ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. ιπλωµατική εργασία ΠΡΑΞΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. ιπλωµατική εργασία ΠΡΑΞΗ"

Transcript

1 ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ιπλωµατική εργασία ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΣΕ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ: ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ της ΜΑΓ ΑΛΗΝΗΣ ΘΩΜΑ ΤΣΟΠΟΥΡΙ ΟΥ ΑΕΜ: Μ08/10 Υποβλήθηκε ως απαιτούµενο για την απόκτηση του µεταπτυχιακού διπλώµατος ειδίκευσης στη ιοίκηση Επιχειρήσεων Υπεύθυνος καθηγητής: ηµήτριος Βλάχος Θεσσαλονίκη, Σεπτέµβριος 2011

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσης διπλωµατικής εργασίας είναι η συνοπτική παρουσίαση του αντικειµένου της διαχείρισης κινδύνων στα τεχνικά έργα, µέσα από τη µελέτη της εκτενούς βιβλιογραφίας και την πραγµατοποίηση µιας έρευνας µικρής κλίµακας. Σηµειώνεται ότι η πλειοψηφία των βιβλίων και άρθρων που µελετήθηκαν αφορούσαν τη διαχείριση έργων, µε συγκεκριµένα κεφάλαια και αναφορές (αντιστοίχως) για τη διαχείριση κινδύνων. Το κεφάλαιο 1 είναι εισαγωγικό και περιέχει την παρουσίαση γενικών εννοιών και ορισµών, διεθνών οργανισµών και διεθνών προτύπων διαχείρισης έργων. Το κεφάλαιο 2 επικεντρώνεται στη παρουσίαση του θεωρητικού υπόβαθρου στη διαχείριση κινδύνου. Αρχικά ορίζεται ο κίνδυνος, µια έννοια παρεξηγηµένη όπως θα δειχθεί, καθώς είναι ταυτισµένη µόνο µε την εκδοχή µιας απειλής. Στη συνέχεια γίνεται περιγραφή της θεωρητικής προσέγγισης της διαχείρισης κινδύνων έργων, περιλαµβάνοντας τις βασικές αρχές, τις προκλήσεις και το πλαίσιο διαχείρισης των κινδύνων, την απαιτούµενη επικοινωνία µεταξύ των ενδιαφερόµενων µελών και την ανάλυση των προκυπτόντων κινδύνων ανά φάση ζωής του έργου. Το κεφάλαιο 3 επικεντρώνεται στους κινδύνους των τεχνικών έργων, µε παράθεση των σηµαντικότερων κινδύνων και της κατανοµής των ευθυνών εµφάνισής τους. Επιπλέον κρίνεται αναγκαία η συνοπτική παρουσίαση του περιεχοµένου και των οµάδων ανάθεσης τεχνικών έργων. Στο κεφάλαιο 4 µελετώνται οι συνήθεις πρακτικές και αντιλήψεις περί της διαχείρισης κινδύνων τεχνικών έργων, µέσα από διεθνείς έρευνες από µια µικρή έρευνα µε συνεντεύξεις µε υπεύθυνους έργων και εργολάβους ελληνικών εταιρειών. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας συντάχθηκε ερωτηµατολόγιο 10 ερωτήσεων ανοιχτού τύπου, το οποίο αποτέλεσε τον οδηγό για την περάτωση των συνεντεύξεων. Η ανάλυση των ερωτηµάτων και των απαντήσεων παρουσιάζονται στο τέλος του κεφαλαίου, σε σύγκριση και µε τις διεθνείς έρευνες. Τέλος, στο κεφάλαιο 5 παρουσιάζονται τα συνολικά συµπεράσµατα και προτάσεις για περαιτέρω µελέτη. i

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ...iii ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ... v ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ: ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Γενικές έννοιες και ορισµοί ιεθνή οργανισµοί και πρότυπα διαχείρισης έργων ιεθνή οργανισµοί διαχείρισης έργων ιεθνή πρότυπα διαχείρισης έργων ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΕΡΓΩΝ Η έννοια του κινδύνου ιαχείριση κινδύνων έργων: θεωρία προσέγγισης Βασικές αρχές και προκλήσεις στη διαχείριση κινδύνων έργων Πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων έργων Επικοινωνία µεταξύ των συµβαλλόµενων µερών ενός έργου Ο κύκλος ζωής έργου και οι ανάλογες απειλές-ευκαιρίες Ο ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΤΟΥ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ορισµός τεχνικού έργου Κίνδυνοι στα τεχνικά έργα Τα µέλη της οµάδας ενός τεχνικού έργου και οι ρόλοι τους Οι ευθύνες της οµάδας ενός τεχνικού έργου ιαφορές των προσεγγίσεων του Project Management και του Construction Management ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΣΕ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Πηγές πρόκλησης κινδύνων στα τεχνικά έργα ιεθνείς έρευνες για τη διαχείριση κινδύνων στον κατασκευαστικό κλάδο Έρευνα για τη διαχείριση κινδύνων έργων τη δεκαετία του 90 (Akintoye & MacLeod, 1997) Στοιχεία παγκόσµιας έρευνας για τη διαχείριση κινδύνων έργων (KPMG, 2010) ιαχείριση κινδύνων τεχνικών έργων στην Ελλάδα: έρευνα µικρής κλίµακας Προφίλ συµµετεχόντων στην έρευνα εταιρειών Παρουσίαση ερωτηµατολογίου Απαντήσεις στα ερωτήµατα της έρευνας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ iii

4 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1 Αντικειµενικοί στόχοι έργου 4 Εικόνα 2 Λογότυπα σηµαντικότερων διεθνών οργανισµών διαχείρισης έργων 6 Εικόνα 3 Αριθµός µελών του οργανισµού Project Management Institute (PMI) στην Ελλάδα (Πηγή: PMI, 7 Εικόνα 4 Αριθµός πιστοποιηµένων από το PMI project managers στην Ελλάδα (Πηγή: PMI, 7 Εικόνα 5 Ενδεικτικός πίνακας matrix κατάταξης κινδύνων βάσει πιθανότητας εµφάνισης και επίδρασης στο έργο 19 Εικόνα 6 ιάγραµµα κύκλου ζωής έργου 25 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1 Στοιχεία συµµετεχόντων στην έρευνα εταιρειών 54 Πίνακας 2 Μορφή ερωτηµατολογίου έρευνας µικρής κλίµακας στη διαχείριση κινδύνων τεχνικών έργων Ι v

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κανενός είδους έργου δε µπορεί να αναπτυχθεί µέσα σε ένα ιδανικό και πλήρως προσδιορισµένο περιβάλλον εργασίας. Όλες οι παράµετροι των έργων, όπως είναι τα χρονοδιαγράµµατα, το κόστος, η ποιότητα, το περιεχόµενο, κ.λπ., αντιµετωπίζουν κινδύνους οι οποίοι µπορούν να τα επηρεάσουν δραστικά την έκβαση του έργου, είτε θετικά είτε αρνητικά, ανάλογα αν πρόκειται για θετικό ή αρνητικό κίνδυνο αντίστοιχα. Η παρούσα διπλωµατική εργασία έχει ως στόχο την παρουσίαση των βασικών κινδύνων που εντοπίζονται στον κατασκευαστικό κλάδο, καθώς και των στρατηγικών και τεχνικών µε τις οποίες αυτές εντοπίζονται και αντιµετωπίζονται. Πέρα από το θεωρητικό µέρος παρατίθενται και πραγµατοποιηθείσες έρευνες που έχουν λάβει χώρα διεθνώς καθώς και µια έρευνα µικρής κλίµακας που πραγµατοποιήθηκε από τον υποφαινόµενο συντάκτη, µε δείγµα κατασκευαστικές-εργοληπτικές εταιρείες. Η παράθεση αυτών των ερευνών έχει ως στόχο την παρουσίαση πραγµατικών στοιχείων όσον αφορά τις τεχνικές και τη γενικότερη αντίληψη των επαγγελµατιών του κατασκευαστικού κλάδου απέναντι στη διαχείριση των κινδύνων των έργων τους και την εξακρίβωση του µεγέθους απόκλισης της θεωριών περί διαχείρισης κινδύνων στα έργα σε σχέση µε την πραγµατικότητα. Σηµειώνεται ότι η διαχείριση κινδύνων εµφανίστηκε ως δοµηµένη διαδικασία διοίκησης των έργων τη δεκαετία του 90. Η διαχείριση κινδύνων έργων δεν περιορίζεται στην ασφάλεια της εργασίας, αλλά εκτείνεται σε κινδύνους προγραµµατισµού (όπως οι καθυστερήσεις υπεργολάβων), νοµικών προβληµάτων (όπως η αδυναµία έκδοσης αδείας) και οτιδήποτε άλλο µπορεί να επηρεάσει τους στόχους ενός έργου (κόστος, χρόνο και ποιότητα). Η πολυπλοκότητα αυτής της διαχείρισης αποτέλεσε το κίνητρο για την επιλογή και µελέτη του συγκεκριµένου θέµατος. 1

6

7 1. ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ: ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1.1. Γενικές έννοιες και ορισµοί Πολλοί εναλλακτικοί ορισµοί του έργου έχουν διατυπωθεί στο πέρασµα του χρόνου τόσο από διακεκριµένους επιστήµονες που ασχολούνται µε τον κλάδο ιαχείρισης Έργου όσο και από ανάλογους οργανισµούς πιστοποίησης σε ιαχείριση Έργου ανά τον κόσµο. Το επίσηµο. µη-κερδοσκοπικό, µη-κυβερνητικό επιστηµονικό σωµατείο πιστοποίησης σε Project Management, το Project Management Institute ορίζει το έργο ως «µια προσωρινή προσπάθεια που καταβάλλεται για να παραχθεί ένα µοναδικό προϊόν, υπηρεσία ή αποτέλεσµα» ( PMI Executive Summary, 2008). Εναλλακτικά το έργο µπορεί να οριστεί ως: «η διαδικασία προγραµµατισµού, οργάνωσης, διασφάλισης και διαχείρισης πόρων µε σκοπό την επιτυχή αποπεράτωση συγκεκριµένων σκοπών και αντικειµενικών στόχων που συγκροτούν το έργο» ( «µια προσπάθεια στην οποία ανθρώπινοι, οικονοµικοί και υλικοί πόροι οργανώνονται µε έναν νέο τρόπο, για να εκτελεστεί ένα µοναδικό αντικείµενο εργασίας συγκεκριµένων προδιαγραφών, εντός περιορισµών κόστους και χρόνου, προκειµένου να επιτευχθεί µια ενιαία, επωφελής αλλαγή, µέσω της παράδοσης ποσοτικοποιηµένων και ποιοτικών στόχων» ( Chapman & Ward, 2009) «εγχείρηµα που διακρίνεται από το στοιχείο της µοναδικότητας, έχει συγκεκριµένη αρχή και τέλος και παράγει ένα µοναδικό προϊόν/υπηρεσία» (Verzuh, 2008). «µια σειρά αλληλοεξαρτηµένων δραστηριοτήτων µε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά, όπως οι συγκεκριµένες ηµεροµηνίες έναρξης και περάτωσης, οι καλώς ορισµένοι στόχοι, η παραγωγή ενός συγκεκριµένου αποτελέσµατος (ή αποτελεσµάτων), η µη επανάληψη της ίδιας σειράς δραστηριοτήτων, η ανάλωση χρηµάτων, χρόνου, ανθρώπινων και υλικών πόρων» (Υψηλάντης & Συρακούλης, 2005) Ο πιο πρόσφατος και ευρέως διαδεδοµένος ορισµός του έργου δόθηκε το 2003 από τον Rodney Turner, καθηγητή στη ιαχείριση Έργου, συγγραφέα 16 σχετικών βιβλίων, µε πολλές επιστηµονικές διακρίσεις. Ο Turner (2003) ορίζει το έργο ως «µια προσωρινή 3

8 οργανωτική δοµή στην οποία εκχωρούνται πόροι µε σκοπό να αναλάβει να φέρει εις πέρας µία επιχειρηµατική ή άλλη δράση, η οποία γίνεται για πρώτη φορά ή/και έχει αποκλειστικά δικά της χαρακτηριστικά ή/και είναι µεταβατική και ως εκ τούτου µη επαναλαµβανόµενη δοµή, η οποία καλείται να διαχειριστεί την αβεβαιότητα που τα παραπάνω συνεπάγονται και την ανάγκη ολιστικής προσέγγισης ώστε να επιτύχει τα προσδοκώµενα αποτελέσµατα». Η µοναδικότητα κάθε έργου, που έγκειται στο συνδυασµό κόστους-χρόνου-ποιότητας (εικόνα 1) καθώς και στη µοναδικότητα των αντικειµενικών στόχων και σκοπών που έχουν τεθεί για την παραγωγή µοναδικού προϊόντος (υλικού ή άυλου), καθιστά τη ιαχείριση Έργου µια αναγκαία και πολύπλοκη διαδικασία. Πιο αναλυτικά, το εγχειρίδιο PMBOK ορίζει τη ιαχείριση Έργου ως «µια διαδικασία κατά την οποία εφαρµόζουµε γνώσεις, δεξιότητες, εργαλεία και τεχνικές κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων του έργου, µε στόχο να ικανοποιούµε τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των συµµετεχόντων (stakeholders)» (Βλάχος, 2010). Εικόνα 1 Αντικειµενικοί στόχοι έργου Η «διαχείριση έργου», γνωστή στα Αγγλικά µε τον όρο «Project Management», προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήσεις που αφορούν στα «γιατί», «τι», «πώς», «ποιος», «πόσο κοστίζει» και «πότε» ενός έργου (κατασκευαστικού, πληροφορικής, ανάπτυξης νέου προϊόντος κ.λπ.) από την εποχή σύλληψης της αναγκαιότητάς του µέχρι την καταστροφή, εγκατάλειψη ή αντικατάστασή του. Στην περίπτωση του 4

9 κατασκευαστικού κλάδου η διαχείριση έργου περιλαµβάνει τη συµπλήρωση των τεχνικών δελτίων, την πιθανή ένταξη του έργου για χρηµατοδότηση, τη διαχείριση των µελετών, την επιλογή των µεθόδων υλοποίησης, τις αναγκαίες εκτιµήσεις χρόνου και κόστους, το πρόγραµµα ποιότητας, το σχέδιο ασφάλειας και υγείας, τη διαχείριση των κινδύνων αλλά και οποιαδήποτε άλλη οργανωτική ή ελεγκτική ενέργεια απαιτείται για τη σχεδίαση, υλοποίηση και λειτουργία του έργου σε όλη την ωφέλιµη «ζωή» του (Παντουβάκης, 2003). Η διαχείριση κάθε έργου θέτει πολλαπλούς στόχους, οι οποίοι ανά περίπτωση εµφανίζουν διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας. Οι σηµαντικότεροι στόχοι σε ένα έργο µε προκαθορισµένα παραδοτέα είναι (Bey et al., 1981): Η ελαχιστοποίηση της διάρκειας υλοποίησης του έργου: αποτελεί τον πιο σπουδαίο στόχο και κανονικό µέτρο απόδοσης, που σηµαίνει ότι συγκρίνοντας δύο χρονοδιαγράµµατα για το ίδιο έργο, του οποίου οι λοιποί µετρήσιµοι στόχοι είναι ιδίου επιπέδου, προκύπτει ότι καλύτερη προσέγγιση του έργου θεωρείται αυτή µε τον µικρότερο χρόνο ολοκλήρωσης αυτού. Η µεγιστοποίηση της καθαρής παρούσας αξίας: η οποία αποτελεί το βασικότερο κριτήριο για τη µέτρηση της απόδοσης του έργου όταν σε αυτό παρουσιάζονται σηµαντικά επίπεδα χρηµατορροών µε τη µορφή εξόδων. Η βελτιστοποίηση της ποιότητας: η οποία διερευνήθηκε από τους Icmeli & Rom (1996) στις ΗΠΑ και αποτέλεσµα αυτής της έρευνας ήταν ότι οι υπεύθυνοι έργου θεωρούν ως το σηµαντικότερο στόχο τη βελτιστοποίηση της ποιότητας. Οι στόχοι αυτοί είναι ισχυρά αλληλένδετοι. Μια αύξηση κόστους οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα έργου και µικρότερο χρόνο υλοποίησής του. Από την άλλη µια υψηλή ποιότητα έργου απαιτεί περισσότερο χρόνο και µεγαλύτερο κόστος. Τέλος ο περιορισµένος χρόνος σηµαίνει µεγαλύτερο κόστος και χαµηλότερο επίπεδο ποιότητας του έργου. Αυτός ο υψηλός βαθµός αλληλεξάρτησης καθιστά ανούσια τη µελέτη αυτών των τριών αντικειµενικών στόχων ξεχωριστά (Υψηλάντης & Συρακούλης, 2005). 5

10 1.2. ιεθνή οργανισµοί και πρότυπα διαχείρισης έργων ιεθνή οργανισµοί διαχείρισης έργων Πολλοί διεθνείς ή εθνικοί οργανισµοί έχουν συσταθεί και πολλά διεθνή πρότυπα έχουν συνταχθεί µε στόχο την ανάπτυξη της διαχείρισης έργων. Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται αρχικά οι σηµαντικότεροι διεθνείς οργανισµοί και έπειτα τα σηµαντικότερα πρότυπα διαχείρισης έργων. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τη σήµερον ηµέρα ο χώρος της διαχείρισης έργων θεωρείται ιδιαίτερα αναπτυγµένος και προσελκύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο στον ιδιωτικό, δηµόσιο τοµέα όσο και στην ακαδηµαϊκή κοινότητα. Απόδειξη του γεγονότος αυτού αποτελεί η ύπαρξη πολλών και ιδιαίτερα δραστήριων διεθνών οργανισµών που έχουν ως στόχο την ανάπτυξη του γνωστικού πεδίου της διαχείρισης έργων. Οι σηµαντικότεροι εξ αυτών είναι: Το ιεθνές Ινστιτούτο ιαχείρισης Έργων (Project Management Institute, PMI - H ιεθνής Ένωση ιαχείρισης Έργων (International Project Management Association, IPMA - Η Ένωση για τη ιαχείριση Έργων του Ηνωµένου Βασιλείου (The Association for Project Management - Εικόνα 2 Λογότυπα σηµαντικότερων διεθνών οργανισµών διαχείρισης έργων Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί µια εκθετική άνοδος των πιστοποιηµένων από τον οργανισµό PMI project managers. Το στοιχείο αυτό φανερώνει την διαπίστωση του µεγέθους της σηµασίας µιας σωστής και δοµηµένης διαχείρισης έργων. Το διάγραµµα της εικόνας 3 τον αριθµό των µελών του διεθνούς οργανισµού πρότυπης διαχείρισης έργου Project Management Institute (PMI) στην Ελλάδα από το 2002 έως και το 2010 ενώ το διάγραµµα της εικόνας 4 δείχνει τον 6

11 αριθµό των υπεύθυνων έργων-project managers οι οποίοι έχουν πιστοποιηθεί την τελευταία δεκαπενταετία από το PMI. Εικόνα 3 Αριθµός µελών του οργανισµού Project Management Institute (PMI) στην Ελλάδα (Πηγή: PMI, Εικόνα 4 Αριθµός πιστοποιηµένων από το PMI project managers στην Ελλάδα (Πηγή: PMI, ιεθνή πρότυπα διαχείρισης έργων ιεθνώς έχουν παρουσιαστεί διάφορα πρότυπα πιστοποίησης επαγγελµατικών προσόντων στη διοίκηση - διαχείριση έργων (PMI, IPMA, APM, AIPM, CMI, ISEB, 7

12 NVQ, IIL/Kerzner, Prince2, AACE). Αφορούν εκείνους που συµµετέχουν στην υλοποίηση των διαφόρων τύπων έργων (κατασκευαστικών, αναπτυξιακών, πληροφοριακών κ.α.) ως στελέχη, µηχανικοί, µελετητές, επιβλέποντες, κατασκευαστές, διοικητικοί κ.λπ. Τα σηµαντικότερα όµως διεθνή πρότυπα γενικά η εξειδικευµένα σε έναν από τους τοµείς της διαχείρισης έργων ( διαχείριση ενοποίησης, αντικειµένου εργασιών, χρόνου, κόστους, ποιότητας, ανθρωπίνων πόρων, επικοινωνίας, κινδύνων, προµηθειών έργου κατηγοριοποίηση σύµφωνα µε το PMBOK (PMI, 2004)) είναι τα εξής: Ο βασικός κορµός της γνώσης από το Ινστιτούτο ιαχείρισης Έργων (Project Management Body Of Knowledge, PMBOK). Το πρότυπο ISO 10006:2003 (Quality management systems - Guidelines for quality management in projects) για τη διαχείριση ποιότητας σε έργα ( Το πρότυπο αυτό για τη διαχείριση έργων παρουσιάζει σηµαντικές οµοιότητες µε το PMBOK. Το µοντέλο Οργανωσιακής Ωριµότητας στη ιαχείριση Έργων (Organizational Project Management Maturity Model - OPM3) ( Το OPM είναι ένα πρότυπο µοντέλο οργανωσιακής ωριµότητας για τη διαχείριση έργων που έχει αναπτυχθεί από το PMI και προσδιορίζει τις απαιτήσεις για την αξιολόγηση των ικανοτήτων ενός οργανισµού στη διαχείριση έργων (project management), προγραµµάτων (programme management) και χαρτοφυλακίων (portfolio management). Με τον τρόπο αυτό µπορούµε να αξιολογήσουµε την ωριµότητα των οργανισµών στη διαχείριση έργων. Το OPM ορίζει 586 καλές πρακτικές και ένα σύνολο 2109 ικανοτήτων. Το πρότυπο BS6079-1:2002 Project Management (British Standards Institution, 2002). Αποτελεί το Βρετανικό πρότυπο για τη διαχείριση έργων, το οποίο προσδιορίζει έξι φάσεις: Τη φάση της σύλληψης (conception), τη φάση της µελέτης σκοπιµότητας (feasibility), τη φάση της υλοποίησης (implementation), τη φάση της λειτουργίας (operation), τη φάση του τερµατισµού (termination) και τη φάση της αξιολόγησης (evaluation). 8

13 Ο οδηγός ικανοτήτων από τη ιεθνή Οµοσπονδία ιαχείρισης Έργων µε τίτλο IPMA Competence Baseline (ICB), 5η έκδοση, όπου περιγράφονται µε λεπτοµέρεια οι ικανότητες που απαιτούνται για τη διαχείριση ενός έργου. Το πρότυπο PRINCE2 (PRojects IN a Controlled Environment - Αποτελεί το Βρετανικό πρότυπο για τη διαχείριση έργων. Η µεθοδολογία PRINCE αναπτύχθηκε το 1989 από το CCTA (Central Computer and Telecommunications Agency) ως το Βρετανικό πρότυπο για διαχείριση έργων πληροφορικής. Πολύ σύντοµα όµως, λόγω της γρήγορης και µεγάλης αποδοχής της, άρχισε να χρησιµοποιείται και σε έργα διαφορετικών κατηγοριών. Το αποτέλεσµα ήταν να εκδοθεί το 1996 η νέα έκδοση του προτύπου (PRINCE2) που είναι πλέον γενικού σκοπού. Το πρότυπο V-Modell ( Αποτελεί το Γερµανικό πρότυπο για τη διαχείριση έργων. Η τελευταία έκδοση ονοµάζεται V-Model XT και εκδόθηκε το Η µεθοδολογία V-Modell εστιάζει σε έργα πληροφορικής και είναι αρκετά αναλυτική αφού παρουσιάζει, όχι µόνο το τι πρέπει να γίνει για τη διαχείριση του έργου, αλλά και τη µέθοδο µε την οποία θα γίνει, πότε θα γίνει και από ποιον. Όσον αφορά την ελληνική πραγµατικότητα, οδηγό διαχείρισης έργου αποτελεί τόσο η Νοµοθεσία (π.χ. για την κατασκευή δηµοσίων έργων στα Π 696/74, Ν1418/84, Π 609/85, Π 515/89, Απόφαση 17/01/117 του 1989 κ.λπ.) όσο και οι διάφορες Κοινοτικές Οδηγίες (π.χ. Οδηγία 92/50) και παραρτήµατα κανονισµών χρηµατοδότησης (όπως π.χ. στο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης-ΚΠΣ) (Παντουβάκης, 2003). Επιπροσθέτως, ο ΕΛΟΤ έχει αναπτύξει, µέσω της Τεχνικής Επιτροπής ΕΛΟΤ/ΤΕ 95 «ιαχείριση Έργων», το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429 «ιαχειριστική επάρκεια οργανισµών για την υλοποίηση έργων δηµοσίου χαρακτήρα», καθώς και τους οδηγούς εφαρµογής ΕΛΟΤ , ΕΛΟΤ και ΕΛΟΤ που εξειδικεύουν τις απαιτήσεις εφαρµογής και για τις τρεις κατηγορίες έργων, Α (δηµόσια τεχνικά έργα υποδοµής), Β ( δηµόσιες συµβάσεις προµηθειών και υπηρεσιών) και Γ( συγκεκριµένες δράσεις που υλοποιούνται µε ίδια µέσα). Ο ΕΛΟΤ διαπιστεύτηκε από το Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. (ΕΣΥ ) ως Φορέας Επιβεβαίωσης Συστηµάτων ιαχειριστικής Επάρκειας Οργανισµών για την Υλοποίηση Έργων ηµόσιου Χαρακτήρα σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ 1429:2008 και για όλες τις κατηγορίες 9

14 έργων και σύµφωνα µε τα Πρότυπα ΕΛΟΤ , ΕΛΟΤ και ΕΛΟΤ Επισηµαίνεται ότι ο ΕΛΟΤ είναι ο πρώτος φορέας που διαπιστεύτηκε και για τις τρεις κατηγορίες ( 10

15 2. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΕΡΓΩΝ 2.1. Η έννοια του κινδύνου Αναπόσπαστο κοµµάτι της διαχείρισης έργου είναι η διαχείριση των κινδύνων αυτού. Ο κίνδυνος ορίζεται ως «ένα αβέβαιο γεγονός ή κατάσταση που, σε περίπτωση που προκύψει, έχει θετική ή αρνητική συνέπεια σε κάποιο στόχο του έργου» (Κηρυττόπουλος, 2007). Ο κίνδυνος λοιπόν είναι ένα γεγονός το οποίο, εξ ορισµού, εµπεριέχει την έννοια της αβεβαιότητας εµφάνισης. Το πιο σηµαντικό και πολυσυζητηµένο στοιχείο του ορισµού του κινδύνου είναι η θετική και αρνητική έκβαση που µπορεί να έχει. Η ορθότητα ή όχι της θεώρησης ενός κινδύνου ως θετικού προβληµάτισε για πολλά χρόνια την επιστηµονική κοινότητα, όµως πλέον όλα τα διεθνή πρότυπα για τη διαχείριση κινδύνων έργων συµφωνούν ότι ο κίνδυνος µπορεί να έχει θετική ή αρνητική συνέπεια. Αν και στην καθοµιλουµένη ο όρος κίνδυνος ταυτίζεται µε την απειλή κάτι αρνητικό, αυτό ίσως να µην ισχύει απόλυτα. Η ταύτιση αυτή δηµιουργήθηκε σταδιακά µε την εξέλιξη της γλώσσας αλλά παλαιότερα, η λέξη κίνδυνος χρησιµοποιούταν συχνά ως όρος του παιχνιδιού των ζαριών µε την έννοια της αβέβαιης τύχης, άρα είτε ως όφελος ή ως ζηµία. Η αντίληψη του κινδύνου επηρεάζεται από τις πεποιθήσεις, τις συµπεριφορές και την ψυχολογία των ανθρώπων. Μια έκθεση της Royal Society θεωρεί ότι, στην πραγµατικότητα, η αντίληψη του κινδύνου δε µπορεί να περιοριστεί σε µια µεταβλητή ενός συγκεκριµένου µαθηµατικού µοντέλου, όπως π.χ. είναι το γινόµενο της πιθανότητας εµφάνισης επί το µέγεθος του κινδύνου, γιατί αυτό επιβάλλει αδικαιολόγητα περιοριστικές υποθέσεις σχετικά µε το τι είναι ένα, κατ 'ουσία, ανθρωποκεντρικό και κοινωνικό φαινόµενο. Έχει διαπιστωθεί ότι παράγοντες όπως το µορφωτικό επίπεδο, η πρακτική εµπειρία, η διαθεσιµότητα πληροφοριών, το πνεύµα οµαδικότητας, κλπ. επηρεάζουν τη συγκρότηση αντίληψης περί του κινδύνου (Akintoye & MacLeod, 1997). Κίνδυνοι µπορεί να προκύψουν από αποτυχίες κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου, δηλαδή από εσωτερικά αίτια όπως π.χ. -για την περίπτωση ενός κατασκευαστικού έργου- ελλιπή κατασκευαστικά σχέδια κτιρίου, καθυστερήσεις στην παραλαβή των προµηθειών, έλλειψη ρευστού, µη ύπαρξη τεχνικού και γιατρού ασφαλείας, κλπ. ή από εξωτερικούς παράγοντες όπως φυσικές καταστροφές, κακοκαιρία, απεργιακός 11

16 αποκλεισµός δρόµων µε πρόσβαση στο έργο, κωλυσιεργίες κρατικών εποπτικών ή χρηµατοδοτικών φορέων, κλπ ιαχείριση κινδύνων έργων: θεωρία προσέγγισης Βασικές αρχές και προκλήσεις στη διαχείριση κινδύνων έργων Η ιαχείριση Κινδύνων περιλαµβάνει τον εντοπισµό, την αξιολόγηση και ιεράρχηση των κινδύνων (θετικών ή αρνητικών), ακολουθούµενη από τη συντονισµένη και οικονοµολογική εφαρµογή χρήση των πόρων µε στόχο την ελαχιστοποίηση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο της πιθανότητας και της επίδρασης ατυχών γεγονότων ( Πολλά πρότυπα διαχείρισης κινδύνων έχουν αναπτυχθεί όπως το πρότυπο του Project Management Institute (PMI), του National Institute of Science and Technology και τα πρότυπα ISO, της σειράς Οι βασικές αρχές που διέπουν τη διαχείριση κινδύνων σύµφωνα µε το ISO, είναι: να δηµιουργεί αξία να είναι αναπόσπαστο κοµµάτι των οργανωτικών διαδικασιών να λαµβάνεται υπόψη κατά τη λήψη αποφάσεων να τονίζει τις υποθέσεις και την αβεβαιότητα να είναι συστηµατική και δοµηµένη να βασίζεται στην καλύτερη διαθέσιµη πληροφόρηση να λαµβάνει υπόψη τον ανθρώπινο παράγοντα να είναι µια διαφανής και περιεκτική διαδικασία να είναι µια δυναµική, επαναληπτική διαδικασία που θα ανταποκρίνεται στις αλλαγές να εµπεριέχει το στοιχείο της συνεχούς βελτίωσης Οι αντικειµενικοί στόχοι της διαδικασίας διαχείρισης των κινδύνων είναι: Η ενίσχυση της ικανότητας της επιχείρησης. 12

17 Η συνεκτική εφαρµογή των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων στα έργα του οργανισµού/επιχείρησης. Η ενίσχυση της διαχείρισης των έργων της επιχείρησης και η λήψη καλύτερων αποτελεσµάτων ως προς τον προγραµµατισµό, το κόστος και την απόδοση των έργων µέσω µείωσης των απειλών και εκµετάλλευσης των ευκαιριών (Cooper et al, 2005). Για να µπορέσουν να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, και συνεπώς η διαχείριση των κινδύνων να είναι µεθοδευµένη και αποτελεσµατική, απαιτείται ένα άρτια καταρτισµένο προσωπικό, το οποίο θα πρέπει να αντιµετωπίσει προκλήσεις στα ακόλουθα στοιχεία του έργου (Verzuh, 2008): Προσωπικό: κάθε έργο έχει διαφορετικές ανάγκες σε εργατικό δυναµικό. Ο αναγκαίος αριθµός απασχολούµενων, καθώς και τα αναγκαία προσόντα αυτών ποικίλει ανά έργο. Από ποια τµήµατα της επιχείρησης προέρχονται αυτοί οι εργαζόµενοι και που θα απασχοληθούν µετά το πέρας του έργου είναι ερωτήµατα πολύ καίρια στη περίπτωση µιας µεγάλης επιχείρησης (το µέγεθος κρίνεται ως προς τον αριθµό απασχολούµενου προσωπικού) όπου πολλά έργα βρίσκονται υπό εξέλιξη ταυτόχρονα ανά διαστήµατα. Εάν όλα τα έργα µιας επιχείρησης φτάσουν ταυτόχρονα το µέγιστο σηµείο εκµετάλλευσης των πόρων, η επιχείρηση µπορεί να αντιµετωπίσει ένα δυσβάσταχτο οργανωτικό φορτίο. Εάν, από την άλλη πλευρά, τα έργα έχουν προγραµµατιστεί έτσι ώστε να ολοκληρώνονται όλα την ίδια χρονική περίοδο, τότε η επιχείρηση µπορεί να προβεί σε απολύσεις. Εκτιµήσεις: για να µπορέσουν να αξιολογηθούν τα υποψήφια προς υλοποίηση έργα οι ανάδοχοι οργανισµοί πρέπει να προβούν σε ακριβείς εκτιµήσεις κόστους και χρονικού προγραµµατισµού. Όµως, το στοιχείο της διαφορετικότητας κάθε έργου έχει ως συνέπεια οι εκτιµήσεις να εµπεριέχουν περισσότερο υποθέσεις από ότι δεδοµένα γεγονότα. Εξουσία: Τα οργανωτικά διαγράµµατα κάθε επιχείρησης καθορίζουν την κατανοµή εξουσίας στο εσωτερικό περιβάλλον, όσον αφορά κυρίως τις συνεχείς λειτουργίες της επιχείρησης. Όταν ένα έργο προσπερνάει τα λειτουργικά οργανωτικά όρια της επιχείρησης καθίσταται ασαφές το ποιός είναι υπεύθυνος 13

18 για την ανάληψη αποφάσεων. Αυτό µπορεί να οδηγήσει σε διαφοροποιηµένους χειρισµούς της πολιτικής της επιχείρησης και τελικά σε αναπτυξιακό αδιέξοδο. Έλεγχοι: οι συνήθεις λογιστικές πρακτικές αντιπαραβάλουν τους προϋπολογισµούς λειτουργιών µε τα αντίστοιχα πραγµατικά κόστη ανά τρίµηνο ή/και ετησίως. Αυτά τα χρονικά διαστήµατα δεν είναι επαρκή για τον λογιστικό έλεγχο ενός έργου. Μέχρι την έκδοση της τρίµηνης λογιστικής αναφορά κόστους ενός έργου που µπορεί να καταδείξει την υπέρβαση του προϋπολογισµού, η οικονοµική αστοχία µπορεί να είναι τόσο µεγάλη ώστε να µην υπάρχει πλέον περιθώριο εξυγίανσης (Verzuh, 2008). Σε γενικευµένο επίπεδο, ως κυριότερη πρόκληση της διαχείρισης έργου θεωρείται η επίτευξη των σκοπών και στόχων του έργου µε την ταυτόχρονη τήρηση των προσυµφωνηθέντων περιορισµών του έργου. Οι περιορισµοί αυτοί σχετίζονται κυρίως µε το πεδίο εφαρµογής του έργου, τον παράγοντα χρόνο, τον προϋπολογισµό του έργου και το επίπεδο ποιότητας. Ως δευτερεύουσα -και πιο φιλόδοξη- πρόκληση θεωρείται η βελτιστοποίηση της κατανοµής και της ενσωµάτωσης των εισροών που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των προκαθορισµένων στόχων ( Ένα µεγάλο µέρος της καλής πρακτικής στη διαχείριση έργων αποτελεί η αποτελεσµατική διαχείριση της αβεβαιότητας και του κινδύνου. Η αβεβαιότητα αφορά τόσο την εµφάνιση απειλών κατά της επιτυχίας όσο και την εµφάνιση ευκαιριών. Η επικέντρωση στις µεν δεν πρέπει ποτέ να οδηγεί στην παραµέληση των δε. Οι ευκαιρίες και οι απειλές ενός έργου µπορούν ενίοτε να αντιµετωπιστούν χωριστά αλλά είναι σπανίως ανεξάρτητες, όπως ακριβώς οι δύο πλευρές ενός νοµίσµατος, που µπορούν µεν να εξεταστούν µόνο µεµονωµένα, αλλά δεν είναι ανεξάρτητες µεταξύ τους όταν έρχεται η ώρα να στρίψει κανείς το νόµισµα. Συχνά υπάρχουν πορείες δράσης που µειώνουν ή εξουδετερώνουν τις δυνητικές απειλές και ταυτόχρονα παρέχουν ευκαιρίες για θετικές βελτιώσεις της απόδοσης. Σπάνια συνίσταται η επικέντρωση στη µείωση των απειλών χωρίς να εξεταστούν οι συναφείς ευκαιρίες, όπως επίσης δε συνίσταται να επιδιώκονται οι ευκαιρίες χωρίς να λαµβάνονται υπόψη οι συναφείς απειλές. Το Project Management Institute ορίζει τον κίνδυνο ως «ένα αβέβαιο γεγονός ή µια αβέβαιη κατάσταση που, εφόσον επέλθει, έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στο στόχο ενός έργου» (Chapman & Ward, 2009). Συνεπώς γίνεται ξεκάθαρη η ύπαρξη θετικής και αρνητικής διάστασης του κινδύνου παρόλο που µέχρι και σήµερα ακόµα και επαγγελµατίες του κλάδου 14

19 τείνουν να επικεντρώνονται στην αρνητική έννοια, παραµελώντας το γεγονός ότι µια ανεκµετάλλευτη ευκαιρία ισοδυναµεί ουσιαστικά µε µια απειλή. Για να µπορέσει ένας οργανισµός/µια επιχείρηση να εφαρµόζει σωστή διαχείριση των κινδύνων των έργων της θα πρέπει να διέπεται από τρία (3) χαρακτηριστικά: 1. Η διαχείριση κινδύνων να ξεκινάει από την αρχική φάση (σύλληψης ή εννοιολογικού σχεδιασµού) του έργου και να αναπτύσσεται παράλληλα µε τον κύκλο ζωής του έργου. 2. εν πρέπει να λειτουργεί ως µια ανεξάρτητη διαδικασία αλλά να είναι ενοποιηµένη µε τις λοιπές λειτουργίες της διαχείρισης έργου. 3. Η διαχείριση των κινδύνων µπορεί να συντονίζεται από κάποιους αρµόδιους αλλά ευθύνη και ενεργό ρόλο έχουν όλοι οι συµµετέχοντες του έργου (stakeholders) (Cooper et al, 2005) Πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων έργων Για να µπορέσει το πλαίσιο διαχείρισης των κινδύνων να θεωρηθεί άρτια καθορισµένο πρέπει το οργανωσιακό (άµεσο εξωτερικό και ευρύτερο) περιβάλλον εντός του οποίου θα γίνει η εκτίµηση των κινδύνων- να είναι καθορισµένο, οι αντικειµενικοί στόχοι και τα επιθυµητά αποτελέσµατα να είναι συγκεκριµένα, να έχουν εντοπιστεί τα κριτήρια επιτυχούς διαχείρισης των κινδύνων και να έχουν καθοριστεί κάποια στοιχεία- «κλειδιά» τα οποία θα συµβάλλουν στη διάρθρωση της διαδικασίας εντοπισµού και εκτίµησης των κινδύνων του έργου (Cooper et al, 2005). Η ιαχείριση Κινδύνων Έργων περιλαµβάνει τις διαδικασίες εντοπισµού, ανάλυσης και απόκρισης στους κινδύνους του έργου. Στόχος είναι η µεγιστοποίηση των αποτελεσµάτων των θετικών γεγονότων (µέγιστη εκµετάλλευση ευκαιριών έργου) και η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων των αρνητικών γεγονότων-απειλών του έργου (PMBOK, 1996). Πιο αναλυτικά η ιαχείριση Κινδύνων Έργων περιλαµβάνει τις ακόλουθες διαδικασίες: 1. Εντοπισµός κινδύνων: καθορισµός των κινδύνων που ενδέχεται να επηρεάσουν το έργο και παράθεση των χαρακτηριστικών κάθε κινδύνου. 2. Ποσοτικοποίηση κινδύνων: αξιολόγηση των κινδύνων και των αλληλεπιδράσεων µεταξύ αυτών ώστε να εκτιµηθεί το εύρος πιθανών εκβάσεων του έργου. 15

20 3. Ανάπτυξη απόκρισης σε κινδύνους: καθορισµός των µέτρων βελτίωσης εκµετάλλευσης των ευκαιριών και αντίδρασης απέναντι σε απειλές. 4. Έλεγχος απόκρισης σε κινδύνους: τρόπος αντιµετώπισης των αλλαγών των κινδύνων κατά τη διάρκεια του έργου ( PMBOK, 1996). Ο εντοπισµός των κινδύνων (απειλών και ευκαιριών) απαιτεί ικανότητες, εµπειρία και άριστη γνώση των τεχνικών διαχείρισης έργου. Υπάρχουν τέσσερις (4) τεχνικές εντοπισµού των κινδύνων (Verzuh, 2008): i. Εντοπισµός κινδύνων µε τη βοήθεια των συµµετεχόντων (stakeholders). Υπάρχουν δυο (2) τρόποι συµµετοχής της οµάδας έργου καθώς και των έµµεσα εµπλεκόµενων συµµετεχόντων στον εντοπισµό των κινδύνων, µέσω brainstorming συνεδριών και µέσω συνέντευξης. Στην πρώτη περίπτωση, όλοι οι εµπλεκόµενοι στο έργο συγκεντρώνονται, συντάσσουν µια όσο το δυνατόν πιο µεγάλη λίστα πιθανών κινδύνων του έργου, οµαδοποιούν τους εντοπισµένους κινδύνους και τους κατατάσσουν βάσει της έντασης και της πιθανότητας εµφάνισής τους (Verzuh, 2008). Οι συνήθεις συµµετέχοντες στις brainstorming συνεδρίες, για την περίπτωση π.χ. ενός έργου του τοµέα των κατασκευών ο οποίος αποτελεί εξάλλου και τον υπό µελέτη τοµέα της παρούσης διπλωµατικής-, είναι ο υπεύθυνος και η οµάδα έργου, οι χορηγοί, οι µηχανικοί, οι εξωτερικοί συνεργάτες µε τεχνογνωσία σε ειδικά θέµατα του έργου, οι εµπορικοί αντιπρόσωποι, οι ιατροί ασφαλείας, οι τεχνικοί ασφαλείας, οι περιβαλλοντολόγοι, επαγγελµατίες µε εµπειρία σε παρόµοια έργα, οι τελικοί χρήστες προϊόντος του έργου και τα λοιπά εµπλεκόµενα µέρη του έργου που θέλουν να διασφαλίσουν την οµαλή έκβασή του (Cooper et al, 2005). ii. 16 Εντοπισµός κινδύνων µε καταγραφή του προφίλ κινδύνων. Το προφίλ κινδύνων είναι µία λίστα ερωτήσεων που περιλαµβάνει παραδοσιακά πεδία αβεβαιότητας των έργων. Αυτές οι ερωτήσεις έχουν συγκεντρωθεί και αναβαθµιστεί από µια διαδοχή προηγούµενων παρόµοια εκτελούµενων έργων. Η δηµιουργία αυτού του προφίλ είναι µια συνεχής διαδικασία, καθώς αυτό εµπλουτίζεται σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του έργου. Το προφίλ κινδύνων είναι επιτυχηµένο όταν αναφέρεται στον συγκεκριµένο κλάδο απασχόλησης της συγκεκριµένης υπό µελέτη επιχείρησης ( ή τµήµατος επιχείρησης), στοχεύει στον εντοπισµό τόσο παραγωγικών όσο και διοικητικών κινδύνων και προβλέπει το µέγεθος (ένταση)

6. Διαχείριση Έργου. Έκδοση των φοιτητών

6. Διαχείριση Έργου. Έκδοση των φοιτητών 6. Διαχείριση Έργου Έκδοση των φοιτητών Εισαγωγή 1. Η διαδικασία της Διαχείρισης Έργου 2. Διαχείριση κινδύνων Επανεξέταση Ερωτήσεις Αυτοαξιολόγησης Διαχείριση του έργου είναι να βάζεις σαφείς στόχους,

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής

Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής Στρατηγική Εφαρµογή ιαχείριση κατά την καθηµερινή λειτουργία Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρµενίζουµε Μέτρηση και αξιολόγηση απόδοσης 1. Πρωταρχικά πρέπει να καθοριστούν τα επιθυµητά επίπεδα απόδοσης

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακή Στρατηγική και Πολιτική Ο σκελετός της ιοίκησης

Επιχειρησιακή Στρατηγική και Πολιτική Ο σκελετός της ιοίκησης και Πολιτική Ο σκελετός της ιοίκησης Η Αλίκη στη χώρα των θαυµάτων Αυτό εξαρτάται από το πού θέλεις να φτάσεις Μπορείς να µου πεις προς τα πού πρέπει να πάω; Επιτυχηµένοι Αποτυχηµένοι Οργανισµοί Επιτυχηµένοι

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας Γενική επισκόποηση και Επεκτάσεις- Διάλεξη 8

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας Γενική επισκόποηση και Επεκτάσεις- Διάλεξη 8 Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας Γενική επισκόποηση και Επεκτάσεις- Διάλεξη 8 Τµήµα Διοίκησης Επιχειρήσεων Τει Δυτικής Ελλάδας Μεσολόγγι Δρ. Α. Στεφανή Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Πέρα από την τυπολογία της χρηματοδότησης, των εμπλεκόμενων ομάδων-στόχων και την διάρκεια, κάθε project διακρατικής κινητικότητας αποτελεί μια

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία του Έργου. Διαχείριση Έργου Κύκλος Ζωής. Μαρίνα Α.Τσιρώνη Πολιτικός Μηχανικός, MSc ΕΔΑ Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Θεωρία του Έργου. Διαχείριση Έργου Κύκλος Ζωής. Μαρίνα Α.Τσιρώνη Πολιτικός Μηχανικός, MSc ΕΔΑ Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Θεωρία του Έργου Διαχείριση Έργου Κύκλος Ζωής Μαρίνα Α.Τσιρώνη Πολιτικός Μηχανικός, MSc ΕΔΑ Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Οκτώβριος 2009 Διαχείριση του Έργου (Project Management) Ορισμοί Κάθε μιά όχι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΕΡΓΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΕΡΓΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΕΡΓΩΝ 1. Διαχείριση έργων Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σημαντική αξιοποίηση της διαχείρισης έργων σαν ένα εργαλείο με το οποίο οι διάφορες επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Βασικοί ορισμοί Χαρακτηριστικά έργου Κατηγορίες τεχνικών έργων Παράγοντες των έργων Κριτήρια επιτυχίας Κύκλος ζωής του έργου Επιρροή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΝΙ ΓΛΩΣΣΑΡΙ 23ων ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ PROJECT MANAGEMENT.

ΜΙΝΙ ΓΛΩΣΣΑΡΙ 23ων ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ PROJECT MANAGEMENT. ΜΙΝΙ ΓΛΩΣΣΑΡΙ 23ων ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ PROJECT MANAGEMENT www.dimitrazervaki.com Άδεια Χρήσης: Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή CC BY-NC-SA Αυτή η άδεια επιτρέπει στους άλλους να

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. Πληροφοριακά Συστήµατα: Κατηγορίες και Κύκλος Ζωής. Π.Σ. ιαχείρισης Πράξεων. Π.Σ. ιοίκησης. Κατηγορίες Π.Σ. Ο κύκλος ζωής Π.Σ.

Περιεχόµενα. Πληροφοριακά Συστήµατα: Κατηγορίες και Κύκλος Ζωής. Π.Σ. ιαχείρισης Πράξεων. Π.Σ. ιοίκησης. Κατηγορίες Π.Σ. Ο κύκλος ζωής Π.Σ. Πληροφοριακά Συστήµατα: Κατηγορίες και Κύκλος Ζωής Περιεχόµενα Κατηγορίες Π.Σ. ιαχείρισης Πράξεων ιοίκησης Υποστήριξης Αποφάσεων Έµπειρα Συστήµατα Ατόµων και Οµάδων Ο κύκλος ζωής Π.Σ. Ορισµός Φάσεις Χρήστες

Διαβάστε περισσότερα

H Έννοια και η Φύση του Προγραμματισμού. Αθανασία Καρακίτσιου, PhD

H Έννοια και η Φύση του Προγραμματισμού. Αθανασία Καρακίτσιου, PhD H Έννοια και η Φύση του Προγραμματισμού Αθανασία Καρακίτσιου, PhD 1 Η Διαδικασία του προγραμματισμού Προγραμματισμός είναι η διαδικασία καθορισμού στόχων και η επιλογή μιας μελλοντικής πορείας για την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΑ. Κατερίνα Αδάμ, Μ. Sc., PhD Eπίκουρος Καθηγήτρια

ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΑ. Κατερίνα Αδάμ, Μ. Sc., PhD Eπίκουρος Καθηγήτρια ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Τομέας Μεταλλευτικής Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΑ Κατερίνα Αδάμ, Μ. Sc., PhD Eπίκουρος Καθηγήτρια ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ 2 Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ. Communications Crisis Management

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ. Communications Crisis Management ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ Communications Crisis Management ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ Καράβια βουλιάζουν. Αεροσκάφη πέφτουν. Προϊόντα ανακαλούνται. Εταιρίες μηνύονται για ληγμένα τρόφιμα ή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Διοίκηση Επιχειρήσεων Έννοια του Μάνατζμεντ Ικανότητες των Μάνατζερ Στόχοι του Μάνατζμεντ Βασικές Λειτουργίες του Μάνατζμεντ Σχεδιασμός Οργάνωση Διεύθυνση Έλεγχος Εφαρμογή του Μάνατζμεντ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Σ ΕΠ «ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΕΡΓΩΝ»

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Σ ΕΠ «ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΕΡΓΩΝ» Σελ.: 1 Από: 8 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Σ ΕΠ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΕΡΓΩΝ ( Π.3.3) 1. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας διαδικασίας είναι η περιγραφή της µεθοδολογίας που ακολουθείται για τον καθορισµό των απαιτήσεων, σχεδιασµού

Διαβάστε περισσότερα

EcoMentor Project No: PL01-KA

EcoMentor Project No: PL01-KA EcoMentor Project No: 2016-1-PL01-KA202-026809 Πρότυπο επαγγελματικών ικανοτήτων για τους μέντορες στον τομέα της οικολογικής βιομηχανίας (αρχική έκδοση) 1 Τίτλος Εγγράφου: Αριθμός Πνευματικού Προϊόντος:

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Πρότυπα διαχείρισης Επιχειρηµατικών Κινδύνων Διάλεξη 5

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Πρότυπα διαχείρισης Επιχειρηµατικών Κινδύνων Διάλεξη 5 Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Πρότυπα διαχείρισης Επιχειρηµατικών Κινδύνων Διάλεξη 5 Τµήµα Διοίκησης Επιχειρήσεων Τει Δυτικής Ελλάδας Μεσολόγγι Δρ. Α. Στεφανή ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δ13 Διαδικασία Εντοπισµού µη- Συµµορφώσεων και Διορθωτικών Προληπτικών Ενεργειών

Δ13 Διαδικασία Εντοπισµού µη- Συµµορφώσεων και Διορθωτικών Προληπτικών Ενεργειών Δ13 Διαδικασία Εντοπισµού µη- Συµµορφώσεων και Διορθωτικών Προληπτικών Ενεργειών Επάρκειας για την υλοποίηση Συγχρηµατοδοτούµενων Έργων Σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ 1429: 2008 Έκδοση Έγκριση 3 η 3 η Ηµεροµηνία

Διαβάστε περισσότερα

Ανάθεση του ΥΠΟΙΟ στον ΕΛΟΤ τον Αύγ. 07 για την ανάπτυξη Ελληνικών Προτύπων ιαχείρισης Έργων µέχρι το τέλος του 2008. Τα πρότυπα & οι προδιαγραφές θα

Ανάθεση του ΥΠΟΙΟ στον ΕΛΟΤ τον Αύγ. 07 για την ανάπτυξη Ελληνικών Προτύπων ιαχείρισης Έργων µέχρι το τέλος του 2008. Τα πρότυπα & οι προδιαγραφές θα Το νέο πρότυπο για τη διαχειριστική επάρκεια ΣΕΠ ΕΛΟΤ 1429 Γρηγόρης Γρηγορόπουλος Καθηγητής ΕΜΠ Η παρουσίαση θα αναφερθεί στα εξής: Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΟΙ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικό Σχεδιασµό Πληροφοριακών Συστηµάτων

Στρατηγικό Σχεδιασµό Πληροφοριακών Συστηµάτων Μέθοδοι και Τεχνικές για τον Στρατηγικό Σχεδιασµό Πληροφοριακών Συστηµάτων (SISP) Στρατηγική και Διοίκηση Πληροφοριακών Συστηµάτων Μάθηµα 2 No 1 Δοµή της Παρουσίασης l 1. Εισαγωγή l 2. Μεθοδολογία SISP

Διαβάστε περισσότερα

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας 1. Εισαγωγή Σχολιασµός των εργασιών της 16 ης παράλληλης συνεδρίας µε θέµα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για ιδασκαλία Προγραµµατισµού» που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του 4 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «ιδακτική

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Στοιχεία Διαχείρισης Έργων

Βασικά Στοιχεία Διαχείρισης Έργων Βασικά Στοιχεία Διαχείρισης Έργων Ενότητα 1-Το γενικό πλαίσιο της διαχείρισης έργων Δρ. Δημήτριος Τσέλιος Καθηγητής Εφαρμογών Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής Τ.Ε.- ΤΕΙ Θεσσαλίας Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μηχανική

Διαβάστε περισσότερα

Δ12 Διαδικασία Εσωτερικών Επιθεωρήσεων

Δ12 Διαδικασία Εσωτερικών Επιθεωρήσεων Δ12 Διαδικασία Εσωτερικών Επιθεωρήσεων Επάρκειας για την υλοποίηση Συγχρηµατοδοτούµενων Έργων Σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ 1429: 2008 Έκδοση Έγκριση 3 η 3 η Ηµεροµηνία 03/06/2016 03/06/2016 Από Εκπρόσωπος

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση έργων. Βασικές αρχές Τεχνολογίας Λογισμικού, 8η αγγ. έκδοση

Διαχείριση έργων. Βασικές αρχές Τεχνολογίας Λογισμικού, 8η αγγ. έκδοση Διαχείριση έργων Στόχοι Ερμηνεία των κύριων εργασιών ενός διευθυντή έργου λογισμικού Παρουσίαση της διαχείρισης έργων λογισμικού και περιγραφή των χαρακτηριστικών που τη διακρίνουν Εξέταση του σχεδιασμού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Public Relations Management

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Public Relations Management ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Public Relations Management Στόχος του Προγράμματος Το πρόγραμμα Διοίκηση Επικοινωνίας Δημοσίων Σχέσεων είναι ένα πλήρες και ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε.

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ/ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΣΥ ΚΟ-ΑΣΤΙΚΕΥΘ/01/00/30-06-2008 1/5 ΕΣΥ ΚΟ-ΑΣΤΙΚΕΥΘ Έκδοση: 01

Διαβάστε περισσότερα

Πλαίσιο Εργασιών. Στρατηγικές Ευκαιρίες

Πλαίσιο Εργασιών. Στρατηγικές Ευκαιρίες 1 Πλαίσιο Εργασιών Στρατηγικές Κατευθύνσεις του Οργανισµού 2 3 Στρατηγικές Κατευθύνσεις των ΠΣ Κρίσιµοι Παράγοντες Επιτυχίας του Οργανισµού Κρίσιµοι Παράγοντες Επιτυχίας των ΠΣ 4 Βραχυχρόνια Στρατηγικές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕNOΣ ΠΛΑΝΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕNOΣ ΠΛΑΝΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕNOΣ ΠΛΑΝΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Θα παρουσιαστούν Τα βασικά στάδια ανάπτυξης ενός πλάνου Η σχέση χρόνου - ανάπτυξης πλάνου 1 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ 1. Προγραµµατισµός 2.

Διαβάστε περισσότερα

Εκπόνηση σχεδίων. 1a. Διαδικασία Εκκίνησης (Project Initiation) Επιχειρηματικό σχέδιο έργου (Project Business Case)

Εκπόνηση σχεδίων. 1a. Διαδικασία Εκκίνησης (Project Initiation) Επιχειρηματικό σχέδιο έργου (Project Business Case) 1a. Διαδικασία Εκκίνησης (Project Initiation) Εκπόνηση σχεδίων Επιχειρηματικό σχέδιο έργου (Project Business Case) Καταστατικό Έργου (Project Charter) Επιχειρηματικό σχέδιο του Έργου (Project Business

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ. Εισηγήτρια: Γκαβέλα Σταματία Δρ. Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ. Εισηγήτρια: Γκαβέλα Σταματία Δρ. Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΕΕ ΤΠΔΠ ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Θέμα εισήγησης: «ΕΛΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική των επιχειρήσεων

Διοικητική των επιχειρήσεων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Διοικητική των επιχειρήσεων Ενότητα 12 :Διαδικασίες και Συστήµατα Ελέγχου Καραμάνης Κωνσταντίνος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία, Τεχνικές και Θεωρία για Οικονοµοτεχνικές Μελέτες. Πρόλογος 9 Ο Σκοπός αυτού του βιβλίου 11

Μεθοδολογία, Τεχνικές και Θεωρία για Οικονοµοτεχνικές Μελέτες. Πρόλογος 9 Ο Σκοπός αυτού του βιβλίου 11 Μεθοδολογία, Τεχνικές και Θεωρία για Οικονοµοτεχνικές Μελέτες Πρόλογος 9 Ο Σκοπός αυτού του βιβλίου 11 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Οικονοµοτεχνικές Μελέτες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Επιχειρηµατικότητα και Νέες Επιχειρηµατικές ραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοτέο Π. 2 (Π.2.1) Έκθεση/Μεθοδολογία/Οδηγός Συνεντεύξεων

Παραδοτέο Π. 2 (Π.2.1) Έκθεση/Μεθοδολογία/Οδηγός Συνεντεύξεων 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ Μέτρο 2.2 Αναµόρφωση Προγραµµάτων Προπτυχιακών Σπουδών ιεύρυνση Τριτοβάθµιας Κατ. Πράξης 2.2.2.α Αναµόρφωση Προγραµµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής

Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής Μελέτες Περιπτώσεων Έχω στην υπηρεσία µου έξη τίµιους ανθρώπους. Τα ονόµατά τους είναι Τι, Γιατί, Πότε, Πώς, Πού και Ποιος. R. Kipling Τι Πότε Πού Γιατί Πώς Ποιος Στόχοι της µεθοδολογίας 1. Υποβοήθηση

Διαβάστε περισσότερα

συναντήσεις εργασίας εκτέλεση ρόλου διευθυντή σεμινάρια σύνταξη γραπτής εργασίας τελικό σεμινάριο έκθεση αξιολόγηση

συναντήσεις εργασίας εκτέλεση ρόλου διευθυντή σεμινάρια σύνταξη γραπτής εργασίας τελικό σεμινάριο έκθεση αξιολόγηση 1.ΟΜΑ ΙΚΗ ΜΕΘΟ ΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στη οµαδική µέθοδο οι µαθητές θα γνωρίσουν την οργάνωση και τον τεχνολογικό εξοπλισµό των βιοµηχανικών µονάδων, τις πρώτες ύλες που χρησιµοποιούν, τις διαδικασίες παραγωγής των

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία.

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Η παρακολούθηση ενός project κινητικότητας. Η διαδικασία παρακολούθησης ενός διακρατικού project κινητικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Δ3 Διαδικασία Ανασκόπησης Συστήµατος Διαχειριστικής Επάρκειας

Δ3 Διαδικασία Ανασκόπησης Συστήµατος Διαχειριστικής Επάρκειας Δ3 Διαδικασία Ανασκόπησης Συστήµατος Διαχειριστικής Επάρκειας Επάρκειας για την υλοποίηση Συγχρηµατοδοτούµενων Έργων Σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ 1429: 2008 Έκδοση Έγκριση 3 η 3 η Ηµεροµηνία 03/06/2016 03/06/2016

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο

ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο 1. Γενικά για την επιχείρηση Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Έργων Πληροφορικής

Διαχείριση Έργων Πληροφορικής Διαχείριση Έργων Πληροφορικής Μελέτη Σκοπιμότητας Feasibility Study Μ. Τσικνάκης Ε. Μανιαδή, Α. Μαριδάκη Μάθημα στο eclass Ονομασία: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΑΡΙΝΟ 2017 Κωδικός Μαθήματος στο eclass:

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας ISO Διεργασιακή Προσέγγιση Διάλεξη 3

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας ISO Διεργασιακή Προσέγγιση Διάλεξη 3 Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας ISO 9001- Διεργασιακή Προσέγγιση Διάλεξη 3 Τµήµα Διοίκησης Επιχειρήσεων Τει Δυτικής Ελλάδας Μεσολόγγι Δρ. Α. Στεφανή ISO 9001:

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργίες της ιοίκησης

Λειτουργίες της ιοίκησης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Θα παρουσιαστούν ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕNOΣ ΠΛΑΝΟΥ Τα βασικά στάδια ανάπτυξης ενός πλάνου ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η σχέση χρόνου - ανάπτυξης πλάνου Λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ 435: ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Ακαδηµαϊκό Έτος 2004 2005, Χειµερινό Εξάµηνο 2 Η ΟΜΑ ΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΡΧΙΚΗΣ Ι ΕΑΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης. Διοικητική Επιστήμη και Λήψη Αποφάσεων

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης. Διοικητική Επιστήμη και Λήψη Αποφάσεων Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης Διοικητική Επιστήμη και Λήψη Αποφάσεων Η πολυπλοκότητα των αποφάσεων Αυξανόμενη πολυπλοκότητα λόγω: Ταχύτητας αλλαγών στο εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. Έντασης

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές τεχνικές στατιστικού ελέγχου ποιότητας

Βασικές τεχνικές στατιστικού ελέγχου ποιότητας Βασικές τεχνικές στατιστικού ελέγχου ποιότητας ειγµατοληψία αποδοχής, µε τη λήψη αντιπροσωπευτικών δειγµάτων σύµφωνα µε την στατιστική θεωρία της δειγµατοληψίας. ιαγράµµατα ελέγχου, όπου τα αποτελέσµατα

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Περιεχοµένων. Οδηγός Υποψηφίων- Πρόγραμμα Impact 2017 της Ashoka 1

Πίνακας Περιεχοµένων. Οδηγός Υποψηφίων- Πρόγραμμα Impact 2017 της Ashoka 1 Οδηγός Υποψηφίων Πρόγραµµα Impact 2017 Πίνακας Περιεχοµένων Εισαγωγή... 2 Το πρόγραµµα συνοπτικά... 3 Οι στόχοι του προγράµµατος... 3 Η διαδικασία και τα στάδια του προγράµµατος... 4 Ποιος µπορεί να συµµετάσχει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1.Ορισµοί 2. Στόχοι 3. Αρµοδιότητες Τµήµατος ιαχείρισης Παραπόνων 4. Κατηγοριοποίηση Παραπόνων 5. Θεσµικό Πλαίσιο Λειτουργίας Τµήµατος «Συνήγορος του

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Μάθηµα 5ο: Θεµελιώδεις Αρχές της Οργάνωσης και Οργανωτικός Σχεδιασµός. Ερωτήσεις Μελέτης Στόχοι Μαθήµατος 6

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Μάθηµα 5ο: Θεµελιώδεις Αρχές της Οργάνωσης και Οργανωτικός Σχεδιασµός. Ερωτήσεις Μελέτης Στόχοι Μαθήµατος 6 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μάθηµα 5ο: Θεµελιώδεις Αρχές της Οργάνωσης και Οργανωτικός Σχεδιασµός Ερωτήσεις Μελέτης Στόχοι Μαθήµατος 6 Ø Τι είναι η οργάνωση ως διοικητική λειτουργία; Ø Ποιες είναι

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτες ύλες. Πιθανοί κίνδυνοι σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Καθορισµός πιθανότητας επιβίωσης µικροοργανισµών. Εκτίµηση επικινδυνότητας

Πρώτες ύλες. Πιθανοί κίνδυνοι σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Καθορισµός πιθανότητας επιβίωσης µικροοργανισµών. Εκτίµηση επικινδυνότητας 1 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ HACCP Αρχή 1η: Προσδιορισµός των πιθανών κινδύνων που σχετίζονται µε την παραγωγή τροφίµων σε όλα τα στάδια, από την ανάπτυξη και τη συγκοµιδή των πρώτων υλών, την παραγωγική διαδικασία, την

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Υποδείγµατα ωριµότητας. Παραδείγµατα Υποδειγµάτων Ωριµότητας

Υποδείγµατα ωριµότητας. Παραδείγµατα Υποδειγµάτων Ωριµότητας Υποδείγµατα ωριµότητας Γραµµική προσέγγιση διαδοχικών αναγνωρίσιµων καταστάσεων ενός γενικότερου σύνθετου υποδείγµατος. Σε αντίφαση µε την παραδοχή της χαοτικής εξέλιξης της πολυπλοκότητας. Οδηγός για

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Μάθηµα 6ο: Θεµελιώδεις Αρχές της Οργάνωσης και Οργανωτικός Σχεδιασµός

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Μάθηµα 6ο: Θεµελιώδεις Αρχές της Οργάνωσης και Οργανωτικός Σχεδιασµός ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μάθηµα 6ο: Θεµελιώδεις Αρχές της Οργάνωσης και Οργανωτικός Σχεδιασµός Ερωτήσεις Μελέτης Στόχοι Μαθήµατος 6 Ø Τι είναι η οργάνωση ως διοικητική λειτουργία; Ø Ποιες είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ. Ανάπτυξη Ολοκληρωµένου Συστήµατος Μέτρησης και ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου

ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ. Ανάπτυξη Ολοκληρωµένου Συστήµατος Μέτρησης και ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ Ανάπτυξη Ολοκληρωµένου Συστήµατος Μέτρησης και ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η µέτρηση και διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου για τις Επιχειρήσεις αλλά και τα Χρηµατοπιστωτικά

Διαβάστε περισσότερα

Εκείνες που αφορούν εξωτερικές υποχρεώσεις της Υπηρεσίας, οι οποίες προκύπτουν ως άµεση συνέπεια της αποδοχής και έγκρισης του ΠΠΜ.

Εκείνες που αφορούν εξωτερικές υποχρεώσεις της Υπηρεσίας, οι οποίες προκύπτουν ως άµεση συνέπεια της αποδοχής και έγκρισης του ΠΠΜ. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι οδηγίες που ακολουθούν εστιάζονται στα θέµατα που επηρεάζουν την εφαρµογή του Προγράµµατος Ποιότητας Μελέτης και δεν αφορούν στη σύνταξη του ΠΠΜ, το οποίο θεωρείται ότι έχει συνταχθεί σωστά,

Διαβάστε περισσότερα

a) Frederick Taylor b) Henri Fayol c) Max Weber d) Gantt

a) Frederick Taylor b) Henri Fayol c) Max Weber d) Gantt ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 (Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ) Να σηµειώσετε µε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Ο Gantt υποστήριξε την ανάγκη για ανάπτυξη της συνεργασίας και της κατανόησης µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Εταιρεία Πιστοποιημένων Απεντομωτών (Ε.Ε.Π.Α.)

Ελληνική Εταιρεία Πιστοποιημένων Απεντομωτών (Ε.Ε.Π.Α.) Ελληνική Εταιρεία Πιστοποιημένων Απεντομωτών (Ε.Ε.Π.Α.) ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ 2_Egxeiridio_Poiothtas_v03 Σελίδα 1 από 16 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ σελίδα ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΕΠΑ 3 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΩΝ. Ο προγραµµατισµός αρχίζει µε τον ορισµό των στόχων και της χρησιµότητάς του

ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΩΝ. Ο προγραµµατισµός αρχίζει µε τον ορισµό των στόχων και της χρησιµότητάς του ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΩΝ Προγραµµατισµός, επίβλεψη και έλεγχος της δηµιουργίας ή σηµαντικής τροποποίησης ενός κτιρίου, µιας παραγωγικής µονάδας ή µιας µεγάλης εγκατάστασης Ο προγραµµατισµός αρχίζει µε τον ορισµό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗΣ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ. για Ειδικούς - Εµπειρογνώµονες

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗΣ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ. για Ειδικούς - Εµπειρογνώµονες ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ Α.Ε. MEΛΟΣ ΤΩΝ ISO-IEC-CEN-CENELEC-ETSI-IQNET ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 2007-09-20 Νο.32-07 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗΣ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ για Ειδικούς - Εµπειρογνώµονες οι οποίοι θα συµµετέχουν

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ 2.

Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ 2. Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών ΕΠΙΜΕΕΙΑ: ΝΙΚΟΑΟ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΟΓΟ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΤΩΝ 2 Κεφάλαιο 2 ο Η Επιστήμη της Διοίκησης των Επιχειρήσεων Ομάδα Α Ερωτήσεις ωστού

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηµατολόγιο Εσωτερικής Επιθεώρησης

Ερωτηµατολόγιο Εσωτερικής Επιθεώρησης Κωδικός: ΕΝ03-2 Έκδοση: 01 Σελ. 1 από 6 Ερωτηµατολόγιο Εσωτερικής Επιθεώρησης ιαδικασία / Οργανωτική Μονάδα: Επιθεωρητές: Ηµεροµηνία: Α/Α Επιθεώρησης: Α/Α 1. Έχει αναπτυχθεί, τεκµηριωθεί και εφαρµόζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ. Γιώργος Τζέτζης Αναπ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ. Γιώργος Τζέτζης Αναπ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Γιώργος Τζέτζης Αναπ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ Ο ρόλος της άσκησης για όλους Η άσκηση με την συστηματική καθοδήγηση αποτελεί ουσιαστική κοινωνική επένδυση γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...17

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...17 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ.........................................................17 Ι - ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ................................19

Διαβάστε περισσότερα

«Διαχείριση Ποιότητας»

«Διαχείριση Ποιότητας» ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΕΕ-ΤΠΔΠ Ενημερωτική Εκδήλωση «Διαχείριση Ποιότητας» Αθήνα, 4 Απριλίου 2012 Τεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9000 και 9001

ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9000 και 9001 Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Προτύπων «Νέες εκδόσεις προτύπων διαχείρισης ποιότητας και περιβάλλοντος» Νέες εκδόσεις προτύπων για διαχείριση της ποιότητας ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9000 και 9001 Τετάρτη 14 Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ S.W.O.T. (STRENGTHS WEAKNESS - OPPORTUNITIES THREATS)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ S.W.O.T. (STRENGTHS WEAKNESS - OPPORTUNITIES THREATS) 137 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ S.W.O.T. (STRENGTHS WEAKNESS - OPPORTUNITIES THREATS) Στα προηγούµενα κεφάλαια πραγµατοποιήθηκε αναλυτική παρουσίαση και ανάλυση του εσωτερικού

Διαβάστε περισσότερα

2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ 2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ 2.1 Βασικοί Ορισµοί ιοίκηση έργου είναι η διαδικασία (process) του σχεδιασµού και της διοίκησης εργασιών και αποθεµάτων, και της επικοινωνίας µεταξύ προόδου και αποτελεσµάτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΛΟΓΙΑ. απαιτήσεις αξιοπιστίας, στις απαιτήσεις ασφάλειας, στις απαιτήσεις λειτουργίας κλπ.

ΟΡΟΛΟΓΙΑ. απαιτήσεις αξιοπιστίας, στις απαιτήσεις ασφάλειας, στις απαιτήσεις λειτουργίας κλπ. ΟΡΟΛΟΓΙΑ Γενικές έννοιες Ποιότητα: ο βαθμός στον οποίο ένα σύνολο εγγενών χαρακτηριστικών εκπληρώνει τις απαιτήσεις. Απαίτηση: ανάγκη ή προσδοκία που δηλώνεται ρητώς, συνάγεται ως συμπέρασμα ή προκύπτει

Διαβάστε περισσότερα

«Διαδικασία Συµµετοχής Η σωστή επιλογή προγράµµατος, εταιρικού σχήµατος και στρατηγικής. Η υποβολή της πρότασης»

«Διαδικασία Συµµετοχής Η σωστή επιλογή προγράµµατος, εταιρικού σχήµατος και στρατηγικής. Η υποβολή της πρότασης» Training Session Ευκαιρίες χρηµατοδότησης για έργα σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος στην Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας και στην Περιφέρεια Ηπείρου γενικότερα Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου 2012 «Διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΕΦΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ Rational Unified Process. Ιωάννης Σταμέλος Βάιος Κολοφωτιάς Πληροφορική

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΕΦΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ Rational Unified Process. Ιωάννης Σταμέλος Βάιος Κολοφωτιάς Πληροφορική ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΕΦΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ Rational Unified Process Ιωάννης Σταμέλος Βάιος Κολοφωτιάς Πληροφορική Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2013 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΕΦΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Πολιτική κατηγοριοποίησης πελατών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Πολιτική κατηγοριοποίησης πελατών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Πολιτική κατηγοριοποίησης πελατών Η παρούσα Πολιτική Κατηγοριοποίησης Πελατών ισχύει για το σύνολο του Οµίλου της Τράπεζας Πειραιώς,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ PLAY4GUIDANCE ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) Συγγραφέας: Jan M. Pawlowski, Hochschule Ruhr West (HRW) Page 1 of 7 Κατηγορία Ικανότητας Περιγραφή Ικανότητας Περιγραφή του επιπέδου επάρκειας

Διαβάστε περισσότερα

Λήψη Αποφάσεων και Πληροφορίες

Λήψη Αποφάσεων και Πληροφορίες Λήψη Αποφάσεων και Πληροφορίες Διαδικασία λήψεως αποφάσεων Δεδομένα - πληροφορίες και managers Πληροφοριακά συσυστήματα και οργανισμοί Λάθη και επιλογές κατα τη λήψη αποφάσεων 1 1 Είδη αποφάσεων - προβληµάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 11

ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 11 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 11 ( σελίδες σχολικού βιβλίου 135 139, έκδοση 2014 : σελίδες 130 134 ) 3.3.3 υναµική Οµάδων 3.3.3.1 Βασικές έννοιες - Ορισµοί Η οµάδα αποτελεί έννοια και όρο που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΟ LIFE-NATURE

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΟ LIFE-NATURE ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΟ LIFE-NATURE EΘΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ NATURA ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014-2020 Πρωτοβουλία Επιτροπής ΦΥΣΗ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Μάθημα 10: Ανάπτυξη ΠΣ Μαρίνος Θεμιστοκλέους Email: mthemist@unipi.gr Ανδρούτσου 150 Γραφείο 206 Τηλ. 210 414 2723 Ώρες Γραφείου: Δευτέρα 11-12 πμ Ενδεικτικά Περιεχόμενα Εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

2. Ανάλυση Ενδιαφερομένων Μερών

2. Ανάλυση Ενδιαφερομένων Μερών 2. Ανάλυση Ενδιαφερομένων Μερών To Περιβάλλον του Έργου Ενδιαφερόμενα Μέρη (Interested Parties or Stakeholders) Άτομα ή Ομάδες Που έχουν άμεσο ενδιαφέρον για την εκτέλεση ή/και για την επιτυχία του έργου

Διαβάστε περισσότερα

Επικοινωνία, Διαχείριση και Επίλυση Κρίσεων

Επικοινωνία, Διαχείριση και Επίλυση Κρίσεων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επικοινωνία, Διαχείριση και Επίλυση Κρίσεων Ενότητα 4: Σύγχρονα Μοντέλα Διαχείρισης Κρίσεων Παναγιώτου Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚ Ι Ο Κ Ο Ε ΠΙ Π Τ Ι Ε Τ Λ Ε ΕΙΟ Ι Ο Ε Θ Ε Ν Θ ΙΚ Ι Η Κ Σ Η Α Μ

ΓΕΝΙΚ Ι Ο Κ Ο Ε ΠΙ Π Τ Ι Ε Τ Λ Ε ΕΙΟ Ι Ο Ε Θ Ε Ν Θ ΙΚ Ι Η Κ Σ Η Α Μ ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Σεμινάριο ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ -ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ - ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ Θέμα: «Τεχνικές Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: MASTERPLAN OF THE OLYMPIC GAMES.

ΘΕΜΑ: MASTERPLAN OF THE OLYMPIC GAMES. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ: MASTERPLAN OF THE OLYMPIC GAMES. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΤΣΟΥΛΙΔΟΥ ΣΤΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Έργων Κτηματογράφησης

Διοίκηση Έργων Κτηματογράφησης Διοίκηση Έργων Κτηματογράφησης Άρια Ιωαννίδη Αγρ. Τοπογράφος Μηχανικός, ΕΜΠ MSc Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής Διευθύντρια Διεύθυνσης Έργων ΕΚΧΑ Α.Ε. e-mail: aioannid@ktimatologio.gr Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Έργων. Ενότητα 7: Εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχος έργου

Διαχείριση Έργων. Ενότητα 7: Εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχος έργου Διαχείριση Έργων Ενότητα 7: Εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχος έργου Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.)

Διαβάστε περισσότερα

Δ7 Διαδικασία Ωρίµανσης και Σχεδιασµού Έργων, Επιλογής Άµεσα Ωφελούµενων Έργων ΕΚΤ και Διαχείρισης Ποιότητας Έργων

Δ7 Διαδικασία Ωρίµανσης και Σχεδιασµού Έργων, Επιλογής Άµεσα Ωφελούµενων Έργων ΕΚΤ και Διαχείρισης Ποιότητας Έργων Δ7 Διαδικασία Ωρίµανσης και Σχεδιασµού Έργων, Επιλογής Άµεσα Ωφελούµενων Έργων ΕΚΤ και Διαχείρισης Ποιότητας Έργων Επάρκειας για την υλοποίηση Συγχρηµατοδοτούµενων Έργων Σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ 1429:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ ΕΡΓΩΝ. Διάλεξη 1 η Εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί Δημήτρης Τσέλιος

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ ΕΡΓΩΝ. Διάλεξη 1 η Εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί Δημήτρης Τσέλιος ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Διάλεξη 1 η Εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί Δημήτρης Τσέλιος Συχνές ερωτήσεις ενός διαχειριστή έργων Γιατί υλοποιούμε αυτό το έργο; Τι υποτίθεται ότι θα

Διαβάστε περισσότερα

Committed to Excellence

Committed to Excellence Committed to Excellence Δέσµευση στην Επιχειρηµατική Αριστεία Προσέγγιση 2: EFQM Committed to Excellence Assessment 2 Star Διεθνής Πιστοποίηση Επιχειρήσεων Επίπεδα Επιχειρηµατικής Αριστείας EFQM COMMITTED

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ 1.1.2 Εγχειρίδιο Διαδικασιών Αξιολόγησης ΜΟΔΙΠ ΕΚΠΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1: Οργάνωση του Συστήματος Αξιολόγησης της ΜΟΔΙΠ ΥΠΟΕΡΓΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ. Γιώργος Τζέτζης Αναπ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ. Γιώργος Τζέτζης Αναπ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Γιώργος Τζέτζης Αναπ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ Ο ρόλος της άσκησης για όλους Η άσκηση με την συστηματική καθοδήγηση αποτελεί ουσιαστική κοινωνική επένδυση γιατί

Διαβάστε περισσότερα

«Πιστοποίηση Επαγγελµατιών, σύγχρονη απαίτηση της αγοράς εργασίας»

«Πιστοποίηση Επαγγελµατιών, σύγχρονη απαίτηση της αγοράς εργασίας» Σελ. 1 FULL Member of IATCA (International Auditor and Training Certification Association) «Πιστοποίηση Επαγγελµατιών, σύγχρονη απαίτηση της αγοράς εργασίας» υπό των Γεωργίου Αναστασόπουλου, ιευθύνοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΩΝ Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Ε Ν Ν Ο Ι Ε Σ. ΡΟΜΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, PhD.

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΩΝ Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Ε Ν Ν Ο Ι Ε Σ. ΡΟΜΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, PhD. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΩΝ Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Ε Ν Ν Ο Ι Ε Σ ΈΝΝΟΙΕΣ ΟΡΙΣΜΟΙ (1) ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ - ΕΡΓΟ Κοινά στοιχεία & διαφορές Διενεργούνται από ανθρώπους (και) μηχανές Διαθέτουν περιορισμένους πόρους

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση Απαιτήσεων Απαιτήσεις Λογισµικού

Ανάλυση Απαιτήσεων Απαιτήσεις Λογισµικού ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗΣ Ανάλυση Απαιτήσεων Απαιτήσεις Λογισµικού Μάρα Νικολαϊδου Δραστηριότητες Διαδικασιών Παραγωγής Λογισµικού Καθορισµός απαιτήσεων και εξαγωγή προδιαγραφών

Διαβάστε περισσότερα

Πωλήσεις. Μπίτης Αθανάσιος 2017

Πωλήσεις. Μπίτης Αθανάσιος 2017 Πωλήσεις Μπίτης Αθανάσιος 2017 Τι είναι πώληση; Πώληση είναι η μεταξύ δύο προσώπων σύμβαση με την οποία ο ένας (πωλητής) αναλαμβάνει την υποχρέωση να μεταβιβάσει την κυριότητα και να παραδώσει, αντί συμφωνημένου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Πλαίσιο Ένα Σύστηµα Περιβαλλοντικής ιαχείρισης (ΣΠ ) είναι ένα εργαλείο διαχείρισης για εταιρίες και άλλους οργανισµούς µε σκοπό την αξιολόγηση,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΔΜΠΣ «ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ» ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 3 ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Συνέχιση και Ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ AMAZE A.E. ΕΚΔΟΣΗ 02

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ AMAZE A.E. ΕΚΔΟΣΗ 02 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ AMAZE A.E. ΕΚΔΟΣΗ 02 Αθήνα, 26/5/2011 Σελίδα 2 από11 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ... 4 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ... 5 ΓΕΝΙΚΑ... 5 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ.

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ. 2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες Έχει παρατηρηθεί ότι δεν υπάρχει σαφής αντίληψη της σηµασίας του όρου "διοίκηση ή management επιχειρήσεων", ακόµη κι από άτοµα που

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική των επιχειρήσεων

Διοικητική των επιχειρήσεων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Διοικητική των επιχειρήσεων Ενότητα 6 : Τύποι και διαχέιριση αποφάσεων Καραμάνης Κωνσταντίνος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ [Εγκρίθηκε στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 5 ης Σεπτεμβρίου 2019]

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ [Εγκρίθηκε στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 5 ης Σεπτεμβρίου 2019] ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 [Εγκρίθηκε στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 5 ης Σεπτεμβρίου 2019] ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 ΜΕΡΟΣ Α ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ... 3 ΜΕΡΟΣ Β - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΜΟΙΒΩΝ ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη Πρακτικών Εκδήλωσης

Σύνοψη Πρακτικών Εκδήλωσης Ειδική ενηµερωτική εκδήλωση «Νέες τελωνειακές διαδικασίες και Πιστοποιητικό Εγκεκριµένου Οικονοµικού Φορέα: Ευκαιρίες και οφέλη για την επιχείρηση» Τετάρτη 25.01.2012 και ώρες 16:00 18:30 Ξενοδοχείο Αµαλία,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 30/06/2015 Αγαπητή κυρία / Αγαπητέ κύριε, Το παρόν ερωτηματολόγιο συντάχθηκε στο πλαίσιο εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής με αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ, ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΝΤΥΠΑ ΟΠΣ Η βασική φιλοσοφία των διαδικασιών αλλά και οι σηµαντικότερες διαφοροποιήσεις σε σχέση µε την προηγούµενη περίοδο αποτυπώνονται στα συνηµµένα έντυπα

Διαβάστε περισσότερα

Λήψη αποφάσεων υπό αβεβαιότητα. Παίγνια Αποφάσεων 9 ο Εξάμηνο

Λήψη αποφάσεων υπό αβεβαιότητα. Παίγνια Αποφάσεων 9 ο Εξάμηνο Λήψη αποφάσεων υπό αβεβαιότητα Παίγνια Αποφάσεων 9 ο Εξάμηνο Επιχειρηματική Αβεβαιότητα Αβεβαιότητα είναι, η περίπτωση η οποία τα ενδεχόμενα μελλοντικά γεγονότα είναι αόριστα και αδύνατον να υπολογιστούν

Διαβάστε περισσότερα