2.2. ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "2.2. ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ"

Transcript

1 Κεφάλαιο 2 ο Γενική Αναισθησία Φάρμακα και Τεχνικές Αλεξάνδρα Παπαϊωάννου, Ελένη Ασκητοπούλου Θεματικές Περιοχές 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΙΔΕΩΔΕΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΟ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Ελάχιστη Κυψελιδική Συγκέντρωση Εισπνεόμενων Αναισθητικών ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Εισπνεόμενη Συγκέντρωση Πτητικών & Αέριων Αναισθητικών (F I ) Κυψελιδική Συγκέντρωση Εισπνεόμενων Αναισθητικών (F A ) Αποβολή από τους Πνεύμονες Μεταβολισμός ΠΤΗΤΙΚΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Δεσφλουράνιο Ισοφλουράνιο Σεβοφλουράνιο ΑΕΡΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Υποξείδιο του Αζώτου Ξένον ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΙΔΕΩΔΕΣ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΟ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Θειοπεντάλη ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΜΗ ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Ετομιδάτη Κεταμίνη Προποφόλη ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΕΣ ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΕΣ Μιδαζολάμη Λοραζεπάμη Φλουμαζενίλη ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΟΠΙΟΕΙΔΗ Μορφίνη Πεθιδίνη Ρεμιφεντανύλη Φεντανύλη Ναλοξόνη ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ 74

2 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΠΟΠΟΛΩΤΙΚΟΙ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ Σουκινυλοχολίνη ΜΗ ΑΠΟΠΟΛΩΤΙΚΟΙ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ Βενζυλισοκινολίνες Αμινοστεροειδή ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΗ ΑΠΟΠΟΛΩΤΙΚΩΝ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΙΣ ΤΩΝ ΜΗ ΑΠΟΠΟΛΩΤΙΚΩΝ ΝΜΑ ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΣΤΕΡΑΣΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ SUGAMMADEX ΦΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΑΝΑΝΗΨΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΜΕ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Γενική Αναισθησία με Αυτόματη Αναπνοή και Προσωπίδα Γενική Αναισθησία με Αυτόματη Αναπνοή και Λαρυγγική Μάσκα Γενική Αναισθησία με Αυτόματη Αναπνοή και Eνδοτραχειακή Διασωλήνωση ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΜΕ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΑΕΡΙΣΜΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ 2 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 84 Σύνοψη Κεφαλαίου Η γενική αναισθησία μπορεί να οριστεί ως η αναστρέψιμη κατάσταση που επάγεται φαρμακευτικά και οδηγεί σε απώλεια της συνείδησης, αμνησία, αναλγησία και ακινησία, ενώ παράλληλα διατηρείται η φυσιολογική ομοιόσταση του ασθενούς. Οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές συχνά απαιτούν την κατάργηση του μυϊκού τόνου, οπότε απατείται η χορήγηση συνδυασμού φαρμάκων: γενικών αναισθητικών, οπιοειδών και νευρομυϊκών αποκλειστών. Στο κεφάλαιο αυτό αναφέρονται οι μηχανισμοί δράσης, οι ενδείξεις και οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων που χορηγούνται κατά τη γενική αναισθησία. Επίσης γίνεται αναφορά στις φάσεις και τεχνικές γενικής αναισθησίας. Προαπαιτούμενη Γνώση Η Αναισθησία τον Δέκατο Ένατο Αιώνα (Κεφάλαιο 1.2.2), Εξοπλισμός για τη διαχείριση του αεραγωγού (Κεφάλαιο 3.2), Επιπλοκές ενδοτραχειακής διασωλήνωσης (Κεφάλαιο ), Προαναισθητική αξιολόγηση (Κεφάλαιο 5), Προδιαγραφές ενδοφλέβιας καταστολής (Κεφάλαιο 9.4.1), Monitoring της Νευρομυϊκής Λειτουργίας (Κεφάλαιο 11.4). Πίνακας Μαθησιακών Αντικειμένων Πίνακας 2.1. Υποδοχείς στόχοι των γενικών αναισθητικών. [Όπου: GABA A = γ αμινοβουρικό οξύ τύπος Α, NMDA = Ν μεθύλ D ασπαρτικό οξύ, AMPA = α άμινο 3 υδρόξυ 5 μεθύλ 4 ισοξαζόλη προπιονικό οξύ, (++) μείζων ενίσχυση, (+) ελάχιστη ενίσχυση, (--) μείζων ανταγωνισμός, (-) ελάχιστος ανταγωνισμός, (0) καμία επίδραση.] Πίνακας 2.2. Φυσικοχημικές και αναισθητικές ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων σήμερα εισπνεόμενων αναισθητικών [41,49]. [Όπου: F = φθόριο, TFA = τριφθοριο ακετο οξικό οξύ, HFIP = εξαφθοριο ισο προπανόλη.] Πίνακας 2.3. Επίδραση των ενδοφλέβιων αναισθητικών στο καρδιαγγειακό σύστημα. [Όπου: ΜΑΠ = μέση αρτηριακή πίεση, ΚΣ = καρδιακή συχνότητα, ΚΠ = καρδιακή παροχή, ΠΑΑ = περιφερικές αγγειακές αντιστάσεις, (+) = αύξηση, (-) = μείωση, (0) = μη μεταβολή, (*) = βραδυκαρδία κατά την εισαγωγή στην αναισθησία λόγω μεγαλύτερης καταστολής του συμπαθητικού από το παρασυμπαθητικό.] Πίνακας 2.4. Χρήσεις και δόσεις των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων ΕΦ αναισθητικών. [Όπου: ΕΦ = ενδοφλέβια, ΕΜ = ενδομυϊκή, (*) = επαναληπτικές δόσεις εάν χρειαστεί, (**) = παιδιά, (***) = υποαναισθητικές δόσεις, h = ώρα.] Πίνακας 2.5. Χρήσεις και δόσεις των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων βενζοδιαζεπινών στην περιεγχειρητική περίοδο και αναισθησία. [Όπου: ΕΦ = ενδοφλέβια, ΕΜ = ενδομυϊκή, per os = από του στόματος χορήγηση (*) = μέγιστη δόση 15mg, (**) = όχι για παιδιά, (***) = δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 4mg, (****) = σε παιδιά.]

3 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές Πίνακας 2.6. Χρήσεις και δόσεις των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων οπιοειδών στην περιεγχειρητική περίοδο και αναισθησία. [Όπου: ΕΦ = ενδοφλέβια, ΕΜ = ενδομυϊκή, PCA = ελεγχόμενη από τον ασθενή αναλγησία, (*) σε καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις] Πίνακας 2.7. Ταξινόμηση των υποδοχέων των οπιοειδών [14,34]. [Όπου: MOP = mu (μ) υποδοχείς οπιοειδών, KOP = κ υποδοχείς οπιοειδών, DOP = δ υποδοχείς οπιοειδών, NOP = υποδοχείς οπιοειδών νοσισεπτίνης ορφανίνης, (*) = οι mu-1 υποδοχείς αποτελούν το γενικό τόπο δράσης όλων των ενδογενών οπιοειδών, (**) = οι δυνορφίνες είναι επιλεκτικές για τους κ υποδοχείς, (***) = οι εγκεφαλίνες είναι επιλεκτικές για τους δ υποδοχείς.] Πίνακας 2.8. Φαρμακοκινητικές ιδιότητες των οπιοειδών. [Όπου: (+) = πολύ χαμηλή, (++) = χαμηλή, (+++) = υψηλή, (++++) = πολύ υψηλή) Πίνακας 2.9. Χαρακτηριστικά των νευρομυϊκών αποκλειστών. [Όπου: (*) = η αύξηση της δόσης επιταχύνει την έναρξη δράσης.] Εικόνα 2.1. Έτος εισαγωγής των εισπνεόμενων αναισθητικών στην κλινική πρακτική. [Με έντονα γράμματα αναφέρονται τα αναισθητικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κλινική πρακτική πιο συχνά.] Εικόνα 2.2. Ρυθμός αύξησης (πρόσληψη) και μείωσης (αποβολή) του F A /F I [δηλαδή της συγκέντρωσης ενός αναισθητικού στις κυψελίδες (F A ) σε σχέση με την εισπνεόμενη συγκέντρωση (F I )] ανάλογα με τη διαλυτότητα του αναισθητικού Εικόνα 2.3. Απομάκρυνση του Ν 2 Ο μετά τη διακοπή χορήγησής του [είναι τόσο γρήγορη ώστε το κυψελιδικό Ο 2 αραιώνεται στα πρώτα 5-10 min με αποτέλεσμα μείωση του PaO 2 και υποξία από διάχυση] Εικόνα 2.4. Διαγραμματική απεικόνιση της συγκέντρωσης της θειοπεντάλης στο πλάσμα και ανακατανομή της από το πλάσμα σε ιστούς με πτωχότερη αιμάτωση. [Μετά από εφάπαξ ΕΦ χορήγηση μιας δόσης παρατηρείται αρχική κορύφωση της συγκέντρωσής, που ακολουθείται από ταχεία πτώση λόγω κατανομής του φαρμάκου σε ιστούς με υψηλή αιμάτωση, όπως ο εγκέφαλος. Σε δεύτερη φάση, αφού η συγκέντρωση του φαρμάκου στο αίμα ελαττωθεί σημαντικά, η συγκέντρωση του στον εγκέφαλο αρχίζει να ελαττώνεται, ενώ αρχίζει να αυξάνει στα σπλάγχνα και τους μυς, που συγκεντρώνουν και στη συνέχεια απελευθερώνουν το φάρμακο στην κυκλοφορία. Τέλος, το φάρμακο αρχίζει να συγκεντρώνεται για τουλάχιστον 30 min στον λιπώδη ιστό, που έχει την πιο φτωχή αιμάτωση και από όπου ελευθερώνεται με ρυθμό ανάλογο του μεταβολισμού του.] Εικόνα 2.5. Μείωση της συγκέντρωσης των συνθετικών οπιοειδών στο πλάσμα κατά 50% μετά από ενδοφλέβια έγχυση. [Η ρεμιφεντανύλη σε αντίθεση με τα άλλα οπιοειδή επιτυγχάνει ταχύτερη μείωση που είναι ανεξάρτητη της διάρκειας του χρόνου έγχυσης.] ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Οι βασικές πληροφορίες επισημαίνονται με σκίαση Η γενική αναισθησία μπορεί να οριστεί ως η αναστρέψιμη εκείνη κατάσταση που επάγεται φαρμακευτικά και οδηγεί σε απώλεια της συνείδησης, αμνησία, αναλγησία και ακινησία, ενώ παράλληλα διατηρείται η φυσιολογική ομοιόσταση του ασθενούς [6]. Η γενική αναισθησία χρησιμοποιεί φάρμακα τα γενικά αναισθητικά τα οποία δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) και προκαλούν απώλεια της συνείδησης. Τα γενικά αναισθητικά ανάλογα με το εάν χρησιμοποιούν σαν οδό εισόδου τους στον οργανισμό τους πνεύμονες ή την κυκλοφορία του αίματος διακρίνονται σε: εισπνεόμενα αναισθητικά (δηλαδή αυτά που εισέρχονται στον οργανισμό με την αναπνοή): αέρια αναισθητικά, πτητικά αναισθητικά, ενδοφλέβια αναισθητικά (δηλαδή αυτά που εισέρχονται στον οργανισμό με την κυκλοφορία). Εκτός από τα γενικά αναισθητικά κατά τη γενική αναισθησία μπορεί να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες της επέμβασης και του ασθενούς και νευρομυϊκοί αποκλειστές με στόχο: τη διευκόλυνση της ενδοτραχειακής διασωλήνωσης, τη βελτίωση των χειρουργικών συνθηκών ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Τα γενικά αναισθητικά, εισπνεόμενα ή ενδοφλέβια, δρουν σε υποδοχείς κανάλια ιόντων που ρυθμίζουν τη συναπτική μεταβίβαση και τα μεμβρανικά δυναμικά σε τμήματα «κλειδιά» του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού [54]. Οι σημαντικότεροι υποδοχείς στόχοι για την επίτευξη γενικής αναισθησίας θεωρούνται οι GABA A και οι NMDA [54]. Οι υποδοχείς αυτοί δεν εμφανίζουν την ίδια ευαισθησία στα διάφορα γενικά αναισθητικά (Πίνακας 2.1). Συγκεκριμένα, τα γενικά αναισθητικά: 49

4 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου είτε ενισχύουν τις κατασταλτικές επιδράσεις του γ υδρόξυ αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) και της γλυκίνης, είτε αναστέλλουν τις διεγερτικές επιδράσεις της γλουταμάτης και της ακετυλχολίνης. GABA A NMDA Γλυκίνης ΑΜΡΑ Kainate Σεροτονίνης Νικοτινικοί Μουσκαρινικοί Εισπνεόμενα αναισθητικά Υποξείδιο του αζώτου Ισοφλουράνιο Σεβοφλουράνιο Δεσφλουράνιο διφασική δράση Ξένον Ενδοφλέβια αναισθητικά Βαρβιτουρικά Βενζοδιαζεπίνες Προποφόλη Ετομιδάτη Κεταμίνη Πίνακας 2.1. Υποδοχείς στόχοι των γενικών αναισθητικών. [Όπου: GABA A = γ αμινοβουρικό οξύ τύπος Α, NMDA = Ν μεθύλ D ασπαρτικό οξύ, AMPA = α άμινο 3 υδρόξυ 5 μεθύλ 4 ισοξαζόλη προπιονικό οξύ, (++) μείζων ενίσχυση, (+) ελάχιστη ενίσχυση, (--) μείζων ανταγωνισμός, (-) ελάχιστος ανταγωνισμός, (0) καμία επίδραση.] Tα τελευταία χρόνια η εξέλιξη των ερευνητικών μεθόδων της νευροφυσιολογίας έχει επιτρέψει την καλύτερη κατανόηση της δράσης των φαρμάκων αυτών. Οι τρέχουσες θεωρίες για τον τρόπο δράσης των γενικών αναισθητικών είναι [1,2]: Καταστολή της δραστηριότητας του φλοιού δεδομένου ότι η καταστολή του μεταβολισμού στον σωματοαισθητικό φλοιό αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό των αναισθητικών [1,2]. Καταστολή της δραστηριότητας των νευρωνικών δικτύων του θαλάμου. Η κεντρική ιδέα αυτής της θεωρίας είναι ότι ο θάλαμος λειτουργεί ως διακόπτης της συνείδησης. Ο θάλαμος έχει κεντρική θέση στον εγκέφαλο έχει άμεση πρόσβαση σε όλες τις εισερχόμενες αισθητικές πληροφορίες εκτός των οσφρητικών. Η απώλεια της συνείδησης, που προκαλούν τα γενικά αναισθητικά, μπορεί να οφείλεται [1,2]: είτε σε καταστολή του θαλάμου, είτε σε διακοπή της επικοινωνίας μεταξύ του θαλάμου και του φλοιού, ή σε διακοπή της επικοινωνίας μεταξύ φλοιικών νευρωνικών δικτύων. Επίσης μπορεί να οφείλεται σε καταστολή του οπίσθιου προσαγώγιου και των έσω βρεγματικών φλοιικών περιοχών ή σε λειτουργική διακοπή της επικοινωνίας των περιοχών αυτών με το μετωπιαίο φλοιό. Θεωρείται ότι αυτές οι οπίσθιες περιοχές του εγκεφάλου μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως διακόπτης της συνείδησης [1,2] ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Τα εισπνεόμενα αναισθητικά χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη περισσότερο από 150 χρόνια, από τις αρχές της δεκαετίας του 1840, όταν ο αιθέρας (1842) και το υποξείδιο του αζώτου (1844) χρησιμοποιήθηκαν για ιατρικούς λόγους (βλέπε Κεφάλαιο 1.2.2). Στη δεκαετία του 1930, 90 χρόνια μετά την εισαγωγή των πρώτων εισπνεόμενων αναισθητικών, η σχέση δομής και δραστικότητας οδήγησε στη δημιουργία των αλογονωμένων πτητικών αναισθητικών με κύριο εκπρόσωπο το αλοθάνιο (1956). Η προσπάθεια για το ιδεώδες πτητικό αναισθητικό συνεχίστηκε και οδήγησε στην παρασκευή των δύο νεώτερων αλογονωμένων πτητικών, του δεσφλουράνιου και του σεβοφλουράνιου (Εικόνα 2.1), που έχουν ξεπεράσει πολλές από τις ανεπιθύμητες επιδράσεις του αλοθανίου, πλησιάζοντας την ιδεώδη λύση. 50

5 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές Τα εισπνεόμενα αναισθητικά, ανάλογα με το εάν είναι σε υγρή ή αέριο μορφή στη θερμοκρασία και πίεση δωματίου, δηλαδή στη θερμοκρασία του δωματίου βρίσκονται κάτω ή πάνω από την κριτική τους θερμοκρασία, χωρίζονται αντίστοιχα σε πτητικά ή αέρια. Τα πτητικά αναισθητικά, είναι υγρά σε θερμοκρασία και πίεση δωματίου και εξατμίζονται (μετατρέπονται σε ατμό) εύκολα με τη βοήθεια ειδικών συσκευών, των εξαερωτήρων. Τα αέρια αναισθητικά υγροποιούνται υπό πίεση και αποθηκεύονται σε οβίδες, όπου βρίσκονται και στις δυο μορφές, και από τις οποίες εξέρχονται σε αέριο μορφή. Εικόνα 2.1. Έτος εισαγωγής των εισπνεόμενων αναισθητικών στην κλινική πρακτική. [Με έντονα γράμματα αναφέρονται τα αναισθητικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κλινική πρακτική πιο συχνά.] ΙΔΕΩΔΕΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΟ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΟ Το ιδεώδες εισπνεόμενo αναισθητικό πρέπει να έχει τα ακόλουθα φυσικοχημικά, φαρμακοκινητικά και φαρμακοδυναμικά χαρακτηριστικά. Φυσικοχημικές ιδιότητες Πίεση κορεσμένων ατμών (SVP, saturated vapour pressure) Είναι η πίεση στην οποία σταματάει η εξαέρωση ενός υγρού σε έναν εξατμιστήρα, όταν έχει επέλθει ισορροπία μεταξύ υγρού και αερίου φάσης, οπότε ο αριθμός των μορίων που φεύγουν από το υγρό είναι ίδιος με τον αριθμό των μορίων που εισέρχονται σ αυτό. Η πίεση κορεσμένων ατμών δεν επηρεάζεται από την πίεση αλλά επηρεάζεται από τη θερμοκρασία. Συγκέντρωση κορεσμένων ατμών (SVC, saturated vapour concentration) Είναι η συγκέντρωση των ατμών ενός υγρού όταν επιτευχτεί κορεσμός και εκφράζεται ως εκατοστιαία αναλογία της βαρομετρικής πίεσης (SVP/Pb, όπου Pb είναι η βαρομετρική πίεση). Σημείο βρασμού (BP, boiling point) Είναι η θερμοκρασία στην οποία το υγρό «βράζει» όταν φθάσει στην ατμοσφαιρική πίεση. Συντελεστής διαλυτότητας αίματος αερίου Ο συντελεστής διαλυτότητας αναφέρεται στην κατανομή ενός αναισθητικού αερίου στις δύο φάσεις που βρίσκονται σε ισορροπία (δηλαδή οι μερικές τάσεις του αναισθητικού είναι ίσες) και ισούται με το λόγο των συγκεντρώσεων του αναισθητικού στις δύο φάσεις. Συντελεστής διαλυτότητας λίπους αερίου Είναι δείκτης της αναισθητικής ισχύος ενός αναισθητικού και είναι αντιστρόφως ανάλογος προς την ελάχιστη κυψελιδική συγκέντρωση (MAC) του αναισθητικού. Φυσικά χαρακτηριστικά: μοριακή και χημική σταθερότητα, που να μην επιτρέπει τη διάσπαση του αναισθητικού παράγοντα παρουσία φωτός, θερμότητας, μετάλλων και αλκάλεων (της νατρασβέστου του αναισθητικού συστήματος), 51

6 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου να μην χρειάζεται συντηρητικά, να έχει μακρά διάρκεια αποθήκευσης σε μία ποικιλία κλιματικών καταστάσεων, να μην είναι εύφλεκτο σε μίγμα αέρα ή Ο 2, να μην είναι ερεθιστικό των αεραγωγών, να είναι φιλικό προς την ατμόσφαιρα, να έχει χαμηλό κόστος. Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά Τα ιδεώδη φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά των εισπνεόμενων αναισθητικών («πως ο οργανισμός χειρίζεται το φάρμακο») είναι: ο υψηλός συντελεστή διαλυτότητας λίπους αερίου, που επιτυγχάνει χαμηλό MAC, ο χαμηλός συντελεστή διαλυτότητας αίματος αερίου, που επιτρέπει τη γρήγορη μεταβολή του βάθους της αναισθησίας, ο περιορισμένος μεταβολισμός και διάσπαση σε μη τοξικούς μεταβολίτες ώστε να περιορίζεται η πιθανότητα βλάβης του ήπατος ή των νεφρών. Φαρμακοδυναμικά χαρακτηριστικά Τα ιδεώδη φαρμακοδυναμικά χαρακτηριστικά των εισπνεόμενων αναισθητικών («πως το φάρμακο επηρεάζει τον οργανισμό») είναι: έλλειψη τοξικότητας ακόμη και μετά από παρατεταμένη ή χρόνια χρήση. για παράδειγμα, έλλειψη επιπτώσεων μετά παρατεταμένη εισπνοή στο προσωπικό του χειρουργείου, απουσία ή προβλέψιμες και δοσοεξαρτώμενες καρδιο αναπνευστικές επιπτώσεις (για παράδειγμα, η καρδιακή συχνότητα να μην μεταβάλλεται σημαντικά και το μυοκάρδιο να μην ευαισθητοποιείται στις ενδογενείς και εξωγενείς κατεχολαμίνες), αναλγητικές ιδιότητες, εύκολα αναστρέψιμες αναισθητικές επιδράσεις, απουσία διέγερσης του ΚΝΣ και επιληπτικής δραστηριότητας, απουσία αλληλεπίδρασης με φάρμακα που χορηγούνται προ ή διεγχειρητικά, απουσία επίδρασης στην εγκυμονούσα μήτρα ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Για πάνω από 150 χρόνια η επικρατούσα θεωρία για τον τρόπο δράσης των εισπνεόμενων αναισθητικών ήταν αυτή των Meyer και Overton, με βάση την οποία τα εισπνεόμενα αισθητικά προκαλούσαν αναισθησία όταν επαρκής αριθμός των μορίων τους διαλύονταν μέσα στη λιπιδική κυτταρική μεμβράνη. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα εισπνεόμενα αναισθητικά επενεργούν μέσω αλληλεπίδρασης με πληθώρα υποδοχέων και καναλιών ιόντων (Πίνακας 2.1). Οι θέσεις δράσης των εισπνεόμενων αναισθητικών είναι [8]: οι εγκεφαλικές δομές, ιδιαίτερα ο θάλαμος και ο μεσεγκεφαλικός δικτυωτός σχηματισμός, όπου προκαλούν ύπνωση και αμνησία, ο νωτιαίος μυελός, όπου δρουν: στην ανιούσα οδό, επηρεάζοντας τη δράση τους στον εγκέφαλο με μείωση της εγρήγορσης, κατιούσα οδό, καταστέλλοντας την αντανακλαστική κίνηση στα επώδυνα ερεθίσματα Ελάχιστη Κυψελιδική Συγκέντρωση Εισπνεόμενων Αναισθητικών Για να είναι δυνατή η αξιολόγηση και σύγκριση της επίδρασης των πτητικών παραγόντων στα διάφορα όργανα χρησιμοποιείται ως δείκτης αναισθητικής ισχύος η Ελάχιστη Κυψελιδική Συγκέντρωση ή MAC (Μinimum Αlveolar Concentration). Η MAC ενός εισπνεόμενου αναισθητικού είναι ισοδύναμη με το ED 50 του αναισθητικού και αντιπροσωπεύει την ελάχιστη κυψελιδική συγκέντρωση του αναισθητικού, η οποία, στο επίπεδο της θάλασσας, στη θερμοκρασία του δωματίου και παρουσία 50 % οξυγόνου, εμποδίζει στο 50 % των πειραματόζωων που δεν έχουν λάβει προνάρκωση την αντανακλαστική κίνηση σε ένα σταθερό επώδυνο ερέθισμα, όπως π.χ. η τομή του δέρματος [4]. 52

7 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές Όσο πιο δραστικός είναι ένας εισπνεόμενος παράγοντας τόσο μικρότερη είναι η MAC του και αντίστροφα (Πίνακας 2.2). Αξίζει να σημειωθεί ότι η MAC αντιπροσωπεύει ένα μόνο σημείο στην καμπύλη δόσης αποτελέσματος. Η MAC είναι ανάλογη της λιποδιαλυτότητας του εισπνεόμενου αναισθητικού και μπορεί να υπολογιστεί από την εξίσωση [4,51]: MAC λ 1.82 Atm όπου: λ είναι ο συντελεστής διαλυτότητας ελαίου αερίου και Atm η βαρομετρική πίεση. Το προϊόν της MAC και του συντελεστή διαλυτότητας ελαίου αερίου αντιπροσωπεύει μία μαθηματική σταθερά, δεδομενου ότι στον βαθμό που μειώνεται η διαλυτότητα, αυξάνει η MAC [4]. Η τιμή MAC στην οποία το 95 % των ατόμων δεν εμφανίζουν κινήσεις σ' ένα επώδυνο ερέθισμα (ED 95 ) είναι περίπου 1.3 MAC. Υποξείδιο του Αζώτου (N 2 O) MAC (%) Πίεση κορεσμένων ατμών (SVP) (1 Atm στους 20 ο C) Συγκέντρωση κορεσμένων ατμών (SVC) Συντελεστής διαλυτότητας αίματος αερίου Συντελεστής διαλυτότητας ελαίου αερίου Μεταβολίτες Ξένον (Xe) Δεσφλουράνιο (C 3 H 2 OF 6 ) % F, TFA Ισοφλουράνιο (C 3 H 2 OCIF 5 ) Σεβοφλουράνιο (C 4 H 3 OF 7 ) % F, TFA % F, HFIP Πίνακας 2.2. Φυσικοχημικές και αναισθητικές ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων σήμερα εισπνεόμενων αναισθητικών [41,49]. [Όπου: F = φθόριο, TFA = τριφθοριο ακετο οξικό οξύ, HFIP = εξαφθοριο ισο προπανόλη.] Άλλες χρήσιμες τιμές MAC [57]: MAC εγρήγορσης (MACaw) ορίζεται η συγκέντρωση που καταστέλλει την εκούσια απάντηση σε λεκτικό ερέθισμα. MAC αμνησίας (ΜAC amnesia) είναι η τιμή της κυψελιδικής συγκέντρωσης που αποτρέπει την ανάκληση δυσάρεστων διεγχειρητικών γεγονότων. Είναι η λιγότερο μελετημένη MAC και η τιμής της εμφανίζει μεγάλη διακύμανση μεταξύ ασθενών. MAC αφύπνισης ορίζεται η κυψελιδική συγκέντρωση στην οποία αφυπνίζεται ο ασθενής, και η οποία είναι υψηλότερη κατά την εισαγωγή στην αναισθησία και χαμηλότερη κατά την αφύπνιση [4]. MAC BAR ορίζεται η ελάχιστη κυψελιδική συγκέντρωση που αποκλείει την απάντηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος στην τομή του δέρματος [51]. Παράγοντες που επηρεάζουν τη MAC Όταν συνδυάζονται πτητικά και αέρια αναισθητικά οι τιμές MAC δρουν αθροιστικά. Για παράδειγμα, συγκέντρωση 50% υποξειδίου του αζώτου (0.5 MAC) μαζί με εισπνεόμενη συγκέντρωση 1.0 % σεβοφλουρανίου (0.5 MAC) έχουν την ίδια αναισθητική δραστικότητα με 1 MAC του κάθε παράγοντα ξεχωριστά. Εντούτοις η συνολική επίδραση στα διάφορα όργανα είναι μικρότερη. Οι ακόλουθοι παράγοντες επηρεάζουν τη MAC ως εξής [4]: υποθερμία, υπονατριαιμία, υποωσμωτικότητα, μεταβολική οξέωση, υποξία, υπερκαπνία, αναιμία, αύξηση της ηλικίας, εγκυμοσύνη, συγχορήγηση οπιοειδών, προποφόλης, βενζοδιαζεπινών και α2- αγωνιστών: προκαλούν μετατόπιση της καμπύλης ελάχιστης κυψελιδικής συγκέντρωσης αποτελέσματος προς τα αριστερά επιφέροντας μείωση της MAC, υπερθερμία, μικρή ηλικία, λήψη αμφεταμινών, κοκαΐνης, εφεδρίνης και χρόνια χρήση αλκοόλ: προκαλούν μετατόπιση της καμπύλης ελάχιστης κυψελιδικής συγκέντρωσης αποτελέσματος προς τα δεξιά επιφέροντας αύξηση της MAC. 53

8 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου Επιδράσεις πτητικών αναισθητικών Αναπνευστικό σύστημα Οι αρνητικές επιπτώσεις των σύγχρονων πτητικών αναισθητικών είναι [42,51]: δοσοεξαρτώμενη καταστολή της αναπνοής, μείωση του ανά λεπτό αερισμού, άπνοια σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις. Οι ευεργετικές τους επιδράσεις είναι: βρογχοδιαστολή και περιορισμός του παρασυμπαθητικοτονικού βρογχόσπασμου μέσω δράσης στις λείες μυϊκές ίνες των βρόγχων (σε μεγαλύτερο βαθμό το αλοθάνιο και το σεβοφλουράνιο). Καρδιαγγειακό σύστημα Τα σύγχρονα πτητικά αναισθητικά [42,51]: έχουν αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες με επίδραση στην περιοχική αιματική ροή και τις αγγειακές αντιστάσεις, προκαλούν δοσοεξαρτώμενη μείωση της αρτηριακής πίεσης λόγω περιφερικής αγγειοδιαστολής, προκαλούν σε αυξημένες συγκεντρώσεις καταστολή του μυοκαρδίου και της λειτουργίας των τασεοϋποδοχέων, το δεσφλουράνιο και ισοφλουράνιο προκαλούν ταχυκαρδία λόγω διέγερσης του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και του συστήματος ρενίνης αγγειοτενσίνης, το ισοφλουράνιο, σεβοφλουράνιο, δεσφλουράνιο προκαλούν παρόμοια παράταση του διαστήματος QT και QTc στο ΗΚΓράφημα [61], ευαισθητοποιούν το μυοκάρδιο στις εξωγενείς κατεχολαμίνες με αποτέλεσμα αρρυθμιογένεση [51]. Μυοσκελετικό σύστημα Τα εισπνεόμενα αναισθητικά και ιδιαίτερα τα πτητικά, προκαλούν κάποιου βαθμού χάλαση των σκελετικών μυών και ενισχύουν τη δράση των νευρομυϊκών αποκλειστών [42,51]. Ανεπιθύμητες επιδράσεις πτητικών αναισθητικών Κακοήθης υπερπυρεξία Όλα τα ισχυρά πτητικά αναισθητικά μπορεί να προκαλέσουν έκλυση κακοήθους υπερπυρεξίας. Το αλοθάνιο θεωρείται ο ισχυρότερος εκλυτικός παράγοντας, αλλά όλα τα πτητικά πρέπει να αποφεύγονται σε επιρρεπείς ασθενείς ή όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αυτής της σοβαρής επιπλοκής [26]. Ηπατοτοξικότητα Όλα τα αλογονωμένα πτητικά αναισθητικά συνδέονται με ηπατική βλάβη. Το αλοθάνιο, ενφλουράνιο, ισοφλουράνιο και δεσφλουράνιο μεταβολίζονται από το κυττόχρωμα Ρ 450 σε τριφθοριο ακετυλιωμένα στοιχεία, τα οποία τροποποιούν τις πρωτεΐνες της επιφάνειας των ηπατοκυττάρων και έτσι πυροδοτούν μια ανοσολογική αντίδραση εναντίον τους. Η βαρύτητα της ηπατοτοξικότητας σχετίζεται με τον βαθμό στον οποίο τα πτητικά αναισθητικά υφίστανται ηπατικό μεταβολισμό από αυτό το κυτόχρωμα (20-30 % το αλοθάνιο, 2 % το ενφλουράνιο, 1% το σεβοφλουράνιο και 0.2 % ή λιγότερο το ισοφλουράνιο και δεσφλουράνιο), καθώς και με τα προϊόντα του μεταβολισμού. Η ηπατίτιδα μετά από έκθεση σε αλοθάνιο είναι πολύ γνωστή, ενώ τα αλογονωμένα αναισθητικά της επόμενης γενιάς με διαφορετικές μοριακές δομές συνδέονται με μικρότερη ηπατοτοξικότητα. Το σεβοφλουράνιο, σε αντίθεση με τα άλλα αλογονωμένα αναισθητικά, δεν μεταβολίζεται σε ηπατοτοξικές τριφθοριο ακετυλιωμένες πρωτεΐνες και θεωρείται σχετικά ασφαλές για τους ασθενείς με ήπια ηπατική δυσλειτουργία. Ωστόσο, σπάνιες περιπτώσεις οξείας ηπατικής βλάβης έχουν αναφερθεί με όλα τα πτητικά αναισθητικά, ακόμη και με το σεβοφλουράνιο [45,51]. Προστασία οργάνων με τη χρήση πτητικών αναισθητικών Πριν από 30 περίπου χρόνια έγινε η πρώτη παρατήρηση ότι η πρόκληση ισχαιμίας μικρής διάρκειας και έκτασης πριν από την εφαρμογή σημαντικής ισχαιμίας προστατεύει το μυοκάρδιο πειραματόζωων τόσο από την ισχαιμία όσο και από βλάβες κατά την επαναιμάτωση [12,20]. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε ισχαιμική προγύμναση (ischemic pre conditioning) και οφείλεται στην πυροδότηση μοριακών μηχανισμών που καθιστούν το μυοκάρδιο ανθεκτικότερο στην ισχαιμία. 54

9 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές Η χορήγηση πτητικών αναισθητικών φαίνεται ότι πυροδοτεί αντίστοιχους μηχανισμούς ισχαιμικής προγύμνασης από τα αναισθητικά (anaesthetic preconditioning) παρέχοντας προστασία στο μυοκάρδιο σε περιόδους ισχαιμίας. Στην κλινική πράξη υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η χρήση πτητικών αναισθητικών έχει ευεργετικές επιδράσεις στο μυοκάρδιο μετά από καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις [12,20]. Αντίστοιχη προστασία από την ισχαιμία φαίνεται ότι παρέχεται στον εγκέφαλο και τα νεφρά σε πειραματόζωα [7,22,46,47]. Οι παρατηρήσεις, όμως, αυτές είναι δύσκολο να αποδειχτούν στον άνθρωπο ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Η χρησιμοποίηση κατά την αναισθησία των πνευμόνων ως πύλης εισόδου στον οργανισμό μιας φαρμακευτικής ουσίας, η οποία ωστόσο δεν έχει τους πνεύμονες ως στόχο δράσης της, αποτελεί μοναδική περίπτωση στην ιατρική πρακτική. Η είσοδος του φαρμάκου στον οργανισμό μέσω των πνευμόνων επιτρέπει την ταχεία εμφάνιση του φαρμάκου στο αρτηριακό αίμα, καθώς και την ταχύτερη απομάκρυνσή του, σε σύγκριση με την ενδοφλέβιο χορήγηση, του από τον οργανισμό. Η τελική επίδραση των εισπνεόμενων αναισθητικών εξαρτάται από την επίτευξη θεραπευτικής συγκέντρωσης (F) στον εγκέφαλο. Ένα εισπνεόμενο αναισθητικό από τη χορήγησή του και μέχρις ότου φθάσει στον εγκέφαλο διέρχεται από τα ακόλουθα στάδια [42]: χορήγηση από το αναισθητικό μηχάνημα στους πνεύμονες: εισπνεόμενη συγκέντρωση του αναισθητικού (F I ), είσοδο στις κυψελίδες: κυψελιδική συγκέντρωση του αναισθητικού (F A ), πρόσληψη στο αρτηριακό αίμα από τις κυψελίδες: αρτηριακή συγκέντρωση εισπνεόμενου αναισθητικού (F a ), κατανομή με την κυκλοφορία στον εγκέφαλο και στους ιστούς, αποβολή από τους πνεύμονες Εισπνεόμενη Συγκέντρωση Πτητικών & Αέριων Αναισθητικών (F I ) Τα φρέσκα αέρια που χορηγεί το μηχάνημα αναισθησίας αναμειγνύονται με τα αέρια του αναισθητικού κυκλώματος πριν εισέλθουν στους πνεύμονες. Η βασική σύνθεση του εισπνεόμενου μίγματος αερίων εξαρτάται κυρίως από: τη ροή φρέσκων αερίων (fresh gas flow, FGF), τον όγκο του αναπνευστικού κυκλώματος, την απορρόφηση του αναισθητικού από το αναπνευστικό κύκλωμα. Η εισπνεόμενη συγκέντρωση πλησιάζει τη συγκέντρωση του αναισθητικού στα φρέσκα αέρια, με αποτέλεσμα ταχύτερη εισαγωγή και ανάνηψη από την αναισθησία, εφόσον: η φρέσκια ροή είναι υψηλή, ο όγκος του αναπνευστικού κυκλώματος είναι μικρός, η απορρόφηση του αναισθητικού από το υλικό του αναπνευστικού κυκλώματος είναι περιορισμένη Κυψελιδική Συγκέντρωση Εισπνεόμενων Αναισθητικών (F A ) Η μεταφορά ενός εισπνεόμενου αναισθητικού από τις κυψελίδες στο πνευμονικό τριχοειδές είναι πολύ γρήγορη. Καθώς ο εγκέφαλος έχει υψηλή αιματική ροή, η μερική τάση του αναισθητικου στον εγκέφαλο (P Br ) εξισορροπείται με τη μερική τάση του αναισθητικού στις κυψελίδες (P A ), που είναι ευθέως ανάλογη προς την κυψελιδική συγκέντρωση του εισπνεόμενου αναισθητικού (F Α ). Η κυψελιδική μερική πίεση ενός αερίου (P A ) καθορίζει τη μερική πίεση του αναισθητικού στο αίμα και κατά συνέπεια τη μερική του πίεση στον εγκέφαλο (P Br ). Ως εκ τούτου, η μερική πίεση στον εγκέφαλο είναι ευθέως ανάλογη προς τη συγκέντρωση του αναισθητικού στον εγκέφαλο, που καθορίζει την κλινική επίδραση του αναισθητικού. 55

10 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου Έτσι, η κυψελιδική συγκέντρωση του εισπνεόμενου αναισθητικού (F Α ) χρησιμοποιείται σαν δείκτης του βάθους της αναισθησίας και του ρυθμού εισαγωγής ή αφύπνισης από την αναισθησία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την κυψελιδική συγκέντρωση ενός εισπνεόμενου αναισθητικού είναι: η παροχή του αναισθητικού στους πνεύμονες, η πρόσληψή του από τους ιστούς. Όσο πιο υψηλή είναι η παροχή του αναισθητικού τόσο πιο γρήγορα η κυψελιδική του συγκέντρωση πλησιάζει την εισπνεόμενη συγκέντρωση με αποτέλεσμα γρήγορη εισαγωγή στην αναισθησία. Όσο πιο υψηλή είναι η πρόσληψη από τους ιστούς τόσο πιο αργή είναι η άνοδος της κυψελιδικής συγκέντρωσης με αποτέλεσμα αργή εισαγωγή στην αναισθησία. Παροχή του αναισθητικού στους πνεύμονες Εξαρτάται από: την εισπνεόμενη συγκέντρωση (FI): χορηγείται από το μηχάνημα αναισθησίας και όσο υψηλότερη είναι τόσο πιο γρήγορα η κυψελιδική συγκέντρωση πλησιάζει την εισπνεόμενη συγκέντρωση, τον κυψελιδικό αερισμό (VA): όσο πιο υψηλός είναι (υπεραερισμός) τόσο πιο ταχεία είναι η αύξηση της κυψελιδικής συγκέντρωσης του αναισθητικού και τόσο πιο γρήγορα αντισταθμίζεται η πρόσληψή του από το αίμα, με αποτέλεσμα βραχύ χρόνο εισαγωγής στην αναισθησία. Εικόνα 2.2. Ρυθμός αύξησης (πρόσληψη) και μείωσης (αποβολή) του F A /F I [δηλαδή της συγκέντρωσης ενός αναισθητικού στις κυψελίδες (F A ) σε σχέση με την εισπνεόμενη συγκέντρωση (F I )] ανάλογα με τη διαλυτότητα του αναισθητικού. Πρόσληψη του αναισθητικού από τους ιστούς Εξαρτάται από: Τον συντελεστή διαλυτότητας αίματος αερίου: καθορίζει την ταχύτητα εισαγωγής και αφύπνισης από την αναισθησία καθώς και την ταχύτητα έλεγχου του βάθους της αναισθησίας. Ο ρυθμός αύξησης της κυψελιδικής τάσης είναι αντιστρόφως ανάλογος προς τη διαλυτότητα του αναισθητικού στο αίμα. Ανάλογα με το συντελεστή διαλυτότητας (Πίνακας 2.2), τα αναισθητικά διακρίνονται σε: χαμηλής διαλυτότητας, οπότε η κυψελιδική συγκέντρωση αυξάνει γρήγορα σε σχέση με την εισπνεόμενη (Εικόνα 2.2) με αποτέλεσμα να επιτυγχανεται ταχεία η εισαγωγή στην αναισθησία, όπως συμβαίνει με το Ν 2 Ο (0.47), το σεβοφλουράνιο (0.65) και το δεσφλουράνιο (0.42) [60], μέτριας διαλυτότητας, όπως είναι το αλοθάνιο (2.35) και ισοφλουράνιο (1.4), υψηλής διαλυτότητας, οπότε ο ρυθμός αύξησης της κυψελιδικής τάσης είναι βραδύς και η εισαγωγή στην αναισθησία είναι βραδεία (π.χ. αιθέρας 12.0). Την κυψελιδική αιματική ροή (δηλαδή την καρδιακή παροχή) Όταν η καρδιακή παροχή μειώνεται (π.χ. παρουσία shock), ελαττώνεται η πρόσληψη του αναισθητικού από το αίμα και αυξάνεται σημαντικά η κυψελιδική τάση των αναισθητικών με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η εισαγωγή στην αναισθησία, αλλά να προκαλείται και 56

11 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές υπερδοσολογία. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο εμφανές με τα πιο διαλυτά αναισθητικά και λιγότερο με τα μικρής διαλυτότητας που δεν επηρεάζονται τόσο από μεταβολές της καρδιακής παροχής. Αντίθετα όταν η καρδιακή παροχή αυξάνεται (π.χ. παρουσία φόβου), μεγαλύτερος όγκος αίματος εκτίθεται στο αναισθητικό, με αποτέλεσμα να μειώνεται η κυψελιδική τάση και να επιβραδύνεται η εισαγωγή στην αναισθησία. Τη διαφορά της μερικής τάσης του αναισθητικού μεταξύ κυψελίδων και φλεβικού αίματος (κυψελιδο φλεβική διαφορά τάσης αναισθητικού (Ρ Α ν ). Η διαφορά αυτή αντανακλά την πρόσληψη του εισπνεόμενου αναισθητικού από τους ιστούς: οι ιστοί με πλούσια αιμάτωση (εγκέφαλος, καρδιά, νεφροί) που δέχονται το 75% της καρδιακής παροχής προσλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσό του αναισθητικού με αποτέλεσμα τον γρήγορο κορεσμό τους, οι ιστοί με πτωχή αιμάτωση (μύες, λίπος) που δεν αιματώνονται καλά και έχουν μεγάλη χωρητικότητα προσλαμβάνουν αναισθητικό για αρκετές ώρες. Γι αυτό το λόγο οι παχύσαρκοι ασθενείς να έχουν βραδεία αφύπνιση, καθώς το λίπος δρα σαν αποθήκη αναισθητικού από όπου αυτό απομακρύνεται με αργό ρυθμό προς το αίμα Αποβολή από τους Πνεύμονες Η αφύπνιση από την αναισθησία εξαρτάται από τη μείωση της συγκέντρωσης του αναισθητικού στον εγκέφαλο. Τα αναισθητικά μπορούν να απομακρυνθούν με: Βιομετατροπή, η οποία συνήθως είναι υπεύθυνη για ελάχιστη αύξηση του ρυθμού μείωσης της κυψελιδικής μερικής πίεσης. Διάχυση του αναισθητικού δια του δέρματος, η οποία όμως είναι ασήμαντη. Εκπνοή, η οποία είναι η πιο σημαντική οδός αποβολής του εισπνεόμενου από τους πνεύμονες. Συμπερασματικά: Η εισαγωγή στην αναισθησία επιταχύνεται όταν: ο ασθενής υπεραερίζεται, χορηγείται υψηλή εισπνεόμενη συγκέντρωση του αναισθητικού, η καρδιακή παροχή είναι μειωμένη (shock), ο αναισθητικός παράγοντας έχει μειωμένο συντελεστή διαλυτότητας στο αίμα. Η εισαγωγή στην αναισθησία επιβραδύνεται όταν: η καρδιακή παροχή είναι υψηλή (αγχώδης ασθενής), είναι μειωμένος ο κυψελιδικός αερισμός, χορηγείται παράγοντας με αυξημένο συντελεστή διαλυτότητας Μεταβολισμός Όλα τα αλογονωμένα πτητικά αναισθητικά, εκτός από το σεβοφλουράνιο, μεταβολίζονται σε [42,51]: τριφθοριο ακετο οξικού οξέος (TFA), ανόργανων μεταβολιτών, όπως το φθόριο (F ). Το σεβοφλουράνιο μεταβολίζεται σε: εξαφθοριο ισο προπανόλη (HFIP), η οποία αποβάλλεται στα ούρα χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις τοξικότητας. Η παραγωγή του τριφθοριο ακετο οξικού οξέος σχετίζεται με την ανάπτυξη ηπατίτιδας μετά από έκθεση σε αλοθάνιο, ισοφλουράνιο, ενφλουράνιο και δεσφλουράνιο ΠΤΗΤΙΚΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Θα περιγραφούν τα πτητικά αναισθητικά που κυρίως χρησιμοποιούνται στη σύγχρονη κλινική πράξη όπως, το δεσφλουράνιο, το ισοφλουράνιο και το σεβοφλουράνιο, των οποίων οι φυσικοχημικές και αναισθητικές τους ιδιότητες φαίνονται στον Πίνακα

12 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου Δεσφλουράνιο Το δεσφλουράνιο (Suprane ) ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960 (Εικόνα 2.1), αλλά εισήχθη στην κλινική πρακτική μόνο κατά τη δεκαετία του 1990, λόγω της ερεθιστικής του επίδρασης στους αεραγωγούς. Το δεσφλουράνιο ανήκει στους αλογονωμένους αιθέρες με βασικό πλεονέκτημα τη χαμηλή διαλυτότητα στο αίμα σε σχέση με τα προηγούμενα πτητικά αναισθητικά. Η χαμηλή διαλυτότητα στο αίμα επιτυγχάνει γρήγορα υψηλή κυψελιδική συγκέντρωση με ταχεία εισαγωγή και αφύπνιση [30]. Μεταβολισμός Η παρουσία φθορίου στο μόριο του δεσφλουρανίου το καθιστά σταθερότερο και ανθεκτικότερο στη βιομετατροπή, με αποτέλεσμα να μεταβολίζεται από το κυττόχρωμα Ρ 450 σε ποσοστό μόνο 0.02 %, το μικρότερο ποσοστό από τα άλλα πτητικά αναισθητικά. Ανεπιθύμητες επιδράσεις Κατά την εισπνευστική εισαγωγή στην αναισθησία το δεσφλουράνιο προκαλεί ερεθισμό των αεραγωγών με αποτέλεσνα να προκαλείται βήχας, λαρυγγόσπασμος, βρογχόσπασμος, κράτημα της αναπνοής και σιελόρροια Ισοφλουράνιο Το ισοφλουράνιο (Forane ) εισήχθη στην κλινική πρακτική μετά το αλοθάνιο με το οποίο έχει παρόμοια κλινική χρήση. Μεταβολισμός Το ισοφλουράνιο μεταβολίζεται σε σχεδόν αμελητέο ποσοστό, περίπου 0.2 % της χορηγούμενης δόσης. Ανεπιθύμητες επιδράσεις Το ισοφλουράνιο είχε ενοχοποιηθεί παλαιότερα για στεφανιαία υποκλοπή, δηλαδή παράκαμψη της στεφανιαίας αιματικής ροής μακριά από ισχαιμικές περιοχές, που εξαρτώνται από παράπλευρη κυκλοφορία, λόγω αγγειοδιαστολής των φυσιολογικών στεφανιαίων αρτηριών. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι επιδεινώνει την ισχαιμία του μυοκαρδίου σε στεφανιαίους ασθενείς. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι πρώτες παρατηρήσεις για την αναισθητική προγύμναση έγιναν σε πειραματόζωα με τη χορήγηση ισοφλουρανίου Σεβοφλουράνιο Το σεβοφλουράνιο (Sevorane ) εισήχθη στην κλινική πρακτική στις αρχές της δεκαετίας του 1990 (Εικόνα 2.1) και γρήγορα έγινε πολύ δημοφιλές, γιατί είναι γρήγορο και φιλικό προς τον χρήστη. Το σεβοφλουράνιο είναι το νεώτερο πτητικό αναισθητικό που ανήκει στους αλογονωμένους αιθέρες με αρκετά πλεονεκτήματα σε σχέση με τα προηγούμενα πτητικά αναισθητικά (Πίνακας 2.2) [13,49]. Κλινικές χρήσεις Το σεβοφλουράνιο σήμερα αποτελεί τον παράγοντα επιλογής για εισπνευστική εισαγωγή στην αναισθησία σε νήπια και παιδιά λόγω της έλλειψης ερεθισμού των ανώτερων αεραγωγών και της χαμηλής διαλυτότητάς του στο αίμα και τους ιστούς. Μεταβολισμός Το σεβοφλουράνιο μεταβολίζεται σε ποσοστό 2-5 %, και παρόλο ότι η συγκέντρωση του ανόργανου φθορίου στο πλάσμα είναι > 50 μμ, η χορήγησή του δεν σχετίζεται με νεφροτοξικότητα. Παρουσία νατρασβέστου το σεβοφλουράνιο διασπάται στους παράγοντες Α και Β που είναι ηπατοτοξικοί και νεφροτοξικοί στα πειραματόζωα, χωρίς όμως να υπάρχουν ενδείξεις τοξικότητας στον άνθρωπο ΑΕΡΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Υποξείδιο του Αζώτου Το υποξείδιο του αζώτου (Ν 2 Ο) ήταν ο πρώτος αναισθητικός παράγοντας που ανακαλύφθηκε και χρησιμοποιήθηκε το Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια ως βασικό στοιχείο της γενικής αναισθησίας. Κατά τις τελευταίες, όμως, δεκαετίες έχει μειωθεί η χρήση του κατά τη γενική αναισθησία, 58

13 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές χωρίς, όμως, να υπάρχουν στοιχεία ότι αυξάνει τον κίνδυνο για τους ασθενείς ή όσους εκτίθενται σε αυτό. Ταυτόχρονα, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για τη χρήση του από μη αναισθησιολόγους σε επεμβατικές πράξεις, κυρίως ως ηρεμιστικό και αναλγητικό για πόνο ελαφράς έως μέτριας έντασης [50]. Χαρακτηριστικά Ν 2 Ο Είναι αέριο που συμπιέζεται και αποθηκεύεται σε υγρή κατάσταση σε οβίδες υπό πίεση 55 Atm. Έχει την υψηλότερη τιμή MAC (> 100 %) από όλους τους αναισθητικούς παράγοντες, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ένας πολύ ασθενής αναισθητικός παράγοντας που χρειάζεται να συμπληρώνεται από έναν πτητικό ή ενδοφλέβιο παράγοντα [27]. Μεταβολισμός Ένα μικρό μέρος (< 0.01 %) του Ν 2 Ο υφίσταται βιομετατροπή μέσω αναγωγικού μεταβολισμού από αναερόβια μικρόβια στο γαστρεντερικό σύστημα. Κλινικές χρήσεις Το Ν 2 Ο δεν είναι ισχυρό αναισθητικό, έτσι ώστε όταν χρησιμοποιείται μόνο του σε μίγμα με οξυγόνο χωρίς συμπληρωματικά αναισθητικά, ο ασθενής να μην κοιμάται βαθιά και να έχει συνείδηση του περιβάλλοντος. Το Ν 2 Ο έχει ήπιες αναλγητικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται ευρέως στη σύγχρονη αναισθησία για να συμπληρώσει ισχυρούς πτητικούς ή ενδοφλέβιους αναισθητικούς παράγοντες για να μειώσει τη δοσολογία τους, καθώς και στην αντιμετώπιση του πόνου επεμβατικών πράξεων. Οι δημόσιες υπηρεσίες υγείας έχουν ορίσει το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο έκθεσης τα 25 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) σε 8 ώρες χορήγησης του Ν 2 Ο, αν και υπάρχει μεταβλητότητα στην έκθεση κατά τις διάφορες φάσεις της αναισθησίας [50]. Οι επιδράσεις του Ν 2 Ο στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα είναι πολύ μικρές. Ο συνδυασμός Ν 2 Ο με σεβοφλουράνιο ή ισοφλουράνιο προκαλεί μικρότερες αιμοδυναμικές επιδράσεις από τη χορήγηση μόνον του πτητικού παράγοντα σε ισοδύναμη MAC [27]. Σε αντίθεση με τις αρχικές προβλέψεις το υποξείδιο του αζώτου δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο μυοκαρδιακής βλάβης [9]. Εικόνα 2.3. Απομάκρυνση του Ν 2 Ο μετά τη διακοπή χορήγησής του [είναι τόσο γρήγορη ώστε το κυψελιδικό Ο 2 αραιώνεται στα πρώτα 5-10 min με αποτέλεσμα μείωση του PaO 2 και υποξία από διάχυση]. Κυριότερες ανεπιθύμητες επιδράσεις Υποξία από διάχυση Επειδή το Ν 2 Ο είναι σχετικά αδιάλυτο στο αίμα, αλλά 30 φορές πιο διαλυτό από το άζωτο, μετά τη διακοπή του στο τέλος της αναισθησίας προκαλείται ταχεία διάχυσή του από το αίμα στους πνεύμονες, 59

14 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου με αποτέλεσμα δραματική μείωση του κυψελιδικού οξυγόνου, εφόσον ο ασθενής αναπνέει ατμοσφαιρικό αέρα (Εικόνα 2.3). Γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να χορηγείται οξυγόνο 100 % για 5 min περίπου μετά τη διακοπή του Ν 2 Ο κατά την αφύπνιση του ασθενούς [27]. Αύξηση της πίεσης σε κλειστές κοιλότητες Επειδή το Ν 2 Ο είναι πιο διαλυτό από το άζωτο στο αίμα κινείται πιο γρήγορα προς τις κοιλότητες που περιέχουν αέρα (υπεζωκότας, εγκεφαλικές κοιλίες, μέσο ους, εντερική απόφραξη) σε σχέση με την κίνηση του αζώτου προς τα έξω, με αποτέλεσμα την υπερβολική αύξηση της πίεσης εντός αυτών (π.χ. υπό τάση πνευμοθώρακας), και γι αυτό πρέπει να αποφεύγεται σε περιπτώσεις πνευμοθώρακα, ειλεού, κλπ [27]. Παρατεταμένη έκθεση σε αναισθητικές συγκεντρώσεις Ν 2 Ο (> 6 ωρών): Μπορεί να οδηγήσει σε απλασία του μυελού των οστών, μεγαλοβλαστική αναιμία και περιφερική νευροπάθεια λόγω έλλειψης της βιταμίνης Β 12. Σχετίζεται με μετεγχειρητική αύξηση των επιπέδων της ομοκυστεΐνης και διαταραχή της λειτουργίας του ενδοθηλίου, που έχει σχέση με καρδιαγγειακές επιπλοκές. Εντούτοις, σε μεγάλη πολυκεντρική μελέτη (με ασθενείς) η χρήση Ν 2 Ο δεν αποδείχτηκε ότι σχετίζεται με αύξηση των καρδιαγγειακών επιπλοκών ή με την αύξηση των λοιμώξεων του χειρουργικού τραύματος [37]. Μόλυνση της ατμόσφαιρας Το Ν 2 Ο που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα δρα ως αέριο που επιτείνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού θεωρείται ότι καταστρέφει το στρώμα του όζοντος επιβαρύνοντας το περιβάλλον [29] Ξένον Το ξένον (Xe) είναι ευγενές αέριο το οποίο διαθέτει αναισθητικές ιδιότητες δρώντας στους υποδοχείς NMDA. Παράγεται με διύλιση του ατμοσφαιρικού αέρα αλλά το κόστος παραγωγής του είναι ιδιαίτερα υψηλό, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την ευρεία χρήση του [15,25]. Κυριότερες επιδράσεις Το ξένον [15,25]: επιτυγχάνει αιμοδυναμική σταθερότητα, δεν μειώνει τον ανά λεπτό αερισμό, προκαλεί αύξηση των αντιστάσεων των αεραγωγών λόγω αυξημένης πυκνότητας και γλοιότητας του μίγματος των εισπνεόμενων αερίων, προκαλεί έντονη αναλγησία, παρέχει σημαντική νευροπροστασία σε πειραματόζωα σε συνθήκες ισχαιμίας επαναιμάτωσης ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ Η ενδοφλέβια οδός αποτελεί σήμερα τον πλέον κοινό τρόπο χορήγησης των αναισθητικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για εισαγωγή και/ή συντήρηση της γενικής αναισθησίας, γιατί δεν υποβάλλεται ο ασθενής στην αργή και συνήθως δυσάρεστη εισαγωγή στην αναισθησία, που χαρακτηρίζει τα περισσότερα πτητικά αναισθητικά. Τα ενδοφλέβια, όπως και τα πτητικά αναισθητικά, φαίνεται ότι προκαλούν ύπνωση δρώντας σε διάφορους υποδοχείς (Πϊνακας 2.1) ΙΔΕΩΔΕΣ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΟ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΟ Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του ιδεώδους ΕΦ αναισθητικού είναι: ταχεία έναρξη δράσης (πρόκληση ύπνου σε έναν χρόνο κυκλοφορίας του φαρμάκου από το σημείο της ένεσης στον βραχίονα μέχρι τον εγκέφαλο), ταχεία ανάνηψη με απουσία άθροισης ή υπολειπόμενης δράσης, σταθερότητα στο διάλυμα, 60

15 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές απουσία μεταβολικών επιδράσεων, απουσία έκλυσης ισταμίνης ή ανεπιθύμητων ανοσολογικών επιδράσεων. Ταχεία έναρξης δράσης Η ταχεία έναρξη δράσης των ενδοφλέβιων αναισθητικών σχετίζεται με την ταχεία επίτευξη υψηλής συγκέντρωσης του φαρμάκου στο όργανο στόχο (τον εγκέφαλο). Η αιματική ροή στον εγκέφαλο είναι υψηλή, γεγονός που εξασφαλίζει την ταχεία πρόσληψη του φαρμάκου από τον εγκέφαλο. Η ταχεία έναρξη δράσης επιτυγχάνεται με φάρμακα με υψηλή λιποδιαλυτότητα και υψηλό μη ιονισμένο κλάσμα στο ph του πλάσματος (με αποτέλεσμα να διαπερνούν χωρίς καθυστέρηση κυτταρικές μεμβράνες), όπως π.χ. με τη θειοπεντάλη. Ταχεία ανάνηψη με απουσία άθροισης και υπολειπόμενη δράση Ανακατανομή Ο όρος ανακατανομή σημαίνει ότι σημαντική ποσότητα ενός λιποδιαλυτού φαρμάκου προσλαμβάνεται πολύ γρήγορα από τον εγκέφαλο και ιστούς με υψηλή αιμάτωση προκαλώντας μείωση της συγκέντρωσής του στο πλάσμα. Το αποτέλεσμα είναι η αναστροφή της διαφοράς συγκέντρωσης που καθορίζει τη μετακίνηση του φαρμάκου μεταξύ αίματος και ιστών (Εικόνα 2.4). Η άμεση ανάνηψη από εφάπαξ δόση ενός ενδοφλέβιου αναισθητικού εξαρτάται από την ταχεία μείωση της συγκέντρωσης του αναισθητικού στο πλάσμα, λόγω ανακατανομής μάλλον παρά λόγω απομάκρυνσης του φαρμάκου με τη μεταβολική οδό ή την απέκκριση. Ο ρόλος του μεταβολισμού και της αποβολής του φαρμάκου καθίσταται πολύ σημαντικός όταν χορηγούνται συνεχείς εγχύσεις ή επαναληπτικές δόσεις. Αυτό συμβαίνει, γιατί το φάρμακο αθροίζεται στους ιστούς απ όπου και απελευθερώνεται στην κυκλοφορία, ώστε στη συνέχεια να μεταβολιστεί και να αποβληθεί. Εικόνα 2.4. Διαγραμματική απεικόνιση της συγκέντρωσης της θειοπεντάλης στο πλάσμα και ανακατανομή της από το πλάσμα σε ιστούς με πτωχότερη αιμάτωση. [Μετά από εφάπαξ ΕΦ χορήγηση μιας δόσης παρατηρείται αρχική κορύφωση της συγκέντρωσής, που ακολουθείται από ταχεία πτώση λόγω κατανομής του φαρμάκου σε ιστούς με υψηλή αιμάτωση, όπως ο εγκέφαλος. Σε δεύτερη φάση, αφού η συγκέντρωση του φαρμάκου στο αίμα ελαττωθεί σημαντικά, η συγκέντρωση του στον εγκέφαλο αρχίζει να ελαττώνεται, ενώ αρχίζει να αυξάνει στα σπλάγχνα και τους μυς, που συγκεντρώνουν και στη συνέχεια απελευθερώνουν το φάρμακο στην κυκλοφορία. Τέλος, το φάρμακο αρχίζει να συγκεντρώνεται για τουλάχιστον 30 min στον λιπώδη ιστό, που έχει την πιο φτωχή αιμάτωση και από όπου ελευθερώνεται με ρυθμό ανάλογο του μεταβολισμού του.] Όγκος κατανομής Ο όρος όγκος κατανομής (volume of distribution, V d ) εκφράζει τον θεωρητικό όγκο στον οποίο ένα φάρμακο κατανέμεται μετά την έγχυσή του σύμφωνα με το κλάσμα: Vd = δόση φαρμάκου / συγκέντρωση φαρμάκου στο πλάσμα, και εκφράζεται σε λίτρα. Τα λιπόφιλα φάρμακα τείνουν να εγκαταλείψουν το αίμα και να συσσωρευτούν σε λιπώδεις ιστούς, με αποτέλεσμα ελάχιστη ποσότητα του αρχικού φαρμάκου να παραμένει στο αίμα και ο φαινομενικός Vd να είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν του αίματος ή και απ αυτόν του οργανισμού. 61

16 Α. Παπαϊωάννου, Ε. Ασκητοπούλου Τα ενδοφλέβια αναισθητικά λόγω της υψηλής λιποφιλικότητάς τους έχουν υψηλό όγκο κατανομής (Vd > 42 L). Ο όγκος κατανομής καθορίζεται από παράγοντες όπως: η κάθαρση (clearance, Cl): εκφράζει το ποσό ή ποσοστό του φαρμάκου που απομακρύνεται από τον οργανισμό ανά κιλό σωματικού βάρους στη μονάδα του χρόνου και εκφράζεται σε ml.kg - 1.min -1, ο χρόνος ημιζωής του φαρμάκου σ ένα υδατικό διαμέρισμα του οργανισμού: αντιστοιχεί στο χρόνο που απαιτείται για να μειωθεί η συγκέντρωση του φαρμάκου στο 50% της αρχικής του συγκέντρωσης. Ο χρόνος ημιζωής είναι αντιστρόφως ανάλογος προς τον ρυθμό απομάκρυνσης του φαρμάκου, έτσι ώστε ένας ταχύς ρυθμός απομάκρυνσης δηλώνει βραχύ χρόνο ημιζωής, το ποσοστό του φαρμάκου που συνδέεται με τις πρωτεΐνες του πλάσματος: φάρμακα που συνδέονται σε υψηλό βαθμό με πρωτεΐνες έχουν μικρό Vd < 3 L, γιατί ένα μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής δόσης παραμένει στο πλάσμα, με αποτέλεσμα ο φαινομενικός V d να είναι πολύ μικρότερος από αυτόν του οργανισμού ή και αυτόν του αίματος. Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ αναισθητικών οφείλονται σε διαφορές στην κάθαρση, που μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στη διάρκεια της υπολειπόμενης «ζάλης». Το ιδεώδες ενδοφλέβιο αναισθητικό θα πρέπει να ανακατανέμεται γρήγορα για να επιτρέπει γρήγορο ξύπνημα, με επακόλουθη γρήγορη κάθαρση από τον οργανισμό, που θα εμποδίζει την υπολειπόμενη «ζάλη» ή συσσώρευση μετά επαναληπτικές δόσεις ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Οι ανεπιθύμητες επιδράσεις των ενδοφλέβιων αναισθητικών μπορεί να οφείλονται στα ακόλουθα. Υπερδοσολογία Όλα τα ενδοφλέβια αναισθητικά προκαλούν δοσοεξαρτώμενη καταστολή τόσο του μυοκαρδίου όσο και του αναπνευστικού κέντρου, με αποτέλεσμα: υπόταση (Πίνακας 2.3), ιδιαίτερα στους καρδιοπαθείς ασθενείς, που έχουν περιορισμένες εφεδρείες και στους υποογκαιμικούς ασθενείς, στους οποίους η καταστολή της δραστηριότητας του συμπαθητικού μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα εάν προηγουμένως δεν έχει αποκατασταθεί ο όγκος αίματος, καταστολή της αναπνοής και άπνοια, που όμως δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία όταν υποβοηθείται η αναπνοή. Οι παραπάνω δράσεις των ενδοφλέβιων αναισθητικών καθιστούν επιβεβλημένες ορισμένες προϋποθέσεις χορήγησης αυτών των φαρμάκων, όπως: να υπάρχει πλήρης εξοπλισμός για υποστήριξη του αεραγωγού, διασωλήνωση της τραχείας και χορήγηση οξυγόνου, να χορηγούνται με αργό ρυθμό (η ταχεία χορήγηση επιτείνει την υπόταση), σε τιτλοποιημένες και μικρότερες δόσεις ιδιαίτερα σε καρδιοπαθείς και υποογκαιμικούς ασθενείς. ΜΑΠ ΚΣ ΚΠ ΠΑΑ Αγγειοδιαστολή Διαζεπάμη 0/- +/- 0 +/- + Ετομιδάτη Θειοπεντάλη /+ + Κεταμίνη Μιδαζολάμη 0/- +/- 0/- 0/- + Προποφόλη - - 0/-* Πίνακας 2.3. Επίδραση των ενδοφλέβιων αναισθητικών στο καρδιαγγειακό σύστημα. [Όπου: ΜΑΠ = μέση αρτηριακή πίεση, ΚΣ = καρδιακή συχνότητα, ΚΠ = καρδιακή παροχή, ΠΑΑ = περιφερικές αγγειακές αντιστάσεις, (+) = αύξηση, (-) = μείωση, (0) = μη μεταβολή, (*) = βραδυκαρδία κατά την εισαγωγή στην αναισθησία λόγω μεγαλύτερης καταστολής του συμπαθητικού από το παρασυμπαθητικό.] Υπερευαισθησία Οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας είναι κυρίως δύο τύπων: άμεση έκλυση ισταμίνης από τη χορήγηση μορφίνης ή πεθιδίνης, 62

17 Γενική Αναισθησία Φάρμακα, Τεχνικές έντονη αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου Ι (μέσω της IgE) μετά από προηγούμενη έκθεση στη θειοπεντάλη. Οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας μπορεί να προκαλέσουν: κνίδωση, βρογχόσπασμο, κυκλοφορική κατάρριψη. Για την αντιμετώπιση αυτής της επιπλοκής πρέπει να είναι διαθέσιμα οξυγόνο, αδρεναλίνη, υγρά, αντιισταμινικά και κορτικοστεροειδή. Μεταβολικές επιδράσεις Δύο είναι τα προβλήματα που συνδέονται με τις μεταβολικές επιδράσεις των ενδοφλέβιων αναισθητικών: η καταστολή της σύνθεσης στεροειδών από τα επινεφρίδια, που είναι κλινικά σημαντική με τη χρήση της ετομιδάτης σε συνεχείς εγχύσεις, η πρόκληση κρίσεων οξείας διαλείπουσας πορφυρίας από τα βαρβιτουρικά. Τοπικές επιπλοκές στο σημείο της ένεσης Η εξωαγγειακή έγχυση θειοπεντάλης, το διάλυμα της οποίας είναι πολύ αλκαλικό (ph 10.8), προκαλεί τοπικό ερεθισμό, μέχρι και νέκρωση των υποδόριων ιστών, με αποτέλεσμα: χημική θρομβοφλεβίτιδα με οίδημα και ευαισθησία της γειτονικής περιοχής ιδιαίτερα μετά από χορήγηση διαζεπάμης, αλλά και θειοπεντάλης, πόνο μετά από χορήγηση σε μικρές φλέβες ετομιδάτης, προφόλης και διαζεπάμης ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ Οι χρήσεις και δόσεις των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων ΕΦ αναισθητικών αναφέρονται στον Πίνακα 2.4. Σημαντικότερες χρήσεις ΕΦ αναισθητικών Εισαγωγή στην αναισθησία Η κύρια ένδειξη των ενδοφλέβιων αναισθητικών είναι η εισαγωγή στην αναισθησία (Πίνακας 2.4), που επιτυγχάνεται είτε με τη χορήγηση μιας προκαθορισμένης δόσης, είτε πιο συχνά με τιτλοποίηση της δόσης με βάση τα κλινικά σημεία. Συντήρηση αναισθησίας Η ανακάλυψη και εισαγωγή της προποφόλης στην κλινική πρακτική, κατέστησε δυνατή τη συντήρηση της αναισθησίας με συνεχή ενδοφλέβια χορήγηση. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται: σε ασθενείς ή σε επεμβάσεις όπου η χορήγηση πτητικών αναισθητικών αντενδείκνυται για να αποφευχτεί η ρύπανση της ατμόσφαιρας των χειρουργείων από τα αναισθητικά αέρια και ατμούς. ΕΦ καταστολή Για μη επεμβατικές ή ελάχιστα επεμβατικές διαγνωστικές, θεραπευτικές ή χειρουργικές πράξεις βλέπε Κεφάλαιο Χρήση Οδός Δόση Χρόνος ημιζωής χορήγησης Ετομιδάτη εισαγωγή αναισθησίας ΕΦ mg.kg h εισαγωγή αναισθησίας ΕΦ 3-5 mg.kg -1 Θειοπεντάλη 8-11 h Κεταμίνη Προποφόλη statusepilepticus εισαγωγή αναισθησίας μετεγχειρητικός πόνος εισαγωγή αναισθησίας συντήρησης αναισθησίας ΕΦ καταστολή καταστολή στη ΜΕΘ ΕΦ ΕΦ ΕΜ ΕΦ ΕΦ ΕΦ έγχυση ΕΦ έγχυση εφάπαξ δόσεις ανά 3-4 min ΕΦ έγχυση 3-5 mg.kg -1 * 1-2 mg.kg mg.kg -1 ** 0.5 mg.kg -1 *** mg.kg mg.kg -1.min mg.kg -1.min mg.kg mg.kg -1.min h h Πίνακας 2.4. Χρήσεις και δόσεις των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων ΕΦ αναισθητικών. [Όπου: ΕΦ = ενδοφλέβια, ΕΜ = ενδομυϊκή, (*) = επαναληπτικές δόσεις εάν χρειαστεί, (**) = παιδιά, (***) = υποαναισθητικές δόσεις, h = ώρα.] Έλεγχος σπασμών 63

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΔΥΣΚΟΛΟΥ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΔΥΣΚΟΛΟΥ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥ 3 ο Μάθημα ΜΗΧΑΝΗΜΑ AΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΜΟΝΙΤΟΡ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΟΝΙΤΟΡ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΞΑΤΜΙΣΤΗΡΕΣ ΠΤΗΤΙΚΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Γενική αναισθησία είναι η πλήρης, αλλά αναστρέψιμη απώλεια της συνείδησης, που συνοδεύεται από κατάργηση των αισθήσεων, αναλγησία κα

ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Γενική αναισθησία είναι η πλήρης, αλλά αναστρέψιμη απώλεια της συνείδησης, που συνοδεύεται από κατάργηση των αισθήσεων, αναλγησία κα ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΜΕ ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΛΑΜΠΡΟΣ Π. ΓΚΟΥΤΖΑΝΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Γενική αναισθησία

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας Χριστίνα Δάλλα Λέκτορας Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών cdalla@med.uoa.gr www.med.uoa.gr/pharmacology Ισχύς (potency) ενός φαρμάκου (συνήθως εκφράζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μέρος Β Δρ. Ανδρέας Φλουρής Ερευνητής Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας Κέντρο Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΥΨΕΛΙΔΕΣ 2 ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις και αντιθέσεις στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική - η Αναισθησιολογική Άποψη Δρ. Ράνια Πατρώνη Δ/ντρια Αναισθησιολογίας ΠΓΝ Πατρών «ο Άγιος Ανδρέας» Λαπαροσκοπική Χειρουργική: Προτερήματα Προτερήματα:

Διαβάστε περισσότερα

Εισπνεόμενοι Αναισθητικοί Παράγοντες

Εισπνεόμενοι Αναισθητικοί Παράγοντες ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 105 Εισπνεόμενοι Αναισθητικοί Παράγοντες ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ, ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΡΙΤΙΔΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από την πρώτη εφαρμογή εισπνεόμενων ουσιών πριν δυο περίπου αιώνες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η άσκηση, επιφέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα διάφορα συστήματα του οργανισμού. Τα αποτελέσματα αυτά ενδέχεται να είναι παροδικά ή μόνιμα ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

AquaTec 1.2. Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων. Νίκος Καρατζάς

AquaTec 1.2. Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων. Νίκος Καρατζάς AquaTec 1.2 Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων Νίκος Καρατζάς 2 Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Προειδοποίηση: Το υλικό που παρουσιάζεται παρακάτω δεν πρέπει να θεωρηθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ Η ατμοσφαιρική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΩΣ ΑΝΤΙΡΡΟΠΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ ΣΤΗΝ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. Δημήτρης Α. Λαγονίδης MD, PhD, FCCP Πνευμονολόγος-Εντατικολογος

ΠΟΙΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΩΣ ΑΝΤΙΡΡΟΠΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ ΣΤΗΝ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. Δημήτρης Α. Λαγονίδης MD, PhD, FCCP Πνευμονολόγος-Εντατικολογος ΠΟΙΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΩΣ ΑΝΤΙΡΡΟΠΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ ΣΤΗΝ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Δημήτρης Α. Λαγονίδης MD, PhD, FCCP Πνευμονολόγος-Εντατικολογος ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Καμία σύγκρουση συμφερόντων σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Λιδοκαΐνη Υδροχλωρική Μονοϋδρική 2%+ επινεφρίνη 1:80000Τοπικό αναισθητικό + επινεφρίνη ή νορεπινεφρίνη

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Λιδοκαΐνη Υδροχλωρική Μονοϋδρική 2%+ επινεφρίνη 1:80000Τοπικό αναισθητικό + επινεφρίνη ή νορεπινεφρίνη ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ LIGNOSPAN 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Λιδοκαΐνη Υδροχλωρική Μονοϋδρική 2%+ επινεφρίνη 1:80000Τοπικό αναισθητικό +

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΠΟΥ ΘΗΛΑΖΕΙ

ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΠΟΥ ΘΗΛΑΖΕΙ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΠΟΥ ΘΗΛΑΖΕΙ ABM Clinical Protocol#15 Μούγιου Βασιλική Ειδικευομένη Παιδιατρικής Υποψήφια διδάκτωρ ΕΚΠΑ Η διαθέσιµη πληροφόρηση βασίζεται σε: Expert opinions Μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Ι. Γενικές αρχές. Φαρμακοκινητική Π. ΠΑΠΠΑΣ. Εργαστήριο Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Ι. Γενικές αρχές. Φαρμακοκινητική Π. ΠΑΠΠΑΣ. Εργαστήριο Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Ι Γενικές αρχές Φαρμακοκινητική Π. ΠΑΠΠΑΣ Εργαστήριο Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Φάρμακο Φαρμακοτεχνική μορφή Σκεύασμα Ιδιοσκεύασμα ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ Μεταφορά οξυγόνου (Ο 2 ) από τον αέρα μέσω κυψελίδων στο αίμα και ιστούς Μεταφορά διοξειδίου άνθρακα (CO 2 ) από ιστούς σε κυψελίδες Οι κλίσεις των μερικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ SEPTANEST 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Αρτικαΐνη υδροχλωρική 4% με επινεφρίνη 1:100000 ARTICAINE HYDROCHLORIDE & ADRENALINE

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακολογία Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.

Φαρμακολογία Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α.Π.Θ. Ενότητα 10: Οπιοειδή Αναλγητικά Φάρμακα Μαρία Μυρωνίδου-Τζουβελέκη Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες σχετικά με την Μετεγχειρητική Αναλγησία

Πληροφορίες σχετικά με την Μετεγχειρητική Αναλγησία Πληροφορίες σχετικά με την Μετεγχειρητική Αναλγησία H εξασφάλιση μετεγχειρητικής αναλγησίας είναι εξίσου σημαντική με την επιτυχή πραγματοποίηση της επέμβασης. Η αναλγησία εξασφαλίζει την ομαλή μετεγχειρητική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. Suprane 100%, Υγρό για εισπνεόμενους ατμούς Δραστική ουσία: Δεσφλουράνιο

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. Suprane 100%, Υγρό για εισπνεόμενους ατμούς Δραστική ουσία: Δεσφλουράνιο ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ Suprane 100%, Υγρό για εισπνεόμενους ατμούς Δραστική ουσία: Δεσφλουράνιο Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού σας χορηγηθεί αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Αναπνευστική ανταπόκριση στην οξεία άσκηση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Αναπνευστικό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα Εξωτερική αναπνοή Η μεταφορά αερίων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ. ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ P.N.FTh M.TTh

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ. ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ P.N.FTh M.TTh ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ P.N.FTh M.TTh ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΟΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ VO2=COX A VO2 CO=ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΠΑΡΟΧΗ A VO=ΑΡΤΗΡΙΟ ΦΛΕΒΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΞΥΓΟΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης

Φυσιολογία της Άσκησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Φυσιολογία της Άσκησης Λειτουργία καρδιαγγειακού συστήματος Καρδιαγγειακός έλεγχος κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ Η ακριβής ρύθμιση των ιόντων υδρογόνου (Η

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΠΑΡΟΧΗ Καρδιακή παροχή= Όγκος Παλμού x Καρδιακή Συχνότητα Ογκος Παλμού: To ποσό του αίματος που αντλείται από την καρδιά ανά παλμό Καρδιακή Παροχή: O αριθμός των

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Σάββας Γιώργος Καζάκος Μονάδα Αναισθησιολογίας και Εντατικής Θεραπείας Κτηνιατρική Σχολή Α.Π.Θ.

Ιωάννης Σάββας Γιώργος Καζάκος Μονάδα Αναισθησιολογίας και Εντατικής Θεραπείας Κτηνιατρική Σχολή Α.Π.Θ. Ιωάννης Σάββας Γιώργος Καζάκος Μονάδα Αναισθησιολογίας και Εντατικής Θεραπείας Κτηνιατρική Σχολή Α.Π.Θ. v δεκαπέντε φορές περισσότερες περιεγχειρητικές επιπλοκές από σκύλο και γάτα v δυσκολότερος ο κλινικός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ

ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ ΑNTΧΟΣ ΥΙ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΕΚΟΣ ΠΝ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΔΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΝΝΑ το θέμα μας Αναισθησία? Μηχανική Υποστήριξη της Αναπνοής! το θέμα μας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ HYPNOMIDATE 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Ετομιδάτη 2 mg/ml (20 mg/10 ml) Το HYPNOMIDATE διατίθεται σε μορφή ενέσιμου

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακοκινητική. Χρυσάνθη Σαρδέλη

Φαρμακοκινητική. Χρυσάνθη Σαρδέλη Φαρμακοκινητική Χρυσάνθη Σαρδέλη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλινικής Φαρμακολογίας Εργαστήριο Κλινικής Φαρμακολογίας Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΑΠΘ Φαρμακοκινητική Η Φαρμακοκινητική είναι η επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Διαμερίσματα σωματικών υγρών 28,0 L Νεφρικοί μηχανισμοί ρύθμισης εξωκυτταρίου υγρού Ο όγκος του εξωκυτταρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ αλληλεπιδράσεις μεταξύ χημικών ουσιών και ζώντων οργανισμών) ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Διακίνηση του φαρμάκου στον οργανισμό ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Μηχανισμό δράσης Βιοχημικές δράσεις Φυσιολογικές δράσεις η φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας και παραγωγός υπεύθυνος για την απελευθέρωση των παρτίδων

Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας και παραγωγός υπεύθυνος για την απελευθέρωση των παρτίδων ΦΥΛΛΟ Ο ΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 1. ΟΝΟΜΑ ΚΑΙ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΟΧΟΥ ΤΗΣ Α ΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΤΟΧΟΥ ΤΗΣ Α ΕΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟ ΕΣΜΕΥΣΗ ΠΑΡΤΙ ΩΝ ΣΤΟΝ ΕΟΧ, ΕΦΟΣΟΝ ΕΙΝΑΙ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ Κάτοχος

Διαβάστε περισσότερα

Ε. Ζαμπέλη, M.Μαύρος (Γαστρεντερολογικό τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αλεξάνδρα)

Ε. Ζαμπέλη, M.Μαύρος (Γαστρεντερολογικό τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΕΠΕΓΕ 2009 ΘΕΜΑ: ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ Ε. Ζαμπέλη, M.Μαύρος (Γαστρεντερολογικό τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Η εφαρμογή καταστολής και αναλγησίας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινής

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Οι σχετικές παράγραφοι της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του

Διαβάστε περισσότερα

Ανταλλαγή αερίων. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Ανταλλαγή αερίων. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ανταλλαγή αερίων Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ανταλλαγή αερίων 2 Ανταλλαγή αερίων Η συγκέντρωση O 2 στον ατμοσφαιρικό αέρα

Διαβάστε περισσότερα

OΞΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΛΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ Τ.Ε.Π ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.Α

OΞΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΛΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ Τ.Ε.Π ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.Α OΞΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΛΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ Τ.Ε.Π ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.Α Είναι η συσσώρευση υγρού στον διάµεσο ιστό και στις πνευµονικές κυψελίδες. Η συσσώρευση υγρού µπορεί να εµποδίσει

Διαβάστε περισσότερα

Zoletil Ενέσιμο αναισθητικό τιλεταμίνης και ζολαζεπάμης

Zoletil Ενέσιμο αναισθητικό τιλεταμίνης και ζολαζεπάμης Ενέσιμο αναισθητικό τιλεταμίνης και ζολαζεπάμης 132 Σύνθεση: Zoletil 50 Zoletil 100 Τιλεταμίνη (υδροχλωρική μορφή) 125mg 250mg Ζολαζεπάμη (υδροχλωρική μορφή) 125mg 250mg Φαρμακοτεχνική μορφή: Λυόφιλη σκόνη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

ΟΞΕΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ SHOCK ΟΞΕΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΙΔΟΣ SHOCK ανάλογα με το αίτιο Εκτεταμένη ισχαιμία Πιθανή πτώση ΑΠ Πιθανώς ωχρά κρύα άκρα (ισχαιμία αγγειοσύσπαση) Πιθανώς ιδρώτες ταχυκαρδία (υπερέκκριση αδρεναλίνης)

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ Η ακριβής ρύθμιση των ιόντων υδρογόνου (Η

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Καρδιαγγειακή ανταπόκριση στην οξεία άσκηση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Καρδιαγγειακό σύστημα Καρδιαγγειακό σύστημα Κύριες λειτουργίες Μεταφέρει

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους των πληροφοριών προϊόντος

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους των πληροφοριών προϊόντος Παράρτημα III Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους των πληροφοριών προϊόντος Σημείωση: Οι παρούσες τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους των πληροφοριών προϊόντος είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟ ΥΝΑΜΙΚΗ. Μάριος Μαρσέλος Καθηγητής Φαρµακολογίας Ιατρική Σχολή Πανε ιστήµιο Ιωαννίνων

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟ ΥΝΑΜΙΚΗ. Μάριος Μαρσέλος Καθηγητής Φαρµακολογίας Ιατρική Σχολή Πανε ιστήµιο Ιωαννίνων ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟ ΥΝΑΜΙΚΗ Μάριος Μαρσέλος Καθηγητής Φαρµακολογίας Ιατρική Σχολή Πανε ιστήµιο Ιωαννίνων ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ ΕΝΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. HYPNOMIDATE 20 mg/10 ml ενέσιμο διάλυμα Ετομιδάτη

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. HYPNOMIDATE 20 mg/10 ml ενέσιμο διάλυμα Ετομιδάτη ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ HYPNOMIDATE 20 mg/10 ml ενέσιμο διάλυμα Ετομιδάτη Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρμακο. - Φυλάξτε

Διαβάστε περισσότερα

Ενέσιμη αναισθησία στο σκύλο και τη γάτα. Γ. Καζάκος

Ενέσιμη αναισθησία στο σκύλο και τη γάτα. Γ. Καζάκος Ενέσιμη αναισθησία στο σκύλο και τη γάτα Γ. Καζάκος Ιδιαιτερότητες γάτας σε αυτή την περίπτωση δεν ισχύει «η γάτα είναι εφτάψυχη» ακόμα και σε υγιή ζώα η θνησιμότητα δεν είναι αμελητέα (μεγαλύτερη απ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ-ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΟΥΒΑΡΑΣ Ε.

ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ-ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΟΥΒΑΡΑΣ Ε. ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ-ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΟΥΒΑΡΑΣ Ε. ΑΓΧΟΣ Άγχος είναι το δυσάρεστο αίσθημα επικείμενου κινδύνου, απειλής ή ανασφάλειας. Το φυσιολογικό άγχος είναι μια χρήσιμη και φυσιολογική αντίδραση που προετοιμάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Τα γενικά αναισθητικά χρησιμοποιούνται στις χειρουργικές διαδικασίες με σκοπό να απαλλάξουν τον ασθενή από τη συνείδηση, αλλά και από τις α

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Τα γενικά αναισθητικά χρησιμοποιούνται στις χειρουργικές διαδικασίες με σκοπό να απαλλάξουν τον ασθενή από τη συνείδηση, αλλά και από τις α ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Τα γενικά αναισθητικά χρησιμοποιούνται στις χειρουργικές διαδικασίες με σκοπό να απαλλάξουν τον ασθενή από τη συνείδηση, αλλά και από τις αντιδράσεις του στα οδυνηρά συναισθήματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα από τα συχνότερα νοσήματα των ανδρών στην σημερινή εποχή.σε νεαρότερες ηλικίες το 30% οφείλεται σε οργανικές αιτίες και το 70 % σε ψυχολογικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 1 Ο πρώτος χρόνος μετά τη γέννηση έχει τις μεγαλύτερες και ταχύτερες φυσιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ. Sedator 1,0 mg/ml, ενέσιμο διάλυμα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ. Sedator 1,0 mg/ml, ενέσιμο διάλυμα ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Sedator 1,0 mg/ml, ενέσιμο διάλυμα 1. ΟΝΟΜΑ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΟΧΟΥ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΤΟΧΟΥ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΠΑΡΤΙΔΩΝ ΣΤΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Καρδιοπάθειες

Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συγγραφική ομάδα: Φλουρής Ανδρέας, Ερευνητής Βογιατζής Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Σταυρόπουλος- Καλίνογλου Αντώνης, Ερευνητής Σύγχρονες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ & ΑΣΚΗΣΗ

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ & ΑΣΚΗΣΗ Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς,Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 4 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ & ΑΣΚΗΣΗ 1 Στις 2 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Αγχολυτικά -Υπνωτικά. Χριστίνα άλλα. Λέκτορας Φαρμακολογίας. Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αγχολυτικά -Υπνωτικά. Χριστίνα άλλα. Λέκτορας Φαρμακολογίας. Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών Αγχολυτικά -Υπνωτικά Χριστίνα άλλα Λέκτορας Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών e-mail: cdalla@med.uoa.gr http://www.med.uoa.gr/pharmacology Συμπτωματολογία DSMΙV Κατάθλιψη Αγχώδης διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΚΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ, MSc, ΒΠΓΝΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ

ΜΑΡΚΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ, MSc, ΒΠΓΝΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΜΑΡΚΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ, MSc, ΒΠΓΝΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 2017-2018 ΠΑΡΕΧΕΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ- ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΜΕΧΡΙ ΕΞΟΔΟΥ ΑΣΘΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το στρες Πρώτη νευροενδοκρινολογική απάντηση Δεύτερη νευροενδοεκρινολογική απάντηση Ο υποθάλαμος Κορτιζόλη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΜΕΡΟΣ Α ΑΙΜΑΤΟ-ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ

ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΜΕΡΟΣ Α ΑΙΜΑΤΟ-ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΜΕΡΟΣ Α ΑΙΜΑΤΟ-ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ ΑΙΜΑΤΟ-ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ ΚΑΙ ΦΡΑΓΜΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟΥ ΥΓΡΟΥ Το ΚΝΣ για να λειτουργεί φυσιολογικά χρειάζεται πολύ σταθερό περιβάλλον Η σταθερότητα αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο ΥΓΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Το ύδωρ αποτελεί το 60% του βάρους σώματος α) από την ηλικία (νεογνά 75%) β) περιεκτικότητα σε λίπος (ο λιπώδης ιστός έχει μικρή περιεκτικότητα σε ύδωρ) γ) το φύλο ( το ύδωρ είναι λιγότερο

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14 Αγγειοπλαστική Bypass Η αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νόσων περιλαμβάνει: φαρμακευτική αγωγή συστάσεις για αλλαγές στον τρόπο ζωής και τις

Διαβάστε περισσότερα

Η μεταφορά των φαρμάκων γίνεται με παθητική διάχυση ή με ενεργητική μεταφορά.

Η μεταφορά των φαρμάκων γίνεται με παθητική διάχυση ή με ενεργητική μεταφορά. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ. Φάρμακο λέμε οποιαδήποτε ουσία που όταν χορηγηθεί στον άνθρωπο, τα ζώα ή τα φυτά με συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένη δόση έχει θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Διαβάστε περισσότερα

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Metacam 5 mg/ml ενέσιμο διάλυμα για βοοειδή και χοίρους 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Metacam 5 mg/ml ενέσιμο διάλυμα για βοοειδή και χοίρους 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Metacam 5 mg/ml ενέσιμο διάλυμα για βοοειδή και χοίρους 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Ένα ml περιέχει: Δραστικό συστατικό: Μελοξικάμη 5 mg Έκδοχο:

Διαβάστε περισσότερα

Ανταλλαγή αερίων - Αναπνευστική Ανεπάρκεια

Ανταλλαγή αερίων - Αναπνευστική Ανεπάρκεια Ανταλλαγή αερίων - Αναπνευστική Ανεπάρκεια Δημήτριος Τουμπανάκης MD, PhD Πνευμονολόγος Φυματιολόγος Βασική λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος είναι η ανταλλαγή αερίων, δηλαδή η πρόσληψη οξυγόνου και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΓΕΦΥΡΟΠΡΟΜΗΚΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (2 ο Μέρος) ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΛΛΑΡΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΓΕΦΥΡΟΠΡΟΜΗΚΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (2 ο Μέρος) ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΛΛΑΡΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΓΕΦΥΡΟΠΡΟΜΗΚΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (2 ο Μέρος) ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΛΛΑΡΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Οι τασεοϋποδοχείς σε άλλα σημεία του κυκλοφορικού (1) Σε μεγάλα αγγεία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ 1 ΑΕΡΙΣΜΟΣ Ατμοσφαιρικός αέρας= 78,6% άζωτο 20,5%

Διαβάστε περισσότερα

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ Ι. Φυσιολογία και παθοφυσιολογία του πόνου... 15 1. Ορισμός και τύποι του πόνου... 15 1.1. Ο ορισμός του πόνου... 15 1.2.

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Κάλιο Το 98% του ολικού Κ + του σώματος βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων Το 2% στο εξωκυττάριο

Διαβάστε περισσότερα

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος Ερωτήσεις Αξιολόγησης Εργαστηριακού Μαθήματος Θέμα: «Κεντρική Φλεβική Πίεση» 1. Τι είναι η Κεντρική Φλεβική Πίεση (ΚΦΠ); Είναι η υδροστατική πίεση των μεγάλων φλεβών που είναι πλησιέστερα στην καρδιά,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ. «Μέτρηση της αιματηρής. Αρτηριακής Πίεσης»

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ. «Μέτρηση της αιματηρής. Αρτηριακής Πίεσης» Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ «Μέτρηση της αιματηρής Αρτηριακής Πίεσης» Αιμοδυναμική παρακολούθηση α) Μη επεμβατική Ηλεκτροκαρδιογράφημα Αρτηριακός σφυγμός Αναίμακτη αρτηριακή πίεση

Διαβάστε περισσότερα

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού Το μαιτεχμιακό σύστημα συνδέεται με τμήματα του μετωπιαίου κι κροταφικού λοβού ( τμήματα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων,ονομασμένα σύμφωνα με το κρανιακό οστό που τα καλύπτει). Το ίδιο σχετίζεται με τον έλεγχο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Τι είναι αναζωογόνηση ; Για τη διατήρηση της ζωής χρειάζεται συνεχής τροφοδοσία όλων των οργάνων με

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ Εισαγωγή Οι δύο πιο ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού μας, η αναπνευστική και η κυκλοφορική, αλληλοσυνδέονται και επιδρούν η μία πάνω στην άλλη κατά τρόπο αρμονικό και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ Ορίζουμε ως διαβιβαστή μια ουσία που απελευθερώνεται από έναν νευρώνα σε μια σύναψη και που επηρεάζει ένα άλλο κύτταρο, είτε έναν νευρώνα είτε ένα κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ SEPTANEST 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Αρτικαΐνη υδροχλωρική 4% με επινεφρίνη 1:200000 ARTICAINE HYDROCHLORIDE & EPINEPHRINE

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΑ ΠΥΡΕΤΟΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ. Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ.

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΑ ΠΥΡΕΤΟΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ. Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ. ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΑ ΠΥΡΕΤΟΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ. ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ Ζωτικά σημεία (TPR) Θερμοκρασία Σφυγμός Αναπνοές

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958. Περιεχόμενο

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958. Περιεχόμενο Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς,Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 3 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Περιεχόμενο Συνδεση με τα προηγουμενα Πριν

Διαβάστε περισσότερα

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Dorbene vet 1 mg/ ml ενέσιμο διάλυμα για σκύλους και γάτες.

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Dorbene vet 1 mg/ ml ενέσιμο διάλυμα για σκύλους και γάτες. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Dorbene vet 1 mg/ ml ενέσιμο διάλυμα για σκύλους και γάτες. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ? Ετοιμολογία : είναι ο λόγος για το πάθος, δηλαδή την αρρώστια Ασχολείται με το μηχανισμό και τους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK Η αναφυλαξία είναι μια δυνητικά θανατηφόρος κατάσταση που χρήζει άμεσης και σωστής αντιμετώπισης Η συχνότητα της έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στις αναπτυγμένες χώρες

Διαβάστε περισσότερα

Οπιοειδή ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΣΗ, ΕΛΕΝΗ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ

Οπιοειδή ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΣΗ, ΕΛΕΝΗ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 113 Οπιοειδή ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΣΗ, ΕΛΕΝΗ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ Το όπιο προέρχεται από την ελληνική λέξη οπός που σημαίνει γαλακτώδης χυμός των φυτών. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η κεντρική υπνική άπνοια (central sleep apnea - CSA) συναντάται σε ποσοστό 5-10% όλων των ασθενών με διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο (sleep-disordered breathing

Διαβάστε περισσότερα

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΠΩΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΥΓΡΑ Μεταφορά τροφών και αποβολή μη χρήσιμων ουσιών: Διάχυση (π.χ. το CO 2 που παράγεται κατά τον μεταβολισμό των κυττάρων, διαχέεται από τα κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκα 50 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι εισάγεται με ιστορικό από 48ωρου ανορεξίας, δύσπνοιας και κεφαλαλγίας. Το σάκχαρο αίματος ήταν 550mg/dl

Γυναίκα 50 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι εισάγεται με ιστορικό από 48ωρου ανορεξίας, δύσπνοιας και κεφαλαλγίας. Το σάκχαρο αίματος ήταν 550mg/dl Γυναίκα 50 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι εισάγεται με ιστορικό από 48ωρου ανορεξίας, δύσπνοιας και κεφαλαλγίας. Το σάκχαρο αίματος ήταν 550mg/dl και η αναπνοή της μύριζε κετόνη. Την είχε βρει ο άνδρας

Διαβάστε περισσότερα

Άγχος. Σοβαρό. Ήπιο. Scream, Edvard Munch Ένταση Ανησυχία Φόβος (ενεργοποίηση ) ταχυκαρδία, εφίδρωση τρόµος, αίσθηµα παλµών ΚΤ 2008

Άγχος. Σοβαρό. Ήπιο. Scream, Edvard Munch Ένταση Ανησυχία Φόβος (ενεργοποίηση ) ταχυκαρδία, εφίδρωση τρόµος, αίσθηµα παλµών ΚΤ 2008 Αγχολυτικά (ελάσσονα ηρεµιστικά) Υπνωτικά Κατερίνα Τυλιγάδα Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρµακολογίας Άγχος ΚΤ 2008 Scream, Edvard Munch Ένταση Ανησυχία Φόβος (ενεργοποίηση ) ταχυκαρδία, εφίδρωση τρόµος, αίσθηµα

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Το άσθμα είναι μία νόσος με διακυμάνσεις Συμπτώματα & προσαρμογή θεραπείας Παροξυσμοί Χορήγηση per os

Διαβάστε περισσότερα

Θωρακική Επισκληρίδιος Αναισθησία σε Καρδιοχειρουργικούς Ασθενείς.

Θωρακική Επισκληρίδιος Αναισθησία σε Καρδιοχειρουργικούς Ασθενείς. Θωρακική Επισκληρίδιος Αναισθησία σε Καρδιοχειρουργικούς Ασθενείς. Υπάρχει δίλημμα; Κ.Θεοδωράκη, Αναισθησιολόγος Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Εισαγωγή Συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον όσον αφορά τη χρήση

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Xylozan, Lidocaine hydrochloride 2 %, ενέσιμο διάλυμα. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε 1 ml διαλύματος περιέχει μονοϋδρική

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία)

Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία) Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία) Ανδρέας Χ. Γιαννόπουλος Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. 8 ο Επιστημονικό συνέδριο Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. ΚΕΔΕΑ Θεσ/νίκης 14-16/3/2019

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 1. 31/3/2011 Bogdan Raitsiou M.D 1

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 1. 31/3/2011 Bogdan Raitsiou M.D 1 ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 1 Bogdan Raitsiou M.D 1 Πνιγμός στο νερό Ξένο σώμα Θερμοπληξία Υποθερμία Bogdan Raitsiou M.D 2 ΠΝIΓΜΟΣ Εμβύθιση ή κατάδυση εντός υγρού, συχνά συνδυάζεται με : *

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια Βασικές έννοιες Εθισμός Μερικές από τις ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος προκαλούν εθισμό, δηλαδή μεταβάλλουν τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα II Επιστημονικά πορίσματα 7 Επιστημονικά πορίσματα Η μεπιβακαΐνη είναι ένα ενδιάμεσης δράσης τοπικό αναισθητικό, το οποίο αναστέλλει τη μετάδοση των νευρικών ώσεων μειώνοντας τη ροή του νατρίου

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3 Κυκλοφορικό Σύστημα Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ EVATON Β 12 Επικαλυμένα με λεπτό υμένιο δισκία (200+250+1.5) mg

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ EVATON Β 12 Επικαλυμένα με λεπτό υμένιο δισκία (200+250+1.5) mg ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ EVATON Β 12 Επικαλυμένα με λεπτό υμένιο δισκία (200+250+1.5) mg 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ: EVATON B 12 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ & ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ :

Διαβάστε περισσότερα

Η απώλεια του καλίου μειώνει την διεγερσιμότητα των μυϊκών κυττάρων (μυϊκή κόπωση

Η απώλεια του καλίου μειώνει την διεγερσιμότητα των μυϊκών κυττάρων (μυϊκή κόπωση Ηλεκτρολύτες Η απώλεια του καλίου μειώνει την διεγερσιμότητα των μυϊκών κυττάρων (μυϊκή κόπωση Αυξάνεται με την οξεία, έντονη σωματική άσκηση (προσωρινή αύξηση), από υπερβολική χρήση νατρίου, ανεπαρκή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ ρίνα φάρυγγας στοματική κοιλότητα ΚΑΤΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ λάρυγγας τραχεία 2 βρόγχοι πνεύμονες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Lactated Ringer s Injection/Fresenius, (3,1+0,3+6+0,2)g, ενέσιμο διάλυμα για έγχυση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΥ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΥ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΥ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Σημείωση: Οι εν λόγω τροποποιήσεις της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και

Διαβάστε περισσότερα

Σπιρομέτρηση Διάχυση. Τσαούσης Βασίλης Πνευμονολόγος

Σπιρομέτρηση Διάχυση. Τσαούσης Βασίλης Πνευμονολόγος Σπιρομέτρηση Διάχυση Τσαούσης Βασίλης Πνευμονολόγος ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΑΕΡΑ Τραχεία - μεγάλη ταχύτητα αέρα - στροβιλώδης ροή Βρογχικό δέντρο - μεταβατική ροή αέρα Μικροί αεραγωγοί - μικρή ταχύτητα αέρα - γραμμική

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Τα λίπη αποτελούν μια συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας Ενεργούν σαν διαλύτες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. HYPNOMIDATE 2 mg/ml ενέσιμο διάλυμα Ετομιδάτη

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. HYPNOMIDATE 2 mg/ml ενέσιμο διάλυμα Ετομιδάτη ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ HYPNOMIDATE 2 mg/ml ενέσιμο διάλυμα Ετομιδάτη Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρμακο, διότι περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα