ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ

Transcript

1 ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ Η εργασία υποβάλλεται για την µερική κάλυψη των απαιτήσεων µε στόχο την απόκτηση του διπλώµατος Μεταπτυχιακό ίπλωµα Σπουδών στην «Οικονοµική και Επιχειρησιακή Στρατηγική» M.Sc. Master of Science in Economic and Business Strategy από ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τµήµα Οικονοµικής Επιστήµης,

2 ήλωση Η εργασία αυτή είναι πρωτότυπη και εκπονήθηκε αποκλειστικά και µόνο για την απόκτηση του Μεταπτυχιακού ιπλώµατος Σπουδών στην «Οικονοµική και Επιχειρησιακή Στρατηγική». O συγγραφέας 2

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εποχή µας χαρακτηρίζεται από τη προσπάθεια των πολιτών να συµπληρώσουν το εισόδηµά τους. Στην καθηµερινή µας ζωή και ενασχόληση ενσωµατώθηκε και το Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών, το οποίο αποτελεί πλέον συστατικό στοιχείο της οικονοµικής ανάπτυξης της χώρας µας. Πλέον των δύο εκατοµµυρίων συµπολιτών µας συναλλάσσονταν καθηµερινά µε το Χ.Α.Α κατά τα τέλη της δεκαετίας του ενενήντα. Η άποψή µας είναι ότι το χρηµατιστήριο δεν είναι το Ελντοράντο που ανακαλύψαµε εµείς οι σύγχρονοι Έλληνες,αλλά ότι µέσω του Χρηµατιστηρίου θα αναζητήσουµε µέρος της υπεραξίας που διαµορφώνουµε µε τη δουλειά στη καθηµερινή µας ζωή. Αυτό απαιτεί σοβαρή σκέψη αποφυγή τυχοδιωκτικών κινήσεων και µακροπρόθεσµη προοπτική. Θα κάνουµε εδώ την απλή σκέψη ερώτηση για να έχουµε το µέτρο στις σκέψεις µας. Έχουµε δύο άτοµα που την 1/1/1990 ο ένας έβαλε1,000,000δρχ στο Ταµιευτήριο για το παιδί του και ο άλλος αγόρασε µετοχές της τράπεζας Πίστεως. Βάσει των αποδόσεων των δύο λογαριασµών ο µεν πρώτος την 31/12/2000 είχε γύρω στα δύο εκατοµµύρια, ο δεύτερος όµως είχε µετοχές ALPHA BANK αξίας 26 εκατοµµυρίων δραχµών. Αυτό το στοιχείο το παραθέτουµε όχι ως παρότρυνση επιλογής αλλά για την ρεαλιστική εκτίµηση και την ανάγκη προσαρµογής στα σηµερινά δεδοµένα της αγοράς.(σηµερινά επιτόκια κτλ.) Το τελευταίο καιρό και µετά τη µεγάλη πτώση του γενικού δείκτη του Ελληνικού Χρηµατιστηρίου ( ) πολλοί είναι οι Έλληνες επενδυτές που εκδήλωσαν επενδυτικό ενδιαφέρον για αγορές του εξωτερικού. Όµως δεν είχαν τη γνώση τόσο για να αντιµετωπίσουν τους κινδύνους της ξένης αγοράς όσο και τον 3

4 συναλλαγµατικό κίνδυνο. Τα διεθνή αµοιβαία κεφάλαια έδωσαν λύση σε αυτού του είδους προβλήµατα. Η συγκεκριµένη εργασία έρχεται να αναπληρώσει το κενό που υπάρχει στην Ελληνική αγορά µια και δεν υπάρχει κάποια Ελληνική εταιρεία αξιολόγησης Α/Κ. εν είναι τυχαίο ότι όλοι οι µεγάλοι επενδυτικοί οίκοι του εξωτερικού κατά διαστήµατα δηµοσιεύουν τις αξιολογήσεις των Αµοιβαίων κεφαλαίων και οι έρευνες αυτές αποτελούν µεγάλο κίνητρο για αγορά των Αµοιβαίων κεφαλαίων που είχαν αξιόλογα αποτελέσµατα. Στα επόµενα κεφάλαια και πιο συγκεκριµένα στο Α µέρος ακολουθεί µια σύντοµη περιγραφή στην έννοια των αµοιβαίων κεφαλαίων καθώς και στο θεσµικό και νοµικό πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης αµοιβαίων κεφαλαίων. Στο Β µέρος ακολουθεί µια σηµαντική έρευνα σχετικά µε κριτήρια αξιολόγησης των Αµοιβαίων κεφαλαίων, από τα παλαιότερα έως και τα πιο σύγχρονα. Ταυτόχρονα γίνεται και η σχετική βιβλιογραφική ανασκόπηση. Στο Γ µέρος, αφού πρώτα αναφερθούµε στις ελληνικές εταιρείες διαχείρισης Αµοιβαίων Κεφαλαίων, θα εξειδικεύσουµε την ανάλυση στα µετοχικά αµοιβαία κεφάλαια του εσωτερικού και θα αξιολογήσουµε την απόδοση τους µε βάση διάφορους γνωστούς δείκτες καταλήγοντας έτσι σε χρήσιµα συµπεράσµατα. 4

5 ΠΕΡΙΟΧΟΜEΝΑ: Μέρος Α: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1. ΤΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2. ΤΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 3. ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 3.1 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣH ΒΑΣΕΙ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ 3.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΕΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ 4. ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 5. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΣΕ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 6. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 7. ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ 8. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Α/Κ ΚΑΙ ΕΕΧ Μέρος Β: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ 1. Η ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΩΝ 36 ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 2. ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ - ΟΙ ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ 3. ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ (SELECTIVITY) ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣMΟΣ (TIMING) 4. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓIΑΤΗΣ MORNINGSTAR

6 Μέρος Γ: ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 1. ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΕ ΑΚ 2. ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 3. ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ 4. ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ 5. ΜΕΤΡΑ ΑΠΟ ΟΣΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝ ΥΝΟ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΟΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ: Η εξέλιξη των Ενεργητικών της Ελληνικής Αγοράς Αµοιβαίων Κεφαλαίων (εκ. Ευρώ). Πίνακας 1 Η διάρθρωση των Ενεργητικών της Ελληνικής Αγοράς Αµοιβαίων Κεφαλαίων (Στοιχεία 30/04/2005). Πίνακας 2 Οι εταιρείες διαχείρισης µε το µεγαλύτερο µερίδιο αγοράς: (πίνακας 3) Κατάταξη Α/Κ µε βάση την απόδοση (3/05-3/06) (πίνακας 4) Κατάταξη µε βάση το συνολικό κίνδυνο (πίνακας 5) Κατάταξη µε βάση το beta (πίνακας 6) Κατάταξη κατά Treynor (πίνακας 7) Κατάταξη κατά Sharpe (πίνακας 8) 6

7 Μέρος Α: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Αν θέλαµε να δώσουµε σχηµατικά την εικόνα του ορισµού των αµοιβαίων κεφαλαίων, θα λέγαµε ότι πρόκειται για µια περιουσία που δηµιουργείται από τη συγκέντρωση των κεφαλαίων διαφόρων ατόµων τα οποία στη συνέχεια επενδύονται για λογαριασµό τους από εξειδικευµένους επαγγελµατίες. Οι διαχειριστές των αµοιβαίων, όπως ονοµάζονται τα άτοµα αυτά, γνωρίζουν και παρακολουθούν τις αγορές και έτσι µπορούν να πετύχουν υψηλές αποδόσεις για τα χρήµατα των επενδυτών - αποταµιευτών. Πρόσφατα η έννοια της συλλογικής επένδυσης έχει κερδίσει σηµαντικό έδαφος στην Eλλάδα κυρίως µέσω της προώθησης του θεσµού των Aµοιβαίων Kεφαλαίων (A/K). Tο µεγάλο πλήθος των A/K που είναι σήµερα διαθέσιµα στην ελληνική αγορά, καθιστά πλέον ιδιαίτερα περίπλοκη τη διαδικασία αξιολόγησής τους. Όπως τονίστηκε σε πρόσφατο άρθρο του κ.. Kοντογιάννη στην «Eλευρεροτυπία» (25/10/2000), στον ελλαδικό χώρο παρατηρείται έλλειψη συστηµάτων αξιολόγησης των επιδόσεων των A/K. Tέτοια συστήµατα είναι ιδιαίτερα διαδεδοµένα στο εξωτερικό (Morningsar, Mood y's, Standard & Poor's, κ.ά.). 1. ΤΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Tα Αµοιβαία Κεφάλαια αποτελούν διεθνώς, εδώ και δεκαετίες, µια από τις πιο αποτελεσµατικές µορφές επένδυσης. Βασίζονται στην ιδέα ότι, πολλοί 7

8 επενδυτές, οι οποίοι έχουν την ίδια επενδυτική φιλοσοφία και κοινούς στόχους, συνενώνουν τα χρήµατά τους, αντί να τα επενδύσουν µόνοι τους και δηµιουργούν ένα µεγάλο ισχυρό κεφάλαιο, το οποίο µοιράζεται σε µερίδια ίσης αξίας. Την ''κοινή'' περιουσία του Αµοιβαίου Κεφαλαίου αναλαµβάνει να επενδύσει για λογαριασµό τους µια εξειδικευµένη Εταιρία, η οποία διαθέτει την κατάλληλη εµπειρία αλλά και τις απαιτούµενες γνώσεις στο χώρο των επενδύσεων. Η Εταιρία ιαχειρίσεως επενδύει το σύνολο των χρηµάτων των επενδυτών σε ένα µεγάλο αριθµό προσεκτικά επιλεγµένων αξιόγραφων (οµόλογα, µετοχές, υψηλότοκες καταθέσεις, προϊόντα χρηµαταγοράς κ.ά.), στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ανάλογα µε το είδος του Αµοιβαίου Κεφαλαίου, µε στόχο την επίτευξη των υψηλότερων δυνατών αποδόσεων και τον περιορισµό του αναλαµβανόµενου επενδυτικού κινδύνου. Η περιουσία του Αµοιβαίου Κεφαλαίου φυλάσσεται σε µια Τράπεζα, η οποία ασκεί καθήκοντα Θεµατοφύλακα. 2. ΤΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Παρά το γεγονός ότι τα πρώτα Αµοιβαία Κεφάλαια έκαναν την εµφάνισή τους στην Ελληνική αγορά στα τέλη του 1972, ο επενδυτικός αυτός θεσµός γνώρισε ουσιαστική ανάπτυξη κατά την δεκαετία του 1990, µε µια µόνο κατηγορία Αµοιβαίων Κεφαλαίων, αυτή των Μικτών. Στη συνέχεια εντός του 1990 σχηµατίστηκαν τα Μετοχικά και τα Οµολογιακά Αµοιβαία Κεφάλαια, ενώ το 1991 προστέθηκαν τα ιεθνή και τα Αµοιβαία Κεφάλαια ιαχειρίσεως ιαθεσίµων. Με την εµφάνιση των Οµολογιακών, αλλά κυρίως των Αµοιβαίων Κεφαλαίων ιαχειρίσεως ιαθεσίµων ξεκίνησε και η ποσοτική εξάπλωση των Αµοιβαίων Κεφαλαίων. 8

9 Το 2005 καταργήθηκε η κατηγορία των ιεθνών Αµοιβαίων Κεφαλαίων και τα Αµοιβαία Κεφάλαια πλέον χαρακτηρίζονται ως Εσωτερικού ή Εξωτερικού. Παράλληλα, στα πλαίσια του νέου νόµου που ψηφίστηκε εντός του 2004, επιτρέπεται η δηµιουργία Αµοιβαίων Κεφαλαίων Αναπαραγωγής Χρηµατιστηριακού είκτη (Index Funds) και Αµοιβαίων Κεφαλαίων που επενδύουν σε µερίδια άλλων ΑµοιβαίωνΚεφαλαίων(FundsofFunds). Σήµερα, η αγορά Αµοιβαίων Κεφαλαίων, βρίσκεται πλέον σε υψηλά επίπεδα τόσο από άποψη συνολικών υπό διαχείριση ενεργητικών, όσο και από πλευράς αριθµού διαφορετικών προϊόντων και εταιριών διαχείρισης. Συγκεκριµένα, το πρώτο τετράµηνο του 2005 το συνολικό ύψος των υπό διαχείριση ενεργητικών ξεπερνά τα 31 δισ. Ευρώ, ενώ συνολικά στην αγορά δραστηριοποιούνται περισσότερα από 250 Αµοιβαία Κεφάλαια όλων των κατηγοριών. Η εξέλιξη των Ενεργητικών της Ελληνικής Αγοράς Αµοιβαίων Κεφαλαίων (εκ. Ευρώ). Πίνακας 1 9

10 Η διάρθρωση των Ενεργητικών της Ελληνικής Αγοράς Αµοιβαίων Κεφαλαίων (Στοιχεία 30/04/2005). Πίνακας 2 10

11 Ο χώρος των αµοιβαίων κεφαλαίων ως επενδυτικής επιλογής κερδίζει συνεχώς έδαφος και στην ελληνική αγορά. Τα τελευταία χρόνια, που χαρακτηρίστηκαν από τον περιορισµό των αποδόσεων διαφόρων εναλλακτικών τοποθετήσεων, ανέδειξαν τα αµοιβαία κεφάλαια ως µία από τις πρώτες επιλογές, όχι µόνο των µυηµένων σε αυτό το είδος επένδυσης αλλά κυρίως νέων επενδυτών, που δοκιµάζουν πρώτη φορά την τύχη τους σε µια µορφή επένδυσης λιγότερο σταθερής απόδοσης και µε µεγαλύτερο ποσοστό ρίσκου. Ωστόσο για ένα µεγάλο µέρος των αποταµιευτών-επενδυτών ο χώρος των αµοιβαίων παραµένει άγνωστος ακόµη και σε ό,τι αφορά τις βασικές έννοιές του. Οι έννοιες αυτές, όπως π.χ. τι είναι αµοιβαίο κεφάλαιο και ποιες κατηγορίες αµοιβαίων είναι διαθέσιµες στην αγορά, αποσαφηνίζονται στη συνέχεια. Οι αποσαφηνίσεις αυτές, οι οποίες ίσως φανούν γνωστές ή και επαναλαµβανόµενες στον µυηµένο επενδυτή των αµοιβαίων, µπορεί να αποδειχθούν πολύτιµες σε όποιον θέλει να κάνει τα πρώτα του βήµατα σε αυτή την αγορά. Αµοιβαίο κεφάλαιο είναι το σύνολο µιας «περιουσίας», η οποία σχηµατίζεται από τις εισφορές των αποταµιευτών και αποτελείται από µετρητά και χρεόγραφα διαφόρων τύπων. Πρόκειται για έναν τρόπο επένδυσης που δίνει τη δυνατότητα σε διάφορους επενδυτές να ενώσουν τα χρήµατά τους έτσι ώστε να δηµιουργήσουν µια κοινή περιουσία. Εν συνεχεία την «περιουσία» αυτή αναλαµβάνουν να την επενδύσουν για λογαριασµό των επενδυτών οι Ανώνυµες Εταιρείες ιαχείρισης Αµοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕ ΑΚ), σε τοποθετήσεις της επιλογής τους, δηλαδή σε οµόλογα, οµολογίες, µετοχές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. 11

12 Η διαδικασία επένδυσης σε αµοιβαίο κεφάλαιο είναι µια απλή και γρήγορη υπόθεση, γι' αυτό άλλωστε και ο θεσµός των αµοιβαίων είναι από τους πλέον προσφιλείς και προσιτούς τρόπους επένδυσης διεθνώς. Συµπληρώνοντας µία απλή αίτηση και καταθέτοντας το ποσό το οποίο επιθυµείτε να επενδύσετε στον τραπεζικό λογαριασµό του αµοιβαίου κεφαλαίου που επιλέξατε, γίνεστε αυτόµατα µεριδιούχος. Μέσα σε λίγες ηµέρες από την κατάθεσή σας παραλαµβάνετε τον ονοµαστικό τίτλο του αµοιβαίου στο οποίο επενδύσατε. Στον τίτλο αναγράφονται τα προσωπικά στοιχεία σας, καθώς και ο αριθµός των µεριδίων, ο οποίος αντιστοιχεί στο ποσό της επένδυσής σας. Ο τίτλος αυτός φυλάσσεται στα γραφεία της εταιρείας και εσείς παραλαµβάνετε το αποδεικτικό της επένδυσής σας. Το µεγαλύτερο ίσως πλεονέκτηµα της επένδυσης σε αµοιβαία κεφάλαια είναι ότι δεν δεσµεύονται τα επενδυόµενα ποσά. Υπάρχει η δυνατότητα µερικής ή ολικής ρευστοποίησης ανά πάσα στιγµή, µε τη συµπλήρωση µιας απλής αίτησης εξαγοράς και µε την καταβολή βεβαίως της προµήθειας που αναλογεί στο ποσό της επένδυσης. Οι εταιρείες που διαθέτουν αµοιβαία κεφάλαια έχουν φροντίσει να «φτιάξουν» επενδυτικά προϊόντα που να ταιριάζουν στις ιδιαίτερες προτιµήσεις κάθε επενδυτή, ώστε να διευρύνουν όσο το δυνατόν γίνεται το πελατολόγιό τους. 3. ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Τα Αµοιβαία Κεφάλαια - ως επενδυτικά προϊόντα -κατατάσσονται από τη νοµοθεσία, σε 4 κατηγορίες ανάλογα µε το είδος των κινητών αξιών τις οποίες περιλαµβάνουν στο χαρτοφυλάκιo τους και σε 2 κατηγορίες µε βάση τη γεωγραφική κατανοµή των επενδύσεών τους. Αναλυτικότερα: 12

13 3.1 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΕΙ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ Α/Κ ιαχειρίσεως ιαθεσίµων Τα Αµοιβαία Κεφάλαια ιαχειρίσεως ιαθεσίµων επενδύουν τουλάχιστον 65% του χαρτοφυλακίου τους σε καταθέσεις και σε µέσα της χρηµαταγοράς. Οµολογιακά Α/Κ Τα Οµολογιακά Αµοιβαία Κεφάλαια επενδύουν τουλάχιστον 65% του χαρτοφυλακίου τους σε οµολογίες, ενώ παρέχεται η δυνατότητα επένδυσης, σε ποσοστό έως 10% του χαρτοφυλακίου του Αµοιβαίου Κεφαλαίου, σε µετοχές. Μικτά Α/Κ Τα Μικτά Αµοιβαία Κεφάλαια επενδύουν τουλάχιστον 10% του καθαρού ενεργητικού τους σε µετοχές και τουλάχιστον 10% σε οµόλογα. Επιπλέον, το µέγιστο ποσοστό επένδυσης σε µετοχές ή οµολογίες και σε µέσα χρηµαταγοράς δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 65% του καθαρού ενεργητικού τους. Μετοχικά Α/Κ Τα Μετοχικά Αµοιβαία Κεφάλαια επενδύουν τουλάχιστον 65% του χαρτοφυλακίου τους σε µετοχές. Όσον αφορά στα Αµοιβαία Κεφάλαια τα οποία αναπαράγουν τη σύνθεση χρηµατιστηριακού δείκτη (Index Funds), πρέπει να επενδύουν ποσοστό τουλάχιστον 95% του καθαρού ενεργητικού τους σε µετοχές οι οποίες περιλαµβάνονται στο συγκεκριµένο χρηµατιστηριακό δείκτη. 13

14 3.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΕΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ Α/Κ Εσωτερικού: Επενδύουν κυρίως σε χρηµατοπιστωτικά µέσα που εκδίδονται από εκδότη που έχει την καταστατική του έδρα στην Ελλάδα Α/Κ Εξωτερικού: Επενδύουν κυρίως σε χρηµατοπιστωτικά µέσα που εκδίδονται από εκδότη που έχει την καταστατική του έδρα στο εξωτερικό. Αναλυτικά έχουµε: Τα οµολογιακά αµοιβαία Τα οµολογιακά αµοιβαία κεφάλαια ή σταθερού εισοδήµατος, όπως λέγονταν µέχρι πρότινος, στοχεύουν στην εξασφάλιση µιας υψηλής ετήσιας απόδοσης, αντίστοιχης ή και µεγαλύτερης των υψηλότερων επιτοκίων της αγοράς. Τα αµοιβαία κεφάλαια αυτού του τύπου επενδύουν σχεδόν αποκλειστικά σε οµόλογα και άλλους τίτλους σταθερής απόδοσης, κυρίως του ελληνικού ηµοσίου, και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρούνται τα αµοιβαία κεφάλαια µε τον µικρότερο επενδυτικό κίνδυνο, απευθύνονται δηλαδή στον πλέον συντηρητικό επενδυτή. 14

15 Είναι προφανές ότι τόσο τα οµολογιακά αµοιβαία κεφάλαια όσο και τα αµοιβαία διαχείρισης διαθεσίµων απευθύνονται σε επενδυτές που δεν είναι διατεθειµένοι να αναλάβουν µεγάλο κίνδυνο, αλλά την ίδια στιγµή επιθυµούν µια καλή και σταθερή απόδοση. Είναι πρόδηλο ότι, αν ο επενδυτής δεν επιθυµεί να αναλάβει καθόλου επενδυτικό κίνδυνο, προσανατολίζεται στα οµολογιακά αµοιβαία κεφάλαια που θα του διασφαλίσουν µια σχεδόν βέβαιη αλλά την ίδια στιγµή και περιορισµένη απόδοση Τα διαχείρισης διαθεσίµων Τα αµοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίµων επενδύουν κυρίως σε προϊόντα της χρηµαταγοράς και δευτερευόντως σε τίτλους σταθερού εισοδήµατος και όχι πάνω από 10% σε µετοχές εταιρειών. Πάνω από το 50% του χαρτοφυλακίου τους, σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία, είναι τοποθετηµένο σε παράγωγα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα και συγκεκριµένα σε synthetic swaps, ενώ µεγάλο µέρος, περίπου το 35%, έχει επενδυθεί σε κρατικούς τίτλους. Τα αµοιβαία αυτά απευθύνονται σε επενδυτές µε βραχυπρόθεσµο χρονικό ορίζοντα. Ως εκ τούτου είναι σε θέση να εκµεταλλεύονται σήµερα τα υψηλότερα βραχυχρόνια δραχµικά επιτόκια και να αποδίδουν ικανοποιητικές αποδόσεις, γεγονός που τα έχει καταστήσει ιδιαίτερα δηµοφιλή. Το 65% περίπου των κεφαλαίων που έχουν τοποθετηθεί σε αµοιβαία έχει επενδυθεί σε µερίδια αµοιβαίων της κατηγορίας αυτής. Οι εταιρείες διαχείρισης αµοιβαίων κεφαλαίων, σε συνεργασία µε τα dealing rooms των τραπεζών, είναι σε θέση µέσω της καθηµερινής 15

16 παρακολούθησης της διατραπεζικής αγοράς να δίνουν κάποιες εκτιµώµενες αποδόσεις σε καθορισµένα χρονικά διαστήµατα, οι οποίες συνήθως ταυτίζονται µε τις πραγµατικές. Ετσι, όταν οι ενδιαφερόµενοι αγοράζουν µερίδια αµοιβαίων διαχείρισης διαθεσίµων, µπορούν να γνωρίζουν εκ των προτέρων την απόδοσή τους, η οποία ωστόσο δεν είναι σε καµία περίπτωση εγγυηµένη. Τα µεικτά αµοιβαία Τους τίτλους του ελληνικού ηµοσίου και άλλες µορφές σταθερής απόδοσης προτιµούν τα µεικτά αµοιβαία περιορίζοντας τις τοποθετήσεις τους σε µετοχές για να πετύχουν τη µείωση του επενδυτικού κινδύνου Τα µεικτά αµοιβαία κεφάλαια είναι ο πλέον χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας των επενδύσεων που χαρακτηρίζονται µεσαίου επενδυτικού κινδύνου, αφού ο µεριδιούχος που θα προτιµήσει να επενδύσει σε αµοιβαία αυτής της κατηγορίας δεν είναι απολύτως εκτεθειµένος στον κίνδυνο να απολέσει ένα µεγάλο µέρος του κεφαλαίου που έχει επενδύσει. Και σε αυτή την περίπτωση πάντως ο κίνδυνος είναι υπαρκτός αλλά χαµηλότερος από αυτόν που χαρακτηρίζει τα µετοχικά αµοιβαία των οποίων σχεδόν το σύνολο του ενεργητικού είναι τοποθετηµένο σε µετοχές. Ο επενδυτικός κίνδυνος που χαρακτηρίζει αυτή την κατηγορία αµοιβαίων είναι µεσαίος και ο χρονικός ορίζοντας επένδυσης τον οποίο προτείνουν οι ειδικοί κυµαίνεται µεταξύ 18 και 36 µηνών. Λίγο περισσότερο θεωρείται ότι αυξάνεται ο κίνδυνος όταν τα µεικτά αµοιβαία επενδύουν στο εξωτερικό. Έτσι όσοι πιστεύουν ότι ο κίνδυνος που εµπερικλείουν τα µετοχικά αµοιβαία κεφάλαια είναι µεγάλος αλλά δεν είναι διατεθειµένοι να εγκαταλείψουν 16

17 εντελώς την πιθανότητα να ωφεληθούν από τις µεγάλες αποδόσεις που ενδεχοµένως να προσφέρουν οι τοποθετήσεις σε µετοχές, µπορούν να στραφούν σε µεικτά αµοιβαία. Τα αµοιβαία κεφάλαια αυτής της κατηγορίας ακολουθούν επενδυτική τακτική παραπλήσια αυτής των µετοχικών αµοιβαίων, φροντίζοντας ωστόσο για µια µεγαλύτερη διασπορά του επενδυτικού κινδύνου. Αυτό επιτυγχάνεται µε περιορισµό των τοποθετήσεων σε µετοχές εις όφελος επενδύσεων σταθερής απόδοσης, όπως είναι οι τίτλοι του ηµοσίου. Έτσι ο µεριδιούχος που προτιµά αυτή την κατηγορία αµοιβαίων γνωρίζει ότι δεν θα καρπωθεί πλήρως τις υψηλές αποδόσεις των µετοχών, στην περίπτωση που αυτές εξελιχθούν θετικά, αλλά ξέρει επίσης ότι δεν θα επωµιστεί για το σύνολο του κεφαλαίου που έχει διαθέσει τις απώλειες από µια αρνητική πορεία των µετοχών. Τα χαρτοφυλάκια των µεικτών αµοιβαίων περιορίζουν κάτω από το µισό τις τοποθετήσεις τους σε µετοχές, αντικαθιστώντας τες κυρίως µε τίτλους του ελληνικού ηµοσίου αλλά και άλλες µορφές διεθνών επενδύσεων σταθερής απόδοσης. Τα µετοχικά αµοιβαία Η απόδοση είναι συνδεδεµένη µε την πορεία της χρηµατιστηριακής αγοράς. Η επένδυση όµως αυτή χαρακτηρίζεται από τον µεγάλο επενδυτικό κίνδυνο αλλά προσφέρει και θεαµατικά κέρδη. Την περίοδο που διανύουµε η ιδέα της χρηµατιστηριακής επένδυσης κερδίζει συνεχώς περισσότερους οπαδούς. ύσκολα θα βρεθεί αυτή την εποχή επενδυτικός σύµβουλος ο οποίος θα αγνοήσει τις µετοχές όταν του ζητηθεί να προτείνει ένα χαρτοφυλάκιο. Αν έχετε 17

18 αποφασίσει να τοποθετήσετε τα χρήµατά σας σε µετοχές, αλλά οι γνώσεις σας για το χρηµατιστήριο και τις µετοχές είναι περιορισµένες, τα µετοχικά αµοιβαία κεφάλαια είναι η επένδυση που σας ταιριάζει. Το µεγαλύτερο µέρος του ενεργητικού αυτής της κατηγορίας των αµοιβαίων είναι τοποθετηµένο σε µετοχές, έτσι η απόδοση της επένδυσης όποιου εµπιστευθεί ένα αµοιβαίο αυτής της κατηγορίας είναι συνδεδεµένη µε την πορεία της χρηµατιστηριακής αγοράς. Πρόκειται για τον αδιαφιλονίκητο πρωταγωνιστή των αποδόσεων στα αµοιβαία της ελληνικής αγοράς αυτή τη χρονιά, αφού οι µεριδιούχοι οι οποίοι στην αρχή του χρόνου προτίµησαν αµοιβαία αυτής της κατηγορίας είδαν τα κεφάλαιά τους να αυξάνονται µε ιλιγγιώδη ρυθµό, ανάλογο µε την απόδοση που έχει από την αρχή του έτους το ελληνικό Χρηµατιστήριο. Είναι σαφές ότι τα µετοχικά αµοιβαία κεφάλαια αποτελούν µορφή επένδυσης που εµπεριέχει µεγάλο επενδυτικό κίνδυνο, όπως είναι κάθε επένδυση που συνδέεται άµεσα µε την πορεία της χρηµατιστηριακής αγοράς. Η τοποθέτηση ωστόσο σε µετοχικά αµοιβαία έναντι των άµεσων τοποθετήσεων σε µετοχές προσφέρει µια σειρά πλεονεκτηµάτων. Το σηµαντικότερο είναι η επαγγελµατική διαχείριση χαρτοφυλακίου που προσφέρει η εταιρεία η οποία διαχειρίζεται το αµοιβαίο, γεγονός που για τον επενδυτή συνεπάγεται πολύ λιγότερη εγρήγορση για την παρακολούθηση της πορείας της επένδυσής του. Πέραν αυτού, το κόστος των χρηµατιστηριακών πράξεων είναι πολύ µικρότερο για µια ΑΕ ΑΚ σε σχέση µε αυτό που θα πληρώσει ένας ιδιώτης επενδυτής. Ως σήµερα τα µετοχικά αµοιβαία είχαν ένα µικρό κοµµάτι της συγκεκριµένης αγοράς, αφού ένα µεγάλο µέρος των επενδυτών που ενδιαφέρονται για τη χρηµατιστηριακή αγορά προτιµούσε την απ' ευθείας επένδυση σε µετοχές. Ωστόσο φαίνεται ότι το κοινό που ενδιαφέρεται για το 18

19 χρηµατιστήριο έχει αρχίσει να ωριµάζει. Σε αυτό ίσως να λειτούργησε καταλυτικά η πρόσφατη κρίση στις διεθνείς αγορές, που έκανε ακόµη πιο δύσκολη τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Άλλες αιτίες που οδηγούν σε τέτοιες εξελίξεις έχουν να κάνουν µε εσωτερικούς λόγους της αγοράς αµοιβαίων, όπως είναι η αποµυθοποίηση των αµοιβαίων διαχείρισης διαθεσίµων µετά την κατάργηση της φορολογίας των repos. Οπως και να έχει πάντως, τα στοιχεία Νοεµβρίου της αγοράς αµοιβαίων δείχνουν µεγάλη εισροή στα µετοχικά κεφάλαια και θεαµατική αύξηση του αριθµού των κυκλοφορούντων µεριδίων. Τα αµοιβαία των ξένων εταιρειών Ένας ακόµη τρόπος για να επενδύσει κανείς στις αγορές του εξωτερικού, εκτός από τα αµοιβαία κεφάλαια εξωτερικού και τα διεθνή που προσφέρουν οι ελληνικές ΑΕ ΑΚ, είναι και µέσω των αµοιβαίων κεφαλαίων ξένων εταιρειών που διαθέτουν µέσω αντιπροσώπων τα προϊόντα τους στην Ελλάδα. Τα αµοιβαία αυτά επενδύουν ως επί το πλείστον στις διάφορες αγορές του εξωτερικού, αυτό όµως δεν αποκλείει το γεγονός κατά περίπτωση και τοποθετήσεων στην ελληνική αγορά. Μέσω των αµοιβαίων αυτών δίνεται η δυνατότητα στον µέσο έλληνα επενδυτή να εκµεταλλευθεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην παγκόσµια αγορά. Στις αποδόσεις των αµοιβαίων αυτών, εκτός από την απόδοση των επενδύσεών τους, δηλαδή εκτός από τη µεταβολή των τιµών των µετοχών ή των οµολόγων που έχουν επενδύσει, σηµαντικό ρόλο παίζει και η µεταβολή της ισοτιµίας της 19

20 δραχµής ως προς τα νοµίσµατα των αγορών στις οποίες επενδύει το κάθε αµοιβαίο. Έτσι, προσφέρουν στους επενδυτές και κάλυψη από τις µεταβολές των συναλλαγµατικών ισοτιµιών της δραχµής. Σε όσα αµοιβαία οι τιµές των µεριδίων τους είναι εκφρασµένες σε δραχµές, στην απόδοση που προκύπτει από τη µεταβολή των καθαρών τιµών τους περιλαµβάνεται και η όποια θετική ή αρνητική µεταβολή της ισοτιµίας της δραχµής ως προς το νόµισµα στο οποίο επενδύει το αµοιβαίο. Σε αυτά που οι τιµές τους είναι εκφρασµένες σε ξένο νόµισµα, για να υπολογιστεί η συνολική απόδοσή τους θα πρέπει να προστεθεί στη µεταβολή των καθαρών τιµών των µεριδίων τους και η µεταβολή της ισοτιµίας της δραχµής ως προς το νόµισµα αυτό. 4. ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Πέρα από τη δυνατότητα επίτευξης υψηλών αποδόσεων σε βάθος χρόνου, οι επενδύσεις σε Αµοιβαία Κεφάλαια παρουσιάζουν µια σειρά µοναδικών πλεονεκτηµάτων τα οποία τις καθιστούν ως µια από τις πλέον δηµοφιλείς επιλογές των επενδυτών παγκοσµίως. Συγκεκριµένα: Εύκολη πρόσβαση στις ευκαιρίες κερδών των παγκόσµιων αγορών. Τα Αµοιβαία Κεφάλαια παρέχουν στους επενδυτές τη δυνατότητα να επενδύσουν σε οποιαδήποτε αγορά στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, σε τοποθετήσεις χαµηλού ή υψηλού ρίσκου. 20

21 Μειωµένος επενδυτικός κίνδυνος λόγω διασποράς: Στα Αµοιβαία Κεφάλαια, τα χρήµατα των επενδυτών τοποθετούνται σε πολλά και διαφορετικά είδη αξιόγραφων, τα οποία παρουσιάζουν και διαφορετικά µεταξύ τους ποιοτικά χαρακτηριστικά. Με τον τρόπο αυτό, µειώνονται οι διακυµάνσεις και συνεπώς ελαχιστοποιείται ο επενδυτικός κίνδυνος. Επαγγελµατική διαχείριση Η αξιολόγηση των πολυπληθών εναλλακτικών επενδυτικών ευκαιριών αποτελεί αναµφίβολα ένα δύσκολο έργο για το µέσο επενδυτή. Οι Εταιρίες ιαχειρίσεως διαθέτουν επιτελεία από καταξιωµένα στελέχη του χώρου, µε υψηλή κατάρτιση και εµπειρία, καθώς και τις απαραίτητες υποδοµές, ώστε να παρακολουθούν και να αξιολογούν τις εξελίξεις και τις επενδυτικές ευκαιρίες, τόσο στην Ελληνική, όσο και στις διεθνείς αγορές χρήµατος και κεφαλαίου. Μικρό κεφάλαιο για επένδυση Η απόδοση που επιτυγχάνει το Αµοιβαίο Κεφάλαιο είναι ίδια για όλους τους µεριδιούχους του, ανεξάρτητα από το ποσό το οποίο αυτοί έχουν επενδύσει. Για το λόγο αυτό τα Αµοιβαία Κεφάλαια έχουν χαρακτηρισθεί διεθνώς, ως ο πλέον ''δηµοκρατικός'' θεσµός στον χώρο των επενδύσεων. Επιπλέον, τα Αµοιβαία Κεφάλαια παρέχουν τη δυνατότητα στον επενδυτή να συµµετάσχει σε 21

22 ένα διαφοροποιηµένο (µε επαρκή διασπορά και κατ' επέκταση µειωµένο επενδυτικό κίνδυνο) χαρτοφυλάκιο µε ένα σχετικά µικρό κεφάλαιο. Στην περίπτωση που επέλεγε να επενδύσει µεµονωµένα, τότε η επίτευξη διασποράς στο χαρτοφυλάκιό του, θα απαιτούσε αγορά πολλών διαφορετικών τίτλων και συνεπώς σηµαντικό ύψος κεφαλαίων. Μεγάλη διαπραγµατευτική δύναµη Tα κεφάλαια των επενδυτών, ανεξαρτήτως ύψους, αποκτούν τη διαπραγµατευτική δύναµη του συνολικού ενεργητικού του Αµοιβαίου Κεφαλαίου. Το Αµοιβαίο Κεφάλαιο είναι σε θέση να πετύχει πιο ευνοϊκούς όρους στην αγορά και πώληση αξιόγραφων, αλλά και στην τοποθέτηση κεφαλαίων στις αγορές χρήµατος και κεφαλαίου, σε σύγκριση µε τους µεµονωµένους επενδυτές. Ευελιξία Τα Αµοιβαία Κεφάλαια είναι επίσης µια πολύ ευέλικτη µορφή επένδυσης. Συγκεκριµένα, ο επενδυτής µπορεί να επενδύσει σε αυτά οποιαδήποτε εργάσιµη ηµέρα, ενώ το ελάχιστο ποσό που απαιτείται για τη συµµετοχή του στο Αµοιβαίο Κεφάλαιο είναι τις περισσότερες φορές µικρό. Επιπλέον, ένας επενδυτής έχει τη δυνατότητα να µεταφέρει εύκολα µέρος ή ολόκληρο το κεφάλαιό του από ένα Αµοιβαίο Κεφάλαιο σε άλλο της ίδιας Εταιρίας ιαχειρίσεως, σε περίπτωση που κάποια συγκεκριµένη αγορά παρουσιάζει καλύτερες προοπτικές κέρδους. 22

23 'Άµεση ρευστότητα Η Ρευστότητα αποτελεί µία από τις πλέον κρίσιµες παραµέτρους σε κάθε µορφή επένδυσης. Ρευστότητα σηµαίνει, ο επενδυτής να έχει άµεσα διαθέσιµο το κεφάλαίο του όταν το χρειαστεί. Τα Αµοιβαία Κεφάλαια προσφέρουν αυτήν τη δυνατότητα σε κάθε επενδυτή, αφού µέσα σε πέντε το αργότερο ηµέρες µπορεί αυτός να εξαγοράσει µέρος ή ολόκληρη την επένδυσή του. Απλότητα διαδικασιών επένδυσης Οι διαδικασίες επένδυσης είναι εξαιρετικά απλές και ταχείς. Επιπλέον, ο αυστηρός έλεγχος που ασκείται από τους εµπλεκόµενους φορείς (Α.Ε..Α.Κ, Θεµατοφύλακας), καθιστούν ουσιαστικά αδύνατη οποιαδήποτε παρατυπία. Ευκολία παρακολούθησης της επένδυσης Ο επενδυτής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την πορεία της επένδυσής του εύκολα, χωρίς απαραίτητα να είναι κάτοχος εξειδικευµένων ως προς το χώρο γνώσεων. Η σχετική νοµοθεσία προβλέπει µια σειρά ενηµερωτικών εντύπων τα οποία παρέχονται στους επενδυτές από την Α.Ε..Α.Κ. Επιπλέον, στον ηµερήσιο οικονοµικό τύπο δηµοσιεύονται καθηµερινά οι αποτιµήσεις των Αµοιβαίων Κεφαλαίων της Ελληνικής αγοράς. 23

24 Αυστηρό Νοµικό Πλαίσιο Για την προστασία και την ασφάλεια των επενδυτών, ο θεσµός των Αµοιβαίων Κεφαλαίων διέπεται από ειδική Νοµοθεσία (Ν. 1969/91). Η νοµοθεσία αυτή, ορίζει αυστηρά τις υποχρεώσεις των Εταιριών ιαχειρίσεως και θέτει σαφείς όρους στον τρόπο που τα Αµοιβαία Κεφάλαια τοποθετούν τα χρήµατα των επενδυτών. 5. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΣΕ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Τα κυριότερα µειονεκτήµατα είναι τα εξής : Πολλοί δεν επιθυµούν επαγγελµατική διαχείριση, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ισχύει «η γοητεία του ξεχωριστού λογαριασµού». Τα αµοιβαία κεφάλαια δεν αποτελούν λύση για κάποιον «εραστή του κινδύνου». Σε περιόδους ψυχολογικών διακυµάνσεων η ανοικτή δοµή των αµοιβαίων δηµιουργεί προβλήµατα διαχείρισης. Οι προµήθειες και οι αµοιβές των διαχειριστών µειώνουν τις καθαρές αποδόσεις. 6. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 24

25 Ένα από τα σηµαντικότερα πλεονεκτήµατα που απολαµβάνουν οι επενδυτές των Αµοιβαίων Κεφαλαίων είναι το αυστηρό νοµικό πλαίσιο που διέπει το χώρο και το οποίο διασφαλίζει στους επενδυτές ότι η διαχείριση των χρηµάτων τους γίνεται από τις Α.Ε..Α.Κ. µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο και υπό καθεστώς διαφάνειας. Ειδική Νοµοθεσία Η εν γένει λειτουργία των Αµοιβαίων Κεφαλαίων διέπεται από ειδική νοµοθεσία (Νόµος 1969/91). Η νοµοθεσία αυτή καθορίζει µε σαφήνεια και αυστηρότητα όλες τις πτυχές της δραστηριότητας και λειτουργίας των Α.Ε..Α.Κ. Επιπλέον, µε απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και σε συνεργασία µε την Ένωση Θεσµικών Επενδυτών θεσπίστηκε και τέθηκε σε εφαρµογή από το Σεπτέµβριο του 1998 ο Κώδικας εοντολογίας των Α.Ε..ΑΚ. και Ε.Ε.Χ.. Σκοπός του Κώδικα εοντολογίας είναι η ρύθµιση των σχέσεων µεταξύ των θεσµικών επενδυτών (Α.Ε..Α.Κ., Ε.Ε.Χ.) και των επενδυτών τους, η ανάπτυξη και η εύρυθµη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς και η εξασφάλιση ότι η διαχείριση από τις εταιρίες γίνεται αποκλειστικά προς το συµφέρον των επενδυτών. Επαγγελµατική διαχείριση από εξειδικευµένες εταιρίες Οι Εταιρίες ιαχειρίσεως (Α.Ε..Α.Κ.) έχουν ως αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση Αµοιβαίων Κεφαλαίων. Οι προϋποθέσεις για τη σύσταση µιας τέτοιας εταιρίας είναι εξαιρετικά αυστηρές και παρέχουν τα εχέγγυα για την εύρυθµη και 25

26 απρόσκοπτη λειτουργία τους. Επιπλέον, η δραστηριότητα της Α.Ε..ΑΚ. ελέγχεται άµεσα από την ΕπιτροπήΚεφαλαιαγοράς. Τράπεζα Θεµατοφύλακας Σύµφωνα µε τον νόµο 1969/91, προϋπόθεση για να χορηγηθεί άδεια σύστασης ενός Α/Κ σε µία Α.Ε..Α.Κ., αποτελεί και η ύπαρξη µιας Τράπεζας η οποία ασκεί καθήκοντα Θεµατοφύλακα και λειτουργεί στην Ελλάδα. Τα καθήκοντα του Θεµατοφύλακα συνίστανται στη φύλαξη της περιουσίας του Αµοιβαίου Κεφαλαίου, την εκτέλεση των εισπράξεων και πληρωµών του Αµοιβαίου Κεφαλαίου και τη σωστή εκτέλεση των συναλλαγών. Επιπλέον, ο Θεµατοφύλακας συνυπογράφει τον κανονισµό του Αµοιβαίου Κεφαλαίου και φροντίζει παράλληλα µε την Α.Ε..Α.Κ για την τήρηση των όρων αυτού. Τέλος, συνυπογράφει τις λογιστικές καταστάσεις των Αµοιβαίων Κεφαλαίων, µαζί µε την ΑΕ ΑΚ και τους Ορκωτούς λογιστές. Ενηµέρωση των Επενδυτών Η σχετική νοµοθεσία έχει προνοήσει, ώστε εκτός από την ηµερήσια αποτίµηση των Αµοιβαίων Κεφαλαίων η οποία δηµοσιεύεται στον τύπο, να λαµβάνουν οι επενδυτές από τις Α.Ε..Α.Κ. συχνή ενηµέρωση για την πορεία της επένδυσής τους. Αυτό υλοποιείται µέσω του υποχρεωτικού ενηµερωτικού υλικού το οποίο οι Α.Ε..Α.Κ. διαθέτουν στους επενδυτές τους (Ετήσια/Εξαµηνιαία έκθεση, Περιληπτικό Eνηµερωτικό ελτίο, Ενηµερωτικό ελτίο για κάθε Αµοιβαίο Κεφάλαιο, Τριµηνιαία Ενηµερωτικά Statements). 26

27 7. ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Ως Θεσµικοί Επενδυτές χαρακτηρίζονται οι οργανισµοί οι οποίοι συγκεντρώνουν κεφάλαια από πολλούς διαφορετικούς επενδυτές και τα διαχειρίζονται λειτουργώντας µέσα σε ένα αυστηρά καθορισµένο νοµικό πλαίσιο. Οι Εταιρίες ιαχειρίσεως Αµοιβαίων Κεφαλαίων (Α.Ε..Α.Κ.), συγκαταλέγονται στους Θεσµικούς Επενδυτές, καθώς ως µοναδικό σκοπό έχουν να επενδύουν συλλογικά σε κινητές αξίες, κεφάλαια που συγκεντρώνουν από το επενδυτικό κοινό. Στην Ελλάδα, οι δραστηριότητες των Θεσµικών Επενδυτών και εν προκειµένω των Α.Ε..Α.Κ. υπόκεινται σε έλεγχο από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενώ όλες οι οι ελληνικές Εταιρίες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου και ιαχειρίσεως Αµοιβαίων Κεφαλαίων συµµετέχουν στην Ένωση Θεσµικών Επενδυτών. Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, είναι το εποπτικό όργανο των Εταιριών ιαχειρίσεως Αµοιβαίων Κεφαλαίων (Α.Ε..Α.Κ.) και των Εταιριών Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου (Ε.Χ.Χ.). Το συγκεκριµένο όργανο υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας, χορηγεί την άδεια λειτουργίας στις Α.Ε..Α.Κ. και ελέγχει τη λειτουργία τους. Επιπλέον, δέχεται και ερευνά τα παράπονα και καταγγελίες των πολιτών σε ό,τι αφορά τα Αµοιβαία Κεφάλαια και τις Ε.Ε.Χ. 27