικητική ιεραρχία και ασχολούνται με το δημόσιο συμφέρον από ανώτερες βαθμίδες της πολιτειακής δομής. 13. Διορισμός των δημοσίων υπαλλήλων: προσόντα και τρόποι διορισμού Διορισμός είναι η δήλωση βούλησης του αρμόδιου κρατικού οργάνου για την κατάρτιση της δημοσιοϋπαλληλικής σχέσης με ορισμένο πρόσωπο. Πρόκειται για το δικαίωμα κατάληψης δημοσίων αξιωμάτων και συγκεκριμένα, εδώ, για το δικαίωμα διορισμού σε δημόσιες υπηρεσίες. Αρμόδιο όργανο για το διορισμό είναι, εάν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (Σ άρθρ. 46 παρ. 1). Προϋπόθεση του διορισμού είναι να υπάρχει «νομοθετημένη οργανική θέση» (Σ άρθρ.103 παρ.2), δηλαδή θέση που να καλύπτει διαρκείς ανάγκες. Τα προσόντα του διορισμού διακρίνονται σε θετικά και αρνητικά. Τα θετικά είναι η ελληνική ιθαγένεια (Σ άρθρ.4 παρ.4), η ηλικία, τα όρια της οποίας ορίζει ο νόμος, το φύλο, η υγεία, καθώς ο υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος θα πρέπει να είναι αρτιμελής σωματικά και ικανός ψυχικά να προσφέρει εργασία σε συγκεκριμένη δημόσια υπηρεσία και ειδικά τυπικά προσόντα που απαιτούνται για την κατάληψη ορισμένων θέσεων. Τα κωλύματα, δηλαδή τα αρνητικά προσόντα του διορισμού είναι η καταδίκη για κακούργημα ή και οποιοδήποτε άλλο ποινικό αδίκημα, για το οποίο επιβάλλεται η παρεπόμενη ποινή της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων, η δικαστική συμπαράσταση, η απόλυση για πειθαρχικούς λόγους και η μη εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεων. Ο τρόπος διορισμού ορίζεται από το νόμο (Σ άρθρ.103 παρ.1). Εκτός από την επιτυχία σε διαγωνισμό, ίσχυσαν και άλλοι τρόποι διορισμού των δημοσίων υπαλλήλων, όπως η πρόσληψη με ελεύθερη επιλογή της διοίκησης, με ειδική επιλογή βάσει νομοθετημένων κριτηρίων, με γενική κατάταξη και με βάση την αποφοίτηση από σχολή διοικητικών στελεχών. Σήμερα, ισχύει το σύστημα διορισμού υπό την ευθύνη του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού, το οποίο βασίζεται στη διενέργεια διαγωνισμού πρόσληψης, ενώ για ορισμένες κατηγορίες θέσεων ισχύει παράλληλα και η πρόσληψη με επιλογή. 14. Λύση της δημοσιοϋπαλληλικής σχέσης Η υπαλληλική σχέση λύεται είτε ευθέως από το νόμο και αυτοδίκαια είτε με την έκδοση διοικητικής πράξης. Αυτοδίκαιη λύση επέρχεται με το θάνατο του υπαλλήλου, με την κατάργηση του κλάδου-υπηρεσίας ή θέσης, με τη λήξη της θητείας ή της σύμβασης ή λόγω έκπτωσης, εάν ο υπάλληλος καταδικάστηκε υπό ορισμένες προϋποθέσεις, με αμετάκλητη απόφαση δικαστηρίου. Λύση της υπαλληλικής σχέσης με διοικητική πράξη επέρχεται εξαιτίας απώλειας της ελληνικής ιθαγένειας ή της ιθαγένειας κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραίτησης του υπαλλήλου ή απόλυσης του υπαλλήλου. Λόγοι απόλυσης είναι η επιβολή της πειθαρχικής ποινής της οριστικής παύσης, της σωματικής ή πνευματικής ανικανότητας, της αναίτιας υπηρεσιακής ανεπάρκειας, της καταδίκης για ανυποταξία ή λιποταξία, της κατάργησης του κλάδου, της υπηρεσίας ή της θέσης στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος, της συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας. 15. Υποχρεώσεις των δημοσίων υπαλλήλων Όπως τονίστηκε παραπάνω, ο δημόσιος υπάλληλος τελεί σε ιδιαίτερη σχέση εξουσίασης προς το κράτος, πρόκειται με άλλα λόγια για μια «ειδική κυριαρχική σχέση». Χαρακτηρίζεται

6 «ειδικός πολίτης» (citoyen special ), εκτελεί τη θέληση του κράτους και υπηρετεί το λαό (σ άρθρ.103 παρ.1). Πράγματι, ο δημόσιος υπάλληλος τελεί προς το κράτος υπό ειδική έννομη σχέση εξάρτησης («ειδική κυριαρχική σχέση»). Η ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου συνεπάγεται τις ακόλουθες υποχρεώσεις: α) Υποχρέωση νομιμοφροσύνης, και μάλιστα ειδικής, καθώς ο δημόσιος υπάλληλος τελεί σε ειδική κυριαρχική σχέση με το κράτος. Δεν αρκεί να πληροί τη γενική υποχρέωση νομιμοφροσύνης που έχουν όλοι οι πολίτες και η οποία συνίσταται στο σεβασμό προς το Σύνταγμα και τους σύμφωνους προς αυτό νόμους καθώς επίσης και στην αφοσίωση στην πατρίδα και τη δημοκρατία (Σ 120 παρ.2). Κατ αυτόν τον τρόπο η ειδική νομιμοφροσύνη, που οφείλει ο δημόσιος υπάλληλος να επιδείξει, αποκλείει την απραξία και την αδράνειά του. β) Υποχρέωση υπακοής, δηλαδή η υποχρέωση που έχει ο δημόσιος υπάλληλος να υπακούει στις διαταγές των ιεραρχικώς προϊσταμένων του, καθώς ως ειδικός πολίτης εντάσσεται στη διοικητική ιεραρχία. Κατά τον ΥΚ μάλιστα, ο δημόσιος υπάλληλος καλείται να δείξει υπακοή και σε παράνομες διαταγές, πάντοτε κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις. Του δίνεται, όμως, η δυνατότητα να εκφράσει εγγράφως τη διαφωνία του με τη νομιμότητα της προς εκτέλεση διαταγής, ώστε να αποφύγει οποιαδήποτε ευθύνη. γ) Υποχρέωση εχεμύθειας (άρθρ.26 ΥΚ), δηλαδή ο δημόσιος υπάλληλος έχει το καθήκον να μην κοινολογεί, να μην καθιστά γνωστά σε αναρμόδια πρόσωπα, γεγονότα ή πληροφορίες που έμαθε κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών του καθηκόντων, είτε αυτά αφορούν το Δημόσιο και γενικά την υπηρεσία είτε αφορούν τους διοικουμένους. Η υποχρέωση αυτή δεν εντάσσεται έναντι των πολιτών που έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα (άρθρ.5 ΚΔΔιαδ.). Το καθήκον αυτό, πάντως, είναι ιδιαίτερα επιτακτικό στην περίπτωση θεμάτων που χαρακτηρίζονται ως απόρρητα και γι αυτό το λόγο οι πειθαρχικές ποινές σε περίπτωση παράβασής του είναι βαρύτερες. δ) Υποχρέωση πολιτικής ουδετερότητας, που σημαίνει ότι κάθε δημόσιος υπάλληλος οφείλει να απέχει από την ενεργό πολιτική και διοικητική δράση, γεγονός που επιβάλλει η αρχή της ισότητας. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται η εξασφάλιση της αμεροληψίας των δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το διοικητικό μηχανισμό. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν προβλέπεται αναίρεση των πολιτικών του δικαιωμάτων. Η επιβολή των υποχρεώσεων αυτών επιβάλλονται στους δημοσίους υπαλλήλους λόγω της ιδιότητάς τους και συνιστούν περιορισμό της ατομικής και πολιτικής ελευθερίας του δημοσίου υπαλλήλου. Αναλυτικότερα, όμως, στους περιορισμούς της ελευθερίας κυρίως της πολιτικής- θα αναφερθούμε παρακάτω. 16. Κυριότερα δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων Τα δικαιώματα των δημόσιων υπαλλήλων έχουν χαρακτήρα δημόσιου δικαιώματος και πηγάζουν απευθείας από το Σύνταγμα και τη νομοθεσία. Προηγούμενη παραίτηση από τα δικαιώματα αυτά δεν επιτρέπεται και δεν έχει ισχύ. Είναι, όμως, δυνατή η έμμεση παραίτηση με την αποδοχή της πράξης που τα βλάπτει ή με την παράλειψη της άσκησής τους. Ως ειδικός πολίτης, ο δημόσιος υπάλληλος, εκτός από υποχρεώσεις, έχει και ειδικά δικαιώματα, όπως: α) Δικαίωμα μονιμότητας (Σ άρθρ.103 παρ.4), το οποίο αποβλέπει στην ελάττωση της εξάρτησης των δημοσίων υπαλλήλων από την πολιτική εξουσία. Έχει την έννοια ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μπορούν να απολυθούν από τη θέση τους, παρά μόνο με του τρόπους που προβλέπει το Σύνταγμα, δηλαδή εάν καταργηθούν οι οργανικές θέσεις που κατέχουν, εάν αλλάξει το νομοθετικά οριζόμενο όριο ηλικίας, εάν εκδοθεί σχετική δικαστική απόφαση ή απόφαση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου, όπως ορίζει ο κοινός νομοθέτης. Μονιμότητα, με άλλα λόγια, είναι το σύνολο των εγγυήσεων που θεσπίζουν το Σύνταγμα και οι νόμοι, για να προφυλάττουν τους δημοσίους υπαλλήλους από αυθαίρετες μεταβολές της υπηρεσιακής τους κατάστασης και κυρίως από την αυθαίρετη απόλυση. Βασική προϋπόθεση της μονιμότητας είναι η κατοχή οργανικής θέσης, η οποία να καλύπτει διαρκείς και λειτουργικές ανάγκες της δημόσιας υπηρεσίας. Άρα, κριτήριο της μονιμότητας του δημοσίου υπαλλήλου, εκτός από την κατοχή οργανικής θέσης, είναι και η φύση και η διάρκεια της υπηρεσίας, στην οποία εργάζεται. Σχετικές με το δικαίωμα της μονιμότητας είναι και οι διατάξεις του άρθρου 103 παρ.5 και 6 του Συντάγματος, που αναφέρονται σε κατηγορίες υπαλλήλων που εξαιρούνται από το δικαίωμα αυτό και σε περαιτέρω θεσμικές εγγυήσεις, αντίστοιχα. β) Δικαίωμα τίτλου, δηλαδή της υπηρεσίας, η οποία αντιστοιχεί σε ορισμένη θέση. γ) Δικαίωμα βαθμού, δηλαδή προσδιορισμού της θέσης στη διοικητική ιεραρχία. δ) Δικαίωμα άδειας, η οποία του επιτρέπει τη νόμιμη και προσωρινή αποχή από το υπηρεσιακό του καθήκον. Διακρίνονται σε άδεια κανονική με αποδοχές (άρθρ ΥΚ),

7 άδειες διευκολύνσεων (άρθρ ΥΚ), ειδικές εκπαιδευτικές (άρθρ ΥΚ), αναρρωτικές (άρθρ ΥΚ). ε) Δικαίωμα μισθού, ο οποίος του παρέχεται από το κράτος. Επιπλέον ο δημόσιος υπάλληλος δικαιούται και άλλου είδους οικονομικές ή υλικές παροχές, π.χ. επιδόματα, δωρεάν οίκηση, εφόσον αυτό προβλέπεται νομοθετικά. Οι τακτικές αποδοχές περιλαμβάνουν τον βασικό μισθό και διάφορα επιδόματα κοινά για όλους τους υπαλλήλους, όπως το επίδομα οικογενειακών βαρών, το επίδομα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, ή ειδικά για ορισμένους μόνο υπαλλήλους, π.χ. το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας. Προβλέπεται, επίσης, η καταβολή αποζημίωσης (υπερωριών), όταν ο υπάλληλος, ύστερα από σχετική έγκριση, εργάζεται και μετά το κανονικό ωράριο εργασίας ή όταν μετακινείται για λόγους υπηρεσιακούς έξω από την έδρα εργασίας του. Εδώ, μπορούμε να εντάξουμε και το δικαίωμα του δημοσίου υπαλλήλου για σύνταξη. στ) Δικαίωμα συνδικαλισμού, με άλλα λόγια η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι σε μη κερδοσκοπικές ενώσεις (συνδικαλιστική ελευθερία) -που κατοχυρώνεται ρητά και στον Υπαλληλικό Κώδικα (άρθρ.40 ΥΚ)- με την οποία συνδέεται η ελευθερία της εργασίας (Σ άρθρ.22 παρ.1). Έτσι, ο δημόσιος υπάλληλος δικαιούται να μετέχει σε συλλόγους και σωματεία μη κερδοσκοπικά ή επαγγελματικά, όχι όμως και σε συνεταιρισμούς με κερδοσκοπικό ή πολιτικό σκοπό. Το κράτος λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ανεμπόδιστη λειτουργία και των δύο παραπάνω δικαιωμάτων. ζ) Δικαίωμα απεργίας, το οποίο αναγνωρίζεται ρητά από το Σύνταγμα (Σ άρθρ. 23 παρ. 2), ενώ παράλληλα κατοχυρώνεται ρητά στον ισχύοντα Υπαλληλικό Κώδικα (άρθρ.40 ΥΚ). Με την απεργία επιδιώκεται η διαφύλαξη και η προαγωγή των οικονομικών και γενικότερα των εργασιακών συμφερόντων των δημοσίων υπαλλήλων. Πάντως, το δικαίωμα της απεργίας υπόκειται σε περιορισμούς, που όμως δεν φθάνουν στην κατάργηση του δικαιώματος ή στην παρεμπόδιση της νόμιμης άσκησής του. η) Δικαίωμα υγειονομικής περίθαλψης, διότι το Δημόσιο έχει υποχρέωση να παρέχει νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, ιατρική και φαρμακευτική στους δημόσιους υπαλλήλους και στα μέλη των οικογενειών τους (άρθρ.57 παρ.1 ΥΚ). θ) Δικαίωμα υγιεινής και ασφάλειας, με την έννοια ότι ο υπάλληλος έχει δικαίωμα στη διασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στον χώρο εργασίας (άρθρ.44 παρ.1 ΥΚ). ΙΙ. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 17. Η θεσμική εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων Τα συνταγματικά δικαιώματα εφαρμόζονται στο αντικειμενικό νομικό περιβάλλον, το οποίο περιλαμβάνει δύο επίπεδα: το γενικό και το ειδικό. Έτσι, προκύπτουν η γενική και η θεσμική εφαρμογή, αντίστοιχα, των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κάθε συνταγματικό δικαίωμα εφαρμόζεται είτε στο πλαίσιο της γενικής σχέσης (γενική εφαρμογή), είτε στο πλαίσιο κάποιας ειδικής έννομης σχέσης (θεσμική εφαρμογή). Το γενικό πεδίο περιλαμβάνει τη γενική κυριαρχική σχέση μεταξύ κράτους και πολιτών και τη γενική διαπροσωπική σχέση μεταξύ των πολιτών, ως φορέων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ως κοινωνών του δικαίου. Το ειδικό πεδίο, με τη σειρά του, περιλαμβάνει τις ειδικές κυριαρχικές σχέσεις, όπου εντάσσεται και η δημοσιοϋπαλληλική σχέση, καθώς και τις ειδικές διαπροσωπικές σχέσεις (τριτενέργεια). Συνεπώς, τα συνταγματικά δικαιώματα εμφανίζονται και σε μερικότερες έννομες σχέσεις και θεσμούς, είτε δημοσίου όπως στη δημοσιοϋπαλληλική σχέση- είτε ιδιωτικού δικαίου π.χ. οικογένεια. Έχει τεράστια σημασία να διακρίνουμε εάν πρόκειται για γενική ή ειδική σχέση, γιατί από αυτό εξαρτάται αν το δικαίωμα απλώς θα οριοθετηθεί (στην περίπτωση της γενικής σχέσης), ή αν θα πρέπει επιπλέον να περιοριστεί (στην περίπτωση της ειδικής σχέσης). Το ζήτημα που εξετάζουμε εδώ είναι ζήτημα θεσμικής εφαρμογής, αφού η δημοσιοϋπαλληλική σχέση ή αλλιώς ο θεσμός των δημοσίων υπηρεσιών είναι μία «ειδική κυριαρχική σχέση» και επομένως τα δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων και κυρίως η πολιτική τους ελευθερία προσαρμόζονται στις ανάγκες του θεσμού αυτού, περιορίζονται. Τα δικαιώματα χαρακτηρίζονται από ελαστικότητα, δηλαδή «κινούνται», συστέλλονται και διαστέλλονται προσαρμοζόμενα θεσμικά κατά την εφαρμογή τους στους διάφορους θεσμούς

8 ή έννομες σχέσεις, όπως συμβαίνει και με τη δημοσιοϋπαλληλική σχέση. Σε πολλές περιπτώσεις, η είσοδος του ανθρώπου σε θεσμούς έχει αναγκαστικό χαρακτήρα, αλλά συνήθως πρόκειται για ελεύθερη επιλογή, όπως στην περίπτωσή μας. 16. Δικαιολογητική βάση του περιορισμού της ελευθερίας των δημόσιων υπαλλήλων Ακριβώς ο περιορισμός της ελευθερίας τους ατομικής και πολιτικής- είναι που διαφοροποιεί τη θέση των δημοσίων υπαλλήλων σχετικά με τις συνέπειες των πράξεων ή των παραλείψεών τους. Διότι, οτιδήποτε πράττει ή παραλείπει να πράξει ο δημόσιος υπάλληλος, δεν αφορά το πρόσωπό του, όπως συμβαίνει με τους ιδιώτες, αλλά τους πολίτες, το Λαό. Εξάλλου, ο δημόσιος υπάλληλος «υπηρετεί το Λαό» (Σ άρθρ.103 παρ.1). Έτσι, οι περιορισμοί της ελευθερίας του δημόσιου υπαλλήλου επιβάλλονται από το νόμο επειδή η δράση του υπαλλήλου αφορά τους τρίτους, το Λαό. Επειδή, ακριβώς, διαχειρίζεται αλλότριες δημόσιες υποθέσεις. Γίνεται, επομένως, φανερό ότι ο δημόσιος υπάλληλος στερείται ένα ποσοστό της ελευθερίας του για να μπορέσει με αυτόν τον τρόπο να απολαύσει την ελευθερία του το κοινωνικό σύνολο σε όλη της την έκταση. Ο περιορισμός της ελευθερίας αφορά όλους τους δημόσιους υπαλλήλους. 18. Περιορισμοί των πολιτικών δικαιωμάτων των δημοσίων υπαλλήλων Αναφέρθηκε, παραπάνω, ότι η ιδιότητα του δημόσιου υπαλλήλου συνεπάγεται περιορισμούς σε ορισμένα πολιτικά και ατομικά του δικαιώματα, τα οποία καθιερώνει το Σύνταγμα για κάθε άνθρωπο ή για κάθε Έλληνα πολίτη. Πρόκειται για ειδικούς περιορισμούς των δικαιωμάτων αυτών, οι οποίοι προβλέπονται είτε από συνταγματικές διατάξεις, που εισάγουν εξαιρέσεις στις αντίστοιχες γενικές διατάξεις, είτε από νομοθετικές διατάξεις. Τα θεμελιώδη δικαιώματα των δημόσιων υπαλλήλων, λοιπόν, περιορίζονται στο μέτρο που ρητά το Σύνταγμα το ορίζει ή το επιτρέπει. Οι περιορισμοί των θεμελιωδών δικαιωμάτων των δημόσιων υπαλλήλων εκδηλώνονται κυρίως στα πολιτικά τους δικαιώματα, ως προς τα οποία και θα τους εξετάσουμε. Ως αφετηριακό σημείο των περιορισμών αυτών τίθεται η αρχή της «πολιτικής ουδετερότητας» των δημόσιων υπαλλήλων σε συνδυασμό με την «ειδική κυριαρχική σχέση», η οποία συνδέει τους δημόσιους υπαλλήλους με το νομικό πρόσωπο του Κράτους. Η πολιτική ουδετερότητα έχει σκοπό να αποκλείσει πολιτικές εξαρτήσεις και επιρροές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. 19. Η πολιτική ουδετερότητα Στην Ελλάδα, η πολιτική ουδετερότητα των δημόσιων υπαλλήλων γίνεται δεκτή ως «μόνιμο στοιχείο στην κρατική οργάνωση», δηλαδή συνδέεται με τη λειτουργία του πολιτεύματος. Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτική ουδετερότητα εξασφαλίζει την αδιάκοπη και απρόσκοπτη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας από τις αναπόφευκτες πολιτικές εναλλαγές, που είναι απόρροια του κοινοβουλευτικού καθεστώτος. Αποτελεί διοικητική δράση και σημαίνει αποχή από την ενεργό πολιτική δράση. Στο ισχύον Σύνταγμα καθιερώνεται η γενική ρήτρα ότι όλα τα όργανα του κράτους «έχουν υποχρέωση να διασφαλίζουν την εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας», διότι «η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας» (Σ άρθρ.52). Επομένως, η υποχρέωση της πολιτικής ουδετερότητας των δημοσίων υπαλλήλων θεωρείται ότι σε ένα κράτος πολυκομματικό αποτελεί εγγύηση της έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας σε όλες τις στιγμές της, συνεχώς κατά τρία χρονικά σημεία: πριν από τη διενέργεια εκλογών ή δημοψηφίσματος, κατά τη διαδικασία έκφρασης της λαϊκής θέλησης και κατά το αποτέλεσμα της λαϊκής θέλησης. Το περιεχόμενο της πολιτικής ουδετερότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το περιεχόμενο της πολιτικής εκδήλωσης. Έτσι, για να παραβιασθεί η πολιτική ουδετερότητα πρέπει να προηγηθεί η πολιτική συμπεριφορά του δημόσιου υπαλλήλου. Η διαφορά, βέβαια, μεταξύ της «πολιτικής» και της «διοικητικής» δράσης θα λέγαμε ότι είναι ανύπαρκτη καθώς το κυβερνών πολιτικό κόμμα ασκεί μεγάλη επιρροή στην Κυβέρνηση και η τελευταία με τη σειρά της στη Δημόσια Διοίκηση. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι διατάξεις για την πολιτική ουδετερότητα δεν θίγουν τις πολιτικές πεποιθήσεις του δημόσιου υπαλλήλου, αφού η πολιτική του ιδεολογία παραμένει σεβαστή στο μέτρο βέβαια που δεν επιχειρείται υπέρβαση των ορίων της

9 «ειδικής» νομιμοφροσύνης, που καλείται να επιδείξει. Αναντίρρητα, ο δημόσιος υπάλληλος είναι όργανο του Κράτους και εκτελεί τη βούλησή του (Σ άρθρ.103 παρ.1), όπως την εκφράζουν οι κυβερνήσεις με τον καθορισμό και την άσκηση της πολιτικής τους (Σάρθρ.82 παρ.1). Με άλλα λόγια, οι δημόσιοι υπάλληλοι εκπληρώνουν τους σκοπούς της Κυβέρνησης χρησιμοποιώντας μέσα που η ίδια ορίζει. Εξάλλου, σύμφωνα με ρητή διάταξη του Συντάγματος «ο Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων» (Σ άρθρ.82 παρ.2). Εύκολα, λοιπόν, διαπιστώνει κανείς ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι υποχρεούνται κατά κάποιον τρόπο να «συμπολιτεύονται» με την Κυβέρνηση, δηλαδή ως προς την εκτέλεση της αποστολής τους να υπηρετούν το Λαό (Σ άρθρ.103 παρ.1), δεσμεύονται να πρόσκεινται πολιτικά στο μέρος της Κυβέρνησης. Οφείλουν να αποδέχονται την «πολιτική» της Κυβέρνησης, αφού έχουν ταχθεί στην εφαρμογή της. Δεν δικαιούνται να συμπολιτεύονται με την Αντιπολίτευση, επειδή μια τέτοια συμπεριφορά θα σήμαινε ότι αντιπολιτεύεται φανερά την Κυβέρνηση, την «πολιτική» της οποίας είναι υποχρεωμένος να εφαρμόζει. Συνεπώς, ο δημόσιος υπάλληλος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πολιτικά ουδέτερος στον εξωτερικό κόσμο των νομικών και υλικών εκδηλώσεων. Μόνο στις ενδιάθετες πολιτικές του πεποιθήσεις μπορεί να θεωρηθεί ως ουδέτερος ή ακόμη και αντίθετος με την «πολιτική» της Κυβέρνησης. Από τα παραπάνω, καθίσταται εμφανές, ότι η έννοια της πολιτικής ουδετερότητας του δημόσιου υπαλλήλου αποτελεί μια νομική κατασκευή με λογική και νομική αντινομία. Πρόκειται περισσότερο για πλασματική νομική σύλληψη, της οποίας η εφαρμογή ως κανόνα δικαίου ελάχιστα μπορεί να πραγματοποιηθεί. Στην πολιτική ουδετερότητα εντάσσονται τα ακόλουθα στοιχεία: α) Απαγόρευση οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεων υπέρ ή κατά πολιτικών κομμάτων (Σ άρθρ.29 παρ.3 εδ.β) β) Κώλυμα εκλογής ως βουλευτή (Σ άρθρ.56 παρ.1) γ) Ασυμβίβαστο προς την ιδιότητα του βουλευτή (Σ άρθρ.57 παρ.3) δ) Αντικειμενική άσκηση των καθηκόντων 20. Απαγόρευση οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεων υπέρ ή κατά πολιτικών κομμάτων Αναλυτικότερα, ο βασικός περιορισμός περιλαμβάνεται στη διάταξη του άρθρου 29 παρ.3 εδ.β του ισχύοντος Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά του πολιτικού κόμματος, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, στους υπαλλήλους του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημοσίων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή επιχειρήσεων, η διοίκηση των οποίων ορίζεται άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχο». Σχετικά με την παραπάνω διάταξη, αξίζει να παρατηρήσουμε ότι οι περιορισμοί αυτοί αποτελούν εξαίρεση από τη διάταξη της παρ.1 του ίδιου άρθρου, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία σύστασης πολιτικών κομμάτων, την ελευθερία δράσης τους καθώς και την ελευθερία συμμετοχής και δράσης των πολιτών σε αυτά αλλά και αποχώρησης των πολιτών από αυτά. Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν το δικαίωμα να ιδρύσουν πολιτικό κόμμα και να μετέχουν σε αυτό ως μέλη ενεργά. Με τον όρο «εκδηλώσεις», εδώ, ο συντακτικός νομοθέτης εννοεί αυτές που απευθύνονται δημοσίως και όχι τις ιδιωτικής φύσεως συζητήσεις. Μόνο αυτές απαγορεύονται. Έτσι, η παθητική συμμετοχή απλώς ως θεατών ή ακροατών σε πολιτικές συγκεντρώσεις, κυρίως προεκλογικής περιόδου, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «πολιτική εκδήλωση», καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε απαγόρευση του δικαιώματος του «συνέρχεσθαι» (Σ άρθρ.11). Το δικαίωμα της πολιτικής διαφωνίας, δηλαδή της αμφισβήτησης της ορθότητας της δεδομένης κυβερνητικής πολιτικής θεωρείται ως πολιτική «εκδήλωση», μόνο όταν υπερβεί τα όρια που θέτει ο νόμος και που όπως ειπώθηκε παραπάνω, αποτελούν μορφή νομιμοφροσύνης. Επιπλέον, η απλή ιδιότητα του μέλους πολιτικού κόμματος θεωρείται επιτρεπόμενη εκδήλωση, αν και αμφισβητείται. Απαγορεύεται, όμως, π.χ. η συμμετοχή σε συνελεύσεις εκλογής των οργάνων του κόμματος ή η εκλογή ως οργάνου του κόμματος ή η συμμετοχή σε συνέδρια του κόμματος, η αρθρογραφία ή άλλες δημοσιεύσεις υπέρ ενός συγκεκριμένου κόμματος. Επίσης, οι εκδηλώσεις αυτές απαγορεύονται μόνο κατά τη διάρκεια που υπηρετούν στην υπηρεσία τους, ακριβώς για να διασφαλίζεται η αμεροληψία της διοίκησης. Επομένως, κατά μία άποψη, εκτός υπηρεσίας δεν απαγορεύεται ο δημόσιος υπάλληλος να ενεργήσει οποιαδήποτε εκδήλωση και δημοσίως υπέρ του κόμματος που προτιμά. Άλλοι υποστηρίζουν

10 ότι κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται ούτε όταν ο υπάλληλος δεν ασκεί τα υπηρεσιακά του καθήκοντα. Πάντως, η δημόσια εκδήλωση υπέρ πολιτικού κόμματος ευθέως συνιστά πολιτική πράξη, ενώ αντίθετα η εκδήλωση υπέρ των αρχών, της ιδεολογίας που πρεσβεύει το κόμμα, χωρίς να συνδέονται ευθέως με αυτό δεν αποτελεί πολιτική πράξη. Η ίδια απόλυτη απαγόρευση εκδήλωσης υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος ισχύει και για τους δικαστικούς λειτουργούς καθώς και για όσους υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας (Σ άρθρ.29 παρ.1 εδ.α). Παράλληλα, η πολιτική ουδετερότητα των υπαλλήλων που κατά το Σύνταγμα (Σ άρθρ.103 παρ.5) εξαιρούνται της μονιμότητας είναι μειωμένη, επειδή ακριβώς συνδέονται άμεσα με την Κυβέρνηση, σε αντίθεση με τους μόνιμους υπαλλήλους (Σ άρθρ.103 παρ.4). Εξάλλου, στο άρθρο 18 παρ. 1-4 του Ν.1735/1987 ορίζεται ότι «η ελευθερία της έκφρασης των πολιτικών, φιλοσοφικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων αποτελεί δικαίωμα των δημοσίων πολιτικών υπαλλήλων και τελεί υπό την εγγύηση του κράτους. Καμιά διάκριση δεν επιτρέπεται να γίνεται στους δημόσιους υπαλλήλους λόγω των πεποιθήσεών τους» (παρ.1). Στην παρ.2 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή χρησιμοποιώντας την ιδιότητά τους οι δημόσιοι πολιτικοί υπάλληλοι δεν επιτρέπεται να διαδίδουν τις πολιτικές, φιλοσοφικές ή θρησκευτικές τους πεποιθήσεις ούτε να κάνουν διακρίσεις σε όφελος ή σε βάρος των πολιτικών εξαιτίας των οποιωνδήποτε πεποιθήσεών τους». Στη συνέχεια, η παρ.3 ορίζει ότι «οι εκδηλώσεις και η δράση των δημοσίων πολιτικών υπαλλήλων υπέρ των πολιτικών κομμάτων κατά την άσκηση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων απαγορεύεται». Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι a contrario οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι επιτρέπονται εκτός υπηρεσίας. Η έννοια του άρθρου 18 του Ν.1735/1987 είναι ότι συνιστά ιδιαιτέρως επιβαρυντική περίπτωση η πολιτική δραστηριότητα που εκδηλώνεται κατά την άσκηση των καθηκόντων του υπαλλήλου. Σε κάθε περίπτωση, εξάλλου, εάν δεχθούμε ότι ο νομοθέτης επιτρέπει τις πολιτικές εκδηλώσεις έξω από το πλαίσιο της υπηρεσίας, τότε η διάταξη αυτή προσκρούει στο άρθρο 29 παρ.3 του Συντάγματος και επομένως είναι ανίσχυρη. Τέλος η παρ.4 αναφέρει ότι «η υπηρεσιακή κατάσταση των δημόσιων πολιτικών υπαλλήλων δεν επηρεάζεται από τη συμμετοχή και τη δράση τους και από τις θέσεις που υποστήριζαν σε επιτροπές, συμβούλια ή άλλα συλλογικά όργανα συνεστημένα στην κεντρική ή περιφερειακή διοίκηση ή σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εφόσον δε συμμετέχουν με υπηρεσιακή ιδιότητα». Στη συνέχεια, παραθέτουμε ένα παράδειγμα από τη νομολογία. 21. Σχολιασμός της απόφασης ΣτΕ 3138/1991: Απαγόρευση πολιτικών εκδηλώσεων Αναπτύχθηκε, προηγουμένως, ότι η διάταξη του άρθρου 29 παρ.3 του συντάγματος, η οποία αποσκοπεί στο να εξασφαλίσει την πολιτική ουδετερότητα των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων και να τους διατηρήσει εκτός των κομματικών ανταγωνισμών, απαγορεύει και οποιασδήποτε μορφής πολιτικές εκδηλώσεις εκ μέρους των λειτουργών αυτών και υπαλλήλων. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η διάταξη αυτή όχι μόνο δεν κάνει διάκριση, αλλά αντιθέτως χαρακτηρίζει ρητά την απαγόρευση αυτή ως «απόλυτη», συνάγεται ότι η απαγόρευση αυτή αναφέρεται αδιακρίτως τόσο στις πολιτικές εκδηλώσεις, οι οποίες λαμβάνουν χώρα κατά την άσκηση των καθηκόντων των λειτουργών και υπαλλήλων και αποδεικνύουν δημόσια τοποθέτηση αυτών υπέρ ορισμένης πολιτικής παρατάξεως, όσο και εκείνες τις εκδηλώσεις με το ίδιο περιεχόμενο που πραγματοποιούνται εκτός της άσκησης των καθηκόντων τους. Βαρύτερη μορφή πολιτικής εκδηλώσεως, επίσης απαγορευμένη, αποτελεί η «ενεργός δράση» των δημόσιων υπαλλήλων υπέρ οποιουδήποτε κόμματος. Συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 18 του Ν. 1735/1987, η οποία θεσπίζει ανάλογη απαγόρευση μόνο για τους δημόσιους πολιτικούς υπαλλήλους «κατά την άσκηση των καθηκόντων τους» δεν οδηγεί εξ αντιδιαστολής στο συμπέρασμα ότι είναι επιτρεπτή η εκτός υπηρεσίας πολιτική δραστηριότητα των υπαλλήλων αυτών, αλλά θέλει να τονίσει ως επιβαρυντική περίπτωση το γεγονός ότι η επιβαρυντική αυτή δραστηριότητα, η οποία άλλωστε απαγορεύεται απολύτως στους δημόσιους υπαλλήλους και από το μη καταργηθέν άρθρο 74 του ΥΚ, εκδηλώθηκε κατά την άσκηση των καθηκόντων του δημόσιου υπαλλήλου. Εξάλλου, εάν ο νομοθέτης του Ν.1735/1987 ήθελε πράγματι να επιτρέψει τις εκτός υπηρεσίας πολιτικές εκδηλώσεις των δημόσιων υπαλλήλων και την ενεργό, εκτός επίσης υπηρεσίας, δράση τους υπέρ πολιτικού κόμματος, τότε η διάταξη του άρθρου 18 του Ν.1735/1987 έρχεται σε ευθεία αντίθεση προς το άρθρο 29 του Συντάγματος και είναι ανίσχυρη. Οι εκτός υπηρεσίας πολιτικές εκδηλώσεις των δημοσίων υπαλλήλων καθώς και η

11 ενεργός εκτός υπηρεσίας δράση τους υπέρ ορισμένης πολιτικής παράταξης, δεν αποδεικνύουν βέβαια έλλειψη ήθους, συνιστούν, όμως, ανεπίτρεπτη για το δημόσιο υπάλληλο συμπεριφορά, η οποία, όταν πρόκειται για δημόσιο υπάλληλο που τελεί υπό δοκιμασία, μπορεί να δικαιολογήσει, είτε αυτή και μόνη είτε σε συνδυασμό και με άλλα υπηρεσιακά κριτήρια, την υπό του υπηρεσιακού συμβουλίου κρίση αυτού ως μη κατάλληλου προς μονιμοποίηση. 22. Κώλυμα εκλογής ως βουλευτή Ο δημόσιος υπάλληλος δεν μπορεί να ανακηρυχθεί υποψήφιος ούτε να εκλεγεί βουλευτής εάν δεν παραιτηθεί, πριν από την ανακήρυξή του ως υποψηφίου (Σ άρθρ.56 παρ.1). Παράλληλα, ο υπάλληλος, ακόμη κι αν παραιτηθεί, δεν μπορεί να εκλεγεί σε περιφέρεια όπου έχει την έδρα της η υπηρεσιακή μονάδα, στην οποία υπηρέτησε μέσα στους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες της τετραετούς βουλευτικής περιόδου (Σ άρθρ.56 παρ.3 περ.δ). Επίσης, «η παραίτηση συντελείται με μόνη την γραπτή υποβολή της» (Σ άρθρ.56 παρ.1 εδ.β), ενώ «αποκλείεται η επάνοδος στην ενεργό υπηρεσία των στρατιωτικών που παραιτούνται» (Σ άρθρ.56 παρ.1 εδ.γ). Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 56 του ισχύοντος Συντάγματος «από τους περιορισμούς εξαιρούνται οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» και «κατά τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου αναστέλλεται η άσκηση των αρμοδιοτήτων των σχετικών με την ιδιότητα του καθηγητή που εκλέχθηκε». Στο Σύνταγμα του 1975/86 προβλεπόταν ότι «έμμισθοι δημόσιοι υπάλληλοι... δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές σε οποιαδήποτε εκλογική περιφέρεια στην οποία υπηρέτησαν περισσότερο από τρεις μήνες κατά την τριετία πριν από τις εκλογές» (άρθρ.56 παρ.3). Σύμφωνα με την ερμηνεία που έδινε στη σχετική συνταγματική διάταξη (άρθρ.56 παρ. 3 του Συντάγματος 1975/86) η νομολογία του Εκλογοδικείου και του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου έως το 1977, το κώλυμα ίσχυε για τους υπαλλήλους των κεντρικών κρατικών υπηρεσιών μόνο για την περιφέρεια όπου έχουν την έδρα τους. 23. Ασυμβίβαστο προς την ιδιότητα του βουλευτή Η αποδοχή από βουλευτή διορισμού του σε θέση δημόσιου υπαλλήλου συνεπάγεται αυτοδίκαια την έκπτωσή του από το βουλευτικό αξίωμα (Σ άρθρ.57 παρ.3). Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 57 παρ.1 του Συντάγματος αναφέρεται ότι «τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με την άσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος» και ότι οι δραστηριότητες που απαριθμούνται στην ίδια παράγραφο «σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να περιλαμβάνουν την ιδιότητα του υπαλλήλου». 24. Αντικειμενική άσκηση των καθηκόντων Η αντικειμενικότητα αυτή έχει δύο κατευθύνσεις, μία απέναντι στην Κυβέρνηση και στην «πολιτική» της και μία απέναντι στους διοικουμένους. Σχετικά με την πρώτη κατεύθυνση, ο δημόσιος υπάλληλος υποχρεούται στο πλαίσιο των υπηρεσιακών του καθηκόντων, πάντοτε, όχι μόνο να μην προβάλει αντίρρηση στην εφαρμογή του προγράμματος της Κυβέρνησης και της γενικής κυβερνητικής πολιτικής, επειδή ενδεχομένως δεν συμφωνεί ή δεν «συμπαθεί» την κομματική παράταξη από την οποία προέρχεται η Κυβέρνηση, αλλά και να καταβάλει προσπάθεια για την επίτευξή τους. Ως προς τη δεύτερη κατεύθυνση, ο δημόσιος υπάλληλος πρέπει να ασκεί τα καθήκοντά του μέσα στο πλαίσιο της αρχής της νομιμότητας και της εύρυθμης λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών χωρίς να κάνει οποιαδήποτε διάκριση και κυρίως πολιτική, η οποία να συνεπάγεται ευμενή ή δυσμενή χειρισμό των δικών τους υποθέσεων. 25. Συνταγματικά όρια της πολιτικής ουδετερότητας των δημόσιων υπαλλήλων Η πολιτική ουδετερότητα, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι ο δημόσιος υπάλληλος μεταπίπτει σε πολίτη «δεύτερης κατηγορίας». Ο δημόσιος υπάλληλος θεωρείται, λόγω των περιορισμών που του επιβάλλονται, «ειδικός πολίτης», αλλά δεν παύει να θεωρείται πολίτης. Δεν καθίσταται άβουλο, εκτελεστικό όργανο του Κράτους, του οποίου απλώς και μόνο εκτελεί τη θέληση, χωρίς να μετέχει στην πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας. Έτσι, η υποχρέωση πολιτικής ουδετερότητας των δημόσιων υπαλλήλων υπόκειται σε συνταγματικά όρια. Αρχικά, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η υποχρέωση πολιτικής ουδετερότητας των

12 δημόσιων υπαλλήλων δεν μπορεί να φθάσει μέχρι το σημείο να αναιρεθεί η έννοια και το περιεχόμενο των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι «θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία» (Σ άρθρ.1 παρ.2) και «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα» (Σ άρθρ.1 παρ.3). Δηλαδή, όλες οι εξουσίες απορρέουν από όλους τους πολίτες, εκτός από τις περιπτώσεις που ορίζει το Σύνταγμα ότι ο νόμος μπορεί να περιορίσει το δικαίωμα του «εκλέγειν», δηλαδή «αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας», εάν υπάρχει «ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα» (Σ άρθρ.51 παρ.3 εδ.β). Επομένως, θα είναι αντισυνταγματικός ο νόμος που θα απαγορεύει το δικαίωμα αυτό για τους υπαλλήλους του Κράτους ή των Ν.Π.Δ.Δ. Αλλά και ο περιορισμός του «εκλέγεσθαι» δεν μπορεί να είναι ολοκληρωτικός, αφού νόμος που θα όριζε κωλύματα και ασυμβίβαστα, άλλα από εκείνα που ορίζει το Σύνταγμα (Σ άρθρ.55 και 56), θα ήταν αντισυνταγματικός. Παράλληλα, η αρχή της ισότητας του νόμου απέναντι στους πολίτες (Σ άρθρ.4 παρ.1) σημαίνει ότι η πολιτική ελευθερία του δημοσίου υπαλλήλου δεν μπορεί να περιοριστεί ολοκληρωτικά. Διότι, όπως επισημάνθηκε και παραπάνω, ο δημόσιος υπάλληλος δεν χάνει την ιδιότητα του πολίτη. Έτσι, δεν μπορεί για παράδειγμα να στερηθεί εντελώς την ελευθερία έκφρασης και διάδοσης των πολιτικών στοχασμών του (Σ άρθρ.14 παρ.1). Αλλιώς, θα πρόκειται για αποκλεισμό της ελευθερίας «να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας» (Σ άρθρ.5 παρ.1). Άλλωστε, η πολιτική ουδετερότητα δεν μπορεί να σημαίνει ότι αφαιρούνται από τον δημόσιο υπάλληλο τα πολιτικά δικαιώματα που του παρέχει η ιδιότητά του ως Έλληνα πολίτη, βάσει της ελληνικής ιθαγένειας (Σ άρθρ.4 παρ.3 και 4, άρθρ.29 παρ.1, άρθρ.5 παρ.1). Επιπρόσθετα, η υποχρέωση πολιτικής ουδετερότητας υποχωρεί μπροστά στην υποχρέωση για πολιτική αντικυβερνητική- δράση του υπαλλήλου, όταν οι φορείς της Πολιτικής Εξουσίας επιχειρούν με βίαια μέσα να ανατρέψουν το υπάρχον πολιτειακό καθεστώς (Σ άρθρ.120 παρ.4). Σε ενδεχόμενη σύγκρουση, δηλαδή, των καθηκόντων της πολιτικής ουδετερότητας και της νομιμοφροσύνης, υπερισχύει η εκπλήρωση του τελευταίου καθήκοντος. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τις διατάξεις των άρθρων 74 παρ.1 και 206 παρ.1 περ.στ ΥΚ -στο πλαίσιο του άρθρου 14 παρ.1 του Συντάγματος για την ελευθερία της γνώμης- που ορίζουν για τους δημόσιους υπαλλήλους ότι επιτρέπεται η άσκηση κριτικής, εγγράφως ή προφορικώς, των πράξεων της Κυβέρνησης ή των προϊσταμένων αρχών υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Έτσι, κριτική που συνίσταται στην ευπρεπή και αντικειμενική διατύπωση γνώμης και μάλιστα με γενικές και απρόσωπες εκφράσεις, λόγω επιστημονικού και υπηρεσιακού ενδιαφέροντος, έστω καθ υπέρβαση της ιεραρχίας και που είναι αντίθετη με τη γνώμη της προϊσταμένης Αρχής ή της Κυβέρνησης, αποτελεί νόμιμη ενέργεια του δημόσιου υπαλλήλου. Δεν αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα. Συμπερασματικά, ο δημόσιος υπάλληλος ως «ειδικός πολίτης» καλείται να συμμετάσχει στην «πολιτική» ζωή (Σ άρθρ.5 παρ.1) γενικά, δηλαδή να απολαύσει, ως προς το δικαίωμα κριτικής τουλάχιστον, την πολιτική ελευθερία υπό την απειλή της επιβολής κυρώσεων που επηρεάζουν άμεσα την επαγγελματική του κατάσταση και συνεπώς το βιοπορισμό και την επιβίωση του ίδιου και της οικογένειάς του. Αναμφισβήτητα, το τίμημα της απόλαυσης πολιτικής ελευθερίας από το δημόσιο υπάλληλο είναι πολύ βαρύ. 26. Περιορισμός του δικαιώματος απεργίας των δημόσιων υπαλλήλων Σε περιορισμούς που θεσπίζει ο κοινός νομοθέτης υπόκειται το δικαίωμα απεργίας των δημόσιων υπαλλήλων, το οποίο εντάσσεται στο πλαίσιο της συνδικαλιστικής ελευθερίας και αποτελεί μορφή εκδήλωσής του. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 23 παρ.2 εδ.β και γ του ισχύοντος Συντάγματος «απαγορεύεται» η απεργία με οποιαδήποτε μορφή στους δικαστικούς λειτουργούς και σ αυτούς που υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας. «Το δικαίωμα προσφυγής σε απεργία των δημόσιων υπαλλήλων και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και του προσωπικού των κάθε μορφής επιχειρήσεων δημοσίου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, που η λειτουργία τους έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, υπόκειται στους συγκεκριμένους περιορισμούς του νόμου που το ρυθμίζει». Τα όρια των περιορισμών που μπορεί να θεσπίσει ο κοινός νομοθέτης προδιαγράφει η διάταξη του άρθρου 23 παρ.2 εδ.δ του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «οι περιορισμοί δεν μπορούν να φθάσουν έως την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας ή την παρεμπόδιση της νόμιμης άσκησής του». Η απεργία των δημόσιων υπαλλήλων συνιστά για τους τρίτους περίπτωση ανώτερης βίας με όλες τις σχετικές συνέπειες. Εφόσον η απεργία ασκείται εντός του πλαισίου των «περιορισμών» του ειδικού νόμου, νομιμοποιείται ως έσχατο μέσο διεκδίκησης

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Διδάσκοντες: Δημητρόπουλος Ανδρ., Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Παυλόπουλος, Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Παν/μίου Αθηνών Η αρχή της Διάκρισης των Λειτουργιών

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ Κεφάλαιο 2: Ατομικά & Κοινωνικά Δικαιώματα Περιεχόμενα 1. Δικαιώματα & υποχρεώσεις 2. Άσκηση & κατάχρηση δικαιώματος 3. Τα ατομικά δικαιώματα 4. Τα πολιτικά δικαιώματα

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, LL.M., Υπ. Δ.Ν. ΕΝΟΤΗΤΑ : «ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ-ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ» - 1 - Οι δημόσιοι υπάλληλοι περαιτέρω οφείλουν να

Διαβάστε περισσότερα

Στρατιωτικό προσωπικό και Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πρόσφατες Εξελίξεις στην Ελλάδα

Στρατιωτικό προσωπικό και Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πρόσφατες Εξελίξεις στην Ελλάδα Στρατιωτικό προσωπικό και Ανθρώπινα Δικαιώματα Πρόσφατες Εξελίξεις στην Ελλάδα Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι εννοιολογικά αδιαίρετα και ορίζουν το κοινωνικό δικαίωμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Πράγματι, η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 1.ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ,ΓΕΝΙΚΑ Ο σύγχρονος πολιτισμός αναπτύσσεται με κέντρο και σημείο αναφοράς τον Άνθρωπο. Η έννομη τάξη, διεθνής και εγχώρια, υπάρχουν για να υπηρετούν

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 1 Πολίτευμα...19 Θεωρία... 19 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 19 Το κράτος... 20 Το πολίτευμα... 21 Το συνταγματικό δίκαιο... 21 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

<~ προηγούμενη σελίδα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. ***Οι σωστές απαντήσεις είναι σημειωμένες με κόκκινο χρώμα. 1. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται :

<~ προηγούμενη σελίδα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. ***Οι σωστές απαντήσεις είναι σημειωμένες με κόκκινο χρώμα. 1. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται : ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: "ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ " ΣΑΒΒΑΤΟ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2002

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 1. Μορφή του πολιτεύματος * Άρθρο 2. Πρωταρχικές υποχρεώσεις της Πολιτείας ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Άρθρο 1. Μορφή του πολιτεύματος * Άρθρο 2. Πρωταρχικές υποχρεώσεις της Πολιτείας ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΜΗΜΑ Α Μορφή του πολιτεύματος Άρθρο 1. Μορφή του πολιτεύματος * Άρθρο 2. Πρωταρχικές υποχρεώσεις της Πολιτείας ΤΜΗΜΑ Β Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας Άρθρο 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Δημόσια νομικά πρόσωπα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Δημόσια νομικά πρόσωπα ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Δημόσια νομικά πρόσωπα 17/5/2016 Ίδρυση Ιδρύονται με Νομοθετική πράξη Κανονιστική πράξη βάσει νομοθετικής εξουσιοδότησης Σε ορισμένες περιπτώσεις, με βάση το εταιρικό δίκαιο Όχι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Στο Τρίτο Μέρος του συνταγματικού κειμένου της 12 ης συντακτικός νομοθέτης αναφέρεται στα όργανα του Κράτους. Οκτωβρίου 1992, ο Α) Η Βουλή Το άρθρο 77 κατοχυρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο TΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟΥ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ : To ισχύον Σύνταγμα του Λουξεμβούργου θεσπίστηκε την 17 η Οκτωβρίου 1868 και έκτοτε έχει υποστεί δύο αναθεωρήσεις. Πρόκειται για την αναθεώρηση της

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Δημόσια νομικά πρόσωπα Ιεραρχικός έλεγχος - εποπτεία

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Δημόσια νομικά πρόσωπα Ιεραρχικός έλεγχος - εποπτεία ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Δημόσια νομικά πρόσωπα Ιεραρχικός έλεγχος - εποπτεία 23/5/2016 Δημόσια νομικά πρόσωπα Κοινές αρχές λειτουργίας Αρχή της ουδετερότητας Έννοια: Το δημόσιο νομικό πρόσωπο οφείλει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Χαροκόπου 2 & Λεωφ. Συγγρού 196 176 71 Καλλιθέα, Αθήνα Tηλ. : 210 9545000 Φαξ: 210 3615634 Ε-mail: pressoffice@anexartitoiellines.gr Ιστοσελίδα: http://www.anexartitoiellines.gr Τρίτη, 21 Ιουνίου 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ. ΜΕΡΟΣ Ι Κανονιστικές Διοικητικές Πράξεις

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ. ΜΕΡΟΣ Ι Κανονιστικές Διοικητικές Πράξεις K.AJI. 162/90 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 2522 της 13ης ΙΟΥΛΙΟΥ 1990 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΣ Ι Κανονιστικές Διοικητικές Πράξεις Αριθμός 162 Οι περί Πανεπιστημίου Κύπρου

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση Διοικητικό Δίκαιο Ι Διοικητικό Δίκαιο: Κομμάτι δικαίου που μας συνοδεύει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο μας. Είναι αδύνατον να μην βρεθούμε μέσα σε έννομες σχέσεις διοικητικού δικαίου. Μαθητική σχέση έννομη

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Συνταγματικό Δίκαιο Λίνα Παπαδοπούλου Νομική Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2013 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα Θέμα: Θρησκευτική Ελευθερία Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα αναφορικά με το περιεχόμενο του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Προσωπικό Κανονισμοί 1990 και 1992

Διοικητικό Προσωπικό Κανονισμοί 1990 και 1992 Διοικητικό Προσωπικό Κανονισμοί 1990 και 1992 Κ.Δ.Π. 162/90 Κ.Δ.Π. 256/92 Οι περί Πανεπιστημίου Κύπρου (Διοικητικό Προσωπικό) Κανονισμοί του 1990 και (Διοικητικό Προσωπικό) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα

Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα 24.04.2017 Αικατερίνη Ν. Ηλιάδου Συλλογικές ελευθερίες Δικαιώματα συλλογικής δράσης Ελευθερία ενώσεως «δικαίωμα συνεταιρίζεσθαι» Προσωρινή σύμπραξη ομάδας ανθρώπων: συνάθροιση

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΟ 10 «ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ» Ακαδημαϊκό Έτος: 2017-2018

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΨΗΦΟΥΣ ΑΝΑ ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ 14 Ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΔΙΑΤΑΞΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΠΑΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ. (κατάργηση παραγράφου)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΨΗΦΟΥΣ ΑΝΑ ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ 14 Ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΔΙΑΤΑΞΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΠΑΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ. (κατάργηση παραγράφου) ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΨΗΦΟΥΣ ΑΝΑ ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ 14 Ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Α ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Κ.Ο. ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΔΙΑΤΑΞΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΠΑΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ Άρθρο 3 παρ. 1 προς την κατεύθυνση κατοχύρωσης της θρησκευτικής ουδετερότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 Κεφάλαιο πρώτο: ΙΙ. Η διοίκηση, ΙΙΙ. Το διοικητικό δίκαιο (σελ. 16 25) Σκοπός των ως

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ : Γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε. για την απεργία αποχή από τις διαδικασίες της αξιολόγησης

ΘΕΜΑ : Γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε. για την απεργία αποχή από τις διαδικασίες της αξιολόγησης Αρ. Πρωτ. 1290 Αθήνα 26/11/2014 Προς Συλλόγους Εκπαιδευτικών Π.Ε. ΘΕΜΑ : Γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε. για την απεργία αποχή από τις διαδικασίες της αξιολόγησης Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. έχει τονίσει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ:

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: 2009-2010 ΘΕΜΑ: «Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΥΤΡΟΥ ΛΥΔΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πρόλογος 2. Ο Κανονισμός της βουλής 3. Η αρχή της αυτονομίας 4. Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.3 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 Άρθρο 1 του Συντάγματος Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 24 Δημόσια διοίκηση και πολιτική. Τόμος 2 ος : Η διάρθρωση του Ελληνικού κράτους. Η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση

ΔΕΟ 24 Δημόσια διοίκηση και πολιτική. Τόμος 2 ος : Η διάρθρωση του Ελληνικού κράτους. Η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση Τόμος 2 ος : Η διάρθρωση του Ελληνικού κράτους Η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση Kυβέρνηση και Διακυβέρνηση Στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία, υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στην κρατική κυβερνητική και την κρατική

Διαβάστε περισσότερα

"Τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα στο Σύνταγμα του Μαυροβουνίου"

Τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα στο Σύνταγμα του Μαυροβουνίου Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Διδάσκων Καθηγητής: κ. Αν. Δημητρόπουλος "Τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα στο Σύνταγμα του Μαυροβουνίου" Η Βουλή της Δημοκρατίας του

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 6 Νόμος αντίθετος στο Σύνταγμα παραμένει ανίσχυρος. Υπεροχή του Συντάγματος.

Άρθρο 6 Νόμος αντίθετος στο Σύνταγμα παραμένει ανίσχυρος. Υπεροχή του Συντάγματος. Α Μέρος συνοπτική απόδοση στην ελληνική ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η Δημοκρατία της Μάλτας Άρθρο 1 Οι αρχές του Κράτους Άρθρο 2 Η θρησκεία: ρωμαιοκαθολική αποστολική εκκλησία Άρθρο 3 Τα εθνικά σύμβολα: η σημαία Άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Φιλελευθέρη Κίνηση 1 Εμείς, τα μέλη της Φιλελεύθερης Κίνησης, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος... VII Συντομογραφίες...XXI Εισαγωγή Ι. Η έννοια του δικαίου... 1 1. Ορισμός του κανόνα δικαίου... 1 2. Τα χαρακτηριστικά του κανόνα δικαίου... 2 II. Η διαίρεση του δικαίου...

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Θέμα: Δυνατότητα ψήφου των εκπροσώπων των ΔΕ νοσηλευτών στη Νοσηλευτική Επιτροπή Ι. Τεθέντα υπόψη μου στοιχεία ιστορικού. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου ΘΕΜΑΤΑ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Απόλυτη διάκριση λειτουργιών υπάρχει όταν τα όργανα της μιας κρατικής λειτουργίας δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν και να ασκούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος VΙΙ Ι. Γενικό Μέρος Α. Βασικές έννοιες... 1 1. Θέματα ορολογίας... 1 1.1. Οι χρησιμοποιούμενοι όροι... 1 1.2. Οι βασικές έννοιες... 2 1.3. «Εγγυήσεις θεσμών» και «εγγυήσεις θεσμικές»...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP.

ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP. ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP. 1 Εμείς, τα μέλη της Ενωμένης Αριστεράς, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και να συνεισφέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 11 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 11 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 11 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Θέμα 2 ον : Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Εθνικό Κίνημα 1 Εμείς, τα μέλη του Εθνικού Κινήματος, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και να συνεισφέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. ΤΜΗΜΑ Β ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ... 49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Λειτουργικοί Παράγοντες...

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. ΤΜΗΜΑ Β ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ... 49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Λειτουργικοί Παράγοντες... ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελίδα ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 19 ΤΜΗΜΑ Α ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ... 21 Βασικά Στοιχεία της Δεοντολογίας... 21 1. Η έννοια και ο ρόλος της Δεοντολογίας... 21 2. Ο

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1 Περιεχόμενα Τεκμήριο νομιμότητας... 2 Διοικητικός καταναγκασμός... 2 Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας... 2 Σύνθετη διοικητική ενέργεια:... 3 Αρχή της νομιμότητας της διοίκησης.... 3 Αρχή της υπεροχής

Διαβάστε περισσότερα

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας Τ.Ε.Ι. Πειραιά Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Λογιστική και Χρηματοοικονομική Ειδικά θέματα Δικαίου Δρ. Μυλωνόπουλος Δ. Αν. Καθηγητής δίκαιο άδικο ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. Οι Έλληνες παίρνουν θέση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. Οι Έλληνες παίρνουν θέση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Οι Έλληνες παίρνουν θέση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Είδος Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος

Διαβάστε περισσότερα

Τελευταίως παρατηρείται έξαρση του φαινομένου επιθέσεων, βιαιοπραγιών και διενέργειας ελέγχων σε αλλοδαπούς μετανάστες, σε σχέση με τη νομιμότητα της

Τελευταίως παρατηρείται έξαρση του φαινομένου επιθέσεων, βιαιοπραγιών και διενέργειας ελέγχων σε αλλοδαπούς μετανάστες, σε σχέση με τη νομιμότητα της Τελευταίως παρατηρείται έξαρση του φαινομένου επιθέσεων, βιαιοπραγιών και διενέργειας ελέγχων σε αλλοδαπούς μετανάστες, σε σχέση με τη νομιμότητα της εισόδου και διαμονής αυτών στη χώρα καθώς και της ασκήσεως

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ Θέµα:

Διαβάστε περισσότερα

Προπτυχιακή Εργασία. Οικονόμου Δανάη. Αφαίρεση Πολιτικών Δικαιωμάτων ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Προπτυχιακή Εργασία. Οικονόμου Δανάη. Αφαίρεση Πολιτικών Δικαιωμάτων ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Προπτυχιακή Εργασία Οικονόμου Δανάη Αφαίρεση Πολιτικών Δικαιωμάτων ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ 1 ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Ο φετινός εορτασμός της 43 ης επετείου από την πτώση της Δικτατορίας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

-Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα

-Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ Είναι ανάγκη για μια γενναία συνταγματική αναθεώρηση, που θα σηματοδοτεί τη νέα εποχή στην οποία πρέπει να προχωρήσει η χώρα. Χρειαζόμαστε ένα Σύνταγμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, 11.3.2014 COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση

Διαβάστε περισσότερα

ηµητρακόπουλος Γιώργος

ηµητρακόπουλος Γιώργος ηµητρακόπουλος Γιώργος Αναπληρωµατικός Αιρετός Κ.Υ.Σ.Π.Ε. Τηλ. επικοινωνίας 6977 747439 e-mail: info@gdimitrakopoulos.gr http://www.gdimitrakopoulos.gr ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑ - ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ - ΚΑΤΑΤΑΞΗ Με αφορµή τα πολλά

Διαβάστε περισσότερα

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα.

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα. Τι πρέπει να γνωρίζω για τη Βουλή Τι είναι η Βουλή; Είναι συλλογικό πολιτικό όργανο που αντιπροσωπεύει τον λαό. Αναδεικνύεται µε την ψήφο του εκλογικού σώµατος, δηλαδή όλων των ελλήνων πολιτών που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση)

Διαβάστε περισσότερα

Η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στην ελληνική έννομη τάξη. i) Το γενικό συνταγματικό πλαίσιο της αρχής της ισότητας

Η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στην ελληνική έννομη τάξη. i) Το γενικό συνταγματικό πλαίσιο της αρχής της ισότητας Η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στην ελληνική έννομη τάξη Α) Η αρχή της ισότητας στο ελληνικό Σύνταγμα i) Το γενικό συνταγματικό πλαίσιο της αρχής της ισότητας Το Σύνταγμα της Ελλάδος του 1975 κατοχυρώνει

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

συνδυασμό των συνταγματικών αυτών διατάξεων συνάγεται, ότι σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει

συνδυασμό των συνταγματικών αυτών διατάξεων συνάγεται, ότι σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει συνδυασμό των συνταγματικών αυτών διατάξεων συνάγεται, ότι σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει μέτρα περιστολής των δημοσίων δαπανών, που συνάγονται σοβαρή

Διαβάστε περισσότερα

Ν.1850 / 1989. Κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονοµίας

Ν.1850 / 1989. Κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονοµίας Ν.1850 / 1989 Κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονοµίας ΑΡΘΡΟ 1 (Πρώτο) Κυρώνεται και έχει την ισχύ που ορίζει το άρθρο 28 παράγραφος 1 του Συντάγµατος ο Ευρωπαϊκός Χάρτης της Τοπικής Αυτονοµίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

ΟΙ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ Α) Το νοµοθετικό έργο ΟΙ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ Η παλαιότερη ιστορικά, αλλά και σηµαντικότερη αρµοδιότητα της Βουλής είναι η νοµοθετική, δηλαδή η θέσπιση γενικών και απρόσωπων κανόνων δικαίου. Τη νοµοθετική

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 9 η : Βουλευτές Παθητικό εκλογικό δικαίωμα Κωλύματα και ασυμβίβαστα Νομική θέση

Ενότητα 9 η : Βουλευτές Παθητικό εκλογικό δικαίωμα Κωλύματα και ασυμβίβαστα Νομική θέση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9 η : Βουλευτές Παθητικό εκλογικό δικαίωμα Κωλύματα και ασυμβίβαστα Νομική θέση Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού

Διαβάστε περισσότερα

9. Έννοια του κράτους... 11 10. Στοιχεία του κράτους... 12 11. Μορφές κρατών... 15 12. Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17

9. Έννοια του κράτους... 11 10. Στοιχεία του κράτους... 12 11. Μορφές κρατών... 15 12. Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Α. ΔΙΚΑΙΟ ΕΝΝΟΙΑ, ΚΛΑΔΟΙ, ΠΗΓΕΣ 1. Τι είναι δίκαιο... 1 2. Θετικό και φυσικό δίκαιο... 2 3. Δίκαιο και ηθική... 3 4. Δίκαιο - εθιμοτυπία - συναλλακτικά ήθη... 3 5. Δίκαιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία Δικαστήρια Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μια συνταγματική δημοκρατία βασισμένη στις αρχές της νομιμότητας, της ύπαρξης

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Δικαίωμα συνέρχεσθαι

Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Δικαίωμα συνέρχεσθαι Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα 03.04.2017 Αικατερίνη Ν. Ηλιάδου Συλλογικές ελευθερίες Δικαιώματα συλλογικής δράσης Δικαίωμα συνέρχεσθαι Ιδιαίτερη σημασία για τη διάδοση των ιδεών και την κοινωνική διεκδίκηση

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ο συνταγματικός θεσμός της συλλογικής αυτονομίας (Εισήγηση στην ημερίδα "Κλαδικές Συλλογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ αρ. 1. ΕΛΛΗΝΩΝ», που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια του. Kινήματος κατά τις βουλευτικές εκλογές της 17 ης Ιουνίου 2012.

ΕΓΚΥΚΛΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ αρ. 1. ΕΛΛΗΝΩΝ», που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια του. Kινήματος κατά τις βουλευτικές εκλογές της 17 ης Ιουνίου 2012. ΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Τηλ.: 210 9545047, 210 9545077 Αθήνα, 21 Μαΐου 2012 ΕΓΚΥΚΛΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ αρ. 1 ΠΡΟΣ: Τους υποψήφιους βουλευτές των «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ», που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια του Kινήματος κατά τις

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 7 η : Αρχές της ψήφου και της ψηφοφορίας Το εκλογικό σύστημα Η αρχή του πολυκομματισμού

Ενότητα 7 η : Αρχές της ψήφου και της ψηφοφορίας Το εκλογικό σύστημα Η αρχή του πολυκομματισμού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7 η : Αρχές της ψήφου και της ψηφοφορίας Το εκλογικό σύστημα Η αρχή του πολυκομματισμού Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθ. Συνταγματικού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ. Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ. Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα βασικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν την φυσιογνωµία του πολιτεύµατος και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΣΤ ΓΝΩΣΕΩΝ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΣΤ ΓΝΩΣΕΩΝ ΝΕΟΡΑΜΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΣΤ ΓΝΩΣΕΩΝ 1. Υπογραμμίστε τα λάθη: ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ: -Διατήρηση του νόμου, της τάξης και της ειρήνης εν καιρό πολέμου -Πρόληψη και εξιχνίαση εγκλημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ... 2 1. Συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου και αορίστου χρόνου... 2 1.1 Σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου... 3

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987)

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987) Διάγραμμα Περιεχομένων ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987) Εισαγωγικά...23 Ι. Θρησκευτική Ελευθερία...25 Α. Γενικά...25 Β. Ελευθερία της θρησκευτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ

ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ 1. Εισαγωγή Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (Ν. 3985/2011) & Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (αρ. 1 επ. Ν. 3986/2011):

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. 4. Ποια από τις ακόλουθες πράξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν απαιτείται να φέρει και την υπογραφή του αρμόδιου Υπουργού :

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. 4. Ποια από τις ακόλουθες πράξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν απαιτείται να φέρει και την υπογραφή του αρμόδιου Υπουργού : ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: "ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ " ΣΑΒΒΑΤΟ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2002

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΣΔΔ & ΕΣΤΑ

ΕΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΣΔΔ & ΕΣΤΑ ΕΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΣΔΔ & ΕΣΤΑ Ταχ. Δ/νση : Χαλκοκονδύλη 24-26 Ταχ. Κώδικας : 104 32 ΑΘΗΝΑ Δ/νση Αλ/φιας: Ταχ. Θυρίδα 30390, Μητροπόλεως 60, 10033, ΑΘΗΝΑ Τηλ. Προέδρου: 6972 879671 Ε-mail : ds_enap@nspa.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 7 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 7 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 7 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9 η : Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία τους για τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Αναλυτικό διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 5/10/2015

Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία τους για τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Αναλυτικό διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 5/10/2015 ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Αθ. Κανελλοπούλου-Μαλούχου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 4.2 Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2 Άρθρο 26 του Συντάγματος Η εκτελεστική λειτουργία ασκείται από τον ΠτΔ και την Κυβέρνηση.

Διαβάστε περισσότερα

05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ Η αρχή της ισότητας είναι άρρηκτα συνυφασµένη µε την πολιτική και την ατοµική ελευθερία, στις οποίες θεµελιώνεται η έννοια της ηµοκρατίας. Σε όλα τα δηµοκρατικά

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. Νόμος 2101/1992. Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΦΕΚ Α 192)

Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. Νόμος 2101/1992. Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΦΕΚ Α 192) Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Νόμος 2101/1992. Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΦΕΚ Α 192) [ ] Άρθρο 37 Τα Συμβαλλόμενα Κράτη επαγρυπνούν ώστε: α)

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Εισαγωγή στο 1 ο Μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ»

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» Αθήνα, 12 Φεβρουαρίου 2019 Προς τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Νικόλαο Βούτση Κύριε Πρόεδρε, Όπως γνωρίζετε, κατά το άρθρο 1 παρ. 1, 2, 3,

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union

Co-funded by the European Union 1 Συμμετοχή Η συμμετοχή είναι δικαίωμα σου! Τα παιδιά, οι νέοι όπως και οι ενήλικες, έχουν το δικαίωμα της παροχής συμβουλών και το δικαίωμα του να εισακούονται σε διαδικασίες που τους αφορούν. Πρώτα όμως

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 12 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΑ 93/109/EK ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΟΔΗΓΙΑ 93/109/EK ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Αριθ. L 329/34 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκων Κοινοτήτων 30. 12. 93 ΟΔΗΓΙΑ 93/109/EK ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 6ης Δεκεμβρίου 1993 για τις λεπτομέρειες άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΡΟΣΑΗΑ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ (Τ.Π.Γ / D.P.O) ΑΠΟΣΟΛΟ ΕΗΩΕΗΑ ΓΗΚΖΓΟΡΟ - ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΣΖ

ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΡΟΣΑΗΑ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ (Τ.Π.Γ / D.P.O) ΑΠΟΣΟΛΟ ΕΗΩΕΗΑ ΓΗΚΖΓΟΡΟ - ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΣΖ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΡΟΣΑΗΑ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ (Τ.Π.Γ / D.P.O) ΑΠΟΣΟΛΟ ΕΗΩΕΗΑ ΓΗΚΖΓΟΡΟ - ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΣΖ Τπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων / DPO Άρθρα 37-39 Η Ευρωπαϊκή Ένωση το έτος 2016 θέσπισε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Ι. Επί του ερωτήματος. ΙΙ. Επί των εφαρμοστέων διατάξεων.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Ι. Επί του ερωτήματος. ΙΙ. Επί των εφαρμοστέων διατάξεων. ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Ι. Επί του ερωτήματος. Μου ζητήθηκε να γνωμοδοτήσω, εάν είναι δυνατή η συμμετοχή στις Αρχαιρεσίες, για την ανάδειξη Αντιπροσώπων στην Δευτεροβάθμια Οργάνωση (Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.) Ιδιωτικού Δικαίου

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού

Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Νομικής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

... ΕΝΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ *****

... ΕΝΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ***** ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ/ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΝΣΤΑΣΗ Της/του., µονίµου υπαλλήλου µε βαθµό Α κλάδου., υπηρετούσας-ντος στο ως άνω Ίδρυµα, κατοίκου., οδός αριθµός ΚΑΤΑ Των καταρτισθέντων βάσει του άρθρου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, 2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ,2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: Η Αρχή της φορολογικής ισότητας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση νόμου: «Δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις»

Πρόταση νόμου: «Δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις» Πρόταση νόμου: «Δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις» Κεφάλαιο Α Γενικές διατάξεις Άρθρο 1 Σκοπός Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η διασφάλιση της άσκησης του δικαιώματος του συνέρχεσθαι δημοσίως και εν υπαίθρω,

Διαβάστε περισσότερα