11. Τεχνολογία διεργασίας παραγωγής βιοκαυσίμων από μικροφύκη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "11. Τεχνολογία διεργασίας παραγωγής βιοκαυσίμων από μικροφύκη"

Transcript

1 11. Τεχνολογία διεργασίας παραγωγής βιοκαυσίμων από μικροφύκη 11.1 Αξιοποίηση της βιομάζας των μικροφυκών Ένα από τα σημαντικότερα πεδία των δραστηριοτήτων της Βιοτεχνολογίας είναι η χρήση μικροοργανισμών και των μεταβολικών τους προϊόντων. Η γνώση της βιολογίας των μικροοργανισμών επιτρέπει μια λογική και ισορροπημένη χρήση αυτών στη μετατροπή ορισμένων ουσιών σε άλλες, παρέχοντας τη δυνατότητα χρησιμοποίησης μίας ευρείας ποικιλίας υποστρωμάτων για την παραγωγή βιώσιμων προϊόντων και υποπροϊόντων. Στο Μεξικό, για παράδειγμα, οι αρχαίοι Αζτέκοι συνέλλεγαν από αλκαλικές λίμνες φύκια του γένους Spirulina για κατανάλωση ως τρόφιμα. Η εμπορική καλλιέργεια μικροφυκών ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια, όταν τα κύρια είδη ήταν η Chlorella και η Spirulina που χρησιμοποιήθηκαν ως τρόφιμα, η Dunaliella salina, που χρησιμοποιήθηκε για την εξαγωγή β-καροτενίου, ο Haematococcus pluvialis για την εξαγωγή ασταξανθίνης και διάφορα άλλα είδη που χρησιμοποιήθηκαν ως ζωοτροφές σε υδατοκαλλιέργειες. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, η Βιοτεχνολογία Μικροφυκών έχει αναπτυχθεί και διαφοροποιηθεί σημαντικά. Η καλλιέργεια των μικροφυκών εφαρμόζεται για την παραγωγή φαρμάκων, βιοχημικών, λιπασμάτων, υγιεινών τροφίμων, ζωοτροφών ενώ πολύ πρόσφατα τα μικροφύκη έχουν προταθεί ως πηγή βιοκαυσίμων (Σχήμα 11.1). Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι μικροοργανισμοί αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή μεθανίου (βιοαέριο), για την παραλαβή αιθανόλης, για τη φωτοσυνθετική παραγωγή υδρογόνου και σε μερικές περιπτώσεις για τη συσσώρευση λιπιδίων από τα οποία μπορούν να εκχυλιστούν τα λιπαρά οξέα οδηγώντας στην παραγωγή βιοντήζελ. Στο Σχήμα 11.1 περιγράφεται μία διεργασία παραγωγής από μικροφύκη για την παρασκευή βιοντήζελ αλλά και άλλων βιοκαυσίμων. Η διεργασία αποτελείται από ένα βήμα παραγωγής βιομάζας μικροφυκών, το οποίο απαιτεί ηλιακό φως, CO 2, νερό και ανόργανα συστατικά. Τα ανόργανα μπορεί να είναι νιτρικά και φωσφορικά άλατα, σίδηρος και κάποια ιχνοστοιχεία. Η χρήση θαλασσινού νερού εμπλουτισμένου με εμπορικά νιτρικά και φωσφορικά λιπάσματα, όπως και με κάποια άλλα θρεπτικά συστατικά, είναι η κοινώς χρησιμοποιούμενη στρατηγική για την ανάπτυξη θαλάσσιων μικροφυκών. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκο και υφάλμυρο νερό από λίμνες, ποτάμια και υδροφόρα στρώματα. Παρόλο που το μέσο ανάπτυξης είναι φθηνό, για μία μονάδα παραγωγής 100 τόνων βιομάζας μικροφυκών ετησίως, το κόστος παραγωγής υπολογίζεται σε $3000 ανά τόνο [1]. Ωστόσο το κόστος ανά τόνο περιορίζεται σημαντικά όταν το μέγεθος της παραγωγικής μονάδας αυξάνεται

2 Σχήμα 11.1: Διάγραμμα ροής του δυναμικού χρήσης της βιομάζας των μικροφυκών [2]. Περίπου η μισή βιομάζα μικροφυκών επί του ξηρού τους βάρους αποτελείται από άνθρακα, ο οποίος προέρχεται από το ατμοσφαιρικό CO 2. Επομένως, για την παραγωγή 100 τόνων βιομάζας μικροφυκών δεσμεύονται περίπου 183 τόνοι CO 2 [3]. Το διοξείδιο αυτό πρέπει να τροφοδοτείται συνεχώς κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ δυνητικά μπορεί να γίνει η χρήση κάποιας ποσότητας CO 2 που εκλύεται από μονάδες παραγωγής ενέργειας που καίνε ορυκτά καύσιμα. Στην περίπτωση αυτή, το CO 2 είναι διαθέσιμο με μικρό ή μηδενικό κόστος. Το μέσο ανάπτυξης των μικροφυκών στο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία για την ανάκτηση της βιομάζας, ενώ το νερό όπως και τα εναπομείναντα θρεπτικά συστατικά μπορούν να ανακυκλωθούν στο στάδιο της καλλιέργειας της βιομάζας (Σχήμα 11.1). Η βιομάζα που προκύπτει από το στάδιο της συγκομιδής μπορεί να εκχυλιστεί με έναν μη αναμειγνυόμενο με το νερό διαλύτη για την ανάκτηση των λιπαρών οξέων, τα οποία στη συνέχεια μετατρέπονται σε βιοντήζελ με αξιοποίηση της υπάρχουσας τεχνολογίας. Η εκχύλιση των λιπαρών οξέων από τη βιομάζα των μικροφυκών αποτελεί μία εύκολη διεργασία, χρησιμοποιώντας ως διαλύτη εκχύλισης π.χ. το κ-εξάνιο, το οποίο στη συνέχεια ανακτάται και ανακυκλώνεται. Το υπόλειμμα της βιομάζας που προκύπτει μετά την εκχύλιση των ελαίων μπορεί να χρησιμοποιηθεί εν μέρει ως μια υψηλή σε πρωτεΐνες ζωοτροφή και πιθανά ως πηγή για την παραγωγή μικρών ποσοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων. Και στις δυο περιπτώσεις, τα έσοδα από την πώληση των υπολειμμάτων της βιομάζας θα μπορούσαν να καλύψουν το κόστος της παραγωγής του βιοντήζελ. Ωστόσο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το υπόλειμμα της βιομάζας των μικροφυκών που προκύπτει από την εκχύλιση των λιπαρών της μπορεί να υποστεί αναερόβια χώνεψη για την παραγωγή βιοαερίου. Το βιοαέριο αυτό θα χρησιμεύσει ως κύρια πηγή ενέργειας για το μεγαλύτερο μέρος της διεργασίας παραγωγής και επεξεργασίας της βιομάζας των μικροφυκών. Μάλιστα, αναμένεται παραγωγή πλεονάσματος ενέργειας, το οποίο μπορεί να πωληθεί στο δίκτυο ηλεκτροδότησης με στόχο τη βελτίωση των οικονομικών της ολοκληρωμένης διεργασίας παραγωγής βιοντήζελ. Επιπλέον εισόδημα μπορεί να προκύψει από την πώληση πλούσιου σε θρεπτικά λιπάσματος και νερού άρδευσης, τα οποία μπορεί να παράγονται κατά το στάδιο της αναερόβιας πέψης (Σχήμα 11.1). Οι τεχνολογίες της αναερόβιας πέψης βιομάζας αποβλήτων, όπως και της μετατροπής του παραγόμενου βιοαερίου σε ηλεκτρική/μηχανική ενέργεια, είναι γνωστές και καλά ανεπτυγμένες. Το CO 2 που παράγεται από

3 την καύση του βιοαερίου μπορεί να ανακυκλωθεί απευθείας για την παραγωγή βιομάζας μικροφυκών (Σχήμα 11.1). Το ενεργειακό περιεχόμενο του βιοαερίου που παράγεται μέσω της αναερόβιας πέψης τυπικά κυμαίνεται από kj m -3 έως kj m -3 ανάλογα με τη φύση της πηγής βιομάζας. Συνήθως, η απόδοση του βιοαερίου κυμαίνεται από 0,15 έως 0,65 m 3 ανά kg ξηρής βιομάζας. Θεωρώντας τις μέσες τιμές του ενεργειακού περιεχομένου και απόδοσης του βιοαερίου, η παραγωγή του από τα στερεά των μικροφυκών μετά την αφαίρεση του 30% των λιπαρών τους, μπορεί να παρέχει τουλάχιστον 9360 MJ ενέργειας ανά μετρικό τόνο [3]. Αυτή είναι μία σημαντική ποσότητα ενέργειας η οποία μπορεί να στηρίξει τη διεργασία παραγωγής βιομάζας μικροφυκών. Ιδεατά, το βιοντήζελ μικροφυκών μπορεί να είναι ουδέτερο στις εκπομπές άνθρακα, διότι όλη η ενέργεια η οποία απαιτείται για την παραγωγή και επεξεργασία των μικροφυκών μπορεί δυνητικά να προέλθει από το ίδιο το βιοντήζελ και από το μεθάνιο που παράγεται από την αναερόβια πέψη του υπολείμματος της βιομάζας που μένει μετά την εκχύλιση των λιπαρών. Παρόλο που το βιοντήζελ από μικροφύκη είναι ουδέτερο στις εκπομπές άνθρακα στην ατμόσφαιρα, δε θα οδηγήσει στην καθαρή μείωση του CO 2, το οποίο ήδη έχει συσσωρευτεί ως συνέπεια της καύσης ορυκτών καυσίμων Συστήματα παραγωγής βιομάζας μικροφυκών Σήμερα, η παραγωγή βιομάζας από μικροφύκη παρουσιάζει μεγαλύτερο κόστος από την αντίστοιχη παραγωγή από φυτά. Η φωτοσυνθετική ανάπτυξη απαιτεί φως, CO 2, νερό και ανόργανα άλατα. Η θερμοκρασία πρέπει να διατηρείται σε ένα εύρος 20 έως 30 o C, ενώ για τη μείωση του κόστους, η παραγωγή βιοντήζελ πρέπει να βασιστεί στο διάχυτο ηλιακό φως. Το μέσο ανάπτυξης πρέπει να παρέχει ανόργανα στοιχεία, τα οποία αποτελούν και συστατικά των κυττάρων των μικροφυκών. Στα βασικά στοιχεία περιλαμβάνονται το άζωτο (Ν), ο φώσφορος (Ρ), ο σίδηρος (Fe) και σε κάποιες περιπτώσεις το πυρίτιο (Si). Οι ελάχιστες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά μπορούν να υπολογιστούν από το μοριακό τύπο της βιομάζας των μικροφυκών, ο οποίος είναι CO 0,48 H 1,83 N 0,11 P 0,01. [4]. Θρεπτικά στοιχεία όπως ο φώσφορος, πρέπει να παρέχονται σε μεγάλη περίσσεια διότι τα φωσφορικά συμπλοκοποιούνται με τα ιόντα μετάλλων, οπότε ένα μέρος τους δεν είναι βιοδιαθέσιμο. Γενικά, για την ανάπτυξη των μικροφυκών, χρησιμοποιείται το θαλασσινό νερό εμπλουτισμένο με εμπορικά νιτρικά και φωσφορικά λιπάσματα και λίγα μικροθρεπτικά συστατικά, μειώνοντας έτσι το κόστος στο ελάχιστο. Για την παραγωγή των μικροφυκών σε μεγάλη κλίμακα χρησιμοποιούνται κυρίως δύο μέθοδοι: τα ανοικτά συστήματα, όπως οι επιμήκεις λεκάνες, και τα κλειστά συστήματα, όπως είναι οι φωτοβιοαντιδραστήρες Ανοικτά συστήματα Επιμήκεις λεκάνες Τα ανοικτά συστήματα αναφέρονται συνήθως σε απλές τεχνητές λεκάνες ή φυσικές λίμνες. Τα μικροφύκη αναπτύσσονται με την προσθήκη θρεπτικών συστατικών, ενώ η ανταλλαγή αερίων γίνεται μέσω της φυσικής επαφής με τον περιβάλλοντα αέρα και το ηλιακό φως. Η μεγαλύτερη παραγωγικότητα στα ανοικτά αυτά συστήματα έχει παρατηρηθεί στις επιμήκεις λεκάνες. Όπως φαίνεται και από το Σχήμα 11.2, οι επιμήκεις λεκάνες αποτελούνται από ένα κλειστό κανάλι ανακύκλωσης, το οποίο τυπικά έχει βάθος 0,3 m, το οποίο είναι κατασκευασμένο από τσιμέντο και ενδέχεται να είναι επικαλυμμένο με λευκό πλαστικό, ενώ η μίξη και η κυκλοφορία πραγματοποιείται από έναν τροχό με πτερύγια. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, η καλλιέργεια τροφοδοτείται συνεχώς με θρεπτικό μέσο μπροστά από το σημείο που βρίσκεται ο τροχός με τα πτερύγια, ενώ η λήψη αιωρήματος γίνεται ταυτόχρονα ακριβώς πίσω από τον τροχό ανάδευσης, έτσι ώστε να έχει πραγματοποιηθεί πλήρως ένας κύκλος ανάπτυξης μέσα στα κανάλια

4 Σχήμα 11.2: Σχεδιάγραμμα της επιμήκους λεκάνης [5]. Η τεχνολογία αυτή για την παραγωγή των μικροφυκών σε μεγάλη κλίμακα, χρησιμοποιείται από το Για τον λόγο αυτόν, υπάρχει επαρκής εμπειρία πάνω στη λειτουργία και μηχανική των λεκανών αυτών. Η καλλιέργεια σε επιμήκεις λεκάνες πραγματοποιείται σε χώρες όπως το Ισραήλ, οι Η.Π.Α. και η Κίνα. Οι κυκλικού τύπου δεξαμενές χρησιμοποιούνται κυρίως στην Ιαπωνία, Ταϊβάν και Ινδονησία. Στην Κίνα μόνο, μία εταιρεία έχει ετήσια παραγωγή 200 τόνων φυκιών, τα οποία αντιστοιχούν στο 25% της εθνικής της παραγωγής και στο 10% της παγκόσμιας παραγωγής. Η μεγαλύτερη εγκατάσταση για την καλλιέργεια μικροφυκών παγκοσμίως εντοπίζεται στη Calipatria (Η.Π.Α) σε μία περιοχή εμβαδού m 2 και ανήκει στην εταιρεία Earthrise Nutritionals, στην οποία παράγονται κυανοβακτήρια για συμπληρώματα διατροφής [6]. Παρακάτω απεικονίζεται η συστοιχία επιμήκων λεκανών της εταιρείας Cyanotech ( για την παραγωγή βιοενεργών ουσιών από μικροφύκη η οποία βρίσκεται στη Χαβάη (Σχήμα 11.3). Σχήμα 11.3: Επιμήκης λεκάνες της Cyanotech, Χαβάη. Στις επιμήκεις λεκάνες η ψύξη πραγματοποιείται μόνο μέσω της εξάτμισης και έτσι η απώλεια νερού μπορεί να είναι σημαντική, οδηγώντας στη μεταβολή της ιοντικής ισχύος του μέσου ανάπτυξης με αρνητικές συνέπειες στη βιωσιμότητα των μικροφυκών. Επίσης, λόγω των διακυμάνσεων της θερμοκρασίας εξαιτίας του ημερήσιου κύκλου ημέρας-νύχτας και των σημαντικών απωλειών του CO 2 προς την ατμόσφαιρα, οι επιμήκεις λεκάνες χρησιμοποιούν την πηγή αυτή άνθρακα λιγότερο αποδοτικά από τα κλειστά συστήματα των φωτοαντιδραστήρων όπως θα δούμε παρακάτω. Επίσης, διάφορες μικροβιακές επιμολύνσεις μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγικότητα. Για να καταστεί δυνατή η καλλιέργεια ενός μόνο στελέχους, πρέπει να διατηρηθούν

5 ακραίες συνθήκες καλλιέργειας, οι οποίες θα επιτρέψουν την επιλογή και ανάπτυξη του επιθυμητού μικροφύκους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον περιορισμένο αριθμό στελεχών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα ανοικτά αυτά συστήματα, όπως κάποια στελέχη της Chlorella (αντοχή σε μέσα ανάπτυξης πλούσια σε θρεπτικά συστατικά), το μικροφύκος Dunaliella salina (αντοχή στην υψηλή αλατότητα) και στελέχη της Spirulina (αντοχή στην υψηλή αλκαλικότητα). Ωστόσο, οι μεγάλες περίοδοι παραμονής για την παραγωγή βιομάζας μικροφυκών στις επιμήκεις λεκάνες, δεν αποκλείουν βακτηριακές ή άλλες βιολογικές επιμολύνσεις. Επιπλέον, μεγάλο μειονέκτημα του τρόπου αυτού παραγωγής μικροφυκών είναι η χαμηλή συγκέντρωση της παραγόμενης βιομάζας, λόγω του χαμηλού ρυθμού ανάδευσης που έχει σαν αποτέλεσμα τη μικρή μεταφορά μάζας του CO 2 αλλά και άλλων θρεπτικών συστατικών. Ωστόσο, οι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις μικροφυκών σήμερα χρησιμοποιούν τα συστήματα αυτά για την παραγωγή βιομάζας μικροφυκών. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στο χαμηλό πάγιο κόστος/επενδυτικό κεφάλαιο των επιμηκών λεκανών σε σύγκριση με τους φωτοβιοαντιδραστήρες, με τα λειτουργικά έξοδα να βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, αφού η παρακολούθηση για τον έλεγχο της βιομάζας και των θρεπτικών συστατικών αρκεί σε εβδομαδιαίο επίπεδο. Η ενέργεια που απαιτείται, καταναλώνεται κυρίως για τη λειτουργία ανάμειξης, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις, έχουμε κατανάλωση ενέργειας και για τη λήψη τεχνητού φωτός, αλλά ο σχεδιασμός αυτός είναι πρακτικά ανεφάρμοστος για την εμπορική παραγωγή βιοκαυσίμων. Συνοψίζοντας, η χαμηλή παραγωγικότητα είναι το κύριο μειονέκτημα των επιμηκών λεκανών, με συνέπεια την παραγωγή χαμηλής πυκνότητας καλλιέργειας μικροφυκών δυσχεραίνοντας την ανάκτηση και επεξεργασία της παραγόμενης βιομάζας Κλειστά συστήματα Φωτοβιοαντιδραστήρες Για την αντιμετώπιση των κύριων προβλημάτων που σχετίζονται με την παραγωγή μικροφυκών στα ανοικτά συστήματα, σχεδιάστηκαν οι φωτοβιοαντιδραστήρες που αποτελούν κλειστά συστήματα παραγωγής βιομάζας μικροφυκών. Για παράδειγμα, το ρίσκο της μόλυνσης και ρύπανσης που λαμβάνεται στα ανοικτά συστήματα των επιμηκών λεκανών, τα αποκλείουν από την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία φαρμάκων και καλλυντικών. Τα κλειστά συστήματα περιλαμβάνουν τους αυλωτούς, επίπεδου τύπου και στήλης φωτοβιοαντιδραστήρες (Πίνακας 11.1), τα οποία είναι κατάλληλα για την ανάπτυξη ευαίσθητων στις επιμολύνσεις μικροφυκών. Λόγω της επίτευξης υψηλότερων τιμών παραγωγικότητας, το κόστος της συγκομιδής μειώνεται δραματικά. Ωστόσο, το κόστος των κλειστών συστημάτων είναι αισθητά υψηλότερο συγκρινόμενο με τα ανοικτά συστήματα. Μερικές από τις πιο πρώιμες μορφές των κλειστών αυτών συστημάτων είναι οι επίπεδου τύπου φωτοβιοαντιδραστήρες, οι οποίοι έχουν λάβει αρκετά μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον εξαιτίας της μεγάλης επιφάνειας που εκτίθεται στο φως και της δυνατότητας παραγωγής σχετικά μεγάλης πυκνότητας βιομάζας μικροφυκών. Οι αντιδραστήρες αυτοί αποτελούνται από διαφανή υλικά για τη μεγιστοποίηση της δέσμευσης της ηλιακής ακτινοβολίας, με άμεση απορρόφηση της φωτεινής ακτινοβολίας από τη διερχόμενη λεπτή κυτταρική στοιβάδα μικροφυκών. Οι επίπεδου τύπου φωτοβιοαντιδραστήρες είναι κατάλληλοι για μαζικές καλλιέργειες μικροφυκών, εξαιτίας της χαμηλής συσσώρευσης διαλυμένου οξυγόνου που δρα παρεμποδιστικά στην ανάπτυξη και της υψηλότερης φωτοσυνθετικής απόδοσης που επιτυγχάνεται σε σύγκριση με τους αυλωτούς βιοαντιδραστήρες. Κύριο μειονέκτημά τους είναι η δυσκολία ελέγχου της θερμοκρασίας τους (Πίνακας 11.1). Οι αυλωτοί φωτοβιοαντιδραστήρες παρουσιάζουν σχεδιαστικούς περιορισμούς στο μήκος των σωλήνων, το οποίο εξαρτάται από τη συσσώρευση O 2, τη μείωση του CO 2 και τη διακύμανση του ph κατά μήκος των σωλήνων [7]. Επομένως, δεν είναι δυνατή η απεριόριστη κλιμάκωση μεγέθους, παρά μόνο μέσω του σχεδιασμού πολλαπλών μονάδων παραγωγής. Ωστόσο, οι αυλωτοί φωτοβιοαντιδραστήρες θεωρούνται περισσότερο κατάλληλοι για υπαίθριες μαζικές καλλιέργειες, αφού παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό έκθεσης της επιφάνειάς τους στην ηλιακή ακτινοβολία. Οι μεγαλύτεροι κλειστοί φωτοβιοαντιδραστήρες που έχουν κατασκευαστεί για εμπορικές εφαρμογές μέχρι σήμερα είναι αυλωτού τύπου, όπως για παράδειγμα η μονάδα 25 m 3 της Mera Pharmaceuticals στη Χαβάη [8] και η μονάδα 700 m 3 στην Klötze της Γερμανίας [9]. Τέλος, οι φωτοβιοαντιδραστήρες στήλης έχουν κύρια χαρακτηριστικά την αποδοτική ανάμειξη, την υψηλότερη ογκομετρική μεταφορά μάζας και τις καλύτερα ελεγχόμενες συνθήκες ανάπτυξης σε σχέση με τα άλλα δυο κλειστά συστήματα. Είναι σχετικά χαμηλού κόστους, συμπαγείς και εύκολοι στο χειρισμό. Στις κάθετες στήλες η παροχή αέρα γίνεται από τη βάση τους, ενώ ο φωτισμός επιτυγχάνεται μέσω των διαφανών τοιχωμάτων. Η απόδοσή τους συγκρίνεται ικανοποιητικά με τους αυλωτούς φωτοβιοαντιδραστήρες, αντιμετωπίζοντας παρόμοια τεχνικά προβλήματα κατά την κλιμάκωση μεγέθους. Η παραγωγή βιοντήζελ από μικροφύκη απαιτεί μεγάλες ποσότητες βιομάζας, οι οποίες είναι εφικτές μόνο με τη χρήση φωτοβιοαντιδραστήρων. Για την ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής, η βιομάζα αυτή πρέπει

6 να παραχθεί με χρήση του ελεύθερα διαθέσιμου ηλιακού φωτός, αλλά στην περίπτωση αυτή, η παραγωγή επηρεάζεται από διακυμάνσεις όπως είναι οι καθημερινές και εποχιακές μεταβολές του επιπέδου φωτός. Μεταξύ των διαφορετικών τύπων φωτοβιοαντιδραστήρων που έχουν σχεδιαστεί μέχρι σήμερα, με στόχο τη μεγάλης κλίμακας παραγωγή μικροφυκών, οι αυλωτοί φωτοβιοαντιδραστήρες (Σχήματα 11.4 & 11.5) διαφαίνεται να είναι οι πιο αποτελεσματικοί για την παραγωγή βιομάζας μικροφυκών προς την παραγωγή βιοκαυσίμων. Για τον λόγο αυτό, παρακάτω γίνεται λεπτομερής αναφορά των σημαντικότερων παραμέτρων που λαμβάνονται υπόψη για τον σχεδιασμό των συστημάτων αυτών. Οι αυλωτοί φωτοβιοαντιδραστήρες αποτελούνται από μία συστοιχία ευθύγραμμων διαπερατών σωλήνων, οι οποίοι είναι κατασκευασμένοι συνήθως από γυαλί ή πλαστικό. Η συστοιχία αυτή, η οποία ονομάζεται και ηλιακός συλλέκτης, είναι το μέρος στο οποίο γίνεται η δέσμευση του φωτός από τη διερχόμενη βιομάζα [1]. Οι ηλιακοί αυτοί σωλήνες έχουν συνήθως διάμετρο 0,1 m ή και λιγότερο. Η διάμετρος αυτή είναι περιορισμένη, διότι το φως δε διαπερνά σε μεγάλο βάθος μια υψηλής πυκνότητας καλλιέργεια μικροφυκών, που είναι και το ζητούμενο για έναν φωτοβιοαντιδραστήρα υψηλής παραγωγικότητας. Για να αυξήσουμε τη δέσμευση του φωτός, οι σωληνώσεις του ηλιακού συλλέκτη είναι γενικά προσανατολισμένες με κατεύθυνση Βορρά-Νότου. Με την τακτοποίησή τους σε σχήμα φράκτη, όπως φαίνεται στο Σχήμα 11.5, είναι δυνατό να αυξηθεί ο αριθμός των σωληνώσεων που μπορούν να τοποθετηθούν σε μία δεδομένη επιφάνεια. Το έδαφος κάτω από τον ηλιακό συλλέκτη είναι είτε χρωματισμένο λευκά είτε καλυμμένο με λεπτά φύλλα πλαστικού για να αυξηθεί η ανακλαστικότητα ή η φωταύγεια, που θα αυξήσουν το συνολικό φως που δεσμεύεται από τις σωληνώσεις. Επιπλέον, οι σωληνώσεις του ηλιακού συλλέκτη, μπορεί να είναι κατασκευασμένες από ευλύγιστο πλαστικό, ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν γύρω από ένα στήριγμα, (Σχήμα 11.5). Παρόμοια με τα ανοικτά συστήματα, τα μικροφύκη στους φωτοβιοαντιδραστήρες καλλιεργούνται σε αιώρηση με τη διαφορά ότι το σύστημα είναι κλειστό και το νερό επανακυκλοφορεί μέσω αντλιών. Σε υπάρχουσες εμπορικές εφαρμογές χρησιμοποιείται τεχνητό φως και θερμότητα, ενώ για την παραγωγή βιοκαυσίμων λαμβάνεται υπόψη για την ελαχιστοποίηση του κόστους, μόνο το ηλιακό φως και η αποβαλλόμενη θερμότητα από άλλες διεργασίες, όπως π.χ. από σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα επίπεδα των αερίων και των θρεπτικών συστατικών είναι αναγκαίο να παρακολουθούνται και να προσαρμόζονται συνεχώς. Οι φωτοβιοαντιδραστήρες πλεονεκτούν στο ότι έχουν μεγάλη παραγωγικότητα, χαμηλή πιθανότητα μόλυνσης, αποδοτική λήψη CO 2, συνεχή λειτουργία και ελεγχόμενες συνθήκες καλλιέργειας. Τα κύρια μειονεκτήματα εστιάζονται στο υψηλό πάγιο κόστος και στα λειτουργικά έξοδα. Σχήμα 11.4: Σχεδιάγραμμα αυλωτού φωτοβιοαντιδραστήρα με παράλληλους οριζόντιους σωλήνες [10]. Για την εμπορική χρήση των αυλωτών φωτοβιοαντιδραστήρων για την παραγωγή βιοκαυσίμων, πρέπει πρώτα να λυθούν πολλά σχεδιαστικά και λειτουργικά προβλήματα. Για παράδειγμα, ο καθαρισμός των εσωτερικών και εξωτερικών τοιχωμάτων ενός βιοαντιδραστήρα αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, αφού πραγματοποιείται συσσώρευση ακαθαρσιών στο εξωτερικό (υπαίθριοι ηλιακοί συλλέκτες) ή μικροφυκών στο εσωτερικό εμποδίζοντας τη διέλευση του φωτός. Για την αντιμετώπιση της καθίζησης βιομάζας εσωτερικά των σωληνώσεων που αποτελεί μείζον πρόβλημα στον σχεδιασμό των συστημάτων αυτών, προτείνεται η διατήρηση μιας εξαιρετικά υψηλής τυρβώδους ροής. Η ροή αυτή μπορεί να παραχθεί είτε χρησιμοποιώντας μηχανικές αντλίες, είτε κάτω από ήπιες συνθήκες με αντλίες αερομεταφοράς, διότι οι μηχανικές αντλίες μπορεί να καταστρέψουν τη βιομάζα. Οι αντλίες αυτές εμφύσησης αέρα (airlift) χρησιμοποιούνται ευρέως στην

7 παραγωγή βιομάζας μικροφυκών, διότι έχουν μικρότερο κόστος εγκατάστασης σε σύγκριση με τις μηχανικές, καταπονούν λιγότερο τη βιομάζα και έχουν λιγότερα κινούμενα μέρη που απαιτούν συχνή συντήρηση. Ωστόσο, οι αντλίες αερομεταφοράς είναι λιγότερο ευέλικτες σε σύγκριση με τις μηχανικές αντλίες, ενώ είναι δύσκολο να σχεδιαστούν. Η ανάδευση για την επίτευξη μεγάλης φωτοσυνθετικής απόδοσης αποτελεί επίσης μια μεγάλη πρόκληση. Έχουν ήδη σχεδιαστεί ενδιάμεσα συστήματα μεταξύ ανοικτών λεκανών και κλειστών φωτοαντιδραστήρων, όπως για παράδειγμα ο συνδυασμός ανοικτών λεκανών με θερμοκήπια, τα οποία επιτρέπουν έναν καλύτερο έλεγχο της διεργασίας. Με την ίδια λογική, οι σχεδιαστές φωτοβιοαντιδραστήρων έχουν μειώσει το κόστος χρησιμοποιώντας απλά υλικά, όπως διαφανείς πλαστικούς σωλήνες και το ελεύθερα διαθέσιμο ηλιακό φως. Η ανάδευση μέσω φυσαλίδων CO 2 αποτελεί άλλον ένα τρόπο για τη μεγιστοποίηση της λήψης του θρεπτικού αυτού αερίου, ελαττώνοντας παράλληλα και το κόστος ανάδευσης. Σχήμα 11.5: Αυλωτός φωτοβιοαντιδραστήρας χωρητικότητας 4000 λίτρων για την παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων από μικροφύκη (IGV-Biotech). Όπως είναι γνωστό, κατά την πορεία της φωτοσύνθεσης παράγεται οξυγόνο. Στις περισσότερες περιοχές της γης, κάτω από τις βέλτιστες συνθήκες της μεσημβρινής ακτινοβολίας, η μέγιστη παραγωγικότητα οξυγόνου σε έναν τυπικό αυλωτό φωτοβιοαντιδραστήρα μπορεί να φτάσει τα 10 g O 2 m -3 min -1. Τα επίπεδα αυτά του διαλυμένου οξυγόνου βρίσκονται πολύ ψηλότερα από τις τιμές κορεσμού του αέρα παρεμποδίζοντας τη φωτοσύνθεση. Επιπλέον, η υψηλή συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου σε συνδυασμό με έντονη ηλιοφάνεια προκαλεί φωτοοξειδωτικές βλάβες στα κύτταρα των μικροφυκών. Για να αποφευχθεί η παρεμπόδιση της φωτοσύνθεσης και οι κυτταρικές βλάβες, το μέγιστο ανεκτό επίπεδο του διαλυμένου οξυγόνου δεν πρέπει να ξεπερνά το 400% της τιμής κορεσμού του αέρα [11]. Επειδή το συσσωρευμένο οξυγόνο δε μπορεί να απομακρυνθεί από τον σωλήνα του αυλωτού φωτοβιοαντιδραστήρα, το μέγιστο μήκος ενός συνεχόμενου σωλήνα πρέπει είναι περιορισμένο, ενώ για την απομάκρυνση του οξυγόνου, η καλλιέργεια πρέπει περιοδικά να επιστρέφει σε μία ζώνη απαέρωσης (Σχήμα 11.4). Τυπικά, ένας συνεχόμενος σωλήνας δε πρέπει να ξεπερνά τα 80 m, ωστόσο, το πιθανό μήκος ενός σωλήνα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της συγκέντρωσης της βιομάζας, της έντασης του φωτός, της ταχύτητας της ροής και της συγκέντρωσης του οξυγόνου στην είσοδο του σωλήνα [11]. Εκτός από την αφαίρεση του συσσωρευμένου οξυγόνου, η ζώνη απαέρωσης έχει και ως στόχο την απόσυρση των φυσαλίδων αερίου από το μέσο ανάπτυξης, ώστε το μέσο να είναι ουσιαστικά ελεύθερο από φυσαλίδες όταν επιστρέφει στους ηλιακούς συλλέκτες. Η παρουσία πολλών φυσαλίδων αέρα στις σωληνώσεις παρεμβαίνει στην απορρόφηση του φωτός και μειώνει τη ροή του υγρού της καλλιέργειας μέσα στους σωλήνες. Ο σχεδιασμός διαχωριστήρων αερίου-υγρού, οι οποίοι επιτυγχάνουν πλήρη απομάκρυνση των φυσαλίδων, αποτελεί αντικείμενο μελέτης στη διεθνή βιβλιογραφία. Μια σημαντική απαίτηση που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τον σχεδιασμό των συστημάτων αυτών, είναι η ελαχιστοποίηση του όγκου που λαμβάνει η ζώνη απαέρωσης, ώστε να παραμείνει μικρός σε σχέση με εκείνον του ηλιακού συλλέκτη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ζώνες απαέρωσης συγκρινόμενες με τους ηλιακούς συλλέκτες είναι φτωχά φωτιζόμενες, και ως εκ τούτου, επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξη των μικροφυκών. Άλλη μία παράμετρος η οποία επηρεάζει την απόδοση ενός φωτοβιοαντιδραστήρα είναι το ph της καλλιέργειας των μικροφυκών. Όταν το υγρό της καλλιέργειας κινείται κατά μήκος των σωλήνων του φωτοβιοαντιδραστήρα, το ph αυξάνεται επειδή καταναλώνεται το CO 2. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος,

8 γίνεται παροχή CO 2 στη ζώνη απαέρωσης υπό τον έλεγχο ενός αυτόματου συστήματος συνεχούς παρακολούθησης του ph. Επιπροσθέτως, επιπλέον σημεία εισαγωγής CO 2 τοποθετούνται κατά μήκος των σωλήνων, αποτρέποντας τον περιορισμό του άνθρακα και την υπερβολική αύξηση του ph. Η βέλτιστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη των περισσοτέρων μικροφυκών βρίσκεται μεταξύ 20 και 30 ο C. Οι θερμοκρασίες έξω από αυτό το εύρος θα μπορούσαν να θανατώσουν ή διαφορετικά να βλάψουν τα κύτταρα. Το υγρό της καλλιέργειας των μικροφυκών μέσα στους σωλήνες του φωτοβιοαντιδραστήρα που εκτίθενται στον ήλιο, μπορεί γρήγορα να υπερθερμανθεί. Επομένως, η ψύξη κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι απαραίτητη, ενώ επίσης σημαντικός είναι ο έλεγχος της θερμοκρασίας και κατά τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να μην πέσει πολύ χαμηλά βλάπτοντας τα κύτταρα. Για παράδειγμα, η νυχτερινή απώλεια βιομάζας μικροφυκών εξαιτίας του φαινομένου της αναπνοής, μπορεί να ελαττωθεί με τη μείωση της θερμοκρασίας λίγους βαθμούς κάτω από τη βέλτιστη θερμοκρασία ανάπτυξης. Η έκταση της νυχτερινής αυτής απώλειας εξαρτάται όχι μόνο από τη θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της νύχτας αλλά και από το επίπεδο του φωτός και της θερμοκρασίας κατά το στάδιο ανάπτυξης της βιομάζας. Οι υπαίθριοι αυλωτοί φωτοβιοαντιδραστήρες μπορούν αποτελεσματικά και οικονομικά να ψυχθούν χρησιμοποιώντας εναλλάκτες θερμότητας, οι οποίοι μπορούν να τοποθετηθούν στη ζώνη απαέρωσης, όπως φαίνεται στο Σχήμα 11.4, ή στο σύστημα σωληνώσεων. Η ψύξη μέσω εξάτμισης μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ψεκάζοντας νερό πάνω στους σωλήνες, μία μέθοδος η οποία αποδεικνύεται ιδιαίτερα επιτυχής σε ξηρά κλίματα, όπως για παράδειγμα στο Ισραήλ. Τέλος, μία διάταξη φωτοβιοαντιδραστήρα πρέπει να κλείνει για καθαρισμό και συντήρηση ρουτίνας τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Επιπλέον, ο καθαρισμός και η εξυγίανση του αντιδραστήρα είναι απαραίτητοι στην περίπτωση αποτυχίας μίας καλλιέργειας, εξαιτίας μόλυνσης με ανεπιθύμητα μικροφύκη και παράσιτα. Ένας εμπορικός φωτοβιοαντιδραστήρας θα πρέπει να καθαρίζεται εύκολα για να μειώνει το χρόνο διακοπής της λειτουργίας του. Γενικά πρέπει να ακολουθούνται αυτοματοποιημένες διαδικασίες οι οποίες δεν απαιτούν τη διάλυση του φωτοβιοαντιδραστήρα που στοιχίζει τόσο σε χρόνο όσο και σε φθορά του συστήματος Σύγκριση μεταξύ συστημάτων παραγωγής βιομάζας μικροφυκών Τα κύρια πλεονεκτήματα και οι σημαντικότεροι περιορισμοί των ανοικτών δεξαμενών και των κλειστών φωτοβιοαντιδραστήρων περιγράφονται στον Πίνακα Συγκρινόμενες με τους κλειστούς φωτοβιοαντιδραστήρες, οι ανοικτές δεξαμενές είναι φθηνότερες για τη μεγάλης κλίμακας παραγωγή μικροφυκών, ενώ σε γενικές γραμμές, δεν ανταγωνίζονται τις υπάρχουσες καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης που χρησιμοποιούνται για παραγωγή τροφίμων, καθώς μπορούν να υλοποιηθούν σε περιοχές με χαμηλό δυναμικό φυτικής παραγωγής. Επιπλέον έχουν χαμηλές απαιτήσεις σε ενέργεια και μπορούν να συντηρηθούν και να καθαριστούν ευκολότερα σε σύγκριση με τους φωτοβιοαντιδραστήρες. Από την άλλη, τα ανοικτά συστήματα απαιτούν εξαιρετικά επιλεκτικό περιβάλλον λόγω των εγγενών απειλών από μολύνσεις από άλλα είδη μικροφυκών και πρωτόζωα. Όσον αφορά την παραγωγικότητα σε βιομάζα, τα συστήματα των ανοικτών δεξαμενών είναι λιγότερο αποδοτικά σε σχέση με τους κλειστούς φωτοβιοαντιδραστήρες. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους σημαντικούς παράγοντες συμπεριλαμβανομένων των απωλειών μέσω εξάτμισης, διακυμάνσεις στη θερμοκρασία, έλλειψη CO 2, ανεπαρκή ανάδευση και περιορισμούς του φωτός [12]. Παρόλο που η εξάτμιση του νερού συμβάλει στην ψύξη του συστήματος, μπορεί να μεταβάλει αρκετά την ιοντική ισχύ, με αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη των μικροφυκών. Οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας λόγω του ημερήσιου κύκλου και των εποχιακών μεταβολών είναι δύσκολο να ελεγχθούν στα ανοικτά αυτά συστήματα, ενώ πιθανές ελλείψεις CO 2 λόγω διάχυσης στην ατμόσφαιρα μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη παραγωγικότητα της βιομάζας. Η ανεπαρκής ανάδευση μπορεί και αυτή να οδηγήσει σε χαμηλή μεταφορά CO 2 με αποτέλεσμα και πάλι τη χαμηλή παραγωγικότητα σε βιομάζα. Τέλος, η αύξηση της πυκνότητας των μικροφυκών μπορεί να μειώσει τη δέσμευση του φωτός με επακόλουθη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης των κυττάρων. Ωστόσο, η μείωση του βάθους και η βελτίωση της ανάδευσης βελτιώνει τη δέσμευση του φωτός οδηγώντας σε καλύτερη παραγωγικότητα βιομάζας. Αν για παράδειγμα, χρησιμοποιήσουμε μία ανοικτή επιμήκης λεκάνη και έναν κλειστό φωτοβιοαντιδραστήρα για την παραγωγή βιομάζας μικροφυκών, εξαιτίας της μεγαλύτερης ογκομετρικής παραγωγικότητας που εμφανίζει η δεύτερη μεθοδολογία έως και 13 φορές, θα παράγουμε περισσότερη βιομάζα ανά επιφάνεια σε σύγκριση με τα ανοικτά συστήματα δεδομένης ίσης ποσότητας CO 2 (Πίνακας 11.2)

9 Σύστημα παραγωγής Πλεονεκτήματα Περιορισμοί Επιμήκεις Λεκάνες Χαμηλό κόστος Χαμηλή παραγωγικότητα βιομάζας Αυλωτοί φωτοβιοαντιδραστήρες Επίπεδου τύπου φωτοβιοαντιδραστήρας Φωτοβιοαντιδρα στήρας στήλης Εύκολος καθαρισμός Χρήση μη καλλιεργούμενης γης Μικρές απαιτήσεις σε ενέργεια Εύκολη συντήρηση Μαζική παραγωγή Μεγάλη επιφάνεια φωτισμού Κατάλληλοι για εξωτερικές καλλιέργειες Σχετικά χαμηλού κόστους Καλή παραγωγικότητα βιομάζας Υψηλή παραγωγικότητα σε βιομάζα Εύκολη αποστείρωση Μικρή αύξηση στο Ο 2 Καλά φωτιζόμενος Σχετικά χαμηλού κόστους Εύκολος καθαρισμός Κατάλληλος για ακινητοποίηση μικροφυκών Μεγάλη επιφάνεια φωτισμού Κατάλληλος για εξωτερικές καλλιέργειες Συμπαγής Υψηλή μεταφορά μάζας Χαμηλή κατανάλωση ενέργειας Καλή ανάδευση και χαμηλές διατμητικές τάσεις Εύκολη αποστείρωση Κατάλληλος για ακινητοποίηση μικροφυκών Μειωμένη φωτοπαρεμπόδιση και φωτοξείδωση Ανάγκη μεγάλης έκτασης Για περιορισμένα είδη μικροφυκών Φτωχή ανάδευση, χρήση φωτός και CO 2 Μεγάλη πιθανότητα μόλυνσης Δυσκολία για μεγάλης διαρκείας καλλιέργειες Ανάπτυξη σε τοιχώματα Δημιουργία ακαθαρσιών Ανάγκη μεγάλης έκτασης Διαβάθμιση ph, διαλυμένου Ο 2 και CO 2 κατά μήκος των σωλήνων Δυσκολία στον έλεγχο της θερμοκρασίας Μικρό ποσοστό υδροδυναμικής τάσης Μερικό ποσοστό ανάπτυξης σε τοιχώματα Μικρή επιφάνεια φωτισμού Δαπανηρή σε σχέση με τις ανοικτές δεξαμενές Διατμητικές τάσεις Εκλεπτυσμένη κατασκευή Μείωση της επιφάνειας φωτισμού κατά την κλιμάκωση μεγέθους Πίνακας 11.1: Πλεονεκτήματα και περιορισμοί των ανοικτών δεξαμενών και των φωτοβιοαντιδραστήρων [12]

10 Η ανάκτηση της βιομάζας των μικροφυκών από το μέσο ανάπτυξης είναι απαραίτητη για την εκχύλιση των παραγόμενων λιπαρών τα οποία θα μας οδηγήσουν στην παραγωγή του βιοντήζελ όπως είδαμε στο κεφάλαιο 9. Το κόστος της ανάκτησης αυτής, η οποία μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, με φιλτράρισμα ή φυγοκέντρηση (παράγραφος ), μπορεί να είναι σημαντικό και σε κάποιες περιπτώσεις καθοριστικό για την επιλογή της μεθόδου παραγωγής. Το κόστος ανάκτησης της βιομάζας σε φωτοβιοαντιδραστήρες είναι σαφώς μικρότερο από το αντίστοιχο κόστος ανάκτησης από επιμήκεις λεκάνες, αφού η πρώτη μέθοδος έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή αυξημένης συγκέντρωσης βιομάζας έως και κατά 30 φορές σε σχέση με τη δεύτερη (Πίνακας 11.2). Επομένως, η χρήση κλειστών φωτοβιοαντιδραστήρων ενδείκνυται για την παραγωγή βιοκαυσίμων από μικροφύκη, εφόσον πρώτα μειωθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής. Παράμετρος Φωτοβιοαντιδραστήρας Επιμήκης λεκάνη Ετήσια παραγωγή βιομάζας (kg) Ογκομετρική παραγωγικότητα (kg m -3 d -1 ) 1,535 0,117 Επιφανειακή παραγωγικότητα (kg m -2 d -1 ) 0,048 α 0,072 γ 0,035 β Συγκέντρωση βιομάζας (kg m -3 ) 4,00 0,14 Ρυθμός αραίωσης (d -1 ) 0,384 0,250 Αναγκαία έκταση (m -2 ) Απόδοση ελαίου (m -3 ha -1 ) δ 58.7 ε 99.4 δ 42.6 ε Ετήσια κατανάλωση CO 2 (kg) Γεωμετρία συστήματος 132 παράλληλοι σωλ. 80m μήκους 0,06m διάμετρος σωλ. 978m -2 /λεκάνη 12m πλάτος 82m μήκος 0,3m βάθος Αριθμός μονάδων 6 8 α Βάσει της περιοχής εγκατάστασης β Βάσει της πραγματικής επιφάνειας της λεκάνης γ Βάσει της προβαλλόμενης επιφάνειας των σωλήνων του φωτοβιοαντιδραστήρα δ Βάσει του 70% επί του ξηρού βάρους της βιομάζας σε έλαιο ε Βάσει του 30% επί του ξηρού βάρους της βιομάζας σε έλαιο Πίνακας 11.2: Συγκριτικά χαρακτηριστικά μεταξύ επιμήκων λεκανών και φωτοβιοαντιδραστήρων [1]

11 Βιβλιογραφία/Αναφορές [1] Chisti, Y. (2007). Biodiesel from microalgae. Biotechnology Advances, vol. 25, pp [2] Costa, J.A.V & de Morais, M.G. (2011). The role of biochemical engineering in the production of biofuels from microalgae. Bioresource Technology, vol. 102, pp [3] Chisti, Y. (2008). Biodiesel from microalgae beats bioethanol. Trends in Biotechnology, vol. 26, pp [4] Grobbelaar, J.U. (2004). Algal nutrition. In Richmond, A., ed., Handbook of microalgal culture: Biotechnology and Applied Phycology, Blackwell, pp [5] Marsullo, M., Mian, A., Ensinas, A.V., Manente, G., Lazzaretto, A. & Marechal, F. (2015). Dynamic modeling of the microalgae cultivation phase for energy production in open raceway ponds and flat panel photobioreactors. Frontiers in Energy Research, 3:41. doi: /fenrg [6] Spolaore, P., Joannis-Cassan, C., Duran, E. & Isambert, A. (2006). Commercial applications of microalgae. Journal of Bioscience and Bioengineering, vol. 101, pp [7] Eriksen, N. (2008). The technology of microalgal culturing. Biotechnology Letters, vol. 30, pp [8] Olaizola, M. (2000). Commercial production of astaxanthin from Haematococcus pluvialis using 25,000-liter outdoor photobioreactors. Journal of Applied Phycology, vol. 12, pp [9] Pulz, O. (2001). Photobioreactors: production systems for phototrophic microorganisms. Applied Microbiology and Biotechnology, vol. 57, pp [10] Wen, Z. & Johnson, M.B. (2009). Virginia Cooperative Extension, Virginia Tech, Virginia State University, [11] Molina, E., Fernadez, J., Acien, F.G. & Chisti, Y. (2001). Tubular photobioreactor design for algal cultures. Journal of Biotechnology, vol. 92, pp [12] Brennan, L. & Owende, P. (2010). Biofuels from microalgae a review of technologies for production, processing, and extractions of biofuels and co-products. Renewable and Sustainable Energy Reviews, vol. 14, pp

13. Βιωσιμότητα της παραγωγής βιοντήζελ από μικροφύκη

13. Βιωσιμότητα της παραγωγής βιοντήζελ από μικροφύκη 13. Βιωσιμότητα της παραγωγής βιοντήζελ από μικροφύκη 13.1 Δυναμικότητα παραγωγής του βιοντήζελ από μικροφύκη Αν αντικαταστήσουμε όλα τα καύσιμα κίνησης που καταναλώνονται, για παράδειγμα στις Η.Π.Α.,

Διαβάστε περισσότερα

ENPI-Project MED-ALGAE

ENPI-Project MED-ALGAE ENPI-Project MED-ALGAE Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Δρ Πολύκαρπος Πολυκάρπου Το Έργο MED-ALGAE Το Έργο Medalgae, υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας ENPI «Θαλάσσια Λεκάνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος βιομάζα μπορεί να δηλώσει : α) Τα υλικά ή τα υποπροϊόντα και κατάλοιπα της φυσικής, ζωικής δασικής και αλιευτικής παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ Κεφάλαιο 7: Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 1. Η βιοτεχνολογία άρχισε να εφαρμόζεται α. μετά τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) β. μετά την ανακάλυψη της δομής του μορίου του DNA από τους Watson και

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Τι ορίζουμε ως «βιομάζα» Ως βιομάζα ορίζεται η ύλη που έχει βιολογική (οργανική) προέλευση. Πρακτικά,

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2013-14

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2013-14 ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Μπορεί να λειτουργήσει ένα οικοσύστημα α) με παραγωγούς και καταναλωτές; β) με παραγωγούς και αποικοδομητές; γ)με καταναλωτές και αποικοδομητές; Η διατήρηση των οικοσυστημάτων προϋποθέτει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Κωνσταντίνος Ρίζος Γιάννης Ρουμπάνης Βιοτεχνολογία με την ευρεία έννοια είναι η χρήση ζωντανών

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. Β1 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Αναερόβιες Μονάδες για την παραγωγή βιο-αερίου από βιοµάζα

Αναερόβιες Μονάδες για την παραγωγή βιο-αερίου από βιοµάζα Αναερόβιες Μονάδες για την παραγωγή βιο-αερίου από βιοµάζα Βιο-αέριο? Το αέριο που παράγεται από την ζύµωση των οργανικών, ζωικών και φυτικών υπολειµµάτων και το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Οι μικροοργανισμοί είναι αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας του κόσμου μας όσο και της κοινωνικής εξέλιξης του ανθρώπου Βιοτεχνολογία o Ο όρος Βιοτεχνολογία χρησιμοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Καλλιέργεια είναι η διαδικασία ανάπτυξης μικροοργανισμών με διάφορους τεχνητούς τρόπους στο εργαστήριο ή σε βιομηχανικό επίπεδο. Με τη δημιουργία καλλιεργειών

Διαβάστε περισσότερα

«Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής»

«Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής» «Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής» Δρ Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Ecocity Υπεύθυνος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών & Διαχείρισης του

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος ΑΡΓΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολόγος M.Sc. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο Αρχές και μεθοδολογία της βιοτεχνολογίας 3 Εισαγωγή Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό Επιστήμης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών

Θέματα Πανελλαδικών Θέματα Πανελλαδικών 2000-2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Κεφάλαιο 7 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 1 Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Θέμα 1 ο 2 Θέμα 2 ο 8 Θέμα 3 ο 12 Θέμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΟΝΑ Α ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΜΗ ΕΝΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΟΝΑ Α ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΜΗ ΕΝΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΟΝΑ Α ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΜΗ ΕΝΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Πηγή: Mr.Matteo Villa HAR srl. Επιµέλεια: Κων/νος I. Νάκος SHIELCO Ltd Σελίδα 1/5 O οίκος HAR srl, Ιταλίας εξειδικεύεται στον σχεδιασµό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος Βιοτεχνολογία 1981: European Federation of Biotechnology όρισε την Βιοτεχνολογία ως: "την ολοκληρωμένη χρήση της Βιοχημείας, της Μικροβιολογίας και της Χημικής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος.

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος. ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος. ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ 1. Τα καυσόξυλα και το ξυλοκάρβουνο, γνωστά από τους προϊστορικούς χρόνους. 2. Οι πελλέτες (pellets). Προκύπτουν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια 30/5/2016. Αιολική ενέργεια. Αιολική ενέργεια. Αιολική ισχύς στην Ευρώπη

Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια 30/5/2016. Αιολική ενέργεια. Αιολική ενέργεια. Αιολική ισχύς στην Ευρώπη Ενεργειακές Πηγές & Ενεργειακές Πρώτες Ύλες Αιολική ενέργεια Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας Ανεμογεννήτριες κατακόρυφου (αριστερά) και οριζόντιου άξονα (δεξιά) Κίμων Χρηστάνης Τομέας Ορυκτών Πρώτων

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Ζαΐμης Γεώργιος Κλάδος της Υδρολογίας. Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Η απόκτηση βασικών γνώσεων της ατμόσφαιρας και των μετεωρολογικών παραμέτρων που διαμορφώνουν το

Διαβάστε περισσότερα

10. Βιοκαύσιμα τρίτης γενιάς

10. Βιοκαύσιμα τρίτης γενιάς 10. Βιοκαύσιμα τρίτης γενιάς 10.1 Δυναμικό χρήσης της βιομάζας των μικροφυκών Οι κλιματικές αλλαγές, οι οποίες οφείλονται στη χρήση ορυκτών καυσίμων, έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τη μη βιολογική που οφείλονται στη φύση των βιοκαταλυτών Οι ιδιαιτερότητες αυτές πρέπει να παίρνονται σοβαρά υπ όψη κατά το σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ Σ.Π.Ε.Λ. AGROTICA, 2010 Γεωργία και Κλιματική Αλλαγή: O Ρόλος των Λιπασμάτων. Δρ. ΔΗΜ. ΑΝΑΛΟΓΙΔΗΣ

ΗΜΕΡΙΔΑ Σ.Π.Ε.Λ. AGROTICA, 2010 Γεωργία και Κλιματική Αλλαγή: O Ρόλος των Λιπασμάτων. Δρ. ΔΗΜ. ΑΝΑΛΟΓΙΔΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑ Σ.Π.Ε.Λ. AGROTICA, 2010 Γεωργία και Κλιματική Αλλαγή: O Ρόλος των Λιπασμάτων Δρ. ΔΗΜ. ΑΝΑΛΟΓΙΔΗΣ 1 ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ OΜΩΣ, Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ (όπως όλες

Διαβάστε περισσότερα

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία 2009 2012 Συνολικός Προϋπολογισμός: 1.664.986 Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: 802.936 Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Η παρουσίαση Η κατάσταση στην Ελλάδα Τι κάνουν στην Ισπανία Τι κάνουν στην Ιταλία Τι θα μπορούσαμε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Διδάσκων: Διονύσης Μαντζαβίνος (mantzavinos@chemeng.upatras.gr) Βοηθός: Αλέξης Πάντζιαρος (alexis_panji@hotmail.com) Διδασκαλία: Δευτέρα 09:15-12:00 (Αίθουσα ΧΜ3) Φροντιστήριο: Πέμπτη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Τα υγρά απόβλητα μονάδων επεξεργασίας τυροκομικών προϊόντων περιέχουν υψηλό οργανικό φορτίο και προκαλούν αυξημένα περιβαλλοντικά

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ

ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ ΜΠΑΤΣΟΥΚΑΠΑΡΑΣΚΕΥΗ- ΜΑΡΙΑ ΞΑΝΘΗ 2010 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το νερό είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Βιοαντιδραστήρες

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Βιοαντιδραστήρες ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Βιοαντιδραστήρες Διάρθρωση του μαθήματος 1. Συνοπτική περιγραφή βιοαντιδραστήρων 2. Ρύθμιση παραμέτρων του βιοαντιδραστήρα 3. Τρόποι λειτουργίας του βιοαντιδραστήρα 4. Πρακτικές θεωρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών

Θέματα Πανελλαδικών Θέματα Πανελλαδικών 2000-2012 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Κεφάλαιο 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΘΕΜΑ 1 ο Γράψτε τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα το γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ιαχείριση Αποβλήτων

ΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ιαχείριση Αποβλήτων ΕΚΤΟ ΚΕΦΛΙΟ ιαχείριση ποβλήτων ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο γράµµα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περιεχόμενα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 1.1 ΤΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ... 3 1.1.1 Το βιοαέριο στην Ελλάδα... 6 1.2 ΛΥΜΑΤΑ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟΥ... 8 1.2.1 Σύσταση των λυμάτων χοιροστασίου... 8 1.2.1.1 Νερό... 8

Διαβάστε περισσότερα

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Η θερμοκρασία του εδάφους είναι ψηλότερη από την ατμοσφαιρική κατά τη χειμερινή περίοδο, χαμηλότερη κατά την καλοκαιρινή

Διαβάστε περισσότερα

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον:

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον: Ο κλάδος της τυροκόμησης είναι παραδοσιακά ο κλάδος με τη μικρότερη απόδοση προϊόντων σε σχέση με την πρώτη ύλη. Για κάθε τόνο γάλακτος παράγονται περίπου 350 κιλά προϊόντος και περίπου 2,6 τόνοι απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) Ενότητα 6: Βιομάζα Σπύρος Τσιώλης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Να σχεδιάστε ένα τυπικό διάγραμμα ροής μιας εγκατάστασης επεξεργασίας αστικών λυμάτων και να περιγράψτε τη σημασία των επιμέρους σταδίων.

Να σχεδιάστε ένα τυπικό διάγραμμα ροής μιας εγκατάστασης επεξεργασίας αστικών λυμάτων και να περιγράψτε τη σημασία των επιμέρους σταδίων. Τεχνολογία και Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων Ι Ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 Σημαντικά ζητήματα μαθήματος (Β. Διαμαντής) Βασικές αρχές Από τι αποτελούνται τα αστικά λύματα? Ποιες είναι οι τυπικές συγκεντρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Τα κύρια οργανικά απόβλητα που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης είναι: Απόβλητα από τη λειτουργία σφαγείων Απόβλητα από τη λειτουργία ελαιουργείων Απόβλητα από τη

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από αγροτοβιομηχανίες. για την παραγωγή ενέργειας. Μιχαήλ Κορνάρος Αναπλ. Καθηγητής

Ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από αγροτοβιομηχανίες. για την παραγωγή ενέργειας. Μιχαήλ Κορνάρος Αναπλ. Καθηγητής Ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από αγροτοβιομηχανίες για την παραγωγή ενέργειας Μιχαήλ Κορνάρος Αναπλ. Καθηγητής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Επίπλευση με αέρα (Dissolved Air Flotation)

Επίπλευση με αέρα (Dissolved Air Flotation) Επίπλευση με αέρα (Dissolved Air Flotation) Προσκόλληση των στερεών σε αιώρηση πάνω σε ανερχόμενες φυσαλλίδες αέρα Πολλές και μικρές Αποσυμπίεση αέρα από υψηλότερη πίεση στην ατμοσφαιρική Σύγκρουση φυσαλλίδων/στερεών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια Τεχνικές διεργασίες Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια ΓΕΩΡΓΙΑ Γενετική βελτίωση ποικιλιών φυτών για αντοχή στις ασθένειες, ξηρασία, αφιλόξενα εδάφη Μαζική παραγωγή κλώνων Ανάπτυξη βιο-εντομοκτόνων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΡΗΣΗ ΟΖΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΠΥΡΓΟΥΣ ΨΥΞΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΡΗΣΗ ΟΖΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΠΥΡΓΟΥΣ ΨΥΞΗΣ ΧΡΗΣΗ ΟΖΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΠΥΡΓΟΥΣ ΨΥΞΗΣ Η χρήση του όζοντος για την κατεργασία νερού σε πύργους ψύξης αυξάνει σηµαντικά τα τελευταία χρόνια και αρκετές έρευνες και εφαρµογές που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Το σύστημα που απομακρύνει τα ακάθαρτα νερά από το περιβάλλον που ζει και εργάζεται ο άνθρωπος και τα διαθέτει τελικά, με τρόπο υγιεινό και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ Η αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας συναντά ορισμένα τεχνικά προβλήματα, Τα προβλήματα αυτά είναι: (α) ο σχηματισμός επικαθίσεων (ή καθαλατώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Α.Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

Α.Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικές Δραστηριότητες

Ερευνητικές Δραστηριότητες Ερευνητικές Δραστηριότητες & Θεματικές Περιοχές Διπλωματικών Εργασιών Ομάδας Χημείας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Τομέας Χημικών Εφαρμογών, Χημικής Ανάλυσης & Χημείας Περιβάλλοντος Μέλη: Κουτίνας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή.

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή. 5ο ΓΕΛ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Μ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ 2/4/2014 Β 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

1. Δομή του μορίου : (δεσμοί υδρογόνου)

1. Δομή του μορίου : (δεσμοί υδρογόνου) 8 Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 1. Δομή του μορίου : (δεσμοί υδρογόνου) 2. Καταστάσεις του νερού : το νερό είναι η μοναδική ουσία στη γη που βρίσκεται στη φύση και με τις τρεις μορφές τις (υγρή στερεά

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση ενεργειακού προβλήματος. Περιορισμός ενεργειακών αναγκών (εξοικονόμηση ενέργειας)

Αντιμετώπιση ενεργειακού προβλήματος. Περιορισμός ενεργειακών αναγκών (εξοικονόμηση ενέργειας) Αντιμετώπιση ενεργειακού προβλήματος Μεγάλο μέρος των συνηθειών μας αλλά και της τεχνολογίας έχει δημιουργηθεί σε περιόδους «ενεργειακής ευημερίας» Περιορισμός ενεργειακών αναγκών (εξοικονόμηση ενέργειας)

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος 1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: 2017-2018 Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος Θέμα : Εξοικονόμηση ενέργειας σε διάφορους τομείς της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΚΑΥΣΗ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΚΑΥΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΚΑΥΣΗ Την εργασία επιμελήθηκαν οι: Αναστασοπούλου Ευτυχία Ανδρεοπούλου Μαρία Αρβανίτη Αγγελίνα Ηρακλέους Κυριακή Καραβιώτη Θεοδώρα Καραβιώτης Στέλιος Σπυρόπουλος Παντελής Τσάτος Σπύρος

Διαβάστε περισσότερα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Είδη πρώτων υλών Αγροτικού τομέα Κτηνοτροφικού τομέα Αστικά απόβλητα Αγροτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης 1 Ισόθερμες καμπύλες τον Ιανουάριο 1 Κλιματικές ζώνες Τα διάφορα μήκη κύματος της θερμικής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΤΟΞΙΚΩΝ 0ΥΣΙΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΕΞΡΙΑ Ε.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΤΟΞΙΚΩΝ 0ΥΣΙΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΕΞΡΙΑ Ε. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΤΟΞΙΚΩΝ 0ΥΣΙΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΑΛΕΞΡΙΑ Ε. ΒΥΜΙΩΤΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ?

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? Ο βιολογικος καθαρισμος αφορα την επεξεργασια λυματων, δηλαδη τη διαδικασια μεσω της οποιας διαχωριζονται οι μολυσματικες ουσιες από

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΗΓΕΝΩΝ ΑΝΘΙΣΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΦΥΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΩΝ 07 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΗΓΕΝΩΝ ΑΝΘΙΣΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΦΥΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΩΝ 07 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014 ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΗΓΕΝΩΝ ΑΝΘΙΣΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΦΥΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΩΝ 07 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014 Μ. Ομήρου και I.M.Ιωαννίδης Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Σκοποί της Εργασίας Μέθοδοι

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Αλμπάνη Βάλια Καραμήτρου Ασημίνα Π.Π.Σ.Π.Α. Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Μανωλάς Αθήνα 2013 1 Πίνακας περιεχομένων ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ...2 Εξαντλούμενοι φυσικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΣΥΝΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΓΡΟΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑ ΙΛΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΩΝ

ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΣΥΝΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΓΡΟΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑ ΙΛΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΩΝ ΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΣΥΝΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΓΡΟΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑ ΙΛΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακές καλλιέργειες και προστασία εδάφους από διάβρωση.

Ενεργειακές καλλιέργειες και προστασία εδάφους από διάβρωση. «ΘΑΛΗΣ» Λάρισα, ΓΕΩΤΕΕ, 4.02.14 Ενεργειακές καλλιέργειες και προστασία εδάφους από διάβρωση. Π. Βύρλας Γενικότητες Με τον όρο ενεργειακή καλλιέργεια εννοούμε καλλιέργειες που η παραγωγή τους χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ «Ηµερίδα για τον Αγροδιατροφικό Τοµέα Παρουσίαση Τοπικών Προϊόντων µε Γευσιγνωσία» ιοργάνωση: ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΙΛΚΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν 7. Επαναχρησιμοποίηση νερού στο δήμο μας! Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν επεξεργασία πριν την επανάχρησή τους. Ο βαθμός επεξεργασίας εξαρτάται από την χρήση για την

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Πρότζεκτ β. Ηλιακή Ενέργεια Γιώργος Αραπόπουλος Κώστας Νταβασίλης (Captain) Γεράσιμος Μουστάκης Χρήστος Γιαννόπουλος Τζόνι Μιρτάι

Εργασία Πρότζεκτ β. Ηλιακή Ενέργεια Γιώργος Αραπόπουλος Κώστας Νταβασίλης (Captain) Γεράσιμος Μουστάκης Χρήστος Γιαννόπουλος Τζόνι Μιρτάι Εργασία Πρότζεκτ β Τετραμήνου Ηλιακή Ενέργεια Γιώργος Αραπόπουλος Κώστας Νταβασίλης (Captain) Γεράσιμος Μουστάκης Χρήστος Γιαννόπουλος Τζόνι Μιρτάι Λίγα λόγια για την ηλιακή ενέργεια Ηλιακή ενέργεια χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα ΤΕΕ 26/9 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ

Ημερίδα ΤΕΕ 26/9 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ Ημερίδα ΤΕΕ 26/9 Δ. Παπαγεωργίου, Φ. Θεολόγος, Χ. Τέας, Ε. Χανιωτάκης ΑΕ Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ, Δ. Έρευνας & Ποιότητας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΥΞΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05/02/1017 ΘΕΜΑ 1 ο Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Σε ένα οικοσύστημα θα τοποθετήσουμε τις ύαινες και τα λιοντάρια στο ίδιο τροφικό επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εισηγητές : Βασιλική Σπ. Γεμενή Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Δ.Π.Θ Θεόδωρος Γ. Μπιτσόλας Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Π.Δ.Μ Λάρισα 2013 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΠΕ 2. Ηλιακή ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων

Διαχείριση Αποβλήτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 11 : Βιομηχανικά Στερεά και Υγρά Απόβλητα Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός 4 Θερμοκρασία 4.1 Εισαγωγή Η θερμοκρασία αποτελεί ένα μέτρο της θερμικής κατάστασης ενός σώματος, δηλ. η θερμοκρασία εκφράζει το πόσο ψυχρό ή θερμό είναι το σώμα. Η θερμοκρασία του αέρα μετράται διεθνώς

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙΙ: Παραλαβή ουσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας Ενότητα ΙΙ.3: Λιποδιαλυτές

Διαβάστε περισσότερα

6. Διεργασίες παραγωγής αιθανόλης από λιγνινοκυτταρινούχα υλικά

6. Διεργασίες παραγωγής αιθανόλης από λιγνινοκυτταρινούχα υλικά 6. Διεργασίες παραγωγής αιθανόλης από λιγνινοκυτταρινούχα υλικά Κατά τη διεργασία παραγωγής αιθανόλης από λιγνινοκυτταρινούχα υλικά, η ενζυμική υδρόλυση και η ζύμωση της γλυκόζης μπορεί να διεξαχθούν ξεχωριστά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Σαχινίδης Συμεών ΜΕΡΟΣ Α. Α1. Συμπληρώστε: 1. Στη χώρα μας η μέση παραγωγή απορριμμάτων ανά κάτοικο είναι περίπου 1-1,3 κιλά/ημέρα. 2. Η συλλογή των υλικών με το σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Θ.Γ.ΣΩΤΗΡΟΥΔΗΣ Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα

Δρ. Θ.Γ.ΣΩΤΗΡΟΥΔΗΣ Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα To μικροφύκος Σπειρουλίνα (Αρθροσπείρα) : Ένα «πράσινο εργοστάσιο» παραγωγής πολύτιμων ουσιών με δυνητικά οφέλη για την ανθρώπινη υγεία Δρ. Θ.Γ.ΣΩΤΗΡΟΥΔΗΣ Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και

Διαβάστε περισσότερα

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα μπορεί να προέλθουν από : Ανθρώπινα απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Κατάψυξη τροφίμων Κατάψυξη Απομάκρυνση θερμότητας από ένα προϊόν με αποτέλεσμα την μείωση της θερμοκρασίας του κάτω από το σημείο πήξης. Ως μέθοδος συντήρησης βασίζεται: Στην

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

«ΘΑΛΗΣ» Λάρισα, TEI/Θ, Π. ΒΥΡΛΑΣ. Π. Βύρλας

«ΘΑΛΗΣ» Λάρισα, TEI/Θ, Π. ΒΥΡΛΑΣ. Π. Βύρλας «ΘΑΛΗΣ» Λάρισα, TEI/Θ, 17.03.15 Π. ΒΥΡΛΑΣ Π. Βύρλας Αντικείμενο έργου Η διερεύνηση της δυνατότητας παραγωγής βιομάζας στη Ελλάδα για παραγωγή ενέργειας με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Ειδικότερα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων Επιβίωση οργανισμών Ύλη o Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ Τι είναι ρύπανση: Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. Dr. Ing. B. Pickert και Δ. Κανακόπουλος

ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. Dr. Ing. B. Pickert και Δ. Κανακόπουλος ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Dr. Ing. B. Pickert και Δ. Κανακόπουλος Eggersmann Anlagenbau, Max-Planck-St. 15 33428 Marienfeld, Germany T.: +49 (0)5247 9808 0, F: +49 (0)5247 9808 40,

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι εμφιαλωμένων νερών. Επιτραπέζιο νερό Μεταλλικό νερό Ανθρακούχο νερό

Τύποι εμφιαλωμένων νερών. Επιτραπέζιο νερό Μεταλλικό νερό Ανθρακούχο νερό Εμφιαλωμένο νερό Τι είναι; Εμφιαλωμένο νερό καλείται το νερό που πωλείται στο εμπόριο συσκευασμένο αεροστεγώς εντός γυάλινων ή πλαστικών φιαλών ή δοχείων και προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Τύποι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ.. Όλα όσα πρέπει να μάθετε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, πως δημιουργείται το πρόβλημα και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από όλο αυτό. Διαβάστε Και Μάθετε!!! ~ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες Βιοαερίου. Μονάδες Αναερόβιας Επεξεργασίας Αποβλήτων & Παραγωγής Αποθήκευσης Βιοαερίου ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ

Μονάδες Βιοαερίου. Μονάδες Αναερόβιας Επεξεργασίας Αποβλήτων & Παραγωγής Αποθήκευσης Βιοαερίου ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ Μονάδες Αναερόβιας Επεξεργασίας Αποβλήτων & Παραγωγής Αποθήκευσης Βιοαερίου PUXIN / Μονάδες Αναερόβιας Επεξεργασίας Αποβλήτων & Παραγωγής - Αποθήκευσης Βιοαερίου 1 Η Εταιρία PUXIN Η Εταιρία Shenzhen Puxin

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα

Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα Απελευθέρωση ουσιών αποσύνθεση Απορρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

THE GREEN RECYCLE RIGHT. Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος. ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως.

THE GREEN RECYCLE RIGHT. Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος. ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως. THE Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως. powered by To Green Mission...αποτελεί µία «πράσινη αποστολή» δεκάδων επιχειρήσεων από διάφορους επιχειρηµατικούς κλάδους, που

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές και μεθοδολογία της βιοτεχνολογίας

Αρχές και μεθοδολογία της βιοτεχνολογίας Εργασία στο μάθημα της βιολογίας β τριμήνου την σχολική χρονιά 2014-2015 Αρχές και μεθοδολογία της βιοτεχνολογίας 1/2015 Γεώργιος Τσομίδης Ορισμός βιοτεχνολογίας Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό Επιστήμης

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 5. Δευτεροβάθμια ή Βιολογική Επεξεργασία Υγρών Αποβλήτων - Συστήματα Βιολογικών Κροκύδων - Σύστημα Ενεργοποιημένης Λάσπης

Διάλεξη 5. Δευτεροβάθμια ή Βιολογική Επεξεργασία Υγρών Αποβλήτων - Συστήματα Βιολογικών Κροκύδων - Σύστημα Ενεργοποιημένης Λάσπης Διάλεξη 5 Δευτεροβάθμια ή Βιολογική Επεξεργασία Υγρών Αποβλήτων - Συστήματα Βιολογικών Κροκύδων - Σύστημα Ενεργοποιημένης Λάσπης Στάδια Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων Πρωτοβάθμια ή Μηχανική Επεξεργασία Δευτεροβάθμια

Διαβάστε περισσότερα