ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΠΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Transcript

1 ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΠΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εισηγητής ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΤΣΟΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Υπεύθυνος Εργασίας Δημήτριος Σκορδάς

2 y O a '>) ' YsiA^A^ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ v\ A^O>/biOJio>) OVXv'^x^ O3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΟΜΑΔΑ 1η ΑΟΠΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ....1 Ανάπτυξη λογαριασμών 1ης ομάδας Λογαριασμός Λογαριασμός Λογαριασμός Λογαριασμός Λογαριασμός Λογαριασμός Λογαριασμός Λογαριασμός ΟΛογαριασμός ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 2. Έννοια και περιεχόμενο του παγίου ενεργητικού Έννοια παγίου ενεργητικού Κατηγορίες των στοιχείων που υπάγονται στο ενεργητικό Μητρώο παγίων Έννοια ασώματων ακινητοποιήσεων Διακρίσεις των ασώματων παγίων στοιχείων Έννοια ενσώματων ακινητοποιήσεων...20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3. Αρχικό κόστος κτήσεως των παγίων Γενικά Αγορά παγίων στοιχείων της μετρητοίς Αγορά παγίων στοιχείων με πίστωση Αγορά ομάδας παγίων στοιχείων έναντι συνολικού τμήματος Απόκτηση παγίων στοιχείων με ανταλλαγή άλλων περιουσιακών στοιχείων Απόκτηση παγίων στοιχείων από δωρεές τρίτων Απόκτηση δια ανακαλύψεως Απόκτηση παγίων στοιχείων με έκδοση χρεογράφων Απόκτηση παγίων στοιχείων δια ανακαλύψεως...36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4.Το μεταγενέστερο της αποκτήσεως τους κόστους κτήσεως των παγίων στοιχείων 41

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5 Απόσυρση παγίων στοιχείων Πώληση παγίων στοιχείων Καταστροφή παγίων στοιχείων Δωρεά παγίων στοιχείων σε τρίτους Αδρανοποίηση και εγκατάλειψη παγίων στοιχείων σε τρίτους 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 6. Τακτικές αποσβέσεις περιουσιακών στοιχειών Γενικά Αποσβεστέα ύλη - ωφέλιμη διάρκεια ζωής - Συντελεστές απόσβεσης - Υπολειμματική αξία Σκοποί των αποσβέσεων Ισχύουσα Νομοθεσία Νέες επιχειρήσεις Συντελεστές αποσβέσεων Επιχειρήσεις αποσβέσεων για μικρότερο η μεγαλύτερο του δωδεκαμήνου χρονικό διάστημα Χρόνος ολοκλήρωσης των αποσβέσεων Εφάπαξ απόσβεση παγίων στοιχείων Μέθοδοι αποσβέσεων Συντελεστές φθίνουσας μεθόδου Βάση υπολογισμού των τακτικών αποσβέσεων Σταθερή μέθοδος - Τρόπος λειτουργίας Φθίνουσα μέθοδος τρόπος λειτουργίας...57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 7. Λογισπκή απεικόνιση αποσβέσεων Λογιστική εμφάνιση αποσβέσεων Συντελεστές αποσβέσεων Εφάπαξ απόσβεση παγίων στοιχείων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 8. Αριθμοδείκτες Παγίων Γενικά Πρότυπα συγκρίσεων μπορεί να αποτελόσουν τα παρακάτω Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων Αριθμοδείκτης δαπανών συντηρήσεως και επισκευών προς πάγια Αριθμοδείκτης παγίων προς μέσο αριθμό απασχολουμένων...72

4 8.6 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια... ΊΖ 8.7 Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 9. Έλεγχος τεκμηρίωσης υττολοίπων λογαριασμών παγίων Γενικά Σκοποί Μέτρα Αξιολόγηση της Αποτελεσματικότητας των Μέτρων Σκοποί και Διαδικασίες Ελέγχου Τεκμηρίωσης Σκοποί Επαλήθευση της Αποτελεσματικότητας του Λογιστικού Συστήματος Επαλήθευση της Αρτιότητας της Απογραφής Έλεγχος της Παρουσίασης των Λογαριασμών Παγίων στις Λογιστικές Καταστάσεις Έλεγχος των Εξόδων Πολυετούς Απόσβεσης Εσωτερικός Έλεγχος Έλεγχος Τεκμηρίωσης Συμμετοχές και Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις Κατηγορίες Συμμετοχών Λογαριασμοί Συμμετοχών Εσωτερικός Έλεγχος Έλεγχος Τεκμηρίωσης...88

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Σ.τ.Ε = Συμβούλιο της Ετηκρατείας Α.Ρ.Β. = Accounting Principles Board (Η.Π.Α.) I. A S. (η Δ.Λ.Π.) = Διεθνές Λογιστικό Πρότυττο Ε.ΓΑΣ = Ελληνικό Γενικό Λογισηκό Σχέδιο Βλ. = Βλέπε Α.ε. ή α.ε = ανώνυμη εταιρεία Ε.Σ. = Ελεγκτικό Συνέδριο απ.= απόφαση α ν. = αναγκαστικός νόμος Ε.Π.Ε. = Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης π.δ. = Προεδρικό Διάταγμα ν.δ. = Νομοθετικό διάταγμα Τ.Π. Υ = τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών IASC (ή ΔΕΛΠ) = International Accounting Standards Committee (Διεθνής Επιτροπή Δογισπκών Προτύπων)

6 Παγια Στοιχεία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΟΜΑΔΑ 1η: ΠΑΠΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1 10 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ 11 ΚΤΙΡΙΑ - ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ 12 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΛΟΙΠΟΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ 13 ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ 14 ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ 15 ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΤΗΣΕΩΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 16 ΑΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ 18. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 19. ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ή ΑΔΑΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ (Όμιλος λ/σμών προαιρετικής χρήσεως)

7 1.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 1'^ΟΜΑΔΑΣ 1.2 Λογαριασμός 10/ ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Γήπεδα - Οικόπεδα Ορυχεία Μεταλλεία Λατομεία Αγροί Φυτείες Δάση Γήπεδα - Οικόπεδα εκτός εκμεταλλεύσεως Ορυχεία εκτός εκμεταλλεύσεως Μεταλλεία εκτός εκμεταλλεύσεως Λατομεία εκτός εκμεταλλεύσεως Αγροί εκτός εκμεταλλεύσεως Φυτείες εκτός εκμεταλλεύσεως Δάσή εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένες εδαφικές εκτάσεις Αποσβεσμένα Ορυχεία...02 Αποσβεσμένα Μεταλλεία...03 Αποσβεσμένα Λατομεία...05 Αποσβεσμένες Φυτείες Αποσβεσμένα Δάση

8 Πάγια στοιχεία...11 Αποσβεσμένα Ορυχεία εκτός εκμεταλλεύσεως...12 Αττοσβεσμένα Μεταλλεία εκτός εκμεταλλεύσεως...13 Αποσβεσμένα Λατομεία εκτός εκμεταλλεύσεως...15 Αποσβεσμένες Φυτείες εκτός εκμεταλλεύσεως...16 Αποσβεσμένα Δάση εκτός εκμεταλλεύσεως 1.3 Λογαριασμός 11/ ΚΤΙΡΙΑ - ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Κτίρια - Εγκαταστάσεις Κτιρίων Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών Λοιπά Τεχνικά Έργα Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων Λοιπά Τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων εκτός εκμεταλλεύσεως Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών εκτός εκμεταλλεύσεως Λοπά τεχνικά έργα εκτός εκμεταλλεύσεως Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων εκτός εκμεταλλεύσεως Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως

9 Πάγια στοιχεία Αποσβεσμένα κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων...01 Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών...02 Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα...03 Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων...07 Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων...09 Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων...10 Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων...14 Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα εκτός εκμεταλλεύσεως...17 Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων εκτός... εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων εκτός...εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως...24 Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως 1.4 Λογαριασμός 12/

10 Πάγια οττοιχεία 12 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΛΟΙΠΟΣ Μ ΗΧΑΝΟΛΟΠΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μηχανήματα Τεχνικές εγκαταστάσεις Φορητά μηχανήματα 'χειρός ' Εργαλεία Καλούπια - Ιδιοσυσκευές Μηχανολογικά όργανα Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός Μηχανήματα σε ακίνήτα τρίτων Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων Μηχανήματα εκτός εκμεταλλεύσεως Τεχνικές εγκαταστάσεις εκτός εκμεταλλεύσεως Φορητά μηχανήματα ' χειρός' εκτός εκμεταλλεύσεως Εργαλεία εκτός εκμεταλλεύσεως Καλούπια - Ιδιοσυσκευές εκτός εκμεταλλεύσεως Μηχανολογικά όργανα εκτός εκμεταλλεύσεως Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός εκτός εκμεταλλεύσεως Μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός στον ΟΔΔΥ για εκποίησή ( Γνωμ. 253/2243/1995 ) Αποσβεσμένα μηχανήματα - τεχνικές εγκαταστάσεις - λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός Αποσβεσμένα μηχανήματα Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις Αποσβεσμένα φορητά μηχανήματα "χειρός'

11 Πάγια στοιχεία...03 Αποσβεσμένα εργαλεία...04 Αποσβεσμένα καλούπια - ιδιοσυσκευές...05 Αποσβεσμένα μηχανολογικά όργανα..06 Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός..07 Αποσβεσμένα μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων..08 Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων ακίνητα τρίτων..09 Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε..10 Αποσβεσμένα μηχανήματα εκτός εκμεταλλεύσεως εκμεταλλεύσεως.11 Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις εκτός εκμεταλλεύσεως.1 2 Αποσβεσμένα φορητά μηχανήματα 'χειρός εκτός..13 Αποσβεσμένα εργαλεία εκτός εκμεταλλεύσεως..14 Αποσβεσμένα καλούπια - ιδιοσυσκευές εκτός.1 5 Αποσβεσμένα μηχανολογικά όργανα εκτός.16 Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός εκτός εκμεταλλεύσεως..17 Αποσβεσμένα μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων εκτός Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων εκτός...εκμεταλλεύσεως 1.5 Λογαριασμός 13/ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ Αυτοκίνητα λεωφορεία

12 Πάγια στοιχεία Λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα Αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυμούλκες - Ειδικής χρήσεως Σιδηροδρομικά οχήματα Πλωτά μέσα Εναέρια μέσα Μέσα εσωτερικών μεταφορών Λοιπά μέσα μεταφοράς Αυτοκίνητα λεωφορεία εκτός εκμεταλλεύσεως Λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα εκτός εκμεταλλεύσεως Αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυμούλκες - Ειδικής χρήσεως εκτός εκμεταλλεύσεως Σιδηροδρομικά οχήματα εκτός εκμεταλλεύσεως Πλωτά μέσα εκτός εκμεταλλεύσεως Εναέρια μέσα εκτός εκμεταλλεύσεως Μέσα εσωτερικών μεταφορών εκτός εκμεταλλεύσεως Λοιπά μέσα μεταφοράς εκτός εκμεταλλεύσεως Μεταφορικά μέσα στον ΟΔΔΥ για εκποίηση Αποσβεσμένα μέσα μεταφοράς Αποσβεσμένα αυτοκίνητα λεωφορεία...01 Αποσβεσμένα λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα...02 Αποσβεσμένα φορτηγά - Ρυμούλκες - Ειδικής χρήσεως...03 Αποσβεσμένα σιδηροδρομικά οχήματα...04 Αποσβεσμένα πλωτά μέσα...05 Αποσβεσμένα εναέρια μέσα...06 Αποσβεσμένα μέσα εσωτερικών μεταφορών...09 Αποσβεσμένα λοιπά μέσα μεταφοράς

13 Πάγια στοιχεία...10 Αποσβεσμένα αυτοκίνητα λεωφορεία εκτός εκμεταλλεύσεως...11 Αττοσβεσμένα λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα εκτός εκμεταλλεύσεως...12 Αποσβεσμένα αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυμούλκες - Ειδικής χρήσεως εκτός...εκμεταλλεύσεως...13 Αποσβεσμένα σιδηροδρομικά οχήματα εκτός εκμεταλλεύσεως...14 Αποσβεσμένα πλωτά μέσα εκτός εκμεταλλεύσεως...15 Αποσβεσμένα εναέρια μέσα εκτός εκμεταλλεύσεως...16 Αποσβεσμένα μέσα εσωτερικών μεταφορών εκτός εκμεταλλεύσεως...19 Αποσβεσμένα λοιπά μέσα μεταφοράς εκτός εκμεταλλεύσεως 1.6 Λογαριασμός 14/ ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Έπιπλα Σκεύη Μηχανές γραφείων Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα Μέσα αποθήκευσης και μεταιροράς Επιστημονικά όργανα Ζώα για πάγια εκμετάλλευση (γεωργικών και κτηνοτροφικών επιχειρήσεων) Εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών Λοιπός εξοπλισμός Έπιπλα εκτός εκμεταλλεύσεως

14 Πάγκχ στοιχεία Σκεύη εκτός εκμεταλλεύσεως Μηχανές γραφείων εκτός εκμεταλλεύσεως Ηλεκτρονικοί υττολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα εκτός εκμεταλλεύσεως Μέσα αποθηκεύσεως και μεταφοράς εκτός εκμεταλλεύσεως Επιστημονικά όργανα εκτός εκμεταλλεύσεως Ζώα για πάγια εκμετάλλευση εκτός εκμεταλλεύσεως Εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών εκτός εκμεταλλεύσεως Λοιπός εξοπλισμός εκτός εκμεταλλεύσεως Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός στον ΟΔΔΥ για εκποίηση Αποσβεσμένα έπιπλα και αποσβεσμένος λοιπός εξοπλισμός Αποσβεσμένα έπιπλα...01 Αποσβεσμένα σκεύη...02 Αποσβεσμένες μηχανές γραφείων...03 Αποσβεσμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και αποσβεσμένα ηλεκτρονικά...συγκροτήματα...04 Αποσβεσμένα μέσα αποθηκεύσεως και μεταφοράς...05 Αποσβεσμένα επιστημονικά όργανα...06 Αποσβεσμένα ζώα για πάγια εκμετάλλευση...08 Αποσβεσμένος εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών...09 Αποσβεσμένος λοιπός εξοπλισμός...10 Αποσβεσμένα έπιπλα εκτός εκμεταλλεύσεως...11 Αποσβεσμένα σκεύη εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένες μηχανές γραφείων εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και αποσβεσμένα ηλεκτρονικά...συγκροτήματα εκτός εκμεταλλεύσεως

15 Πάγια στοιχεία Αποσβεσμένα μέσα αποθηκεύσεως και μεταφοράς εκτός εκμεταλλεύσεως...15 Αποσβεσμένα επιστημονικά όργανα εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένα ζώα για πάγια εκμετάλλευση εκτός εκμεταλλεύσεως...18 Αποσβεσμένος εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών εκτός εκμεταλλεύσεως...19 Αποσβεσμένος λοιπός εξοπλισμός εκτός εκμεταλλεύσεως 1.7 Λογαριασμός 15/ Α ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟ ΛΕΣ ΚΤΗΣΕΩΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα υπό εκτέλεση Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός υπό εκτέλεση Μεταφορικά μέσα υπό εκτέλεση Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός υπό εκτέλεση Προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων 1.8 Λογαριασμός 16/ ΑΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ Υπεραξία επιχειρήσεως (Goodwill) Δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Δίπλωμα ευρεσιτεχνίας Αδειες παραγωγής και εκμετάλλευσης (Licences) Σήματα

16 Πάγια στοιχεία Μέθοδοι (Know How) Πρότυπα Σχέδια Δικαιώματα (όπως π.χ. παραχωρήσεις) εκμεταλλεύσεως ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Λοιπές παραχωρήσεις Δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων Λοιπά δικαιώματα Έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως Έξοδα ερευνών ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Έξοδα λοιπών ερευνών Έξοδα αυξήσεως κεφαλαίου και εκδόσεως ομολογιακών δανείων Έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων Συναλλαγματικές διαφορές από πιστώσεις και δάνεια για κτήσεις πάγιων στοιχείων...(υποχρεωτική ανάπτυξη κατά πίστωση ή δάνειο) Διαφορές εκδόσεως και εξοφλήσεως ομολογιών Έξοδα αναδιοργανώσεως Λογισμικά προγράμματα Η/Υ ( Γνωμ. 142/1948/1993 ) Τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου Λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως Έξοδα μετεγκατάστασεως της επιχείρησης ( Γνωμ. 260/2258/1995 ) Ιδιοπαραγωγή δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας Προκαταβολές κτήσεως ασώματων ακινητοποιήσεων Αποσβεσμένες ασώματες ακινητοποιήσεις και αποσβεσμένα έξοδα πολυετούς...αποσβέσεως Αποσβεσμένη υπεραξία επιχειρήσεως...01 Αποσβεσμένα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας

17 Πάγια στοιχεία Αποσβεσμένα δικαιώματα (όπως π.χ. παραχωρήσεις) εκμεταλλεύσεως...ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Αποσβεσμένες λοιπές παραχωρήσεις Αποσβεσμένα δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων...05 Αποσβεσμένα λοιπά δικαιώματα Αποσβεσμένα έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως Αποσβεσμένα έξοδα ερευνών ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Αποσβεσμένα έξοδα λοιπών ερευνών Αποσβεσμένα έξοδα αυξήσεως κεφαλαίου και εκδόσεως ομολογιακών δανείων Αποσβεσμένα έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων Αποσβεσμένες διαφορές εκδόσεως και εξοφλήσεως ομολογιών Αποσβεσμένα έξοδα αναδιοργανώσεως Αποσβεσμένοι τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου Αποσβεσμένα λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως Αποσβεσμένα έξοδα μετεγκαταστάσεως της επιχειρήσεως ( Γνωμ /2258/1995 ) 1.9 Λογαριασμός 18/ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...01 Μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...02 Ανεξόφλητες μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...03 Ανεξόφλητες μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού

18 Πάγια στοιχεία Μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...05 Μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...06 Ανεξόφλητες μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...07 Ανεξόφλητες μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...08 Συμμετοχές σε λοιττές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εσωτερικού...09 Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εξωτερικού...10 Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εσωτερικού...11 Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εξωτερικού...12 Μετοχές σε τρίτους για εγγύηση...19 Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις... (αντίθετος λογ/σμός των )...99 Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Συμμετοχές σε λοιπές επιχειρήσεις Μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...01 Μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...02 Ανεξόφλητες μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...03 Ανεξόφλητες μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού...04 Μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...05 Μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...06 Ανεξόφλητες μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...07 Ανεξόφλητες μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού...08 Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εσωτερικού

19 Πάγια στοιχεία Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εξωτερικού...10 Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εσωτερικού Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εξωτερικού Μετοχές σε τρίτους για εγγύηση Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές (πλην Α.Ε.)...επιχειρήσεις (αντίθετος λογ. των )...99 Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές επιχειρήσεις Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχειρήσεων σε Δρχ Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχειρήσεων σε Ξ.Ν Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά λοιπών συμμετοχικού ενδιαφέροντος επιχειρήσεων σε... Δρχ Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά λοιπών συμμετοχικού ενδιαφέροντος επιχειρήσεων... σε Ξ.Ν Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά εταίρων Γραμμάτια εισπρακτέα μακροπρόθεσμα σε δρχ Μη δεδουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων μακροπρόθεσμων σε δρχ Μη δεδουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων μακροπρόθεσμων σε Ξ.Ν Δοσμένες εγγυήσεις Οφειλόμενο κεφάλαιο Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε Δρχ Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε Ξ.Ν. Οι λογ/σμοί και καταργήθηκαν με το άρθρο 3 παρ. 1 Π.Δ.367/1994 και δημιουργήθηκαν αντίστοιχα οι και

20 Πάγια στοιχεία 1.10 Λογαριασμός 19/ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜ ΑΤΩ Ν ή ΑΛΛΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ (Όμιλος λ/σμών προαιρετικής χρήσεως) 190 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Ανάπτυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΚΤΙΡΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Ανάτπυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΛΟΙΠΟΣ Μ ΗΧΑΝΟΛΟΠΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜ ΟΣ Ανάπτυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ Ανάτπυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟ ΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜ ΟΣ Ανάπτυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΤΗΣΕΩΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Ανάτπυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΑΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ Ανάτπυξη αντίστοιχη του λ/σμού ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣΜ ΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Ανάτπυξη αντίστοιχη του λ/σμού 18

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 2 Έννοια και περιεγόαενο του πάγιου ενεργητικού 2.ΓΕννοια του πάγιου ενεργητικού Η κατάταξη των περιουσιακών στοιχείων στο ενεργητικό του ισολχηασμού γίνεται με βάση τον προορισμό τους και κυρίως με βάση την ταχύτητα κυκλοφορίας τους. Έτσι, με βάση τα κριτήρια αυτά, πάγια στοιχεία είναι τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για διαρκή και μόνιμη χρησιμοποίηση στην εταιρία και τα οποία κυκλοφορούν βραδύτατα σε περισσότερες χρήσεις. Την παραπάνω επιστημονικά ορθή έννοια των παγίων υιοθετεί και ο ν. 2190/1920, που με το άρθρο 42ε 2 ( ) ορίζει ότι: «στο πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνεται το σύνολο των αγαθών, αξιών και δικαιωμάτων, που προορίζονται να παραμείνουν μακροχρόνια και με την ίδια περίπου μορφή στην εταιρία, με στόχο να χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των σκοπών της. Επίσης, περιλαμβάνονται οι συμμετοχές και οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις, με την έννοια των παρ. 5 και 6 αυτού του άρθρου». Οπως ήδη τονίστηκε, δεν είναι η φύση αλλά ο προορισμός του στοιχείου το κριτήριο για την κατάταξη του στην κατηγορία του πάγιου ή του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Το αυτό στοιχείο είναι δυνατό για τη μια επιχείρηση ν' αποτελεί πάγιο και για την άλλη κυκλοφορούν. Τα αυτοκίνητα λ.χ. για τη βιομηχανία αυτοκινήτων αποτελούν κυκλοφορούν, ενώ για τη βιομηχανική επιχείρηση, που τα προορίζει για τη μεταφορά των προϊόντων της, αποτελούν πάγια στοιχεία. Το ίδιο συμβαίνει και με τα οικοδομήματα που για μεν την κατασκευάστρια επιχείρηση αποτελούν στοιχεία του κυκλοφορούντος, ενώ για την αγοράστρια βιομηχανική ή εμπορική ετηχείρηση στοιχεία του πάγιου ενεργητικού ή για τα πλοία στις ναυπηγικές επιχειρήσεις, κ.λπ. 2.2 Κατηγορίες στοιχείων που υπάγονται στο πάγιο ενεργητικό Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 42ε 3 του ν. 2190/20 που προαναφέραμε, και τη δομή του υποδείγματος ισολογισμού του Ε.ΓΛΣ, το οττοίο υιοθετείται από το νόμο (άρθρο 42γ), στο πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνονται οι ακόλουθες κατηγορίες στοιχείων: (α) Τα ενσώματα πάγια στοιχεία (^): Είναι τα υλικά αγαθά που αποκτούνται από την εταιρία για να τα χρησιμοποιεί για την εκπλήρωση του σκοπού της, κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, η οποία οπωσδήποτε είναι μεγαλύτερη από ένα έτος (1) Προστέθηκε με το άρθρο 33 του π,δ. 409/1986 (2) (άρθρο 42ε 4 ν. 2190/1920),

22 (β) Οι ασώματες ακινητοποιήσεις (άυλα πάγια στοιχεία) (*): Είναι τα ασώματα οικονομικά αγαθά, τιου αποκτούνται από την εταιρία με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα οτιωσδήποτε μεγαλύτερο από ένα έτος. Στους λογαριασμούς της κατηγορίας των ασώματων ακινητοποιήσεων τιεριλαμβάνονται τα ποσά που καταβάλλονται για την απόκτηση τέτοιων αγαθών, καθώς και τα ποσά που δαπανούνται από την εταιρία για δημιουργία των αγαθών αυτών (γ) Οι συμμετοχές σε άλλες εταιρίες (^): Είναι οι συμμετοχές στο κεφάλαιο άλλων ετηχειρήσεων, οποιοσδήποτε νομικής μορφής (Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ε.Ε., Ο.Ε. κ.ά.), που αντιπροσωπεύουν ποσοστό τουλάχιστο 10% του κεφαλαίου των επιχειρήσεων αυτών και αποκτούνται με σκοπό τη διαρκή κατοχή τους. (δ) Οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις(^): Είναι οι απαιτήσεις της εταιρίας κατά τρίτων, των οποίων η προθεσμία εξοφλήσεως λήγει μετά από το τέλος της επόμενης χρήσεως. 2.3 Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων Για τη διαχειριστική παρακολούθηση κάθε πάγιου στοιχείου και για τη λογιστική παρακολούθηση της αξίας κτήσεως και των αποσβέσεων του και γενικότερα της τύχης του, τηρείται υποχρεωτικά μητρώο πάγιων στοιχείων, το ότιοιο αποτελεί την τελευταία ανάλυση των λογαριασμών των πάγιων τιεριουσιακών στοιχείων (λογαριασμοί τρίτου ή τέταρτου κλπ. βαθμού). Από το μητρώο πάγιων στοιχείων, οι λεπτομέρειες και ο τρόπος τηρήσεως του οποίου αφήνονται στην κρίση της οικονομικής μονάδας, πρέπει να προκύτττουν τουλάχιστο τα παρακάτω στοιχεία: Τα στοιχεία πού εξατομικεύουν το είδος του παγίου (ονοματολογία και διακριτικά στοιχεία). Τα στοιχεία της λογιστικής του εντάξεως (τίτλοι και κωδικοί αριθμοί του πρωτοβάθμιου και του λογαριασμού της τελευταίας βαθμίδας). Ή αιτιολογία και τα σχετικά στοιχεία κτήσεως, ή αρχική άξια κτήσεως και οι μεταβολές αυτής (προσθήκες, βελτιώσεις, μειώσεις). Ό τόπος εγκαταστάσεως ή ο τρίτος στις εγκαταστάσεις του όποιου τυχόν βρίσκεται. Ή ημερομηνία κατά την οποία άρχισε ή χρησιμοποίηση ή λειτουργία του, καθώς και ή ημερομηνία πού τυχόν τέθηκε σε αδράνεια. Ή τυχόν κτήση του με ευεργετική φορολογική διάταξη. Ή τυχόν ύπαρξη βαρών πάνω σ' αυτό (π.χ. είδος βάρους, αιτία, ποσό). Ό κωδικός αριθμός της τελευταίας βαθμίδας του λογαριασμού αποσβέσεων. (1) (άρθρο 42ε 3 ν. 2190/1920). (2) (άρθρο 42ε 5 V. 2190/1920) (3) (άρθρο 42ε 6 ν. 2190/1920)

23 Οι λογισμένες αποσβέσεις (συντελεστής και ποσά) και τα στοιχεία της λογιστικής τους εγγραφής (α/α παραστατικού, ημερομηνία), καθώς και οι ανπλογισμένες αποσβέσεις, π.χ. σε περίπτωση πωλήσεως ή καταστροφής. Τα στοιχεία και ή αιτία του τερματισμού της τιαραγωγικής του ζωής (π.χ. εκποίηση, διάλυση ή καταστροφή). Με σκοπό να αντιμετωτηστούν δυσχέρειες πού ενδεχόμενα θα ανακύψουν κατά την υποχρεωτική τήρηση του μητρώου πάγιων στοιχείων σύμφωνα με τα παραπάνω, παρέχεται ή δυνατότητα της τηρήσεως αυτού κατά ομάδες ομοειδών τιάγιων στοιχείων (π.χ. πάγια στοιχεία του λογαριασμού 14 πού κτήθηκαν κατά τη διάρκεια του αυτού μήνα παρακολουθούνται σε μία ατομική μερίδα) με την προϋπόθεση ότι το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο, όταν κρίνεται αναγκαίο (π.χ. κατά την απογραφή ή την πώληση), θα είναι δυνατό να εξατομικεύεται. 2.4 Έννοια των ασώματων ακινητοποιήσεων Στην κατηγορία των ασώματων ακινητοποιήσεων (ή αυλών πάγιων στοιχείων) περιλαμβάνονται τα οικονομικά αγαθά που δεν έχουν φυσική υπόσταση ( '), είναι άυλα και τα οποία παρέχουν οικονομικά οφέλη, μέσω των δικαιωμάτων και προνομίων που συνδέονται με την κατοχή τους. Έτσι, τα κύρια χαρακτηριστικά των αυλών πάγιων στοιχείων είναι: δεν έχουν φυσική υπόσταση, εξασφαλίζουν στον κάτοχο τους ορισμένα αποκλειστικά δικαιώματα, παρέχουν στην επιχείρηση μελλοντικά οφέλη και έχουν σχετικά μεγάλη ωφέλιμη ζωή. Κατά το Ε.ΓΛΣ «άυλα πάγια στοιχεία (ασώματες ακινητοποιήσεις) είναι τα ασώματα εκείνα οικονομικά αγαθά τα οποία είναι δεκτικά χρηματικής αποτιμήσεως και είναι δυνατό να αποτελόσουν αντικείμενο συναλλαγής, είτε αυτά μόνα, είτε μαζί με την οικονομική μονάδα. Τα άυλα πάγια στοιχεία αποκτούνται με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα έτος, διακρίνονται δε σπς εξής δύο κατηγορίες: α. δικαιώματα, όπως π.χ. δυιλώματα ευρεσιτεχνίας, εμποροβιομηχανακά σήματα ή πνευματική ιδιοκτησία, β. πραγματικές καταστάσεις, ιδιότητες και σχέσεις, όπως π.χ. η πελατεία, η φήμη, η πίστη, η καλή οργάνωση της οικονομικής μονάδας ή η ειδίκευση στην παραγωγή ορισμένων αγαθών. Στη δεύτερη αυτή κατηγορία ανήκουν τα στοιχεία τα οποία συνθέτουν, κατά κύριο λόγο, την έννοια του γνωστού όρου της «υτιεραξίας» ή «φήμης και πελατείας» (Goodwill, Ponds de Commerce) της οικονομικής μονάδας και τα οποία προσδίνουν στη μονάδα που λειτουργεί παραγωγικά συνολική αξία μεγαλύτερη από εκείνη που προκύπτει από την αποτίμηση των επιμέρους περιουσιακών της στοιχείων». (1) Υπό την ευρείαέινοια ιος μη έχοντα φυσική υπόσταση, άυλα στοιχεία είναι κι τα έξοδα επόμενων χρήσεων κα. απεατήσεκ.

24 Κατά το ν. 2190/1920 «ασώματες ακινητοτιοιήσεις (άυλα πάγια στοιχεία) είναι τα ασώματα οικονομικά αγαθά, που αποκτούνται από την εταιρία με σκοτιό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα οττωσδήποτε μεγαλύτερο από ένα έτος. Στους λογαριασμούς της κατηγορίας των ασώματων ακινητο^ιήσεων ττεριλαμβάνονται τα ποσά που καταβάλλονται για την απόκτηση τέτοιων αγαθών, καθώς και τα ποσά που δαπανούνται από την εταιρία για τη δημιουργία των αγαθών αυτών» ( ) Η βασική διαφορά των αυλών περιουσιακών στοιχείων από τα κονδύλια των «εξόδων εγκαταστάσεως», δηλ. των κονδυλίων του τιλασματικού πάγιου ενεργητικού, συνίσταται στο ότι τα άυλα στοιχεία αποτελούν οικονομικά αγαθά που έχουν χρηματική αξία και είναι δυνατό ν' αποτελόσουν ανπκείμενα συναλλαγής, ενώ το πλασματικό ενεργητικό περιλαμβάνει ειδικής φύσεως δαπάνες που δεν αντιπροσωπεύουν υλικό ή αυλό οικονομικό αγαθό, το οτιοίο να είναι δυνατό ν' αποτελέσει ανπκείμενο συναλλαγής. 2.5 Διακρίσεις των ασώματων πάγιων στοιχείων Τα άυλα στοιχεία διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα χαρακτηριστικά τους, την ωφέλιμη ζωή τους, τη σχέση τους με την ετηχείρηση και τη δυνατότητα διαθέσεως τους. Έτσι, ανάλογα με το χρησιμοποιούμενο κριτήριο, τα άυλα στοιχεία. είναι δυνατό να διακριθούν ως εξής: (α) Με κριτήριο την αναγνωρισιμότητά τους, τα άυλα στοιχεία διακρίνονται σε αναγνωρίσιμα και μη αναγνωρίσιμα. Αναγνωρίσιμα είναι τα άυλα στοιχεία που έχουν ατομικά χαρακτηριστικά, όπως λ.χ. τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα σήματα, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Μη αναγνωρίσιμα είναι όσα στερούνται ατομικών χαρακτηριστικών, επειδή είναι το αποτέλεσμα πολλών οικονομικών παραγόντων που συνυπάρχουν στην επιχείρηση και οι οποίοι δεν μπορούν να αποχωριστούν απ' αυτήν. Μη αναγνωρίσιμο στοιχείο είναι κυρίως το goodwill που είναι δημιούργημα πολλών παραγόντων και το οποίο δεν μπορεί να αποχωριστεί από την επιχείρηση. Τα αναγνωρίσιμα άυλα στοιχεία αποτελούν αυτά καθεαυτό ανπκείμενα αγοραπωλησίας και καταχωρούνται στα βιβλία της επιχειρήσεως στην αξία κτήσεως τους όπως αναπτύσσεται στα επόμενα όπου εξετάζονται τα ετημέρους άυλα στοιχεία της κατηγορίας αυτής. Τα μη αναγνωρίσιμα στοιχεία διακρίνονται σε αγοραζόμενα μαζί με μια λειτουργούσα επιχείρηση και δημιουργούμενα από την ίδια την επιχείρηση. Από τα μη αναγνωρίσιμα άυλα στοιχεία μόνο τα αγοραζόμενα καταχωρούνται στα βιβλία της επιχειρήσεως κατά το χρόνο της αγοράς άλλης επιχειρήσεως. Ως αξία κτήσεως αυτών θεωρείται η διαφορά μεταξύ του ανπτίμου αγοράς της επιχειρήσεως (ή κλάδου ή ομάδας περιουσιακών στοιχείων αυτής) και της πραγμαπκής αξίας των επιμέρους υλικών και αναγνωρίσιμων αυλών στοιχείων που αγοράζοντας μειωμένη με πς υποχρεώσεις που εκχωρούνται στην αγοράζουσα επιχείρηση. (1) (άρθρο 42ε 3).

25 Αντίθετα, τα δημιουργούμενα ατιό την ίδια την ετηχείρηση μη αναγνωρίσιμα άυλα στοιχεία δεν καταχωρούνται στα βιβλία της ετηχειρήσεως ως περιουσιακά στοιχεία, αλλά οι σχετικές δαπάνες τιου πραγματοποιούνται από την επιχείρηση, όπως λ.χ. οι δατιάνες διαφημίσεως, εκπαιδεύσεως του προσωτηκού κ.λπ., θεωρούνται ως έξοδα της τρέχουσας περιόδου και βαρύνουν τα αποτελέσματα της χρήσεως κατά την οποία τα έξοδα αυτά πραγματοποιούνται. β) Με κριτήριο τον τρόπο κτήσεως τους, τα άυλα στοιχεία διακρίνονται σε στοιχεία που αποκτήθηκαν μεμονωμένα ή με ομάδα στοιχείων, ή κατότπν συγχωνεύσεως ή τέλος δημιουργήθηκαν μέσα στην ίδια την επιχείρηση. γ) Με κριτήριο την ωφέλιμη ζωή τους τα άυλα στοιχεία διακρίνονται σε στοιχεία που έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή, η οποία προσδιορίζεται από το νόμο ή από σύμβαση, π.χ. ευρεσιτεχνία, μισθωτικά δικαιώματα και σε στοιχεία που έχουν απεριόριστη διάρκεια ζωής, όπως π.χ. το goodwill τα σήματα. δ) Με κριτήριο τη δυνατότητα διαχωρισμού τους από την επιχείρηση, τα άυλα στοιχεία διακρίνονται σε δικαιώματα μεταβιβάσιμα, π.χ. μισθωτικά δικαιώματα, ευρεσιτεχνία και σε μη μεταβιβάσιμα, που είναι τα στοιχεία που δεν είναι δυνατό ν' αποχωριστούν από την επιχείρηση ή από ένα συστατικό τμήμα αυτής π.χ. η φήμη και πελατεία. ε) Με κριτήριο τη συμβολή τους στη λειτουργία της επιχειρήσεως, τα άυλα στοιχεία διακρίνονται σε λειτουργικά και σε μη λειτουργικά άυλα στοιχεία. 2.6 Έννοια των ενσώματων ακινητοποιήσεων Ο νόμος, εναρμονιζόμενος με το Ε.ΓΛΣ, ορίζει ότι ενσώματα πάγια στοιχεία είναι τα υλικά αγαθά που αποκτούνται από την εταιρία για να τα χρησιμοποιεί για την εκπλήρωση του σκοπού της, κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, η οποία οπωσδήποτε είναι μεγαλύτερη από ένα έτος» (άρθρο 42ε 4 του ν. 2190/1920). Στην αλλοδαπή θεωρία και πράξη γίνεται διάκριση των πάγιων στοιχείων (ενσώματων και ασώματων) σε λειτουργικά και μη λειτουργικά και ότι λειτουργικά στοιχεία είναι τα στοιχεία που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για τη λειτουργία της, ενώ τα μη λειτουργικά κατέχονται για εισοδηματικούς σκοπούς (αποτελούν επένδυση) ή για πώληση. Ειδικότερα λειτουργικά ενσώματα πάγια (operational assets) χαρακτηρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία: (α) έχουν φυσική υπόσταση (είναι ενσώματα) και σχετικά μεγάλη ωφέλιμη ζωή, (β) χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία της επιχειρήσεως (παραγωγή προϊόντων, προσφορά αγαθών ή υπηρεσιών, εκμίσθωση σε τρίτους κ.λπ.), (γ) δεν κατέχονται σαν μια επένδυση ή δεν προορίζονται για πώληση κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών της επιχειρήσεως. Με βάση τα παραπάνω κριτήρια, το βιομηχανοστάσιο του εργοστασίου της ε^χειρήσεως εντάσσεται στην κατηγορία των λειτουργικών παγίων, γιατί συγκεντρώνει και τα τρία παραπάνω χαρακτηριστικά. Ένα γήπεδο στο οποίο πρόκειται να ανεγερθεί εργοστάσιο της επιχειρήσεως δεν εντάσσεται στην κατηγορία των λειτουργικών παγίων, αλλά ταξινομείται σαν μια μακροπρόθεσμη επένδυση, γιατί, μολονότι είναι διαρκούς φύσεως και δεν πρόκειται να πωληθεί, δε χρησιμοποιείται εττί του παρόντος για τη λειτουργία της επιχειρήσεως. Ένα κτίριο εργοστασίου που έπαυσε να χρησιμοποιείται για τη λειτουργία της επιχειρήσεως δεν

26 εντάσσεται στα λειτουργικά πάγια στοιχεία, αλλά εμφανίζεται στον ισολογισμό ως μη λειτουργικό πάγιο. Τα λειτουργικά ενσώματα πάγια (') στοιχεία θεωρούνται σαν ένα ρεύμα υπηρεσιών που πρόκειται να εισρεύσει στην επιχείρηση στη διάρκεια μιας σειράς ετών. Η ετηχείρηση έχει λ.χ. ένα φορτηγό αυτοκίνητο, που, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του, θα έχει ωφέλιμη ζωή για μεταφορές γύρω στις χιλιόμετρα. Η αξία κτήσεως του αυτοκινήτου εμφανίζεται στην κατηγορία των ενσώματων παγίων με τον τίτλο «μεταφορικά μέσα». Η αξία αυτή θεωρείται σαν προκαταβολή για τη διενέργεια μεταφορών για ορισμένα χρόνια. Όμοια, ένα κτίριο μπορεί να θεωρείται σαν μια προκαταβολή για τις υπηρεσίες που το κτίριο θα προσφέρει στην επιχείρηση για ορισμένα χρόνια. Με την πάροδο του χρόνου οι υτιηρεσίες χρησιμοτιοιούνται από την επιχείρηση και το κόστος των λειτουργικών στοιχείων βαθμιαία, δια των αποσβέσεων, μεταφέρεται στα έξοδα. Η επιτυχής παρομοίωση των λειτουργικών πάγιων στοιχείων με «προπληρωθέντα έξοδα» είναι σημαντική για την κατανόηση της λογιστικής διαδικασίας αποσβέσεως του ιστορικού κόστους κτήσεως αυτών στη διάρκεια των ετών που η επιχείρηση απολαμβάνει τις υττηρεσίες τους. Τα λειτουργικά πάγια στοιχεία διακρίνονται στις υποκατηγορίες: στα υποκείμενα σε απόσβεση, π.χ. μηχανήματα, κτίρια, έτπτιλα στα υτιοκείμενα σε εξάντληση, π.χ. μεταλλεία, ορυχεία, λατομεία στα μη υποκείμενα σε ατιόσβεση ή εξάντληση, π.χ. γήπεδα, αγροκτήματα. Στους δημοσιευόμενους στη χώρα μας ισολογισμούς δε γίνεται διάκριση των πάγιων στοιχείων σε λειτουργικά και μη λειτουργικά, μολονότι κατά το Ε.ΓΛΣ. προβλέπεται χωριστή λογιστική παρακολούθηση αυτών (πάγια εκτός εκμεταλλεύσεως) και μολονότι μια τέτοια διάκριση είναι σημαντική για τη μελέτη του ισολογισμού. Κατά το ν. 2190/1920 (^) «τα ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία αποτιμούνται στην αξία της τιμής κτήσης ή του κόστους ιδιοκατασκευής τους. Η αξία αυτή προσαυξάνεται με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων και μειώνεται με τις αποσβέσεις». Για να προσδιορίσουμε λοιπόν την αξία με την οποία τα ενσώματα πάγια στοιχεία εμφανίζονται στον ισολογισμό, πρέπει να καθορίσουμε τις έννοιες: της τιμής κτήσεως, του κόστους ιδιοκατασκευής, της δαπάνης προσθηκών, της δαπάνης βελτιώσεων και των αποσβέσεων. Την αποσαφήνιση των εννοιών αυτών επιχειρούμε στα επόμενα. (1) Αλλά (2) (άρθρο 43 5α)

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3 Το αργικό κόστοΰ κτιίσεω; των πάγιων στοιγείων 3.1 Γενικά Η λογιστική των πάγιων στοιχείων στηρίζεται βασικά στις λογιστικές αρχές του κόστους κτήσεως και της αντιπαραθέσεως εσόδων - εξόδων. Κατά το χρόνο κτήσεως, τα περιουσιακά αυτά στοιχεία καταχωρούνται στους λογαριασμούς στο κόστος κτήσεως. Σ' αυτό περιλαμβάνονται όλες οι λογικές και αναγκαίες δαπάνες κτήσεως του στοιχείου και τοποθετήσεως του στη θέση και υπό τις συνθήκες που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί από την εμχείρηση, ώστε να είναι έτοιμο να προσφέρει την κατά προορισμό χρήση του. Όταν το πάγιο στοιχείο αποκτάται έναντι μετρητών, το κόστος κτήσεως προσδιορίζεται εύκολα. Στο κόστος περιλαμβάνονται όλες οι αναγκαίες δαπάνες που καταβλήθηκαν για την απόκτηση, τοποθέτηση, κ.λπ. του στοιχείου, ώστε να είναι έτοιμο να προσφέρει την κατά προορισμό χρήση του. Οταν το πάγιο στοιχείο αποκτάται με άλλη, πλην μετρητών, ανταλλακτική σύμβαση, κόστος κτήσεως αυτού είναι η τρέχουσα αξία του στοιχείου τιου δίνεται από την επιχείρηση κατά το χρόνο της ανταλλαγής ή η τρέχουσα αξία του στοιχείου που λαμβάνεται, όποια από τις δύο αυτές αξίες μπορεί σαφέστερα να προσδιοριστεί. 3.2 Αγορά πάγιων στοιχείων τοις μετρητοίς Στο κόστος κτήσεως του πάγιου στόλου που αγοράζεται τις, μετρητοίς περιλαμβάνονται: (α) το αντίτιμο τοις μετρητοίς που καταβάλλεται από ένα συνετό αγοραστή για την απόκτηση του στοιχείου και (β) τα ποσά που καταβάλλονται για την ολοκλήρωση και εγκατάσταση του στοιχείου, ώστε να καταστεί έτοιμο για χρήση. Στο κόστος κτήσεως, λοιπόν, του πάγιου στοιχείου τιεριλαμβάνεται η αξία αγοράς και οι παρεπόμενες δαπάνες όπως λ.χ. ασφάλιστρα μεταφοράς, ναύλος δασμός έξοδα έρευνας και μετεγγραφής τίτλων, δαπάνες εγκαταστάσεως, κ.λπ. Σημειώνεται ότι τυχόν συνομολογούμενες εκτττώσεις, ανεξάρτητα αν λήφθηκαν ή όχς πρέπει να εκπίπτονται από την αξία αγοράς. Οι εκτττώσεις που συνομολογήθηκαν και δεν λήφθηκαν πρέπει να λογίζονται ως έξοδο χρηματοδοτήσεως, π.χ.: Αν αγοράστηκε μηχάνημα αντί δρχ και συνομολογήθηκε έκτττωση 4% στην περίτπωση που το ποσό αυτό καταβληθεί μέσα σε ένα μήνα, σημαίνει ότι το μηχάνημα είναι δυνατό να αποκτηθεί μετρητοίς αντί-δρχ [ ( X 4%)]. Αν ο αγοραστής προτιμήσει να μην εξοφλήσει το αντίτιμο πωλήσεως μέσα στο μήνα, το επιπλέον ποσό των δρχ. που θα καταβάλες δεν πρέπει να θεωρηθεί

28 κόστος κτήσεως του μηχανήματος, αλλά έξοδο χρηματοδοτήσεως, 3.3 Αγορά πάγιων «ττοιχείων με πίστωση Τα πάγια στοιχεία είναι δυνατό να αποκτηθούν με πίστωση ή με δόσεις. Στις περιπτώσεις αυτές το στοιχείο πρέπει να καταχωρείται σε αξία ισοδύναμη με την αξία μετρητοίς. Οι συνομολογούμενοι ή οι υπονοούμενοι τόκοι δεν πρέπει να βαρύνουν την αξία κτήσεως του στοιχείου, αλλά να ανπμετωττίζονται ως έξοδα χρηματοδοτήσεως. Ειδικότερα; Αν το στοιχείο προσφέρεται σε μια τιμή μετρητοίς και σε μια μεγαλύτερη επί πιστώσει, η τιμή τοις μετρητοίς καταχωρείται ως κόστος κτήσεως του στοιχείου και η διαφορά καταχωρείται ως έξοδο χρηματοδοτήσεως. Αν στη σύμβαση αγοράς του στοιχείου δεν προσδιορίζεται ο τόκος, αλλά η συμφωνηθείσα τιμή είναι μεγαλύτερη της τιμής μετρητοίς, η διαφορά αποτελεί την επιβάρυνση για τη χρονική πίστωση της εξοφλήσεως της αξίας του στοιχείου και δεν αποτελεί κόστος κτήσεως αυτού, αλλά έξοδο χρηματοδοτήσεως. Αν στη σύμβαση αγοράς δεν προσδιορίζεται η αξία μετρητοίς ή αν η αξία αυτή δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί, η αξία του στοιχείου είναι η παρούσα αξία των τμηματικών πληρωμών, η οποία εξευρίσκεται δια προεξοφλήσεως αυτών με βάση το τρέχον ετητόκιο. Η διαφορά μεταξύ της παρούσας αξίας και του συνολικού καταβλητέου ποσού αποτελεί έξοδο χρηματοδοτήσεως. Παράδειγμα εφαρμογής Ας υποθέσουμε ότι η εταιρία X αγόρασε ένα μηχάνημα την 1/1/19+0. Λόγω ταμιακής στενότητας, η αξία του μηχανήματος συμφωνήθηκε να καταβληθεί την 31/12/19+4. Το ποσό που θα καταβληθεί την ημερομηνία αυτήν ανέρχεται σε δρχ , στο οποίο περιλαμβάνονται και οι τόκοι που υπολογίστηκαν με ετήσιο επιτόκιο 12%, ανατοκιζόμενοι. Η παρούσα αξία του ποσού αυτού ανέρχεται την 1/1/19+0 σε δρχ ( X 0,6355). Ο σχετικός πίνακας έχει ως εξής; Ημερομηνία \] 1/19+0 Τόκοι 31/12/ X0,12 = 31/12/ ,600X0.12 = 31/12/ X0,12 = 31/12/ X0.12 = Υπόλοιπο οφειλής 6.355,

29 θα γίνουν οι εγγραφές: Μηχανήματα Μη δουλευμένοι τόκοι υτιοχρεώσεων 53 Πιστωτές Κάδε 31/12 θα γίνεται η εγγραφή : 31/12/ /12/ Έξοδα χρηματοδότησης κ.λ.π Μη δουλευμένοι τόκοι Υποχρεώσεων και την 31/12/ Πιστωτές Ταμείο Αγορά ομάδας πάγιων στοιχείων έναντι συνολικού τιμήματος Στην περίπτωση που διάφορα πάγια στοιχεία αγοράζονται ένανπ συνολικού ποσού επιβάλλεται να κατανεμηθεί το συνολικό αυτό ποσό μεταξύ των στοιχείων που αγοράστηκαν, ώστε να προσδιοριστεί το κόστος που δεν υπόκειται σε απόσβεση ή υπόκειται σε απόσβεση με διάφορο ρυθμό. Η κατανομή του συνολικού τιμήματος γίνεται με βάση εκτιμήσεις μηχανικών και άλλων αρμοδίων ή από τους επιτελείς της ε^χειρήσεως. Αν π.χ. αγοράστηκε ένα εργοστάσιο αντί συνολικού τιμήματος τοις μετρητοίς δρχ και η εκτιμούμενη αξία των επιμέρους στοιχείων είναι: γήπεδα , κτίρια και μηχανήματα , η κατανομή της τιμής αγοράς γίνεται ως εξής: Γήπεδα X

30 Κτίρια X Μηχανήματα X Σε περίπτωση αγοράς ενός γηπέδου ετή του οποίου βρίσκεται παλιό κτίριο που δεν είναι κατάλληλο για τη χρήση για την οποία αγόρασε το γήπεδο η επιχείρηση, στην αξία κτήσεως του γηπέδου περιλαμβάνεται το συνολικό τίμημα αγοράς πλέον το κόστος που πραγματοποιείται για την κατεδάφιση και τον καθαρισμό του γηπέδου. Τυχόν έσοδα που έχει η επιχείρηση από την πώληση των υλικών κατεδαφίσεως φέρονται σε μείωση του κόστους κτήσεως του γηπέδου. 3.5 Απόκτηση πάγιων στοιχείων με ανταλλαγή άλλων περιουσιακών στοιχείων Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που πάγια περιουσιακά στοιχεία αποκτούνται με ανταλλαγή άλλων παλιών πάγιων στοιχείων και με πληρωμή ή είσπραξη της διαφοράς στις τιμές των ανταλλασσόμενων στοιχείων. Από νομική άποψη η ανταλλαγή ορίζεται ότι ισοδυναμεί με διπλή αγοραπωλησία, το τίμημα της οποίας καταβάλλεται- σε είδος. Σύμφωνα με το άρθρο 573 του Ασπκού Κώδικα, «επί ανταλλαγής εφαρμόζονται αναλόγως αϊ περί πωλήσεως διατάξεις. Έκαστος των συμβαλλομένων κρίνεται δια μεν την βαρύνουσα αυτόν παροχή ως πωλητής, δια δε την υπ' αυτού απαιτούμενη ως αγοραστής».

31 ^ Η παραπάνω εκδοχή της ανταλλαγής ως διπλής αγοραπωλησίας ακολουθείται και από τη νομολογία των φορολογικών δικαστηρίων. (*) Έτσι, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και την πτωχή νομολογία γύρω από το εξεταζόμενο θέμα, σε περίπτωση ανταλλαγής μη νομισματικών περιουσιακών στοιχείων η επιχείρηση οφείλει να καταχωρήσει τα λαμβανόμενα στοιχεία στην τρέχουσα αξία τους και να απεικονίσει και αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία) στις περιπτώσεις που υπάρχει διαφορά μεταξύ της τρέχουσας αξίας των στοιχείων που λαμβάνονται και της λογιστικής αξίας των στοιχείων που δίνονται. Τα λογιστικά προβλήματα που προκύπτουν γενικότερα από τις ανταλλαγές περιουσιακών στοιχείων (πάγιων, αποθεμάτων, κ.λπ.) αντιμετωττίζονται από το ΑΡΒ (Η.Π.Α.) με τη Γνωμοδότηση του No 29 «Accounting for Nonmonetary Transactions». To APB θέτει ως βασική αρχή ότι η λογιστική απεικόνιση των δοσοληψιών σε μη νομισματικά (πραγματικά) περιουσιακά στοιχεία βασίζεται στην ακριβοδίκαιη αξία (fair value) των στοιχείων αυτών, που είναι η ίδια βάση μ' εκείνη που χρησιμοποιείται στις έναντι χρημάτων συναλλαγές της επιχειρήσεως. Τα θέματα που αντιμετωπίζονται είναι τα ακόλουθα : (α) Απόκτηση πάγιων με ανταλλαγή όμοιων πάγιων στοιχείων Οι ανταλλαγές λειτουργικών πάγιων στοιχείων με όμοια στοιχεία καταχωρούνται στην αναπόσβεστη λογιστική αξία του στοιχείου που δίνει η επιχείρηση, γιατί υποτίθεται ότι οι ανταλλαγές αυτές δεν αποσκοπούν στην πραγματοποίηση κέρδους, π.χ. Ας υποθέσουμε ότι η βιομηχανία Β ανταλλάσσει τον παλιό φορτωτή της κατασκευής του εργοστασίου Ζ, αναπόσβεστης αξίας δρχ (αξία κτήσεως μείον αποσβέσεις ) με έναν καινούργιο φορτωτή ιδιοκτησίας της βιομηχανίας Τ, κατασκευής του εργοστασίου Ε. Η λογιστική απεικόνιση της ανταλλαγής πρέπει να γίνει στην αναπόσβεστη λογισπκή αξία του παλιού φορτωτή, ως εξής: Μέσα εσωτερικών μεταφορών Αποσβεσθέντα μέσα εσωτερικών μεταφορών (Φορτωτής εργοστασίου Ζ) Μέσα εσωτερικών μεταφορών (Φορτωτής εργοστασίου Ε) /1952) (1) Κατά την αληθινή έννοια ic I νόμου ως πώληση νοείται και η ανταλλαγή (Χ.τ.Ε.785/1950 κ

32 Οι ανααλλαγές πάγιων περιουσιακών στοιχείων, που απεικονίζονται στις λογιστικές τους αξίες, είναι δυνατό να περιλαμβάνουν και ένα χρηματικό ποσό συμπληρωματικής αντιπαροχής. Γίνεται δεκτό ότι ο λήπτης μιας συμπληρωματικής αντιπαροχής σε μετρητά πραγματοποιεί ένα κέρδος (ή ζημία) στην έκταση που το ποσό των χρημάτων που εισέπραξε είναι μεγαλύτερο (ή υπολείπεται) του αντίστοιχου ποσού της λογιστικής αξίας του στοιχείου που έδιυσε. Το τελευταίο αυτό ποσό εξευρίσκεται βάσει της σχέσεως: Ποσό μετρητών που λήφύηκε Λογιστική αξία του στοιχείου που δόθηκε Ακριβοδίκαιη αξία του στοιχείου που λήφθηκε + Ποσό μετρητών Η ακριβοδίκαιη αξία του στοιχείου που δόθηκε χρησιμοποιείται στην τιαραπάνω σχέση αντί της πραγματικής αξίας του στοιχείου που λήφθηκε, αν αυτή είναι ευκολότερα προσδιορίσιμη. Γίνεται δεκτό, περαιτέρω, ότι η επιχείρηση που καταβάλλει τη συμπληρωματική χρηματική αντιπαροχή δεν πρέπει να απεικονίσει κανένα αποτέλεσμα από τις παραπάνω ανταλλαγές, αλλά πρέπει να καταχωρήσει το περιουσιακό στοιχείο που πήρε στο ποσό των χρημάτων που πήρε αυξημένο κατά τη λογιστική αξία του στοιχείου που έδωσε. Ας αποσαφηνίσουμε όμως τα θέματα με το εξής παράδειγμα: Η επιχείρηση A ανταλλάσσει το φορτηγό αυτοκίνητο της τύπου Ford, αναπόσβεστης αξίας (αξία κτήσεως αποσβέσεις ) με το αυτοκίνητο τύπου Mercedes ιδιοκτησίας της ετηχειρήσεως Β στα βιβλία της οποίας εμφανίζεται με αναπόσβεστη (λογισηκή) αξία (αξία κτήσεως αποσβέσεις ). Η επιχείρηση A καταβάλλει στη Β επιπλέον μετρητά δρχ Η Β υπολογίζει ότι η πραγματική αξία του αυτοκινήτου Ford που απόκτησε ανέρχεται σε δρχ Η λογιστική απεικόνιση της ανταλλαγής αυτής, σύμφωνα με τα παραπάνω, πρέπει να γίνει ως εξής:

33 Πάγκχ Στοιχεία Στην ετηχείρηση A Στην επιχείρηση Β 13.99Ατιοσβεσθέντα μέσα μει Αποσβεσθέντα μέσα μει (Φορτηγό Ford...) (Φορτηγό Mercedes...) Μέσα μεταιροράς Μέσα μεταφοράς (Φορτηγό Ford...) (Φορτηγό Mercedes...) Μέσα μεταφοράς (Φορτηγό Mercedes...) Μέσα μεταφοράς (Φορτηγό Ford...) Ταμείο (Κέρδη από ανταλλαγή αυτ/των) (1) Μέσα μεταφοράς (Φορτηγό Ford...) Ταμείο Μέσα μεταφοράς (Φορτηγό Mercedes...) Έκτακτα κέρδη (2) 100,000 (1) Αναπόσβεστη αξία Ford μετρητά = (2) Υπολογίζεται ως εξής : δρχ ,000 X = 5ρχ Υπολογιζόμενο κέρδος

34 (β) Απόκτηση παγίων με ανταλλαγή ανόμοιων στοιχείων ενεργητικού Η αξία στην οποία καταχωρείται στα βιβλία το πάγιο στοιχείο που λαμβάνει η εταιρία είναι η ακριβοδίκαιη αξία του στοιχείου που έδωσε η εταιρία. Κατά συνέπεια από την ανταλλαγή προκύπτει κάποιο αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία). Το υπολογιστικό αυτό αποτέλεσμα είναι η διαφορά μεταξύ της ακριβοδίκαιης αξίας του στοιχείου που έδωσε η ετηχείρηση και της αξίας με την οποία φέρεται στα βιβλία της ε^χειρήσεως (προκειμένου για πάγιο στοιχείο, της αναπόσβεστης αξίας του). Ένα υτιολογιστικό κέρδος που προκύτττει από μια ανταλλαγή τέτοιων στοιχείων μπορεί να προέρχεται από αύξηση των ειδικών τιμών της συγκεκριμένης κατηγορίας στοιχείων που δόθηκαν ή από αύξηση του γενικού δείκτη τιμών (τιμάριθμου) είτε και των δύο (ειδικών και γενικών) τιμών.(') Παράδειγμα: Έστω ότι η επιχείρηση έδωσε προϊόντα της αξίας (τιμής πωλήσεως) δρχ. για να αποκτήσει ένα μηχάνημα. Αν τα προϊόντα που έδωσε η ετηχείρηση της κόστισαν δρχ., πρέπει να αναγνωριστεί ότι η ετηχείρηση πραγματοποίησε κέρδος δρχ. θα γίνουν οι εξής λογισπκές εγγραφές:(^) Μηχανήματα 71. Πωλήσεις Προϊόντων Πωλήσεις Προϊόντων 21. Προϊόντα Αντί της ακριβοδίκαιης αξίας του στοιχείου που δόθηκε χρησιμοποιείται η ακριβοδίκαιη αξία του στοιχείου που λήφθηκε, σπς περυττώσεις που η τελευταία αυτή αξία είναι δυνατό να προσδιοριστεί ευκολότερα και σαφέστερα απ' ό,τι η αξία του στοιχείου που δόθηκε π.χ. (1) Βλ. Ε. Σακέλλη Λογιστική Πληθωρισμού σελ 19 επ. (2) Είναι εσφαλμένη η εγγραφή Μηχανήματα 21. Προϊόντα

35 Έστω ότι η εγχείρηση A κατέχει 100 μετοχές της μη εισαγμένης στο Χρηματιστήριο ανώνυμης εταιρίας X αξίας κτήσεως δρχ , η δε ετηχείρηση Β κατέχει 80 μετοχές της εισαγμένης στο Χρηματιστήριο ανώνυμης εταιρίας Ψ, τιμής κτήσεως δρχ και τρέχουσας χρηματιστηριακής αξίας δρχ Λογιστικές εγγραφές: Στα βιβλία της A 34. Χρεόγραφα (80 μετοχές της α.ε. Ψ) 34. Χρεόγραφα (100 μετοχές της α.ε. X) Έκτακτα κέρδη (Κέρδη από πώληση χρεογράφων) Στα βιβλία της Β 34. Χρεόγραφα (100 μετοχές της α.ε. X) 34. Χρεόγραφα (80 μετοχές της α.ε. Ψ) Έκτακτα κέρδη (Κέρδη από πώληση χρεογράφων) Στην πράξη είναι συνηθισμένη η περίπτωση που η επιχείρηση δίνει αντιπαροχή οικόπεδο της και παίρνει ένα ποσοστό από το οικοδόμημα που ανεγέρθηκε στο οικόπεδο αυτό. Πώς θα αντιμετωπιστεί λογιστικά η δοσοληψία αυτή; Ας την αποσαφηνίσουμε με ένα παράδειγμα: Έστω ότι η επιχείρηση αγόρασε το 1962 ένα οικόπεδο, για το οποίο κατέβαλε τότε δρχ Το 1987, δηλαδή ύστερα από είκοσι πέντε χρόνια, το έδωσε αντιπαροχή κι έλαβε το 40% των διαμερισμάτων που ανεγέρθηκαν στο οικόπεδο, τρέχουσας αξίας δρχ και έστω ότι η αξία αυτή αναλύεται σε αξία οικοπέδου δρχ και αξία κτισμάτων δρχ Πολλοί, παρασυρόμενοι από τον κανόνα της αποτιμήσεως των πάγιων στοιχείων στην αξία κτήσεως, είναι δυνατό να ισχυριστούν ότι η αξία των κτισμάτων που έλαβε η επιχείρηση είναι η αξία κτήσεως (λογιστική αξία του οικοπέδου που παραχωρήθηκε για να πάρει η ετηχείρηση τα κτίσματα των , δηλαδή στο παράδειγμα μας η αξία των κτισμάτων που έλαβε η επιχείρηση ανέρχεται μόνο σε δρχ ( X 60%) και, συνεπώς, προβαίνουν στην εγγραφή: