ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ. Εθνική Αµυντική Βιοµηχανική Στρατηγική (ΕΑΒΣ) εκέµβριος 2015

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ Εθνική Αµυντική Βιοµηχανική Στρατηγική (ΕΑΒΣ) i εκέµβριος 2015

2 ii

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝA Σελ. Πρόλογος Πίνακας Περιεχοµένων Συντµήσεις Χρησιµο οιούµενοι όροι 1. Οι ροκλήσεις ασφαλείας ου αντιµετω ίζει η χώρα και η ανάγκη διατήρησης ισχυρών Ενό λων υνάµεων (Ε ) 2. Η ανάγκη για την ανά τυξη και διατήρηση ισχυρής Εγχώριας Αµυντικής Τεχνολογικής και Βιοµηχανικής Βάσης (EΑΤΒΒ). i iii iv 1 2 Ασφάλεια εφοδιασµού και ε ιχειρησιακή αυτονοµία των Ε 2 Η ασφάλεια εφοδιασµού στις σηµερινές συνθήκες 2 Η συµβολή της ΕΑΤΒΒ στην ανά τυξη ισχυρής ευρω αϊκής αµυντικής βιοµηχανίας. Οι ροϋ οθέσεις για την εγκαθίδρυση, διατήρηση και ανά τυξη της ΕΑΤΒΒ 2 3 Οι Προϋ οθέσεις για τη βιωσιµότητα της ΕΑΤΒΒ Οι στόχοι της Εθνικής Αµυντικής Βιοµηχανικής Στρατηγικής 5 4. Ανάλυση του εριβάλλοντος 6 Οι εξελίξεις στην αγκόσµια αµυντική βιοµηχανία 6 Οι εξελίξεις στην Αµυντική Βιοµηχανία της ΕΕ 7 Η εξελίξεις στην Εγχώρια Αµυντική Βιοµηχανία (ΕΑΒΙ) 9 Τα κύρια χαρακτηριστικά της ΕΑΤΒΒ 11 Το ε ί εδο της Έρευνας και Καινοτοµίας στην Ελλάδα Οι κρίσιµοι τεχνολογικοί και βιοµηχανικοί τοµείς Μέτρα και ράσεις για την Υ οστήριξη των Κρίσιµων Τοµέων 17 βιοµηχανικής δραστηριότητας. Κατάρτιση του ρογραµµατισµού των ροµηθειών των Ε 17 Λήψη µέτρων για την ροώθηση των εξαγωγών 18 Ενίσχυση της έρευνας και καινοτοµίας 18 Προώθηση καινοτόµων δράσεων 20 iii

4 Ενίσχυση των Μικροµεσαίων Ε ιχειρήσεων (ΜΜΕ) 22 Αναθεώρηση του θεσµικού λαισίου ροµηθειών των Ε 23 Εξειδίκευση Στρατηγικής Προµηθειών Α οτίµηση της Στρατηγικής 26 iv

5 Συντµήσεις 1. ΑΕΙ: Ανώτατο Εκ αιδευτικό Ίδρυµα 2. ΑΣΕΙ: Ανώτατο Στρατιωτικό Εκ αιδευτικό Ίδρυµα 3. ΑΤΕΙ: Ανώτατο Τεχνολογικό Εκ αιδευτικό Ίδρυµα 4. ΑΚΑΜ: Ακόλουθος Άµυνας 5. ΑΩ Αντισταθµιστικά Ωφελήµατα 6. BRICS Brazil, Russia, India China, South Africa (Συµφωνία) 7. ΓΓΕΤ: Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας 8. Γ ΑΕΕ: Γενική ιεύθυνση Αµυντικού Εξο λισµού και Ε ενδύσεων 9. ΓΕΕΘΑ Γενικό Ε ιτελείο Εθνικής Άµυνας 10. C4ISR Command Control Communication Computation Intelligence Surveillance Reconnaissance 11. COTS: Commercial Off The Shelf 12. ΟΠΕΑΣ: ιακρατικά Ολοκληρωµένα Προγράµµατα Ερευνητικής και Ανα τυξιακής Συνεργασίας 13. Ε&Α: Έρευνα και Ανά τυξη 14. ΕΑΒ Ελληνική Αερο ορική Βιοµηχανία 15. ΕΑΒΙ: Εγχώρια Αµυντική Βιοµηχανία 16. ΕΑΒΣ: Εθνική Αµυντική Βιοµηχανική Στρατηγική 17. ΕΑΣ: Ελληνικά Αµυντικά Συστήµατα 18. ΕΑΣ: Εθνικός Αµυντικός Σχεδιασµός 19. ΕΑΤΒΒ: Εγχώρια Αµυντική Τεχνολογική & Βιοµηχανική Βάση 20. ΕΒΣ: Εγχώρια Βιοµηχανική Συµµετοχή 21. Ε : Ένο λες υνάµεις 22. ΕΕ: Ευρω αϊκή Ένωση 23. ΕΛΒΟ: Ελληνική Βιοµηχανία Οχηµάτων 24. ΕΜΕΑΤ: Ενιαίο Μητρώο Ε ιχειρήσεων Αµυντικού Τοµέα 25. ΕΟΑ Ευρω αϊκός Οργανισµός Άµυνας 26. ΕΠΑ: Ελληνική Προστιθέµενη Αξία 27. ΕΣΑΕΤ Ε ιστηµονικό Συµβούλιο Αµυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας 28. IRR Ιnfrared radiation 29. ΚΠΑΑ: Κοινή Πολιτική Άµυνας και Ασφάλειας 30. ΜΜΕ: Μικροµεσαίες Ε ιχειρήσεις 31. MOTS: Military Off The Shelf 32. ΠΑΑΕΤ: Πρόγραµµα Ανά τυξης Αµυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας 33. ΠΕΑ: Πολιτική Εθνικής Άµυνας 34. ΡΒΧ Ραδιοβιοχηµικό 35. ΣΑΕΤΒ: Συµβούλιο Αµυντικής Έρευνας Τεχνολογίας & Βιοµηχανίας 36. ΣΛΕΕ: Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρω αϊκής Ένωσης - Treaty of the Functioning of the European Union 37. ΤΠΕ: Τεχνολογίες Πληροφορικής και Ε ικοινωνιών 38. ΥΠΕΘΑ: Υ ουργείο Εθνικής Άµυνας 39. ΥΠΕΞ: Υ ουργείο Εξωτερικών v

6 Χρησιµο οιούµενοι όροι 1. Αλυσίδα εφοδιασµού (στρατ.): η οργάνωση των Μονάδων των Ε σε δίκτυο υ οστήριξης µιας αµφίδροµης (upstream / downstream) ροής υλικών, µέσων, υ ηρεσιών και ληροφοριών, α ό την ηγή τους στο θέατρο ε ιχειρήσεων. 2. Αντισταθµιστικά ωφελήµατα (AΩ)- offsets: το σύνολο των αντα οδοτικών ράξεων ου ραγµατο οιούνται α ό τον ροµηθευτή ο λικών συστηµάτων, ως αντιστάθµισµα µιας συγκεκριµένης ροµήθειας των Ενό λων υνάµεων. 3. Ασφάλεια εφοδιασµού (στρατ.): η διασφάλιση της βιωσιµότητας και της λειτουργίας της Αλυσίδας Εφοδιασµού (βλέ ε: Αλυσίδα Εφοδιασµού). Αυτή εριλαµβάνει τη δυνατότητα του Κράτους να υ οστηρίξει µε Εθνικά νοµικά, ολιτικά, τεχνολογικά και βιοµηχανικά µέσα, τις δεσµεύσεις του σε ότι αφορά στην άµυνα και στην ασφάλειά του. 4. ιττού ρόλου/σκο ού/χρήσης: ροϊόντα και υ ηρεσίες ου αφορούν σε αµυντικές/στρατιωτικές και ολιτικές εφαρµογές στις ο οίες συµ εριλαµβάνονται και αυτές της Ασφάλειας. 5. Clusters : συνεργατικά σχήµατα / υρήνες ανά τυξης τεχνολογίας. 6. Έρευνα και ανά τυξη / Ε&Α : όλες οι δραστηριότητες ου εριλαµβάνουν βασική έρευνα, εφαρµοσµένη έρευνα και ειραµατική ανά τυξη, ό ου η τελευταία µ ορεί να εριλαµβάνει την υλο οίηση έργων, δηλαδή συσκευών ου θα καταδεικνύουν τις ε ιδόσεις νέας µεθόδου ή τεχνολογίας σε σχετικό ή αντι ροσω ευτικό εριβάλλον. 7. Ευαίσθητος εξο λισµός / έργα /υ ηρεσίες: εξο λισµός, έργα και υ ηρεσίες για σκο ούς ασφάλειας ου αφορούν, α αιτούν ή εριλαµβάνουν διαβαθµισµένες ληροφορίες. 8. Spin-in: ε ηρεασµός της αµυντικής βιοµηχανίας, α ό µη-στρατιωτικές τεχνολογίες 9. Spin -out : εφαρµογή στρατιωτικών τεχνολογιών σε µη στρατιωτικά ροϊόντα. 10. Καινοτοµία: η µετατρο ή µιας ιδέας σε εµ ορεύσιµο ροϊόν ή υ ηρεσία. 11. Κύκλος ζωής: αφορά όλα τα διαδοχικά στάδια του αµυντικού υλικού - α ό την αρχική σύλληψη της ιδέας έως και την τελική του α όσυρση α ό τη χρήση - και ειδικότερα, (1) την ανά τυξη του σκε τικού και της τεχνολογίας, (2) την κατασκευή και την ε ίδειξη του συστήµατος, (3) την αραγωγή και την ανά τυξή του, (4) την ε ιχειρησιακή του εκµετάλλευση και υ οστήριξη και (5) την α όσυρση και τελική διάθεση του συστήµατος. vi

7 12. Nανοϋλικά: Χηµικές ουσίες ή υλικά ου αρασκευάζονται και χρησιµο οιούνται σε ολύ µικρή κλίµακα. Το µέγεθός τους κυµαίνεται µεταξύ 1 και 100 nm ερί ου κατά τη µία τουλάχιστον διάσταση. 13. Πρότυ ο: Τεχνική ροδιαγραφή ου έχει εγκριθεί α ό αναγνωρισµένο οργανισµό µε τυ ο οιητική αρµοδιότητα, µε σκο ό την ε αναλαµβανόµενη ή συνεχή εφαρµογή, της ο οίας όµως η τήρηση δεν είναι υ οχρεωτική και η ο οία εµ ί τει σε µία α ό τις ακόλουθες κατηγορίες: (α) «ιεθνές ρότυ ο»: Πρότυ ο ου έχει εγκριθεί α ό διεθνή οργανισµό τυ ο οίησης και έχει τεθεί στη διάθεση του κοινού (β) «Ευρω αϊκό ρότυ ο»: Πρότυ ο ου έχει εγκριθεί α ό ευρω αϊκό οργανισµό τυ ο οίησης και έχει τεθεί στη διάθεση του κοινού (γ) «Εθνικό ρότυ ο»: Πρότυ ο ου έχει εγκριθεί α ό εθνικό οργανισµό τυ ο οίησης και έχει τεθεί στη διάθεση του κοινού. 14. Στρατιωτικός εξο λισµός: Εξο λισµός, ειδικά σχεδιασµένος ή ροσαρµοσµένος για στρατιωτικούς σκο ούς, ο ο οίος ροορίζεται για χρήση ως ό λο, υροµαχικά ή ολεµικό υλικό. 15. Τρισδιάστατη εκτύ ωση (3D printing): Μέθοδος ροσθετικής κατασκευής στην ο οία κατασκευάζονται τρισδιάστατα αντικείµενα µέσω της διαδοχικής ρόσθεσης ε άλληλων στρώσεων υλικών κυρίως κεραµικών και ολυµερών. vii

8 1. Οι ροκλήσεις ασφαλείας ου αντιµετω ίζει η χώρα και η ανάγκη διατήρησης ισχυρών Ενό λων υνάµεων (Ε ) Όλα τα γεωστρατηγικά ροβλήµατα ου αναδύθηκαν στην ε οχή µας α ό τον 20ό αιώνα αραµένουν ανοικτά. Ιστορικές, εθνικές, θρησκευτικές, ολιτιστικές, φυλετικές, ενεργειακές και ε ισιτιστικές συγκρούσεις εξελίσσονται και ανα αράγονται. Οι εριφερειακές συνθήκες ασφαλείας, ό ως έχουν εξελιχθεί, το οθετούν την Ελλάδα στο ε ίκεντρο ενός τριγώνου αστάθειας µέσα στο ο οίο διαµορφώνεται ένα λέγµα α ειλών κατά της εθνικής ασφάλειας συµβατικών και µη (ασύµµετρων ή υβριδικών). Η µεγαλύτερη ρόκληση ασφαλείας για τη χώρα, είναι η αµφισβήτηση κυριαρχικών της δικαιωµάτων ου α ορρέουν α ό το διεθνές δίκαιο και η ο οία εκδηλώνεται µε σειρά ενεργειών στο ολιτικό και στο στρατιωτικό ε ί εδο. Οι µη-συµβατικές α ειλές είναι κατά βάση υ ερεθνικές και ροέρχονται κυρίως α ό τη διεθνή τροµοκρατία, τη διάδοση ό λων µαζικής καταστροφής, το οργανωµένο έγκληµα και τις ε ιθέσεις στον κυβερνοχώρο. Η αναµενόµενη αλµατώδης ανά τυξη της τεχνολογίας, αναµένεται να αυξήσει την ένταση των µη-συµβατικών α ειλών. Η δυνατότητα συνύ αρξης των αρα άνω α ειλών στο γεωγραφικό εριβάλλον της χώρας, στοιχειοθετούν την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας στον τοµέα της ασφάλειας έναντι των άλλων χωρών-µελών της ΕΕ. Για την αντιµετώ ιση των α ειλών αυτών, η ολιτεία ενορχηστρώνει το εθνικό δυναµικό, ου α οτελεί τη συνισταµένη των δι λωµατικών, οικονοµικών, στρατιωτικών, ολιτιστικών και λοι ών δυνατοτήτων της χώρας. Το λαίσιο των ε ιλογών για την ανά τυξη της αµυντικής ισχύος για την υ εράσ ιση των εθνικών συµφερόντων ασφαλείας, διαµορφώνεται στο ανώτερο ε ί εδο α ό την Πολιτική Εθνικής Άµυνας (ΠΕΑ). Για την εφαρµογή της ΠΕΑ, η κυβέρνηση διαθέτει, κατά κύριο λόγο το Υ ουργείο Εθνικής Άµυνας (ΥΠΕΘΑ) και τις υ αγόµενες σε αυτό Ε, οι ο οίες θα ρέ ει να διατηρούν υψηλό ε ί εδο α οτελεσµατικότητας και ε ιχειρησιακής ετοιµότητας, για την αντιµετώ ιση των εξωτερικών α ειλών κατά των εθνικών συµφερόντων ασφαλείας ου εκδηλώνονται µε στρατιωτικά µέσα. 1

9 2. Η ανάγκη για την ανά τυξη και διατήρηση ισχυρής Εγχώριας Αµυντικής Τεχνολογικής και Βιοµηχανικής Βάσης (EΑΤΒΒ). α. Ασφάλεια εφοδιασµού και ε ιχειρησιακή αυτονοµία των Ε Στο σύνθετο εριβάλλον των σύγχρονων Ε - α ό λευράς ε ι έδου τεχνολογίας αλλά και α ό λευράς τεχνολογικών εξαρτήσεων - η χώρα θα ρέ ει ε ίσης να διατηρεί εγχώρια βάση αµυντικής τεχνολογίας και βιοµηχανίας, ικανή να υ οστηρίζει µε ροϊόντα, έργα και υ ηρεσίες τις ε ιχειρησιακές α αιτήσεις των Ε διασφαλίζοντας µε αυτό το τρό ο τα ουσιώδη εθνικά συµφέροντα της χώρας, ό ως είναι: η ασφάλεια εφοδιασµού, ου αφορά την α ρόσκο τη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας των Ε για την εξασφάλιση της ε ιχειρησιακής τους αυτονοµίας, κυρίως σε ερίοδο κρίσης, έντασης ή ολέµου, η α όκτηση συγκεκριµένων ε ιχειρησιακών λεονεκτηµάτων α ό τις Ε, για την αντιστάθµιση αριθµητικά υ έρτερων α ειλών. β. Η ασφάλεια εφοδιασµού στις σηµερινές συνθήκες Στο σύνθετο εριβάλλον των σύγχρονων ο λικών συστηµάτων, ό ου οι αλυσίδες εφοδιασµού χαρακτηρίζονται α ό τεχνολογική ολυ λοκότητα, αγκόσµια εξά λωση και ολύ µεγάλο αριθµό εταιρειών, µεµονωµένες χώρες, ανεξαρτήτως δυνατοτήτων, δεν είναι δυνατό να διασφαλίσουν λήρη αυτονοµία στον τοµέα της ασφάλειας εφοδιασµού µε ίδια µέσα. Κατά συνέ εια και η Ελλάδα, ροκειµένου να εγκαθιδρύσει/διατηρήσει βάση αµυντικής τεχνολογίας και βιοµηχανίας σε κρίσιµους τοµείς ου αφορούν την ροστασία των ουσιωδών συµφερόντων ασφαλείας της, εάν δεν διαθέτει άλλα µέσα, είναι υ οχρεωµένη κατά τη σύναψη συµβάσεων ροµήθειας αµυντικού υλικού να διεκδικεί Βιοµηχανική Συµµετοχή (Industrial Participation) α ό τους υ οψήφιους ροµηθευτές/κατασκευαστές στα λαίσια της ευρω αϊκής νοµοθεσίας. γ. Η συµβολή της ΕΑΤΒΒ στην ανά τυξη ισχυρής ευρω αϊκής αµυντικής βιοµηχανίας. Με την ενίσχυση της εγχώριας βάσης αµυντικής τεχνολογίας και βιοµηχανίας, η Ελλάδα θα συµβάλει ε ίσης και στις ροσ άθειες της ΕΕ για την ανά τυξη ισχυρής και ανταγωνιστικής Ευρω αϊκής Βάσης Αµυντικής Τεχνολογίας και Βιοµηχανίας. Ωστόσο, ε ειδή η άµυνα και η ασφάλεια κάθε χώρας- µέλους είναι εθνική υ όθεση - κάθε χώρα-µέλος της ΕΕ µ ορεί να υιοθετήσει µέτρα τα ο οία θεωρεί αναγκαία και α αραίτητα για τη 2

10 ροστασία της ασφάλειάς της - και η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωµα να ροστατέψει τα ουσιώδη συµφέροντα ασφαλείας της, στο λαίσιο της Ευρω αϊκής νοµοθεσίας και ιδιαίτερα του άρθρου 346 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ (ΣΛΕΕ) του ο οίου η εφαρµογή θα εξετάζεται κατά ερί τωση σύµφωνα µε τους ισχύοντες κανόνες. δ. Οι ροϋ οθέσεις για την εγκαθίδρυση, διατήρηση και ανά τυξη της ΕΑΤΒΒ Το σηµερινό εριβάλλον της αµυντικής βιοµηχανίας, χαρακτηρίζεται α ό διαρκώς αυξανόµενη εξάρτηση α ό µη-στρατιωτικές τεχνολογίες (spin-in) και η τάση αυτή γνωρίζει αλµατώδη αύξηση µετά το τέλος του ψυχρού ολέµου. Στο λαίσιο αυτό, για την ανά τυξη και διατήρηση εγχώριας βάσης αµυντικής τεχνολογίας και βιοµηχανίας, εκτός α ό τη στοχευµένη έρευνα στον τοµέα, α οκτά βαρύνουσα σηµασία η ενίσχυση του ε ι έδου της έρευνας και καινοτοµίας γενικά στη χώρα καθώς και η ύ αρξη θεσµοθετηµένου λαισίου συνεργασίας και δυναµικής αλληλε ίδρασης µεταξύ των φορέων της αµυντικής βιοµηχανίας, των αρµόδιων φορέων της κυβέρνησης και των συναρµόδιων υ ουργείων καθώς και της ακαδηµαϊκής-ερευνητικής κοινότητας. Οι εξελίξεις ου ροαναφέρθηκαν, ε ανα ροσδιορίζουν και το ρόλο της εξειδικευµένης έρευνας στον αµυντικό τοµέα. Ο ρωταρχικός της σκο ός, είναι η ανά τυξη λύσεων για στρατιωτική χρήση, α οτελεί δραστηριότητα υψηλότερου κόστους και ρίσκου σε σύγκριση µε τη µηστρατιωτική έρευνα και δεν ρέ ει να ιθανολογείται εκ των ροτέρων ότι τα α οτελέσµατά της θα τύχουν εφαρµογής σε µη στρατιωτικές χρήσεις (spinoff). Ανεξάρτητα α ό το είδος της έρευνας, θα ρέ ει να ενθαρρύνεται η συµµετοχή των Ε σε ανα τυξιακά ρογράµµατα, χρηµατοδοτούµενα είτε α ό τον Εθνικό ροϋ ολογισµό είτε εξωτερικά, ως στρατηγικού συνεργάτη ή αναδόχου, ου κατέχει σηµαντική ε ιχειρησιακή εµ ειρία, ικανό αριθµό εξειδικευµένου ροσω ικού, υ οδοµών και µέσων. Το κύριο συγκριτικό λεονέκτηµα στις υ όψη συνεργασίες, θα ρέ ει να αναζητηθεί στο συνδυασµό της εµ ειρίας ου έχει α οκτηθεί α ό τις Ε, κυρίως ως τελικού χρήστη ροηγµένης τεχνολογίας και της α οδεδειγµένης ικανότητας των εγχώριων τεχνολογικών ινστιτούτων, των ε ο τευόµενων κυρίως α ό τη ΓΓΕΤ, να υλο οιούν δια-θεµατική έρευνα, ε ιλύοντας ολύ λοκα τεχνικά ροβλήµατα, ακολουθώντας ευρύτερες ροσεγγίσεις και αξιο οιώντας µεγάλης κλίµακας ερευνητικές υ οδοµές και εξειδικευµένο εξο λισµό. Οι αρα άνω δυνατότητες, µ ορούν να διευρυνθούν ακόµα ερισσότερο µε τη συµµετοχή στο συνεργατικό σχήµα των ΑΕΙ, ΑΣΕΙ, ΑΤΕΙ 3

11 και των φορέων ασφάλειας της χώρας, (Αστυνοµία, Λιµενικό και Πυροσβεστικό Σώµα), οι ο οίοι λειτουργούν σε ρόλο ερευνητικό/υλο οίησης και τελικού χρήστη αντίστοιχα και µ ορούν να ροσεγγίσουν α οτελεσµατικά, µαζί µε τις Ε, ροϊόντα και υ ηρεσίες διττής χρήσης. Α αραίτητη ροϋ όθεση για την υλο οίηση των ανωτέρω, είναι η ύ αρξη θεσµικού λαισίου ου να καθορίζει τις λειτουργικές σχέσεις µεταξύ όλων των εµ λεκοµένων φορέων. Εκτός α ό τις αναγκαίες διασυνδέσεις στον τοµέα της έρευνας, ένα ε ι λέον εργαλείο του ο οίου η ροώθηση µ ορεί να συµβάλλει στην ενίσχυση του ρόλου της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας- το ο οίο έχει αξιο οιηθεί µε ε ιτυχία και στην Ελλάδα- είναι τα συνεργατικά σχήµατα (clusters) ου δηµιουργούν υρήνες ανά τυξης υψηλής τεχνολογίας, η ο οία διαχέεται στη βιοµηχανία ρος όφελος όλων. ε. Οι Προϋ οθέσεις για τη βιωσιµότητα της ΕΑΤΒΒ. Η εγχώρια αµυντική βιοµηχανία δεν µ ορεί να καλύψει το σύνολο των α αιτήσεων των Ε, αλλά και οι Ε, ακόµα και αν η ΕΑΤΒΒ ανακτήσει το µερίδιο ου της αναλογεί, α οτελούν µικρό γενικά µέγεθος αγοράς ου δεν µ ορεί α ό µόνο του να διασφαλίσει τη βιωσιµότητά της. Κατά συνέ εια τέσσερις είναι κατά κύριο λόγο οι άξονες αραγωγικού ροσανατολισµού, γύρω α ό τους ο οίους θα ρέ ει να κινηθεί η ΕΑΤΒΒ για να ενισχυθούν οι ροο τικές βιωσιµότητάς της: η κάλυψη των α αιτήσεων των Ε µε οιοτικά χαρακτηριστικά και µε ανταγωνιστικούς όρους, η ενίσχυση της εξωστρέφειά της, ου µεταφράζεται σε το οθέτηση µε καλύτερους όρους στις αλυσίδες εφοδιασµού ου διατρέχουν την αγκόσµια αµυντική βιοµηχανία, ο ροσανατολισµός και σε ροϊόντα διττής χρήσης, ο ροσανατολισµός και σε µη-στρατιωτικά ροϊόντα τα ο οία έχουν κοινή ερευνητική, τεχνολογική και βιοµηχανική βάση µε τα ροϊόντα στρατιωτικής εφαρµογής. Οι άξονες ου ροαναφέρθηκαν, α οτελούν σήµερα το µοντέλο αραγωγικού ροσανατολισµού του µεγαλύτερου µέρους της αγκόσµιας αµυντικής βιοµηχανίας και ιδιαίτερα της ευρω αϊκής. 4

12 3. Οι στόχοι της Εθνικής Αµυντικής Βιοµηχανικής Στρατηγικής Α ό τα αρα άνω ροκύ τει ο ροσανατολισµός των στόχων της Εθνικής Αµυντικής Βιοµηχανικής Στρατηγικής (ΕΑΒΣ) ου καλείται να ροσδιορίσει τις βασικές λειτουργικές σχέσεις των Φορέων ου εµ λέκονται στην ανά τυξη και διατήρηση εγχώριας αµυντικής βάσης τεχνολογίας και βιοµηχανίας και να εξειδικεύσει τις αναγκαίες ενέργειες και δράσεις ου τους αναλογούν, µε σκο ό: τη διασφάλιση της βιωσιµότητας της ΕΑΤΒΒ βραχυ ρόθεσµα, την ενίσχυση του ρόλου της σε συγκεκριµένους κρίσιµους τοµείς ροτεραιότητας, ου ά τονται των ουσιωδών συµφερόντων ασφαλείας της χώρας και ου αφορούν την ασφάλεια εφοδιασµού και την ε ιχειρησιακή αυτονοµία των Ε, καθώς και τη δυνατότητα α όκτησης α ό αυτές συγκεκριµένων ε ιχειρησιακών λεονεκτηµάτων, την ενίσχυση των ροο τικών βιωσιµότητας της ΕΑΤΒΒ, µέσω της ενίσχυσης της εξωστρέφειας και του αραγωγικού ροσανατολισµού της και σε ροϊόντα και υ ηρεσίες µη-στρατιωτικής χρήσης -κοινής στο µεγαλύτερο µέρος ερευνητικής, τεχνολογικής και βιοµηχανικής βάσης µε τα ροϊόντα στρατιωτικής χρήσης- καθώς και σε ροϊόντα διττής χρήσης. Στο λαίσιο του στρατηγικού ρόλου της ΕΑΤΒΒ ου καλείται να υ ηρετήσει, ε ιδιώκεται η µετατρο ή του µεγαλύτερου δυνατού µέρους των αµυντικών δα ανών σε εγχώρια α ασχόληση, η συγκράτηση στη χώρα τεχνικού-ε ιστηµονικού δυναµικού υψηλής εξειδίκευσης και η συµβολή της ΕΑΤΒΒ στην ανά τυξη της χώρας, ειδικότερα µέσω της εξωστρέφειας και της διεύρυνσης του αραγωγικού της ροσανατολισµού και στους τοµείς ου ροαναφέρθηκαν. 5

13 4. Ανάλυση της αγοράς και του εριβάλλοντος α. Οι εξελίξεις στην αγκόσµια αµυντική βιοµηχανία (1) Το διεθνές εριβάλλον ασφάλειας και οι αµυντικές δα άνες σε αγκόσµια κλίµακα Το διεθνές εριβάλλον ασφάλειας έχει υ οστεί θεµελιώδεις µεταβολές κατά την τελευταία 15ετία, οι ο οίες έχουν ε ηρεάσει σε αντίστοιχο βαθµό και την αγκόσµια αγορά αµυντικού υλικού. Ο εριορισµός των ε ιχειρήσεων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν συνοδεύτηκε α ό την αύξηση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική και στην Ανατολική ΝΑ Ασία ου είχε ως α οτέλεσµα και την αντίστοιχη µετατό ιση των αγορών αµυντικού υλικού στις εριοχές αυτές. Οι αγκόσµιες αµυντικές δα άνες το 2014 έφθασαν στα δις $, αρουσιάζοντας µείωση µόλις κατά 1,7% σε σχέση µε τις αντίστοιχες δα άνες του 2011 ου ήταν η κορυφή συνεχών αυξήσεων δεκατριών ετών. Το ε ί εδο των αγκόσµιων αµυντικών δα ανών, αν και µε διαφορετική γεωγραφική κατανοµή, είναι αρκετά υψηλότερο α ό την τελευταία ερίοδο του Ψυχρού Πολέµου. Σε ότι αφορά τη γεωγραφική µετατό ιση των αµυντικών δα ανών, µε στοιχεία του 2014, αυτές µειώθηκαν στη Βόρεια Αµερική, στη υτική και Κεντρική Ευρώ η, στη Λατινική Αµερική και στην Καραϊβική και αυξήθηκαν στην Ασία, στην Ωκεανία, στη Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώ η και στην Αφρική. Οι έντε χώρες µε τις µεγαλύτερες αµυντικές δα άνες στον κόσµο, σε α όλυτες τιµές, ήταν κατά σειρά οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία και η Γαλλία. Οι αµυντικές δα άνες των ΗΠΑ, την ίδια χρονιά ανήλθαν στα $ 610 δις. και ήταν µειωµένες κατά 19,8% σε σχέση µε το ιστορικό υψηλό του 2010, αντι ροσω εύοντας το 32% των αγκόσµιων αµυντικών δα ανών. Οι αµυντικές δα άνες συνολικά της Ευρώ ης ανήλθαν στα $386 δις. αρουσιάζοντας αύξηση κατά 0,6%, ου οφείλονταν κυρίως στην αύξηση των αµυντικών δα ανών της Ανατολικής Ευρώ ης κατά 98% σε σύγκριση µε την ερίοδο Σηµαντική αυξητική τάση αρουσιάζουν οι αµυντικές δα άνες της Ρωσίας και συγκεκριµένων χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Οι αµυντικές δα άνες των BRICS (Brazil, Russia, India China, South Africa), ως οσοστό ε ί των αµυντικών δα ανών των ΗΠΑ έχουν σχεδόν δι λασιασθεί (α ό 30,2% το 2004 σε 56% το 2013), ενώ ειδικά της Κίνας έχουν σχεδόν τρι λασιασθεί (α ό 11,5% το 2004 σε 27,7% το 2013). 6

14 Ο ανταγωνισµός κατά κύριο λόγο των ΗΠΑ, της ΕΕ, της Ρωσίας και της Κίνας, για την εξασφάλιση µεριδίου στις αναδυόµενες αγορές αµυντικού υλικού της Μέσης Ανατολής και της ΝΑ-Ασίας οδηγεί την αγορά σε κινητικότητα, τόσο α ό την λευρά της ζήτησης όσο και α ό την λευρά της ροσφοράς. Ο εντεινόµενος ανταγωνισµός έχει ως α οτέλεσµα οι αναδυόµενες οικονοµίες να γίνονται σταδιακά όλοι συγκέντρωσης σηµαντικής αµυντικής τεχνολογίας/τεχνογνωσίας εξαιτίας των γενναιόδωρων ρογραµµάτων offsets ου συνοδεύουν τις συµβάσεις ροµήθειας αµυντικού υλικού ου συνά τουν. (2) Ασφάλεια εφοδιασµού Σε ότι αφορά την ασφάλεια εφοδιασµού, ό ως ροαναφέρθηκε, καµία χώρα, ανεξαρτήτως µεγέθους, δεν µ ορεί να καλύ τει λέον αυτόνοµα τις αντίστοιχες ανάγκες σε υλικά και υ ηρεσίες, εξαιτίας της αγκόσµιας εξά λωσης των αλυσίδων εφοδιασµού. Ακόµα και οι λέον ισχυρές χώρες δεν εστιάζουν λέον στο ζήτηµα της αυτονοµίας αλλά στην α οτελεσµατικότερη δυνατή διαχείριση των αλυσίδων εφοδιασµού και των υ οκατασκευαστών όλων των ε ι έδων. (3) Τεχνολογικές εξαρτήσεις και αλληλε ιδράσεις του στρατιωτικού µε τον µη-στρατιωτικό τοµέα Μετά το τέλος του ψυχρού ολέµου, η τάση της µεταφοράς τεχνολογίας α ό το στρατιωτικό στο µη-στρατιωτικό τοµέα της οικονοµίας (spin-off) έχει αντιστραφεί και αυτό ου κυριαρχεί, µε διαρκώς αυξανόµενους ρυθµούς είναι η µεταφορά τεχνολογίας α ό τον µη-στρατιωτικό στο στρατιωτικό τοµέα της οικονοµίας (spin-in). Η τάση αυτή, ου οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στη διαρκή εξέλιξη των τεχνολογιών ληροφορικής και ε ικοινωνιών, αράγει συνεχώς αυξανόµενη εξάρτηση των αµυντικών ροϊόντων α ό µη-στρατιωτικές τεχνολογίες. (4) Άµυνα και Ασφάλεια Η ενσωµάτωση της έννοιας της άµυνας στη γενικότερη έννοια της ασφάλειας δηµιούργησε το έδαφος για την ανά τυξη της αραγωγής ροϊόντων διττής χρήσης. Οι εταιρείες ου έχουν ε εκτείνει την αραγωγή τους σε τέτοια ροϊόντα, έχουν αυξήσει το ε ί εδο της ανταγωνιστικότητάς τους στη διεθνή αγορά. (5) οµή και διάταξη των αλυσίδων εφοδιασµού Οι αλυσίδες εφοδιασµού των σύγχρονων ο λικών συστηµάτων χαρακτηρίζονται α ό κατακόρυφη δοµή και αγκόσµια εξά λωση. Στην κορυφή της υραµίδας βρίσκονται οι κύριοι κατασκευαστές και ακολουθούν οι υ οκατασκευαστές 1 ου, 2 ου και 3 ου ε ι έδου. Οι κύριοι κατασκευαστές είναι διευρυµένα εταιρικά σχήµατα, «εθνικοί ρωταθλητές», ή ολυεθνικές ου 7

15 ροέκυψαν α ό το κύµα συγχωνεύσεων και συνεργασιών στον τοµέα ου ακολούθησε το τέλος του ψυχρού ολέµου και στις δύο λευρές του Ατλαντικού. β. Οι εξελίξεις στην Αµυντική Βιοµηχανία της ΕΕ (1) Οι αµυντικές δα άνες των χωρών της ΕΕ και τα χαρακτηριστικά της ευρω αϊκής αµυντικής βιοµηχανίας. Οι συνολικές αµυντικές δα άνες των χωρών της ΕΕ, το 2013 κινήθηκαν στα 186 δισ., έναντι 204 δισ. του 2007, ενώ οι αντίστοιχες ε ενδυτικές δα άνες (εξο λιστικές και δα άνες έρευνας και ανά τυξης R&D) κινήθηκαν στα 37,5 δις, έναντι 41,9 δισ. του Ό ως ροκύ τει α ό τα στοιχεία της Ένωσης Βιοµηχανιών Αερο-διαστήµατος και Άµυνας της Ευρώ ης, οι συνολικές εξαγωγές του τοµέα για το 2014, ανήλθαν στα 109 δις, α ό τα ο οία 68 δις αντι ροσώ ευαν εξαγωγές εκτός και 41 δις εντός Ευρώ ης. Οι εξαγωγές του µη-στρατιωτικού υλικού αντιστοιχούν στο 65% του συνόλου, µε το υ όλοι ο 35% να αντιστοιχεί σε εξαγωγές στρατιωτικού εξο λισµού ( ου κατανέµεται 30% εντός και 70% εκτός Ευρώ ης). Εξαιτίας του χαµηλού βαθµού της ευρω αϊκής ολοκλήρωσης (ΚΠΑΑ) κυριαρχούν οι εθνικές ροτεραιότητες και η ροστασία των ουσιωδών συµφερόντων ασφαλείας των χωρών µελών, µε α οτέλεσµα η ευρω αϊκή αµυντική βιοµηχανία να χαρακτηρίζεται α ό µεγάλο βαθµό ε αναλήψεων και ε ικαλύψεων. Εξαιτίας του εριορισµού των αµυντικών δα ανών µετά το τέλος του ψυχρού ολέµου καθώς και του διαρκώς αυξανόµενου κόστους των ο λικών συστηµάτων, ολλές χώρες έχουν χάσει λέον τη δυνατότητα αραγωγής ολοκληρωµένων ο λικών συστηµάτων. Η α άντηση της αµυντικής βιοµηχανίας στις τάσεις αυτές ήταν οι συγχωνεύσεις κατ αρχήν σε εθνικό ε ί εδο και στη συνέχεια σε ευρω αϊκό καθώς και τα ρογράµµατα συµ αραγωγής. (2) Ο στόχος της ΕΕ Στα λαίσια της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άµυνας (ΚΠΑΑ), η ΕΕ µε τη «Στρατηγική για ιο Ισχυρή και Ανταγωνιστική Ευρω αϊκή Αµυντική Βιοµηχανία», ου εγκαινίασε το 2007, έθεσε ως στόχο την «ενο οίηση» της αµυντικής βιοµηχανίας σε ευρω αϊκό ε ί εδο ροκειµένου να καλύψει το έλλειµµα ανταγωνιστικότητας κύρια έναντι των ΗΠΑ. Τα µέτρα ου ροωθούνται ρος την κατεύθυνση αυτή, εστιάζουν κυρίως στη σταδιακή κατάργηση των ε ικαλύψεων και ε αναλήψεων, στην 8

16 ενίσχυση των συγχωνεύσεων, στην ροώθηση διακρατικών ρογραµµάτων αραγωγής καθώς και διακρατικών ρογραµµάτων έρευνας και ανά τυξης, στην ενο οίηση της ζήτησης µέσω κοινών εξο λιστικών ρογραµµάτων και στην ενο οίηση της ροσφοράς α ό την λευρά της αµυντικής βιοµηχανίας. Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η Οδηγία 2009/81/ΕΚ (συµβάσεις έργων, ροµηθειών και υ ηρεσιών στους τοµείς της άµυνας και της ασφάλειας) µέσω του ανοίγµατος της ευρω αϊκής αγοράς στον ανταγωνισµό. Ωστόσο, το ολιτικό όραµα της ΕΕ δεν συµ ί τει µε την ορεία ου ακολουθεί στην ράξη η ευρω αϊκή αµυντική βιοµηχανία: λόγω της ανάδειξης σηµαντικών νέων αγορών αµυντικού υλικού έξω α ό τον ευρωατλαντικό χώρο, οι ευρω αϊκές αµυντικές βιοµηχανίες έχουν α οκτήσει κυρίαρχο εξαγωγικό ροσανατολισµό (το 55% του κύκλου εργασιών της ευρω αϊκής αµυντικής βιοµηχανίας ροέρχεται α ό εξαγωγές) και αυτό ου ε ιδιώκει η ΕΕ να γίνει σε ευρω αϊκό έδαφος (συνεργασίες, συµ αραγωγές, συγχωνεύσεις κ.λ.) στην ραγµατικότητα οι αµυντικές της βιοµηχανίες το ραγµατο οιούν ήδη αλλά εκτός ευρω αϊκού εδάφους και µάλιστα µε αυξανόµενους ρυθµούς ακολουθώντας την αγορά. γ. Η εξελίξεις στην Εγχώρια Αµυντική Βιοµηχανία Η Ελλάδα ε ί σειρά ετών συγκαταλέγονταν µεταξύ των µεγαλύτερων εισαγωγέων αµυντικού υλικού στον κόσµο. Ωστόσο η συµµετοχή της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας στα εξο λιστικά ρογράµµατα των Ε υ ήρξε εξαιρετικά εριορισµένη, ό ως ε ίσης εριορισµένο ήταν και το ε ί εδο της α ασχόλησης στον τοµέα, σε σύγκριση µε άλλες χώρες µε αντίστοιχο ε ί εδο αµυντικών δα ανών. Στην εγχώρια αµυντική βιοµηχανία θεωρείται ότι ανήκουν όλες οι ε ιχειρήσεις ου δραστηριο οιούνται στην αραγωγή ροϊόντων και υ ηρεσιών του αµυντικού τοµέα, ανεξάρτητα α ό το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Σήµερα, εριλαµβάνει ερί τις 30 κατ εξοχήν Μικροµεσαίες Ε ιχειρήσεις (ΜΜΕ), ου α ασχολούν ερί ου εργαζόµενους. Ορισµένες α ό τις ε ιχειρήσεις αυτές δραστηριο οιούνται και στην αραγωγή µη στρατιωτικού εξο λισµού ό ως και ροϊόντων διττής χρήσης. Σε τρεις βιοµηχανίες (Ελληνικά Αµυντικά Συστήµατα ΕΑΣ, Ελληνική Αερο ορική Βιοµηχανία ΕΑΒ και Ελληνική Βιοµηχανία Οχηµάτων ΕΛΒΟ) κύριος µέτοχος είναι το δηµόσιο ενώ οι υ όλοι ες είναι ε ιχειρήσεις του ιδιωτικού τοµέα. Στο αραγωγικό δυναµικό του αµυντικού τοµέα θα ρέ ει να ροστεθούν και τα στρατιωτικά εργοστάσια και εργαστήρια ου α οτελούν τµήµα της υφιστάµενης οµής υνάµεων των Ε. Στις αραγωγικές δυνατότητες της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας εριλαµβάνονται τα εξής: 9

17 (1) η αραγωγή ατοµικού ιµατισµού, φόρτου και εξάρτυσης µάχης, συµ εριλαµβανοµένου του ειδικού ιµατισµού ροστασίας α ό ραδιοβιοχηµική (ΡΒΧ) ροσβολή και αρατήρηση α ό υ έρυθρη ακτινοβολία (infrared radiation IRR), (2) η κατασκευή φορητών ο λικών συστηµάτων (ελαφρών και βαρέων ό λων και ο λοµηχανηµάτων), (3) η αραγωγή συστηµάτων ενεργητικής και αθητικής ροστασίας, (4) η κατασκευή υροµαχικών και η αροχή υ ηρεσιών αδρανο οίησής τους, (5) η αροχή υ ηρεσιών διασύνδεσης διαλειτουργικότητας ο λικών συστηµάτων, (6) η κατασκευή, συντήρηση, ε ισκευή, ο εκσυγχρονισµός και η αναβάθµιση στρατιωτικών οχηµάτων, αµαξωµάτων και ρυµουλκουµένων οχηµάτων, συµ εριλαµβανοµένων και ειδικών οχηµάτων, µέσων, (7) η ναυ ήγηση ολεµικών σκαφών και λοι ών λωτών (8) η κατασκευή δοµικών µερών αεροσκαφών, λοι ών ανταλλακτικών και η ε ισκευή και συντήρηση κινητήρων αεροσκαφών, υλικό, (9) η αραγωγή ηλεκτρονικών εξαρτηµάτων για αµυντικό (10) η αραγωγή µηχανολογικών µηχανουργικών α αρτίων εξαρτηµάτων και ανταλλακτικών τεχνικού αµυντικού υλικού οικίλης φύσεως, (11) η αραγωγή συσσωρευτών άσης φύσεως και λοι ού ηλεκτρολογικού και ηλεκτροµηχανολογικού υλικού, ό ως το υλικό διασύνδεσης συστηµάτων και υ οσυστηµάτων ενσωµατωµένων σε κύρια συστήµατα, (12) η ανά τυξη ολοκληρωµένων συστηµάτων διοίκησης και ελέγχου, ληροφοριακών συστηµάτων, ασφαλών ή και ανθεκτικών τηλε ικοινωνιακών συστηµάτων για αµυντική χρήση και συναφών συστηµάτων εκ αίδευσης και ροσοµοίωσης, Ηλεκτρονικού Πολέµου και κρυ τογραφικών συστηµάτων, 10

18 (13) η κατασκευή ο τικών, ηλεκτροο τικών, ο τοηλεκτρονικών συστηµάτων ενίσχυσης φωτός και θερµικής α εικόνισης και αρατήρησης, (14) η ανά τυξη λογισµικού αµυντικού τοµέα, (15) η κατασκευή συστηµάτων ατοµικής εκ αίδευσης και (16) η ανά τυξη συστηµάτων αραγωγής ενέργειας υβριδικής τεχνολογίας. β. Τα κύρια χαρακτηριστικά της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίες (1) Οι α ειλές για τη βιωσιµότητά της Η αρατεταµένη οικονοµική κρίση της χώρας έχει εριορίσει σηµαντικά το ε ί εδο των αµυντικών δα ανών, µε α οτέλεσµα να εριορίζεται και το µερίδιο ου µ ορεί να διεκδικήσει η εγχώρια αµυντική βιοµηχανία. Ε ι λέον, ροκαλεί ισχυρές ιέσεις στην καθηµερινή λειτουργία των εταιρειών, δυσκολίες στη συγκράτηση του κατεχόµενου ε ι έδου τεχνογνωσίας, αδυναµία ραγµατο οίησης ε ενδύσεων, δυσκολία στην ανάληψη ρωτοβουλιών και διαφυγή εξειδικευµένου ε ιστηµονικού και τεχνικού ροσω ικού στο εξωτερικό. Εκτός α ό την οικονοµική κρίση, το ισχύον θεσµικό λαίσιο για τις ροµήθειες στον τοµέα της άµυνας και της ασφάλειας καθώς και συγκεκριµένες ροβλέψεις της Οδηγίας 2009/81/ΕΚ ου ενσωµατώθηκε σ αυτό, δεν ευνοούν την ανά τυξη της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας. Ειδικότερα: Ο Ν. 3978/11 για τις ροµήθειες στον τοµέα της άµυνας και της ασφάλειας, ου ενσωµάτωσε και την οδηγία 2009/81/ΕΚ, κατήργησε την Εγχώρια Βιοµηχανική Συµµετοχή (ΕΒΣ), την Ελληνική Προστιθέµενη Αξία (ΕΠΑ) και τα Αντισταθµιστικά Ωφελήµατα (ΑΩ) ου σηµαίνει στην ράξη ότι οι ροµήθειες αµυντικού υλικού α ό το εξωτερικό δεν µ ορούν να συνδέονται µε την υ οχρέωση µεταφοράς τεχνολογίας/τεχνογνωσίας στη χώρα. Η µεταφορά τεχνολογίας/τεχνογνωσίας α ό το εξωτερικό, για χώρες ό ως είναι η Ελλάδα, α οτελεί τη σηµαντικότερη ηγή για την ανά τυξη και διατήρηση ΕΑΤΒΒ. Στα λαίσια της οδηγίας 2009/81/ΕΚ, η ανάθεση έργου στην εγχώρια αµυντική βιοµηχανία, εκτός των αιτιολογηµένων εξαιρέσεων για λόγους ροστασίας των ουσιωδών συµφερόντων ασφαλείας της χώρας, είναι δυνατή µόνο στα λαίσια διεθνών διαγωνιστικών διαδικασιών, γεγονός 11

19 ου εισάγει σηµαντικούς εριορισµούς στη δυνατότητα συµµετοχής εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας στις ροµήθειες των Ε. της Ε ίσης, η δυνατότητα ου αρέχει η Οδηγία στους Κύριους Αναδόχους, να µ ορούν να ε ιλέγουν τους υ οκατασκευαστές και το είδος του έργου ου θα τους αναθέτουν µε οικονοµοτεχνικά κριτήρια κα µόνο, οδηγούν σε µεγαλύτερη συγκέντρωση της βιοµηχανικής δραστηριότητας στις χώρες ου σήµερα συγκεντρώνουν άνω α ό το 85% της ευρω αϊκής αραγωγής αµυντικού υλικού (Αγγλία, Γαλλία, Γερµανία, Σουηδία, Ιταλία, Ισ ανία). (2) Αδυναµίες Η ΕΑΤΒΒ, υστερεί σήµερα έναντι των σύγχρονων τεχνολογικών α αιτήσεων των Ε και το γεγονός αυτό εριορίζει σηµαντικά και τις δυνατότητες εξωστρέφειάς της. Η τεχνολογική αυτή υστέρηση οφείλεται τόσο σε αντικειµενικούς λόγους, όσο και σε λόγους ου έχουν να κάνουν µε το µοντέλο ανά τυξης ου ακολούθησε ε ί σειρά δεκαετιών. Σε ότι αφορά τους αντικειµενικούς λόγους, η συνεχής αύξηση του κόστους και η συνεχής τεχνολογική εξέλιξη των σύγχρονων ο λικών συστηµάτων, α αιτεί εταιρείες µεγάλου οικονοµικού µεγέθους και ανα τυγµένες ερευνητικές, τεχνολογικές και βιοµηχανικές βάσεις ου εκ των ραγµάτων υ ερβαίνουν τις δυνατότητες της χώρας. Ωστόσο, υ άρχουν τεχνολογικοί τοµείς, ό ως είναι για αράδειγµα οι τοµείς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Ε ικοινωνιών (ΤΠΕ) ου δεν υ ακούουν κατ ανάγκη στους εριορισµούς αυτούς. Ε ι λέον, η ΕΑΤΒΒ έχει ε ικεντρωθεί, κατά κύριο λόγο, στην εγχώρια αγορά και σε αραδοσιακούς τοµείς, µε α οτέλεσµα, εκτός συγκεκριµένων εξαιρέσεων, να αρουσιάζει γενικά χαµηλό βαθµό εξωστρέφειας. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα υ ήρξε για δεκαετίες ένας α ό τους µεγαλύτερους εισαγωγείς αµυντικού υλικού στον κόσµο, ό ως έχει ε ισηµανθεί, το µεγαλύτερο µέρος της µέχρι σήµερα δραστηριότητας της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας αφορά κατά κανόνα υ οκατασκευαστικό έργο και αροχή υ ηρεσιών, ου δε αρείχε τη δυνατότητα, λην ορισµένων εξαιρέσεων, για ανά τυξη ρωτογενών ροϊόντων τα ο οία θα της ε έτρε αν να το οθετηθεί µε ανταγωνιστικούς όρους στις σύγχρονες αλυσίδες εφοδιασµού. Χαµηλή είναι ε ίσης και η συµµετοχή της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας στην υ οστήριξη των ο λικών συστηµάτων και µέσων των Ε. Οι ροµήθειες ο λικών συστηµάτων ου ραγµατο οιήθηκαν χωρίς αυτές να συνοδεύονται α ό συµβάσεις εν συνεχεία υ οστήριξης του υλικού, στα λαίσια των ο οίων η εγχώρια αµυντική βιοµηχανία θα εντάσσονταν εξαρχής στις αλυσίδες εφοδιασµού µε όλες τις αναγκαίες ροϋ οθέσεις, εκτός α ό τα ροβλήµατα ου δηµιούργησε στις Ε, 12

20 α οστέρησε α ό την ίδια σηµαντικό έργο. Η εριορισµένη σήµερα συµµετοχή της στους τοµείς της υ οστήριξης και αραγωγής ανταλλακτικών, για τα ο λικά συστήµατα και µέσα των Ε, οφείλεται σε µεγάλο βαθµό και στο γεγονός ότι τα σχετικά δικαιώµατα δεν έχουν εκχωρηθεί α ό τον αρχικό κατασκευαστή. (3) Ισχυρά σηµεία Η ΕΑΤΒΒ συγκεντρώνει σηµαντική εµ ειρία α ό το (υ ο)κατασκευστικό έργο και α ό τα ρογράµµατα συµ αραγωγής ου έχει υλο οιήσει καθώς και α ό τις υ ηρεσίες υ οστήριξης ου αρέχει ε ί σειρά ετών για λογαριασµό των Ε και άλλων χωρών. Έχει µεγάλη εµ ειρία σε εφαρµογή διεθνών ροτύ ων, λόγω της συµµετοχής της σε διεθνείς οργανισµούς και έχει ε ίσης αξιόλογο ιστορικό ε ίτευξης οιοτικών δεικτών. Όλα τα αρα άνω σε συνδυασµό µε το υψηλά καταρτισµένο ανθρώ ινο δυναµικό της χώρας µ ορούν να συντελέσουν στη διεύρυνση των αρεχόµενων υ ηρεσιών, στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και στην αραγωγή καινοτόµων ροϊόντων υψηλής ροστιθέµενης αξίας ιδιαίτερα στους τοµείς των νέων τεχνολογιών. (4) Ευκαιρίες Η ΕΑΤΒΒ έχει εριθώριο για σταδιακή ανάκτηση του µεριδίου ου της αναλογεί σε ότι αφορά τις α αιτήσεις υ οστήριξης των Ε. Προς την κατεύθυνση αυτή, διαθέτει συγκεκριµένα λεονεκτήµατα έναντι του ανταγωνισµού ου τα ροσδίδουν οι α αιτήσεις ασφάλειας εφοδιασµού και ασφάλειας ληροφοριών, οι ο οίες σε ολλές ερι τώσεις δεν µ ορούν να καλυφθούν στον αναγκαίο βαθµό α ό εταιρείες του εξωτερικού. Προσφέρονται ε ίσης δυνατότητες ενίσχυσης της εξωστρέφειας µέσω της ανά τυξης συνεργασιών µε χώρες µε τις ο οίες η Ελλάδα διατηρεί αραδοσιακά καλές σχέσεις. Σε ότι αφορά τις τεχνολογίες/ ροϊόντα δι λού σκο ού, η αξιο οίηση της δυνατότητας οι Ε να ραγµατο οιούν ροµήθειες α ό κοινού µε άλλα υ ουργεία και υ ηρεσίες ου έχουν την ευθύνη του τοµέα της ασφάλειας, εκτός α ό την ε ίτευξη οικονοµιών κλίµακας, θα λειτουργούσε ρος όφελος και της αµυντικής βιοµηχανίας και των υ ηρεσιών άµυνας και ασφάλειας. Προσφέρονται ε ίσης ευκαιρίες συµµετοχής της ΕΑΤΒΒ σε διακρατικά ρογράµµατα, διµερή και ολυµερή, στα λαίσια αντίστοιχων ρωτοβουλιών ου είναι ήδη σε εξέλιξη, αξιο οιώντας αράλληλα τις σχετικές ροβλέψεις της Οδηγίας 2009/81/ΕΚ. Η τάση για την αναζήτηση συνεργειών στον αµυντικό τοµέα ενισχύεται διαρκώς, εξαιτίας της διαρκούς αύξησης του κόστους και της τεχνολογικής 13

21 ολυ λοκότητας των ο λικών συστηµάτων. Με τις συνέργειες αθροίζονται αραγωγικές δυνατότητες, ου είναι δύσκολο λέον να υ άρχουν σε µεµονωµένες χώρες, ε ιµερίζεται το κόστος έρευνας, εριορίζεται ο κίνδυνος α οτυχίας και ε ιτυγχάνονται οικονοµίες κλίµακας. γ. Το ε ί εδο της Έρευνας και Καινοτοµίας στην Ελλάδα Οι δα άνες για τη έρευνα και οι ε ιδόσεις στην καινοτοµία, α οτελούν δείκτες για την α οτίµηση του δυναµισµού των χωρών και της ροο τικής τους για οικονοµική ανά τυξη. Μεταφέροντας τη δια ίστωση αυτή στην ελληνική ραγµατικότητα, οι ολύ χαµηλές δα άνες για την έρευνα - ου ριν α ό την κρίση αντιστοιχούσαν µόλις στο ένα τρίτο του µέσου όρου της ΕΕ και οι ε ίσης ολύ χαµηλές ε ιδόσεις στην καινοτοµία ο σχετικός δείκτης βρίσκεται λίγο ιο άνω α ό το 50% του µέσου όρου της ΕΕ συνηγορούν στη γενικότερη δια ίστωση ότι η χώρα ακολούθησε ένα στρεβλό µοντέλο ανά τυξης και στον τοµέα αυτό. Εκτός α ό το χαµηλό ε ί εδο χρηµατοδότησης, ο κατακερµατισµός και η ελλι ής διασύνδεση της έρευνας µε την αραγωγή α οτελούν τις κύριες συνιστώσες του ροβλήµατος. Η εικόνα δεν διαφορο οιείται στον αµυντικό τοµέα της χώρας, αφού οι αντίστοιχες δα άνες για Ε&Α, ριν α ό την κρίση κυµαίνονταν α ό µηδέν (0) έως και 0,06% του συνόλου των αµυντικών δα ανών. Στο τοµέα της Άµυνας είναι ενδεικτικότερη η στρέβλωση και δεν µ ορεί να γίνει ε ίκληση στενότητας όρων, δεδοµένου ότι οι αµυντικές δα άνες της χώρας την κατέτασσαν, ε ί σειρά ετών, µεταξύ των µεγαλύτερων εισαγωγέων αµυντικού υλικού στον κόσµο, ενώ υ ήρχε αράλληλα και νοµοθετική ρόβλεψη (α ό το 2001) για τη χρηµατοδότηση της Ε&Α µε το 1% ε ί του ροϋ ολογισµού του εξο λιστικού ρογράµµατος. 14

22 5. Οι κρίσιµοι τεχνολογικοί και βιοµηχανικοί τοµείς Το ε ιθυµητό ε ί εδο, α ό τη σκο ιά των Ε, στο ο οίο θα έ ρε ε να βρίσκεται η εγχώρια αµυντική βιοµηχανία είναι να συµ ί τουν οι δυνατότητές της µε τις κρίσιµες ε ιχειρησιακές α αιτήσεις τους. Αυτό όµως δεν ισχύει στην ράξη, είτε γιατί κά οιοι α ό τους τοµείς αυτούς, ε ιχειρησιακού ενδιαφέροντος των Ε, δεν α ετέλεσαν αντικείµενο δραστηριο οίησης της ΕΑΤΒΒ, είτε γιατί η τελευταία δεν είχε τη δυνατότητα να αντα οκριθεί σε αυτούς. Συνε ώς, µεταξύ των κρισίµων α αιτήσεων των Ε και των δυνατοτήτων της ΕΑΤΒΒ, υ άρχει το τεχνολογικό εκείνο εδίο, το ο οίο θα ρέ ει να ανα τυχθεί και να υ οστηριχθεί, ροκειµένου να διασφαλίζονται τα ουσιώδη συµφέροντα ασφάλειας της χώρας. Οι κρίσιµοι τοµείς στους ο οίους θα ρέ ει να εστιάσει η βιοµηχανική δραστηριότητα κατά ροτεραιότητα, είναι οι εξής: α. Η συντήρηση, υ οστήριξη και αναβάθµιση των υ αρχόντων ο λικών συστηµάτων και µέσων των Ε. β. Η ναυ ήγηση λοίων και άλλων λωτών µέσων γ. Τα κρίσιµα ανταλλακτικά χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων οχηµάτων και µέσων τα ο οία είναι α αραίτητα για την στρατιωτική λειτουργία και χρήση τους. δ. Το ροηγµένο λογισµικό και οι εφαρµογές κυβερνοάµυνας. ε. Οι ασφαλείς ε ικοινωνίες και τα Συστήµατα ιοίκησης Ελέγχου (C4ISR), συµ εριλαµβανοµένων των συστηµάτων χερσαίας και θαλάσσιας ε ο τείας (έλεγχος συνόρων). στ. Η ροστασία του ροσω ικού στο ε ιχειρησιακό εριβάλλον, µέσω της α όκτησης σχετικών στρατιωτικών δυνατοτήτων στους τοµείς της φυσικής σωµατικής ροστασίας και των ατοµικών ο τικών και υ ερύθρων αισθητήρων και ε ικοινωνιών. ζ. Τα τεχνολογικά εξελιγµένα υλικά συµ εριλαµβανοµένων των κραµάτων χάλυβα και αλουµινίου, τα ανθρακονήµατα και τα νανοϋλικά, καθώς και οι συναφείς τεχνολογίες ου αφορούν σε ε ικαλύψεις, βαφές, κατεργασίες λέιζερ και τρισδιάστατη εκτύ ωση. η. Οι τεχνολογίες βελτιστο οίησης της ενεργειακής κατανάλωσης και βιωσιµότητας, ου αφορά στις στρατιωτικές ε ιχειρήσεις. θ. Οι ολυε ιστηµονικές εφαρµογές ου αφορούν σε ολοκλήρωση συστηµάτων (integration) ό ως αυτά του αυτοµάτου ελέγχου και οι αισθητήρες. 15

23 Προκειµένου να ανα τυχθούν και να συντηρηθούν οι αρα άνω τοµείς, οι ο οίοι θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΑΤΒΒ και θα ροσδώσουν και στις Ε ε ιχειρησιακό λεονέκτηµα σε συγκεκριµένους τοµείς, η EΑΤΒΒ θα ρέ ει να διατηρεί συνεχή την ροσ άθειά της για βελτίωση των αραγοµένων ροϊόντων και των υ ηρεσιών ου αρέχει, για µείωση του κόστους αραγωγής, για ενσωµάτωση νέων τεχνολογιών στην αραγωγική διαδικασία, για ανά τυξη ε ι λέον νέων τεχνολογιών και ροώθηση καινοτοµιών. Σε κάθε ερί τωση, εφόσον δεν είναι δυνατή η ανά τυξη και διατήρηση των αρα άνω κρισίµων τοµέων, ου είναι στρατηγικής σηµασίας για την ροστασία των ουσιωδών συµφερόντων ασφάλειας της Χώρας, µε άλλα µέσα, η χώρα όταν συνά τει συµβάσεις ροµήθειας αµυντικού υλικού, θα διεκδικεί βιοµηχανική συµµετοχή (industrial participation) α ό τους υ οψήφιους ροµηθευτές, σύµφωνα µε την σχετική Ευρω αϊκή νοµοθεσία και ιδιαίτερα σύµφωνα µε τις ροβλέψεις του άρθρου 346 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ (Treaty of the Functioning of the European Union Article 346 TFEU). 16

24 6. Μέτρα και ράσεις για την Υ οστήριξη των Κρίσιµων Τοµέων βιοµηχανικής δραστηριότητας. Για τη διασφάλιση της βιωσιµότητας της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας και για το σταδιακό µετασχηµατισµό της, ροκειµένου να µ ορέσει να αντα οκριθεί µε ανταγωνιστικούς και οιοτικούς όρους στις α αιτήσεις των Ε και ειδικότερα στους στρατηγικούς τοµείς ροτεραιότητας, να ενισχύσει την αρουσία της στη διεθνή αγορά και να ροσανατολιστεί αραγωγικά µε ε ιτυχία σε τεχνολογίες/ ροϊόντα στρατιωτικού και µη, καθώς και δι λού σκο ού, α αιτείται συντονισµένη δράση όλων των εµ λεκόµενων φορέων και σαφής ροσδιορισµός των λειτουργικών τους σχέσεων, οι ο οίες εριγράφονται στον Εθνικό Αµυντικό Σχεδιασµό (ΕΑΣ), καθώς και των δράσεων ου αναλογούν στον καθένα. Οι ενέργειες και δράσεις ου δροµολογούνται ρος την κατεύθυνση αυτή έχουν ως εξής: α. Προγραµµατισµός των ροµηθειών των Ε Α οτελεί αναγκαία ροϋ όθεση για τον ρογραµµατισµό και τον αραγωγικό ροσανατολισµό της ΕΑΤΒΒ. Προς την κατεύθυνση αυτή το ΓΕΕΘΑ: (1) Καταρτίζει τον ρογραµµατισµό των Ε σε κύρια ο λικά συστήµατα και µέσα, καθορίζει τις ανάγκες για την εν συνεχεία υ οστήριξή τους καθώς και τα α αιτούµενα έργα υ οστήριξης και υ ηρεσίες. (2) Αξιολογεί ροτάσεις ερευνητικών ρογραµµάτων ως ρος την αναγκαιότητα σκο ιµότητα και καθορίζει την ροτεραιότητά τους στο λαίσιο της ικανο οίησης των ε ιχειρησιακών του αναγκών. (3) Ενηµερώνει µέσω θεσµοθετηµένων διαδικασιών, οι ο οίες διέ ονται α ό κανόνες διαφάνειας, τους φορείς της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας για τις α αιτήσεις εξο λιστικών ρογραµµάτων του ΥΠΕΘΑ. (4) Προγραµµατίζει και ε ικαιρο οιεί τη λειτουργία ηλεκτρονικής λατφόρµας σε ε ί εδο ΥΠΕΘΑ, µέσω της ο οίας οι εκ ρόσω οι της ΕΑΤΒΒ θα µ ορούν να ενηµερώνονται για : τις τηρούµενες διαδικασίες ου τους αφορούν στα λαίσια του ΕΑΣ, τις ροκηρύξεις ροµηθειών αµυντικού υλικού ου µ ορούν να δηµοσιο οιηθούν σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία, 17

25 τις ροκηρύξεις ροµηθειών µη αµυντικού υλικού, τις ροδιαγραφές των Ε, τις ροκηρύξεις διεθνών οργανισµών. τις ειδικές ροσκλήσεις συµµετοχής σε τεχνικό διάλογο, ριν τη διενέργεια διαγωνισµών, ό ως και τη διεξαγωγή δια ραγµατεύσεων για τεχνικά και διαδικαστικά θέµατα κατά και µετά την υλο οίηση των συµβάσεων. β. Λήψη µέτρων για την ροώθηση των εξαγωγών Στο λαίσιο της κείµενης νοµοθεσίας και ενίσχυσης των εξαγωγών της αµυντικής βιοµηχανίας, το ΥΠΕΘΑ : (1) συνεργάζεται µε τα συναρµόδια Υ ουργεία υ οστηρίζοντας και ενθαρρύνοντας την ε ικοινωνιακή ροώθηση και ανάδειξη των βιοµηχανικών δυνατοτήτων της χώρας µας στον τοµέα της άµυνας και της ασφάλειας µέσω κυρίως της συµµετοχής τους σε διεθνείς εκθέσεις και σε εθνικά ερί τερα, (2) διευκολύνει την εκµετάλλευση υφιστάµενων δυνατοτήτων χρηµατοδότησης των φορέων της Εγχώριας Αµυντικής Βιοµηχανίας για τη συµµετοχή τους στις υ όψη ιεθνείς εκθέσεις, (3) αξιο οιεί τους Ακολούθους Άµυνας (ΑΚΑΜ) και τους υ αλλήλους οικονοµικών και εµ ορικών υ οθέσεων των δι λωµατικών α οστολών της χώρας µας σε συνεργασία µε το ΥΠΕΞ, για την ροώθηση των εξαγωγών στρατιωτικού εξο λισµού καθώς ε ίσης και την ροώθηση διακρατικών συνεργασιών ιδιαίτερα σε εριοχές ό ου υ άρχει ε ιχειρηµατικό ενδιαφέρον α ό τους φορείς της ΕΑΤΒΒ, (4) ροωθεί σε συνεργασία µε αρµόδιους φορείς λοι ών υ ουργείων, την ανά τυξη και την ανταγωνιστικότητα των αµυντικών βιοµηχανιών της χώρας υ οστηρίζοντας τη συµµετοχή τους σε συνεργατικά σχήµατα, δίδοντας αράλληλα έµφαση σε ροϊόντα διττής χρήσης. γ. Ενίσχυση της έρευνας και καινοτοµίας Η ικανο οίηση των ε ιχειρησιακών αναγκών µέσω της ανά τυξης κατάλληλων τεχνολογιών α οτελεί σηµαντική αράµετρο για την καθοδήγηση της έρευνας και καινοτοµίας στον τοµέα της άµυνας µέσω της αξιο οίησης της ΕΑΤΤΒ. Στο λαίσιο αυτό το ΥΠΕΘΑ: 18

26 (1) δέχεται α ό ιδιωτικούς και δηµόσιους φορείς καθώς και ανε ιστήµια, ροτάσεις ερευνητικών ρογραµµάτων τα ο οία αξιολογούνται α ό το ΓΕΕΘΑ αναφορικά µε την κάλυψη των ε ιχειρησιακών του α αιτήσεων, (2) καταρτίζει το Πρόγραµµα Ανά τυξης Αµυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας, στο ο οίο εριλαµβάνονται ρογράµµατα ου εξυ ηρετούν τους βασικούς τοµείς ανά τυξης αµυντικής έρευνας και τεχνολογίας για την ικανο οίηση των ε ιχειρησιακών α αιτήσεων και ροτεραιοτήτων ου έχουν τεθεί και εγκριθεί α ό το ΓΕΕΘΑ και ρογράµµατα για την ανά τυξη βιοµηχανικών δυνατοτήτων στους στρατηγικούς τοµείς ροτεραιότητας ου ροσδιορίζονται στην ΕΑΒΣ, (3) διεξάγει, ανα τύσσει και αξιο οιεί τεχνολογική έρευνα στο λαίσιο των ε ιχειρησιακών αναγκών των Ε και µ ορεί να συµµετέχει µε φορείς της ε ιστηµονικής κοινότητας, της ΕΑΤΒΒ και λοι ούς δηµόσιους φορείς, σε ερευνητικά ρογράµµατα διεθνών οργανισµών και ιεθνών Συνεργατικών Σχηµάτων ε ωφελεία των Ε, σε τοµείς ενδιαφέροντος ου ροσδιορίζονται στην ΕΑΒΣ ή καθορίζονται α ό τη Γ ΑΕΕ σε συνεργασία µε τα ΓΕ και το ΓΕΕΘΑ για την ικανο οίηση ε ιχειρησιακών α αιτήσεων, (4) ε ιδιώκει τη µέγιστη δυνατή αξιο οίηση των Ευρω αϊκών ιαρθρωτικών Ταµείων, σε συνεργασία µε λοι ούς φορείς του δηµοσίου (Υ ουργείο Οικονοµίας Ανά τυξης και Τουρισµού, Υ ουργείο Προστασίας του Πολίτη, κτλ) ό ου αυτό είναι εφικτό, ροκειµένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η καινοτοµία, και να ανα τυχθούν εραιτέρω δράσεις στον τοµέα της αµυντικής έρευνας και τεχνολογίας, (5) ε ιδιώκει τη σταδιακή αύξηση του ύψους των ιστώσεων ου διατίθενται για την Έρευνα και Ανά τυξη, (6) στοχεύει στην αξιο οίηση των ιακρατικών Ολοκληρωµένων Προγραµµάτων Ερευνητικής και Ανα τυξιακής Συνεργασίας ( ΟΠΕΑΣ) µε α ώτερο σκο ό την εξέλιξη νέων τεχνολογιών και την αντιµετώ ιση του υψηλού κόστους έρευνας και ανά τυξης σύνθετων ο λικών συστηµάτων. Ε ι λέον, ροωθείται η σύσταση, ενεργο οίηση και στη συνέχεια αξιο οίηση του Ενιαίου Φορέα Αµυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας µε σκο ό: (1) την ενο οίηση και το συντονισµό των ερευνητικών κέντρων των Ε και τη δικτύωση µε ερευνητικά κέντρα του εσωτερικού/εξωτερικού, την αµυντική βιοµηχανία καθώς και µε τις αραγωγικές σχολές των Ε. (2) την ανά τυξη της έρευνας και τεχνολογίας για την ενίσχυση της εθνικής άµυνας. 19

27 δ. Προώθηση καινοτόµων δράσεων Στο λαίσιο της Προώθησης Καινοτόµων ράσεων, το ΥΠΕΘΑ διοργανώνει ειδικές ηµερίδες, µε οµιλητές εξειδικευµένους ερευνητές της ανε ιστηµιακής κοινότητας του εσωτερικού και του εξωτερικού, µε σκο ό την αρουσίαση καινοτόµων ιδεών και τεχνολογιών στον τοµέα της Άµυνας και της Ασφάλειας και διοργανώνει διαγωνισµούς καινοτοµίας στον τοµέα της αµυντικής έρευνας και τεχνολογίας µε χρηµατικά έ αθλα και άλλα κίνητρα. ε. Συγκρότηση Συµβουλίου Αµυντικής Έρευνας Τεχνολογίας & Βιοµηχανίας Συγκροτείται Συµβούλιο Αµυντικής Έρευνας Τεχνολογίας & Βιοµηχανίας (ΣΑΕΤΒ), το ο οίο αντικαθιστά το Ε ιστηµονικό Συµβούλιο Αµυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΑΕΤ), αναλαµβάνοντας τις αρµοδιότητές του. Το ΣΑΕΤΒ, ε ιφορτίζεται ε ι λέον µε: ΕΑΒΣ (1) την υ οβολή εισηγήσεων για την τρο ο οίηση της τρέχουσας (2) την υ οβολή εισηγήσεων και για την ανάληψης ε ι λέον ρωτοβουλιών και δράσεων για την ε ίτευξη των στόχων της. (3) την αρακολούθηση της εφαρµογής και υλο οίησης της τρέχουσας ΕΑΒΣ Παράλληλα, το ΣΑΕΤΒ αναλαµβάνει το συντονισµό όλων των εµ λεκόµενων φορέων µε α ώτερο στόχο την ανά τυξη της αµυντικής έρευνας, τεχνολογίας και βιοµηχανίας της χώρας. Η σύνθεση, οι αρµοδιότητες και η λειτουργία του ΣΑΕΤΒ θα καθορισθούν α ό το ΥΠΕΘΑ µε έκδοση του σχετικού κανονισµού, µετά την έγκριση της αρούσας στρατηγικής και την εκδήλωση ενεργειών για την τρο ο οίηση του άρθρου 13 του Ν.2919/2001 το ο οίο διέ ει τη λειτουργία του ΕΣΑΕΤ. Για την υλο οίηση των αρα άνω µε µέριµνα Γ ΑΕΕ σε συνεργασία µε τα ΓΕ και µετά α ό γνωµοδότηση του ΣΑΕΤΒ εκ ονείται: και (1) ετήσιο λάνο δράσεων εφαρµογής της αρούσας στρατηγικής (2) έκθεση α οτελεσµάτων µε σκο ό την ενηµέρωση της ολιτικής ηγεσίας 20

28 στ. Προώθηση της συνεργασίας και του διαλόγου όλων των εµ λεκοµένων µερών καθώς και της συµµετοχής της ΕΑΤΒΒ σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής του αµυντικού υλικού ου εντάσσεται στις Ε. Μέσω της συµµετοχής των φορέων της ΕΑΤΒΒ στις ροµήθειες ειρηνικής εριόδου των Ε, ενισχύεται η βιωσιµότητά της και ενισχύονται οι δυνατότητές της για την αραγωγή ροϊόντων και την αροχή υ ηρεσιών, αναγκαίων για τη διεξαγωγή των ε ιχειρήσεων των Ε σε ερίοδο κρίσης, έντασης ή ολέµου. Κατά συνέ εια, ε ιδιώκεται και θεσµοθετείται η διαβούλευση µε τους φορείς της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας, κάτω α ό διαφανείς διαδικασίες, σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής του αµυντικού υλικού, ροκειµένου να γίνονται οι βέλτιστες δυνατές ε ιλογές ου να ροσδίδουν τα α αιτούµενα ε ιχειρησιακά χαρακτηριστικά στις Ε µε τη µεγαλύτερη δυνατή συµµετοχή της ΕΑΤΒΒ. Ειδικότερα: (1) Στην 1 η φάση, κατά την ο οία γίνεται ο ροσδιορισµός των ε ιχειρησιακών α αιτήσεων (requirements definition phase) και ο καθορισµός των ε ιθυµητών τοµέων εγχώριας ερευνητικής δραστηριότητας. (2) Στη 2 η φάση ου α οσκο εί στην υλο οίηση της αραγωγής/ ροµήθειας (production/procurement phase) του αµυντικού υλικού και την ενσωµάτωσή του στις Ε. Ε ιδίωξη στη φάση αυτή, είναι να υ άρχουν στις διακηρύξεις Ειδικοί Όροι Ασφάλειας Εφοδιασµού και Πληροφοριών, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία, ροκειµένου να καλύ τονται οι ανάγκες των Ε ιδιαίτερα σε εριόδους κρίσης, ε ιστράτευσης ή ολέµου. (3) Στην 3 η φάση ου α οσκο εί στην εν συνεχεία υ οστήριξη του υλικού (in service phase), ροκειµένου να ε ιτυγχάνεται η µέγιστη δυνατή διαθεσιµότητα και η ε ιχειρησιακή ετοιµότητα του υλικού. (4) Στην 4 η φάση ου αφορά στην α όσυρση του υλικού (disposal phase) α ό τις Ε, λόγω έλευσης του τέλους της ωφέλιµης ε ιχειρησιακής του ζωής ή κατό ιν δια ίστωσης ότι η συνέχιση της διατήρησής του είναι λέον µη οικονοµικά, τεχνικά και ε ιχειρησιακά συµφέρουσα για τις Ε. Στη φάση αυτή µ ορούν να εξετάζονται λύσεις για τη διάθεση του υλικού σε άλλες χώρες, ενθαρρύνοντας και ενισχύοντας την εµ λοκή της ΕΑΤΒΒ κατά τρό ο ου να δηµιουργεί ροστιθέµενη αξία. Αντίστοιχα, και στα λαίσια της συνεργασίας και του διαλόγου όλων των εµ λεκοµένων µερών, η ΕΑΤΒΒ αρουσιάζει στο ΥΠΕΘΑ µέσω ηµερίδων και λοι ών διαφανών διαδικασιών: (1) τις δυνατότητες αραγωγής, συµ αραγωγής και υ οστήριξης των εγχώριων βιοµηχανιών αµυντικού υλικού σύµφωνα µε τις υ άρχουσες υ οδοµές στην Ελλάδα. 21

29 (2) την α οκτηθείσα εµ ειρία α ό το ερευνητικό, κατασκευαστικό ή υ οκατασκευστικό έργο της εγχώριας βιοµηχανίας, σε εξο λιστικά ρογράµµατα των Ε της χώρας ή άλλων χωρών. ζ. Ενίσχυση των Μικροµεσαίων Ε ιχειρήσεων (ΜΜΕ) Το ε ί εδο της συνεργασίας όλων των εµ λεκόµενων φορέων για τη ενίσχυση των ΜΜΕ, οι ο οίες συνθέτουν την εγχώρια αµυντική βιοµηχανία, α οτελεί µόνιµη ε ιδίωξη για το ΥΠΕΘΑ. Η ενίσχυση αυτή αναµένεται να βελτιώσει την κατεχόµενη τεχνογνωσία της ΕΑΤΒΒ και να διευκολύνει τη διατήρηση και ανά τυξη εγχώριων αµυντικών βιοµηχανικών και τεχνολογικών υ οδοµών ου θεωρούνται κρίσιµες για την ροστασία των ουσιωδών συµφερόντων ασφάλειας της χώρας. Ως εκ τούτου το ΥΠΕΘΑ: (1) καταγράφει, αρακολουθεί και µελετά τις δυνατότητες εγχώριας αραγωγής αµυντικού υλικού, υλικού διττής χρήσης, ό ως και τις δυνατότητες αροχής συναφών υ ηρεσιών και έργων, καταρτίζοντας το Ενιαίο Μητρώο Ε ιχειρήσεων Αµυντικού Τοµέα (ΕΜΕΑΤ). (2) αρέχει κάθε δυνατή υ οστήριξη και διευκόλυνση ώστε οι ΜΜΕ να εκµεταλλεύονται τις ρωτοβουλίες της Ευρω αϊκής Ε ιτρο ής και του Ευρω αϊκού Συµβουλίου για την ενίσχυση των εριφερειακών δικτύων των Μικροµεσαίων Ε ιχειρήσεων, (3) ε ιδιώκει, σε συνεργασία µε την ΕΑΤΒΒ, την ενεργή συµµετοχή στις εργασίες τυ ο οίησης των ιεθνών Οργανισµών στους ο οίους συµµετέχει ροκειµένου να υ άρχει ε ωφελής συµβολή για τη χώρας µας στη διαµόρφωση διαδικασιών και στον καθορισµό ροδιαγραφών αµυντικού υλικού, (4) στοχεύει στην ανά τυξη ροϊόντων διττής χρήσης ε ιδιώκοντας κυρίως τη συνεργασία των ΜΜΕ µε τον ΕΟΑ µέσω της αξιο οίησης των τρεχόντων ρογραµµάτων και των διαθέσιµων οικονοµικών όρων (European Structural Funds, Horizon 2020, κ.λ.). Ε ι ρόσθετα διευκολύνει τη συµµετοχή της εγχώριας βιοµηχανικής βάσης σε ρογράµµατα διεθνών συµ αραγωγών εστιάζοντας σε τεχνολογικές καινοτοµίες και µεταφορά τεχνογνωσίας στην ΕΑΤΒΒ, (5) αξιολογεί και ροωθεί σε συνεργασία µε τους φορείς της ΕΑΤΒΒ, τεχνολογίες α ό το στρατιωτικό στο µη στρατιωτικό τοµέα (spin off) και το αντίθετο (spin in), διευρύνοντας τον τοµέα εργασιών των ΜΜΕ και ενισχύοντας τη βιωσιµότητά τους εξυ ηρετώντας ταυτόχρονα τις ε ιχειρησιακές α αιτήσεις των Ε. 22