Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η δικαιοσύνη στον Marx Φίλιππος Βασιλόγιαννης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η δικαιοσύνη στον Marx Φίλιππος Βασιλόγιαννης"

Transcript

1 . Ένα ιστορικοϋλιστικό αντισκεπτικιστικό και αντισχετικιστικό επιχείρημα 1 του Φιλίππου Βασιλόγιαννη Πολλοί σχολιαστές - μαρξιστές και μη - θα θεωρούσαν κοινότοπη την κρίση για τον σκεπτικιστικό ή και σχετικιστικό χαρακτήρα της Μαρξικής - και μαρξιστικής αντίληψης της δικαιοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι γενικά θεωρείται ότι (και) κατά τον Marx η «αξία» της δικαιοσύνης ανάγεται άμεσα σε ταξικά συμφέροντα ή και ότι υπάρχουν πολλές - ανάλογα με τα προκείμενα ταξικά συμφέροντα - ισόκυρες αντιλήψεις (ή ιδεολογίες) της δικαιοσύνης. Οι επόμενες αναπτύξεις υπερασπίζονται τον αντισκεπτικιστικό και αντισχετικιστικό χαρακτήρα της ιστορικοϋλιστικής (διαλεκτικής) αντίληψης της. 2 Ότι δηλαδή - μεταξύ επιστήμης (ή κριτικής της πολιτικής οικονομίας) και ιδεολογίας... - υπάρχει, από ιστορικοϋλιστική άποψη, ένα ίδιον πεδίο αντικειμενικότητας των ηθικών αξιών. Αυτό που ο L. Althusser - μάλλον απερίσκεπτα - χαρακτηρίζει με την έκφραση: η προλεταριακή ιδεολογία είναι μεν ιδεολογία, αλλά «μια πολύ ιδιαίτερη ιδεολογία... δεν είναι μια τυχούσα ιδεολογία». 3 Η εν λόγω υπεράσπιση δεν δύναται να επιτελεσθεί χωρίς κάποιο μεταφυσικό 4 κόστος. Το περαιτέρω - και εδώ θελημένα αναπάντητο - ερώτημα είναι ακριβώς ποια μεταφυσική είναι κατάλληλη για την ιστορικοϋλιστική αντίληψη των ηθικών αξιών Αφετηρία της σχετικής προβληματικής είναι ο εντοπισμός μιας αντινομίας της δικαιοσύνης: Θέση: η ανταλλαγή ίσων αξιών, επομένως και της εργασιακής δύναμης με το χρηματικό ισοδύναμο της, είναι σε κάθε δυνατό κόσμο - πόσο μάλλον στον καλύτερο δυνατό κόσμο... - πάντοτε δίκαιη. Αντίθεση: η ανταλλαγή της εργασιακής δύναμης με το χρηματικό ισοδύναμο της, όπου είναι νοητή - δηλαδή μόνο στον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής 6 - είναι πάντοτε άδικη. Σύμφωνα με την θέση της προκείμενης αντινομίας η κρίσιμη ανταλλαγή είναι δίκαιη, διότι καθένας λαμβάνει ακριβώς αυτό, το οποίο αξίζει το αντικείμενο του συναλλαγής (αρχή της αξιακής ταυτότητας της εργασιακής δύναμης). Δεν δύναται επομένως - αν τηρείται αυστηρά ο κανόνας της αξίας - ποτέ ν' αδικηθεί. Σύμφωνα με την αντίθεση της η εν λόγω ανταλλαγή είναι άδικη, διότι η εργασιακή δύναμη έχει την ιδιότητα να παράγει περισσότερη αξία από την αξία της (αρχή της αξιοποίησης). 2. Ερωτάται: Τι είδους αντινομία είναι αυτή (από μεταφυσική άποψη); Ας την αναλογισθούμε κατ' αρχήν με εκείνο το είδος των αντινομιών του λόγου στην Καντιανή Κριτική του καθαρού λόγου. 1 Ο Kant 8 - υπενθυμίζω - διακρίνει δύο είδη αντινομιών του (θεωρητικού) λόγου: τις μαθηματικές και τις δυναμικές. Πρόκειται για ζεύγη προτάσεων, οι οποίες αντιφάσκουν, αν και - τουλάχιστον prima facie - δικαιολογούνται εξ ίσου εύλογα. Την μέθοδο επίλυσης τους, που ακολουθεί, την αποκαλεί σκεπτική και την αντιδιαστέλλει προς τον σκεπτικισμό: είναι δυνατόν δηλαδή να νοήσουμε το αντικείμενο τους (: το «απόλυτο»), αλλά είναι αδύνατον να το γνωρίσουμε. Διότι οι ρυθμιστικές αρχές του λόγου καταλαμβάνουν μόνον τα φαινόμενα (ως αντικείμενα δυνατής εμπειρίας), όχι τα «πράγματα καθ' εαυτά». Στην περίπτωση των μαθηματικών αντινομιών και οι δύο αντιθετικές αποφάνσεις είναι ψευδείς, στην περίπτωση των δυναμικών αληθείς. Κατά την ιστορικοϋλιστική διαλεκτική οι αντινομίες δεν (πρέπει ν') αποτελούν απλώς αντινομίες του λόγου: (πρέπει να) έχουν μια κάποια εσωτερική σχέση με τα πράγματα («καθ' εαυτά»: όχι απλώς ως αντικείμενα δυνητικής ή ενεργής εμπειρίας). Η υλιστική διαλεκτική δηλαδή (πρέπει να) υποστασιοποιείτα αντικείμενα των αντινομιών. Μ' άλλες λέξεις, η προκείμενη αντινομία (πρέπει ν') αποτελεί ιδιότητα των πραγμάτων («καθ' εαυτά»), μία «πραγματική αντίφαση» 9 της αξίας της δικαιοσύνης. 10 Έτσι π.χ. ενδεχομένως δικαιολογούνται - μεταφυσικά' 1 - οι επόμενες Marxiκές επισημάνσεις: 12 Σελίδα 1 / 7

2 «... η αξία της εργασιακής δύναμης και η αξιοποίηση της κατά την διαδικασία της εργασίας είναι δύο διαφορετικά μεγέθη. Αυτήν την διαφορά αξίας έλαβε υπ' όψη του ο κεφαλαιοκράτης, όταν αγόρασε την εργασιακή δύναμη... η εργασία πρέπει να καταναλώνεται με ωφέλιμη μορφή, για να δημιουργεί αξία. Το αποφασιστικό όμως είναι η ειδική αξία χρήσης αυτού του εμπορεύματος, η ιδιότητα να είναι πηγή αξίας, και μάλιστα περισσότερης απ' όση έχει το ίδιο. Αυτή είναι η ειδική υπηρεσία που ο κεφαλαιοκράτης προσδοκά απ' αυτήν... Όλοι οι όροι του προβλήματος [: "όπου υπάρχει ισότητα δεν υπάρχει κέρδος"!] λύθηκαν και οι νόμοι της ανταλλαγής εμπορευμάτων δεν παραβιάσθηκαν με κανένα τρόπο». 3. Αυτός ο τρόπος προσέγγισης της προκείμενης αντινομίας της δικαιοσύνης είναι θεωρητικός. Αν την εξετάσουμε και από πρακτική σκοπιά ανακαλύπτουμε μία περισσότερο κρίσιμη διαφορά μεταξύ της Καντιανής και της ιστορικοϋλιστικής θεώρησης της. Η Καντιανή απάντηση στο ζήτημα της άρσης της ισοδυναμίας των όρων της αντινομίας από πρακτική άποψη ακολουθεί γενικά την εξής ιδέα: για ν' αναιρέσουμε την (σχετικιστική) ισοδυναμία τους πρέπει ν' αφαιρέσουμε τα (μερικά) περιεχόμενα τους, ως λόγους για πράξεις (δίκαιης ιδιοποίησης), και να βασίσουμε την πρακτική της δικαιοσύνης σ' έναν καθολικά αποδέξιμο κανόνα (: justice as fairness 13!). Η ιστορικοϋλιστική θεώρηση αντίθετα (πρέπει να) προσδοκά την άρση της ισοδυναμίας τους στην προοπτική της ανάπτυξης (μιας κάποιας ανάπτυξης) των μερικών περιεχομένων τους ή ορθότερα του δεσπόζοντος μερικού περιεχομένου τους. Και εδώ ανακύπτει το μεθοδολογικό ζητούμενο ως προς την (αξιολογική και εξηγητική) σχέση μορφής και περιεχομένου. Η Καντιανή επίλυση της αντινομίας π.χ. μεταξύ ελευθερίας και αναγκαιότητας βασίζει την ιδέα της ελευθερίας στην θεωρία των δύο κόσμων: 14 του εμπειρικού και του νοητού. Η μετοχή του ανθρώπινων όντων (και) στον δεύτερο κόσμο καθιστά δυνατή την κατηγορική προσταγή. Πρόκειται για την - συχνά παρεξηγημένη - μεθοδολογική τυποκρατία της Kanticwjc ηθικής φιλοσοφίας - στην περίπτωση μας για την βούληση, που δεν έχει άλλη αιτία παρά μόνον τον ίδιο τον εαυτό της. Αυτή η μεθοδολογική τυποκρατία θεμελιώνει την εγκυρότητα των ηθικών κρίσεων για «πράξεις, που θα όφειλαν να γίνουν, αν και δεν έγιναν» εν ολίγοις την ιδέα της αυτονομίας, ως ιδέας του λόγου, «της οποίας η αντικειμενικότητα είναι καθ' εαυτήν αμφίβολη». 15 Η ιστορικοϋλιστική άρση των αντινομιών (πρέπει να) έχει και από πρακτική άποψη (μια κάποια) εσωτερική σχέση με τα πράγματα («καθ' εαυτά»), ειδικότερα με μία συγκεκριμένη δυναμική των πραγμάτων: την υπεροχή του περιεχομένου έναντι της μορφής. 16 Ώστε η άρση των αντινομιών ν' αποτελεί αντικείμενο βάσιμων προσδοκιών: «θα ήταν ανοησία, αν μιλούσαμε για φυσική δικαιοσύνη... Η δικαιοσύνη στις συναλλαγές μεταξύ των φορέων της παραγωγής βασίζεται στο δεδομένο ότι οι συναλλαγές αυτές απορρέουν ως φυσικές συνέπειες από τις σχέσεις παραγωγής. Οι νομικές μορφές, με τις οποίες εμφανίζονται αυτές οι οικονομικές συναλλαγές..., δεν δύνανται, ως απλές μορφές, να καθορίσουν το ίδιο το περιεχόμενο. Απλώς το αποτυπώνουν. Το περιεχόμενο αυτό είναι δίκαιο, όταν αντιστοιχεί στον τρόπο παραγωγής, όταν του προσήκει. Είναι άδικο, όταν αντιβαίνει σ' αυτόν» Ο Marx επισημαίνει, εν όψει των προκειμένων, ότι η δουλεία πάνω στην βάση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής είναι άδικη. Το ίδιο άδικη - ως προς τον κεφάλαιο κρατικό τρόπο παραγωγής - θα είναι και η ικανοποίηση των αναγκών όλων ανεξάρτητα από το κριτήριο της πραγματικής προσφοράς τους εργασίας, δηλαδή της αξιοποίησης της εργασιακής δύναμης τους. Γνωρίζουμε ότι ο Marx αρνείται να γράψει «συνταγές για το μαγειρείο του μέλλοντος». 18 Και ως προς αυτήν την άρνηση του είναι διαφωτιστική μία ακόμη μεθοδολογική συσχέτιση της (ζητούμενης) ιστορικοϋλιστικής αντίληψης των αξιών με την Καντιανή φιλοσοφία της ιστορίας. Ο Kant - ως προς το ζήτημα των «βάσιμων Σελίδα 2 / 7

3 προσδοκιών» - θέτει το ερώτημα: «πώς είναι δυνατή a priori μία (μελλοντική) ιστορία;» και απαντά κυνικά: «όταν ο προφήτης δημιουργεί και διαρυθμίζει ο ίδιος τα συμβάντα που προαναγγέλει». 19 Πρόκειται για μία απαξιωτική κρίση: «Οι Ιουδαίοι προφήτες [όπως αντίστοιχα οι πολιτικοί...] σωστά προφήτευσαν την αργά ή γρήγορα επικείμενη όχι απλώς παρακμή, αλλ' ολοκληρωτική διάλυση του κράτους τους, διότι οι ίδιοι ήσαν οι πρωταίτιοι αυτού του πεπρωμένου τους» 20! Μία μεταφυσικά δικαιολογημένη μελλοντική ιστορία δεν αποτελεί, κατά τον Kant, παρά μία ιδέα του λόγου βάσει της ανάπτυξης των γενικών ανθρωπολογικών δεδομένων. Η ιστορικοϋλιστική θεώρηση της ιστορικότητας των αξιών (πρέπει να) είναι περισσότερο συσχεσιακή. Το δεδομένο ότι ένα αξιακό περιεχόμενο είναι άδικο, όταν αντιφάσκει με ένα τρόπο παραγωγής, μ' αυτόν τον τρόπο παραγωγής, σημαίνει ότι είναι δίκαιο ως προς έναν άλλον τρόπο παραγωγής. Επειδή επί πλέον για τους επαναστάτες δεν υπάρχει δυνατότητα επιστροφής στο παρελθόν..., το περιεχόμενο αυτό δύναται να συλληφθεί ως άδικο βάσει κάποιων αξιολογήσεων, μεθοδολογικά πρότερων του ζητούμενου τρόπου παραγωγής - (αν βέβαια) ο μαρξισμός δεν (θέλει να) είναι ιστορισμός Το μαρξιστικό corpus διαθέτει ένα κείμενο, το οποίο αναπτύσσει ακριβώς τον άδικο - ως προς τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής - χαρακτήρα ενός συγκεκριμένου περιεχομένου δικαιοσύνης, για ν' αναζητήσει έγκυρα τους πραγματικούς όρους της ιστορικοπολιτικής δικαίωσης του. Πρόκειται για την «Κριτική του προγράμματος της Γκότα». 21 Στην κριτική αυτή δείχνεται ανάγλυφα τόσο ο απολογητικός ή αντιδραστικός χαρακτήρας της ανάπτυξης ενός άδικου αξιακού περιεχομένου χωρίς την προοπτική ενός άλλου τρόπου παραγωγής, όσο και ο ουτοπικός χαρακτήρας της ανάπτυξης του χωρίς την συγκεκριμένη αντίθεση του προς τον τρόπο παραγωγής, στον οποίο αντιβαίνει. Πρέπει να επισημανθεί το πεδίο αναφοράς: οι κρίσιμες αξιολογήσεις ενός άδικου - για τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής - περιεχομένου δικαιοσύνης - αξιολογήσεις, ως προς τις οποίες είμαστε κατ' αρχήν αναπόδραστα ταξικά τοποθετημένοι - αποτελούν τα πρωταρχικά ενεργήματα σύλληψης και περιγραφής ενός άλλου τρόπου παραγωγής: «Η έννοια της δικαιοσύνης», παρατηρεί ο Κ. Ψυχοπαίδης, «την οποία περιέχει η κριτική της πολιτικής οικονομίας, προκύπτει ακριβώς στη φάση της μετάβασης κατά την εξέλιξη του τρόπου παραγωγής από τη φάση που αντιστοιχεί στο δίκαιο του καπιταλιστή και της ατομικής ιδιοποίησης... στη φάση της αναπτυγμένης σε κοινωνική κλίμακα παραγωγής, στην οποία γεννιέται κριτικά, ως άρνηση της αναντίστοιχης προς το περιεχόμενο μορφής, η ιδέα της κοινωνικής δικαιοσύνης κατά την ιδιοποίηση». 22 Περαιτέρω: εφ' όσον δύο τρόποι παραγωγής διαφέρουν σε κάποια αξιακά χαρακτηριστικά τους, πρέπει αναγκαία να διαφέρουν και σε κάποια μη αξιακά χαρακτηριστικά τους (αρχή της επελευσιμότητας) Με βάση τις ανωτέρω σκέψεις πρέπει να διαβασθεί η «Κριτική του Προγράμματος της Γκότα» - και είναι αναγκαίο μεταφυσικά να διαβασθεί έτσι. Υπενθυμίζω, κάτω απ' αυτό το φως, τις βασικές γραμμές της Μαρξικής επιχειρηματολογίας. Το Πρόγραμμα εκλαμβάνει ότι «η απελευθέρωση της εργασίας απαιτεί την αναγωγή των μέσων εργασίας σε κοινό αγαθό της κοινωνίας και την συνεταιριστική ρύθμιση της συνολικής εργασίας με δίκαιη διανομή του εσόδου της εργασίας». Ο Marx αναρωτιέται: «Τι είναι "δίκαιη διανομή";» Και απαντά: «Δεν ισχυρίζονται άραγε οι αστοί ότι η σημερινή διανομή είναι "δίκαιη"; Και δεν είναι πράγματι η μόνη "δίκαιη" διανομή με βάση τον σημερίνό τρόπο παραγωγής;». 24 Ακολουθεί μία έκθεση των βασικών αρχών διανομής μιας (υποθετικής) κοινωνίας χωρίς ατομική ιδιοκτησία, αλλά με αστικό δίκαιο (contradictio in adjecto;). Η ορθόδοξη ερμηνευτική γραμμή γι' αυτήν την παρέκβαση υπήρξε η θεωρία των δύο σταδίων ανάπτυξης της μετακεφαλαιοκρατικής κοινωνίας, του «σοσιαλιστικού» και του stricto sensu «κομμουνιστικού». 25 Αν όμως θεωρήσουμε την Μαρξική κριτική από την εδώ επιχειρηματολογική σκοπιά, τότε πρόκειται απλώς για το δεδομένο που έχει ήδη επισημανθεί: ότι είναι αδύνατο να συλληφθεί και να περιγραφεί ικανοποιητικά ο ζητούμενος νέος τρόπος παραγωγής με τα εννοιολογικά μέσα δικαιοσύνης του προηγούμενου. Οι κρίσιμες αξιολογήσεις του Marx είναι: Σελίδα 3 / 7

4 Στο πλαίσιο μιας κοινωνίας με αστικό δίκαιο και χωρίς ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής «ισχύει η ίδια αρχή που ρυθμίζει την ανταλλαγή των εμπορευμάτων, καθότι πρόκειται για ανταλλαγή ίσων αξιών... [Κ]ανένας δεν δύναται να δώσει τίποτε άλλο από την εργασία του και... τίποτε δεν δύναται ν' αποτελέσει ιδιοκτησία των μεμονωμένων προσώπων εκτός από τα ατομικά μέσα κατανάλωσης. Ως προς την διανομή δε των τελευταίων στους μεμονωμένους παραγωγούς ισχύει η ίδια αρχή, όπως και στην ανταλλαγή ισοδυνάμων εμπορευμάτων, ανταλλάσσεται δηλαδή ίση εργασία σε μία μορφή με ίση εργασία σε άλλη μορφή... Ώστε εδώ το ίσο δίκαιο εξακολουθεί να είναι κατ' αρχήν το αστικό δίκαιο, αν και δεν βρίσκεται στα μαχαίρια η αρχή με την πράξη...» Η έννοια της δικαιοσύνης όμως, που εμπεριέχεται στην κριτική της πολιτικής οικονομίας, δεν δύναται παρά ν' αναζητά έναν περισσότερο ριζικό (σύστοιχο) τρόπο διανομής, ο οποίος να δύναται να περιγράψει ικανοποιητικά τον νέο τρόπο παραγωγής. Συγχρόνως τα ζητούμενα πρωταρχικά ενεργήματα αξιολόγησης πρέπει ν' αποτελούν και λόγους για την επαναστατική πράξη μιας δίκαιης ιδιοποίησης της εργατικής τάξης. 27 Πράγματι «ο ένας υπερέχει έναντι του άλλου φυσικά ή πνευματικά, προσφέρει δηλαδή στον ίδιο χρόνο περισσότερη εργασία, ή δύναται να εργάζεται περισσότερο χρόνο... Περαιτέρω: ένας εργάτης είναι παντρεμένος, ο άλλος δεν είναι, ένας έχει περισσότερα παιδιά από τον άλλο κ.λπ. Με ίση προσφορά εργασίας και επομένως με ίση συμμετοχή στο κοινωνικό απόθεμα μέσων κατανάλωσης ο ένας παίρνει στην πραγματικότητα περισσότερα από τον άλλον, ο ένας είναι πλουσιότερος από τον άλλον κ.λπ. Για ν' αποφευχθούν αυτές οι δυσχέρειες θα έπρεπε το δίκαιο να είναι μάλλον άνισο παρά ίσο». 28 Το επόμενο επιχειρηματολογικό βήμα του Marx έγκειται στον επιγενόμενο, εφ' όσον «το [ισχύον] δίκαιο δεν δύναται να είναι ανώτερο απ' ό,τι είναι η οικονομική διαμόρφωση και η οφειλόμενη σ' αυτήν ανάπτυξη της καλλιέργειας της κοινωνίας», 29 βάσιμο ιστορικοϋλιστικό ισχυρισμό ότι μόνον η ανάπτυξη του κομμουνιστικού τρόπου παραγωγής καθιστά ιστορικοπολιτικά δυνατή την αρχή διανομής: «Από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητες του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του!». 30 Την προκείμενη αρχή διανομής μόνο μία (μεταφυσικά) εσφαλμένη ανάγνωση του ανωτέρου Μαρξικού κειμένου την υποβιβάζει στον τύπο των προγνώσεων των Προφητών της Βίβλου. Κατ' αυτήν δεν δύναται ν' αποτελεί παρά απλώς το αποτέλεσμα της πλήρους ανάπτυξης της αταξικής κοινωνίας, ως κοινωνίας αφθονίας. Η εν λόγω αρχή διανομής όμως, ως σύστοιχη με την αρχή αξιολόγησης του άδικου - ως προς τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής και τις επιβιώσεις του - (ιστορικοπολιτικά όμως γενικεύσιμον) περιεχομένου δικαιοσύνης, που αναπτύχθηκε αμέσως προηγουμένως σε γενικές γραμμές, φαίνεται ότι μεταφυσικά πρέπει με κάποιον τρόπο να προϋποτεθεί στις προκείμενες Μαρξικές αξιολογήσεις. Διαφορετικά, όχι απλώς δεν θα είχε νόημα, αλλά θα ήταν (μεταφυσικά) αδύνατη η Μαρξική κριτική εφ' όσον βέβαια αρνηθούμε την ανεπιεική υπόθεση ότι ο Marx παραλογίζεται ή μας εξαπατά. 31 Το μεταφυσικό ερώτημα - και η Καντιανή μεταφυσική υπεροχή - δηλαδή παραμένει: πώς είναι (πλήρως) δυνατή μία έγκυρη αξιολόγηση; 1. Το μικρό αυτό δοκίμιο δεν θα είχε γραφεί χωρίς την ανάμνηση του άρθρου του Κ. Ψυχοπαίδη Αναθεωρώ έναν απρόσεκτο, και γι' αυτό ανεπιεική χαρακτηρισμό (Βασιλόγιαννης 1996:419): «... η υποτιθέμενη ως συστατική μιας μαρξιστικής θεωρίας της δικαιοσύνης - αν αυτή είναι βέβαια δυνατή βάσει των επιστημολογικών προϋποθέσεων του (σκεπτικού) μαρξισμού (όχι του κομμουνιστικού πολιτικού κινήματος!) αρχή...». 3. Althusser 1977: 46 επ. 4. Χρησιμοποιώ το κατηγόρημα «μεταφυσικός» ως δηλωτικό του εν γένει ερωτήματος: πώς είναι δυνατή (έγκυρα δεσμευτική) η (θεωρητική, πρακτική ή τελολογική) κρίση ρ; Με την έννοια αυτή μία πλήρης μεταφυσική πρέπει ν' απαντά ικανοποιητικά στα ερωτήματα: α) πώς δύναμαι να γνωρίζω, β) τι οφείλω να πράξω και γ) τι Σελίδα 4 / 7

5 επιτρέπεται να προσδοκώ; 5. Πρβλ. Boyd 1989: Η συνθήκη του «κεφάλα ιοκρατικού τρόπου παραγωγής», θα ισχυριζόταν κάποιος, καθορίζει τον «συνθετικό» χαρακτήρα της πρότασης αυτής, σε αντίθεση προς τον απόλυτο («αναλυτικό») χαρακτήρα της πρώτης πρότασης. Από ιστορικοϋλιστική (ολιστική) άποψη πρέπει να δειχθεί ότι και ο φαινομενικά απόλυτος χαρακτήρας της πρώτης πρότασης είναι «συνθετικός» έχει δηλαδή την πηγή του σε ιστορικοπολιτικά συγκείμενα: ακόμη και οι νόμοι της λογικής ενέχουν μία ισχυρή πιθανότητα μεταβολής! 7. Η εν λόγω αναλογία χρησιμοποιείται με μία αυστηρά μεθοδολογική σημασία. Από την άποψη αυτή - τουλάχιστον - δεν είναι δυνατές αντιρρήσεις ως προς το θεμιτόν της. Τέτοιες αντιρρήσεις θα ήταν εύλογες, αν επρόκειτο για αντινομίες με το αυτό περιεχόμενο - βέβαια κάποιοι δεν θ' άντεχαν στον (εμπειριστικό θετικιστικό) πειρασμό να ταυτίσουν τις Kantiavec «κοσμολογικές ιδέες» με stricto sensu «κοσμοθεωρήσεις»... Εν πάση περιπτώσει η μεταφυσική νομιμότητα της εν λόγω μεθοδολογικής αναλογίας ενισχύεται από την ίδια την - παρεμπίπτουσα, και ανεξάρτητα από την βασιμότητα της ιστορικοϋλιστική κριτική στην Καπίιανή θεωρητική φιλοσοφία (βλ. π.χ. Engels 1890: 297, τον ίδιο 1888: 276), λαμβανομένων περαιτέρω υπ' όψη και των συγγενών Εγελιανών αντιρρήσεων (βλ. π.χ. Hegel 18023) για την τυποκρατία και την παντοδυναμία του δέοντος στην ηθική φιλοσοφία του Kant. 8. Βλ. Kant : 426 επ. 454 επ. 9. Βλ. πρόχειρο Balibar 1993: 100 επ. 10. Πρβλ. αντί σχολίου Davidson 1993: 243: «... είναι αδύνατον να πιστέψει κανείς μια αντίφαση ως προς αυτό, οι πεποιθήσεις μας για τον κόσμο δεν μπορεί να είναι ψευδείς. Είναι δυνατόν όμως να πιστεύει κανείς αντιφατικές αποφάνσεις: μπορεί κανείς να πιστεύει ότι κάποια απόφανση p είναι αληθής, και να πιστεύει επίσης ότι η άρνηση της p είναι αληθής. Αυτό που δεν μπορεί κανείς να πιστεύει είναι ότι μια απόφανση της μορφής [ρ και όχι ρ] είναι αληθής... Φυσικά είναι δυνατόν να νομίζεις ότι πιστεύεις μία αντίφαση ο Ηράκλειτος το νόμιζε. Μα έκανε λάθος». 11. Πρβλ. π.χ. Marx 1867: 90: Οι κατηγορίες της πολιτικής οικονομίας «[ε]ίναι κοινωνικά ισχύουσες, και επομένως αντικειμενικές μορφές νόησης για τις σχέσεις παραγωγής αυτού του ιστορικάπροσδιορισμένου κοινωνικού τρόπου παραγωγής...»,y12. Ο.π.: 208 επ. 13. Βλ. Rawls , 14. Βλ. Kant 1785: Ο.π: Πρβλ. Engels 1884: 37: «"Η οικογένεια" λέει ο Morgan "είναι το ενεργό στοιχείο... [τ]α συστήματα συγγένειας αντίθετα είναι παθητικά...". "Και" προσθέτει ο Marx "το ίδιο συμβαίνει με τα πολιτικά, νομικά, θρησκευτικά, φιλοσοφικά συστήματα γενικά"» Marx 1894: 351 επ Βλ. Marx 1873: Kant 1798: 78 επ Ο.π.: Αλλως ο Σταμάτης 1988: 100 επ Ψυχοπαίδης 1985: Βλ. Hurley 1989:235 (: supervenience) Marx 1891: 18 η έμφαση δίκη μου. Σελίδα 5 / 7

6 25.. Βλ. π.χ. Λένιν 1918: 171 επ., 176 επ Marx 1891:20.: 27.. Πρβλ. Δημούλη Γιαννούλη 1995: 220 επ..:,.' Marx 1891: 20 επ Ο.π.:21.''.',' Ο.π.',. ' 31.. «... [ε] ίναι πιο πιθανό να έχουμε κάνει κακή μετάφραση, παρά να είναι είναι ολότελα τρελός ο συνομιλητής μας» (Quine 1960: 59)!' ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕς Althusser, L. 1977: Σημείωση σχετικά με τους Ιδεολογικούς Μηχανισμούς του Κράτους, μτφ. Μ. Ιωαννίδης, Θέσείς21 (1987), 3739 Balibar, Ε. 1993: The philosophy of Marx, μτφ. C. Turner, London New York Βασιλόγιαννης, Φ. 1996: Συνταγματολογικές χρήσεις του επιχειρήματος της βεβαιότητας και της ασφάλειας του δικαίου, διδ. διατρ., Αθήνα (αδημ.) Boyd, R. 1989: How to be a Moral Realist, εις: Ρ. Moser J.D.Trout, Contemporary materialism: a reader, London 1995, Davidson, D. 1993: Μέθοδος και μεταφυσική, μτφ. Β. Κιντή, εις: Δευκαλίων 11 3, Δημούλης, Δ. Γιαννούλη, Χ. 1995: Η διαλεκτική του πολέμου, Αθήνα Engels, F. 1884: Der Ursprung der Familie, des Privateigentums und des Staats, εις: K. Marx F. Engels, Werke, τ. 21, Berlin 1975, : Ludwig Feuerbach und der Ausgang der klassischen deutschen Philosophie, εις: Κ. Marx F. Engels, Werke, τ. 21, Berlin 1975, : Einleitung [zur englischen Ausgabe der «Entwicklung des Sozialismus von der Utopie zur Wissenschaft»], εις: Κ. Marx F. Engels, Werke, τ. 22, Berlin 1975, Hegel, G.W.F : Über die wissenschaftlichen Behandlungsarten des Naturrechts, εις: G.W.F. Hegel, Sämtliche Werke, 4η έκδ. της Jubiläumsausgabe, Stuttgart 1964, Hurley, S.L. 1989: Natural Reasons, New York Oxford Kant, I : Kritik der reinen Vernunft, 1η 2η έκδ. Riga 1785: Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, εις: Kant's gesammelte Schriften, τ. 4, Berlin, , : Der Streit der Fakultäten, εις: Kant's gesammelte Schriften, τ. 7, Berlin, 1917,1116 Λένιν, Β. 1918: Κράτος και επανάσταση, μτφ. Φ. Φωτίου, Αθήνα 1982 Marx, Κ. 1867: Das Kapital, τ. 1, εις: Κ. Marx F. Engels, Werke, τ. 23, Berlin 1975 Σελίδα 6 / 7

7 - 1873: Nachwort στην δεύτερη έκδοση του «Das Kapital», εις Κ. Marx F. Engels, Werke, τ. 23, Berlin 1975, : Kritik des Gothaer Programms, εις: Κ. Marx F. Engels, Werke, τ. 19, Berlin 1982, : Das Kapital, τ. 3, εις: K. Marx F. Engels, Werke, τ. 25, Berlin 1975 Quine, W.V. 1960: Word and Object, Cambridge Mass. Rawls, J. 1971: A Theory of Justice, Cambridge Mass. Σταμάτης, Γ. 1988: Σχέδιο και αγορά στις σοσιαλιστικές οικονομίες, Αθήνα Ψυχοπαίδης, Κ. 1985: Η υλιστική θεωρία της «δίκαιης» ιδιοποίησης, εις: Κ. Σταμάτη (επ.), Μελέτες για μια κριτική θεώρηση του δικαίου, Θεσσαλονίκη. Σελίδα 7 / 7

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Αξίες και τιμές παραγωγής. Η σχέση μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου» Γιώργος Σταμάτης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Αξίες και τιμές παραγωγής. Η σχέση μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου» Γιώργος Σταμάτης Άξιες και τιμές παραγωγής: Η σχέση μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου» του Γιώργου Σταμάτη 1. Εισαγωγή Σκοπός μας δεν είναι να δείξουμε απλώς, ότι μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου»

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η θέση της «κυκλοφορίας» στην αναπαραγωγή του οικονομικού συστήματος... Γιώργος Σταμάτης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η θέση της «κυκλοφορίας» στην αναπαραγωγή του οικονομικού συστήματος... Γιώργος Σταμάτης Η θέση της "κυκλοφορίας" στην αναπαραγωγή του οικονομικού συστήματος και στην παραγωγή υπεραξίας και κέρδουςτου Γιώργου Σταμάτη Είναι ευρέως δεδομένη η άποψη, ότι, κατά τον Μαρξ, ο τομέας της «κυκλοφορίας»,

Διαβάστε περισσότερα

Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική*

Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική* 2 Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική* Πιστεύω, σ αυτό είμαστε όλοι σύμφωνοι, ότι ο προσδιορισμός του περιεχομένου της παρούσης ιστορικής περιόδου και, ειδικά, η ανάπτυξη του ύστερου καπιταλισμού

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Γιώργος Οικονομάκης geconom@central.ntua.gr Μάνια Μαρκάκη maniam@central.ntua.gr Συνεργασία: Φίλιππος Μπούρας Κομβικό-συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Συγκρουσιακές Θεωρήσεις Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 5ο (σελ. 128 136) Οι θέσεις του Althusser Οι θέσεις του Gramsci 2 Karl Marx (1818-1883)

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα»

Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα» Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα» Α] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό Λάθος) Για τον Πλάτωνα οι καθολικές έννοιες, τα «καθόλου», δεν είναι πράγματα ξεχωριστά

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 16 Νοεμβρίου 2013 Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία Ενηλίκων Τμήμα Β Την προηγούμενη φορά. ΣΚΕΠΤΙΚΟΙ Οὐδὲν ὁρίζομεν «τίποτε δεν θέτουμε ως βέβαιο» (Διογένης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Φ101)

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Φ101) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (Φ101) 3η ενότητα: Θεμελιώδη ερωτήματα & κλάδοι της φιλοσοφίας Γιώργος Ζωγραφίδης Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού

7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού 7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Ποιοι είναι οι κύριοι εκπρόσωποι της θεωρίας του ωφελιµισµού και µε βάση ποιο κριτήριο θα πρέπει, κατ αυτούς, να αξιολογούνται οι πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η για τις περί δικαίου αντιλήψεις του Marx σημασία των αναφορών του στη σοσιαλιστική κοινωνία Γιώργος Σταμάτης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η για τις περί δικαίου αντιλήψεις του Marx σημασία των αναφορών του στη σοσιαλιστική κοινωνία Γιώργος Σταμάτης , την οποία προϋποθέτει το Πρόγραμμα της Γκότα του Γιώργου Σταμάτη Στα «Μαργκινάλια στο Πρόγραμμα του Γερμανικού Εργατικού Κόμματος», 1 στα σχόλια του δηλαδή στο Πρόγραμμα του Γερμανικού Εργατικού Κόμματος

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρηματική Ηθική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματ/μικής

Επιχειρηματική Ηθική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματ/μικής Επιχειρηματική Ηθική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματ/μικής Γιώργος Παπαγιαννάκης, PhD Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 Θεωρίες Λήψης Αποφάσεων Δεοντολογισμός Βασική Ιδέα Deon = Δέον = Καθήκον Οι πράξεις κρίνονται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 2 η : Μεταφυσική ή Οντολογία Ι: Θεός Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί της ενότητας 1. Δισσοί λόγοι: τί σημαίνει έχω δίκιο ή άδικο 2. Δίκαιο και εξουσία 1.Τί σημαίνει έχω δίκιο ή άδικο

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα»

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» Ο συγγραφέας στο νέο του βιβλίο παρουσιάζει μια ορθολογική θέαση της κρίσης Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» 23 Jan 201611.00 ΜΕΓΕΝΘΥΝΣΗ Συνέντευξη στη

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµα Α1 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον καθένα: Α

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1. Διττός χαρακτήρας Συντάγματος 2. Διάκριση θεσμού-κανόνα 3. Η σχέση λόγου - πνεύματος

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια και την ύλη της Εφαρμοσμένης Ηθικής

Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια και την ύλη της Εφαρμοσμένης Ηθικής ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια και την ύλη της Εφαρμοσμένης Ηθικής Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1. Το πεδίο της Εφαρμοσμένης Ηθικής 2. Σχέση της Εφαρμοσμένης Ηθικής

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εισαγωγή... 13

Περιεχόμενα. Εισαγωγή... 13 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 13 ΜΕΡΟΣ Ι Η μακρά ετερόδοξη παράδοση της χρηματοπιστωτικής σφαίρας ως αντιπαραγωγικής δραστηριότητας. Μια μαρξ(ιστ)ική αποτίμηση... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ο παρασιτικός σταθερά απών ιδιοκτήτης

Διαβάστε περισσότερα

Ο Άνσελμος για την ύπαρξη του Θεού (Monologion κεφ. 1)

Ο Άνσελμος για την ύπαρξη του Θεού (Monologion κεφ. 1) Ο Άνσελμος για την ύπαρξη του Θεού (Monologion κεφ. 1) Στα κεφ. 1 ο Άνσελμος δίνει μερικά επιχειρήματα για την ύπαρξη του Θεού. Τα επιχειρήματα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν μόνον υπό την προϋπόθεση ενός

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 8: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Ιατρική ηθική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Ιατρική ηθική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 4: Ιατρική ηθική Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1.Υποβοηθούμενη αυτοκτονία 2. Ευθανασία 3.Αρχή της αυτονομίας 4. Αρχή του αληθούς συμφέροντος 5.Αρχή της ιερότητας

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014 Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014 ΙΘ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΣΚΕΠΤΙΚΩΝ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ Επειδή εξάλλου όταν χρησιμοποιούμε τον καθένα από αυτούς τους τρόπους, καθώς και από τους τρόπους

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ONORA O' NEIL

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ONORA O' NEIL ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ONORA O' NEIL ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΣΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΑΜ: 2497 Στο συγκεκριμένο κείμενο η O' Neil εξετάζει τη διαφορά ανάμεσα στην πρακτική φιλοσοφία του Kant με τα σύγχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Θεόδωρος Μαριόλης Τ.Δ.Δ., Πάντειο Πανεπιστήμιο Ι.Κ.Ε. Δημήτρης Μπάτσης

Θεόδωρος Μαριόλης Τ.Δ.Δ., Πάντειο Πανεπιστήμιο Ι.Κ.Ε. Δημήτρης Μπάτσης Θεόδωρος Μαριόλης Τ.Δ.Δ., Πάντειο Πανεπιστήμιο Ι.Κ.Ε. Δημήτρης Μπάτσης Ηθικά Νικομάχεια, Βιβλίο Ε Δύο Προτάσεις του Αριστοτέλη Δύο Προβλήματα Πρόταση 1 «Αμοιβαιότητα/Ανταπόδοση θα υπάρξει [η ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Τομέας Ανθρωπιστικών Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κώστας Θεολόγου ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ Το

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Λέξεις και νόημα Η γλώσσα αποτελείται από λέξεις. Η λέξη είναι το μικρότερο τμήμα της γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 5 1/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 5 1/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωργική Εκπαίδευση Θεματική ενότητα 5 1/2 Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι φοιτητές/τριες πρέπει να είναι ικανοί/ες: α) να ορίζουν την

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Ενότητα: 4 η Ελένη Περδικούρη Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Ενότητα 4 η Η ανωτερότητα των νοητών έναντι των αισθητών στον Φαίδωνα του Πλάτωνα Α. Πρώτη σημαντική

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες)

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Γ2 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη σχετικά με τρόπους βελτίωσης της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη,

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Ταξική Ανάλυση. Επιμέλεια: Άννα Κουμανταράκη

Πολιτική και Ταξική Ανάλυση. Επιμέλεια: Άννα Κουμανταράκη Πολιτική και Ταξική Ανάλυση Επιμέλεια: Άννα Κουμανταράκη Τι καταλαβαίνουμε με τον όρο «κοινωνική ανισότητα»; Πλούσιοι και φτωχοί; Προνομιούχοι ή άνθρωποι με ιδιαίτερα χαρίσματα και ταλέντα; Κυρίαρχοι και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Ενότητα: 1 η Ελένη Περδικούρη Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Ενότητα 1 η Το ερώτημα της γνώσης 1. Τι γνωριζουμε, δηλαδη ποια ειναι τα αντικειμενα της γνωσης

Διαβάστε περισσότερα

der großen Transformation..Artikel und Aufsätze(1920-1947),Band 3, Metropolis, Marburg, 2005. 522.

der großen Transformation..Artikel und Aufsätze(1920-1947),Band 3, Metropolis, Marburg, 2005. 522. Αϖόστολος Πανταζής (ειδικός εϖιστήµονας, Πανεϖιστήµιο Κρήτης) Θέµα εισήγησης: «Ο Ιστορικός λειτουργισµός του Karl Polanyi» Η εισήγηση ασχολείται µε το ζήτηµα της σχέσης των αξιών µε το εϖιστηµονικό ϖρότυϖο

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογιστικά & Διακριτά Μαθηματικά

Υπολογιστικά & Διακριτά Μαθηματικά Υπολογιστικά & Διακριτά Μαθηματικά Ενότητα 2:Στοιχεία Μαθηματικής Λογικής Στεφανίδης Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία 2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία Α Μέρος: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Τα επίπεδα συνείδησης Ύπνος Μισοξύπνιο Αφύπνιση Ελάχιστη εργασία των εξωτερικών αισθήσεων Με εικόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.4 ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 4.4 ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 1/12 Σοσιαλισμός

Διαβάστε περισσότερα

1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία

1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία 1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία προκριματική φάση 18 Φεβρουαρίου 2012 υπό την Αιγίδα του ΥΠΔΒΜΘ Διοργάνωση Τμήμα Φιλοσοφίας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 6 η : Μεταηθική Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Περιεχόμενα ενότητας Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Γλώσσας

Φιλοσοφία της Γλώσσας Φιλοσοφία της Γλώσσας Ενότητα: Θεωρίες Νοήματος. Επαληθευσιοκρατικές θεωρίες νοήματος Ελένη Μανωλακάκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) 1. Επαληθευσιοκρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Η οικολογική ηθική ως μέρος της απελευθερωτικής ηθικής και το ζήτημα της θεμελίωσης. Η συμβολή ορισμένων Ελλήνων: Καστοριάδης, Τερζάκης, Φωτόπουλος.

Η οικολογική ηθική ως μέρος της απελευθερωτικής ηθικής και το ζήτημα της θεμελίωσης. Η συμβολή ορισμένων Ελλήνων: Καστοριάδης, Τερζάκης, Φωτόπουλος. Η οικολογική ηθική ως μέρος της απελευθερωτικής ηθικής και το ζήτημα της θεμελίωσης. Η συμβολή ορισμένων Ελλήνων: Καστοριάδης, Τερζάκης, Φωτόπουλος. Γ. Μπλιώνης Κύκλος συζητήσεων για την Περιβαλλοντική

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΗΘΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΣΚΡΕΚΑ ΝΑΤΑΛΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Π.ΛΕΣΧΗ ΙΠΠ. 15 (ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Π.ΛΕΣΧΗ ΙΠΠ. 15 (ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ 2015 - ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 2 3 4 12 3 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 641-7 9 ΑΝΟΙΧΤΟ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ 641 6 9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ - 9 10 11 12 3 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 641 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Κομμουνισμός και Φιλοσοφία. Η θεωρητική περιπέτεια του Λουί Αλτουσέρ Παναγιώτης Σωτήρης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Κομμουνισμός και Φιλοσοφία. Η θεωρητική περιπέτεια του Λουί Αλτουσέρ Παναγιώτης Σωτήρης ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ Στους γονείς μου, ως ελάχιστη αναγνώριση Ο Λουί Αλτουσέρ κατέχει μια σημαντική θέση στη σύγχρονη σκέψη. Προσπάθησε να διαμορφώσει στοιχεία μιας πρωτότυπης μαρξιστικής φιλοσοφίας και

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 8: Η Σχολή της Φρανκφούρτης και η Κριτική Θεωρία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί 160 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα δικαιώματα του παιδιού και οι συνέπειες της αναγνώρισής τους σε διεθνές επίπεδο αντιπροσωπεύουν μια τεράστια αλλαγή των αντιλήψεων και των νοοτροπιών για το παιδί, γεγονός που συνοδεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

1 Μνηστεία Επιστροφή δώρων και συμβόλων

1 Μνηστεία Επιστροφή δώρων και συμβόλων ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι «Εφαρμογές Οικογενειακού Δικαίου», πλήρως ενημερωμένες και εμπλουτισμένες με νέες ασκήσεις, έρχονται να αντικαταστήσουν τις «Ασκήσεις Οικογενειακού Δικαίου», συμπληρώνοντας σε πρακτικό επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Επιχειρήματος Θεωρία & Ασκήσεις

Αξιολόγηση Επιχειρήματος Θεωρία & Ασκήσεις ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd 29 Απριλίου 2018 Αξιολόγηση Επιχειρήματος Θεωρία & Ασκήσεις Διδακτικοί Στόχοι Επιδιώκεται ο μαθητής να ελέγχει την αλήθεια, την εγκυρότητα και την ορθότητα ενός

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες;

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Δρ. Δημήτριος Γκότζος 1. ΟΡΙΣΜΟΣ Αξία: Θα ήταν ουτοπικό να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ορθολογισμός έχει βασικό κριτήριο γνώσης την ανθρώπινη νόηση και όχι την εμπειρία.η νόηση με τις έμφυτες και τους λογικούς νόμους αποτελεί αξιόπιστη πηγή γνώσης. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Κείμενο Η γλώσσα ως αξία Μιλώντας για τη γλώσσα ως αξία-πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΙΚΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Αναστασία Κ. Καδδά Δρ.Κοινωνιολογίας Υγείας Μsc Διοίκηση Μονάδων Υγείας

ΠΟΙΟΤΙΚΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Αναστασία Κ. Καδδά Δρ.Κοινωνιολογίας Υγείας Μsc Διοίκηση Μονάδων Υγείας ΠΟΙΟΤΙΚΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Αναστασία Κ. Καδδά Δρ.Κοινωνιολογίας Υγείας Μsc Διοίκηση Μονάδων Υγείας ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες»,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 9 η : Ανακεφαλαίωση Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοπός ενότητας να θυμηθούμε

Διαβάστε περισσότερα

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Οι κυριότερες μέθοδοι της Βιοηθικής (1): Ωφελιμισμός, Καντιανισμός. Περιπτωσιολογία. Ελένη Καλοκαιρινού Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ

Διαβάστε περισσότερα

Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες

Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες Άλκης Γούναρης Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών e-mail: alkismail@yahoo.com website: www.alkisgounaris.com http://eclass.uoa.gr/courses/ppp566/ 1 http://eclass.uoa.gr/courses/ppp566/

Διαβάστε περισσότερα

Λογική. Μετά από αυτά, ορίζεται η Λογική: είναι η επιστήμη που προσπαθεί να εντοπίσει και να αναλύσει τους καθολικούς κανόνες της νόησης.

Λογική. Μετά από αυτά, ορίζεται η Λογική: είναι η επιστήμη που προσπαθεί να εντοπίσει και να αναλύσει τους καθολικούς κανόνες της νόησης. Λογική Εισαγωγικά, το ζήτημα της Λογικής δεν είναι παρά η άσκηση 3 δυνάμεων της νόησης: ο συλλογισμός, η έννοια και η κρίση. Ακόμη και να τεθεί θέμα υπερβατολογικό αναφορικά με το ότι πρέπει να αποδειχθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 2: Ορισμός του δικαίου. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 2: Ορισμός του δικαίου. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 2: Ορισμός του δικαίου Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί της ενότητας 1. Το αντικείμενο της φιλοσοφίας του δικαίου 2. Ένας πρώτος ορισμός του δικαίου 3. Επεξήγηση

Διαβάστε περισσότερα

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά.

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. Γ. Οι μαθητές και τα Μαθηματικά. Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 55 Στάση

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικός µετασχηµατισµός:...

Κοινωνικός µετασχηµατισµός:... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ ΟΟ Κοινωνικός Μετασχηµατισµός 1. Ο κοινωνικός µετασχηµατισµός 1.1. Γενικά Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης Να προσδιορίσετε µε συντοµία το περιεχόµενο των παρακάτω όρων. Κοινωνικός σχηµατισµός:......

Διαβάστε περισσότερα

η αντικειμενική πραγματικότητα και η οικολογική αριστερά ζητήματα θεμελίωσης του οικολογικού λόγου

η αντικειμενική πραγματικότητα και η οικολογική αριστερά ζητήματα θεμελίωσης του οικολογικού λόγου η αντικειμενική πραγματικότητα και η οικολογική αριστερά ζητήματα θεμελίωσης του οικολογικού λόγου γνωστική ιδιοποίηση του κόσμου οτρόπος με τον οποίο η σκέψη ιδιοποιείται τον κόσμο η απόσταση του πραγματικού

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 3: Εναλλακτικές όψεις της επιστήμης που προβάλλονται στην εκπαίδευση Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ.

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ. 24 ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ. Οι σκεπτικιστικές απόψεις υποχώρησαν στη συνέχεια και ως την εποχή της Αναγέννησης κυριάρχησε απόλυτα το αριστοτελικό μοντέλο. Η εκ νέου αμφιβολία για

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9. Έλεγχοι υποθέσεων

Κεφάλαιο 9. Έλεγχοι υποθέσεων Κεφάλαιο 9 Έλεγχοι υποθέσεων 9.1 Εισαγωγή Όταν παίρνουμε ένα ή περισσότερα τυχαία δείγμα από κανονικούς πληθυσμούς έχουμε τη δυνατότητα να υπολογίζουμε στατιστικά, όπως μέσους όρους, δειγματικές διασπορές

Διαβάστε περισσότερα

3. Κριτική προσέγγιση

3. Κριτική προσέγγιση Επιστημολογική προσέγγιση της σχέσης θεωρίας και πράξη 3. Κριτική προσέγγιση Καθηγητής Κώστας Χρυσαφίδης Πανεπιστήμιο Αθηνών ΤΕΑΠΗ e.mail:kchrys@ecd.uoa.gr Θεωρία και Πράξη Κριτική Προσέγγιση Οι θετικιστικές

Διαβάστε περισσότερα

Από το Γυμνάσιο στο Λύκειο Δειγματικός χώρος Ενδεχόμενα Εύρεση δειγματικού χώρου... 46

Από το Γυμνάσιο στο Λύκειο Δειγματικός χώρος Ενδεχόμενα Εύρεση δειγματικού χώρου... 46 ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Από το Γυμνάσιο στο Λύκειο................................................ 7 1. Το Λεξιλόγιο της Λογικής.............................................. 11 2. Σύνολα..............................................................

Διαβάστε περισσότερα

Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα

Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα του μεταπτυχιακού φοιτητή Μαρκάτου Κωνσταντίνου Α.Μ.: 011/08 Επιβλέπων: Αν. Καθηγητής Άρης Κουτούγκος Διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Kant: η σημασία της Δεύτερης Αναλογίας

Η έννοια της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Kant: η σημασία της Δεύτερης Αναλογίας Η έννοια της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Kant: η σημασία της Δεύτερης Αναλογίας Διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας» Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Από το Γυμνάσιο στο Λύκειο... 7. 3. Δειγματικός χώρος Ενδεχόμενα... 42 Εύρεση δειγματικού χώρου... 46

Από το Γυμνάσιο στο Λύκειο... 7. 3. Δειγματικός χώρος Ενδεχόμενα... 42 Εύρεση δειγματικού χώρου... 46 ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Από το Γυμνάσιο στο Λύκειο................................................ 7 1. Το Λεξιλόγιο της Λογικής.............................................. 11. Σύνολα..............................................................

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 21

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, η ραγδαία αύξηση της διαθεσιμότητας των παρεχόμενων πληροφοριών σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας (επαγγελματικούς και μη), σε συνδυασμό

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Η Ιστορία, όπως τονίζει ο Μεγαλοπολίτης ιστορικός Πολύβιος σε μια ρήση του, μας διδάσκει ότι τίποτα δεν γίνεται στην τύχη

Διαβάστε περισσότερα

Μαρξιστική θεωρία του κράτους. Γ. Τσίρμπας

Μαρξιστική θεωρία του κράτους. Γ. Τσίρμπας Πολιτική Επιστήμη ΙΙ Μαρξιστική θεωρία του κράτους Γ. Τσίρμπας Η μαρξιστική θεωρία του κράτους «[ ]σκοπός της δεν είναι μόνο η κατανόηση του καπιταλιστικού κράτους, αλλά και η συμβολή στην καταστροφή του»

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της κοινωνικής αλλαγής στη θεωρία του Tajfel. Ο Tajfel θεωρούσε ότι η κοινωνική ταυτότητα είναι αιτιακός παράγοντας κοινωνικής αλλαγής.

Η έννοια της κοινωνικής αλλαγής στη θεωρία του Tajfel. Ο Tajfel θεωρούσε ότι η κοινωνική ταυτότητα είναι αιτιακός παράγοντας κοινωνικής αλλαγής. Η έννοια της κοινωνικής αλλαγής στη θεωρία του Tajfel. Ο Tajfel θεωρούσε ότι η κοινωνική ταυτότητα είναι αιτιακός παράγοντας κοινωνικής αλλαγής. Τρεις κατηγορίες κοινωνικών καταστάσεων είναι για τον Tajfel

Διαβάστε περισσότερα

Σεμινάριο Τμήματος Φιλοσοφίας 16/5/2007

Σεμινάριο Τμήματος Φιλοσοφίας 16/5/2007 1 Σεμινάριο Τμήματος Φιλοσοφίας 16/5/2007 Καθένας να αποκτήσει κάποτε ένα μέρος και όλοι το όλο * Ο Καντ για την ιδιοκτησία, την ισότητα και την αυτοτέλεια Ιόλη Πατέλλη * Κάντ, «Πάνω στο κοινό απόφθεγμα»

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης μιας απάντησης στο ερώτημα, «τι είναι γνώση;» Οι Δυτικοί φιλόσοφοι

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Γλώσσας

Φιλοσοφία της Γλώσσας Φιλοσοφία της Γλώσσας Ενότητα: Ενικοί όροι. Αιτιακές θεωρίες των ονομάτων Ελένη Μανωλακάκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) 1. Αιτιακές θεωρίες

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 5: Η Έννοια της Κριτικής Συνειδητοποίησης Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 1 η : Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Περιεχόμενα ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

«Τα Βήματα του Εστερναχ»

«Τα Βήματα του Εστερναχ» «Τα Βήματα του Εστερναχ» Τοποθέτηση του ΔΗΜ.ΓΚΟΥΝΤΟΠΟΥΛΟΥ στη παρουσίαση του βιβλίου ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΕΙΟ-Λάρισα 16/1/2009 Κυρίες και κύριοι. Σε κάθε βιβλίο, μελέτη,διήγημα η ποίημα ο συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 3: Είναι ο αγέννητος άνθρωπος πρόσωπο; Φιλοσοφικές απόψεις Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία Αυτο-κατηγοριοποίησης (ΘΑΚ) Από Χαντζή, Α. (υπό δηµοσίευση)

Η Θεωρία Αυτο-κατηγοριοποίησης (ΘΑΚ) Από Χαντζή, Α. (υπό δηµοσίευση) 18 Η Θεωρία Αυτο-κατηγοριοποίησης (ΘΑΚ) Από Χαντζή, Α. (υπό δηµοσίευση) Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο John Turner και οι συνεργάτες του (Turner, 1985, Turner et al. 1987), θεωρητικοί και ερευνητές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΕΔΡΑΙΩΜΕΝΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΒΑΝΤΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΗΤΑΣ ΟΤΙ Η ΦΥΣΗ ΔΕ ΣΥΓΚΡΟΤΕΙΤΑΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΥΛΗ

ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΕΔΡΑΙΩΜΕΝΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΒΑΝΤΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΗΤΑΣ ΟΤΙ Η ΦΥΣΗ ΔΕ ΣΥΓΚΡΟΤΕΙΤΑΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΥΛΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΕΔΡΑΙΩΜΕΝΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΒΑΝΤΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΗΤΑΣ ΟΤΙ Η ΦΥΣΗ ΔΕ ΣΥΓΚΡΟΤΕΙΤΑΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΥΛΗ 1.Η Φυσική ως η επιστήμη που μελετά τις ιδιότητες της ύλης Για τη Φυσική η ύλη είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

1. Σκοπός της οικονομικής ανάπτυξης είναι η αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων.

1. Σκοπός της οικονομικής ανάπτυξης είναι η αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων. ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε το χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος). 1.

Διαβάστε περισσότερα

John Rawls, Θεωρία της Δικαιοσύνης: από τον καντιανό αντικειμενισμό στην πολιτική του δημόσιου λόγου

John Rawls, Θεωρία της Δικαιοσύνης: από τον καντιανό αντικειμενισμό στην πολιτική του δημόσιου λόγου 1 John Rawls, Θεωρία της Δικαιοσύνης: από τον καντιανό αντικειμενισμό στην πολιτική του δημόσιου λόγου 1. Πρώτη φάση: Θεωρία της δικαιοσύνης (1971) και καντιανός αντικειμενισμός Η δικαιοσύνη ως ακριβοδικία.

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Γλώσσας

Φιλοσοφία της Γλώσσας Φιλοσοφία της Γλώσσας Ενότητα: Θεωρίες Νοήματος. Λογικός ατομισμός Russell-Wittgenstein Ελένη Μανωλακάκη Τμήμα Θετικών Επιστημών Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) 1. Λογικός

Διαβάστε περισσότερα

Πώς είναι δυνατόν να είναι ισοδύναµες οι εξισώσεις που αναφέρονται στο ερώτηµα ii, αφού δεν έχουν το ίδιο πεδίο ορισµού 2 ;

Πώς είναι δυνατόν να είναι ισοδύναµες οι εξισώσεις που αναφέρονται στο ερώτηµα ii, αφού δεν έχουν το ίδιο πεδίο ορισµού 2 ; 1 Ισοδύναµες εξισώσεις και η έννοια του «κοντά» ρ. Παναγιώτης Λ. Θεοδωρόπουλος πρώην Σχολικός Σύµβουλος ΠΕ03 e-mail@p-thedrpuls.gr Εισαγωγή Στην εργασία αυτή αναλύονται και αναπτύσσονται οι έννοιες που

Διαβάστε περισσότερα

Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία;

Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία; Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία; Στάθης Ψύλλος ΕΚΠΑ Αλλαγή μεθοδολογικού παραδείγματος στην μοριακή βιολογία. Η αλλαγή αυτή προκαλείται από μια έκρηξη στην συλλογή αξιόπιστων δεδομένων. Το νέο αναδυόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Στο σημερινό μάθημα: λίγη ιστορία της φιλοσοφίας (&) της επιστήμης ο παραδοσιακός ορισμός της γνώσης Οι απαρχές της φιλοσοφίας & της επιστήμης Ιωνία, 7ος-6ος αι. π.χ. Προ-σωκρατικοί (Θαλής,

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτη ενότητα: «Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»

Πρώτη ενότητα: «Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» Πρώτη ενότητα: «Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» Επιχειρηματίας είναι ο άνθρωπος που κινητοποιεί τους απαραίτητους πόρους και τους εκμεταλλεύεται παραγωγικά για την υλοποίηση μιας επιχειρηματικής ευκαιρίας με σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17 11 Προλογικό Σημείωμα... 17 Ενότητα Ι: Δημιουργική Αναζήτηση... 19 Δ01 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός και η Ανάδυση της Επιστημονικής Σκέψης...21 Δ1.1 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός... 21 Δ1.2 Η Επιστημονική Σκέψη... 22

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

Κοινότητα και κοινωνία

Κοινότητα και κοινωνία Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 53/1984 Κοινότητα και κοινωνία Στάθης Π. Σορώκος* Η διάκριση ανάμεσα στην κοινότητα και την κοινωνία αποτελεί βασικό πρόβλημα, θεωρητικό και πρακτικό, της κοινωνιολογίας.

Διαβάστε περισσότερα

Aλγεβρα A λυκείου α Τομος

Aλγεβρα A λυκείου α Τομος Aλγ ε β ρ α A Λυ κ ε ί ο υ Α Τό μ ο ς Κάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει την υπογραφή του συγγραφέα Σειρά: Γενικό Λύκειο, Θετικές Επιστήμες Άλγεβρα Α Λυκείου, Α Τόμος Παναγιώτης Γριμανέλλης Στοιχειοθεσία-σελιδοποίηση,

Διαβάστε περισσότερα