ΚΤΙΡΙΟ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΛΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2004

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΤΙΡΙΟ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΛΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2004"

Transcript

1 ΚΤΙΡΙΟ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΛΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2004 Σημείωση: Το παρόν αποτελεί σύγγραμμα του 2004, και δεν έχει επικαιροποιηθεί με την νομοθεσία που έχει θεσπιστεί από τότε μέχρι σήμερα (π.χ. ΚΕΝΑΚ) ή και με άλλα νέα δεδομένα. Ωστόσο, το περιεχόμενο παραμένει ενδιαφέρον και ιδιαίτερα χρήσιμο προς μελέτη. Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ Οι δύο τελευταίες δεκαετίες, έφεραν μια πραγματική επανάσταση στις αντιλήψεις για τον σχεδιασμό των κτιρίων. Η ανάγκη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής σπατάλης, το σύνδρομο των «άρρωστων κτιρίων», και η ανάδυση νέων τεχνολογιών, δημιούργησαν ένα πραγματικό κίνημα που έχει γίνει γνωστό ως οικολογική ή αειφορική δόμηση. Τα πράσινα κτίρια δεν είναι πλέον φουτουριστικές κατασκευές, αλλά προχωρημένα προϊόντα της τεχνολογικής εξέλιξης που υπακούουν στις απαιτήσεις για μια νέα ποιότητα. Είναι κτίρια που ικανοποιούν σε μεγαλύτερο βαθμό τις ανάγκες των χρηστών, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν στο ελάχιστο τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία των ενοίκων και στα οικοσυστήματα. Υπακούουν εν τέλει στις απαιτήσεις της αειφορίας που σιγά σιγά περνάει από τη θεωρία στην πράξη, από το όραμα στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Από τις έρευνες των ανθρωπολόγων ξέρουμε πως, απέναντι και σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες, οι άνθρωποι του παρελθόντος εύρισκαν τον τρόπο να προσαρμόζονται. Ιδιαίτερα οι πρωτόγονοι λαοί οι οποίοι ήταν αναγκασμένοι να "δουλεύουν μέσα σε μια οικονομία των περιορισμένων πόρων", δεν είχαν τα περιθώρια να κάνουν λάθη ή να σπαταλήσουν πολύτιμες πρώτες ύλες και αγαθά. Εξάλλου, οι τεχνολογίες τους ήταν τόσο ανεπτυγμένες όσο ακριβώς χρειαζόταν για να εξασφαλιστεί ένα μίνιμουμ επιβίωσης σ' ένα πολύ πιο "εχθρικό" περιβάλλον. Σήμερα μπορούμε μέσα απ' αυτό το πρίσμα να μελετήσουμε τους τρωγλοδύτες (Matmata) της Σαχάρας, τα Bungalows των αποίκων της Αυστραλίας και τα υπόσκαφα της Σαντορίνης, όπως μπορούμε να καταλάβουμε τι σήμαινε για την αρχαιότητα η πολεοδομία της Πριήνης και της Ολύνθου. Μπορούμε να δούμε το ρόλο που έπαιζε η σωστή θέση του σπιτιού μέσα στο χώρο (στο οικόπεδο θα λέγαμε σήμερα), ο κατάλληλος προσανατολισμός, η λειτουργική εσωτερική διαρρύθμιση των χώρων και η επιλογή των υλικών, όχι με βάση τους εκάστοτε νεωτερισμούς, αλλά με βάση τις πραγματικές ανάγκες που έπρεπε να εξυπηρετηθούν. 1

2 Αναπαράσταση κατοικίας στην αρχαία Πριήνη της Μ.Ασίας. Το κτίριο δημιουργεί εσωτερική αυλή προστατευμένη απ το χειμώνα, ενώ αφήνει τον ήλιο να περνά στο εσωτερικό. Οι περιμετρική στοά εξασφαλίζει την απαραίτητη σκίαση κατά τους θερινούς μήνες. Η τυπική κατοικία στην αρχαία Ολυνθο είχε 6 ή παραπάνω δωμάτια στο ισόγειο, με μέση επιφάνεια τα 300 τετραγωνικά μέτρα. Τα κύρια δωμάτια του σπιτιού είχαν θέα έναν νότιο ημιυπαίθριο χώρο, ένα είδος στοάς που στηρίζονταν σε ξύλινες κολώνες. Αν υπήρχε όροφος, το πάνω μέρος της στοάς σχημάτιζε χαγιάτι. Μπροστά από τις κολώνες υπήρχε αυλή, που ένας χαμηλός συνήθως τοίχος τη χώριζε απ' το δρόμο. Με τον τρόπο αυτό η αυλή γινόταν ένας χώρος όπου οι ένοικοι, χωρίς να απομονώνονται από τον έξω κόσμο, κρατούσαν το δικαίωμα της ιδιωτικής τους ζωής. Τα δωμάτια στην δυτική και την ανατολική πλευρά ήταν κατά κανόνα χώροι βοηθητικοί. Το χειμώνα, οι χαμηλές ακτίνες του ήλιου περνούσαν πάνω από την είσοδο και την αυλή, κι έφταναν στη στοά και στο χαγιάτι ζεσταίνοντας τα κύρια δωμάτια. Τους καλοκαιρινούς μήνες και ιδιαίτερα τις μεσημεριανές ώρες που ο ήλιος είναι πιο ψηλά στον ορίζοντα και οι ακτίνες του πέφτουν σχεδόν κατακόρυφα, το χαγιάτι και η στοά σκίαζαν τους κατοικήσιμους χώρους και τους προστάτευαν απ' την ενοχλητική ηλιακή ακτινοβολία. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο κατασκευαζόταν συνήθως όλο μαζί. Τα σπίτια του ίδιου οικοδομικού τετραγώνου είχαν κοινά θεμέλια, κοινές οροφές και κοινό βόρειο τοίχο με τα γειτονικά τους. Ο τοίχος αυτός ήταν πλινθόκτιστος με πάχος μισό περίπου μέτρο και προστάτευε τους εσωτερικούς χώρους από τους δυνατούς βόρειους ανέμους. Αν αναγκαστικά υπήρχαν εκεί παράθυρα, ήταν μικρά και καλά σφραγισμένα τους κρύους χειμωνιάτικους μήνες. Στα σπίτια που είχαν και δεύτερο όροφο, φρόντιζαν στην νότια πλευρά να υπάρχουν ανοίγματα έτσι ώστε να επιτρέπουν την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας το χειμώνα. Οπως εξηγεί ο Σωκράτης χρόνια πριν, αυτό γινόταν δυνατό μέσα από τη διάταξη των επιπέδων και ένα σύστημα ανάλογο με τους σύγχρονους φεγγίτες : «Στα σπίτια που διαθέτουν νότιο προσανατολισμό, ο ήλιος διεισδύει στο εσωτερικό από το χαγιάτι, αλλά το καλοκαίρι, όπου η τροχιά του ήλιου είναι πάνω από τα κεφάλια μας και πάνω από τη στέγη, το σπίτι διαθέτει αρκετή σκιά. Επιπλέον, τα νότια ανοίγματα μπορούν να 2

3 τοποθετηθούν σε ένα ψηλότερο επίπεδο και τα βορινά σε ένα χαμηλότερο, έτσι ώστε να υπάρχει προστασία από τους βορινούς ανέμους» Ξενοφώντος Απομνημονεύματα Βέβαια, το Ελληνικό σπίτι του Σωκράτη, έχανε πιθανότατα την θερμότητα από τον ήλιο τόσο γρήγορα, όσο γρήγορα την κέρδιζε, εξαιτίας των φαινομένων μετάδοσης της θερμότητας με αγωγή, μεταφορά και ακτινοβολία. Για να περιορίσουν αυτή την αδυναμία οι Ρωμαίοι, έκλεισαν τα παράθυρα με διαφανή ή ημιδιαφανή υλικά όπως το γυαλί και η μίκα. Με τον τρόπο αυτό παγίδεψαν στο εσωτερικό τον κτιρίων την ηλιακή ενέργεια και έβαλαν τις βάσεις για την «παθητική» ηλιακή αρχιτεκτονική. Για να κατοχυρώσουν μάλιστα αυτήν την δυνατότητα, θέσπισαν μια σειρά από νόμους ώστε όπου υπήρχαν γειτονικές κατασκευές, αυτές να μην εμποδίζουν τον ελεύθερο ηλιασμό των κτιρίων. Οι Ρωμαίοι ήταν επίσης οι πρώτοι που ανακάλυψαν την τεχνολογία των θερμοκηπίων τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις τα προσαρτούσαν στο κυρίως κτίριο με τρόπο που αφενός να εκμεταλλεύονται την διαθέσιμη ηλιακή ενέργεια για τη θέρμανση, αφετέρου να αναπτύσσουν σε αυτά ειδικές καλλιέργειες. Με την κατάρρευση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, όλες αυτές οι τεχνολογικές κατακτήσεις της αρχαίας εποχής εξαφανίστηκαν. Πολύ αργότερα, τον 17 ο και 18 ο αιώνα οι Ευρωπαίοι και κυρίως οι Ολλανδοί, επανέφεραν τα θερμοκήπια προκειμένου να διατηρούν σ αυτά τα τροπικά φυτά από τις μακρινές αποικίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παραδοσιακές κοινωνίες αξιοποίησαν με σοφία αυτό που ήταν διαθέσιμο στη φύση. Οι βοσκοί της Σιβηρίας τύλιγαν με γούνες την καλύβα τους κι από πάνω στοίβαζαν το χιόνι, αφού γνώριζαν τις καλές θερμομονωτικές του ιδιότητές. Καθώς ο χειμώνας πλησίαζε στο τέλος του, το χιόνι άρχιζε να λιώνει και το σπίτι απαλλάσσονταν απ' τη λευκή προστασία του, ώσπου αυτή γινόταν περιττή. Αντίστοιχες τεχνικές θα συναντήσουμε και σε περιοχές της ορεινής Ελλάδας, όπου τα ξύλα για το τζάκι τοποθετούνταν σε κατακόρυφες στοίβες στους βορινούς τοίχους του σπιτιού. Η πρακτική αυτή πρόσφερε μια ρυθμιζόμενη προστασία από τον "καιρό", αφού η κατανάλωση των καυσόξυλων - καθώς η άνοιξη διαδέχονταν το χειμώνα - μείωνε σιγά - σιγά το πάχος της φυσικής πανοπλίας του σπιτιού. Σε πολλά νησιά του Αιγαίου, οι κάτοικοι, αλλά πολύ περισσότερο οι μάστορες, ήξεραν πως η μεγάλη θερμική μάζα (από ψημένη λάσπη ή πέτρα) των δομικών υλικών ήταν η καλύτερη προστασία από τις απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας ή από μεγάλες θερμοκρασιακές διαφορές ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα, πολύ συχνές στα Μεσογειακά κλίματα. Εξαιρετικές ήταν επίσης και οι τεχνικές θερμομόνωσης της οροφής: τα επάλληλα στρώματα από καλάμια, φύκια, χαλίκια και συμπιεσμένο χώμα, απεδείχθη πως αντέγραφαν το μέλλον. Σε ότι τέλος αφορά το κέλυφος του κτιρίου, γνώριζαν πως όσο πιο μικρή είναι μια εκτεθειμένη επιφάνεια στην ηλιακή ακτινοβολία, τόσο πιο αποτελεσματικά αντιστέκεται στις καλοκαιρινές επιθέσεις του ήλιου. H συνεχής δόμηση και τα σφαιρικά κελύφη δεν έγιναν βέβαια για να τα απαθανατίζουν οι ξένοι τουρίστες. Στην περίπτωση αυτή η αισθητική, δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα μιας δυναμικής και δημιουργικής σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον του. 3

4 Λαϊκή κατοικία στη Μύκονο. Φωτό: Δημήτρης Παπαδήμου ΟΙ ΕΞΥΠΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ Μακέτα από το συγκρότημα κατοικιών και εμπορικών καταστημάτων που βρίσκονται στο στάδιο της κατασκευής από την εταιρεία SOLARFOND στο Φράϊμπουργκ της Γερμανίας. Το συγκρότημα, με την ονομασία «Ηλιακό Καράβι» αποτελεί την τελευταία λέξη στον τομέα της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και τεχνολογίας. Η ανάγκη για μια ορθολογική χρήση της ενέργειας στον τομέα της κατοικίας, επανέφερε στις μέρες μας το ενδιαφέρον για την "βιοκλιματική αρχιτεκτονική" που ουσιαστικά είναι η «σωστή» αρχιτεκτονική που όλοι θα θέλαμε. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες πρακτικές της είναι γνωστές εδώ και αιώνες, αλλά έχουν κατάλληλα προσαρμοστεί στις σύγχρονες απαιτήσεις εκμεταλλευόμενες τις σύγχρονες τεχνολογίες, τα νέα υλικά και τα μηχανικά συστήματα. Τα βιοκλιματικά σπίτια αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο την διαθέσιμη ενέργεια του περιβάλλοντος, ζητώντας παράλληλα από το χρήστη να σκέφτεται 4

5 πάνω στη λειτουργία του κτιρίου. Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο η χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας, αλλά και μια πιο ευχάριστη διαβίωση αφού το σπίτι δεν είναι πια ένα άψυχο τεχνολογικό κέλυφος αλλά μια οργανική προέκταση του εξωτερικού χώρου. Η μορφή, τα υλικά και η διάταξη των δωματίων, παίρνουν υπόψη τους το μικροκλίμα, την διαθεσιμότητα της ηλιακής ακτινοβολίας, τις συνήθειες των ανθρώπων και τις σύγχρονες αντιλήψεις γι αυτό που οι σχεδιαστές ονομάζουν «θερμική, οπτική και ακουστική άνεσης» σε ένα υγιεινό εσωτερικό περιβάλλον. Ανάλογες όμως μετατροπές και παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν και στα υφιστάμενα κτίρια. Η επισκευή και ανακαίνιση ενός κτιρίου προσφέρει πολλές ευκαιρίες για συνδυασμένες επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και του λειτουργικού κόστους του κτιρίου μπορεί να επιτευχθεί βελτιώνοντας παράλληλα τις συνθήκες διαβίωσης και την ποιότητα ζωής. Για τα υπάρχοντα κτίρια αυτό μπορεί να γίνει με τη σωστή λειτουργία και συντήρηση των εγκαταστάσεων, τις κατάλληλες επεμβάσεις στο κέλυφος του κτιρίου και στις εγκαταστάσεις, και την αντικατάσταση του παλαιού εξοπλισμού & των συσκευών. Από τις επεμβάσεις αυτές, εκείνη που έχει τα πιο άμεσα αποτελέσματα είναι ο έλεγχος της σωστής λειτουργίας και η συντήρηση του εξοπλισμού. Μερικά από τα μέτρα εξοικονόμησης μπορεί να απαιτήσουν επεμβάσεις στο κέλυφος του κτιρίου και στις εγκαταστάσεις. Αρχίζουμε από τις πιο απλές εφαρμογές, που συχνά έχουν ορατά αποτελέσματα και μικρό κόστος. Πολλές από τις παρεμβάσεις αυτές μπορούμε να τις αναλάβουμε ακόμη και μόνοι μας. Στην συνέχεια προχωρούμε σε πιο απαιτητικές δράσεις. Για την σωστή επιλογή των επόμενων κινήσεων πρέπει να προηγηθεί εξειδικευμένη μελέτη και οι παρεμβάσεις να αξιολογηθούν με μια ανάλυση κόστους-οφέλους. Για παράδειγμα, ανάλογα με τη θέση του κτιρίου και την υπάρχουσα κατασκευή, το δυναμικό για εξοικονόμηση θερμικής ενέργειας σε μια πολυκατοικία είναι 21-42% για θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων, 10-30% για τοποθέτηση θερμοστατικών βαλβίδων στα καλοριφέρ, 18% για αντικατάσταση του παλιού λέβητα, 4-28% για θερμομόνωση δαπέδου κτιρίου, 7-18% για μείωση της διείσδυσης αέρα, 4-15% για διπλά τζάμια 1-7% για θερμομόνωση οροφής. Η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας για παραγωγή ζεστού νερού που προκύπτει από την τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών είναι 60-74%. Το δυναμικό για εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας για δροσισμό είναι 57-68% για τοποθέτηση ανεμιστήρων οροφής, 7-27% για διπλά τζάμια, 6-24% για θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων, 2-18% για θερμομόνωση οροφής, έως 10% για ηλιοπροστασία. Η εκμετάλλευση της «θερμικής αδράνειας» που παρουσιάζει το κέλυφος του κτιρίου, μπορεί να μειώσει από 30 έως 70% το λειτουργικό κόστος του κλιματισμού. Η αρχή πάνω στην οποία βασίζεται μια τέτοια μετατροπή είναι σχετικά απλή: το κτίριο δρα σαν μια δεξαμενή θερμότητας. Αυτό σημαίνει πως αποθηκεύει την ηλιακή ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας και την αποδίδει σιγά-σιγά με ρυθμό που εξαρτάται από τον όγκο των δομικών του στοιχείων. Η διαδικασία αυτή απαιτεί αρκετές ώρες και ολοκληρώνεται συνήθως αργά το απόγευμα ή το βράδυ. Με τον τρόπο αυτό η διαθέσιμη θερμότητα από την ηλιακή ενέργεια αποδίδεται στους εσωτερικούς χώρους σταδιακά, ακόμη και μετά τη δύση του ήλιου, και παράλληλα αποφεύγεται η υπερθέρμανση. Η θερμική αδράνεια έχει θετικές επιπτώσεις και το καλοκαίρι, περιορίζοντας τα μέγιστα ψυκτικά φορτία. Όπως όμως συμβαίνει και στις μεγάλες εκκλησίες, ένα κτίριο με μεγάλη θερμική μάζα, κάνει αρκετό χρόνο για να αποκτήσει την θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Το καλοκαίρι, το κέλυφος του κτιρίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την «αποθήκευση της ψύξης», δηλαδή τη 5

6 μείωση της θερμοκρασίας των δομικών υλικών με φυσικές διαδικασίες ή ακόμη και με τη λειτουργία των μηχανημάτων κλιματισμού. Ο νυκτερινός αερισμός των εσωτερικών χώρων, ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες, συμβάλλει στην απαγωγή της θερμότητας που εγκλωβίζεται στους εσωτερικούς χώρους κατά την διάρκεια της ημέρας. Όταν οι εξωτερικές συνθήκες είναι ευνοϊκές μειώνει το ψυκτικό φορτίο κατά 27-36%, ανάλογα με την θερμική μάζα του κτιρίου. Σε μεγάλα εμπορικά κτίρια, όπως για παράδειγμα, σε ένα συγκρότημα γραφείων το καλοκαίρι, είναι προτιμότερο τα μηχανήματα ψύξης να μπαίνουν σε λειτουργία κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν οι εξωτερικές θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, όπως και οι τιμές του ηλεκτρικού. Την επόμενη μέρα, οι απαιτήσεις σε κλιματισμό θα είναι πολύ περιορισμένες, μια και οι τοίχοι θα κάνουν αρκετές ώρες μέχρι να αρχίσουν να επανεκπέμπουν προς το εσωτερικό τη θερμότητα που απορροφούν οι εξωτερικές τους επιφάνειες κατά τη διάρκεια της μέρας. Η στρατηγική αυτή πηγαίνει αντίθετα στις τρέχουσες αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες ένας χώρος πρέπει να ψύχεται (ή αντίστοιχα να θερμαίνεται) τις ώρες που τον χρησιμοποιούμε. Βέβαια, για μια αποτελεσματικότερη διαχείριση των «ενεργειακών απαιτήσεων» του κτιρίου, είναι τις περισσότερες φορές απαραίτητη η ύπαρξη ενός ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου, το οποίο με απλούς αυτοματισμούς θα μπορεί να θέτει σε λειτουργία ή να διακόπτει την λειτουργία των μηχανημάτων θέρμανσης, ψύξης και άλλων ενεργοβόρων συσκευών, σύμφωνα με ένα πρόγραμμα προβλέψεων και επεξεργασίας δεδομένων, ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες. Στις περιπτώσεις αυτές, η εξοικονόμηση ενέργειας ποικίλει, όπως είναι φανερό, από τη χρήση του κτιρίου, τις απαιτήσεις των ενοίκων, τα φορτία, την αποδοτικότητα των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης καθώς και από τα δομικά στοιχεία της κατασκευής. Στη Σουηδία όλα τα καινούργια σπίτια είναι πολύ καλά μονωμένα και ως πηγή ενέργειας χρησιμοποιούν την "ελεύθερη θερμότητα" που προέρχεται από τα εσωτερικά θερμικά κέρδη, δηλαδή από τους ανθρώπους που ζουν σ' αυτά, και την θερμότητα που ακτινοβολούν τα φωτιστικά και οι συσκευές ή τα μηχανήματα που λειτουργούν στους εσωτερικούς χώρους. Η δωρεάν θερμότητα από τον ήλιο και τις εσωτερικές πηγές σε ορισμένες περιπτώσεις (πχ από τις συσκευές και τους ανθρώπους) μπορεί να αντικαταστήσει τις ανάγκες για θέρμανση μέσω συμβατικών συστημάτων, αν το σπίτι διαθέτει καλή θερμομόνωση, αεροστεγή κουφώματα και διπλά τζάμια στα παράθυρα. Ο τελευταίος παράγοντας είναι καθοριστικός. Για παράδειγμα, οι υπολογισμοί δείχνουν πως το 25% της ενέργειας που καταναλώνει ο οικιακός τομέας στην Ελλάδα, χάνεται στο περιβάλλον από τα διαφανή ανοίγματα (πχ παράθυρα, μπαλκονόπορτες). Η ενέργεια αυτή, που στο μεγαλύτερο μέρος της θα μπορούσε να κερδηθεί, είναι ισοδύναμη με την ενέργεια που έχει προστεθεί στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας μέσω του αγωγού φυσικού αερίου. Στο άμεσο μέλλον, η μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να προέλθει από τις μετατροπές των παλαιών κτιρίων, ώστε να μειωθεί η σπατάλη ενέργειας. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα όπου πάνω από το 90% των κτιρίων δεν διαθέτουν την παραμικρή θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων, περίπου το 70% έχουν οροφές με τελείως ακατάλληλη θερμική συμπεριφορά, και πάνω από 95% έχουν μονά τζάμια, τα περιθώρια είναι τεράστια. Βέβαια, οι εκτεταμένες επεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια έχουν συνήθως υψηλό κόστος. Σε πολλές περιπτώσεις όμως οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να συνδυαστούν με άλλες απαραίτητες εργασίες επισκευής και συντήρησης του κτιρίου, μειώνοντας έτσι το κόστος. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης από εταιρίες που αναλαμβάνουν εργολαβικά την εκτέλεση του έργου. Η επιστροφή του κεφαλαίου - καθώς και η είσπραξη των κερδών -γίνεται από την μείωση των ενεργειακών δαπανών, όπως χαμηλότερα 6

7 κοινόχρηστα (πχ μειωμένη κατανάλωση πετρελαίου για θέρμανση) και μικρότεροι λογαριασμοί ρεύματος. ΜΙΑ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΑΓΟΡΑ Ο μέσος άνθρωπος της πόλης περνάει περίπου το 80% του χρόνου του στο εσωτερικό των κτιρίων: στο σπίτι, στο γραφείο, στο εργοστάσιο, στο σχολείο, σε χώρους διασκέδασης κλπ. Εκτός από τα καθαρά περιβαλλοντικά ζητήματα, είναι φανερό πως τα κτίρια αποκτούν πλέον τεράστια σημασία για τη διαβίωση των ανθρώπων, την ευεξία τους, την απόδοσή τους και την παραγωγικότητά τους. Πολύ περισσότερο απ ότι στο παρελθόν όπου η πλειονότητα των ανθρώπων ήταν αγρότες και στο απώτατο παρελθόν που ήταν συλλέκτες και κυνηγοί. Βέβαια, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της γης ζει ακόμα στην ύπαιθρο, όμως τα πράγματα αλλάζουν ραγδαία. Ήδη, τα ¾ των ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες ζουν σε αστικά συγκροτήματα κατοικιών, ενώ (παραδόξως) το ποσοστό είναι μικρότερο (περίπου 40%) στις χώρες του «πρώτου κόσμου» με αυξητικές όμως και εκεί τάσεις. Η δημογραφική αυτή εξέλιξη διαμορφώνει και το προφίλ του κατασκευαστικού τομέα παγκοσμίως, ενώ ταυτόχρονα δίνει μερικές ενδείξεις για το μέγεθος των απαιτούμενων υποδομών. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το έτος 2015, πάνω από το 50% του οικιστικού αποθέματος για κατοικίες και εμπορικά καταστήματα στην Κίνα θα κατασκευαστούν στην 15ετία που διανύουμε. Οι απαιτούμενες επενδύσεις στο χώρο των κατασκευών για την δεκαετία αναμένεται να φτάσουν τα 2 τρις δολάρια, όμως το νούμερο είναι θεωρητικό. Λόγω της μεγάλης δημογραφικής πίεσης, σε ένα μεγάλο μέρος του τρίτου κόσμου η στέγαση καλύπτεται μέσω της άτυπης κατοικίας, συνήθως αυτοκατασκευαζόμενης και αυθαίρετης. Στη Λίμα του Περού για παράδειγμα το 54% του πληθυσμού ζει σε άτυπες κατοικίες με προφανώς ακατάλληλες ή απούσες υποδομές. Τρία τρισεκατομμύρια δολάρια (ή αλλιώς περίπου 10% του παγκόσμιου εγχώριου προϊόντος) είναι ο συνολικός κύκλος εργασιών του κλάδου των κατασκευών με 111 εκατ. εργαζόμενους. Ο κλάδος των κατασκευών αποτελεί επίσης το μεγαλύτερο βιομηχανικό εργοδότη στην Ευρώπη, παρέχοντας το 7,5% της συνολικής απασχόλησης ή αλλιώς το 28% της βιομηχανικής απασχόλησης, ενώ αντιπροσωπεύει το 10% περίπου του κοινοτικού εγχώριου προϊόντος (Α.Ε.Π). Απ αυτό το ποσοστό, ένα 3-4% αφορά στα δομικά υλικά, τομέας στον οποίο απασχολούνται περί τα 2,5 εκατ. Εργαζόμενοι. Αντίστοιχα είναι τα μεγέθη και στις ΗΠΑ, όπου οι κατασκευές αντιστοιχούν στο 12% του Α.Ε.Π. Σε ότι αφορά την Ελλάδα, η δυναμική που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ο κατασκευαστικός κλάδος, τον έχει αναδείξει σε βασικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Όπως προκύπτει από μελέτη που εκπόνησε το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ), ενώ το 1993 η συμβολή του κλάδου στο Α.Ε.Π. κυμαινόταν στο 11,8%, το 2000 διαμορφώθηκε σε 16,5% και οι προβλέψεις για το 2005 ανεβάζουν το δείκτη στο 20,7%. Εκεί όμως που η κατασκευαστική βιομηχανία έχει συμβάλει τα μέγιστα, είναι στον τομέα της απασχόλησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΚ, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 90 ο αριθμός των απασχολούμενων στις κατασκευές δεν ξεπερνούσε τις άτομα, το 2000 ανερχόταν σε εργαζομένους, χωρίς μάλιστα να υπολογίζεται το δυναμικό των μελετητών (περίπου ), αριθμός που αντιστοιχούσε στο 7,5% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα. Αν προστεθεί στο παραπάνω ποσοστό ο αριθμός των έμμεσα 7

8 εργαζομένων στις κατασκευές (παραγωγή και εμπορία δομικών υλικών, υπηρεσίες, κ.λπ.), καθώς και των αυτοαπασχολούμενων, τότε αυτό διπλασιάζεται και φτάνει το 14%. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΚ, δεδομένου ότι μέχρι το 2006 θα υπολείπεται ακόμη μεγάλος αριθμός έργων στο πλαίσιο του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ), και εφόσον βέβαια αξιοποιηθούν οι κοινοτικοί πόροι και πραγματοποιηθούν οι απαιτούμενες διαρθρωτικές κινήσεις στην αγορά εργασίας του κλάδου, οι απασχολούμενοι στις κατασκευές θα φτάσουν τις Η σημαντική αυτή συμβολή του κατασκευαστικού κλάδου στην ελληνική οικονομία αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, καθώς η Ελλάδα έχει ακόμη μπροστά της πολύ δρόμο μέχρι να φτάσει το επίπεδο υποδομών των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Ως εκ τούτου, οι εταιρίες θα εξακολουθήσουν να έχουν αντικείμενο δράσης και στο μέλλον. Εξάλλου αυτό καταδεικνύει και η τάση κατασκευής δημοσίων έργων με τη μέθοδο της παραχώρησης (αυτοχρηματοδότηση), που οδηγεί τους κατασκευαστές να ξεφεύγουν από το αμιγώς κατασκευαστικό αντικείμενο και να δραστηριοποιούνται σε νέους τομείς, όπως η διαχείριση, συντήρηση και λειτουργία των έργων. Η τάση αυτή μάλιστα μπορεί να επεκταθεί σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και σε μικρότερα έργα, όπως οικισμούς, εμπορικά κέντρα, εκπαιδευτήρια, σωφρονιστικά καταστήματα, νοσοκομεία, χώρους στάθμευσης, κ.ά. Πέραν από τις αλλαγές όμως που επιφέρει η ίδια η κατασκευαστική αγορά, και οι κατασκευαστές από την πλευρά τους προωθούν την επέκταση των δραστηριοτήτων τους σε νέους τομείς, όπως αυτών της ενέργειας και της αξιοποίησης και εκμετάλλευσης ακίνητης περιουσίας, που παρουσιάζουν ευνοϊκές προοπτικές. Όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για το 2002, οι επενδύσεις σε ακίνητα έφτασαν στο 2001 να αντιπροσωπεύουν το 20,1% του συνόλου των επενδύσεων ή 4,8% του Α.Ε.Π. Το 2001 οι Έλληνες δαπάνησαν περίπου 5,8 δις ήτοι 4,8% του Α.Ε.Π- για την αγορά κατοικιών τοποθετώντας τα κεφάλαιά τους σε ιστορικά υψηλά επίπεδα τιμών. Σε ότι αφορά τον κλάδο της εμπορίας δομικών υλικών, ο κύκλος εργασιών των εικοσιοκτώ μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου διαμορφώθηκε το 2001 σε 429 εκατ. Ευρώ έναντι 368 εκατ. Ευρώ στη χρήση του 2000, άνοδος που μεταφράζεται σε 16,4%. ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Συγκρινόμενα με άλλα βιομηχανικά προϊόντα τα κτίρια, παρουσιάζουν την ιδιαιτερότητα της μεγάλης διάρκειας. Για παράδειγμα στις αναπτυγμένες χώρες υπολογίζονται για μέση διάρκεια ζωής 80 χρόνων, ενώ υπάρχουν και κατασκευές (όπως οι γέφυρες) που μπορούν να διαρκέσουν εκατοντάδες χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι όποιες επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μακράς διάρκειας και δύσκολα αναστρέψιμες (σπάνια κατεδαφίζονται κτίρια ή άλλες πολυδάπανες εγκαταστάσεις για λόγους αισθητικούς ή περιβαλλοντικούς). Εκτιμάται ότι ο κλάδος των κατασκευών καταναλώνει το 40-50% περίπου των φυσικών πρώτων υλών που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος (περί τα 3 δις τόνους υλικών ετησίως), περισσότερο δηλαδή από κάθε άλλο βιομηχανικό κλάδο. Ταυτόχρονα, ευθύνεται για το 30-50% των συνολικών αποβλήτων των βιομηχανικά αναπτυγμένων χωρών. Έρευνες στις ΗΠΑ έδειξαν πως η κατασκευή μιας τυπικής κατοικίας συνεπάγεται την παραγωγή 7 τόνων αποβλήτων, ενώ στην 8

9 Ευρωπαϊκή Ένωση παράγεται μισός τόνος οικοδομικών αποβλήτων ανά κάτοικο κάθε χρόνο. Την ίδια στιγμή, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο κτιριακός τομέας καταναλώνει κατά μέσο όρο το 40% περίπου της ενέργειας, συμβάλλοντας με ένα αντίστοιχο ποσοστό στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Συνήθως όμως οι εκτιμήσεις αυτές για τις εκπομπές δεν συμπεριλαμβάνουν την «ενσωματωμένη ενέργεια» αυτή δηλαδή που χρειάστηκε για να κατασκευασθούν τα υλικά, για να μεταφερθούν ή για να λειτουργήσουν τα μηχανήματα των εργολάβων. Για το λόγο αυτό, η οικολογική ή αειφορική δόμηση θα πρέπει πλέον να κάνει και τέτοιους λογαριασμούς και να λαμβάνει υπόψιν της το συνολικό κύκλο ζωής των υλικών, των τεχνολογικών συστημάτων και των εργαλείων τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ή πρόκειται να χρησιμοποιηθούν. Πάνω από διαφορετικά δομικά υλικά και προϊόντα κυκλοφορούν σήμερα στην ευρωπαϊκή αγορά. Κάποια απ αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις και περιβάλλον και στη δημόσια υγεία. Για λίγα από τα υλικά αυτά υπάρχουν εναρμονισμένες κοινοτικές προδιαγραφές (περί τα 600), ενώ για ακόμη λιγότερα έχει γίνει κάποια εκτίμηση της συνολικής επιβάρυνσης που επιφέρουν στο περιβάλλον και την υγεία καθ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Οι περιβαλλοντικές επιδόσεις σχετίζονται συνήθως με την ενέργεια που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τους, την μεταφορά τους κλπ, και με την ποιότητα των υλικών. Αφορούν τις επιπτώσεις στο εξωτερικό περιβάλλον (π.χ. εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα CO 2 ) ή τον εσωτερικό χώρο και την έκθεση των ενοίκων (ή των εργατών) σε πιθανούς βλαπτικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα ο αμίαντος. Ένα διαφορετικό είδος επιπτώσεων σχετίζεται με τις χρήσεις γης και την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Η οικιστική ανάπτυξη, τα βιομηχανικά πάρκα, τα αεροδρόμια και οι οδικοί άξονες, τις περισσότερες φορές αφαιρούν γη από τη γεωργία (και συχνά μάλιστα γη υψηλής παραγωγικότητας) ή καταλαμβάνουν δάση, δασικές εκτάσεις και ακτές. Οι εκτιμήσεις του περιβαλλοντικού προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Environmental Programme UNEP) ανεβάζουν σε 70% το ποσοστό της παγκόσμιας χερσαίας επιφάνειας που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο θα υποστεί τις αρνητικές συνέπειες της αστικοποίησης το έτος Φυσικά, αυτό σημαίνει εκτός των άλλων - κατάργηση της συνέχειας πολλών οικοσυστημάτων, εκτοπισμό της άγριας ζωής, περιορισμό των ενδιαιτημάτων και των χώρων αναπαραγωγής πολλών ευαίσθητων ειδών κτλ. Από κοινωνική τέλος άποψη, οι αλλαγές χρήσεων γης υπέρ των αστικών επεκτάσεων, αυξάνουν τις ανισότητες, ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει ο ανταγωνισμός ανάμεσα στην παραγωγή τροφής και στην εμπορευματοποίηση του χώρου. ΠΟΙΟΝ ΣΥΜΦΕΡΕΙ Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ; Το ζήτημα του κόστους είναι σημαντικό για κάθε κατασκευαστή. Επηρεάζει την τελική τιμή του προϊόντος (και άρα την διείσδυσή του στην αγορά), προσδιορίζει τα περιθώρια κέρδους των επενδυτών ή αντίθετα συνδέεται με το επενδυτικό ρίσκο. Όμως το κόστος δεν είναι πάντοτε ο καθοριστικός και καθοδηγητικός παράγοντας στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων. Ίσως να είναι στην οργανωμένη δόμηση ή στην τυποποιημένη παραγωγή κατοικίας (π.χ. αστική πολυκατοικία) δεν είναι όμως σε κατασκευές κύρους (κτίρια γραφείων μεγάλων εταιρειών), δημόσια κτίρια, ιδιωτική κατοικία και ιδιοκατασκευές. Έχει, για παράδειγμα, διαπιστωθεί από έρευνες στην Ελλάδα ότι πολλές αυθαίρετες κατασκευές έχουν υψηλότερο κόστος από τις νόμιμες, γιατί ακριβώς οι εργολάβοι/κατασκευαστές αλλά και οι προμηθευτές 9

10 οικοδομικών υλικών εκμεταλλεύονται τους ιδιοκτήτες και υπερχρεώνουν τους ιδιοκτήτες, εκμεταλλευόμενοι την έλλειψη νομιμότητας. Σε πολλές βέβαια από τις περιπτώσεις αυτές υπάρχει και το «κρυφό» κόστος, όπως βεβαίως και τα πρόστιμα ή οι μελλοντικές επιβαρύνσεις λόγω μη πρόβλεψης των απαραίτητων περιφερειακών λειτουργιών (όπως για παράδειγμα συνδέσεις με τα κεντρικά δημόσια δίκτυα). Σε κάθε όμως περίπτωση, η έννοια του κόστους (σε σχέση με το όφελος) είναι σχετική και πολλές φορές υποκειμενική. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ιδιοκτητών ή/και εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων που αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν ακριβά και άσχετα με τη λειτουργικότητα του κτιρίου υλικά (π.χ. γυαλί, μάρμαρο) μόνο και μόνο γιατί εκτιμούν ότι αυτά βελτιώνουν την εικόνα του ακινήτου και άρα την εμπορική του αξία. Άλλωστε ο ορθολογισμός δεν είναι ο κανόνας στις αγορές. Οι κάτοχοι πολυτελών αυτοκινήτων δεν έχουν κάνει (στις περισσότερες των περιπτώσεων) ανάλυση κόστους/οφέλους πριν αποφασίσουν την απόκτησή τους. Σε ένα μεγάλο βαθμό, η έννοια του «υποκειμενικού κόστους» συνδέεται και με το σύστημα των αξιών. Όμως οι κυρίαρχες αξίες επηρεάζουν και το αντικειμενικό κόστος. Οι λεγόμενες εξωτερικές επιβαρύνσεις συνήθως δεν λαμβάνονται υπόψιν στον υπολογισμό της αξίας των ακινήτων και βεβαίως δεν πληρώνει κανείς γι αυτές. Οι εξωτερικές επιβαρύνσεις αφορούν στις βλάβες στα οικοσυστήματα, στο νερό, τον αέρα κτλ. από την εξόρυξη, την παραγωγή και την εμπορία των υλικών, αφορούν στις επιπτώσεις στο κλίμα από την σπατάλη ενέργειας κατά τη λειτουργία των κτιρίων, αφορούν στις δαπάνες για την υγεία που σχετίζονται με την αστικοποίηση, αφορούν στην όχληση και το θόρυβο κατά τη διάρκεια της κατασκευής (που μπορεί για παράδειγμα να επηρεάζει την αποδοτικότητα της εργασίας σε γειτονικά γραφεία), αφορούν στο κόστος για τις χωματερές για την απόθεση των σκουπιδιών και πολλά άλλα. Αρκετές μελέτες έχουν προσπαθήσει άλλοτε με λιγότερη και άλλοτε με περισσότερη επιτυχία να ποσοτικοποιήσουν τις εξωτερικές αυτές επιβαρύνσεις, το σίγουρο όμως είναι ότι στο βαθμό που δεν αναγνωρίζονται επίσημα, δεν εισάγονται ως παράγοντες στην αγορά και δεν ενσωματώνονται στις τιμές. Ουσιαστικά δημιουργούν και μια κουλτούρα «αποφυγής ή μετακύλισης του κόστους» που τείνει να συμπεριλάβει στις εξωτερικές οικονομίες και στοιχεία τα οποία θα έπρεπε να συνυπολογίζονται στο κόστος κατασκευής. Για παράδειγμα, η πλημμελής οργάνωση των εργοταξίων, η κατάληψη δρόμων από οχήματα και υλικά, η μη πρόβλεψη για την αποφυγή σκόνης ή υγρών αποβλήτων από τις οικοδομικές εργασίες κτλ., αποτελούν παρεκκλίσεις από την νομιμότητα με στόχο την μεγιστοποίηση του κέρδους στο επίπεδο του εργολάβου. Η διαμόρφωση βέβαια του κόστους εξαρτάται και από την νομοθεσία. Αυτή μπορεί να επηρεάσει την οικονομία των κατασκευών θετικά (π.χ. μέσω κινήτρων και απαλλαγών) αλλά και αρνητικά μέσω της υποχρέωσης ενσωμάτωσης στοιχείων του εξωτερικού κόστους. Επίκαιρο παράδειγμα είναι τα οικοδομικά απορρίμματα (μπάζα), τα οποία σημειωτέον αποτελούν το 40% του συνόλου των απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές. Αν για την ειδική αυτή κατηγορία σκουπιδιών αυξάνονταν τα τέλη αποκομιδής, τότε θα αυξάνονταν προφανώς οι δαπάνες στο επίπεδο του κατασκευαστή και επομένως οι τιμές των ακινήτων. Αυτό όμως με τη σειρά του θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την προώθηση της ανακύκλωσης των οικοδομικών υλικών και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων που θα αναλάμβαναν αυτό το έργο. Κάτι τέτοιο επιχειρεί να εισαγάγει στην Ελλάδα ο Νόμος 2939/01 (ΦΕΚ 179/ ) για την «Εναλλακτική Διαχείριση Συσκευασιών και άλλων Προϊόντων» στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα οικοδομικά απορρίμματα. Οι παραγωγοί των υλικών αυτών θα είναι πλέον υποχρεωμένοι να πληρώνουν τέλος στον Διαχειριστή του Συστήματος που θα φροντίζει για την αξιοποίησή τους. 10

11 Για τον υπολογισμό του συγκριτικού κόστους της οικολογικής δόμησης, χρειάζεται ένα αντικειμενικό σύστημα αναφοράς. Αυτό προσδιορίζεται από τη μια μεριά από τη μεθοδολογία κοστολόγησης των συμβατικών κτιρίων και γενικότερα των κατασκευών και από την άλλη από την ερμηνεία του όρου «οικολογικός». Τα επίσημα συστήματα βαθμονόμησης των πράσινων κτιρίων που έχουν υιοθετηθεί σε διάφορες χώρες, παρέχουν μια αρκετά αντικειμενική βάση για την απόδοση αυτού του χαρακτηρισμού και ταυτόχρονα διευκολύνουν τους ειδικούς να προχωρήσουν στην αναλυτική κοστολόγηση. Σε γενικές πάντως γραμμές, στα περισσότερα μέρη του κόσμου όπου υπάρχει σημαντική δραστηριότητα στον τομέα της οικολογικής δόμησης, το πρώτο βήμα το έκανε ο δημόσιος τομέας. Αυτό είναι φυσικό αφού το κόστος του κεφαλαίου για τις κυβερνήσεις είναι σχετικά χαμηλό και η απόσβεση δεν έχει σαφώς την ίδια σημασία με αυτήν του ιδιωτικού τομέα. Στη συνέχεια, και καθώς τα σημαντικά οικονομικά και άλλα οφέλη άρχισαν να διαφαίνονται σε συνδυασμό με το χαμηλό επιπλέον κόστος (συγκρινόμενο με τις συμβατικές κατασκευές) ο ιδιωτικός τομέας άρχισε να δείχνει σοβαρό ενδιαφέρον. Σήμερα, τα μισά από τα πιστοποιημένα πράσινα κτίρια στις ΗΠΑ ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες, ενώ δειλά-δειλά άρχισαν να προστίθενται και ακίνητα προς εκμετάλλευση. Είναι γενικά παραδεκτό ότι τρεις είναι οι συνιστώσες που προσδιορίζουν το κατασκευαστικό κόστος: 1. Το κόστος για την απόκτηση της γης. Εφόσον υπάρχει η πρόθεση της οικολογικής δόμησης, είναι σημαντικό το οικόπεδο που θα αγοραστεί να προσφέρει μια σειρά από ευνοϊκές προϋποθέσεις. Στις ΗΠΑ το σύστημα βαθμονόμησης LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) ως τέτοιες αναγνωρίζει, για παράδειγμα, την εγγύτητα από γραμμές μέσων μαζικής μεταφοράς, την πολεοδομική πυκνότητα και τη χαμηλή όχληση από γειτονικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ο επαρκής ηλιασμός είναι επίσης απαραίτητος όπως επίσης και οι συνθήκες για καλό φυσικό αερισμό και καλή ποιότητα αέρα. Οι δυνατότητες συγκράτησης του νερού της βροχής και η φυτοκάλυψη λαμβάνονται επίσης υπόψιν. Εάν χρειαστούν εργασίες κατεδάφισης είναι σημαντικό να υπάρχει η δυνατότητα της ανακύκλωσης ή/και της επαναχρησιμοποίησης των υλικών ή δυνατόν επί τόπου. Πάντως, δεν είναι καθόλου σίγουρο πως οικόπεδα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι και κατ ανάγκην ακριβότερα. Άλλωστε αρκετοί δήμοι, δυστυχώς όχι στην Ελλάδα, έχουν αρχίσει να επιδοτούν την αγορά γης για οικολογική δόμηση αντισταθμίζοντας έτσι το πιθανόν επιπλέον κόστος. 2. Το άμεσο κατασκευαστικό κόστος. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που δείχνουν ότι η οικολογική δόμηση δεν είναι αναγκαστικά ακριβότερη. Όλα βέβαια εξαρτώνται από το σωστό σχεδιασμό και την επιλογή ή όχι εξεζητημένων τεχνολογιών. Εάν για παράδειγμα θέλει κανείς να έχει πλήρη (100%) ενεργειακή αυτονομία και μάλιστα με ΑΠΕ, τότε το κόστος μπορεί να γίνει έως και απαγορευτικά υψηλό. Αν αντίθετα ο ενεργειακός σχεδιασμός γίνει με ρεαλισμό, λαμβάνοντας υπόψιν τις ώριμες τεχνολογίες, την κατάσταση του μικροκλίματος, τις ανάγκες των χρηστών και τις δυνατότητες που προσφέρει το κέλυφος των κτιρίων, τότε το επιπλέον κόστος μπορεί να είναι και μηδενικό, έως και αρνητικό. Μια μελέτη για το Ολυμπιακό Χωριό της Αθήνας, η οποία δυστυχώς δεν εφαρμόστηκε, έδειξε πως ένα ημι-κεντρικό ενεργειακό σύστημα ψύξης θέρμανσης με βάση το φυσικό αέριο, ήταν φτηνότερο από οποιαδήποτε συμβατική κατασκευή, τόσο στο επίπεδο της αρχικής επένδυσης όσο και στο επίπεδο του χρήστη-καταναλωτή. Σημαντικό ποσοστό του κόστους εξαρτάται προφανώς από τα υλικά. Η τιμή των υλικών (που επιτελούν την ίδια χρήση ή έχουν παρόμοιες ιδιότητες) 11

12 ποικίλει ανάλογα με το μέγεθος της αγοράς. Σε χώρες, όπως για παράδειγμα η Σουηδία, όπου η θερμομόνωση έχει σημαντική παράδοση και τα υπερμονωμένα κτίρια είναι πλέον ο κανόνας, το κόστος των υλικών όπως τα διπλά τζάμια, είναι σαφώς χαμηλότερο απ ότι σε χώρες όπου η τεχνολογίες αυτές μόλις αναδύονται. Το ίδιο ισχύει και για τα κόστη του τεχνικού προσωπικού : η σπανιότητα ανεβάζει τις τιμές και επιμηκύνει τους χρόνους κατασκευής (πράγμα που επίσης μεταφράζεται σε όρους οικονομικούς). Μια σημαντική επίσης συνιστώσα του κόστους είναι η τοπικότητα. Σύμφωνα με τη Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας, στο διάστημα το κόστος πολλών οικοδομικών υλικών ( τσιμέντο, τούβλα, γαρμπίλι, χαλίκι, άμμος, ασβέστης, μάρμαρο, κεραμίδια και σίδερο) αυξήθηκε από 6 έως 28% λόγω της ανόδου της τιμής του πετρελαίου. Αντίστοιχες ανατιμήσεις έγιναν ή αναμένονται να γίνουν και σε είδη εξοπλισμού, κυρίως σε όσα προέρχονται από ενεργοβόρες βιομηχανίες ή βασίζονται σε παράγωγα του πετρελαίου. Τέτοια προϊόντα είναι για παράδειγμα τα καλώδια, τα πλαστικά και τα είδη υγιεινής. Τη μεγαλύτερη αύξηση την είχε ο χάλυβας, όχι όμως λόγω του αυξημένου ενεργειακού κόστους στο επίπεδο της παραγωγής, αλλά κυρίως λόγω του υπερδιπλασιασμού του ναύλου: από τα 45 ο τόνος έφτασε μέσα σε ένα μόνο χρόνο τα 100. Μέσα βέβαια σε μια τόσο ασταθή και ρευστή αγορά τα κόστη για την προμήθεια οικολογικών υλικών φαίνονται αστεία. Η μείωση όμως του τμήματος εκείνου του κόστους που αντιστοιχεί στο μεταφορικό έργο, είναι σε κάθε περίπτωση εξαιρετικής σημασίας και πολύ επίκαιρη. 3. Έμμεσο κατασκευαστικό κόστος. Η οικολογική δόμηση στηρίζεται πριν απ όλα στον σωστό και ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Οι αποφάσεις στο επίπεδο του σχεδιασμού θα καθορίσουν εν τέλει και το πιθανό επιπλέον κόστος ή και την εξοικονόμηση χρημάτων. Το ισοζύγιο αυτό δεν είναι δεδομένο εξ αρχής, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στην τυποποιημένη δόμηση, αλλά εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου και τους επιδιωκόμενους στόχους. Καθοριστική σημασία έχουν επίσης οι απαιτήσεις και οι ανάγκες των χρηστών και η ύπαρξη ή μη υποχρεωτικής νομοθεσίας. Τέλος στοιχεία όπως η μορφολογία του οικοπέδου, η κλιματική ζώνη, το μικροκλίμα, η διαθεσιμότητα των υλικών, η γενικότερη κατάσταση της αγοράς των οικολογικών υλικών και των προϊόντων, θα επηρεάσουν σημαντικά τόσο τις προτάσεις όσο και το συνδεδεμένο με αυτό υπερβάλλον κόστος (αν υπάρχει). Θα μπορούσε μάλιστα να ισχυριστεί κανείς ότι το μόνο κόστος που δεν θα έπρεπε να αποφεύγουν οι κατασκευαστές είναι το κόστος των επιπλέον μελετών. Πρόκειται για μελέτες που περιλαμβάνουν πολλές ειδικότητες μηχανικών και άλλων επιστημόνων με τα χαρακτηριστικά της διεπιστημονικότητας. Πέραν από τη δουλειά του μηχανικού απαιτούνται ειδικές συνδρομές από αρχιτέκτονες τοπίου, ενεργειολόγους, φυσικούς, γεωπόνους, περιβαλλοντολόγους, οικονομολόγους κτλ. Η πολλαπλότητα των ειδικοτήτων και το πολυπρόσωπο των ομάδων κάνει προφανώς την υπηρεσία αυτή ακριβότερη, όμως το κόστος αυτό μπορεί εύκολα να συμψηφιστεί με τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από τις «έξυπνες» λύσεις, την αποφυγή περιττών στοιχείων της κατασκευής και το μειωμένο λειτουργικό κόστος. Στην παρούσα φάση, οι αμοιβές των μελετητικών αυτών ομάδων έρχονται να προστεθούν στις αμοιβές των συμβατικών μελετητών, όμως σταδιακά και καθώς η αγορά θα ενσωματώνει την οικολογική δόμηση στις προδιαγραφές των έργων, το επιπλέον αυτό κόστος θα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των απαιτούμενων μελετών για την έκδοση πολεοδομικής άδειας. Σ αυτό θα βοηθήσει βέβαια και η νομοθεσία με τις υποχρεωτικές της διατάξεις, αλλά και η πιστοποίηση (η οποία άλλωστε έχει και αυτή το δικό της κόστος). Συνήθως, κάθε επιπλέον 12

13 απαίτηση στο επίπεδο των μελετών και του σχεδιασμού (όπως είναι για παράδειγμα η αυξημένη αντισεισμική προστασία, ή προστασία παραδοσιακών οικισμών και συνόλων) αρχικά προκαλεί δυσφορία στην αγορά και αντιμετωπίζεται αρνητικά, δεδομένου ότι σε αυξάνει το κόστος κατασκευής. Όμως με τον καιρό η απαίτηση αυτή γίνεται αποδεκτή, και κυρίως, οι χρήστες και οι ιδιοκτήτες των κτιρίων συνειδητοποιούν ότι αυτό είναι προς όφελος και του κτιρίου και του περιβάλλοντος και της ίδιας της ζωής τους. ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ (ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ) ΟΦΕΛΗ Η οικολογική δόμηση αυξάνει την εμπορική αξία των ακινήτων. Η σχεδόν αξιωματική αυτή διατύπωση ενισχύεται από τις έρευνες που έχουν γίνει στο επίπεδο των χρηστών. Στις περισσότερες απ αυτές, φαίνεται ότι ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό αγοραστών/ενοικιαστών αποφασίζει με κριτήριο τα ζητήματα ποιότητας και τις συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης. Έτσι, και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στατιστικά δεδομένα, φαίνεται λογικό ότι κτίρια με μειωμένα έξοδα λειτουργίας και βελτιωμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, μπορούν να πετύχουν καλύτερες τιμές στην αγορά και να μισθώνονται με υψηλότερα ενοίκια. Είναι βέβαια θέμα των ιδιοκτητών και των μεσαζόντων να επικοινωνήσουν το στοιχείο αυτό στους καταναλωτές με την κατάλληλη εμπορική πολιτική και την προβολή των πλεονεκτημάτων. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου οι πολίτες είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερο για καλύτερες και πιο αξιόπιστες υπηρεσίες, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για το μέρος όπου περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Η αύξηση της αξίας των πράσινων κτιρίων θα έχει αργά ή γρήγορα επιπτώσεις και στη συμπεριφορά των τραπεζών. Δάνεια με χαμηλότερα επιτόκια ή και σε μεγαλύτερα ποσά θα αποτελέσουν μέρος της στρατηγικής του χρηματοπιστωτικού συστήματος για την προσέλκυση νέων πελατών στις περιπτώσεις όπου ο οικολογικός χαρακτήρας μπορεί να πιστοποιηθεί από ανεξάρτητους οργανισμούς. Πάντως από μια πολύ πρόσφατη μελέτη (California Sustainable Building Task Force, 2003) προκύπτει ότι το σημαντικότερο οικονομικό όφελος από τα πράσινα κτίρια συνδέεται με την αύξηση της παραγωγικότητας (στην περίπτωση των επαγγελματικών χώρων) και την μείωση των προβλημάτων υγείας (σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου). Τα ακριβή ποσοστά φαίνονται στο παρακάτω διάγραμμα. 13

14 Οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από την οικολογική δόμηση σε κτίρια γραφείων. Πηγή: California s Sustainable Building Task Force, 2003 Τα κέρδη στο επίπεδο της υγείας και της ποιότητας ζωής των ενοίκων προκύπτουν κυρίως από την βελτίωση των χαρακτηριστικών του εσωτερικού αέρα, τη βελτίωση των συνθηκών φωτισμού, την βελτίωση του ακουστικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση του αισθήματος του ευ ζειν. Οι ανωτέρω παράγοντες είτε μεταφράζονται σε καθαρό κόστος περίθαλψης σε περίπτωση ασθένειας είτε σε κόστος παραγωγικότητας λόγω μειωμένης απόδοσης ή απουσιών από την εργασία. Το γεγονός ότι τα κέρδη στην υγεία και την παραγωγικότητα συγκεντρώνουν ένα τόσο μεγάλο ποσοστό (70%) οφείλεται στο επίσης υψηλό ποσοστό του συντελεστού των μισθών στο σύνολο των εξόδων σε ένα κτίριο γραφείων, όπως χαρακτηριστικά φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Σε ότι αφορά την μείωση των εξόδων λειτουργίας και συντήρησης, θα πρέπει να σημειώσουμε πως αυτό αφορά εν μέρει το σχεδιασμό, αλλά κυρίως αφορά τη διαδικασία λειτουργικής παραλαβής και παρακολούθησης του έργου (commissioning) και στις δυνατότητες που προσφέρονται σήμερα για εγκατάσταση, λειτουργία και διαχείριση των συστημάτων από εξειδικευμένες εταιρείες (ESCO). 14

15 Σύγκριση των συνιστωσών του λειτουργικού κόστους σε ένα κτίριο γραφείων. Πηγή : Builiding Research Establishment 2001 Η έρευνα έγινε για μια ορισμένη κατηγορία κτιρίων (αυτά που είχαν πιστοποιηθεί ως «αργυρά» σύμφωνα με την κατάταξη του LEED. βλ. σχετικά και στο κεφάλαιο για την πιστοποίηση). Εξετάσθηκαν 33 κτίρια και τα οφέλη υπολογίσθηκαν για μια περίοδο 20 ετών. Για την ακρίβεια, υπολογίσθηκε η Καθαρή Παρούσα Αξία-ΚΠΑ (Net Present Value) που ορίζεται ως η διαφορά ανάμεσα στην αξία της επένδυσης στο μέλλον και της παρούσας αξίας, αφού ληφθούν υπόψιν ο πληθωρισμός και η απόσβεση του κεφαλαίου. Αν η ΚΠΑ είναι θετική, τότε μπορεί να προχωρήσει κανείς στην επένδυση. Αν όχι, πρέπει να επανεξετάσει τα δεδομένα και ενδεχομένως να αναθεωρήσει τον αρχικό σχεδιασμό. Με βάση λοιπόν αυτές τις παραδοχές, προέκυψε ότι τα πράσινα κτίρια προσφέρουν κατά μέσον όρο ένα οικονομικό όφελος της τάξης των 500 $/m 2, όμως το όφελος αυτό διανέμεται συνήθως σε περισσότερους από έναν παράγοντες. Αυτό είναι φυσικό αφού η εμπλοκή του καθενός από τους ενδιαφερόμενους γίνεται σε διαφορετικό στάδιο και τα συμφέροντά τους δεν συμπίπτουν αναγκαστικά. Προκειμένου λοιπόν να γίνουν κατανοητά, τόσο τα εμπόδια όσο και οι κίνδυνοι από τη μεριά εκείνων που θα χρειαστεί να πάρουν αποφάσεις, είναι απαραίτητο να αναφερθούμε στη δομή του συστήματος λήψης αποφάσεων και στους διαφορετικούς ρόλους που ο κάθε ένας παράγοντας καλείται να διαδραματίσει. Προφανώς η ανάλυση αυτή έχει νόημα στην περίπτωση των μεγάλων έργων και όχι στην περίπτωση της ατομικής κατοικίας, για παράδειγμα, όπου η απόφαση λαμβάνεται από ένα πρόσωπο (τον ιδιοκτήτη και χρήστη). Γενικά διακρίνονται οι ακόλουθες κατηγορίες εμπλεκομένων: Επενδυτές: είναι υπεύθυνοι για την εξασφάλιση της χρηματοδότησης και ενδιαφέρονται για την επιστροφή του κεφαλαίου, τα έσοδα από την ενοικίαση και τις ενδογενείς αξίες του ακινήτου 15

16 Εταιρείες οικοδομικής ανάπτυξης: είναι υπεύθυνοι για να καλύψουν το κόστος της πρώτης φάσης που ενδεχομένως θα καθορίσει και την αξία του προϊόντος (και επομένως τα περιθώρια κέρδους). Συνήθως ενδιαφέρονται για την ελκυστικότητα που θα έχει η κατασκευή και την εικόνα την οποία μπορούν να προβάλουν στους χρήστες ή στους αγοραστές διαμέσου του έργου. Ενοικιαστές : αυτοί επιβαρύνονται με το σύνολο του λειτουργικού κόστους του κτιρίου και τις πιθανές επιπτώσεις του εσωτερικού περιβάλλοντος στην υγεία τους. Παράλληλα ενδιαφέρονται και για την γενικότερη εικόνα της κατασκευής. Ιδιοκτήτες-χρήστες : τους αφορούν τόσο το κόστος μελέτης/κατασκευής, όσο και το λειτουργικό κόστος του κτιρίου. Είναι επομένως εκείνοι που πρώτοι θα πρέπει να ενδιαφερθούν για μια ανάλυση κύκλου ζωής που θα τους βοηθήσει να πάρουν τις σωστές αποφάσεις για τις επιλογές υλικών, μηχανημάτων και συστημάτων που θα χρησιμοποιηθούν στο κτίριο. Κατανομή της οικονομικής επιβάρυνσης στις διάφορες κατηγορίες εμπλεκομένων στα κτίρια. Πηγή : Builiding Research Establishment Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα, γίνεται φανερό πως το μεγαλύτερο μέρος του λειτουργικού κόστους των κτιρίων βαρύνει τους ενοικιαστές ή τους ιδιοκτήτες/ χρήστες και καθόλου τους κατασκευαστές και τις εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων. Όμως τα μεγάλα κέρδη βρίσκονται στη φάση της λειτουργίας (εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας, υγεία, κύρος/εικόνα) απ όπου κατά κανόνα οι επενδυτές έχουν αποσυρθεί. Η αναντιστοιχία αυτή είναι και η ρίζα του προβλήματος. Αν εξαιρέσουμε την ελκυστικότητα που παρουσιάζουν τα πράσινα κτίρια για το ενημερωμένο κοινό και εξ αυτού την δυνατότητα παραγωγής προστιθέμενης αξίας στο ακίνητο, δεν υπάρχουν άλλα σοβαρά οικονομικά κίνητρα για τους δύο πρώτους παράγοντες. Για το λόγο αυτό, οι οποιεσδήποτε οικονομικές ενισχύσεις, επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές από την πλευρά του κράτους ή δάνεια και διευκολύνσεις από την πλευρά των τραπεζών, θα επηρεάσουν σαφώς την αγορά και τις αποφάσεις των επιχειρηματιών του κλάδου. Το δημόσιο μπορεί όμως να επηρεάσει τα πράγματα και με άλλους τρόπους : ο πιο απλός είναι να ενσωματώσει αρχές και απαιτήσεις οικολογικής δόμησης στους όρους των διαγωνισμών και να υποχρεώσει τους διαγωνιζόμενους να κάνουν προσφορές και για την 16

17 λειτουργία και την συντήρηση του κτιρίου. Ένας δεύτερος τρόπος είναι να συμβληθεί το κράτος ή οι κρατικές εταιρείες που ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη ακινήτων με ιδιωτικούς φορείς σε μικτά σχήματα στα οποία οι οικολογικές προδιαγραφές να αποτελούν μέρος του συμβολαίου. Ένα από αυτά τα σχήματα προβλέπει τη μη ανάμιξη του δημοσίου στο επενδυτικό σχήμα (εκτός από τα έξοδα των διαγωνισμών και πιθανώς την παραχώρηση του οικοπέδου) αλλά την ενοικίασή του μετά την ολοκλήρωση και την προμήθεια του εξοπλισμού, ενώ τη λειτουργία την αναλαμβάνει μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών (που μπορεί να είναι και ο ανάδοχος του έργου). ΤΑ ΛΑΜΠΡΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Είναι γεγονός πως ούτε οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων για την επερχόμενη Κλιματική Αλλαγή, ούτε η νομοθεσία, ούτε τα οικονομικά κίνητρα μπορούν να παίξουν τόσο σημαντικό ρόλο στο άνοιγμα της αγοράς και στην προώθηση της οικολογικής δόμησης, όσο οι ίδιες οι πετυχημένες εφαρμογές. Η διάλυση των φόβων και των μύθων απέναντι στο καινούργιο, η άρση των εμποδίων που δημιουργεί η αδράνεια των παραδοσιακών (ή καλύτερα των συμβατικών) δομών και η επιβεβαίωση στην πράξη αυτού που πολλές φορές ακούγεται ως μακρινή ουτοπία, δεν θα βρουν καλύτερο σύμμαχο από το ίδιο το παράδειγμα, αυτό που μπορεί με τους εγγενείς του πολλαπλασιαστικούς μηχανισμούς να διαδώσει τις νέες ιδέες σε μακρινές αποστάσεις, όπως ο σπόρος που μεταφέρεται από τον άνεμο. ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΝ Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Οι ΗΠΑ είναι η χώρα των ακροτήτων. Είναι γνωστό ότι επί κυβερνήσεως Μπους, οι ΗΠΑ αντέδρασαν στην αποδοχή του Πρωτοκόλλου του Κιότο, κατηγορήθηκαν ότι ξεκίνησαν έναν ακόμη βρώμικο πόλεμο για το πετρέλαιο και αποφάσισαν να αναθερμάνουν το πρόγραμμα των πυρηνικών εργοστασίων, τη στιγμή που στην Ευρώπη η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις εγκατέλειπαν την επικίνδυνη αυτή τεχνολογία.. Για παράδειγμα, το πρώτο βήμα για τον περιορισμό της πυρηνικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή αποφασίστηκε στην Γερμανία το καλοκαίρι του Η ιστορική αυτή απόφαση μεταξύ του τότε καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ και των εκπροσώπων των βιομηχανιών ενέργειας, κατέληξε στον παροπλισμό των πυρηνικών εργοστασίων μέχρι το Έτσι η Γερμανία έγινε η πρώτη μεγάλη βιομηχανική χώρα σταδιακά απομακρύνεται από την πυρηνική ενέργεια. Από την άλλη όμως μεριά, η ΗΠΑ είναι η χώρα εκείνη που έχει να επιδείξει τις πιο πρωτοποριακές εφαρμογές στους τομείς της εξοικονόμησης ενέργειας και της οικολογικής δόμησης. Ήδη από τη δεκαετία του 80 ένα πλήθος κατασκευών σε δημόσια και ιδιωτικά έργα έκαναν πράξη την απαίτηση για κτίρια πιο φιλικά προς τους χρήστες, με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, με χρήση ανακυκλωμένων και μη τοξικών υλικών, με αξιοποίηση των χαρακτηριστικών του μικροκλίματος, με προσοχή στην αισθητική και την μορφολογία του τοπίου, με χρήση προηγμένων τεχνολογιών, ιδιαίτερα της μικροηλεκτρονικής και των αυτοματισμών. Το 1994, ο πρόεδρος Κλίντον ανακοίνωσε μια σημαντική πρωτοβουλία για το Πρασίνισμα του Λευκού Οίκου. Το πρόγραμμα περιελάμβανε 50 διακεκριμένα μέτρα στα οποία συμπεριλαμβάνονταν ακόμα και η συλλογή του βρόχινου νερού και με πρόβλεψη για συμπληρωματικά βήματα για τα επόμενα 20 χρόνια. Η συμβολική και εκπαιδευτική πλευρά αυτής της απόφασης ήταν προφανής. Τον Λευκό Οίκο τον επισκέπτονται ετησίως γύρω στα 1,5 εκ. τουρίστες. 17

18 Μακέτα του Πύργου της Ελευθερίας που θα κατασκευαστεί στη θέση των Δίδυμων Πύργων της Νέας Υόρκης. Το νέο κτίριο θα παράγει ενέργεια από τον άνεμο και θα χρησιμοποιεί τις πιο σύγχρονες αρχές της οικολογικής δόμησης Τρία χρόνια νωρίτερα, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής αποφάσιζε την κυλιόμενη έκδοση ενός ετήσιου Περιβαλλοντικού Οδηγού που περιελάμβανε οδηγίες για την ορθολογική χρήση της ενέργειας, την σωστή πολεοδόμηση, την αξιολόγηση των υλικών κτλ. καθώς και επιτυχημένα παραδείγματα. Σε γενικές γραμμές, η δεκαετία του 90 είναι ίσως η πιο γόνιμη περίοδος για τις οικολογικές κτιριοδομικές εφαρμογές και ένα πλήθος φορέων κάνουν την εμφάνισή τους σε ομοσπονδιακό ή πολιτειακό επίπεδο. Μεταξύ αυτών το Συμβούλιο Πράσινης Δόμησης (U.S. Green Building Council U.S.G.B.C.) επιφορτισμένο με τα προγράμματα για τα εμπορικά κτίρια και το πρόγραμμα της Ενεργειακής Επίδοσης των Κτιρίων (Energy Star Buildings) που αφορά τις βελτιώσεις στα υπάρχοντα κτίρια και με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας στο 50%! Ανάλογα ήταν και τα κίνητρα που ώθησαν στην καθιέρωση του συστήματος που ονομάστηκε Προδιαγραφές για τον Αειφορικό Σχεδιασμό (Sustainable Design Guidelines) που αφορούσαν ιδιαίτερα τις κατευθύνσεις για την ανάπλαση της περιοχής του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου (World Trade Center) ιδιαίτερα μετά την καταστροφή των Δίδυμων Πύργων στις 11 Σεπτεμβρίου του Στόχος του κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Τζορτζ Πατάκη είναι να περάσει έναν διπλό συμβολισμό στις νέες διευθετήσεις και κατασκευές: ότι η καρδιά του Μανχάταν μπορεί να ξαναβρεί την τρωθείσα αίγλη της υιοθετώντας τις αρχές της αειφορικότητας. Το νέο κτίριο που θα κατασκευασθεί στη θέση των ερειπίων, θα έχει ύψος 530 μέτρα, άρα θα είναι το υψηλότερο στον κόσμο. Το όνομά του: Πύργος της Ελευθερίας. Πέρα από τις ιδεολογικές σημασιοδοτήσεις, οι αμερικανοί φιλοδοξούν να καταστήσουν το κτίριο την πιο ασφαλή και οικολογική μεγα-κατασκευή που έγινε ποτέ στον κόσμο. Βιολογικά και χημικά φίλτρα θα προστατεύουν τον εσωτερικό αέρα από κάθε κακόβουλη ή τυχαία προσβολή, ενώ για τη θωράκισή του θα χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα η τεχνολογία των αντιπυρικών ζωνών 18

19 και υλικών. Θα υπάρχουν ακόμη ασφαλή καταφύγια για τους ενοίκους, ειδικά κυκλώματα συναγερμού και ασφάλειας, ανελκυστήρες μόνο για τους πυροσβέστες σε κατάσταση ανάγκης και άθραυστοι υαλοφράκτες στο ισόγειο. Αν αυτά ακούγονται λίγο εφιαλτικά, αντισταθμίζονται από τα πράσινα χαρακτηριστικά του κτιρίου. Στα υψηλότερα πατώματα θα τοποθετηθούν ειδικά σχεδιασμένες ανεμογεννήτριες που θα μετατρέπουν την ισχύ του ανέμου σε ηλεκτρισμό καλύπτοντας έτσι ένα σημαντικό ποσοστό των αναγκών του κτιρίου σε ενέργεια. Τα υλικά θα έχουν όλα πιστοποιηθεί για τα φιλοπεριβαλλοντικά τους χαρακτηριστικά, και το χρησιμοποιημένο νερό, όπως και τα νερό της βροχής θα συλλέγονται και θα ανακυκλώνονται. Αντίστοιχα, τόσο η γεωμετρία των κατασκευών στο επίπεδο του εδάφους, όσο και οι διαμορφώσεις των εξωτερικών χώρων θα σχεδιαστούν ώστε να προσφέρουν ένα φιλικό και άνετο περιβάλλον τόσο στους εργαζομένους όσο και στους περιοίκους. Είναι άλλωστε γνωστό πως ένα από τα κυριότερα προβλήματα της μεγα-δόμησης ήταν η δημιουργία αφιλόξενων χώρων στο μικροπεριβάλλον τους. Η ανακοίνωση του σχεδίου για τον Πύργο της Ελευθερίας έγινε στις 4 Ιουλίου 2004, την Ημέρα της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ. Το νέο κτίριο της εταιρείας Audubon (Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση για την προστασία της φύσης) στο φυσικό πάρκο του Ντεπς στο Λος Άντζελες, είναι το πρώτο κτίριο που πήρε την Πλατινένια Διάκριση από το Συμβούλιο της Πράσινης Δόμησης των ΗΠΑ (U.S.G.B.C.). Η διάκριση αυτή γνωστή με το σήμα LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) που καθιερώθηκε το Δίνεται σε νέες κατασκευές (από το 2004 και σε υπάρχοντα κτίρια), ύστερα από αυστηρό έλεγχο των προδιαγραφών και των επιδόσεων των υποψήφιων κτιρίων. Τα κτίρια αξιολογούνται και πρέπει συνολικά να συγκεντρώσουν τουλάχιστον 26 μονάδες, σε έξι κατηγορίες :βιώσιμη τοποθεσία (μέγιστο 14 μονάδων), ενέργεια και περιβάλλον (μέγιστο 17 μονάδων), απόδοση υδάτινων πόρων (μέγιστο 5 μονάδων), υλικά και φυσικοί πόροι (μέγιστο 13 μονάδων), ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος (μέγιστο 15 μονάδων), καινοτομία και σχεδιασμός (μέγιστο 5 μονάδων). Το κτίριο της Audubon στο Περιφερειακό Πάρκο του Ντεμπς (περιοχή του Λος Άντζελες) 19

20 Ο σχεδιασμός του κτιρίου της Audubon είχε από την αρχή εστιάσει σε ένα αριθμό από περιβαλλοντικούς στόχους που είναι στην καρδιά της αειφορικής δόμησης : αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χρήση ανακυκλωμένων υλικών κατασκευής, εξοικονόμηση νερού και προστασία του φυσικού τοπίου. Έτσι, για παράδειγμα, το κτίριο συνολικής επιφάνειας 500 m 2, είναι ενεργειακά αυτόνομο και είναι το πρώτο κτίριο στην περιοχή του Λος Άντζελες που δεν συνδέεται με το ηλεκτρικό δίκτυο. Όχι γιατί είναι παράνομο, αλλά γιατί δεν το έχει ανάγκη. Το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται παράγεται από τον ήλιο. Προκειμένου να ικανοποιήσει τα κριτήρια για την απόκτηση της Πλατινένιας διάκρισης σύμφωνα με την σήμανση LEED, ένα κτίριο πρέπει να συγκεντρώνει τουλάχιστον 52 μονάδες από το μέγιστο των 69 μονάδων. Το κτίριο της Audubon συγκέντρωσε 53 μονάδες, χάρις στις εξαιρετικές επιδόσεις του στην εξοικονόμηση νερού και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στην πραγματικότητα όλες οι πτυχές της δόμησης, από το αρχικό μέχρι το τελικό στάδιο, ήταν προσανατολισμένες στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της σήμανσης LEED. Τα ανακυκλωμένα υλικά χρησιμοποιήθηκαν όπου ήταν δυνατόν : λιωμένα μέταλλα, ακόμα και όπλα, έγιναν οπλισμός του σκυροδέματος. Τα οργανικά (φυσικά) υλικά έθεσαν τέρμα στην αυτοκρατορία των πλαστικών σε όλα τα κινητά μέρη της επίπλωσης. Το πρόγραμμα LEED δίνει επίσης έμφαση στη χρήση υλικών που προέρχονται από τοπικές πρώτες ύλες ή έχουν κατασκευαστεί τοπικά. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ένα από τα μεγαλύτερα σήμερα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι η άντληση πόρων από οικολογικά ευαίσθητες και απομακρυσμένες περιοχές. Αυτό έχει ως συνέπεια την καταστροφή πολύτιμων οικοσυστημάτων και την μεγάλη κατανάλωση ενέργειας για τις μεταφορές. Ένας σημαντικός όρος για την επίτευξη της αειφορικότητας στη δόμηση είναι η μείωση του «οικολογικού αποτυπώματος» των κατασκευών και ο έλεγχος του «κύκλου ζωής» των υλικών και της ενέργειας. Με γνώμονα τα παραπάνω, το συγκεκριμένο έργο πέτυχε ώστε το 25% των οικοδομικών υλικών που χρησιμοποιήθηκαν να προέρχονται από τοπικούς πόρους και το 50% να έχουν κατασκευασθεί από τοπικής εμβέλειας βιομηχανικές ή βιοτεχνικές μονάδες. Και στις δυο περιπτώσεις η βαθμολογία που επιτεύχθηκε ήταν 2,5 φορές μεγαλύτερη απ αυτό που απαιτούσαν οι προδιαγραφές του προγράμματος LEED. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Περιφερειακό Πάρκο του Ντεμπς όπου βρίσκεται το κτίριο της Audabon είναι ένα περιαστικό δάσος περίπου στρεμμάτων με σημαντικά στοιχεία άγριας ζωής, αλλά κυρίως αποτελεί διέξοδο αναψυχής και επαφής με τη φύση δεκάδων χιλιάδων κατοίκων του Λος Άντζελες καθώς και πολλών νέων από τις φτωχές συνοικίες των λατινόφωνων μεταναστών για τους οποίους, τα μηνύματα της οικολογίας μέλει να αποδειχθούν πολύ πιο πολύτιμα από κάθε άλλη μορφή άμεσης ή έμμεσης προπαγάνδας. ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΜΕ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Με μηδενικές εκπομπές Ενώ σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης οι φωνές για την προστασία του κλίματος πληθαίνουν, ορισμένοι δεν μένουν στα λόγια αλλά περνούν στη δράση. Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, ένα ολόκληρο οικολογικό χωριό έγινε πραγματικότητα το 2000 χάρις στη συνδυασμένη προσπάθεια κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης και ιδιωτών. Το 20

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α 4 ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα ΤΣΑΓΚΟΓΕΩΡΓΑ

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α 4 ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα ΤΣΑΓΚΟΓΕΩΡΓΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α 4 ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα ΤΣΑΓΚΟΓΕΩΡΓΑ 1 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕΛ. 3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΕΛ. 4 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΚΟΠΟΥ ΣΕΛ. 5 ΥΛΙΚΑ ΣΕΛ. 6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΣΕΛ. 7 ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά στο σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και εξωτερικών-υπαίθριων) με βάση το τοπικό κλίμα, με σκοπό την εξασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Κατερίνα Χατζηβασιλειάδη Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ 1. Εισαγωγή Η προστασία

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Φ ο ρ έ α ς υ λ ο π ο ί η σ η ς Ν Ο Ι Κ Ο Κ Υ Ρ Ι Α Άξονες παρέμβασης Α. Κτιριακές υποδομές Β. Μεταφορές Γ. Ύ δρευση και διαχείριση λυμάτων Δ. Δ ιαχείριση αστικών στερεών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Ο ενεργειακός σχεδιασµός του κτιριακού κελύφους θα πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα εκ του µηδενός σε ιστορικά πλαίσια ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Ο φυσικός φωτισµός αποτελεί την τεχνική κατά την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Σχήμα 8(α) Σχήμα 8(β) Εργασία : Σχήμα 9

Σχήμα 8(α) Σχήμα 8(β) Εργασία : Σχήμα 9 3. Ας περιγράψουμε σχηματικά τις αρχές επί των οποίων βασίζονται οι καινοτόμοι σχεδιασμοί κτηρίων λόγω των απαιτήσεων για εξοικονόμηση ενέργειας και ευαισθησία του χώρου και του περιβάλλοντος ; 1. Τέτοιες

Διαβάστε περισσότερα

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ:

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: 4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Με ποιους τρόπους συμβάλει ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων, στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων. Ομάδα Εργασίας : Αλεξόπουλος Πέτρος, Δημαρά Κατερίνα, Καλεμάκη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc Αρχές ενεργειακού σχεδιασμού κτηρίων Αξιοποίηση των τοπικών περιβαλλοντικών πηγών και τους νόμους ανταλλαγής ενέργειας κατά τον αρχιτεκτονικό

Διαβάστε περισσότερα

[ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ]

[ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ] [ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ] Τί είναι οι βιοκλιματική αρχιτεκτονική; ορισμός - ιστορικά Βιοκλιματικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός παθητικά ενεργειακά συστήματα Εφαρμογή ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

4 ο Συνέδριο ΕNERTECH 09

4 ο Συνέδριο ΕNERTECH 09 4 ο Συνέδριο ΕNERTECH 09 Ξεν. Holliday Inn, Αττική, 23-24 Οκτωβρίου 2009 ΠΡΑΣΙΝΑ ΚΤΙΡΙΑ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Δρ. Γ. Αγερίδης, Α. Ανδρουτσόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

GEO POWER, Ημερίδα 16 Ο ΕΘΝΙΚΟ Γεωθερμίας ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, «ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011»

GEO POWER, Ημερίδα 16 Ο ΕΘΝΙΚΟ Γεωθερμίας ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, «ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» GEO POWER, Ημερίδα 16 Ο ΕΘΝΙΚΟ Γεωθερμίας ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, «ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» 23 Νοεμβρίου 14 Μαΐου 2011 2012 Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνομο Ενεργειακά Κτίριο

Αυτόνομο Ενεργειακά Κτίριο Αυτόνομο Ενεργειακά Κτίριο H τάση για αυτονόμηση και απεξάρτηση από καθετί που σχετίζεται με έξοδα αλλά και απρόσμενες αυξήσεις, χαρακτηρίζει πλέον κάθε πλευρά της ζωής μας. Φυσικά, όταν πρόκειται για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 η ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Ομάδα : 4 η Τάξη : A' Λυκείου Tμήμα : A'2 Σχολικό Έτος : 2012-2013 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΠΕΣΣΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΠΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΣΣΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος 1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: 2017-2018 Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος Θέμα : Εξοικονόμηση ενέργειας σε διάφορους τομείς της

Διαβάστε περισσότερα

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ενεργειακή επανάσταση 3 ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Ενεργειακή Επανάσταση Τεχνική έκθεση που δείχνει τον τρόπο με τον οποίον εξασφαλίζεται ενεργειακή επάρκεια παγκοσμίως

Διαβάστε περισσότερα

Έργα Υποδομών: μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή σύζευξή τους με το «αστικό» περιβάλλον και την αειφορία;

Έργα Υποδομών: μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή σύζευξή τους με το «αστικό» περιβάλλον και την αειφορία; Διεπιστημονική προσέγγιση στα ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ :Τεχνολογία, Περιβάλλον, Πολιτισμός Έργα Υποδομών: μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή σύζευξή τους με το «αστικό» περιβάλλον και την αειφορία; Κλειώ Αξαρλή,

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Φ ο ρ έ α ς υ λ ο π ο ί η σ η ς Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Ο Σ Τ Ο Μ Ε Α Σ Άξονες παρέμβασης Α. Κτιριακές υποδομές Β. Μεταφορές Γ. Ύ δρευση και διαχείριση λυμάτων Δ. Δ ιαχείριση αστικών

Διαβάστε περισσότερα

ενεργειακό περιβάλλον

ενεργειακό περιβάλλον Προστατεύει το ενεργειακό περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ δημιουργεί ένα βιώσιμο Ενεργειακό Περιβάλλον βελτιώνει την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Ο κατασκευαστικός κλάδος αποτελεί τον μεγαλύτερο βιομηχανικό κλάδο που επηρεάζει τις κοινωνίες από περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Με τον όρο «ενεργειακή αναβάθμιση» εννοούμε μια σειρά απλών επεμβάσεων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Οι εγκαταστάσεις ΟΤΕ COSMOTE στην Παιανία: Ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση στην πράξη

Οι εγκαταστάσεις ΟΤΕ COSMOTE στην Παιανία: Ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση στην πράξη Οι εγκαταστάσεις ΟΤΕ COSMOTE στην Παιανία: Ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση στην πράξη 1 Συνεδριο :3 ο Ετήσιο Capital Link CSR Forum Εισηγητής: Kατερίνα Περίσση Προϊστ. Τμήματος Περιβαλλοντικής ιαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένος Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων με στόχο τη βέλτιστη Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Απόδοση

Ολοκληρωμένος Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων με στόχο τη βέλτιστη Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Απόδοση Ολοκληρωμένος Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων με στόχο τη βέλτιστη Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Απόδοση Θεώνη Καρλέση Φυσικός Περιβάλλοντος Ομάδα Μελετών Κτιριακού Παριβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΚΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ "Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Δημόσιων Χώρων: Καινοτόμες Μέθοδοι και Προοπτικές

ΑΝΟΙΚΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Δημόσιων Χώρων: Καινοτόμες Μέθοδοι και Προοπτικές ΑΝΟΙΚΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ "Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Δημόσιων Χώρων: Καινοτόμες Μέθοδοι και Προοπτικές Στυλιανός Διαμαντίδης, Γενικός Γραμματέας του Δήμου Πειραιά Δήμος Πειραιά Πειραιάς, 20 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

Η Γη κινδυνεύει. Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ

Η Γη κινδυνεύει. Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Σχεδιασμός πόλεων Η Γη κινδυνεύει Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Η πόλη μας 1912 Οι πόλεις αλλάζουν 2012 1874 : Το πρώτο σχέδιο της Αλεξανδρούπολης Μια μικρή πόλη

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματική Κατοίκηση. Σχεδιασμός Kοινότητας Kοινωνικών Kατοικιών με αρχές Oικολογικού Σχεδιασμού στο δήμο Αξιού, Νομού Θεσσαλονίκης

Προγραμματική Κατοίκηση. Σχεδιασμός Kοινότητας Kοινωνικών Kατοικιών με αρχές Oικολογικού Σχεδιασμού στο δήμο Αξιού, Νομού Θεσσαλονίκης Προγραμματική Κατοίκηση. Σχεδιασμός Kοινότητας Kοινωνικών Kατοικιών με αρχές Oικολογικού Σχεδιασμού στο δήμο Αξιού, Νομού Θεσσαλονίκης Στολίδου Ρ., Κεχρινιώτη Μ., Ψυχογιός Δ. & Ψυχογιός Σ. Αρχιτεκτονικό

Διαβάστε περισσότερα

Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά

Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά Το Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και ο ήµος Αγίας Βαρβάρας υλοποιούν το Έργο "Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά», µε χρηµατοδότηση του Προγράµµατος ΕΠΠΕΡΑΑ/ΕΣΠΑ. Το έργο έχει

Διαβάστε περισσότερα

2015 Η ενέργεια είναι δανεική απ τα παιδιά μας

2015 Η ενέργεια είναι δανεική απ τα παιδιά μας Εκπαιδευτικά θεματικά πακέτα (ΚΙΤ) για ευρωπαϊκά θέματα Τ4Ε 2015 Η ενέργεια είναι δανεική απ τα παιδιά μας Teachers4Europe Οδηγιεσ χρησησ Το αρχείο που χρησιμοποιείτε είναι μια διαδραστική ηλεκτρονική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Στο τεύχος αυτό, γίνεται μία όσο το δυνατόν λεπτομερής προσέγγιση των γενικών αρχών της Βιοκλιματικής που εφαρμόζονται στο έργο αυτό. 1. Γενικές αρχές αρχές βιοκλιματικής 1.1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

πως εξελίχθηκε. ( 60-70) σύγχρονα υλικά & σχεδιασμός ανεξάρτητος από το περιβάλλον του κτιρίου

πως εξελίχθηκε. ( 60-70) σύγχρονα υλικά & σχεδιασμός ανεξάρτητος από το περιβάλλον του κτιρίου Η εξέλιξη της ενεργειακής κατανάλωσης στα κτίρια πως ξεκίνησε... Η ανθρώπινη κατοικία ήταν πάντα απόλυτα προσαρμοσμένη στις τοπικές κλιματικές συνθήκες (προστασία & θερμική άνεση - παραδοσιακή αρχιτεκτονική)

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιακή Θέρμανση Ζεστό Νερό Χρήσης Ζ.Ν.Χ

Ηλιακή Θέρμανση Ζεστό Νερό Χρήσης Ζ.Ν.Χ Ηλιακή Θέρμανση Ζεστό Νερό Χρήσης Ζ.Ν.Χ Τα θερμικά ηλιακά συστήματα υποβοήθησης θέρμανσης χώρων και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης (Ηλιοθερμικά Συστήματα) είναι ιδιαίτερα γνωστά σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες.

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάζουμε σήμερα το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των ιδιωτικών κατοικιών στη χώρα μας.

Παρουσιάζουμε σήμερα το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των ιδιωτικών κατοικιών στη χώρα μας. Δελτίο Τύπου Αθήνα, 28 Ιουλίου 2009 Εισαγωγική Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη κατά την παρουσίαση του προγράμματος Ενεργειακής Αναβάθμισης Κατοικιών «Εξοικονόμηση κατ οίκον» Παρουσιάζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΡΙΖΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. Τίνα Μπιρμπίλη Υπουργός ΠΕΚΑ

Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΡΙΖΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. Τίνα Μπιρμπίλη Υπουργός ΠΕΚΑ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΡΙΖΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τίνα Μπιρμπίλη Υπουργός ΠΕΚΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ Η μέση συνδυασμένη θερμοκρασία εδάφους ωκεανού τον Ιούλιο 2010 ήταν η

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αρχιτεκτονική. Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αρχιτεκτονική. Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική Η ιδιοκτησία της ΑΝΘΕΜΙΑΣ Α.Ε., χωροθετείται μέσα στον οικισμό της Καρδίας. Ο πολεοδομικός και ο οικιστικός σχεδιασμός των οικοπέδων της ιδιοκτησίας οφείλει να στηρίζεται σε συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο,

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας

Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας Εισηγητής: Παύλος Βλάχος Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ. Μέλος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η στην έκθεσή της με θέμα περιγράφει πώς με την πρόοδο της ανάπτυξης, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για: Κοινωνικο κεντρικούς λόγους (ικανοποίηση ανθρώπινων προσδοκιών και φιλοδοξιών).

Διαβάστε περισσότερα

TEE / TKM Εξοικονόμηση ενέργειας & Περιβαλλοντική αποτίμηση

TEE / TKM Εξοικονόμηση ενέργειας & Περιβαλλοντική αποτίμηση TEE / TKM Εξοικονόμηση ενέργειας & Περιβαλλοντική αποτίμηση Το πρόβλημα σήμερα Σήμερα, το 1/2 του Παγκόσμιου πληθυσμού ζει στις πόλεις και αυξάνεται.. Τα κτίρια στη χώρα μας αντιπροσωπεύουν πολύ μεγάλο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες 17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες 18 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ : 38% ΚΤΙΡΙΑ : 35% ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : 27 % ΚΑΛΥΨΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 1ΤΙΠ/κατ.έτος ή 11630 kwh/κατ.έτος ΤΙΠ:

Διαβάστε περισσότερα

«Ενεργειακή Αποδοτικότητα με Α.Π.Ε.»

«Ενεργειακή Αποδοτικότητα με Α.Π.Ε.» «Ενεργειακή Αποδοτικότητα με Α.Π.Ε.» Δρ. Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός Διευθυντής Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας Κ.Α.Π.Ε. Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Διαδικασία Ενεργειακής Ανακαίνισης της Κοινωνικής Κατοικίας

Ολοκληρωμένη Διαδικασία Ενεργειακής Ανακαίνισης της Κοινωνικής Κατοικίας Εύη Τζανακάκη Τμήμα Κτιρίων Διεύθυνση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Ολοκληρωμένη Διαδικασία Ενεργειακής Ανακαίνισης της Κοινωνικής Κατοικίας New Integrated Renovation Strategy

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση ενέργειας γενικότερα είναι η βασική αιτία των κλιµατικών αλλαγών σε

Η χρήση ενέργειας γενικότερα είναι η βασική αιτία των κλιµατικών αλλαγών σε Η χρήση ενέργειας γενικότερα είναι η βασική αιτία των κλιµατικών αλλαγών σε παγκόσµιο επίπεδο. Συγχρόνως, από την χρήση ενέργειας αποβάλλονται διάφοροι ρύποι που προκαλούν προβλήµατα αέριας ρύπανσης. Οι

Διαβάστε περισσότερα

Μ. Σανταµούρης ΚΑΠΕ - ΕΚΠΑ

Μ. Σανταµούρης ΚΑΠΕ - ΕΚΠΑ EXOIKONOMHΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ Μ. Σανταµούρης ΚΑΠΕ - ΕΚΠΑ Σύµφωνα µε το Εθνικό Σχέδιο ράσης και το σενάριο αναφοράς, αναµένεται για το 2030 αύξηση της

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακοί Υπεύθυνοι Δημοσίων Σχολικών Κτιρίων Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Ενεργειακοί Υπεύθυνοι Δημοσίων Σχολικών Κτιρίων Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ Ενεργειακοί Υπεύθυνοι Δημοσίων Σχολικών Κτιρίων Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ Ταχ.Δ/νση: Μπότσαρη 2 Τ.Κ. 42100 Τρίκαλα Τηλέφωνο: 24310-46427 Fax: 24310-35950 ΖΥΓΟΛΑΝΗ ΟΛΓΑ ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Κινητό: 6972990707 Κινητό:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ Οδηγίες για επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενα Δημόσια κτήρια Αντικαταστήστε λαμπτήρες πυρακτώσεως με ενεργειακά αποδοτικούς Βελτιώστε

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» ΗΜΕΡΙΔΑ ΙΕΝΕ 22-23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011.

«ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» ΗΜΕΡΙΔΑ ΙΕΝΕ 22-23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011. «ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» ΗΜΕΡΙΔΑ ΙΕΝΕ 22-23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011. 6 η Συνεδρία Α.Π.Ε. και Ενεργειακή αποδοτικότητα ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟςΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Μαργαρίτα

Διαβάστε περισσότερα

Επεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας EUROFROST ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΚΑΣ

Επεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας EUROFROST ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΚΑΣ Επεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας EUROFROST ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΚΑΣ Εξοικονόμηση χρημάτων σε υφιστάμενα και νέα κτίρια Ένα υφιστάμενο κτίριο παλαιάς κατασκευής διαθέτει εξοπλισμό χαμηλής ενεργειακής απόδοσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΟΥ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Χώρα, Πόλη Ελλάδα, Αρχάνες Μελέτη περίπτωσης Όνομα Δήμου: Αρχανών κτιρίου: Όνομα σχολείου: 2 Δημοτικό Σχολείο Αρχανών Το κλίμα στις Αρχάνες έχει εκτεταμένες περιόδους ηλιοφάνειας, Περιγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Με τον όρο Ηλιακή Ενέργεια χαρακτηρίζουμε το σύνολο των διαφόρων μορφών ενέργειας που προέρχονται από τον Ήλιο. Το φως και η θερμότητα που ακτινοβολούνται, απορροφούνται

Διαβάστε περισσότερα

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Η πόλη ως καταλύτης για ένα αειφόρο πρότυπο ανάπτυξης Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Διαπιστώσεις Πού ζούμε ; Ο χάρτης αναπαριστά τη συγκέντρωση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

[ 1 ] την εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών

[ 1 ] την εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών [ 1 ] [ 1 ] Υδροηλεκτρικός Σταθμός Κρεμαστών - Ποταμός Αχελώος - Ταμιευτήρας >> H Περιβαλλοντική Στρατηγική της ΔΕΗ είναι ευθυγραμμισμένη με τους στόχους της ενεργειακής πολιτικής της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Χτίζοντας Το Μέλλον. Ένα Πρόγραμμα για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

Χτίζοντας Το Μέλλον. Ένα Πρόγραμμα για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Χτίζοντας Το Μέλλον Ένα Πρόγραμμα για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας ΚΑΠΕ ΥΠΕΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΑ ΜΑΣ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΕΙ... ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΟΥΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΝΕΡΟ ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ ΑΛΛΟ ΧΡΟΝΟ!

ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΑ ΜΑΣ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΕΙ... ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΟΥΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΝΕΡΟ ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ ΑΛΛΟ ΧΡΟΝΟ! ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΑ ΜΑΣ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΕΙ... ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΟΥΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΝΕΡΟ ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ ΑΛΛΟ ΧΡΟΝΟ! ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ: Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΑΞΙΑ ΠΟΥ ΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ - Μια εταιρία δεν μπορεί να θεωρείται «πράσινη» αν δεν

Διαβάστε περισσότερα

Το πρόγραμμα αυτό: Είναι το μεγαλύτερο και πλέον φιλόδοξο πρόγραμμα επέμβασης στον κτιριακό τομέα στην Ευρώπη.

Το πρόγραμμα αυτό: Είναι το μεγαλύτερο και πλέον φιλόδοξο πρόγραμμα επέμβασης στον κτιριακό τομέα στην Ευρώπη. ΚΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Το πρόγραμμα αυτό: Είναι το μεγαλύτερο και πλέον φιλόδοξο πρόγραμμα επέμβασης στον κτιριακό τομέα στην Ευρώπη. Ξεκινάει το 2011 και ολοκληρώνεται το 2020. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ: H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ: H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ: H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΡΜΕΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΚΑΤΖΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΑΓΡΕ ΘΕΟΔΩΡΑ ΔΙΑΛΙΑΤΣΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εξοικονόμησης Ενέργειας

Εξοικονόμησης Ενέργειας Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας Πράσινη Επιχειρηματικότητα στον τομέα της Ενέργειας Γ. Βουγιουκλάκης Υπ. Τμήματος Ανάπτυξης Αγοράς ΚΑΠΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝ.

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα : Παραγωγή ενέργειας μέσω του ήλιου

Θέμα : Παραγωγή ενέργειας μέσω του ήλιου 1ο ΓΕ.Λ. Ελευθερίου-Κορδελιού Ερευνητική εργασία Α Λυκείου 2011-2012. Τμήμα PR4 ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. ΜΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ Θέμα : Παραγωγή ενέργειας μέσω του ήλιου Όνομα Ομάδας : Ηλιαχτίδες Σεϊταρίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΑΠΕ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ. Ιωάννης Τρυπαναγνωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής Παν/μίου Πατρών

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΑΠΕ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ. Ιωάννης Τρυπαναγνωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής Παν/μίου Πατρών ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΑΠΕ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ Ιωάννης Τρυπαναγνωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής Παν/μίου Πατρών Παγκόσμια ενεργειακή κατάσταση Συνολική παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας 2009: 135.000 ΤWh (Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ Συνέδριο ΟΠΕ - ΣΒΒΕ Ποιότητα, Προδιαγραφές, Πιστοποίηση, Έλεγχος Αγοράς στον κλάδο των οµικών Υλικών Ξεν. Hyatt Regency, Θεσσαλονίκη, 2 εκεµβρίου 2008 ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙ Α 4η ΕΒ ΟΜΑ Α ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΕΝΕ

ΗΜΕΡΙ Α 4η ΕΒ ΟΜΑ Α ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΕΝΕ ΗΜΕΡΙ Α 4η ΕΒ ΟΜΑ Α ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΕΝΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Β2Β 25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΘΕΡΜΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΜΟΝΑ ΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Α.Π.Ε. ΜΕ ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΚΤ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΕΒΗΕ Greek Solar Industry

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΤIΡΙΩΝ - TEE KENAK

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΤIΡΙΩΝ - TEE KENAK ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ «ΚΤΙΡΙΟ & ΕΝΕΡΓΕΙΑ.» ΛΑΡΙΣΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΤIΡΙΩΝ - TEE KENAK ΠΟΠΗ ΔΡΟΥΤΣΑ M.Sc. Φυσικός Περιβάλλοντος, Ειδικός Τεχνικός Επιστήμονας

Διαβάστε περισσότερα

Γεωθερμία Εξοικονόμηση Ενέργειας

Γεωθερμία Εξοικονόμηση Ενέργειας GRV Energy Solutions S.A Γεωθερμία Εξοικονόμηση Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Σκοπός της GRV Ενεργειακές Εφαρμογές Α.Ε. είναι η κατασκευή ενεργειακών συστημάτων που σέβονται το περιβάλλον με εκμετάλλευση

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Φ ο ρ έ α ς υ λ ο π ο ί η σ η ς Δ Η Μ Ο Σ Ι Ο Σ Τ Ο Μ Ε Α Σ Άξονες παρέμβασης Α. Κτιριακές υποδομές Β. Μεταφορές Γ. Ύ δρευση και διαχείριση λυμάτων Δ. Διαχείριση αστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ. Βιοκλιµατικός σχεδιασµός

ΘΕΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ. Βιοκλιµατικός σχεδιασµός ΘΕΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Βιοκλιµατικός σχεδιασµός α. κατοικίας και β. οικισµού 16 κατοικιών, µε κατάλληλες βιοκλιµατικές παρεµβάσεις στο κέλυφος των κτιρίων και στον περιβάλλοντα χώρο τους ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

οµή παρουσίασης 1. Κατασκευαστικός τοµέας: δεδοµένα 2. Αειφόρος κατασκευή: προκλήσεις στην Ε.Ε. 3. Αειφόρος κατασκευή: δράσεις στην Ε.Ε. 4. Βιοκλιµατι

οµή παρουσίασης 1. Κατασκευαστικός τοµέας: δεδοµένα 2. Αειφόρος κατασκευή: προκλήσεις στην Ε.Ε. 3. Αειφόρος κατασκευή: δράσεις στην Ε.Ε. 4. Βιοκλιµατι ιαγωνισµός «Αειφόρου Κατασκευαστικής ραστηριότητας»» Προβληµατισµοί 3 Ιουνίου 2008, ηµοσιογραφική Εστία Ιωάννα Κωνσταντινίδου, Υπηρεσία Περιβάλλοντος οµή παρουσίασης 1. Κατασκευαστικός τοµέας: δεδοµένα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Χημικών Μηχανικών Δ.Π.Μ.Σ. Οργάνωση και Διοίκηση Βιομηχανικών Συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή

αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή ..κατοικία ελαχίστων απαιτήσεων ξεκινώντας τη σύνθεση κτιριολογικό πρόγραμμα οικόπεδο (μορφολογία, προσβάσεις.) κανονισμοί (όροι δόμησης.) κόστος Εξοικονόμηση

Διαβάστε περισσότερα

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτής ΚΕ.ΠΑ

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτής ΚΕ.ΠΑ Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτής ΚΕ.ΠΑ Τα εξωτερικά κουφώματα (θύρες και παράθυρα) είναι τα δομικά στοιχεία που καλύπτουν τα ανοίγματα που αφήνουμε στους εξωτερικούς τοίχους του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Συνέδριο ΤΕΕ Ενέργεια: Σημερινή εικόνα - Σχεδιασμός - Προοπτικές ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κατερίνα

Διαβάστε περισσότερα

Κτιριακός τομέας και τεχνικός κόσμος στην περίοδο οικονομικής κρίσης: Υφιστάμενη κατάσταση, ευκαιρίες και μελλοντικές προκλήσεις

Κτιριακός τομέας και τεχνικός κόσμος στην περίοδο οικονομικής κρίσης: Υφιστάμενη κατάσταση, ευκαιρίες και μελλοντικές προκλήσεις ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Κτιριακός τομέας και τεχνικός κόσμος στην περίοδο οικονομικής κρίσης: Υφιστάμενη κατάσταση, ευκαιρίες και μελλοντικές προκλήσεις Άνθιμος Αμανατίδης

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας

Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας Εισηγητής: Αμανατίδης Άνθιμος Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ

ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ Ιωάννης Τρυπαναγνωστόπουλος Ιωάννης Τρυπαναγνωστόπουλος Αν. Καθηγητής Παν/μίου Πατρών Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής Παν/μίου Πατρών Παγκόσμια εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό Κτίριο. Passive House

Παθητικό Κτίριο. Passive House Παθητικό Κτίριο Passive House Το Παθητικό Κτίριο (Passiv Haus στα γερμανικά και Passive House στα αγγλικά) είναι ένα πρότυπο κτιρίου, ένα υπολογιστικό μοντέλο που βασίζεται αποκλειστικά στις αρχές βιοκλιματικού

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι,

Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι, Ομιλία της Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τίνας Μπιρμπίλη, στο 14 ο Εθνικό Συνέδριο Ενέργειας του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης Την Τρίτη 10 Νοεμβρίου 2009 Κυρίες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΗΜΕΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΔΙΗΜΕΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΔΙΗΜΕΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ & ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΔΟΜΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Οι απαιτήσεις κατανάλωσης

Διαβάστε περισσότερα

Λύσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας

Λύσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας Λύσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας Φωτοβολταϊκά Αστείρευτη ενέργεια από τον ήλιο! Η ηλιακή ενέργεια είναι μια αστείρευτη πηγή ενέργειας στη διάθεση μας.τα προηγούμενα χρόνια η τεχνολογία και το κόστος παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

(Σανταµούρης Μ., 2006).

(Σανταµούρης Μ., 2006). Β. ΠΗΓΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO 2 ) Οι πιο σηµαντικές πηγές διοξειδίου προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίµων και την δαπάνη ενέργειας γενικότερα. Οι δύο προεκτάσεις της ανθρώπινης ζωής που είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Εφαρμογές Α.Π.Ε. σε Κτίρια και Οικιστικά Σύνολα Μαρία Κίκηρα, ΚΑΠΕ - Τμήμα Κτιρίων Αρχιτέκτων MSc Αναφορές: RES Dissemination, DG

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Νέες τεχνολογίες, νέες προκλήσεις. Ηλιοθερµικά συστήµατα για θέρµανση νερού: µια δυναµική αγορά

Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Νέες τεχνολογίες, νέες προκλήσεις. Ηλιοθερµικά συστήµατα για θέρµανση νερού: µια δυναµική αγορά Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Νέες τεχνολογίες, νέες προκλήσεις Εδώ και µια εικοσαετία, οι Έλληνες καταναλωτές έχουν εξοικειωθεί µε τους ηλιακούς θερµοσίφωνες για την παραγωγή ζεστού νερού. Απόρροια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΦΘ ΣΤΟ ΒΟΛΟ

ΑΡΧΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΦΘ ΣΤΟ ΒΟΛΟ ΑΡΧΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΦΘ ΣΤΟ ΒΟΛΟ Α. ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.1. Μόνωση οροφής Α.2. Μόνωση εξωτερικών τοίχων Α.3. Ταρατσόκηποι Α.4. Αντικατάσταση παλαιών κουφωμάτων & μονών

Διαβάστε περισσότερα

Κανονισµός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιριακού Τοµέα

Κανονισµός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιριακού Τοµέα Κανονισµός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιριακού Τοµέα Με Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής και Οικονοµικών τίθεται σε ισχύ ο Κανονισµός Ενεργειακής Απόδοσης

Διαβάστε περισσότερα

// COMFORT. THERMOBELT Ultra. Low-E Insulating Glass

// COMFORT. THERMOBELT Ultra. Low-E Insulating Glass THERMOBELT Ultra Low-E Insulating Glass GR THERMOBELT Ultra Low-E Insulating Glass Η ενεργειακή απόδοση και η υψηλή αισθητική πρέπει να συνυπάρχουν. Με τη σειρά υαλοπινάκων THERMOBELT Ultra μπορούμε να

Διαβάστε περισσότερα

Αειφορικός σχεδιασµός & κατασκευή κτιρίων

Αειφορικός σχεδιασµός & κατασκευή κτιρίων 2η Ηµερίδα για την Ελληνική Πλατφόρµα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή Αειφορικός σχεδιασµός & κατασκευή κτιρίων στο πλαίσιο των στόχων της Πλατφόρµας για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ Τι είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας; Ως Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ορίζονται οι ενεργειακές πηγές, οι οποίες

Διαβάστε περισσότερα

ράσειςτου ΥΠΕΚΑ: το Πρόγραµµα «Χτίζοντας το Μέλλον»

ράσειςτου ΥΠΕΚΑ: το Πρόγραµµα «Χτίζοντας το Μέλλον» ράσειςτου ΥΠΕΚΑ: το Πρόγραµµα «Χτίζοντας το Μέλλον» ρ Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός ιευθυντής Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας - Κ.Α.Π.Ε. e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι δύο μίγματα υδρογονανθράκων που χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς από τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού ρ. Ηλίας Κούτσικος, Φυσικός - Γεωφυσικός Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ιδάσκων Πανεπιστηµίου Αθηνών Ε ι σ α γ ω γ ή...

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων

Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων Ημερίδα «Αειφόρος δόμηση και δομικά υλικά» Θεσσαλονίκη, 07.05.14 Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων Άγις Μ. Παπαδόπουλος Καθηγητής Α.Π.Θ. agis@eng.auth.gr Εργαστήριο Κατασκευής Συσκευών Διεργασιών Τμήμα Μηχανολόγων

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ O φυσικός ή παθητικός δροσισμός βασίζεται στην εκμετάλλευση ή και στον έλεγχο των φυσικών φαινομένων που λαμβάνουν χώρα στο κτήριο και το περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

Εξοικονόμηση ενέργειας και θέρμανση κτιρίων

Εξοικονόμηση ενέργειας και θέρμανση κτιρίων Εξοικονόμηση ενέργειας και θέρμανση κτιρίων Μέρος 1 ο : Σύγκριση τοπικών και κεντρικών συστημάτων θέρμανσης "Μύρισε χειμώνας" και πολλοί επιλέγουν τις θερμάστρες υγραερίου για τη θέρμανση της κατοικίας

Διαβάστε περισσότερα

Προκλήσεις και Πρακτικές στη Διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.)

Προκλήσεις και Πρακτικές στη Διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.) Προκλήσεις και Πρακτικές στη Διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.) Φράγκος Προκοπάς Πολιτικός Μηχανικός Διευθυντής Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.)

Διαβάστε περισσότερα

Το smart cascade και η λειτουργία του

Το smart cascade και η λειτουργία του Καινοτομία HITACHI Έξυπνος διαδοχικός ψυκτικός κύκλος (Smart Cascade) Από τον Γιάννη Κονίδη, Μηχανολόγο Μηχανικό Τομέας Συστημάτων Κλιματισμού ΑΒΒ Ελλάδος Το συνεχώς αυξανόμενο κόστος θέρμανσης, με τη

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018

Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018 Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018 Περίληψη Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο τουριστικός τομέας παράγει 35 εκατ.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΓΙΑ YΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ HYBUILD

ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΓΙΑ YΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ HYBUILD Γραφείο Επικοινωνίας Τομέας Προώθησης και Προβολής 14 Νοεμβρίου 2017 Τηλέφωνο: 22894304 Ηλ. Διεύθυνση: prinfo@ucy.ac.cy Ιστοσελίδα: www.ucy.ac.cy/pr ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ

Διαβάστε περισσότερα

Το energy condition των κλιματιστικών

Το energy condition των κλιματιστικών Το energy condition των κλιματιστικών Πώς διαβάζουμε τις νέες ενεργειακές ετικέτες των κλιματιστικών και τι πρέπει να γνωρίζουμε πριν την αγορά και τη χρήση της κάθε είδους συσκευής για να πετύχουμε τη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΤΝΕΙΔΗΗ ΣΗ ΚΑΜΑΡΙΔΗ GLOBAL WIRE ΑΒΕΕ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΤΝΕΙΔΗΗ ΣΗ ΚΑΜΑΡΙΔΗ GLOBAL WIRE ΑΒΕΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΤΝΕΙΔΗΗ ΣΗ ΚΑΜΑΡΙΔΗ GLOBAL WIRE ΑΒΕΕ Νοιαζόμαστε για το περιβάλλον. Φροντίζουμε την περιοχή μας. Παίρνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες που αλλάζουν τον τρόπο που δουλεύουμε και αναβαθμίζουν τη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΚΕΛΥΦΩΝ Ι: ΘΕΩΡΙΑ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΚΕΛΥΦΩΝ Ι: ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΚΕΛΥΦΩΝ Ι: ΘΕΩΡΙΑ Τρίτη, 16.00-18.00 Διδακτική Ομάδα Κλειώ Αξαρλή, Μανώλης Τζεκάκης, Βασίλης Βασιλειάδης, Κατερίνα Μερέση, Θέμις Χατζηγιαννόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΗΜΕΡΙ Α Κ.Α.Π.Ε. 14 & 15 10 2004 Νέες προοπτικές για την ενεργειακή αναβάθµιση κτιρίων

ΙΗΜΕΡΙ Α Κ.Α.Π.Ε. 14 & 15 10 2004 Νέες προοπτικές για την ενεργειακή αναβάθµιση κτιρίων ΙΗΜΕΡΙ Α Κ.Α.Π.Ε. 14 & 15 10 2004 Νέες προοπτικές για την ενεργειακή αναβάθµιση κτιρίων Θεσµικές Ρυθµίσεις για «Αειφόρα Κτίρια σε Αειφόρες Πόλεις: Μηχανισµοί παρακολούθησης και ελέγχου Μαργαρίτα Χονδρού-Καραβασίλη

Διαβάστε περισσότερα

D.3.1.c Επιχειρηματικό Σχέδιο από το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών

D.3.1.c Επιχειρηματικό Σχέδιο από το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών D.3.1.c Επιχειρηματικό Σχέδιο από το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών Τίτλος του έργου: Μέτρα Ενεργειακής απόδοσης και αξιοποίησης των ΑΠΕ στο Δημοτικό Κολυμβητήριο του Δήμου Λακατάμιας. Τοποθεσία: Λακατάμια,

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιακή ενέργεια. Φωτοβολταϊκά Συστήματα

Ηλιακή ενέργεια. Φωτοβολταϊκά Συστήματα Ηλιακή ενέργεια Είναι η ενέργεια που προέρχεται από τον ήλιο και αξιοποιείται μέσω τεχνολογιών που εκμεταλλεύονται τη θερμική και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία του ήλιου με χρήση μηχανικών μέσων για τη

Διαβάστε περισσότερα