ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Μάθημα 10ο ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ 22/8/2012

Transcript

1 ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δρ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΤΡΙΜΠΑΚΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Μάθημα 10ο Αξιολόγηση της ιδιοδεκτικότητας Αξιολόγηση αισθητικότητας Αξιολόγηση παθολογικών κινητικών προτύπων Αξιολόγηση λειτουργικής ικανότητας και καθημερινών δραστηριοτήτων. Τέσσερα βασικά στοιχεία του νευρομυϊκού ελέγχου στην αποκατάσταση Αίσθηση της άρθρωσης (Joint sensation ) (θέση, κίνηση, δύναμη) Δυναμική σταθερότητα Προπαρασκευαστικά και αντιδραστικά μυϊκά χαρακτηριστικά Συνειδητά και ασυνείδητα λειτουργικά κινητικά πρότυπα Η αποκατάσταση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα συστήματα ανατροφοδότησης Προπαρασκευαστικά (feed-forward) Αντιδραστικά (feed-back) 1

2 Η μυϊκή αίσθηση χωρίζεται σε 4 αισθητικές λειτουργίες: Αίσθηση της παθητικής κίνησης Αίσθηση της ενεργητικής κίνησης Αίσθηση της θέσης Αίσθηση του βάρους και της αντίστασης Αισθητικοί Υποδοχείς Εξωυποδοχείς: αισθητικοί υποδοχείς που αντιδρούν στο φως, ήχο, μυρωδιές, αφή, πόνο κλπ., για την δημιουργία συνειδητής αίσθησης Ιδιοδεκτικοί υποδοχείς: αισθητικοί υποδοχείς που αντιδρούν στην αίσθηση της κίνησης (κιναισθησία) και θέσης της άρθρωσης (joint position sense), αλλά τυπικά δεν συνεισφέρουν στην συνειδητή αίσθηση. Αισθητικοί Υποδοχείς Οι αισθητικοί υποδοχείς οι οποίοι «ρυθμίζουν» την ιδιοδεκτικότητα βρίσκονται στο δέρμα, μυς, αρθρώσεις, συνδέσμους και τένοντες. 2

3 Μηχανοϋποδοχείς Receptor Location Adaptation Function Ruffini ending Pacinian Corpuscle Golgi tendon organ Muscle spindle Unmyelinated free nerve ending Joint capsule and ligaments Slow Joint pressure Joint capsule Quick High frequency vibration Tendon Slow Reflex Muscle Slow Stretch reflex Ligaments and related muscles Slow Joint pain Freeman MAR, Dean M, Hanhan I Μηχανοϋποδοχείς Όλοι οι μυς έχουν νευρικές ίνες οι οποίες καταγράφουν το πόσο ο μυς επιμηκύνεται Όλες οι αρθρώσεις έχουν ίνες οι οποίες καταγράφουν τη σχετική θέση του κάθε οστού Όλα μαζί μας επιτρέπουν να καθορίσουμε τη θέση του κάθε τμήματος του σώματος μας Μηχανοϋποδοχείς 3

4 Μηχανοϋποδοχείς Μηχανοϋποδοχείς Μηχανοϋποδοχείς 4

5 Η ιδιοδεκτικότητα περιλαμβάνει επίσης και πληροφορίες από την παραγκεφαλίδα, τον λαβύρινθο και την όραση κλινικές δοκιμασίες Έλεγχος συντονισμού λεπτών κινήσεων Συνέργεια : Δοκιμασία δάκτυλου / μύτης Δοκιμασία πτέρνας / γόνατος : παθολογική επί αισθητικής αταξίας (δεν διορθώνεται όταν ο εξεταζόμενος ανοίγει τα μάτια του) ή παρεγκεφαλιδικής βλάβης (διορθώνεται όταν ο εξεταζόμενος ανοίγει τα μάτια του) Υπερμετρία / Υπομετρία Αδιαδοχοκινησία (δυσδιαδοχοκινησία) κλινικές δοκιμασίες Δοκιμασία δακτύλου μύτης με κινούμενο στόχο Δοκιμασία δακτύλου μύτης με σταθερό στόχο και κλειστά μάτια 5

6 κλινικές δοκιμασίες Δοκιμασία πτέρνας / γόνατος κλινικές δοκιμασίες Πρώτα με τα χέρια Επανάληψη με τα πόδια Διαδοχοκινησία = ικανότητα να εκτελέσει γρήγορες εναλλαγές κινήσεων Δυσδιαδοχοκινησία = αργές, ακανόνιστες, σπασμωδικές κινήσεις εργαστηριακές δοκιμασίες 6

7 22/8/2012 εργαστηριακές δοκιμασίες εργαστηριακές δοκιμασίες εργαστηριακές δοκιμασίες 7

8 ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Αισθητηριακή αξιολόγηση: Ι. Επιπολής αισθητικότητα Αλγαισθησία Θερμοαισθησία Αφή ΙΙ. Εν τω βάθει αισθητικότητα Αίσθηση των αρθρώσεων Εν τω βάθει αίσθηση άλγους και πίεσης Αίσθηση των δονήσεων ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΙΙ. Συνδυασμένη αισθητικότητα Μορφογνωσία Υλογνωσία Στερεογνωσία Διάκριση του δυαδικού ερεθίσματος Τοπογνωσία Γραφαισθησία Βαραισθησία Σύγχρονη αναγνώριση αμφοτερόπλευρων ερεθισμάτων ΣΤΕΡΕΟΓΝΩΣΙΑ Ικανότητα να αναγνωρίσεις ένα αντικείμενο μέσω της αφής Τοποθέτησε ένα γνωστό αντικείμενο στο χέρι του ασθενή και ζήτησε να το αναγνωρίσει Φυσιολογικά ο ασθενής το χειρίζεται με επιδεξιότητα και το αναγνωρίζει σωστά. 8

9 ΓΡΑΦΑΙΣΘΗΣΙΑ Γίνεται όταν υπάρχει αδυναμία να χειριστεί κάποιο αντικείμενο Ικανότητα να αναγνωρίσει αριθμούς που γράφονται στην παλάμη Χρήση του προσανατολισμού του ασθενή Διάκριση του δυαδικού ερεθίσματος Άγγιξε δύο σημεία ταυτόχρονα Αποφυγή πόνου Καθορισμός απόστασης των σημείων 9

10 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ -ΔΙOΡΘΩΣΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ- ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΩΝ 10

11 -Ο άνθρωπος κινείται μόνο σε σύνθετες κινήσεις -Οι μύες ενεργοποιούνται σε σχήματα, ενώ δεν υπάρχει κινητική λειτουργία που να απαιτεί την ενεργοποίηση ενός μυός ή μιας μεμονωμένης μυϊκής ομάδας MΥΕΣ ΜΕ ΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΥΠΕΡΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ισχιοκνημιαίοι Οσφυϊκή μοίρα ιερονωτιαίων Τετράγωνος οσφυικός Προσαγωγοί Ορθός μηριαίος ΤΠΠ Λαγονοψοϊτης Λοξοί κοιλιακοί μύες MΥΕΣ ΜΕ ΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗ- ΑΔΥΝΑΜΙΑ Γλουτιαίοι Έσω πλατύς Ορθός κοιλιακός Σύνδρομα κατά Janda Σταυρωτό σύνδρομο του ώμου Σταυρωτό σύνδρομο της λεκάνης Σύνδρομο των επιπέδων 11

12 Σύνδρομα κατά Janda Σύνδρομα κατά Janda Σύνδρομα κατά Kendall Σύνδρομο κυφωτικής λορδωτικής στάσης Επίπεδη ράχη (flat back posture) Χαλαρή στάση (sway back posture) Στάση λόγω επικράτειας άκρου (Handedness posture) 12

13 Σύνδρομα κατά Kendall Σύνδρομα κατά Kendall Βασικά κινητικά πρότυπα Έκταση ισχίου 1) ισχιοκνημιαίοι, ιερονωτιαίος ενεργοποιούνται πρώτοι και ο Μ. γλουτιαίος με καθυστέρηση και αδύναμος 2) Σύστοιχος ιερονωτιαίος και ωμική ζώνη πρώτα 13

14 Βασικά κινητικά πρότυπα Απαγωγή ισχίου 1) Απαγωγή και έξω στροφή 2) Τετράγωνος οσφυικός πρώτα για κίνηση Βασικά κινητικά πρότυπα Κάμψη κορμού 1) Λαγονοψοίτης 2) Πρόσθια κλίση του κορμού Βασικά κινητικά πρότυπα Push-ups 1) Μετατόπιση ωμοπλάτης προς τα πάνω 2) Στροφή ωμοπλάτης 3) Πτερυγοειδής ωμοπλάτη 14

15 Βασικά κινητικά πρότυπα Κάμψη κεφαλής 1) ΣΚΜ πρώτα Απαγωγή ώμου 1) Ανύψωση ωμοπλάτης Συνέπειες της έλλειψης μυικής ισορροπίας: -Μεταβολή της μηχανικής των αρθρώσεων-άνιση κατανομή πίεσης -Περιορισμένο εύρος κίνησης και αντισταθμιστική υπερκινητικότητα -Διαταραχή της αμοιβαίας αναστολής -Μεταβαλλόμενος προγραμματισμός των κινητικών προτύπων Αποτελεσματικότερη η διορθωτική άσκηση όταν: Δεν διδάσκουμε «ιδανικά κινητικά πρότυπα» αλλά διορθώνουμε το λάθος που δημιουργεί το πρόβλημα Όταν ξέρουμε πως και πότε ενδείκνυται η χρήση της Όταν ξέρουμε τα όρια των δυνατοτήτων της Όταν υπάρχει συνεργασία από τον ασθενή Όταν δεν υπάρχουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας (καρδιακή πάθηση, παχυσαρκία, σκολίωση κλπ) 15

16 Εκπαίδευση σωστών κινητικών προτύπων με τη βοήθεια: Υποδοχέων των άκρων (ΚΚΑ) Της αναπνοής Των ματιών Η διόρθωση των παθολογικών κινητικών προτύπων βασίζεται: Στη χαλάρωση-διάταση των υπερδραστηριοποιημένων και βραχυμένων μυών Στη κινητοποίηση των υποκινητικών αρθρώσεων Στη διευκόλυνση-ενδυνάμωση των αδύναμων μυών Στην επανεκπαίδευση των κινητικών προτύπων σε αντανακλαστική-υποφλοιώδη βάση Όχι κόπωση 20 1 ώρα σταδιακά Πρώτα στο πάτωμα με απλές κινήσεις Σε λειτουργικό και ανώδυνο εύρος κίνησης Σταθεροποίηση - ιδιοδεκτικότητα 16

17 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ 17