Tου Κλίφορντ Λέβι. Λίγο πιο κάτω µέσα από ένα ξέφωτο, µέσα από µία σειρά δέντρα, οι δολοφόνοι εναπόθεσαν τα σώµατα

Transcript

1 ΤΟ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ sd Σάββατο 1 - Κυριακή 2 εκεµβρίου 2007 To αίνιγµα της εγχείρησης στοµάχου Φως στο µυστήριο των Ροµανόφ Του Στέφεν Ντούµπνερ Η Ντέµπορα Κάτλερ Κούπετζ είναι µία επιχειρηµατίας από το Λος Αντζελες και µητέρα τριών παιδιών που προσπαθεί να ελέγξει το βάρος της. Για το λόγο αυτό πρόσφατα αγόρασε δύο πλαστικές αναπαραστάσεις ανθρώπινου λίπους από µία εταιρεία ιατρικών προµηθειών, βάρους ενός και πέντε πάουντς και τις έβαλε σε εµφανή θέση στην κουζίνα της. Ετσι η Κάτλερ Κούπετζ δεν φαινόταν να έχει πολλά κοινά µε τον Χαν Τσιν, έναν θρυλικό Κινέζο στρατηγό που έζησε για περισσότερο από χρόνια. Τελικά έχει όµως. Σε µία µάχη, ο Χαν τοποθέτησε τους στρατιώτες του µε την πλάτη στον ποταµό έτσι ώστε να µην έχουν την υποχώρηση ως επιλογή τους. Μη βρίσκοντας άλλη διέξοδο, εκτός από την επίθεση κατά µέτωπο στον εχθρό, οι άντρες του Χαν έκαναν ακριβώς αυτό. Αυτό είναι που όλοι οι οικονοµολόγοι αποκαλούν συσκευή -ένα µέσο µε το οποίο κάποιος εγκλωβίζει τον εαυτό του σε µία πορεία κατά την οποία δεν έχει άλλη επιλογή, παρά µόνο αυτή που αποφέρει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Κι ενώ δεν έχει τη ίδια σοβαρότητα µε τη στρατηγική του Χαν, η απόκτηση αυτών των αναπαραστάσεων λίπους ήταν επίσης µία συσκευή δέσµευσης: Την ώρα κάθε γεύµατος, την αναγκάζουν να αποκτά µία εικόνα του πώς µοιάζουν µερικά παραπάνω πάουντς λίπους. Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς κάποιον που χρησιµοποιεί συσκευές δέσµευσης τόσο αλόγιστα όσο οι Αµερικανοί. Ισως κάποτε να εγγραφήκατε σε γυµναστήριο για ένα χρόνο ή να παραγγείλατε ειδικά υγιεινά τρόφιµα για διάστηµα τριών µηνών. Iσως ακόµη να συµµετείχατε µε τους φίλους σας σε µία οµάδα δίαιτας ή ακόµα και να σφραγίσατε το ψυγείο σας µε ταινία. Το δηµοφιλές χάπι αδυνατίσµατος «Αlli», που εµποδίζει µερικώς την απορρόφηση λίπους από το σώµα, είναι µία συσκευή δέσµευσης µε πραγµατικές επιπτώσεις: Eνα άτοµο που παίρνει «Αlli» και µετά τρώει φαγητό γεµάτο λίπος, µπορεί να υποστεί τις συνέπειες µίας διάρροιας. Και πώς λειτουργούν όλες αυτές οι συσκευές δέσµευσης; Oχι και πολύ καλά. Σύµφωνα µε τα Κέντρα για τον Ελεγχο των Ασθενειών, ένας στους τρεις Αµερικανούς είναι παχύσαρκος. Για το λόγο αυτό τόσο πολλοί άνθρωποι ξεκίνησαν να υιοθετούν µία πιο δραστική συσκευή δέσµευσης, που και ο ίδιος ο Χαν Τσιν θα υποδεχόταν µε θέρµη. Την εγχείρηση. Αυτή τη χρονιά, περισσότερες από εγχειρήσεις για απώλεια βάρους, ή βαριατρικές, θα πραγµατοποιηθούν στις Ηνωµένες Πολιτείες, αριθµός που φανερώ- Συνέχεια στη σελίδα 4 Οι εγχειρήσεις στοµάχου ή βαριατρικές στις Ηνωµένες Πολιτείες γνωρίζουν συνεχή αύξηση τα τελευταία χρόνια. Tου Κλίφορντ Λέβι Στα προάστια αυτού του µεγάλου αστικού κέντρου, δίπλα σε ένα δρό- µο, που δεν µοιάζει µε κανένα άλλο, σε ένα κοµµάτι γης στη µέση του πουθενά, εκεί εκτυλίχθηκε η τελευταία πράξη ενός από τα πιο δραµατικά γεγονότα του περασµένου αιώνα. Λίγο πιο κάτω µέσα από ένα ξέφωτο, µέσα από µία σειρά δέντρα, οι δολοφόνοι εναπόθεσαν τα σώµατα των θυµάτων τους, που προηγουµένως είχαν ακρωτηριαστεί, καεί και περιχυθεί µε οξύ προκειµένου να καλυφθεί το ποιόν τους. Πέρασαν 73 χρόνια, είχαµε φτάσει αισίως στο έτος 1991, πριν τα αποµεινάρια αυτά αναζητηθούν και ακουστεί η ανακοίνωση: O τάφος του τελευταίου Τσάρου της Ρωσίας, του Νικόλαου του εύτερου και της οικογένειάς του είχε ανακαλυφθεί. Oµως η ιστορία αυτή δεν τελειώνει εδώ. Εντεκα άνθρωποι λέγεται ότι σκοτώθηκαν εκείνη την ηµέρα, τον Ιούλιο του 1918, µε εντολή του Λένιν. Μόνο εννέα σκελετοί βρέθηκαν εκεί και µετά ταυτοποιήθηκαν µε τη µέθοδο του DNA. Τα λείψανα του γιου του τσάρου, Αλεξέι και µίας του κόρης, της οποίας η ταυτότητα δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη, έλειπαν. Μήπως τα κόκαλά τους βρίσκονταν αλλού, ή µήπως συνέβη να διαφύγουν της εκτέλεσης, όπως τους ήθελαν οι φη- µολογίες για µεγάλο χρονικό διάστηµα; Τα ερωτήµατα αυτά που χρονολογούνται από την εποχή της σοβιετικής επανάστασης έλαβαν απαντήσεις µόνο τους τελευταίους µήνες, από µία οµάδα ερασιτεχνών ντέτεκτιβ που αφιέρωσαν τα Σαββατοκύριακά τους ανασκαλεύοντας την υπόθεση. Στην πραγµατικότητα, φαίνεται ότι τα στοιχεία σχετικά µε το τι έγινε µε τα δύο παιδιά βρίσκονταν πάντα εκεί, περιµένοντας να τα βρουν. Το µόνο που χρειάζονταν ήταν να ακούσουν προσεκτικά τις µεγαλόστοµες φωνές των δολοφόνων. Οι καταθέσεις τους βρίσκονται Συνέχεια στη σελίδα 2 O Νικόλαος ο Β, ο οποίος στο σκίτσο επιθεωρεί το ρωσικό στράτευ- µα, υπήρξε ο τελευταίος τσάρος πριν οι επαναστάτες δολοφονήσουν αυτόν και όλα τα εναποµείναντα µέλη των Ροµανόφ.

2 2 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Ροµανόφ: Στο φως το µυστήριο µιας άλλης εποχής Συνέχεια από τη σελίδα 1 σε µυστικές αναφορές αρχείων της σοβιετικής εποχής, ένα από τα οποία προσέφερε την πιο βασανιστική πληροφορία: Μία και µόνη φράση στην κατάθεση του επικεφαλής των δολοφόνων που φαίνεται ότι υπονοεί τον τόπο όπου έχουν ταφεί τα σώµατα των δύο µελών της τσαρικής οικογένειας. «Ολοι τους ήθελαν να αφήσουν ένα ίχνος στην Ιστορία, γι αυτό θεώρησαν ότι αυτό ήταν µία ηρωική πράξη», είπε ο Βιτάλι Σίτοφ, που ζει στην περιοχή και προέβη σε µία επανεξέταση της κατάθεσης για να αναζητήσει τα λείψανα. «Ηθελαν να δώσουν έµφαση στους ρόλους τους». Ακολουθώντας αυτό το στοιχείο ο κ. Σίτοφ και άλλοι ερασιτέχνες ερευνητές το περασµένο καλοκαίρι πήγαν εκεί που είχαν βρεθεί και τα υπόλοιπα λείψανα και συνέχισαν να βαδίζουν. Μακριά από το δρόµο, περίπου 70 γιάρδες από την πρώτη τοποθεσία ταφής, βρίσκεται µία ελαφρώς υπερυψωµένη περιοχή ανάµεσα στα δέντρα. Είναι το µέρος όπου τα σώµατα του 13χρονου Αλεξέι και της αδελφής του είχαν προφανώς θαφτεί. Οι ερασιτέχνες βρήκαν τα κόκαλα, πολλά από αυτά καψαλισµένα από τη φωτιά, ανάµεσα σε σφαίρες και κοµµάτια δοχείων στα οποία βρισκόταν το οξύ που χρησιµοποιήθηκε για να αλλοιώσει τα σώµατα. Αυτά τα κοµµάτια φαίνονταν παρό- µοια µε εκείνα του πρώτου τάφου. Ετσι, φαίνεται ότι για όλα τα χρόνια µέχρι την πρώτη ανακάλυψη, ακόµη κι όταν οι άνθρωποι προσκυνούσαν τους τάφους και διερωτούνταν τι συνέβη στον Αλεξέι και την αδελφή του, τα λείψανά τους ήταν λίγο πιο κάτω. Οι επιστήµονες στη Ρωσία και τις Ηνωµένες Πολιτείες εξετάζουν ενδελεχώς τα νέα ευρήµατα. Η αδελφή πιστεύεται ότι είναι η 19χρονη Μαρία, παρόλο που αυτό δεν έχει πιστοποιηθεί ακόµα. Αλλοι πάλι υποστήριζαν για καιρό την άποψη ότι η αδελφή ήταν η 17χρονη Αναστασία, µία θεωρία που έδωσε τροφή στην υπόθεση ότι επέζησε. (Μία γυναίκα µε το όνοµα Αννα Αντερσον ήταν από τις πολλές που όλα αυτά τα χρόνια ισχυρίζονταν ότι ήταν η Αναστασία, αλλά το τεστ DNA αργότερα τη διέψευσε). Εάν, όπως αναµένεται, τα αποτελέσµατα του DNA στα δύο τελευταία σύνολα οστών επιβεβαιώσουν ότι πρόκειται για τα δύο συγκεκρι- µένα άτοµα, θα θέσουν τέλος σε πολλές αµφιβολίες που έχουν εγερθεί τόσο στη Ρωσία όσο και παγκοσµίως όσον αφορά στις έρευνες σχετικά µε το τι συνέβη στη βασιλική οικογένεια. Ανάµεσα σε αυτούς που υποδέχτηκαν µε µεγάλο σκεπτικισµό την υπόθεση ήταν η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, που δεν αναγνώρισε ποτέ την αυθεντικότητα των οστών εκεί, µερικώς γιατί υποστήριξε ότι τα λείψανα που έλειπαν έθεσαν ερωτήµατα σχετικά µε το εάν τα εννέα σύνολα οστών ήταν αυθεντικά. Κάποιοι Ρώσοι, αλλά και ξένοι, προσέγγισαν µε ενδιαφέρον το θέ- µα του Αλεξέι και της αδελφής του σαν να ήταν η αδυναµία να βρεθούν τα αποµεινάρια τους και να γίνει µία κανονική κηδεία τους η τελευταία προσβολή στη βασιλική οικογένεια από τους Μπολσεβίκους. Εψαχναν για κόκαλα σε όλο το Γιεκατερίνενµπουργκ, που αποτελεί την κοιτίδα της Ρωσίας, 900 µίλια ανατολικά της Μόσχας, στη διαχωριστική γραµµή µεταξύ Ρωσίας και Ασίας. ιερεύνησαν µε προσοχή τα γε- Το 1998 τα οστά των εννέα εκ των έντεκα δολοφονηθέντων τοποθετήθηκαν επίσηµα µε µεγαλειώδη τελετή σε οστεοφυλάκιο στον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Πέτρου και Παύλου στην Αγία Πετρούπολη.

3 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 3 γονότα της 17ης Ιουλίου 1918, όταν οι δολοφόνοι µαχαίρωσαν και εκτέλεσαν µε όπλα τον τσάρο Νικόλαο, τη γυναίκα του, τα πέντε παιδιά του, το γιατρό του και τρεις υπηρέτες στο υπόγειο ενός σπιτιού όπου κρατούνταν, αφότου ο Νικόλαος αναγκάστηκε να απαρνηθεί το δικαίωµά του στην εξουσία. εν ήταν εύκολο να καθοριστεί τι είχε συµβεί -οι προσπάθειες να απαλλαγούν από τα πτώµατα ήταν κακοσχεδιασµένες και άγαρµπες. Οι αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις των αρχείων µερικές φορές προκαλούν αντιφατικές απόψεις. Οι δολοφόνοι ήθελαν να κρύψουν τις σορούς ώστε οι τάφοι τους να µη γίνουν σηµείο αναφοράς για τους υποστηρικτές του τσάρου. Πρώτα τις έριξαν στην τάφρο ενός ορυχείου και µετά τις µετέφεραν εκτός δρόµου στο σηµείο ταφής τους. Τα τελευταία χρόνια, το ορυχείο ερευνήθηκε για τα δύο σύνολα οστών που έλειπαν. Ακόµη κάποιοι πήγαιναν για κυνήγι στην περιοχή όπου βρέθηκε ο τάφος µε τα άλλα σύνολα οστών. Τότε ο κ. Σίτοφ και οι συνάδελφοί αποφάσισαν να διερευνήσουν µία κατάθεση του αρχηγού των δολοφόνων, Γιάκοφ Γιουρόφσκι από τα αρχεία. Ο Γιουρόφσκι έκανε ένα συσχετισµό για το πώς έβαλε στην άκρη τα δύο πτώµατα, πιστεύοντας ότι αν καίγονταν και θάβονταν ξεχωριστά θα µπέρδευαν τους φιλοβασιλικούς, που αργότερα θα έψαχναν 11 πτώµατα, όχι εννιά. Αλλά πόσο χωριστά; Οι ερασιτέχνες ερευνητές έδωσαν έµφαση σε µία ρώσικη φράση µε την οποία ο Γιουρόφσκι συνήθιζε να περιγράφει την αλληλουχία των γεγονότων στον δεύτερο ενταφιασµό. Η φράση «tut zhe» µπορεί να σηµαίνει «δίπλα», «ακριβώς εδώ», ή «τώρα αµέσως». Συχνά ερµηνευόταν ως ένδειξη ότι ο δεύτερος τάφος ήταν δίπλα στον πρώτο. Τώρα όµως έγινε µία διαφορετική σκέψη. Από τα συµφραζόµενα οι ειδικοί διερωτήθηκαν εάν ο Γιουρόφκσι εννοούσε ότι ο τάφος ήταν στην περιοχή, αλλά όχι τόσο κοντά στην πρώτη. Συµπέραναν, επίσης, ότι για να κάψει τα πτώµατα, χρειαζόταν να βρει ένα µέρος µακριά από το υγρό έδαφος δίπλα στο δρόµο. Το περασµένο καλοκαίρι κατά τα Σαββατοκύριακα, άρχισαν να ψάχνουν µακριά από τον πρώτο τάφο και το δρόµο και πρώτα βρήκαν τα υπολείµµατα της φωτιάς που άναψαν για να κάψουν τα δύο πτώ- µατα. Ο Σεργκέι Πογκορέλοφ, ένας αρχαιολόγος που κλήθηκε για να επιβλέψει τις εργασίες, είπε ότι ανασύρθηκαν 15 θραύσµατα οστών και 40 αποτεφρωµένα κοµµάτια. O κ. Πογκορέλοφ επέµεινε στο γεγονός ότι πολλές από τις ενστάσεις σχετικά µε τις ανακαλύψεις στον πρώτο τάφο εµφανίστηκαν γιατί η ανασκαφή εκεί έγινε ανοργάνωτα. Αυτή τη φορά, είπε, έγινε µία επαγγελµατική αρχαιολογική ανασκαφή και η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είχε προσκληθεί για να την παρατηρήσει. «Προσπαθήσαµε να αποφύγου- µε τα λάθη που έγιναν το 1991», είπε. «Πριν, απλά δεν υπήρχε καµία επιστηµονική αντιµετώπιση του ζητήµατος». Τα εννέα σύνολα των λειψάνων τοποθετήθηκαν σε οστεοφυλάκιο σε µία επίσηµη τελετή το 1998 στον Καθεδρικό των Αγίων Πέτρου και Παύλου στην Αγία Πετρούπολη, εκεί όπου βρίσκονται και τα οστεοφυλάκια των βασιλικών οικογενειών προηγούµενων περιόδων. Οµως GEORGE POULOS, Esq I K H O P O Àà ª EÚÁ ÙÈÎ : Construction Ladders/ Scaffold Ô Ú ÙÔÎÈÓËÙÈÎ : Car Accidents ÂÛ Ì Ù : Slip & Fall η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν πήρε µέρος στην τελετή, καθώς εκφράζει ανησυχίες για την αυθεντικότητά τους. Προς το παρόν, η Εκκλησία αρνείται να δηλώσει αν θεωρεί τα οστά που βρέθηκαν πρόσφατα γνήσια, περιµένοντας πιο ενδελεχείς εξετάσεις. Οµως όλοι όσοι ασχολούνται για µεγάλο διάστηµα µε το θέµα αυτό πιστεύουν ότι µόλις βγουν τα τελικά αποτελέσµατα, η Εκκλησία θα κάνει µία επίσηµη Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό στην Αγία Πετρούπολη για να εναποθέσει και τα τελευταία αποµεινάρια των Ροµανόφ. «Αυτό κλείνει και ένα πολύ λυπηρό κεφάλαιο της ρώσικης ιστορίας», είπε ο Πίτερ Σαραντινάκι, Αµερικανός ρωσικής καταγωγής που ίδρυσε µία οργάνωση για να προσφέρει βοήθεια στην αναζήτηση των λειψάνων και συµµετείχε σε πολλές έρευνες εκεί. «Είναι γιατί η δολοφονία τους συµβολίζει µία διαβολική εποχή για την παγκόσµια ιστορία. Και τώρα πια όλα αυτά έχουν πάρει τέλος», κατέληξε. Εκπαιδευτική ενηµέρωση από τον καρδιολόγο Ηλία Ζία Σταµατήστε το κάπνισµα Καλύτερη φυσική κατάσταση Βελτιωµένη όψη Μειωµένο ρίσκο ασθένειας Για καλύτερη ζωή Πηγή: «Νιου Γιορκ Τάιµς» Ολοι ξέρουν ότι το κάπνισµα βλάπτει την υγεία σας. Το κάπνισµα προκαλεί στένωση των αρτηριών, που αυξάνει την πίεση του αίµατος και προκαλεί επιπλέον επιβάρυνση της καρδιάς σας. Αυτό µπορεί να οδηγήσει στη στεφανιαία νόσο ή ακόµα και καρδιακή προσβολή. Οταν σταµατήσετε το κάπνισµα, θα έχετε: Καλύτερη αίσθηση της γεύσης και της µυρωδιάς Λιγότερο βήχα και κλείσιµο του λαιµού Επιµήκυνση της ζωής îï ôö ˆÚÂ Ó Ì Ô Ï ÁÈ Ù Ì Ù ªÂ ÙÈ ÓÔÌÈÎ Ì appleëúâû Â Â Ô Ì appleô ÒÛÂÈ ÛÙÔ appleâï ÙÂ Ì ÂÎ ÙÔÌÌ ÚÈ ÔÏ ÚÈ WORKERS COMPENSATION/SOCIAL SECURITY DISABILITY Bankruptcy - Chapter 7 & 13 Discharge Credit Cards, Judgments Stop Harassment, Stop Foreclosures 25 Consultation Fee ÍÂÈ ÈÎÂ Ì ÓË, appleúôûˆappleèî ÂÍ appleëú ÙËÛË r d Ave., Astoria, 1/2 block from Train 1 Block from Triborough Bridge 111 Livingston St., Suite 1110, Brooklyn, NY (718) Η µέτρηση της αρτηριακής πίεσης είναι απλή, δεν προκαλεί πόνο και µπορεί να σώσει τη ζωή σας. Πιστεύουµε ότι όσο περισσότερα γνωρίζετε για τις αιτίες και τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, τόσο καλύτερα θα προετοιµαστείτε για να την αντιµετωπίσετε. Για περισσότερες πληροφορίες τηλεφωνήστε στο (212)

4 4 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ To αίνιγµα της εγχείρησης στοµάχου ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Συνέχεια από τη σελίδα 3 νει δεκαπλάσια αύξηση µέσα σε µία δεκαετία. Οι πιο συνηθισµένες είναι το γαστρικό µπαϊπάς, η λαπαροσκόπηση, και η προσαρµόσιµη γαστρική επίδεση (ή Lap-Band), παρόλο που υπάρχουν και κάποιες άλλες. Κάθε ένα λειτουργεί λίγο διαφορετικά, αλλά ο γενικός στόχος είναι η µείωση της χωρητικότητας του στο- µαχιού και κατ αυτόν τον τρόπο η µείωση της όρεξης. Εάν όλα πάνε καλά, η βαριατρική χειρουργική οδηγεί σε ουσιαστική απώλεια βάρους, ειδικά ανάµεσα σε όσους είναι αποκρουστικά υπέρβαροι. Ο Μαρκ Μπέσλερ, διευθυντής του Ιατρικού Κέντρου για τη Χειρουργική της Παχυσαρκίας στο Πανεπιστήµιο New York-Presbyterian /Columbia είναι καινοτόµος στο χώρο αυτό και προσωπικά εκτελεί 200 βαριατρικές επεµβάσεις το χρόνο. Επειδή και ο πατέρας του ήταν αποκρουστικά παχύσαρκος, ο Μπέσλερ έχει ένα ιδιαίτερο πάθος στη δουλειά του. «Κατά τα παιδικά και νεανικά µου χρόνια, ήταν τόσο υπέρβαρος που δεν µπορούσε να παίξει µαζί µας», είπε. «Πέθανε σε ηλικία 54 ετών από καρκίνο στο ορθό. Πιθανόν να το έπαθε σχετικά αργά στη ζωή του εξαιτίας της παχυσαρκίας του». Ο Μπέσλερ αναγνωρίζει ότι η βαριατρική έχει µελανά σηµεία στην ιστορία της. «Στο παρελθόν σκότωσε κόσµο και δεν είχε αποτέλεσµα», είπε. «Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, παρόλο που είχε αποτελέσµατα στην απώλεια βάρους, καταγράφηκαν πολλές επιπλοκές και θνησιµότητα. Επειτα στα τέλη της δεκαετίας του 70 και στις αρχές του 80, γίνονταν πολύ καλύτερες εγχειρήσεις, όµως δεν είχαν και τόσο καλό αποτέλεσµα. Το βάρος άρχιζε να επανέρχεται». Οι τεχνολογικές καινοτοµίες, ειδικά η χρήση λαπαροσκοπικών διαδικασιών, σηµείωσαν αξιοπρόσεκτη πρόοδο στην ασφάλεια και την αποτελεσµατικότητα. Κι ενώ η εγχείρηση είναι ακόµη επικίνδυνη σε µερικές περιστάσεις -µία µελέτη φανέρωσε ότι κατά τις πρώτες 19 βαριατρικές επεµβάσεις ενός χειρουργού, οι ασθενείς είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν σε σχέση µε τους ασθενείς τους οποίους εγχείρησε αργότερα- η συνολική θνησιµότητα στον τοµέα αυτό είναι 1%. Αλλά ακόµη και όταν η βαριατρική χειρουργική δεν σας σκοτώνει, υπάρχουν πράγµατα για να ανησυχείτε. Η εγχείρηση συνήθως έχει επιπλοκές σωµατικές σίγουρα, αλλά και ψυχολογικές. Μία σηµαντική µερίδα ασθενών που έχουν κάνει βαριατρική επέµβαση αποκτά νέους εθισµούς όπως ο τζόγος, το κάπνισµα, ο υπερκαταναλωτισµός, ή ο αλκοολισµός, µόλις παύει να είναι εθισµένη στο φαγητό. Σε µερικές περιπτώσεις κάποιοι µαθαίνουν να ξεγελούν τις υποχρεώσεις τους σε υγρή µορφή (πίνοντας σιρόπι σοκολάτας κατευθείαν από το κουτί, για παράδειγµα) ή απλώς πίνοντας και τρώγοντας ταυτόχρονα. Η χειρουργική είναι πολύ Οι τεχνολογικές καινοτοµίες, ειδικά η χρήση λαπαροσκοπικών διαδικασιών, σηµείωσαν αξιοπρόσεκτη πρόοδο στην ασφάλεια και την αποτελεσµατικότητα. Κι ενώ η εγχείρηση είναι ακόµη επικίνδυνη σε µερικές περιστάσεις -µία µελέτη φανέρωσε ότι κατά τις πρώτες 19 βαριατρικές επεµβάσεις ενός χειρουργού, οι ασθενείς είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν σε σχέση µε τους ασθενείς τους οποίους εγχείρησε αργότερα- η συνολική θνησιµότητα στον τοµέα αυτό είναι 1%. ακριβότερη από ποτέ σε σχέση ακό- µη µε την πιο πολυτελή δίαιτα, µε την χειρουργική Lap-Band να κοστίζει περίπου και το γαστρικό µπαϊπάς γύρω στις Ωστόσο, ο Μπέσλερ και άλλοι υποστηρικτές της βαριατρικής θεωρούν ότι τα πλεονεκτήµατα είναι περισσότερα από τα µειονεκτήµατα, ακόµη και για κάποιον αποκρουστικά παχύσαρκο ασθενή, του οποίου η ποιότητα ζωής έχει ήδη προβλήµατα. Κι ενώ το να ρωτήσουµε εάν η βαριατρική χειρουργική αποτελεί καλή ιδέα, το ίδιο θα φαινόταν αν ρωτούσαµε έναν κουρέα εάν χρειαζόµασταν κούρεµα. Στην πραγµατικότητα, ο Μπέσλερ είναι σύµβουλος επιχειρήσεων στο χώρο- τα στοιχεία φαίνεται ότι υποστηρίζουν τις θέσεις του: Οι ασθενείς όχι µόνο γλιτώνουν από σηµαντικό βάρος, αλλά και τα υπόλοιπα ιατρικά προβλήµατα που συνοδεύουν την παχυσαρκία αποµακρύνθηκαν. Μία πρόσφατη ανάλυση βρήκε ότι το 77% των ασθενών βαριατρικής χειρουργικής µε διαβήτη τύπου 2 πέτυχαν την «πλήρη ίαση» του διαβήτη τους µετά τη διαδικασία. Η εγχείρηση βοηθάει επίσης στην υπερένταση και την αϋπνία. Από οικονοµική άποψη, η έρευνα συ- µπεραίνει ότι η εγχείρηση θα κάνει την απόσβεσή της µέσα σε λίγα χρόνια επειδή ένας ασθενής µετά την εγχείρησή του πλέον χρειάζεται µικρότερη ιατρική φροντίδα και συνταγές. Για το λόγο αυτό µερικές εταιρείες βαριατρικής καλύπτουν τη βαριατρική χειρουργική, όπως κάνουν οι περισσότερες, γεγονός που θα οδηγήσει κατά πάσα πιθανότητα σε ακόµη µία αύξηση του αριθµού των εγχειρήσεων. Αυτά είναι πάρα πολύ καλά νέα για τα νοσοκοµεία, τα οποία εξαρτώνται από τα µεγάλα ποσά που προέρχονται από τη βαριατρική χειρουργική. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο τρόποι προσέγγισης του φαινοµένου της αύξησης της βαριατρικής χειρουργικής. Από την άλλη, δεν είναι εξαίσιο το γεγονός ότι η τεχνολογία για ακόµη µία φορά έλυσε ένα πολύπλοκο πρόβληµα του ανθρώπου; Τώρα οι άνθρωποι µπορούν να τρώνε ό,τι θέλουν για πολλά χρόνια και µετά, µε την παρέµβαση ενός ταλαντούχου χειρουργού, ξαφνικά αποχαιρετούν όλο τους το λίπος. Υπάρχουν κίνδυνοι και έξοδα βέβαια, αλλά αυτό δεν είναι πρόοδος; Aπό την άλλη, για ποιο λόγο να παίρνουµε ένα τόσο δραστικό µέτρο; Είναι σηµαντικό να ξοδεύονται δισεκατοµµύρια δολάρια για µία ασθένεια, για την οποία η αιτία και η θεραπεία αποτελούν µυστήριο. Οµως δεν είναι αυτό το θέµα. Ακόµη και αυτοί που θεωρούν ότι η παχυσαρκία έχει ισχυρή γενετική προδιάθεση, πρέπει να οµολογήσουν, όπως λέει ο Μπέσλερ, ότι «τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν φτάσει στα ύψη τα τελευταία τριάντα χρόνια, αλλά η γενετική µας κατασκευή σίγουρα δεν άλλαξε σ αυτό το διάστηµα». Ετσι, η αιτία είναι ουσιαστικά ότι οι άνθρωποι τρώνε πάρα πολύ. Και η θεραπεία είναι ουσιαστικά οι άνθρωποι να τρώνε λίγο. Αλλά η βαριατρική χειρουργική φαίνεται να ταιριάζει καλά µε τα σηµεία του καιρού µας. Φανταστείτε, για παράδειγµα, τα τηλεοπτικά παιχνίδια που βλέπουµε. Το παλιό πρότυπο ήταν το «Jeopardy!», στο οποίο ένας παίκτης έπρεπε να προλάβει τους αντιπάλους του στο χτύπηµα του κουµπιού και µετά να αξιοποιήσει συγκεκριµένο µέρος των γενικών του γνώσεων που προέρχονται από το ευρύ φάσµα που έχει στο µυαλό του. Το τρέχον µοντέλο είναι «Deal or No Deal» που δεν απαιτεί κάποιο ειδικό ταλέντο πέρα από την ικανότητα να επιλέξει τυχαία έναν αριθµό µίας βαλίτσας. Ισως το πρόβληµα είναι ότι παρόλες τις δίαιτες, την άσκηση και τις διάφορες άλλες επινοήσεις που εφαρµόστηκαν κατά την εθνική έκρηξη της παχυσαρκίας, η σωστή λύση που δεν απαιτεί χειρουργείο δεν έχει βρεθεί πια. Ορίστε και µία πρόταση: «Κρε- µάστε γύρω από το λαιµό σας µία µικρή τσάντα Ziploc που περιέχει χαρτοµάντιλο εµποτισµένο µε ένα άρωµα που έχει πολύ άσχηµη µυρωδιά. (Για να µη προσβάλλουµε κάποιον που τυχαίνει να το διαβάζει κατά το πρωινό του, δεν θα κάνουµε συγκεκριµένες προτάσεις, αλλά σίγουρα µπορείτε να βρείτε µόνοι σας µία απαίσια µυρωδιά). Κάθε φορά που είστε έτοιµοι να ανοίξετε το ψυγείο ή να κοιτάξετε ένα µενού, ανοίξτε την τσάντα και εισπνεύστε. Εχετε φτιάξει µία συσκευή δέσµευσης! Πηγή: «Νιου Γιορκ Τάιµς»

5 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ % ΚΕΡ ΙΣΤΕ ΕΚΠΤΩΣΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΣΥΝ ΡΟΜΗ ώστε το δώρο της έγκυρης ενηµέρωσης και της εθνικής κληρονοµιάς ώστε το δώρο του «Εθνικού Κήρυκα» Ως αναγνώστης του «ΕΘΝΙΚΟY ΚΗΡΥΚΑ» έχετε πρόσβαση στην εγκυρότερη ενηµέρωση που υπάρχει. Αυτές τις γιορτές µοιραστείτε το δώρο που εµπλουτίζει τις γνώσεις, που ενισχύει το πάθος της εθνικής µας κληρονοµιάς, µε κάποιον που αγαπάτε. Κάντε τον συνδροµητή του «ΕΘΝΙΚΟY ΚΗΡΥΚΑ». Εκµεταλλευτείτε τη µεγάλη προσφορά «ώρο Συνδροµή» µε έκπτωση 15% Μία προσιτή τιµή. Ενα ανεκτίµητο δώρο. Μία συνδροµή στον «ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ» είναι ένα ανεκτίµητο, ιδανικό δώρο για κάθε άνθρωπο, γι αυτόν που ενδιαφέρεται για την τρέχουσα ειδησεογραφία, αρθρογραφία, ιατρικές ειδήσεις, αγορά ακινήτων, εξεύρεση εργασίας, κοινωνικά γεγονότα, ευκαιρίες για ψώνια, γυναικεία θέµατα ή γενικά για όλο τον Κόσµο. Και κάθε Σαββατοκύριακο µαζί µε τον «ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ» και «Το Περιοδικό του Εθνικού Κήρυκα», µια έκδοση-θησαυρός, µια σπάνια πηγή γνώσεων και προβληµατισµού. Κι αυτά στην πόρτα σας, πριν τις 6:00 π.µ. µε την υπηρεσία της Κατ Οίκον ιανοµής ή κανονικά µε το Ταχυδροµείο. Κι όλα αυτά για λιγότερο από ό,τι θα πληρώνατε για έναν καφέ την ηµέρα, δηλαδή για σεντς. Κι αν το επιθυµείτε, χρεώνεται αυτόµατα η πιστωτική σας κάρτα σε µηνιαία βάση, µε ένα ελάχιστο ποσό. Σπεύσατε αµέσως. Ο παραλήπτης θα ενηµερωθεί για το δώρο σας µε µια ενηµερωτική επιστολή του «ΕΘΝΙΚΟY ΚΗΡΥΚΑ». Ταχυδροµική αποστολή: 1 Μήνας Μήνες Μήνες for Ετήσια Κατ οίκον διανοµή (NY, NJ & CT): 1 Μήνας Μήνες Μήνες for Ετήσια80.00 Κατ οίκον διανοµή (New England, Pennsylvania, Washington D.C., Virginia and Maryland): 1 Μήνας Μήνες Μήνες Ετήσια Συνδροµή στην ηλεκτρονική µας έ κδοση: Μη Συνδροµητές: Ετήσια Μήνες Μήνες Συνδροµητές: Ετήσια Μήνες Μήνες The National Herald Επίθετο: Ονοµα: ιεύθυνση: Πόλη: Πολιτεία: Τηλέφωνο: Τρόπος Συνδροµής Τηλεφωνικά: Με fax: Ταχυδροµικά: th Str., L.I.C., N.Y TH STREET, LONG ISLAND CITY, NY TEL.: (718) FAX: (718) Τρόπος πληρωµής ΝΑΙ! Επιθυµώ να γίνω συνδροµητής Με χρέωση της πιστωτικής µου κάρτας Amex Mastercard Visa Discover Υπογραφή Συνδροµή Online: Ταχ. Κώδ.: Εσωκλείω επιταγή (πληρωτέα στον «ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ»)

6 6 ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Η Ηµέρα των Ευχαριστιών είναι ευκαιρία για πολλά µέλη οικογενειών που βρίσκονται µακριά να γιορτάσουν µαζί. Μια από τις οικογένειες αυτές ήταν και του κ. Ηλία Νεοφυτίδη, διευθυντή του Κέντρου Μακεδονικών Σπουδών στη Νέα Υόρκη που διακρίνεται καθήµενος µε τη σύζυγό του, Μαρκέλλα. Τριγύρω, τα παιδιά και τα εγγόνια τους, µερικά από τα οποία ήλθαν στο σπίτι του, από το Χιούστον του Τέξας όπου µένουν. Από αριστερά, η νύφη του κ. Νεοφυτίδη, Σέρολ, κρατώντας στην αγκαλιά της την Αλεξία, δύο µηνών και έχοντας δίπλα της τον σύζυγό της, Ιωάννη Νεοφυτίδη και την πεντάχρονη Μαρκέλλα. εξιά, η κόρη του Μαρία µε τον άνδρα της, ηµήτρη και τα δίδυµα παιδιά τους, Βασιλική και Χρήστο. Ο κ. Νεοφυτίδης κρατά στην αγκαλιά του την εγγονή του και κόρη του γιου του, Τζέσικα, τριών χρονών. WR/ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΗ Η µεγάλη γιορτή φέρνει κοντά τις οικογένειες WR/ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΗ Η Ηµέρα των Ευχαριστιών για µικρούς µαθητές Οι µικροί µαθητές και µαθήτριες του Σχολείου στην Αγία Αικατερίνη στο Ντίτµαρς της Αστόριας, γιόρτασαν την Ηµέρα των Ευχαριστιών, µε αναπαραστάσεις της εποχής των πρώτων αποίκων της Αµερικής και µε πολλές και µεγάλες χρωµατιστές ζωγραφιές που έκαναν οι ίδιοι. Η ικανοποίηση από τη µεγάλη αυτή γιορτή των Αµερικανών είναι φανερή στα πρόσωπα των δύο µαθητριών της φωτογραφίας, της Μαρίας Κανγκάνη, της δευτέρας τάξης και της Παρίσας Πουλικίδη της τρίτης τάξης. Στο ένα από τα καλάθια που κρατούν στη µέση φαίνεται η πατροπαράδοτη κολοκύθα, ένα από τα σύµβολα της εορταστικής αυτής περιόδου. Η Κοινότητα του Φέρβιου τίµησε ιεροψάλτη στη χοροεσπερίδα της WR/ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΗ Η Κοινότητα της Θείας Αναλήψεως στο Φέρβιου της Νέας Ιερσέης είχε την 55η ετήσια χοροεσπερίδα της την περασµένη Κυριακή στο «The Graycliff». Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης τιµήθηκε ο ιεροψάλτης κ. ηµήτριος Μπινίκος για την πολυετή προσφορά του στην Κοινότητα από το Στη φωτογραφία από το βράδυ της εκδήλωσης διακρίνονται οι: π. Χρήστος Πάππας, Τζορτζ Πέτρου, καθηγητής ηµοσθένης Τριανταφύλλου, Ιωάννα Γεωργιάδη, Λάζαρος Πάππας, Ευάγγελος Πάππας, Τζορτζ Ψαρρός, Ελευθερία Ψαρρού, Ευδοξία Κοντολιού, Σεραφείµ Κολοκυθάς, Στέφανος Κολοκυθάς, Στάθης Κολοκυθάς, Μάικ Κοντολιός, Μιχάλης Κοντολιός, Χρυσοβαλάντης Αγγελής και Θ. Καλόπουλος. Τιµητικά διπλώµατα σε παράγοντες της Οµογένειας στη Νέα Υόρκη WR/ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΗ Τιµητικά διπλώµατα σε 50 περίπου εκπροσώπους των οµογενειακών ΜΜΕ και παράγοντες της οργανωµένης παροικίας, επέδωσαν οι πρόεδροι της Παγκόσµιας Παγκορινθιακής Οµοσπονδίας και της Παγκόσµιας Παναργολικής Οµοσπονδίας στη Νέα Υόρκη. Η εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε στο Σταθάκειο Πολιτιστικό Κέντρο της Οµοσπονδίας Ελληνοαµερικανικών Σωµατείων Μείζονος Ν.Υ. Στη φωτογραφία, στη µέση ο πρόεδρος της Παγκόσµιας Παγκορινθιακής Οµοσπονδιας, Πιτ ούκας επιδίδει το δίπλωµα στον ιευθυντή του Ελληνικού Απογευµατινού Σχολείου του Αγίου ηµητρίου Αστόριας, Τιµολέοντα Κόκκινο. Αριστερά, ο πρόεδρος της Παγκόσµιας Παναργολικής Οµοσπονδίας, ηµήτριος Σκαρτσιάρης και δίπλα του ο κ. Σωκράτης Μαλιαρός. WR/ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΗ Εκλεκτός κόσµος στην έκθεση τέχνης της Ντ. Χανδρή Φίλοι της Τέχνης και εκλεκτοί προσκεκληµένοι απόλαυσαν την έκθεση «Ο ήλιος της Ελλάδος» της κ. Ντέµπυ Χανδρή, που πραγµατοποιήθηκε το βράδυ της ευτέρας στον 15ο όροφο των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων της εφηµερίδας «Νιου Γιορκ Τάιµς» στην καρδιά του Μανχάταν. Η έκθεση αυτή διοργανώθηκε µε την ευγενή χορηγία του Γραφείου του Ελληνικού Οργανισµού Τουρισµού, καθώς και της µεγάλης και έγκυρης αµερικανικής εφηµερίδας, περιλαµβάνει µια σειρά από σπάνια έργα της κ. Χανδρή. Τα εγκαίνια της έκθεσης χαρακτήρισε ο αντιπρόεδρος του ιαφηµιστικού Τοµέα της εν λόγω εφηµερίδας ως «γιορτή του ελληνικού πολιτισµού».

7 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 7 ΑΣΟΣΙΕΪΤΕΝΤ ΠΡΕΣ/ ΠEΤΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟYΡΗΣ Η αρχή το ήµισυ του παντός Επιστήµονες στέκονται σε ένα δένδρο ελιάς που µόλις φυτεύτηκε στο σηµείο όπου έχει ταφεί η καρδιά του Βαρόνου Πιερ Ντε Κουπερντέν, ιδρυτή των σύγχρονων Ολυµπιακών Αγώνων και ανάµεσα στα αποκαΐδια της µεγάλης φωτιάς του περασµένου καλοκαιριού. Αν η αρχή ήταν το ήµισυ του παντός, ο Βαρόνος και οι κάτοικοι της Ηλείας θα ήταν σίγουρα πιο ανακουφισµένοι... Οικολόγοι σχεδιαστές Στην εβδοµάδα µόδας της Ινδονησίας στο Μπαλί δίνουν βραβείο για τα φιλικά στο περιβάλλον ενδύµατα. Γι αυτό και οι σχεδιαστές των ρούχων της φωτογραφίας υπερέβαλαν ελαφρώς, φέρνοντας τη φύση τόσο κοντά στη µόδα. Φήµες θέλουν τους υπεύθυνους του καρναβαλιού της Πάτρας να έχουν προσκαλέσει τις Απόκριες όλη την οµάδα στην πόλη τους, αν καταφέρουν να γλιτώσουν από τα ζιζάνια φυσικά... ΑΣΟΣΙΕΪΤΕΝΤ ΠΡΕΣ/ΦIΡΝΤΙΑ ΛΙΝΑΣΒAΤΙ Από τη Ρωσία µε αγάπη ΑΣΟΣΙΕΪΤΕΝΤ ΠΡΕΣ Αν και η υποψήφια Μις Κόσµος Τατιάνα Κότοβα από τη Ρωσία κάνει ό,τι µπορεί για να αποπροσανατολίσει τον κόσµο από το κάλλος της φορώντας το ένδυµα της φωτογραφίας σε επίδειξη µόδας λίγο πριν το διαγωνισµό, δεν πείθει. ΑΣΟΣΙΕΪΤΕΝΤ ΠΡΕΣ/ΕΜΙΛΙΟ ΜΟΡΕΝΑΤΙ Ηταν µόνο διαδήλωση Οχι δεν έχει γίνει κάτι σοβαρό ώστε να επιστρατευτεί αυτό το κοµβόι των ασθενοφόρων. Απλά, την προηγούµενη Πέµπτη, τα µέλη του ΕΚΑΒ βρήκαν αυτόν τον τρόπο για να µεταβούν µέχρι τη Βουλή και να θέσουν τα αιτήµατά τους. εν παίζει ΑΣΟΣΙΕΪΤΕΝΤ ΠΡΕΣ/ΚΕΒOΡΚ ΝΤΖΑΣΕΝΖΙAΝ Οποιος νοµίζει ότι αυτό είναι αεροπλάνο επίδειξης πλανάται. εν είναι για πλάκα στην Καλιφόρνια µε το κόκκινο που αφήνει πίσω του. Βοηθάει στην κατάσβεση της πρόσφατης πυρκαγιάς ρίχνοντας ειδικό επιβραδυντικό υγρό!

8 8 ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ χρονη διηγείται το «Γολγοθά» της στην πρώην ΕΣΣ «Μια µέρα κατάλαβα ότι είναι µεγάλο λάθος που δεν µιλάµε ανοικτά για τα γεγονότα του Σκέφτηκα πως και τα εγγόνια πρέπει να µάθουν την ιστορία και να έχουν καλύτερο µέλλον», λέει η ογδοντάχρονη Ελισάβετ (Λίζα) Πετρόβνα Ιωσηφίδου, καθώς διηγείται την ιστορία της οικογένειάς της, που τον 20ό αιώνα διώχθηκε τρεις φορές και τέσσερις φορές αναγκάστηκε να µεταναστεύσει. Από την Σαµψούντα -τον ιστορικό Πόντοστο χωριό Λεσνόγιε του Σότσι και µετά στο Καζακστάν. Και ο τελευταίος σταθµός της ζωής τους η Θεσσαλονίκη, όπου διαµένουν 14 χρόνια. «Οι γονείς µας δεν µας λέγανε τίποτα για τα χρόνια, τις τραγωδίες που περάσανε, αλλά το 1942 εγώ ήµουν 14 χρονών, όταν µας εξόρισαν από τις παραλίες της Μαύρης Θάλασσας στο Καζακστάν, και τα θυµάµαι πολύ καλά». Η κύρια Λίζα αποφάσισε να γράψει σε ένα σχολικό τετράδιο ό,τι θυµάται, «για να µείνουν στις επόµενες γενιές οι αναµνήσεις µου». «εν παριστάνω τη συγγραφέα, αλλά έχω την ανάγκη να τα γράψω, για να µείνουν όλα όσα θυµάµαι», λέει. Η κ. Λίζα δεν πρόλαβε να σπουδάσει τίποτα, αλλά ήθελε να γίνει επιστήµονας. Ηταν αριστούχα. Αρχικά πήγαινε στο ελληνικό σχολείο στο χωριό Λεσνόγιε της περιοχής Αντλερ (Σότσι), αλλά µετά το 1939 έκλεισαν όλα τα ελληνικά σχολεία και αναγκαστικά πήγε στο ρωσικό σχολείο, που όπως είπε της άρεσε πολύ. εν πρόλαβε να τελειώσει τις σπουδές η τότε δεκατετράχρονη Λίζα. «Μόλις ξεκίνησαν τα µαθήµατα το φθινόπωρο 1942, ήρθαν οι στρατιώτες και µας είπαν ότι σε 24 ώρες θα µας πάρουν από δω», θυµάται όλα σαν να ήταν χθες. «Μας στέρησαν από τα νιάτα, το σχολείο. Ολα αυτά τα έκανε ο «αγαπητός» µας ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν. Ηταν πραγµατικός εκτελεστής», λέει, και διευκρινίζει: «εν τον αγάπησα ποτέ, παρόλο ότι οι δικοί µας Ελληνες -µερικοί, βέβαια- από το φόβο τον λάτρευαν». Ολοι τη νύχτα µαζεύανε τα απαραίτητα για το «ταξίδι» τους, η µικρή Λίζα πήρε όλα τα βιβλία της: «Τα βιβλία ήταν το πιο πολύτιµο που είχα- µε στο σπίτι µας. Τα άλλα πράγµατα ήταν τα ρούχα του µωρού και των άλλων παιδιών, παπλώµατα και µαξιλάρια». Την άλλη µέρα το πρωί -θυµάται η Λίζα Πετρόβνα- ήρθαν οι στρατιώτες µε τα λυκόσκυλα και ένα ανοιχτό φορτηγό. Ολους µας, τη µάνα και τα έξι παιδιά µάς έβαλαν στο όχηµα και µας πήγαν στην πόλη Σότσι, στο Λιµάνι. Συναντήσαµε εκεί και τον πατέρα µας, τον Αλέξανδρο Τσαγγαρίδη, γιατί τις ηµέρες εκείνες ήταν έξω για εργασίες. Σε µερικές µέρες γέµισε όλη η πλατεία του λιµανιού µε ανθρώπους σαν εµάς από διάφορα χωριά της περιοχής. Ολοι µιλούσαν µεταξύ τους Ποντιακά ή Ελληνικά, ήταν Ελληνες. εν ξέραµε τι θα µας κάνουν. Πού Πάνω: «Μια µέρα κατάλαβα ότι είναι µεγάλο λάθος που δεν µιλάµε ανοικτά για τα γεγονότα του Σκέφτηκα πως και τα εγγόνια πρέπει να µάθουν την ιστορία, και να έχουν καλύτερο µέλλον», λέει η ογδόνταχρονη Ελισάβετ (Λίζα) Πετρόβνα Ιωσηφίδου, που διηγήθηκε στο ειδησιογραφικό πρακτορείο «ΑΠΕ-ΜΠΕ» την ιστορία της οικογένειάς της. εξιά: Η Λίζα και ο Αλέξανδρος Ιωσηφίδης παντρεύτηκαν το 1953 στην εξορία στο Καζακστάν. θα µας πάνε ή µήπως θα µας εκτελέσουν όπως το 1937;». Ακόµα σήµερα θυµάται η Ελισάβετ Πετρόβνα τα κλάµατα των γυναικών, σαν στις κηδείες ήταν: «Βαριά η ατµόσφαιρα, θυµάµαι τη µανά µου που ήταν λεχώνα, µόλις είχε γεννήσει τον έκτο αδελφό µας τον Συµεών. Την λυπόµουν πολύ. Αλλά τα µικρότερα από µένα παιδιά γελούσανε και παίζανε χαρούµενα, γιατί περίµεναν να πάνε ένα ταξίδι µε καράβι που θα ήταν για πρώτη φορά στη ζωή τους». Μετά από µέρες, όταν συγκέντρωσαν αρκετό κόσµο από όλα τα χωριά της περιοχής, τους επιβίβασαν σε ένα καράβι µε προορισµό το Σουχούµι. «Στο δρόµο ήµασταν πολύ προσεκτικοί γιατί στον ουρανό µας κυνηγούσε ένα πολεµικό αεροπλάνο των Γερµανών. Ηµασταν στα µέσα του Β Παγκόσµιου Πολέ- µου. Με το φόβο ότι θα µας ρίξουν βόµβες ταξιδεύαµε όλη τη νύχτα µέχρι το Σουχούµι. Εκεί περιµένα- µε άλλες δέκα µέρες για το επόµενο µέρος του ταξιδιού µε συνοδεία φρουράς. Πεθαίνανε οι γέροι και τα παιδιά, η µάνα µας βρήκε µια γεωργιανή εκκλησία και βαπτίσαµε το µωρό για να το έχει ο Θεός καλά». Μετά µας βάλανε στα εµπορικά βαγόνια: οικογένειες σε κάθε βαγόνι και µας πήγαν στο Μπακού πρωτεύουσα του Αζερµπαϊτζάν. Το τρένο σταµατούσε για 10 µέρες σε διάφορα µέρη. Από το Μπακού πάλι µε πλοίο µετέφεραν τους Ελληνες απέναντι στο Κρασναβόντσκ -εκεί ήταν η έρηµος του Καζακστάν. «Κοιµόµαστε στην άµµο και το πρωί ήµασταν σκεπασµένοι µε την άµµο, σκάβαµε για να βρούµε ένας τον άλλον. Μια φορά παραλίγο να πνιγόµουν, το στόµα µου στη διάρκεια της νύχτας γέµισε άµµο, ευτυχώς κατάφερα και την έφτυσα, αλλά πολλά µικρότερα παιδιά πνίγηκαν». Με µεγάλες απώλειες φτάσανε µια µέρα στο χωριό Οσακάροβκα του βορείου Καζακστάν, όπου ήδη κυριαρχούσε σκληρός χειµώνας µε µείον 31 βαθµούς Φαρενάιτ. «Ανθρωποι νότιοι, δεν είχαµε ζεστά ρούχα, και το τσουχτερό κρύο για µας ήταν ακόµα µια µεγάλη δοκι- µασία». Στο σταθµό τούς παρέδωσαν στις τοπικές Αρχές που ήταν άνθρωποι ντυµένοι µε γούνινα παλτά και καπέλα και είχαν έρθει να παραλάβουν τους εξόριστους Ελληνες και να τους µεταφέρουν στο χωριό Οσακάροβκα στα πενήντα χιλιόµετρα δρόµου από το σιδηροδροµικό σταθµό. «Στη διαδροµή χάσαµε πολύ κόσµο από το κρύο, έτσι λιγότεροι φτάσαµε στον τελικό προορισµό». Στην αναζήτηση της αλήθειας Με τροµερές δυσκολίες κατάφεραν οι Ελληνες να σταθούν στα πόδια τους και να κάνουν τη ζωή τους όσο το δυνατόν γίνεται πιο ανθρώπινη. Αργότερα παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Ιωσηφίδη και ζήσανε ευτυχισµένα. Αλλά ο άνδρας της ήθελε να µάθει για τον πατέρα του που τον συνέλαβαν το Αρχισαν οι αναζητήσεις, επιστολές. Τον Γεώργιο Ιωσηφίδη -τον πεθερό της συνέλαβαν στο χωριό του και την ίδια µέρα τον πήγαν στο Κρασνόνταρ- τη µεγάλη πόλη και από τότε κανένας δεν έµαθε τι απέγινε ο Γεώργιος. Μετά ήρθε ένα χαρτί στη οικογένεια ότι πέθανε. εν το πίστεψαν αλλά το δέχτηκαν και µόνο το 1953 έµαθαν την αλήθεια η οποία έλεγε ότι την άλλη µέρα της σύλληψής του, µετά την ανάκρισή του από την Κα Γκε Μπε, τον εκτέλεσαν. Στο αντίγραφο του πιστοποιητικού θανάτου του Ιωσηφίδη Γεωργίου του Νικολάου το Μάρτιο του 1938 γράφει ως «αιτία θανάτου»: «Εκτέλεση», Τόπος εκτέλεσης: πόλη Κρασνόνταρ. Στην αναζήτηση της αλήθειας για το θάνατο του πατέρα του ο Αλέξανδρος Ιωσηφίδης έλαβε το 1990 από το Στρατοδικείο του Βόρειου Καυκάσου απάντηση µε ένα συγνώµη -ήταν η επιβεβαίωση για την αποκατάσταση του πατέρα του: «Ο πατέρας σας -σιδεράς στο επάγγελµα- φυλακίσθηκε από της αρχές του ΝΚΒΝτ στις 16 εκεµβρίου Οπως τώρα διαπιστώθηκε, οι κατηγόριες του ήταν αβάσιµες, δηλαδή ότι δεν ήταν µέλος της αντεπαναστατικής οργάνωσης στή Χόστα (δήµος της πόλης Σότσι), ότι δεν είχε αναπτύξει αντικαθεστωτική προπαγάνδα µεταξύ των κατοίκων της περιοχής, και δεν διέδιδε προβοκατόρικες πληροφορίες, δεν εκτελούσε και χρέη πράκτορα και ούτε συνέλεγε πληροφορίες για την οικονοµική και πολιτική κατάσταση της περιοχής». Αναφερόταν στην επιστολή και µια διευκρίνιση: «υστυχώς στα αρχεία µας δεν υπάρχουν πληροφορίες για το µέρος της εκταφής του πατέρα σας». Και το συγνώµη: «Εκφράζουµε τη βαθιά λύπη µας για τον τραγικό θάνατο του πατέρα σας και σας

9 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΙΣΤΟΡΙΑ 9 Αριστερά: Την εποχή του 80 στο Καζακστάν µε τον γιο τους Λεωνίδα. εξιά: Οι Ελληνες στο ελληνικό χωριό Λεσνόγιε της περιοχής Αντλερ (Σότσι ) το Η µητέρα της Λίζας και ο πατέρας της µε τους θείους. Η µοίρα τους επιφύλαξε µεγάλες δοκιµασίες - κάποιους εκτέλεσαν το 1937 και άλλους εξόρισαν το στέλνουµε τη φωτογραφία που είχε στο φάκελό του». Η φωτογραφία αυτή στην οικογένεια Ιωσηφίδη είναι τοποθετηµένη σε µια κορνίζα και στο πίσω µέρος της κορνίζας φυλάγονται τα επίσηµα έγγραφα για την αποκατάσταση του Γ. Ιωσηφίδη: «Για να µη χαθούν για τις επόµενες γενιές». «Το µόνο έγκληµα του πεθερού µου ήταν ότι δεν είχε πάρει σοβιετική υπηκοότητα και παρέµενε µε ελληνικά χαρτιά», λέει η Ελισάβετ Πετρόβνα και χαµογελάει: «Στην Ελλάδα επιτέλους βρήκαµε µια γαλήνη, ησυχάσαµε, και δεν φοβόµαστε τίποτα πλέον. Θα φύγουµε απ τη ζωή ήρεµοι». Μαζί της ο σύζυγος οι τρεις γιοι της, τα εγγόνια και τα δισέγγονα. Τέσσερα χρόνια πριν όλη η οικογένεια Ιωσηφίδη κάθησε σε ένα τραπέζι και γιόρτασε τα 50 χρόνια γάµου της Λίζας και του Αλεξάνδρου. «Ο χρυσός γάµος µας ήταν πραγµατικά χρυσός γιατί κράτησε µισό αιώνα και καταφέραµε να εί- µαστε καλύτεροι µέσα στο γάµο µας, για αυτό ακόµα έχουµε υγεία και όρεξη για τη ζωή». Στη Ρωσία και Ουκρανία δηλώσεις µνήµης των διώξεων των Ελλήνων Στη Ρωσία και Ουκρανία φέτος διοργανώνονται εκδηλώσεις µνή- µης για τα 70 χρόνια από τις διώξεις Ελλήνων του Σύµφωνα µε δηλώσεις του ερευνητή της ιστορίας των Ελλήνων της ΕΣΣ Ιβάν Τζούχα, στην πόλη Κρασνόνταρ στις Οκτωβρίου έγιναν εκδηλώσεις και διαλέξεις µε θέµα: «ιώξεις κατά των Ελλήνων στην ΕΣΣ τον 20ό αιώνα» και στις στην πόλη Σικτίκβαρ (Ουράλια) µε θέµα «Οι τρόποι των αντιστάσεων Ελλήνων στις φυλακές Γκούλαγκ και στα στρατόπεδα». Και στις 2 εκεµβρίου στη Μαριούπολη (Ουκρανία) πραγµατοποιείται πανουκρανική Ηµέρα Μνήµης των Ελλήνων στην περίοδο των διώξεων. Η πρόεδρος την Οµοσπονδίας των Ελληνικών Συλλογών Ουκρανίας Αλεξάνδρα Προτσένκο διευκρινίζει ότι οι εκδηλώσεις µνήµης πραγµατοποιούνται σε όλη την επικράτεια της χώρας (Κίεβο - Κριµαία - Οδησσός, Ντονέτσκ- Μαριούπολη). Ο κ. Τζούχα τονίζει ότι «είναι πολύ σηµαντικό να µιλάµε για το θέµα των διώξεων των Ελλήνων γιατί αυτή η ιστορία για µένα έχει ακόµη ερωτηµατικά καθώς και στους Ρώσους και στους Ελληνες, και υπογραµµίζει πως «σ αυτό µπορούν και παίξουν σηµαντικό ρόλο τα ΜΜΕ». Πηγή: «ΑΠΕ» WNTN 1550 AM - µ ø π ºø π  ٠Ú, ÂÙ ÚÙË, Ú ÛÎÂ, 7:55-8:00 apple.ì. ªÈ ÂÏÏËÓÈÎ ÂÎappleÔÌapple ÛÈÛÌ ÓË ÛÙË µ ÏÔ ÚÔ ÛÈ ÛÙ - ÈÒÚÁÔ È ÏÂÎÙ ÎË Connecticut (860) greekvoice@mail.com Ãøƒ ª À À π ƒø ø µè Ï ÔÓ ÛÂÏ ˆÓ 608 appleôï ÙÂÏÔ Î È ÛappleÔ ÈfiÙ ÙÔ appleâúèâ ÔÌ ÓÔ, Î Ù ÏÏ Á -Û ÌÊÈÏÈÒÛˆ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ ÌÂÙ ÙÔ ÂÔ Ì ÙËÓ Í Ó ÙË ı Û ÙÔ πëûô ÃÚÈÛÙÔ. ƒ appleùâè appleïâùôó Âapple ÙˆÓ ıâì ÙˆÓ; È Â Ó È ÓÙ Ï ÙÚÔÓ, ÙÈ ªÂÛ ÙË, Î È appleô Ô ; È ÓÂ Ì ÁÈÔÓ, ˆ ÚÚ ÒÓ ÎÏËÚÔÓÔÌ, ˆ appleóâ Ì ÏËıÂ Î È ÛÔÊ, ÂÈ ÓÙ ıâûèó Ì ÙÔ appleóâ Ì ÙË appleï ÓË, applefiıâó ÂÎappleÔÚ ÂÙ È Î ÛÙÔÓ ÂÍ ÙÒÓ, ÙÈ Â Ó È appleùèûì ÂÈ ÃÚÈÛÙfiÓ, appleô Ë ÂÏapple ÙË appleôï ÙÚÒÛˆ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ Î È ÏÏ appleôïï. apple ÛË, ÂappleÈÛ Ó appleùâè ÙËÓ «À ª ƒ Àƒπ À» ÂÈ ÙËÓ ÚËÌÔÓ, ÛÂÏ ˆÓ 132, Ù appleô ÓˆÙ ÚˆÓ ı ÛÈÒÓ Î È ÌÂÏÏfiÓÙˆÓ Á ıòó. ªË ÙÔ ÛÙÂÚËı ÙÂ. appleôûùâ Ï Ù Πı Ú ÙË È ı ÓÛ Ó Û ÂÈ : Pantel Hatgis STREET, FLUSHING, N.Y., Î È ı Û appleôûù Ï ÙÔ ÓˆÙ Úˆ È Ï ÔÓ ˆÚ Ó. Για να έχετε του Κόσµου τις ειδήσεις στην πόρτα σας γίνετε συνδροµητής στον ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ για 2 χρόνια και κερδίστε* 2 ΧΡΟΝΙΑ 1 ΧΡΟΝΟ 6 ΜΗΝΕΣ 3 ΜΗΝΕΣ 1 ΜΗΝAΣ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 1 ΧΡΟΝΟ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 6 ΜΗΝΕΣ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 3 ΜΗΝΕΣ ΣΥΝ ΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΣ ΕΚ ΟΣΗ: ΣΥΝ ΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚ ΟΣΗ: ΜΗ ΣΥΝ ΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚ ΟΣΗ: ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝ ΡΟΜΗ Εκτός Η.Π.Α ΧΡΟΝΙΑ 1 ΧΡΟΝΟ 6 ΜΗΝΕΣ 3 ΜΗΝΕΣ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 1 ΧΡΟΝΟ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 6 ΜΗΝΕΣ 1 ΧΡΟΝΟ for ΧΡΟΝΟ for *προσφορά ισχύει µέχρι 31 Ιανουαρίου ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΙΑΝΟΜΗ Νέα Υόρκη, Νέα Ιερσέη και Κονέκτικατ Νέα Αγγλία, Πενσυλβάνια, Ουάσιγκτον (D.C.) Βιρτζίνια και Μέριλαντ 2 ΧΡΟΝΙΑ 1 ΧΡΟΝΟ 6 ΜΗΝΕΣ 3 ΜΗΝΕΣ 1 ΜΗΝAΣ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 1 ΧΡΟΝΟ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 6 ΜΗΝΕΣ ΧΡΟΝΙΑ 1 ΧΡΟΝΟ 6 ΜΗΝΕΣ 3 ΜΗΝΕΣ 1 ΜΗΝAΣ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 1 ΧΡΟΝΟ ΕΚ ΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 6 ΜΗΝΕΣ ΜΗΝΑ for ΜΗΝΑ for sd th Street, Long Island City, N.Y , TEL.: (718) FAX: (718) Ονοµα: ιεύθυνση: Aρ. πιστωτικής κάρτας: Πόλη: Ηµεροµηνία λήξης: Πολιτεία, Zip Code: Τηλέφωνο: Εσωκλείστε επιταγή σας ή money orderπληρωτέα στο: National Herald, Inc., ή χρεώστε την πιστωτική σας κάρτα. American Express Master Card Visa Discover Υπογραφή:

10 10 ΠΡΟΣΩΠΑ Xριστίνα Ωνάση: Κυνηγώντας την ευτυχία ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Του Κωστή Χριστοδούλου Η Χριστίνα λάτρευε τη θάλασσα από µικρό παιδί. Στη φωτογραφία δεξιά, παιδί ακόµα, απολαµβάνει ανέµελες στιγµές µε τον αδελφό της Αλέξανδρο στην παραλία του Μόντε Κάρλο. Σπάνια βρίσκει κανείς χαµογελαστή φωτογραφία της Χριστίνας. Ενας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του Κόσµου ένιωθε όλη της τη ζωή ανεπιθύµητη, ψάχνοντας την ευτυχία µε κάθε απεγνωσµένο µέσο. 19 χρόνια µετά από το θάνατό της στο Μπουένος Αϊρες, η Χριστίνα παρα- µένει ακόµα πρωτοσέλιδο. Η αρχή που είχε δώσει ο πατριάρχης της οικογένειας ήταν ότι πάνω από ένα παιδί είναι σκοτούρα στις διαθήκες. Για το λόγο αυτό, η Χριστίνα ήταν λίγο πολύ ανεπιθύµητη. Ο γιος, ο διάδοχος της αυτοκρατορίας, είχε έρθει δύο χρόνια νωρίτερα, οπότε ένα δεύτερο παιδί, πολύ περισσότερο αν ήταν αγόρι, θα περιέπλεκε την κατάσταση. Ηταν το µόνιµο θέµα συζήτησης µεταξύ του Αριστοτέλη Ωνάση και της Αθηνάς Λιβανού. Αυτός γκρίνιαζε για διακοπή της κύησης κι εκείνη δεν του έδινε σηµασία. Η γκρίνια µετατράπηκε σε ανακούφιση, όταν εκείνο το παγωµένο βράδυ στις 11 εκεµβρίου του 1950, στο πολυτελές µαιευτήριο της Νέας Υόρκης, η νοσοκόµα του ανήγγειλε ότι η σύζυγός του είχε γεννήσει κορίτσι. Το µωρό δεν ήταν και το οµορφότερο του κόσµου. Γεννήθηκε µε δύο µαύρους κύκλους κάτω από τα µάτια και, όπως παραδεχόταν δηµόσια η Τίνα Λιβανού, ήταν φτυστή ο µπαµπάς. Ενας µπαµπάς ο οποίος έλειπε συνέχεια για δουλειές και µία µαµά η οποία δεν ενδιαφερόταν και πάρα πολύ για την ανατροφή των παιδιών της. Η Χριστίνα και ο µεγαλύτερος αδελφός της Αλέξανδρος µεγάλωναν υπό τη φροντίδα της νταντάς Ελένης Σύρου. Της γυναίκας που συνέδεσε το όνοµα της µε τον κύκλο ζωής της Χριστίνας. Ηταν αυτή που την ανέλαβε από µωρό λίγων ηµερών και η ίδια που τη βρήκε νεκρή στην µπανιέρα της στο Μπουένος Αϊρες. Η πρώτη επαφή µε την αυτοκρατορία του πατέρα της έγινε σε ηλικία δύο ετών, όταν σε µια τελετή καθέλκυσης τα χεράκια της άφησαν το µπουκάλι να σπάσει στην πλώρη του πλοίου, ώστε να είναι καλοτάξιδο. Ηταν η εποχή που οι σχέσεις Ωνάση και Νιάρχου δεν ήταν και οι καλύτερες και τα ναυπηγεία δεν προλάβαιναν να εκτελούν παραγγελίες, για να καλύψουν τις «ανάγκες» των δύο οικογενειών που ήθελαν να µονοπωλήσουν -η καθεµία για λογαριασµό της- την παγκόσµια ναυτιλία. Οσο ανέβαινε ο Ωνάσης, τόσο φρόντιζε και για το µύθο του, τον οποίο ήξερε ότι δεν θα τον ζούσε στην Ελλάδα. Οταν η Χριστίνα ήταν τριών ετών, έφυγε µαζί µε τους υπόλοιπους για το Μονακό. Ενα χρόνο αργότερα, η Χριστίνα θα περνούσε για πρώτη φορά στην ιστορία, καθώς έδωσε το όνοµα της στη θαλαµηγό «Χριστίνα», την οποία ο βασιλιάς Φαρούκ είχε περιγράψει ως «την τελευταία λέξη της χλιδής». Για τους περισσότερους, η θαλαµηγός µε τα σκαµπό από δέρµα πέους φάλαινας, που στοίχισε εκείνη την εποχή 4 εκατοµµύρια δολάρια, δεν ήταν τίποτε άλλο από το απόλυτο κιτς. Ο Αριστοτέλης, από την άλλη, µπορεί να έδινε το όνοµα της «µοναδικής του πριγκίπισσας» σε θαλάµηγούς και δεξαµενόπλοια, δεν έδινε όµως στην ίδια το χρόνο που θα ήθελε να έχει κοντά στον πατέρα της. Το ίδιο και η µητέρα της, που τα νεύρα της είχαν κλονιστεί και η διάθεσή της περνούσε από το ζεστό στο κρύο µέσα σε µια στιγµή. Οπως άρµοζε σε κάθε πλουσιόπαιδο της εποχής της, έτσι και η Χριστίνα βρέθηκε οικότροφος σε σχολείο στην Ελβετία. Σε αντίθεση µε τα άλλα παιδιά, που οι γονείς τους έρχονταν και τα επισκέπτονταν σε τακτά διαστήµατα, η Χριστίνα δεν είχε αρκετά επισκεπτήρια. Ακόµη και στη χριστουγεννιάτικη γιορτή, που οι γονείς έρχονταν για να την παρακολουθήσουν και να παραλάβουν µετά τους βλαστούς τους για να περάσουν µαζί τις άγιες ηµέρες, η Χριστίνα, που τραγουδούσε το «Ελατο», δεν είδε τους γονείς της να σηκώνονται να τη χειροκροτήσουν όταν τελείωσε. Από πολύ νωρίς κατάλαβε ότι θα ζούσε στη σκιά του αδελφού της, µε τον οποίο είχε άριστες σχέσεις. Στις λίγες στιγµές που ο Αριστοτέλης βρισκόταν µαζί µε τα παιδιά του, δεν έχανε ευκαιρία να τους θυµίσει τόσο το βάρος του ονόµατος που έφεραν όσο και την υποχρέωση που είχαν να συντηρήσουν και να πολλαπλασιάσουν αυτά που είχε δη- µιουργήσει. εν ήταν όµως αυτά τα λόγια που ήθελε να ακούσει η µικρή Χριστίνα από τους γονείς της. Αρχισε να απο- µονώνεται, να µη µιλάει στους γύρω της. Η µητέρα της, παρά την άσχηµη ψυχολογική της κατάσταση, δείχνει για πρώτη φορά να ενδιαφέρεται. Αλλωστε, είχε γνωρίσει και η ίδια από πρώτο χέρι τι σηµαίνει να αδιαφορούν για σένα. Πηγαίνει τη µικρή σε ένα διάσηµο παιδοψυχολόγο στη Ζυρίχη, ο οποίος θα διαγνώσει ότι µε τη σιωπή της προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή των άλλων. Αυτή ήταν η πρώτη και η τελευταία νίκη της Χριστίνας. Η συνέχεια ήταν τόσο ανατρεπτική, που η ίδια ντρεπόταν όταν οι συµµαθήτριές της µάθαιναν από τους γονείς τους τα κατορθώµατα των δικών της γονιών. Σε ηλικία οκτώ χρόνων µαζί µε τον αδελφό της καταλάβαιναν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Ηταν τα πρώτα Χριστούγεννα που δεν θα περνούσαν όλοι µαζί σαν οικογένεια. Νέα πρόσωπα εµφανίζονταν συνέχεια. Πρώτη guest star η Ντίβα. Η Μαρία Κάλλας ήταν η πρώτη µισητή παρουσία για τα παιδιά και τη σύζυγο του Αριστοτέλη. Η Τίνα Λιβανού θα πάρει τα βλαστάρια της και θα φύγει για το οικογενειακό σπίτι στο Παρίσι. Παρά τις ατυχίες και τα ατυχήµατα που είχε στη ζωή της, ήταν µόλις 31 ετών, όµορφη, και έφερε το όνο- µα Ωνάσης, το πλέον διάσηµο για εκείνη την εποχή. Το µόνο που της έλειπε ήταν να προσθέσει κι έναν τίτλο. Ετσι, σύντοµα η µικρή Χριστίνα και ο Αλέξανδρος θα «ξενιτεύονταν» ξανά, αυτήν τη φορά για το Λονδίνο και τον πύργο του µαρκήσιου Μπλάντφορντ. Τα δύο ετεροθαλή αδελφάκια τους, ο Τζέιµς και η Εριέτα, θα τους υποδεχτούν µε χαρά, όµως τα ίδια τα παιδιά δεν δείχνουν τον ίδιο ενθουσιασµό. Η Χριστίνα, αν και συµπαθούσε το νέο σύντροφο της µητέρας της, τον αποκαλούσε πάντοτε «θείο», ενώ ο Ωνάσης, που η σύζυγος του είχε πάρει τα παιδιά για να ζήσει µε «αυτή την παλιοαδελφή», όπως φέρεται να έλεγε, κατάπινε τον πόνο του βλέποντας τα πού και πού στη θαλαµηγό, όταν έπιανε Αγγλία. Πάντοτε όµως θα ήταν παρούσα και η Μαρία Κάλλας, προς µεγάλη απογοήτευση των δύο µικρών. Μικρών που άρχισαν να µεγαλώνουν και να βγαίνουν πια από τη βασανιστική εφηβεία. Ο Αλέξανδρος είχε καταλάβει ότι διέθετε µια ακαταµάχητη γοητεία στις γυναίκες, ενώ η Χριστίνα έκανε τις πρώτες προσπάθειες για να βελτιώσει την εµφάνισή της. Σε ηλικία 17 χρόνων, µε δύο πλαστικές επεµβάσεις θα αποχαιρετούσε τους µαύρους κύκλους κάτω από τα µάτια της και η µύτη της θα γινόταν κατά κάτι πιο γαλλική. Οσο όµως κι αν προσπαθούσε µε τα αγόρια της ηλικίας της, δεν θα τα κατάφερνε. «Πώς µπορώ να ερωτευτώ; Κάθε φορά που συναντάω ένα αγόρι, το συγκρίνω αµέσως µε τον πατέρα µου και βλέπω ότι είναι καλύτερος». Ενα χρόνο αργότερα, και ενώ περνούσε το καλοκαίρι της µεταξύ Σκορπιού και πάρτι στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο, µία ακόµη guest θα έµπαινε στο σίριαλ «Ωνάσης». Η «Μαύρη Χήρα» της αµερικάνικης πολιτικής σκηνής, η Τζάκι Κένεντι, ήταν το νέο διάσηµο αµόρε του δισεκατοµµυριούχου πατέρα. Η εξέλιξη αυτή για τα υπόλοιπα µέλη της οικογένειας δεν ήταν και η καλύτερη. Τα δύο παιδιά πίστευαν ακόµη ότι υπήρχαν ελπίδες για επανασύνδεση των γονιών τους. Και σαν να µην έφτανε αυτό, ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήθελε να δώσει και έναν τόνο ελληνικής ταινίας -όπου τα χάπι εντς έχουν πάνω από έναν γάµους- στην οικογένεια, στρέφοντας πιεστικά τη Χριστίνα προς τον Πέτρο Γουλανδρή, γόνο της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας, µε απώτερο στόχο τη συνένωση των δυνάµεων των δυο οικογενειών. Μία ηµέρα πριν από τον αρραβώνα, η Χριστίνα θα τα τινάξει όλα στον αέρα. Σηκώνεται και φεύγει, καθώς δεν ήθελε να γίνει ο συνδετικός κρίκος ένωσης δυο περιουσιών. Αυτό που ήθελε ήταν να βρει τον πραγµατικό έρωτα. Η εξερεύνησή της δεν κράτησε πολύ, γιατί κάπου στην πορεία έχασε το στόχο της. Εψαχνε τον έρωτα, αλλά βρήκε τον πατέρα που δεν είχε την ευκαιρία να γνωρίσει στην αγκαλιά του Τζόζεφ Μπόλκερ. Αυτός 48 ετών, εύπορος κτηµατοµεσίτης µε ασηµένια µαλλιά, κέρδισε µε την πρώτη το βλέµµα της Χριστίνας στην πισίνα του «Οτέλ ντε Παρι» στο Μόντε Κάρλο. Εκείνο όµως που τη γοήτευσε περισσότερο ήταν ότι τον κέρδισε χωρίς να ξέρει ποια είναι. Μιλούσαν για ώρες µόνο µε τα µικρά τους ονόµατα. Μόνο όταν ζήτησε να γράψει το όνοµα της στην ατζέντα του, έµαθε και το επίθετό της. Χωρίς να το σκεφτεί πολύ, ονειρευόταν γάµο. Αλλωστε, είχε αργήσει σε σχέση µε τη µητέρα και την προγιαγιά της. Η πρώτη είχε παντρευτεί στα 17 και η δεύτερη στα 15, και αυτή όδευε ήδη προς τα 21. Ο γάµος έγινε στις 29 Ιουλίου του 1971 στο Λας Βέγκας. Ο Τζόζεφ Μπόλκερ άντεξε µερικά χρόνια να κάνει το στοργικό πατέρα και να ακούει τις γκρίνιες και τα παράπονα της Χριστίνας, που ολοένα και αυξάνονταν. Σύντοµα η Χριστίνα κατάλαβε στο βλέµµα του Μπόλκερ ότι οι αντοχές του στο ελληνικό δράµα είχαν εξαντληθεί και αποφάσισε να τον απαλλάξει, προς µεγάλη ευχαρίστηση του πατέρα της, που θεωρούσε ότι άρµοζε µία καλύτερη τύχη στην κόρη του. Ο γάµος κράτησε µό-

11 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΠΡΟΣΩΠΑ 11 λις επτά µήνες. Ο Τζόζεφ Μπόλκερ πρέπει να αισθάνθηκε ιδιαίτερα τυχερός, γιατί το διαζύγιο ήρθε λίγο πριν από την κορύφωση του δράµατος των Ωνάσηδων. Ιανουάριος του 1973 και η Χριστίνα θα πάρει το οικογενειακό τζετ από τη Βραζιλία συντετριµµένη. Λίγο νωρίτερα, ο πατέρας της την είχε ενηµερώσει για το τραγικό γεγονός. Η πτήση του µικρού αεροσκάφους στο οποίο συγκυβερνήτης ήταν ο Αλέξανδρος δεν κράτησε παρά λίγα δευτερόλεπτα. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε ανώµαλα στο σκληρό τσιµέντο του αεροδροµίου του Ελληνικού. Και οι τρεις επιβαίνοντες ήταν βαριά τραυµατισµένοι. Ο Αλέξανδρος χειρότερα από όλους, καθώς ο εγκέφαλός του είχε πολτοποιηθεί. Στη ζωή τον κρατούσαν µόνο τα µηχανήµατα. Σε αυτή την κατάσταση τον πρόλαβε και η Χριστίνα, ζωντανό νεκρό. Οι ασπρόµαυρες φωτογραφίες της εποχής τη δείχνουν να φοράει µαύρο µαντίλι στο πλευρό του πατέρα της και να του κρατάει σφιχτά το χέρι. Από κοντά και η Τίνα, το επόµενο τραγικό πρόσωπο της οικογένειας. Η Χριστίνα δεν πρόλαβε να βγάλει τα µαύρα για το χαµό του αδελφού της και τα φόρεσε ξανά, αυτήν τη φορά για τη µητέρα της, που πέθανε τον Οκτώβριο του 1974 από πνευµονικό οίδηµα λόγω κατάχρησης βαρβιτουρικών. Ο Ωνάσης δεν ήταν στην κηδεία. εν µπορούσε άλλωστε. Οχι γιατί δεν θα άντεχε να δει το πρόσωπο του Νιάρχου, αλλά γιατί το δικό του δεν ήταν και στην καλύτερη κατάσταση. Η µυασθένειά του είχε προχωρήσει σε τέτοιο σηµείο, που η Χριστίνα του κολλούσε λευκοπλάστ στα µάτια για να µένουν ανοιχτά. Οταν νιώθει ότι και το δικό του τέλος πλησιάζει, πιάνει µε το κοκαλιάρικο χέρι του τη Χριστίνα, τη βάζει να σκίσει το αµερικάνικο διαβατήριό της και την ορκίζει να παντρευτεί έναν Eλληνα και να κάνει γρήγορα ένα παιδί µαζί του, για να µην πάνε χαµένα όλα αυτά που είχε φτιάξει. Στις 15 Μαρτίου του 1975, στην κηδεία του Ωνάση στο Σκορπιό, η Τζάκι θα την κρατήσει από το µπράτσο και θα χαµογελάσει αχνά προς τους διψασµένους φωτογράφους. Hθελε να περάσει το µήνυµα της ανακωχής, την οποία ποτέ δεν αποδέχτηκε η Χριστίνα. Ιούλιος του εν έχουν περάσει ούτε τέσσερις µήνες από το θάνατο του πατέρα της, όταν έπειτα από τόσα χρόνια στα µαύρα η Χριστίνα περνάει στην απέναντι όχθη και φοράει το λευκό του νυφικού. Στο ιδιωτικό παρεκκλήσι του πρίγκιπα Πέτρου στη Γλυφάδα, πιο λεπτή από ποτέ, θα στεκόταν δίπλα στον Αλέξανδρο Ανδρεάδη. Οι φωτογράφοι δεν την αναγνώριζαν. Μιλούσαν για ένα ζόµπι που στεκόταν αµήχανα στο πλευρό του γαµπρού. Ηταν η εποχή που είχε αρχίσει να γίνεται εξπέρ στα κοκτέιλ χαπιών. Ενα τέτοιο είχε ετοιµάσει και πριν φορέσει το νυφικό. Και ο δεύτερος γάµος δεν στέριωσε. Κράτησε δύο χρόνια και τελείωσε φιλικά. Σύµφωνα µε ένα σενάριο, ο λόγος ήταν ότι, παρ όλες τις προσπάθειες, στον ορίζοντα δεν φαινόταν διάδοχος και, σύµφωνα µε ένα δεύτερο, ο χωρισµός ήταν αποτέλεσµα των πιέσεων που δέχτηκε η Χριστίνα για συνένωση των περιουσιών των δύο οικογενειών. ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ιονύσιος Σολωµός ΕΛΛΑ Α Ιωάννης Β. Μενούνος ΜΕΛΕΤΗ ΝOVICE ODYSSEUS Γιάννης Α. Φίλης ΠΟΙΗΣΗ ΙN THE FOOTSTEPS OF St. NICHOLAS Andreas George BΙΟΓΡΑΦΙA ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΝΑ ΝΟΙΩΘΕΙΣ ΕΛΛΗΝΑΣ Sam Chekwas ΙΗΓΗΜΑΤΑ Αν και για µεγάλα διαστήµατα η Χριστίνα µισούσε αυτό που ήταν, ανταποκρίθηκε απόλυτα στα καθήκοντά της ως επικεφαλής της αυτοκρατορίας. Ηταν µόλις 25 ετών όταν πήρε µε απότοµο τρόπο τα σκήπτρα και, προς έκπληξη των συνεργατών του πατέρα της, κατείχε καλύτερα απ ό,τι πίστευαν τόσο τα επιχειρη- µατικά όσο και τα ναυτιλιακά θέµατα. Τα τελευταία ήταν που την έφεραν και πιο κοντά στο νέο της δεσµό, που έµελλε να γίνει και ο τρίτος γα- µπρός που θα στεκόταν στο πλευρό της. Ο Σεργκέι Καούζοφ ήταν υπεύθυνος στο τµήµα τάνκερ, στα κρατικά ναυπηγία της Σοβιετικής Ενωσης. Παρόλο που το παρουσιαστικό του δεν ήταν αυτό που θα µπορούσε να κερδίσει τις γυναίκες -είχε ένα γυάλινο µάτι, ήταν κοντός και είχε αρχές φαλάκρας- τη Χριστίνα κατάφερε να τη γοητεύσει. Ο σάλος στην Ελλάδα αλλά και στο δυτικό κόσµο για έναν πιθανό γάµο ιντρίγκαρε ακόµη περισσότερο την κληρονόµο. Ο πατέρας της είχε καταφέρει να γίνει πρωτοσέλιδο µε τις σχέσεις του µε την Κάλλας και την Κένεντι, αυτή θα το επιτύγχανε µε ένα µυστηριώδη Ρώσο που πολλοί τον ήθελαν και πράκτορα της ΚGΒ, αν και το τελευταίο ποτέ δεν αποδείχτηκε. Στην αγκαλιά του η Χριστίνα είχε βρει το µοναδικό έρωτα της ζωής της -όπως φέρεται να είχε πει στη «σκιά της», την Ελένη Σύρου- και έναν άνθρωπο µε τον οποίο µπορούσαν να µιλάνε και για τα ναυτιλιακά. Aλλος ένας γάµος -αυτήν τη φορά όχι σε εκκλησία, αλλά στο ληξιαρχείο της Μόσχας-, µία δεξίωση στην ελληνική πρεσβεία, χωρίς τους συγγενείς της νύφης που ήταν αντίθετοι µε την επιλογή της και ένα διαζύγιο που ήρθε ένα χρόνο µετά. Εν τω µεταξύ, η ζωή της Χριστίνας επιστρέφει από εκεί που ξεκίνησε. Χάπια, αλκοόλ, πάρτι, ξενύχτια. Οµως και τα πάρτι τα βαρέθηκε σύντοµα. Ξεφυλλίζοντας ένα άλµπουµ φωτογραφιών, έπεσε πάνω στον Τιερί Ρουσέλ. Ενα εφήµερο φλερτ του παρελθόντος. Σκέφτηκε, γιατί όχι; Οργάνωσε ολόκληρο σχέδιο, έχασε έντεκα κιλά, «βελτίωσε» τη διάθεσή της και πήγε να τον βρει. Για άλλη µια φορά οι γάµοι κανονίστηκαν. Αν και ο κύκλος της Χριστίνας έκανε λόγο για µία ακόµη επιπόλαια κίνηση, η ίδια δικαιώθηκε ως προς τον κύριο λόγο που ανέβαινε και ξανανέβαινε τα σκαλιά της εκκλησίας. Η Χριστίνα, που είχε αδυνατίσει, είδε την κοιλιά της να φουσκώνει ξανά, αυτήν τη φορά από την πολυπόθητη διάδοχο. Πλέον δεν την ένοιαζε τίποτα. Του συγχώρεσε τα ξεπορτίσµατα που έκανε κάτω από τη µύτη της και πλέον ζητούσε ένα δεύτερο παιδί. Η ζωή της είχε ξαναβρεί νόη- µα. Εκείνος όµως δεν ενδιαφερόταν, καθώς δεν είχε µάτια για άλλη γυναίκα από την Γκαµπί Λαντάζ, ένα πρώην µοντέλο που του είχε κλέψει την καρδιά. Οι κακές γλώσσες λένε ότι τόσο η Χριστίνα όσο και ο Τιερί είχαν πέσει πολύ χαµηλά. Οτι εκείνη τον πλήρωνε 100 χιλιάδες δολάρια για κάθε φορά που θα ερχόταν στο κρεβάτι της για να τεκνοποιήσουν ξανά µαζί. Το διαζύγιο δεν άργησε να έρθει για άλλη µια φορά. Ξανά σοκολάτες, ξανά Coca Cola, ξανά αλκοόλ και τα κιλά επέστρεψαν. Για καλή της τύχη, η επιστήµη είχε προχωρήσει και εν έτει 1988 οι λιποαναρροφήσεις µπορούσαν να δώσουν λύση σε όσους διέθεταν το απαραίτητο κεφάλαιο. Και η Χριστίνα το διέθετε και µε το παραπάνω. Και όχι µόνο αυτό, αλλά ετοιµαζόταν να ξεκινήσει µια καινούργια σχέση. Αυτήν τη φορά ξανά µε Eλληνα. Βγαίνοντας από την κλινική στη Σουηδία, ήταν φανερά αδυνατισµένη και ευδιάθετη. Παίρνει το αεροπλάνο για το Μπουένος Aϊρες, για να βρει τον αγαπηµένο της Γιώργο Τσοµλεκτζόγλου. Τόσο οι συνεργάτες της στην Αθήνα όσο και οι άνθρωποι που τη συνόδευαν την είδαν για πρώτη φορά τόσο ευτυχισµένη. Σκόπευε να παντρευτεί τον Γιώργο, να πάρει µαζί και τη µικρή Αθηνά και να ζήσουν ευτυχισµένοι στα λιβάδια της Αργεντινής. Για πρώτη φορά ένιωσε να την αγκαλιάζουν απλοί άνθρωποι. Η ελληνική κοινότητα του Μπουένος Aϊρες τους αγάπησε και η ίδια και έδωσε εντολή στους ανθρώπους της στον όµιλο να δουν πώς µπορούν να τους βοηθήσουν. Με το µητροπολίτη Αργεντινής ετοίµαζαν τις τελευταίες λεπτοµέρειες του γάµου. Κι έτσι, η Χριστίνα γυρίζει στο σπίτι που της είχε παραχωρήσει η Μαρίνα Ντιντερό και ετοιµάζεται να κάνει ένα χαλαρωτικό µπάνιο. Τα υπόλοιπα γράφτηκαν στην ιστορία. Πηγή: «ΕΤ Weekly» ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ Seaburn Broadway, Astoria, NY 11106, Tel.: (718) www. seaburn.com ΤΟ ΤΕΛΕΙΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΩΡΟ ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Γιώργος Ι. Στούκας ΜΙΑ ΣΤΑΓΟΝΑ ΣΤΟ ΧΕΙΜΑΡΡΟ Γιάννης Α. Φίλης ΙΗΓΗΜΑ ΚΑΙΤΗ ΓΚΡΕΥ Γιάννης Φλέσσας ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΡΥΦΕΡΑ ΠΑΤΗΜΑΤΑ Στέλλα Ζαµπούρου-Φόλλεντερ ΠΟΙΗΣΗ ANCIENT GREEK WISDOM George Stoukas ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ Ο ΜΑΡΑΘΩΝΟ ΡΟΜΟΣ Πάνος Σταθάτος ΙΗΓΗΜΑ ΤHE TRANSATLANTIC ICARUS Catherine Grigoriou ΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Γιάννης Φλέσσας ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΘΗ ΣΟΦΙΑΣ Γιώργος Ι. Στούκας ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟ Τα Καλά Παιδιά Επαµ. Γεραντώνης ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΡΙΟΣ Γιάννης Φλέσσας Σµαρ. Μιχαλιτσιάνου ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Ο ΚΗΠΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ Νίκος Αλεξίου ΠΟΙΗΣH ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΡΗΤΑ Ιωάννης Β. Μενούνος ΣΥΛΛΟΓΗ ΤIME AND NECESSITY IN PARMENIDES Carlos Montemayor Romo De Vivar ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΙΚΗΣ ΘΕΟ ΩΡΑΚΗΣ Γιάννης Φλέσσας ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙ ΣΤΑΛΕΣ ΠΟΥ ΓΙΝΑΝΕ ΒΡΟΧΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 16.95

12 12 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Μ. Καµβυσέλης: Ενας νέος Ελληνας επιστήµονας πρωτοπορεί Του Θεοδώρου Καλµούκου Ο κ. Μανώλης Καµβυσέλης (Manolis Kellis) στα 26 του χρόνια ήταν ήδη καθηγητής στο διάσηµο ανά την Αµερική και τον Kόσµο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης, γνωστό ως ΜΙΤ, ενώ σήµερα στα 30 του λογίζεται ως ένας εκ των κορυφαίων επιστηµόνων κάτω των 35 ετών («Technology Review») µε βάση την έρευνά του στον κλάδο της Βιοπληροφορικής, δηλαδή της ανάγνωσης των κυττάρων και του γονιδιώµατος µέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το περιοδικό «Nature» έχει µάλιστα τη δουλειά του ως εξώφυλλο στην έκδοση που κυκλοφορεί αυτή την εβδοµάδα. Ο κ. Μανώλης Καµβυσέλης γεννήθηκε στην Αθήνα, αλλά η καταγωγή του είναι το χωριό Αντισσα της Λέσβου όπου γεννήθηκε ο πατέρας του, ο Ιωάννης Καµβυσέλης, ο οποίος όµως µετά την αποφοίτη- Καµβυσέλης και εξήγησε πως «είναι ένα µέρος µοναδικό στον Κόσµο, έχει την ιδιότητα αυτό το σχολείο να σε σέβεται σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν βρίσκεσαι και µε οποιονδήποτε κλάδο θέλεις να ασχοληθείς, όχι επειδή είσαι σπουδαίος ή διάσηµος, αλλά από τον τρόπο που σκέφτεσαι». Κι έτσι, από τη στιγµή που µπήκε στο ΜΙΤ, άρχισε να κάνει έρευνα στον κλάδο της Πληροφορικής. «Η έρευνα σηµάδεψε όλη µου τη διαδροµή στο πανεπιστήµιο. Από τη στιγµή που µπήκα, ήξερα ότι το ΜΙΤ είναι για την έρευνα». Στην αρχή η έρευνά του περιστράφηκε γύρω από την τεχνητή νοηµοσύνη, «δήλαδή πώς να κάνουµε τις µηχανές να κάνουν πράξεις οι οποίες µπορούν να αναλυθούν ως σκέψη όπως, λόγου χάρη, να αναγνωρίσουν εικόνες, να συναναστρέφονται µε το περιβάλλον τους, να συνεργάζονται µεταξύ τους και µε ρο- «αλλά ποιο είναι το καινούργιο µονοπάτι, το οποίο δεν το φανταζόµαστε καν ακόµα», εξηγεί ο ίδιος. Εδώ και µερικά χρόνια έχει στρέψει την έρευνά του στη µοριακή εξέλιξη του κυττάρου και εξήγησε «πώς µπορεί να εξελιχθεί ένας οργανισµός, του οποίου το πρόγραµµα γράφεται στην πιο απλή γλώσσα του DNA που αποτελείται µόνο από τέσσερα γράµµατα (ACGT) που γράφονται το ένα δίπλα στο άλλο χωρίς τελεία, ή παύλα». Το ανθρώπινο DNA περιέχει τρία δισεκατοµµύρια γράµµατα, που µαζί περιγράφουν κάθε λειτουργία του ανθρώπινου σώµατος. «Αυτό που µε απασχόλησε εκείνη τη χρονιά ήταν πώς εξελίσσεται το ανθρώπινο γονιδίωµα, και µε τι τρόπο µπορούν οι αλλαγές, οι οποίες είναι εντελώς τυχαίες, να χτίσουν τους πιο πολύπλοκους οργανισµούς, οι οποίοι έχουν κατακτήσει όλες τις γωνιές του Πλανήτη µας, Πάνω: Ο Ελληνας καθηγητής Μανώλης Καµβυσέλης, ο οποίος θεωρείται εκ των πλέον επιφανών επιστηµόνων της νέας γενιάς. Αριστερά: Ο κ. Μανώλης Καµβυσέλης πλαισιωµένος από τα µέλη της επιστη- µονικής και ερευνητικής του οµάδας. σή του από το Γυµνάσιο Μυτιλήνης πήγε στην Αθήνα, οπου σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο πολιτικός µηχανικός και παντρεύτηκε την Αννα Κουραντή, αρχιτέκτονα Ε.Μ.Π. Ο κ. Ιωάννης Καµβυσέλης ανέφερε στον «Περιοδικό» για το γιο του ότι «αισθάνοµαι υπερήφανος για τον Μανώλη, ο οποίος οµολογουµένως έχει δείξει πολύ καλά αποτελέσµατα στις εργασίες του και η ευχή µου είναι µέσα από την ψυχή µου να έχει απόλυτη υγεία κι ο Θεός να τον βοηθήσει να προχωρήσει πιο πολύ». Οταν ο Μανώλης µπήκε στο ΜΙΤ το 1995, ήδη τα δύο µεγαλύτερα αδέλφια του, ο Παναγιώτης και η Μαρία ήταν φοιτητές στο ίδιο πανεπιστήµιο, οπου τελείωσαν µε Μάστερ. «Στο ΜΙΤ όλες οι πόρτες ήταν ανοιχτές» είπε σε συνέντευξή του στον «Περιοδικό» ο καθηγητής κ. µπότ, να ανταποκρίνονται όταν γίνεται κάτι γύρω τους, να καταλαβαίνουν γραφικούς χαρακτήρες ή µουσική, και όλα αυτά µέσα από το κοµπτιούτερ». Εκείνο το οποίο τον προσήλκυσε στα κοµπιούτερ είναι «ότι µπορείς να κάνεις οτιδήποτε. Από τότε η έρευνα είναι σαν παιχνίδι, σαν παζλ και κάθε καινούργιο πρόβλη- µα φέρνει καινούριες σκέψεις, καινούριες λύσεις, καινούργιες ιδέες», είπε, και πρόσθεσε πως «είµαι τυχερός, γιατί κάθε τι που κάνω, το κάνω επειδή µε ενδιαφέρει και µε γε- µίζει». Ανήσυχο πνεύµα ο επιφανής επιστήµονας, Μανώλης Καµβυσέλης, σκέφτεται πια πέρα από όσα επιστηµονικά ευρήµατα δηµοσιεύονται αυτή την εβδοµάδα στο περιοδικό «Nature» από την οµάδα του. εν ψάχνει ποιο είναι το καινούργιο βήµα σ αυτά τα ευρήµατα, όσο απόµακρες κι αν είναι». Είπε ακόµα ότι «από το πρώτο κύτταρο που έζησε στον Πλανήτη µας µέχρι τον τελευταίο άνθρωπο που γεννήθηκε σήµερα, υπάρχουν αλλαγές που γίνονται στο DNA εντελώς τυχαία». Υπογράµµισε πως «το µοριακό σύστηµα που αντιγράφει το DNA κάπου-κάπου κάνει και λάθη, τα οποία µερικές φορές δεν αλλάζουν τίποτε, κι άλλες φορές αλλάζουν κάτι, κι από αυτές τις ελάχιστες αλλαγές πολλαπλασιασµένες µε τρισεκατοµµύρια γεννεές σε δισεκατοµµύρια χρόνια που υπάρχει ζωή σ αυτόν τον Πλανήτη έχουν χτίσει τις πιο πολύπλοκες µορφές ζωής, αλλά και τις πιο ευγενείς µορφές. Η απίστευτη οµορφιά της ζωής πάνω στον Πλανήτη µας έχει εξελιχθεί µε τις πιο απλές λειτουργίες». Ο κ. Καµβυσέλης ανέφερε ακό- µη ότι «το όλο ενδιαφέρον µου για τη Βιολογία ξεκίνησε από την εξέλιξη, στο πώς µπορούν να εξελίσσονται όλες αυτές οι µορφές ζωής µέσα από τις πιο απλές αλλαγές και πώς µπορούµε να καταλάβουµε µέσα από τον κωδικό του γονιδιώµατος (DNA) πώς λειτουργεί η ίδια η ζωή». Στην ερώτηση αν µπορούν σήµερα οι υπολογιστές να διαβάσουν το πρόγραµµα ζωής του ανθρώπου, είπε: «Tα προγράµµατα που δουλεύουν οι υπολογιστές τα έχουν γράψει άνθρωποι, το πρόγραµµα που δουλεύει ο άνθρωπος το έχει γράψει ο Θεός, κι αυτό δεν είναι γραµµένο σε µια γλώσσα που την έχει επινοήσει άνθρωπος, αλλά σε µία διαφορετική γλώσσα, την οποία την έχει γράψει η ίδια η ζωή τα τελευταία τριάµισι δισεκατοµµύρια χρόνια, κι αυτή τη γλώσσα προσπαθεί να καταλάβει η έρευνά µου». Η επιστήµη του κ. Καµβυσέλλη ονοµάζεται Γενοµική ή Βιοπληροφορική πιο απλά, που έχει να κάνει µε την µελέτη του γονιδιώµατος. Πρόσθεσε ακόµη: «Aπό το 0 έως το 100 είµαστε γύρω στο 50, έχουµε κάνει τεράστιες προόδους. Καταλαβαίνουµε πώς καταγράφονται τα γονίδια µέσα στο ανθρώπινο γονιδίωµα, µ άλλα λόγια πώς η κάθε πρωτεϊνη έχει κωδικοποιηθεί µέσα στο γονιδίωµα. Καταλαβαίνουµε τα σύµβολα µε τα οποία καταγράφεται, σταµατά ή διακόπτεται η κάθε πρωτεϊνη. Καταλαβαίνουµε πολλά από τα σύµβολα µε τα οποία διαβάζουν οι διάφοροι µηχανισµοί µέσα στο κύτταρο πού θα αρχίσουν να διαβάζουν το DNA για να φτιάξουν RNA και πρωτεΐνες». «Με αυτές τις τεχνικές µπορού- µε να βρούµε ποια γονίδια ευθύνονται για διάφορες ασθένειες και να βοηθήσουµε την επιστήµη και την Iατρική για τους ανθρώπους σήµερα και τα παιδιά µας στο µέλλον. Ακόµα, σήµερα, µερικές ασθένειες δεν τις καταλαβαίνουµε καθόλου αλλά βλέπουµε µόνο τα συµπτώµατά τους χωρίς να ξέρουµε πολλές φορές τις αιτίες και τους µηχανισµούς», εξήγησε ο κ. Καµβυσέλης. «Αυτά τα τελευταία χρόνια έχουµε αρχίσει να βρίσκουµε όλο και περισσότερο ποια είναι τα γονίδια τα οποία ανεβάζουν την επικινδυνότητα για πολλές αρρώστιες όπως ο καρκίνος. Υπάρχουν λόγου χάρη µερικά γονίδια τα οποία ελέγχουν πώς και πού θα διπλασιαστεί το κάθε κύταρο. Μερικά παίζουν το ρόλο του φρένου που σταµατούν το διπλασιασµό, υπάρχουν κι άλλα που παίζουν το ρόλο του επιταχυντή που κάνουν το κύτταρο να διπλασιάζεται πιο πολύ».

13 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 13 Η έρευνά του σήµερα περιστρέφεται ακριβώς «πρώτον στο πώς θα καταλάβουµε το γονιδίωµα, δεύτερον πώς λειτουργούν τα κυκλώµατα µέσα στο κύτταρο για το πώς θα περάσει η πληροφορία από την µια άκρη στην άλλη, το πώς ελέγχονται οι διάφορες πράξεις του κυττάρου µέσα από αυτό το κύκλωµα, τρίτον η εξέλιξη, δηλαδή το πώς αλλάζει ο ένας οργανισµός από τον άλλον και πώς εµφανίζονται καινούργιες πράξεις του κυττάρου και του ανθρώπινου οργανισµού». Στην ερώτησή του τι είναι εκείνο το οποίο χαρακτηρίζει την ανοµοιότητα ανάµεσα στους ανθρώπους, είπε: «O κάθε άνθρωπος διαφέρει από τον άλλον άνθρωπο κατά ένα γράµµα ανά χίλια περίπου. Σε κάθε χίλια γράµµατα τα 999 είναι ακριβώς τα ίδια ας πούµε ανάµεσα σε µένα και σε σας, και το χιλιοστό διαφέρει κι αυτό κάνει τη διαφορά». Εξήγησε πως «αυτό σηµαίνει, πρώτον, ότι είµαστε πάρα πολύ όµοιοι ο ένας µε τον άλλον, 99.9% ίδιοι. Αλλα η άλλη όψη του νοµίσµατος, µιά που το DNA έχει τρία δισεκατοµµύρια γράµµατα από το πρώτο γράµµα του πρώτου χρωµοσώµατος µέχρι το τελευταίο γράµ- µα του τελευταίου χρωµοσώµατος, είναι ότι ο καθένας µας έχει τρία εκατοµµύρια διαφορές που µας κάνουν διαφορετικούς από τον κάθε άλλο». «Η Γενοµική προσπαθεί να καταλάβει πώς αυτές οι διαφορές φέρνουν ασθένειες, πώς λειτουργούν και πώς µπορούµε να τις γιατρέψουµε», εξήγησε ο κ. Καµβυσέλης. Οταν ρωτήθηκε πόσο ευθύνονται τα γονίδια για την ψυχολογική συµπεριφορά του κάθε ανθρώπου, πόσο επηρεάζουν αυτό που λέµε ψυχισµό, είπε: «Πριν από µερικά χρόνια φανταζόµασταν ότι δεν υπάρχει κανένα γονίδιο που κάνει αυτό το πράγµα, τώρα καταλαβαίνουµε ότι εµφανίζονται όλο και πιο πολλά γονίδια τα οποία κρίνουν Ο καθηγητής Μανώλης Καµβυσέλης µε τους γονείς του Ιωάννη και Αννα και τα αδέλφια του Παναγιώτη και Μαρία, απόφοιτοι επίσης του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου (ΜΙΤ) Μασαχουσέτης. πολλές ασθένειες που έχουν να κάνουν µε την ψυχολογία, δηλαδή οι ψυχολογικές ασθένειες έχουν κι αυτές µία γενετική βάση» και υπογράµµισε: «εν θα καταλάβουµε ποτέ το πώς η ανθρώπινη σκέψη χτίζεται µέσα από το γονιδίωµα» και τόνισε πως «αυτό που λέει το γονιδίωµα είναι πώς θα χτιστούν τα κύτταρα, τα νευρώνια τα οποία χτίζουν έναν εγκέφαλο αλλά το πώς θα διαπλαστεί αυτός ο εγκέφαλος εξαρτάται από το περιβάλλον κι αυτό το περιβάλλον από την πιο µικρή ηλικία χτίζει τον άνθρωπο. Ο εγκέφαλος δεν έχει τελειώσει όταν γεννηθεί ο άνθρωπος, συνεχίζει να χτίζεται στα στοιχεία, στα οποία θα εκτεθεί και µέσα σε αυτά συµπληρώνονται οι συνδέσεις του εγκεφάλου οπότε το κάθε µυαλό χτίζεται πια µέσα στο περιβάλλον του και επίσης τι πληροφορίες θα τρέξουν µέσα στο µυαλό είναι εντελώς διαφορετικό από τον έναν άνθρωπο στον άλλον. Εξαρτάται από το τι θα διαβάσεις, πώς νιώθεις, τι ανθρώπους θα γνωρίσεις, τους γονείς σου, τα αδέλφια σου, το περιβάλλον σου». Στην ερώτηση τι είναι το µυαλό, ανέφερε ότι «είναι ένα διαδίκτυο, κι εδώ είναι το εκπληκτικό, πως από τη µια είναι ύλη κι από την άλλη είναι το όχηµα του πνεύµατος», ενώ στην επισήµανση γιατί να διανοείται δηλαδή να διανύει µόνο αυτό το συγκεκριµένο µέρος του σώ- µατος, κι όχι κάποιο άλλο, λόγου χάρη το πόδι, είπε πως «επειδή το µυαλό και τα νευρώνια είναι το µόνο όργανο το οποίο µπορεί δεχθεί αυτά τα ηλεκτρονικά µηνύµατα από τα οποία παράγεται η σκέψη, δηλαδή το πόδι µας δεν έχει το ίδιο ιαδίκτυο, το οποίο µπορεί να κρατήσει σκέψεις. Ο,τι βλέπουµε στέλνουν εικόνες στον εγκέφαλο», ενώ στην ερώτηση γιατί να τα στέλνουν στον εγκέφαλο κι όχι στο χέρι µας, ή στο πόδι µας, είπε: «Για τον ίδιο λόγο που τα νύχια µας µεγαλώνουν στις άκρες των δακτύλων µας κι όχι στην πλάτη µας, έτσι έχει χτιστεί». Στην ερώτηση δηλαδή για την τυχαιότητα όλων αυτών είπε: «Tο πού στο σώµα δηµιουργείται η σκέψη δεν µε κάνει να διερωτώµαι, δεν µε απασχολεί τόσο, αυτό που µε ενδιαφέρει πολύ περισσότερο είναι τι είδους υποδοµή µπορεί να στηρίξει την ανθρώπινη σκέψη κι αυτή η υποδοµή είναι ένα διαδίκτυο από κύτταρα το καθένα από τα οποία µπορεί να θυµάται, να συνθέτει και να µεταδίδει αυτή τη σύνθεση σε όλα τα άλλα συγχρόνως, κι αυτό το διαδίκτυο είναι πραγµατικά ένα θαύµα το οποίο βρίσκεται προστατευµένο µέσα σ ένα οστούν, το κρανίο». Τόνισε ακόµα πως «ο εγκέφαλος έχει εξελιχθεί αφού εξελίχθηκαν όλες οι άλλες λειτουργίες του σώµατος». Στην ερώτηση µέσα από αυτές τις διαδικασίες και λειτουργίες βλέπετε την δυναµική της ηµιουργίας του Θεού, είπε, «εκατό τοις εκατό» και πρόσθεσε: «Aλλά υπάρχει µία διαφορά, δεν θα ήθελα η επέµβαση του Θεού να αντικαταστήσει την επιστηµονική έρευνα για να καταλάβουµε τον κόσµο» και πρόσθεσε πως «τη στιγµή που δεχόµαστε τη θρησκεία ως επιστήµη και τον Θεό ως λύση στα προβλήµατα που δεν µπορούµε να λύσουµε επειδή η επιστήµη µας δεν είναι αρκετά δυνατή, τότε σταµατά η ανθρώπινη πρόοδος». Υπογράµµισε ακόµη πως «έχοντας ο Θεός απίστευτες δυνάµεις δεν χρειάζεται να επεµβαίνει για κάθε βήµα της εξέλιξης. Χτίζοντας τους κανόνες της βαρύτητας, δεν χρειάζεται να επεµβαίνει και να κουνάει κάθε µήλο που πέφτει. Ο σκοπός της επιστήµης είναι να ανακαλύψει και να διατυπώσει αυτούς τους κανόνες την Φυσικής, της Βιολογίας και της εξέλιξης». Πάνω: Ο καθηγητής Μανώλης Καµβυσέλης µε τους γονείς του, Ιωάννη και Αννα, οι οποίοι τον επισκέπτονται αυτές τις µέρες από την Ελλάδα στο καινούργιο του γραφείο στο ΜΙΤ. εξιά: Ο κ. Μανώλης Καµβυσέλης, ο οποίος στα 26 του χρόνια ήταν ήδη καθηγητής στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης.

14 14 ΥΓΕΙΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Αθηρωµατική πλάκα: Νέα µορφή των καρδιακών ασθενειών στις γυναίκες Το αποκαλούµενο «εξόγκωµα» ταλαιπωρεί µέχρι και 3 εκατοµµύρια Αµερικανίδες Το στεφανιαίο µικροαγγειακό σύνδροµο είναι τόσο καινούργιο που κανένας ακόµα δεν ξέρει ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να κουράρει γυναίκες και άνδρες που πάσχουν από αυτό. Καρδιακές ασθένειες µε αρτηρίες που φαίνεται ότι είναι ελεύθερες από αθηρωµατικές πλάκες (εξογκώµατα) γεµάτες µε χοληστερόλη, δεν είναι τελικά αντίφαση. Μέχρι και τρία εκατοµµύρια Αµερικανίδες -και µερικοί άνδρες- ίσως πάσχουν από αυτή την καινούργια µορφή καρδιακής ασθένειας. Αν όντως υπάρχει συγκεκριµένη προσέγγιση για την αναγνώριση και τη διάγνωση της καρδιοπάθειας, τότε είναι κάπως έτσι: Παρατηρείς πόνο ή σφίξιµο στο στήθος όταν ανεβαίνεις σκάλες ή µεταφέρεις τα ψώνια µέσα στο σπίτι. Ο γιατρός σου σε στέλνει για τεστ κοπώσεως. Καθώς περπατάς πάνω στο διάδροµο, το ηλεκτροκαρδιογράφηµα δείχνει ότι µέρος της καρδιάς σου δεν παίρνει αρκετό οξυγονωµένο αίµα. Επόµενη στάση: Αγγειογραφία. Αυτή η ειδική ακτινογραφία δείχνει ότι πλάκες γεµάτες από χοληστερόλη έχουν στενέψει µία από τις στεφανιαίες αρτηρίες σου κατά 75% ή και περισσότερο. Ακολουθεί θεραπευτική αγωγή. Αυτή η ακολουθία φαίνεται ότι δεν λειτουργεί τόσο καλά στις γυναίκες που έχουν πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, ανεξήγητη κόπωση ή άλλα σηµάδια µειωµένης ροής αίµατος σε µέρος της καρδιάς τους, όπως γίνεται στους άνδρες. Πολλές γυναίκες δεν έχουν τη δύναµη ή την αντοχή να ολοκληρώσουν ένα τεστ κοπώσεως. Και οι µισές ή και περισσότερες γυναίκες από αυτές που κάνουν τεστ κοπώσεως φαίνεται να έχουν καθαρές στεφανιαίες αρτηρίες στο αγγειογράφηµα. Νέες εξηγήσεις Ο πόνος στο στήθος ή η πίεση δεν συνδυάζεται πάντα µε την ανίχνευση µιας διογκωµένης πλάκας. Γύρω στο 50% µε 60% των γυναικών, και περίπου το 20% των ανδρών, έχουν πόνο στο στήθος ή άλλα συµπτώµατα όταν βρίσκονται σε δραστηριότητα ή έχουν άγχος, αν και η αγγειογραφία δεν δείχνει πλάκες αρκετά µεγάλες για να περιορίσουν τη ροή του αίµατος µέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες. Αυτή η κατάσταση κάποτε ονο- µαζόταν καρδιακό σύνδροµο Χ, όνοµα που υποδηλώνει την περίεργη προέλευση της. Εχει αποδοθεί στους σπασµούς των στεφανιαίων αρτηριών, στην αυξηµένη ευαισθησία στον πόνο µέσα και γύρω από την καρδιά ή σε προβλήµατα στις µικρές αρτηρίες που δεν µπορούν να φανούν σε µία αγγειογραφία. Eχει ακόµη γραφτεί ότι µπορεί να είναι η εκδήλωση ψυχολογικών προβληµάτων. Για να κατανοήσουν καλύτερα την προέλευση και τις επιπτώσεις του πόνου στο στήθος, οι ερευνητές άρχισαν τη µελέτη WISE το Παρακολούθησαν περίπου γυναίκες που είχαν πόνο στο στήθος ή άλλα συµπτώµατα φραγµένης στεφανιαίας αρτηρίας, αλλά που το αγγειογράφηµά τους δεν έδειξε πλάκες αρκετά µεγάλες για να περιορίσουν την αιµατική ροή. Κάποια διαφωτιστικά αποτελέσµατα παρουσιάστηκαν σε ένα ειδικό παράρτηµα στο Journal of American Cardiology, στις 7 Φεβρουαρίου Μεγαλύτερος κίνδυνος: Κάποτε, στις γυναίκες µε πόνο στο στήθος και καθαρές αρτηρίες, έλεγαν ότι το στεφανιαίο µικροαγγειακό σύνδρο- µο, αν και επιβαρυντικό, δεν είναι επικίνδυνο. Είναι όµως. Πληροφορίες από το WISE και άλλες µελέτες δείχνουν ότι γυναίκες σε αυτή την κατάσταση συνεχίζουν να έχουν συµπτώµατα που δυσχεραίνουν τη ζωή τους, κάνουν συνέχεια εξετάσεις και συνήθως καταλήγουν σε ένα δωµάτιο της εντατικής ή στο νοσοκοµείο. Βρίσκονται σε µεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν διαδοχικά εµφράγµατα ή εγκεφαλικό και έχουν χαµηλότερη ποιότητα ζωής. Εξωτερική διόγκωση: εν υπάρχει κανένας φυσικός νόµος που να λέει ότι η πλάκα πρέπει να διογκωθεί προς τα µέσα. Σε πολλές γυναίκες και κάποιους άνδρες η πλάκα επεκτείνεται προς τα έξω, µακριά από την αιµατική ροή. Μπορεί επίσης να λεπτύνει οµοιόµορφα τα τοιχώµατα της αρτηρίας, κάνοντας τη να επεκταθεί ισότιµα είτε προς τα µέσα είτε προς τα έξω. Οταν τη δού- µε από τη µέσα πλευρά, πράγµα που συµβαίνει κατά την αγγειογραφία, η αρτηρία φαίνεται ότι δεν έχει εξογκώµατα και ότι είναι µια χαρά. Το µέγεθος µετράει: Η πλάκα µπορεί να αναπτυχθεί σε στεφανιαίες αρτηρίες που είναι πολύ µικρές για να φανούν στην αγγειογραφία. Προβλήµατα σε αυτές τις αρτηρίες µπορεί να περιορίσουν τη ροή του αίµατος προς την καρδιά. Αυτό µπορεί να είναι µεγαλύτερο πρόβληµα για τις γυναίκες απ όσο στους άνδρες. Ενδοθηλιακή λειτουργία: Ο τρόπος µε τον οποίο το ενδοθήλιο (η εσωτερική στιβάδα των στεφανιαίων αρτηριών) αντιδρά στην πλάκα, στην υψηλή αρτηριακή πίεση και σε άλλες εντάσεις µπορεί επίσης να διαφέρει µεταξύ ανδρών και γυναικών. Τα οιστρογόνα ίσως παίζουν σηµαντικό ρόλο σ αυτό. Σε µερικές γυναίκες µε στεφανιαίο µικροαγγειακό σύνδροµο, η κακή λειτουργία του ενδοθηλίου εµποδίζει τις στεφανιαίες αρτηρίες να ανοίξουν και να περάσει περισσότερο αίµα προς την καρδιά όταν χρειάζεται, πράγµα που µπορεί να προκαλέσει ισχαιµία. Πέρα από το τεστ κοπώσεως: Κάποιες γυναίκες δεν έχουν τη δύναµη να ολοκληρώσουν ένα τεστ κοπώσεως. Το ανολοκλήρωτο τεστ δεν µπορεί να δουλέψει αρκετά την καρδιά ώστε να πάρουµε αληθινά ασφαλή αποτελέσµατα. Αυτό µπορεί να είναι απογοητευτικό για κάποιον που ψάχνει για απαντήσεις και µπορεί να τον οδηγήσει και σε άλλα ατελέσφορα τεστ. Οι ερευνητές του WISE δείχνουν ότι οι απαντήσεις σε κάποιες απλές ερωτήσεις που αφορούν το αν µπορείτε να ανεβείτε σκάλες, να κάνετε δουλειές του σπιτιού, να κάνετε έρωτα ή άλλες ασχολίες (βλ. Ελεγξε τη λειτουργία του οργανισµού σου) µπορούν να βοηθήσουν να καθοριστεί ποιος είναι κατάλληλος για να κάνει ένα τεστ κοπώσεως και ποιος θα ήταν καλύτερα να κάνει άλλες εξετάσεις. Πρώιµα σηµάδια: Η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν είναι καλό σηµάδι σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής. Οµως φαίνεται ότι είναι ιδιαιτέρως δυσοίωνο όταν εµφανίζεται στις γυναίκες πριν από την εµµηνόπαυση. Στην έρευνα WISE, η πρώιµη εµφάνιση υψηλής συστολικής πίεσης (το πρώτο νούµερο στη µέτρηση της πίεσης) ή πίεσης παλµού (η διαφορά µεταξύ του πρώτου και του τελευταίου αριθµού) συνδυάστηκε µε µεγαλύτερες πιθανότητες για την ύπαρξη σηµαντικής στεφανιαίας αρτηριακής ασθένειας. Αναιµία: Στις γυναίκες µε καρδιοπάθεια, ο χαµηλός σίδηρος µπορεί να περιπλέξει περισσότερο τα πράγµατα. Στη µελέτη WISE, το 10% των γυναικών µε αναιµία πέθαναν έπειτα από µια περίοδο τριών χρόνων, σε σύγκριση µε το 5% αυτών µε κανονικό σίδηρο. Οι γυναίκες µε αναιµία είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να πάθουν έµφραγµα ή εγκεφαλικό ή να αναπτύξουν καρδιακή ανεπάρκεια. Μάθηµα από το WISE Πολλά από αυτά που έχουν προκύψει από τη µελέτη WISE αποτελούν έρεισµα για µελλοντικές έρευνες. Κάποια από τα αποτελέσµατα, ωστόσο, έχουν ξεκάθαρη σηµασία για τις γυναίκες και τους γιατρούς τους και σήµερα. Θα αφήσουµε τη δρα Elizabeth Nabel, διευθύντρια του Γενικού Ινστιτούτου Καρδιάς, Πνεύµονα και Αίµατος να µιλήσει στους γιατρούς. Σε µια δήλωση της σχετικά µε τη δουλειά του WISE, παρακίνησε τους γιατρούς «να σκέφτονται µε ανοιχτό µυαλό όταν πρόκειται για την αξιολόγηση και τη διάγνωση της καρδιοπάθειας στις γυναίκες». Με άλλα λόγια, να µη στηρίζονται απλά στην αγγειογραφία. Οι ερευνητές του WISE προτείνουν να προσέχετε συνολικά το άτοµο και να βλέπετε πέρα από την αγγειογραφία όταν είναι απαραίτητο. Τι λέει η µελέτη WISE στις γυναίκες; «Αν έχετε επαναλαµβανό- µενο πόνο στο στήθος, οι καθαρές αρτηρίες στην αγγειογραφία δεν είναι το τέλος του δρόµου», λέει η δρ. Paula Johnson, προϊσταµένη του Τµήµατος Υγείας της Γυναίκας του Brigham and Women s Hospital, που συνεργάζεται µε το Ηarvard. «Πείτε την ιστορία σας στο γιατρό σας και µη σταµατήσετε µέχρι κάποιος να λάβει σοβαρά υπ όψιν τα συµπτώµατα σας». Ακριβώς ποιες εξετάσεις θα µπορούσαν να συµπληρώσουν ή να αντικαταστήσουν το τεστ κοπώσεως και την αγγειογραφία δεν είναι ακό- µα ξεκάθαρο. Οι ερευνητές του WISE ανέφεραν κάποιες πιθανότητες. Μία είναι το πυρηνικό SPECT, µια ειδική µορφή CT ανιχνευτή που ακολουθεί την κίνηση ενός ραδιενεργού ανιχνευτή µέσα στις καρδιακές αρτηρίες. ηµιουργεί µια καθαρή, τρισδιάστατη εικόνα της καρδιάς και των στεφανιαίων αρτηριών. Μια άλλη εναλλακτική ή προσθήκη είναι το φαρµακολογικό τεστ κοπώσεως, το οποίο χρησιµοποιεί φάρµακα αντί για άσκηση, γιο να κάνει την καρδιά να δουλέψει πιο σκληρά. Το στεφανιαίο µικροαγγειακό σύνδροµο είναι τόσο καινούργιο που κανένας ακόµα δεν ξέρει ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να κουράρει γυναίκες και άνδρες µε αυτό. Σύµφωνα µε την οµάδα του WISE, µια «συνετή στρατηγική» περιλαµβάνει τα ίδια πράγµατα που προτείνονται και στους ανθρώπους µε φραγµένες ή στενές στεφανιαίες αρτηρίες. Σε αυτά περιλαµβάνονται άσκηση, σωστή διατροφή και κόψι- µο του καπνίσµατος, για τους αρχάριους. Η θεραπεία µε φάρµακα που θα είχε σκοπό να ρυθµίσει την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη και να βελτιώσει τη λειτουργία των αρτηριών θα περιελάµβανε µια στατίνη για τη µείωση της χοληστερίνης, ασπιρίνη και έναν ΑCE αναστολέα. Ο σίδηρος για τις γυναίκες µε αναιµία και πιθανόν ακόµα και η υποκατάσταση οιστρογόνων θα µπορούσαν κάποια µέρα να αναδειχθούν σε ωφέλιµες θεραπείες. Η έρευνα του WISE έχει δηµιουργήσει περισσότερα ερωτήµατα από αυτά στο οποία έχει απαντήσει. Ωστόσο έχει ξεκαθαρίσει κάτι: Αν έχετε πόνο στο στήθος ή άλλα ανησυχητικά συµπτώµατα όταν ασκείστε ή όταν είστε υπό πίεση, οι καθαρές αρτηρίες δεν σηµαίνει απαραίτητα ότι η καρδιά και τα αγγεία σας είναι εντάξει. Αν ο γιατρός σας παραµελεί εσάς ή τα συµπτώ- µατά σος, είναι καιρός να αψηφήσετε και εσείς το γιατρό σας. Πηγή: «Harvard Θέµατα Υγείας»

15 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΥΓΕΙΑ 15 Επιβαρυντικές για αρθρώσεις και σπονδυλική στήλη οι οικιακές εργασίες Βαρύ και ανθυγιεινό αναδεικνύεται το επάγγελµα της νοικοκυράς, που παραµένει από τα πλέον παρεξηγηµένα στην κοινωνία ως προς το βαθµό δυσκολίας του και της σωµατικής καταπόνησης που προκαλεί. Οι οικιακές εργασίες εγκυµονούν πολλούς κινδύνους, καθώς ζορίζουν το µυοσκελετικό σύστηµα, ενώ παράλληλα δεν έχουν ωράριο και δεν εναλλάσσονται µε διαλείµµατα ξεκούρασης, όπως θα πρεπε. «Τα προβλήµατα που εκδηλώνονται είναι πρωτίστως ορθοπεδικής φύσεως, δεδοµένου ότι αυτές οι εργασίες περιλαµβάνουν συνδυασµό πολυάριθµων κινήσεων όλων των αρθρώσεων σε όλο το εύρος της κινητικότητάς τους. Ως αποτέλεσµα, προκαλείται γενικευµένη καταπόνηση του σώµατος», εξηγεί ο ειδικευµένος ορθοπεδικός ηµήτρης Κακλαµάνης. Αν και η σύγχρονη τεχνολογία έχει µειώσει το φόρτο της νοικοκυράς, πολλές γυναίκες εξακολουθούν να καταπονούνται είτε από επαναλαµβανόµενες κινήσεις είτε από την ορθοστασία και το παρατεταµένο «κλείδωµα» του σώµατος σε µη φυσιολογική στάση, καθώς κάποιες δουλειές γίνονται ακόµα «στο χέρι». Στον οδηγό που ακολουθεί, ο κ. Κακλαµάνης αποκαλύπτει ποιοι είναι οι κίνδυνοι από κάθε οικιακή εργασία. - Πλύσιµο ρούχων/πιάτων: Η σω- µατική καταπόνηση της νοικοκυράς συνίσταται στην παραµονή της σε όρθια στάση σε συνδυασµό µε µερική κάµψη της οσφυϊκής µοίρας της σπονδυλικής στήλης, µε έντονη δραστηριότητα των µυών των άνω άκρων. Για τη µείωση της επιβάρυνσης στη σπονδυλική στήλη πρέπει να ρυθµίζεται σωστά το ύψος της λεκάνης πλυσίµατος, ώστε οι νοικοκυρές να µην κάµπτουν καθόλου τον κορµό τους, κάτι που επιτυγχάνεται µε την πραγµατοποίηση του πλυσί- µατος σε καθιστή στάση. Το ίδιο ισχύει στο πλύσιµο των πιάτων. - Σφουγγάρισµα / καθαρισµός δαπέδων: Πρόκειται για επίπονες εργασίες που προκαλούν διπλή επιβάρυνση στο σώµα, ειδικά όταν εκτελούνται σε γονατιστή στάση. Ετσι όλο το βάρος του σώµατος στηρίζεται πάνω στα γόνατα, τα οποία πιέζονται πάνω στο σκληρό δάπεδο, µε αποτέλεσµα να προκαλείται προοδευτική φθορά στους χόνδρους και να επιβαρύνονται οι σύνδεσµοι και τα µαλακά µόρια της άρθρωσης. Με την πάροδο των ετών οι βλάβες συσσωρεύονται και εντείνεται ο κίνδυνος αρθρίτιδας. Παράλληλα, επιβαρύνεται η οσφυϊκή µοίρα στη µέση, καθώς παραµένει µετέωρη χωρίς επιφάνεια στήριξης, ενώ µε τη σύσπαση των ραχιαίων µοιρών διατηρεί το σώµα σε εύθραυστη ισορροπία. Η επιβάρυνση επιδεινώνεται µε την κάµψη της πλάτης που ενδέχεται να προκαλέσει δισκοπάθεια ή οσφυοϊσχιαλγία. Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος, η νοικοκυρά καλό είναι να χρησιµοποιεί σκούπες (ηλεκτρικές ή µη) µε ρυθµιζόµενο µήκος λαβής ώστε να περιορίζεται η κίνηση του σώµατος στα άνω άκρα και να αποτρέπεται η κάµψη της µέσης. - Σιδέρωµα: Ο συνδυασµός της ορθοστασίας µε την κάµψη της οσφυϊκής µοίρας είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός για τη σπονδυλική στήλη, ειδικά όταν ο κορµός παραµένει πολύ ώρα κλειδωµένος στην ίδια στάση. Επειδή η ορθοστασία ενοχοποιείται και για την εµφάνιση φλεβίτιδας (κιρσών), είναι προτιµότερο οι νοικοκυρές να σιδερώνουν καθιστές. îï ôö - Στρώσιµο κρεβατιών: Αν και έχει σύντοµη διάρκεια, ανήκει στις επίπονες εργασίες, καθώς περιλαµβάνει έκταση της σπονδυλικής στήλης µε ταυτόχρονη άρση αντικειµένων µεγάλου βάρους (παπλώµατα, κουβέρτες). Στη στάση επίκυψης η οσφυϊκή µοίρα είναι αρκετά ασταθής και αυξάνονται οι πιθανότητες να υποστεί βλάβες. Το στρώσιµο των π π π ø π ø π Ú ÔÓÙÈ, Ë ÔÌÔÚÊÈ, Ë appleôï Ù ÏÂÈ Î È Ë apple ÓÔÚ ÌÈÎ ı Ì Ì ÙËÓ ÂÎÏÂÎÙ ÎÔ Ó Î È Ë ÔÁË ÂÍ appleëú ÙËÛË Î ÓÔ Ó ÙË È ÊÔÚ ÈÎ ÓÔappleÔ ËÛ Û Â Ó È Ú Ì! TERRACE ON THE PARK Ï Ï Ë Ó È Î π È Ô Î Ù Ë Û κρεβατιών ενοχοποιείται επίσης για παθήσεις των άνω άκρων, όπως είναι οι τενοντίτιδες στον καρπό. Οι νοικοκυρές καλό είναι να γονατίζουν για να στρώσουν το κρεβάτι αντί να κάνουν επίκυψη µε τεντωµένα πόδια. - Μαγείρεµα: Το µειονέκτηµά του είναι πως προϋποθέτει παρατεταµένη ορθοστασία, η οποία καταπονεί τη µέση και τα κάτω άκρα. Επίσης ευθύνεται για την εµφάνιση κιρσών στα πόδια. Για να περιοριστεί η σωµατική επιβάρυνση πρέπει η ορθοστασία να εναλλάσσεται µε διαστήµατα ξεκούρασης ή έστω εργασίες που πραγµατοποιούνται σε καθιστή στάση. TERRACE ON THE PARK Πηγή: «Ελεύθερος Τύπος» TH Street In Flushing Meadow Park Queens, New York, È appleâúèûûfiùâúâ appleïëúôêôú  ÙËÏÂÊˆÓ ÛÙ 7 ËÌ Ú ÙËÓ Â ÔÌ 10 apple.ì Ì.Ì. ÛÙÔ (718)

16 16 ΤΑΞΙ ΙΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Λίσταρο: Ενα πολυεθνικό χωριό στην «καρδιά» της Μεσαράς Eνα πολυεθνικό χωριό έχει αναπτυχθεί στην «καρδιά» της Μεσαράς, στο δήµο Μοιρών. Γερµανοί, Αυστριακοί, Γάλλοι, Βέλγοι, Ολλανδοί και Ιταλοί έχουν αγοράσει ή χτίσει τα µισά από τα κατοικήσιµα σπίτια του Λίσταρου. Και έχουν δηµιουργήσει µια ιδιότυπη ανθρωπογεωγραφία: υτικοευρωπαίοι που, είτε ζουν µόνιµα στην περιοχή, εργάζονται και πλέον ανήκουν στο δη- µοτολόγιο είτε επιλέγουν να περνούν µερικούς µήνες του χρόνου στο χωριό ως παραθεριστές, διαβιούν ειρηνικά δίπλα στους λίγους εναποµείναντες, στη συντριπτική πλειοψηφία τους ηλικιωµένους ντόπιους κατοίκους. Με τα χρόνια µάλιστα φαίνεται ότι έχουν δώσει την ώθηση για να ξαναγεννηθεί το χωριό µε την προσέλκυση και ντόπιων που βλέπουν προοπτική ανάπτυξης. Η ανθρωπογεωγραφία του Λίσταρου, βεβαίως, δεν είναι πρωτόγνωρη, ιδίως για την περιοχή της Μεσαράς, όπου και σε άλλα χωριά, όπως στο Καµηλάρι και στο Σίβα, ζουν µόνιµα ή κάνουν πολύµηνες διακοπές δυτικοευρωπαίοι, οι οποίοι έχουν αποκτήσει περιουσίες. Oµως, η µεγάλη αναλογία των αλλοδαπών προς τους ντόπιους αναδεικνύει το Λίσταρο ως την πιο χαρακτηριστική περίπτωση. Η εικόνα ανάπτυξης του οικισµού σήµερα, όπως την περιγράφουν οι κάτοικοί του τα λέει όλα: Από τα 30 σπίτια που µπορούν να κατοικηθούν, τα µισά ανήκουν σε δυτικοευρωπαίους, οι οποίοι είτε αγόρασαν εγκαταλειµµένα κτίσµατα και τα αναπαλαίωσαν είτε απέκτησαν οικόπεδα και έχτισαν το σπίτι τους όπως το ονειρεύονταν. Ετσι, σήµερα, ο οικισµός που είχε συρρικνωθεί επικίνδυνα, αναπτύσσεται µε τους ταχείς ρυθµούς µε τους οποίους αναπαλαιώνονται ετοιµόρροπα σπίτια και ξεφυτρώνουν νέες κατοικίες αλλά και πολυτελείς βίλες µε θέα τον όµορφο καταπράσινο κάµπο της Μεσαράς και τις παραλίες του Λιβυκού πελάγους. Η ανάπτυξη των τελευταίων ετών, λόγω της εγκατάστασης των αλλοδαπών δίνει µια νέα πνοή και προοπτική. ίνει ακόµη, παρά τις δυσκολίες, υποσχέσεις για µια καλύτερη ζωή σε εκείνους τους ντόπιους που θα θελήσουν να επιστρέψουν και να εγκατασταθούν εκεί. Αυτή είναι η καλή πλευρά του νοµίσµατος, η θετική σκοπιά από την οποία πολλοί βλέπουν την εγκατάσταση των δυτικοευρωπαίων στη «γειτονιά» τους. Γιατί υπάρχει και η άλλη όψη, η επικριτική από εκείνους που µιλούν για ξεπούληµα των περιουσιών, της ιστορίας και του πολιτισµού µας στους ξένους. Ανάσα ζωής Τέτοιες απόψεις δεν εκφράζονται, πάντως, από τους µόνιµους κατοίκους του οικισµού που µάλλον θεωρούν ότι οι αλλοδαποί που τα τελευταία χρόνια έρχονται αυξανόµενοι στην περιοχή δίνουν ανάσα ζωής στον τόπο τους. Οι ίδιοι εκφράζουν την ελπίδα ότι σιγά - σιγά, και εφόσον βοηθηθεί το χωριό µε βασικές υποδοµές, θα αρχίσουν να επιστρέφουν οικογένειες που το Η ανάπτυξη των τελευταίων ετών, λόγω της εγκατάστασης των αλλοδαπών δίνει µια νέα πνοή και προοπτική. ίνει ακόµη, παρά τις δυσκολίες, υποσχέσεις για µια καλύτερη ζωή σε εκείνους τους ντόπιους που θα θελήσουν να επιστρέψουν και να εγκατασταθούν εκεί. εγκατέλειψαν τις προηγούµενες δεκαετίες για οικονοµικούς λόγους. Η Σύλλα Παπαγιαννοπούλου είναι ένα από τα πρόσωπα που δίνουν σάρκα και οστά στην ελπίδα αυτή. Είναι µια νέα γυναίκα που εδώ και τέσσερα χρόνια ζει µόνιµα στο Λίσταρο όχι επειδή έχει καταγωγή από την περιοχή αλλά επειδή το επέλεξε. ιάλεξε να εγκαταλείψει την ζωή στην Αθήνα και να εγκατασταθεί σ αυτό τον µικρό οικισµό στα νότια του Nοµού Ηρακλείου. Με τον γαµπρό της Κώστα Κωστάκη και την αδελφή της Τέρρυ Παπαγιαννοπούλου έφτιαξαν το µοναδικό καφενείο-εστιατόριο του χωριού ενώ αναπαλαίωσαν και δύο σπίτια τα οποία ενοικιάζουν σε τουρίστες. «Μου ήταν πολύ δύσκολο να φανταστώ ότι για τα επόµενα 20 χρόνια θα ζούσα στους ρυθµούς που είχα στην Αθήνα», λέει η ίδια και συνεχίζει: «ούλευα ως στέλεχος στον τουρισµό, µε µια βαλίτσα στο χέρι. Και η Αθήνα πια είναι µια πόλη αρκετά απάνθρωπη. Οταν κάποιος αναζητά ποιότητα ζωής και σχέσεων βλέπει ότι δεν του κάνει η Αθήνα και οι ρυθµοί της. Το συζητούσαµε χρόνια αλλά το βλέπαµε σαν το σχέδιο της απόσυρσής µας στο εναλλακτικό κοµµάτι του τουρισµού. Το 2001 πήραµε την απόφαση». Ο Κώστας Κωστάκης, που έχει καταγωγή από το Λίσταρο αν και η µόνιµη κατοικία του ήταν και παραµένει το Ηράκλειο αναφέρει: «Οταν αποφασίσαµε να κάνουµε κάτι διαφορετικό, µια µικρή µονάδα εναλλακτικού τουρισµού, επιλέξαµε το Λίσταρο ως πιο οικονοµικό και βολικό αλλά και λόγω της αγάπης για τον τόπο». Τότε ακόµη ο οικισµός ήταν στα πρώτα βήµατα ανάπτυξης. «Από τότε που τελειώσαµε εµείς την οικοδοµή, το 2004, µέχρι σήµερα έχουν προστεθεί άλλες 15 οικοδοµές στο χωριό. Αλλοδαπών όµως», σηµειώνει η κ. Παπαγιαννοπούλου. Τουριστική ανάπτυξη Η ανάπτυξη του τόπου επικεντρώνεται στον παραθερισµό, τον εναλλακτικό, όπως λένε, τουρισµό. Εκτός από τα σπίτια του χωριού που έχουν αναπαλαιωθεί και χρησιµοποιούνται ως καταλύµατα ανεγείρονται και πολυτελείς βίλες, οι οποίες είτε νοικιάζονται είτε πωλούνται. Σύµφωνα µε την κ. Παπαγιαννοπούλου «η ενοικίαση γίνεται σε εβδοµαδιαία βάση µέσω διαδικτύου. Το δε ηµερήσιο κόστος, προσθέτει, κυµαίνεται από 60 ευρώ για ένα σπίτι έως 300 ευρώ για µια βίλα. Οι πληρότητες είναι ικανοποιητικές και υπάρχει κόσµος που έρχεται ακόµη και το χειµώνα για πεζοπορία, ποδηλασία, ρακή και καλό φαγητό». Ο παραθεριστικός χαρακτήρας του χωριού τονίζεται από το γεγονός πως οι περισσότερες ιδιοκτησίες αλλοδαπών ανήκουν σε οικογένειες δυτικοευρωπαίων που περνούν µερικούς µήνες κάθε χρόνο στο Λίσταρο. Το οικονοµικοκοινωνικό προφίλ τους τούς επιτρέπει να διατηρούν ένα εξοχικό εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόµετρα µακριά από την εστία τους. Πολλοί απ αυτούς, όπως λένε οι κρητικοί γείτονές τους διατηρούν και την προοπτική µιας µελλοντικής µόνιµης µετεγκατάστασής τους στο χωριό. Ακόµη και νέο όρο που να τους περιγράφει επινόησαν. Είναι οι «διακοπευτές». Εκείνοι δηλαδή, όπως εξηγεί η κ. Παπαγιαννοπούλου «που δεν ζουν µόνι- µα εδώ, δεν έχουν µεταφέρει τα δικαιώµατά τους, που τις περιουσίες τους, τα χρήµατά τους τα διαχειρίζονται στη χώρα τους. Ζουν εδώ σχεδόν το µισό χρόνο. Είναι συνταξιούχοι, γιατροί, δάσκαλοι και τραπεζικοί που έχουν µεγάλα εισοδή- µατα αλλά και χρόνο». Μπορεί ο Φραγκίσκος και η Ρόζα από το Βέλγιο, ο Ρόµπερτ και η Νικολέτα από την Ιταλία να µη βρίσκονται αυτή την περίοδο στο Λίσταρο όµως τα ονόµατά τους έρχονται βγαίνουν αβίαστα από τα στόµατα των ντόπιων. Εξάλλου, επισκέπτονται την περιοχή όσο τους επιτρέπουν οι δουλειές τους και όπως προσθέτει η κ. Παπαγιαννοπούλου «έχουν αγοράσει σπίτια, τα έχουν φτιάξει και γενικά η προοπτική των περισσότερων είναι κάποια στιγµή να βρεθούν να ζουν µόνιµα εδώ». Οι σχέσεις ανάµεσα στους ξένους και τους ντόπιους πώς είναι; «Εντάξει, καλά πάµε», απαντά η Κυριακή (Κούλα) Μαυροµανωλάκη. Και η κ. Παπαγιαννοπούλου συ- µπληρώνει: «Υπάρχει το πρόβληµα της γλώσσας. Oµως, καταφέρνουν και συνεννοούνται στα ελληνικά. Και οι σχέσεις είναι καλές». To χωριό εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του Η Κούλα Μαυροµανωλάκη µαζί µε την αδελφή της Γαρυφαλλιά έχουν περάσει όλη τους τη ζωή στο Λήσταρο. Και θυµούνται το χωριό στα πάνω και τα κάτω του. «Παλιά το χωριό είχε κόσµο. Το σχολείο είχε δύο δασκάλους και 90 µαθητές», λένε σχεδόν ταυτόχρονα. Σήµερα το σχολείο είναι ένα ερείπιο και µόνο να φανταστεί κανείς µπορεί την αρχική µορφή του όµορφου ακόµη κτιρίου στην άκρη

17 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΤΑΞΙ ΙΑ 17 Σήµερα, ο οικισµός που είχε συρρικνωθεί επικίνδυνα, αναπτύσσεται µε τους ταχείς ρυθµούς µε τους οποίους αναπαλαιώνονται ετοιµόρροπα σπίτια και ξεφυτρώνουν νέες κατοικίες αλλά και πολυτελείς βίλες µε θέα τον όµορφο καταπράσινο κάµπο της Μεσαράς και τις παραλίες του Λιβυκού πελάγους. του χωριού. Σχολείο δεν λειτουργεί ελλείψει παιδιών. Από τις µετρηµένες στο ένα χέρι οικογένειες αλλοδαπών που ζουν µόνιµα στο Λίσταρο µόνο µία Γερµανών έχει παιδιά τα οποία πηγαίνουν στο Γυµνάσιο και το Λύκειο γειτονικού χωριού. Οι ντόπιοι είναι στο σύνολό τους ηλικιωµένοι, των οποίων τα παιδιά και τα εγγόνια δε µένουν στο χωριό. Τα µόνα ελληνόπουλα, νηπιακής ηλικίας προέρχονται από µικτή οικογένεια µε πατέρα ντόπιο και µητέρα αυστριακή και πρόκειται για τρία µικρά παιδιά 1,5 έως 4 ετών. Είναι µια οικογένεια που, όπως λέει η κ. Παπαγιαννοπούλου, αποφάσισε να χτίσει σπίτι και να µείνει µόνιµα στο Λίσταρο ενισχύοντας την ελπίδα ότι το χωριό µπορεί να ξαναγεννηθεί. Ο Λίσταρος αναφέρεται ήδη από το 1577 σε ιστορικές πηγές και στην µακραίωνη πορεία του έχει γνωρίσει τα πάνω και τα κάτω του. Η σύγχρονη ιστορία του δεν διαφέρει πολύ από άλλων χωριών που σή- µερα έχουν εγκαταλειφθεί. Εχει δε αποτυπωθεί από τις στατιστικές. Το 1940 στον Λίσταρο καταγράφονται 151 κάτοικοι, το , δέκα χρόνια αργότερα, το και το Στην απογραφή του 1981 καταγράφηκαν 45 κάτοικοι. Και σήµερα, λένε οι ίδιοι οι ντόπιοι, µόνιµα ζουν στο χωριό λίγο περισσότερες από 10 οικογένειες εκ των οποίων οι µισές σχεδόν είναι δυτικοευρωπαίων. «Νερό δεν είχαµε, φως δεν είχα- µε, ήταν ξεροχώρι», λέει η Γαρυφαλλιά Μαυροµανωλάκη περιγράφοντας τις δύσκολες συνθήκες που οδήγησαν τους περισσότερους ντόπιους να εγκαταλείψουν το χωριό. Οι δυσκολίες δεν λείπουν και σήµερα. Τα πιο σοβαρά προβλήµατα, λέει η Κούλα Μαυροµανωλάκη, είναι η έλλειψη υποδοµών. Στο χωριό δεν υπάρχει κανένας ασφαλτοστρωµένος δρόµος, και βέβαια ούτε λόγος για δίκτυο αποχέτευσης και οµβρίων. Ολα αυτά παραµένουν αιτήµατα προς το δήµο όπως και η αλλαγή του δικτύου ύδρευσης κ.ά. «Το χειµώνα τα σπίτια πληµµυρίζουν από τα νερά που κατεβαίνουν από το βουνό», λένε σχεδόν µε µια φωνή οι δυο αδερφές. «Αν υπάρξουν οι υποδοµές είναι πολύ εύκολο για κάποιον που ζει στις Μοίρες να επιστρέψει στο χωριό. Η απόσταση είναι µηδαµινή. Αν για παράδειγµα κάποιος έχει οικογένεια στο Πετροκεφάλι και περιουσία εδώ, δεν έχει λόγο να µην αξιοποιήσει την περιουσία του αν δει ότι βελτιώνεται η υποδοµή εδώ ώστε να έρθουν να µείνουν τα παιδιά του. εν έχει λόγο να µην το κάνει. Η αποστάσεις είναι µικρές, λίγων χιλιοµέτρων. Αλλά χρειάζεται να δοθεί λίγη ώθηση στο χωριό», λέει η κ. Παπαγιαννοπούλου. Συµφωνία µεταξύ των τριών γυναικών υπάρχει και στο ότι θα έπρεπε, όπως λένε, το χωριό να χαρακτηριστεί παραδοσιακό, διατηρητέο. Οπως λέει η κ. Παπαγιαννοπούλου «είναι ζήτηµα δήµου. Υπάρχουν 2-3 χωριά - δεν είναι µόνο το δικό µας - όπως το Πέρι και η Αληθινή που είναι µικρά, εγκαταλειµµένα, και θα µπορούσαν να µπουν σε ένα σχέδιο χαρακτηρισµού τους ως παραδοσιακών διατηρητέων, ώστε να διατηρηθεί και το χρώµα τους. Να µη µπει ο καθένας να κάνει ό,τι θέλει». AEGEAN Πηγή: «Πατρίς» TRAVEL st Avenue, Astoria, NY Tel.: (718) Fax: (718) Toll Free: rekotours@aol.com PUNTA CANA Dominican Republic Special Weekend Holiday from taxes 8 days w/ air JFK Dec 22-29, 8 D / 7 N 1,445 adult, 1024 child +tx+fuel USA3000 JFK Dec 27-Jan 2, 7 D / 6 N (New Year) 1,530 adult, 1,095 child +tx+fuel Dec 29-Jan 4, 7 D / 6 N (New Year) 1,245 adult, 924 child +tx+fuel Dec 29-Jan 5, 8 D / 7 N 1,345 adult, 1,024 chd+tx+fuel USA3000 JFK Jan 28-Feb 3, 8 D / 7 N 1,102 adult, 802 chd+tx+fuel USA3000 JFK Feb 14-21,16-23, 8D / 7N (Presidents Wk) 1,249 adult, 924 chd+tx+fuel Στην απογραφή του 1981, στον Λίσταρο καταγράφηκαν 45 κάτοικοι. Και σήµερα µόνιµα ζουν στο χωριό λίγο περισσότερες από 10 οικογένειες εκ των οποίων οι µισές σχεδόν είναι δυτικοευρωπαίων. A/I at the deluxe 5* deluxe PARADISUS PALMA REAL** PARADISUS PUNTA CANA** MELIA CARIBE TROPICAL* Bahia Principe Bavaro Resort Spa*, Bahia Principe Punta Cana*, Bahia Principe Premier*, A/I at the deluxe 5* OCEANBLUE GOLF AND BEACH* Thanksgiving, Christmas, Pres. Week & Easter A/I at the deluxe 5* CATALONIA BAVARO BEACH GOLF & CASINO RESORT A/I at the deluxe 4* CARABELA BEACH RESORT & CASINO A/I at the deluxe 5* GRAND OASIS PUNTA CANA* Your all inclusive package incl air JFK, guides & transfers to hotel for a 3-7 night stay at the Barcelo Bavaro Golf, Barcelo Bavaro Beach, Barcelo Bavaro Palace**, Barcelo Premier Punta Cana* (former Breezes), Occidental Allegro Punta Cana*, Occidental Grand Flamenco*, Ocean Bavaro*, Majestic Colonial*. Aεροπορικά εισιτήρια και ταξιδιωτικά πακέτα για την Ελλάδα SPECIAL µε την αγορά εισιτηρίου µέχρι τις 20 εκεµβρίου ,187 από 15 Μαΐου 2008 και για διάστηµα 4 µηνών µέσω Ευρώπης 1,231 για επιστροφή από 20 Αυγούστου - 10 Σεπτεµβρίου 2008 Στις τιµές συµπεριλαµβάνονται όλοι οι φόροι

18 18 ΙΗΓΗΜΑ Η πρώτη έξοδος ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ιήγηµα του Γιάννη Μιχαλάκη Εκείνο το πρωινό του Ιούλη, η µητέρα µου ήταν πολύ βιαστική. Το αλώνισµα του σταριού µας είχε τελειώσει κι έπρεπε να το πλύνει και να το καθαρίσει για µιαν ακόµη φορά ώστε να είναι έτοιµο και να το πάει ο πατέρας στο µύλο για άλεσµα. Είµαστε οι δυο µας στο σπίτι. Ο πατέρας µου και ο αδερφός µου τσουβάλιαζαν τ άχυρα στο αλώνι και τα µετέφεραν στον αχυρώνα, ενώ οι αδερφές µου είχαν αναλάβει να προσέχουν τα ζωντανά που βοσκούσαν ελεύθερα στις θερισµένες πλαγιές και τα χωράφια µας. «Κάτσε εδώ, µαζί µου, µου είπε η µητέρα, δεν µπορώ να σε κυνηγώ και να σε προσέχω, έχω πολλή δουλειά να κάµω». Υπάκουσα. Μη έχοντας όµως κάτι για να παίζω µαζί του, άρχισα να γεµίζω τις φούχτες µου στάρι και ν αφήνω να πέφτει σιγά-σιγά. Φαίνεται ότι το βρήκα διασκεδαστικό και σε µια στιγµή που η µητέρα µου πήγε ν απλώσει το πλυ- µένο στάρι για να στεγνώσει, µπήκα ολόκληρος µέσα στο µεγάλο σκαφίδι και όρθιος άρχισα να ρίχνω στάρι στο κεφάλι µου. Το κακό έγινε την ώρα που ερχόταν η µητέρα µου κι εγώ βιάστηκα να βγω από το σκαφίδι για να µην τις αρπάξω. Ενα σπυρί από το στάρι, αντί ν ακολουθήσει την πορεία των άλλων, σκάλωσε στο αυτί µου. Εβαλα το δάχτυλό µου να το βγάλω έξω, αλλά πέτυχα το αντίθετο. Το έσπρωξα ακόµη περισσότερο προς τα µέσα. Φοβήθηκα. Και παρά το ενδεχό- µενο που αντιµετώπιζα να τις αρπάξω, το είπα στη µητέρα µου. Μου γύρισε το κεφάλι προς την πλευρά του ήλιου για να βλέπει καλύτερα, µου άνοιξε το αυτί µε τα δυο της δάχτυλα, το στάρι όµως έχει γίνει άφαντο. Στο µεταξύ, επειδή δεν πονούσα, ηρέµησα. Το βράδυ που γύρισε ο πατέρας του το είπε. Τα µάτια του άστραψαν Εικόνα της Αγίας Μαρκέλλας κατά την περιφορά της ανάµεσα στους πιστούς. και έκαµε µία κίνηση να σηκωθεί από το σκαµνί του για να µε καταχεριάσει. Η µητέρα όµως τον συγκράτησε. «Ας τον Γιώργη», του είπε. «Παιδί είναι, δεν φταίει. Τι να κάµει; Μήπως είχε και τίποτ άλλο για να παίζει; Kοίταξε µόνο τι θα κάνουµε να του το βγάλοµε». Ο πατέρας έξυσε το κεφάλι του. «Πρέπει να τον πάω στη Βολισσό, της είπε, στο γιατρό το Μαδιανό. Κάποιο τρόπο θα έχει εκείνος να του το βγάλει». Η µητέρα τον κοίταξε. «Αφού ο µικρός δεν πονά, δεν κάνοµε υποµονή να τον πας στην Αγία Μαρκέλλα, που θα είναι και ο Μαδιανός;». «ίκιο έχεις», είπε στη µητέρα. Ετσι, χάρη σ ένα ατύχηµα, πραγ- µατοποίησα το πρώτο, ίσως, όνειρο της ζωής µου. Να πάω στο πανηγύρι της Αγίας Μαρκέλλας. Μέχρι τότε, µαζί µε τα άλλα παιδιά του χωριού, µαζευόµαστε την ηµέρα της χάρης της κάτω από τη γέρικη αµυγδαλιά µας και αγναντεύα- µε την πλαγιά απέναντι. Μόλις βλέπαµε τον πρώτο πανηγυριώτη να ξεπροβάλλει από τη βουνοκορφή, αρχίζαµε να φωνάζουµε ρυθµικά: «Να οι παναηριώτες, να οι παναηριώτες». Αν και η απόσταση ήταν µεγάλη και οι πανηγυριώτες έκαναν αρκετή ώρα µέχρι να φτάσουν στο χωριό, εµείς δεν φεύγαµε από τη θέση µας. Περιµέναµε µέχρι να περάσουν από τον ποταµό και να φτάσουν κοντά µας. Τότε, όσοι είχαν συγγενείς ή φίλους έτρεχαν να τους υποδεχτούν και να µάθουν τι τους είχαν φέρει από το πανηγύρι. Τις πέντε µέρες που µεσολάβησαν µέχρι την ηµέρα του πανηγυριού, τις πέρασα µέσα σε ανυποµονησία και ανάµεικτα αισθήµατα. Από τη µία καιγόµουν από επιθυµία να πάω στο πανηγύρι και από την άλλη φοβόµουν το γιατρό. Τι άραγε θα µου έκανε για να βγάλει το στάρι από το αυτί µου; Tο πρωί της παραµονής ξύπνησα άφεχτα. Η µητέρα, παρά το ότι ήταν κατακαλόκαιρο, επέµενε να φορέσω µία ζακέτα γιατί «το πρωί έχει αγιάζι», ενώ ο πατέρας µου φόρτωνε στο µουλάρι µας τα πράγµατα που θα παίρναµε µαζί µας. «ε θα τον βάλεις σε σκαµνί»; ρώτησε τη µητέρα µου, κρατώντας στο χέρι της το σκαµνάκι που συνήθως ο πατέρας χρησιµοποιούσε για να κάθοµαι στο ζωντανό όταν πηγαίναµε ταξίδι. «Οχι», της αποκρίθηκε. «Τώρα πια έγινε κοτζαµάν γαϊδούρι. Θα τον βάλω στα καπούλια του µουλαριού. Ενώ εµείς ετοιµαζόµαστε, µαύρες σκιές ανθρώπων και ζώων άρχισαν να περνούν από το δρόµο κάτω από το σπίτι µας, καθώς απ εκεί έπρεπε να περάσουν όσοι θα πήγαιναν στο πανηγύρι. Το χωριό παρουσίασε µία διαφορετική από την καθηµερινή όψη του. Σε πολλά σπίτια είχαν ανάψει λάµπες και φανάρια, φωνές ανθρώπινες ανακατεύονταν µε αλιχτίσµατα σκυλιών και λαρυγγισµούς κοκόρων, καθώς τα ζωντανά είχαν ξυπνήσει από τη φασαρία µας. «Αντε Γιώργη, φεύγοµε», ακούστηκε από το δρόµο η γνωστή φωνή του Γιάννη του Tσούβαλου, που ήταν φίλος του πατέρα µου. «Τώρα ερχόµαστε», του αποκρίθηκε. Το φόρτωµα του µουλαριού είχε τελειώσει. Η µητέρα έφερε µίαν πολύχρωµη κουρελού την οποία ο πατέρας έριξε πάνω στο σαµάρι έτσι που να σκεπάζει τα καπούλια του ζώου. Μετά, µε πήρε στα χέρια του, µ έβαλε να καβαλικέψω αντρικά, µε τα πόδια ανοιχτά δηλαδή και µε το σκοινί µ έδεσε πάνω στο σαµάρι για να µη γλιστράω στην απότοµη ανηφόρα. Μετά, τράβηξε το µουλάρι κοντά στο πεζούλι, έδωσε ένα σάλτο και καβαλίκεψε κι εκείνος. «Φεύγοµε», είπε. «Στο καλό κι η Παναγιά µαζί σας», είπε η µητέρα. Ο πατέρας τράβηξε το σκοινί του µουλαριού, το χτύπησε µαλακά µε το πόδι του στην κοιλιά και το διέταξε: «Αντε Κοκκίνα πάµε». Ξεκινήσαµε. Η µέρα είχε αρχίσει να φέγγει πια, καθώς µπήκαµε στο δρόµο για το πανηγύρι, χωριανοί µας καληµέ- Eκπληρώστε όλα τα όνειρά σας για έναν όµορφο γάµο σ αυτή την ξεχωριστή σας µέρα TOWERS ON THE GREEN Εκεί που τα όνειρά σας γίνονται πραγµατικότητα Γάµοι, bridal showers, baby showers, επέτειοι, christenings, επίσηµα δείπνα, επιχειρηµατικές συναντήσεις, εταιρικές εκδηλώσεις Μπορούµε να φιλοξενήσουµε πάρτι ατόµων Towers on the Green Εκεί που η ξεχωριστή σας µέρα «αγκαλιάζεται» από προσωπικό επαγγελµατιών µε ενθουσιασµό και ειλικρίνεια. Εαν σχεδιάζετε µια πιο κλειστή εκδήλωση, µια δεξίωση, ή πρόβα δείπνου, η εξειδικευµένη οµάδα µας catering και µαγειρικής περιµένει να σας εξυπηρετήσει σε όλες τις πτυχές αυτής της µοναδικής σας µέρας. Απολαύστε την υπέροχη θέα του Towers Country Club ιακεκριµένοι σεφ δηµιουργούν γαστρονοµικά αριστουργήµατα που θα προσφέρουν απόλαυση στους καλεσµένους σας και η εµπειρία τους µπορεί να ανταποκριθεί σε οποιοδήπτε στιλ εθνικής κουζίνας. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΦΑΓΗΤΑ ΕΠΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ Grand Central Pkwy, Floral Park, NY (516) ËÙ ÛÙ ÙÔÓ Î. Ã Ú Ë ª Àª π Ô È Ï Ô Ùfi apple Ú ÂÈ ÁÚ ÊÈÎ apple Ú ÈÓ ÛÂÈ ÁÈ fiïâ ÙÈ Ê ÛÂÈ ÙË ÓÂ Ú ËÏÈÎ. ÔÈ Â Ó È Ë ÛÙ ÛË ÙˆÓ Ó ˆÓ Ì - Û ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, ÛÙÔ Û ÔÏ Ô, ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ, Ì ÙÔ ÓÙ - ıâùô Ê ÏÔ, ÛÙÔ Á ÌÔ Î.Ù.Ï. 449 ÛÂÏ Â. ÈÌ Ù È 8.00 Ë ÙÈÌ appleâúèï Ì ÓÂÈ Ù Ù ÚÔÌÈÎ (appleúôappleïëúˆù ). appleôù ıâ ÙÂ. HELLENIC PUBLICATIONS, 8785 University Blvd, Berrien Springs, MI (269) Μαθήµατα µουσικής Για περισσότερες πληροφορίες ζητήστε τον ΓΙΩΡΓΟ ΒΛΕΣΜΑ Alpha School of Music Crescent St., Astoria, NY (718) ªappleÔ Ô ÎÈ, appleè ÓÔ, ÈÔÏ, ÎÈı Ú ÌappleÂÈÚÔÈ ÛÎ ÏÔÈ Î È ÛÎ Ï ÊˆÓËÙÈÎ Ï ÔÈ ËÏÈÎ Â ÔÁÈÎ ÙÈÌ S P E C I A L ΩΡΕΑΝ το 1ο µάθηµα για ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

19 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΙΗΓΗΜΑ 19 ριζαν και τους καληµερίζαµε. Ο δρόµος στην αρχή είναι ανηφορικός. Μία φορά το χρόνο όλη κι όλη τον χρησιµοποιούσαµε, µε συνέπεια οι αστυφίδες, οι ασπάλαθοι και τα γαϊδουράγκαθα να αναπτύσσονται ελεύθερα. Το µονοπάτι στένευε και αλίµονο σ εκείνον που αποφάσιζε να το διαβεί χωρίς µακρύ παντελόνι. Τα παιδιά και τις γυναίκες δηλαδή καθώς τα χρόνια εκείνα ήταν αδιανόητο µια γυναίκα να φοράει παντελόνι, µε συνέπεια τα πόδια τους να µατώνουν από τις γρατζουνιές. Οταν όµως τέλειωνε η ανηφόρα και από το ξωκλήσι της Παναγιάς της Παγούσαινας άρχιζε η κατηφόρα προς την Παρπαριά, η θέα γινόταν µαγευτική. Πρώτη φορά αντίκριζα το κορµί της Χίου, όλο µικρούς λόφους, πλαγιές και λαγκάδια, από την κορυφή της Αµανής µέχρι πέρα µακριά τον κόλπο των Μεστών. Κάθε ροµαντικός, ή περίεργος θα ήθελε να σταµατήσει λίγο εκεί και να φωτογραφήσει στη µνήµη του για τα επόµενα χρόνια, τη µοναδική αυτή οµορφιά. Το καραβάνι µας, όµως, δεν περί- µενε. Επρεπε να προχωρήσουµε γρήγορα προς το σκοπό µας. Στάση κάναµε µόνο στο µοναδικό χωριό που βρισκόταν πάνω στο δρόµο µας, την Παρπαριά. Εκεί, χωρίς καλά-καλά να το ζητήσοµε, οι άνθρωποι έβγαιναν από τα σπίτια τους, µας πρόσφεραν δροσερό νερό και µας εύχονταν «βοήθειά σας η Μεγαλόχαρη η Αγία Μαρκέλλα». Οταν φτάσαµε στον προορισµό µας κόντευε πια µεσηµέρι. Γύρω από το ναό υπάρχει µία µεγάλη επίπεδη έκταση, ένας κάµπος, ο οποίος µ εντυπωσίασε. Τα χωράφια είναι επικληνή. Ο κάµπος της Αγίας Μαρκέλλας είναι φυτεµένος µε ελιές, συκιές και αµυγδαλιές. Οσα χωράφια είχαν σπαρεί µε γεννήµατα είχαν θεριστεί, µπορούσαµε λοιπόν να µπούµε µέσα και να κατασκηνώσουµε, χωρίς να ενοχλούνται οι ιδιοκτήτες τους. Οι άντρες έβγαλαν τα σκοινιά από τα σαµάρια των µουλαριών και των γαϊδουριών, τα έδεσαν στα κλαδιά των δέντρων, σε σχήµα τετράγωνο. Μετά, πήραν σεντόνια και χρά- µια, τα κρέµασαν από τα σκοινιά και κάτω, στο χώµα άπλωσαν κουρελούδες. Σε λίγη ώρα, ο κάµπος είχε γεµίσει από πολύχρωµα αυτοσχέδια τσαντήρια. Το ιερατείο της Χίου µε επικεφαλής τον τότε Μητροπολίτη Παντελεή- µονα στην περιφορά της εικόνας. Ο πατέρας άνοιξε το µεγάλο µπόγο που κουβαλούσαµε µαζί µας, έβγαλε ένα σκολιανό παντελόνι και πουκάµισο, και µου τα έδωσαν. «Αλλαξε», µου είπε, «θα πάµε στην εκκλησιά ν ανάψωµε κεράκι και να βρούµε το γιατρό». Η καρδιά µου άρχισε να χτυπά γοργά. Αλλαξα και βγήκα έξω από το τσαντήρι µας. «Γιάννη», φώναξε ο πατέρας. «Περίµενε, µη φύγεις µακρυά, έχει πηγάδια ο τόπος, πρόσεξε µη πέσεις µέσα». Σε λίγο ο πατέρας ήταν έτοιµος. Και οι άλλοι χωριανοί και οι ξενοχωρήτες πανηγυριώτες. Ενώ προχωρούσαµε προς την εκκλησία, όλο και περισσότεροι άνθρωποι µαζευόµαστε. Στην Αγία Μαρκέλλα πήγαιναν και συνεχίζουν να πηγαίνουν προσκυνητές από όλο το νησί. Τα παλιά χρόνια, που δεν είχε αυτοκινητόδροµο, από το λιµάνι της Χίου οι πανηγυριστές έµπαιναν σε καράβι, το οποίο τους πήγαινε στον κόλπο της Αγίας Μαρκέλλας και τους έβγαζε στην ακτή µε βάρκες. Τα χρόνια του πολέµου και της πείνας, σταµάτησε αυτή η οµορφιά και η συµµετοχή του κόσµου έγινε πιο περιορισµένη. Κρατούσα τον πατέρα από το χέρι και προχωρούσαµε µέσα στο ανθρωποµάνι. Εκείνος βιαζόταν να µπει στο ναό να προσκυνήσει τη θαυµατουργή εικόνα. Εγώ τον τραβούσα πίσω να προλάβω να θαυµάσω τις πραµάτειες που οι µικροπωλητές είχαν απλώσει στους πάγκους τους. Τα κορίτσια µπορούσαν να βρουν πολύχρωµες κορδέλες για τα µαλλιά τους και φτηνά δαχτυλιδάκια από «κουλουριώτικο χρυσάφι» τα αγόρια δεν ξέραµε πού να διαθέσοµε το αναιµικό χαρτζιλίκι µας. Ασγαβάδες*, σβανάδες*, σφυρίχτρες, λάστιχα για σφεντόνες, παστέλια, λουκούµια και καραµέλες. Πολλές καραµέλες που πρώτη ή δεύτερη φορά έβλεπαν τα πεινασµένα µάτια µας. Η εκκλησία, δεν είναι εντυπωσιακά όµορφη. Περισσότερη εντύπωση από το κτίριο µάς προκαλούσε το µεγάλο κερί µε το οποίο ήταν ζωσµένη γύρω γύρω και κάθε χρόνο γινόταν περισσότερο από τις προσφορές των άρρωστων και των απελπισµένων. Μπήκαµε σε µια µεγάλη σειρά που προχωρούσε µε αργά βήµατα. «Πού πηγαίνοµε;», ρώτησα τον πατέρα µου. «Μέσα στην εκκλησιά να προσκηνύσοµε». Είχα αρχίσει να δυσφορώ. Εκείνος όµως µε κρατούσε γερά από το χέρι. εν το λογάριαζε να χαθώ µέσα στην πολυκοσµία και να µε ψάχνει. Τελικά καταφέραµε να µπούµε και να φτάσουµε µπροστά στη θαυ- µατουργή εικόνα. Ο πατέρας µε σήκωσε από τους ώµους και µε πρόσταξε: «Φίλησε». Φίλησα και πρόσεξα την εικόνα. Τίποτα το θαυµατουργό δεν είχε. Ολόκληρη η Αγία ήταν ασηµένια ενώ γύρω γύρω ήταν γε- µάτη µε µικρά ασηµένια αφιερώµατα. Πόδια, χέρια, µάτια, ό,τι η ανθρώπινη απόγνωση είχε εναποθέσει στη βοήθεια της Αγίας. Προσκυνήσαµε και βγήκαµε, η ανθρώπινη ουρά περίµενε τη σειρά της. Πολύ θα ήθελα να κάτσω να θαυ- µάσω τους πάγκους των µικροπωλητών, ο πατέρας µου όµως είχε άλλα σχέδια. Με τράβηξε σ ένα πρόχειρο µαγαζί που το είχαν ντόπιοι Βολιτσιανοί. «Μωρέ πατριώτη», ρώτησε έναν, «µήπως ξέρεις πού µπορώ να βρω τον γιατρό τον Μαδιανό;». Tου έδειξε ένα υπαίθριο καφενείο. «Για ρώτα εκεί». Προχωρήσα- µε. «Ελα, τυχεροί είµαστε», µου είπε, «τον πετύχαµε». Η καρδιά µου σφίχτηκε. Και το σφίξιµο µεταδόθηκε στο χέρι του πατέρα µου. Σταµάτησε και µε κοίταξε. «Μη φοβάσαι, δε θα σε πονέσει». Ο γιατρός ήταν γνωστός. Ηδη µε είχε εξετάσει αρκετές φορές, αφού είχα γεννηθεί αρρωστιάρης. «Γεια σου βρε Γιώργη», του φώναξε. «Τι χαµπάρια; Μεγάλωσε ο κανακάρης σου;». «Μεγάλωσε, αλλά µυαλό δεν έβαλε». «Τι έπαθε πάλι»; Επαιζε µε τα στάρια και ένα κούκουδο µπήκε στο αυτί του». Για έλα εδώ βρε, µου είπε, γνέφοντας µε το χέρι του. Προχώρησα τρέµοντας. «Μη φοβάσαι βρε. Τι άντρας θα γίνεις εσύ; Eσκυψε δίπλα, άνοιξε µία µεγάλη µαύρη τσάντα, έβαλε το χέρι του µέσα και έβγαλε ένα µικρό τετράγωνο κουτάκι. Το άνοιξε και έβγαλε από µέσα µία βελόνα από σύριγγα. Αρχισα να τρέµω περισσότερο. «Ελα δω», µου είπε, «δε θα σου κάµω ένεση. Με τούτη τη βελόνα θα τσιτώσω το σιτάρι να το βγάλω έξω. Στο κάτω κάτω της γραφής εσύ το βαλες µέσα». «Κράτα του το κεφάλι βρε Γιώργη να µην κουνιέται», είπε στον πατέρα µου. Ο φόβος µε είχε παραλύσει, δεν είχα κουράγιο να κουνηθώ. Μετά από λίγο, ο γιατρός φώναξε θριαµβευτικά: «Eδώ το χουµε. Τον πιάσαµε τον ένοχο». Το κεφάλι µου ελευθερώθηκε από το σφίξιµο του πατέρα µου, το αίµα άρχισε να κυκλοφορεί ξανά στις φλέβες µου. Εκεί, σ ένα υπαίθριο καφενείο, µε µιαν βελώνα από σύριγγα και µε πολλούς περίεργους θεατές απαλλάχτηκα από τον κόκκο σταριού και τους φόβους µου. * Ασγαβάδας= Σβούρες. Σβανάδες= Kλαδευτήρια. Η συνέχεια στο επόµενο a b ΕΝΑ ΤΕΛΕΙΟ ΩΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ωρήστε στα παιδιά σας και στα εγγόνια σας ή προµηθευτείτε για εσάς ένα βιβλίο από τον Εκδοτικό Οίκο D.C. Divry s Ενα δώρο που µας φέρνει πιο κοντά στις ρίζες µας, στο δικό µας πολιτισµό Για να σας θυµούνται κάθε µέρα όλο το χρόνο ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ TΩΡΑ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑΣΤΕ Το περίφηµο λεξικό του Divry, τη µέθοδο Αγγλικής ή Ελληνικής Γλώσσας (Greek Made Easy), τον Τσελεµεντέ για να µάθετε να µαγειρεύετε όπως η γιαγιά σας, τον ονειροκρίτη για να δείτε τι σας επιφυλάσσει το µέλλον ή ένα ηµερολόγιο που σας θυµίζει γιορτές και επετείους The new Tselemente Ταχυδροµικά και έξοδα διεκπεραίωσης επιπλέον - Ζητήστε τα από τα ελληνικά καταστήµατα δώρων παντοπωλεία και άλλα καταστήµατα σε όλη την Αµερική HOMERIC GREETING CARDS & IMPORTS 289 New Main Street, Yonkers, NY Tel.: (914) (914) Fax: (914)

20 20 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Οιδίπους, Βάτραχοι και Νεφέλες µε Λαζόπουλο ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Τα δίνουν όλα για τον Κρόου Οι συντελεστές της φιλόδοξης κινηµατογραφικής παραγωγής «State of Play» σίγουρα δεν ενθουσιάστηκαν µε την κίνηση του Mπραντ Πιτ να τους αφήσει στα κρύα του λουτρού, παραιτούµενος από τον πρωταγωνιστικό ρόλο έπειτα από αµφιβολίες που εξέφρασε για το σενάριο, λίγο πριν αρχίσουν τα γυρίσµατα κι ενώ ο χρόνος πιέζει. εν έµειναν αδρανείς όµως. Πλησιάσαν τον Ράσελ Κρόου και προσπαθούν να τον πείσουν να πάρει το ρόλο του δηµοσιογράφου µε παρελθόν στην πολιτική που διερευνά έναν φόνο, στον οποίο φέρεται µπλεγµένο και το πρώην αφεντικό του, ένας ανερχόµενος γερουσιαστής. Μένει να δούµε αν ο «πολύς» Ράσελ Κρόου θα δεχτεί να καλύψει το κενό του Μπραντ Πιτ δίπλα σε διόλου ευκαταφρόνητους αστέρες, όπως ο Εντουαρντ Νόρτον, η Ρό- µπιν Ράιτ Πεν και η Ελεν Μίρεν. Πηγή: «Total Film» «Ορέστεια» Χ 2 και «Βατράχους» θα παρουσιάσει το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο και δη σε εναλλακτικές παραστάσεις, στον Αριστοφάνη γυρνά ο Λάκης Λαζόπουλος, ετοιµάζοντας µε Χατζάκη - Κραουνάκη τις «Νεφέλες» του, ενώ το ΚΘΒΕ έχει προγραµµατίσει να εµφανιστεί µε «Τρωάδες». Το Εθνικό Θέατρο πρόκειται να παρουσιάσει στο αργολικό θέατρο δύο εναλλακτικές παραγωγές, που σίγουρα θα συζητηθούν αλλά και θα προκαλέσουν. Οπως µάθαµε, ο διευθυντής της κρατικής µας σκηνής Γιάννης Χουβαρδάς έκλεισε δύο πρωτότυπες δουλειές για το καλοκαίρι. Η µία παραγωγή του είναι η παρουσίαση των «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» σε ενιαία παράσταση µε τη σκηνοθετική υπογραφή της «αιρετικής» Ρούλας Πατεράκη, που ήδη ετοιµάζει για το Εθνικό ένα εκκεντρικό ανέβασµα του «Βυθού» του Μαξίµ Γκόρκι. Σύµφωνα µε τις ίδιες πάντα πληροφορίες µας, γίνονται κουβέντες προκειµένου να κλειστεί και ο πρωταγωνιστής της φιλόδοξης αυτής παραγωγής µε το όνοµα του Μιχαήλ Μαρµαρινού να θεωρείται ως επικρατέστερο. Ποια θα είναι η δεύτερη παραγωγή του Εθνικού για το καλοκαίρι; Οι «Βάτραχοι» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία του ηµήτρη Λιγνάδη, που χαρακτηρίζεται για τις πρωτότυπες δουλειές του! Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ετοιµάζει για το καλοκαίρι τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη. Μια άλλη παραγωγή είναι αυτή που θέλει τον Λάκη Λαζόπουλο να επιστρέφει στον Αριστοφάνη και να είναι έτοιµος να πρωταγωνιστήσει στις «Νεφέλες» του. Οι πρώτες συζητήσεις που έχουν γίνει µε το Ελληνικό Φεστιβάλ είναι θετικές και ευοίωνες και οι ίδιες πληροφορίες µας λένε ότι για το ανέβασµα αυτό ο Λαζόπουλος θα συνεργαστεί µε τον Σωτήρη Χατζάκη, που θα σκηνοθετήσει την εν λόγω δουλειά και τον Σταµάτη Κραουνάκη, που θα την ντύσει µουσικά. Πηγή: «Εθνος» Στο πλευρό του Οµπάµα η Οπρα Καθώς η µάχη για το προεδρικό χρίσµα σε ηµοκρατικούς και Ρεπουµπλικανούς έχει µπει στην τελική ευθεία, οι υποψήφιοι επιστρατεύουν όλα τα µέσα, κοιτάζοντας και προς τον καλλιτεχνικό χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αυτό του υποψήφιου ηµοκρατικού Μπάρακ Οµπάµα που θα έχει στο πλευρό του σε πολλές από τις επερχόµενες εµφανίσεις του την Οπρα Γουίνφρεϊ, που θα συµµετέχει για πρώτη φορά σε προεκλογική εκστρατεία. Ο κ. Οµπάµα δήλωσε µάλιστα πρόσφατα ότι «µου είπε ότι θελει να πάρει µέρος, γεγονός που µε εξέπληξε. Νοµίζω όµως ότι της προκαλεί το ενδιαφέρον». Πηγή: «Variety» SUDOKU - EYKOΛO SUDOKU - METPIO ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Γίνεται... µεταξύ µας. 2. Αποφεύγουν τα σύννεφα. 3. Εκδηλώσεις κακοµαθηµένων. 4.Ειδικής χρήσης προστακτική.- «... ένεκα», αρχαία φράση µε τη σηµασία του «απλώς για τους τύπους». 5. Γραφή του αριθµού Έγινε πρωθυπουργός της Αγγλίας σε ηλικία 24 ετών. 6. ιακρίνονται αναλόγως του δια- µετρήµατός τους.- Αρχαίος ηλιακός θεός. 7. Αχρηστευµένα λόγω παλαιότητας αντικείµενα. 8. Ανέδειξε τον Όιστραχ (αντίστρ.).- Και αυτά τα κλείνουµε. 9. Ακολουθείται από ρή- µα.- Κοινωνική θέση, σύµφωνα µε µία έννοια. ΚΑΘΕΤΑ 1. Καταγγέλλεται συχνά από τα συνδικάτα. 2. Πρωθυπουργός του Ισραήλ την περίοδο Σύνθεση του Ραβέλ. 3. Συχνά παραλογίζεται (αιτ.). 4. Η χρονολογία έναρξης του Πελοποννησιακού Πολέµου.- Από τη λέξη αυτή προέρχεται ο «συνδαιτυµών» (µε άρθρο). 5. Το χαρακτηρίζει απλότητα. - Πρωτεύουσα του γαλλικού νοµού Ερ (αντίστρ.). 6. Η µητέρα του Ώρου. - Οµοιωµατικό µόριο. 7. εν χρειάζεται για το σάντουιτς (αντίστρ.).- Η καρδιά των... Γάλλων. 8. Πρόθεση.- Είναι τα δηµοτικά συµβούλια. 9. Υποδηλώνει και τη συγκρότηση. ΛYΣH - EYKOΛO ΠΩΣ ΠAIZETAI TO SUDOKU ΛYΣH - METPIO Σκοπός του παιχνιδιού είναι να γεµίσετε τα άδεια τετράγωνα έτσι ώστε κάθε σειρά, κάθε στήλη και κάθε 3Χ3 κουτί να περιέχει τους αριθµούς 1 εως 9, χωρίς όµως να επαναλαµβάνεται κάποιος από αυτούς. Μερικά τετράγωνα περιέχουν αριθµούς, «γνωστοί αριθ- ΛYΣH ΣTAYPOΛEΞOY ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. ΕΜΦΥΛΙΟΣ 2. ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ 3. ΓΙΝΑΤΙΑ 4. ΟΡΑ- ΟΣΙΑΣ 5. ΤΗ- ΠΙΤ 6. ΟΒΙ ΕΣ- ΡΑ 7. ΣΑΚΑΡΑΚΕΣ 8. ΒΙΟΛΙ- ΕΤΗ 9. ΑΣ- ΣΕΙΡΑ. ΚΑΘΕΤΑ: 1. ΕΡΓΟ ΟΣΙΑ 2. ΜΕΙΡ- ΒΑΛΣ 3. ΦΑΝΑΤΙΚΟ 4. ΥΛΑ- Η ΑΙΣ 5. ΛΙΤΟ- ΕΒΡΕ 6. ΙΣΙΣ- ΣΑ 7. ΠΙΑΤΟ- ΚΕΡ 8. ΣΕ- ΑΙΡΕΤΑ 9. ΣΥΣΤΑΣΗ. µοί». Σκοπός είναι να συµπληρωθούν τα άδεια τετράγωνα, ένας αριθµός σε κάθε τετράγωνο, έτσι ώστε κάθε στήλη, κάθε σειρά και κάθε κουτί να περιέχει τους αριθµούς από το 1 εως το 9 µόνο µία φορά. Κάθε αριθµός έχει µία µόνο σωστή θέση, εµφανίζεται δηλαδή µόνο µια φορά σε κάθε στήλη, σε κάθε γραµµή και σε κάθε κουτί.