Οδηγός Σπουδών του Τμήματος Φυσικής

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Οδηγός Σπουδών του Τμήματος Φυσικής ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Αύγουστος 2011

2 ii Στη σύνταξη του Οδηγού αυτού εργάστηκαν οι: Θεοχάρης Αποστολάτος Νεκτάριος Βλαχάκης Δέσποινα Δεληγιώργη Ανδρέας Καραμπαρμπούνης Αθανάσιος Λαχανάς Αρκάδιος Μανουσάκης Έκτορας Νισταζάκης Ευγενία Ροδίτη Ντίνα Σπυροπούλου Γεώργιος Τριμπέρης Ελένη Τσάλκα Έλενα Φλόκα Κωνσταντίνος Χέλμης

3 Περιεχόμενα 1 Ιστορικά Στοιχεία ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Διάρθρωση Πανεπιστημίου - Τμήματος ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ «ΚΑΙΣΑΡ Δ. ΑΛΕΞΟΠΟΥ- ΛΟΣ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ iii

4 iv ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΡΟΣΤΑΘΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙ- ΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ (ΕΠΙ) Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ Η ΓΕΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΘΕΣΜΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΟΡΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΘΕΜΑ Ι & ΙΙ) ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ ΚΑΘΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Λειτουργία Τμήματος Φυσικής ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΥΠΟΔΟΧΗ - ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑ- ΜΗΝΟΥ

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ v ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗ- ΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗ- ΝΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗ- ΝΟΥ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΠΩΣ ΝΑ ΕΓΓΡΑΦΕΙΤE ΣΤΟ my-studies ΝΕΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ Μεταπτυχιακά Προγράμματα ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜ- ΜΑΤΩΝ Διάρθρωση Πανεπιστημίου-Τμήματος ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΜΕΑΣ Α : ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Β : ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΤΟΜΕΑΣ Γ : ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ, ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Δ : ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ - ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ Ε : ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ - ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ - ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ - ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ

6 vi ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΜΟΤΙΜΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΑΝΤΑ ΜΕΛΗ ΔΕΠ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΣΕ ΟΡΓΑΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ116 7 Υπηρεσίες Πανεπιστημίου Αθηνών ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ TΟΠΟΘΕΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ - ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΙΤΙΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΑΛΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ Συνοπτικές Πληροφορίες ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ s ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ

7 Καλωσόρισμα Αγαπητοί φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, το προσωπικό του Τμήματός μας σας υποδέχεται, σας συγχαίρει για την επιτυχία σας και σας εύχεται μια δημιουργική ακαδημαϊκή χρονιά. Από αυτή τη θέση θα θέλαμε να τονίσουμε τόσο στους νέους φοιτητές μας, όσο και σε εκείνους που συνεχίζουν τις σπουδές τους στο Τμήμα Φυσικής ότι θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα υπερήφανοι που έχουν την τύχη να βρίσκονται σε ένα από τα καλύτερα Τμήματα των ΑΕΙ της χώρας μας, αλλά και εξαιτίας του ότι επέλεξαν να σπουδάσουν Φυσική, ένα αντικείμενο συνδεδεμένο στενότερα από οποιοδήποτε άλλο με την έννοια της Επιστήμης. Θα πρέπει να αναλογιστείτε ότι πίσω από σχεδόν κάθε μεγάλη επανάσταση του πολιτισμού μας που άλλαξε τον τρόπο σκέψης του ανθρώπου, τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τις λειτουργίες της Φύσης, αλλά και τον τρόπο διαβίωσης βρίσκεται μια επανάσταση στο χώρο της Φυσικής. Άνθρωποι που περάσανε από φοιτητικά θρανία σαν αυτά που θα βρεθείτε εσείς αυτή τη χρονιά διαμόρφωσαν κριτικό πνεύμα και εμπνεύστηκαν σε κάποιο στάδιο της ζωής τους ιδέες που άλλαξαν την πορεία της ανθρωπότητας. Η Φυσική ανοίγει νέους ορίζοντες στο χώρο της σκέψης και του προβληματισμού. Εμείς οι φυσικοί μπορούμε να υπερηφανευόμαστε ότι εκπαιδευόμαστε να σκεφτόμαστε πέρα από προκαθορισμένα όρια και προκατασκευασμένες αντιλήψεις, με έναν τρόπο ελεύθερο που καθιστά τον άνθρωπο αληθινό Άνθρωπο. Μέσα στον ιδιαίτερο αυτό χώρο, σε μια πανεπιστημιακή σχολή που είναι τόσο αλληλένδετη με τα Μεγάλα Έργα του ανθρώπου, όπου θα κληθείτε κι εσείς να σκεφτείτε, να εργαστείτε και να ονειρευτείτε, οι απαιτήσεις σας θα πρέπει να είναι μεγάλες και το πάθος σας για τη Φυσική ασίγαστο. Κάποια πράγματα θα σας φανούν ανεπαρκή, vii

8 viii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ κάποια άλλα θα σας κουράσουν και ίσως σας απογοητεύσουν. Η βελτίωση του Τμήματός μας είναι μια συνεχής διαδικασία στην οποία συμμετέχετε ενεργά και εσείς. Ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που τυχόν θα συναντήσετε, θα πρέπει κατά τη διάρκεια των σπουδών σας να κινηθείτε με γνώμονα το πνευματικό κέρδος που μπορείτε να αποκομίσετε. Δεν έχει σημασία για εμάς εάν έχετε διαφορετικές αφετηρίες από το Λύκειο ή διαφορετικό επίπεδο γνώσεων. Εμείς είμαστε εδώ, ώστε και με τη δική σας συμβολή, να κάνουμε τα όνειρά σας πραγματικότητα. Ξεφυλλίζοντας τον Οδηγό Σπουδών του Τμήματός σας, θα διαπιστώσετε ότι το πρόγραμμα σπουδών ειδικά στο πρώτο έτος περιλαμβάνει πολλά μαθήματα Μαθηματικών, την ύλη των οποίων καλείστε να μελετήσετε και να αφομοιώσετε. Παρόλο που αυτό μπορεί να σας δυσκολέψει, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το βιβλίο της Φύσης είναι γραμμένο στη γλώσσα των μαθηματικών, όπως γράφει και ο Γαλιλαίος τη γλώσσα αυτή πρέπει να τη μάθετε ως εργαλείο, αλλά και να τη σπουδάσετε ως πολιτισμικό δημιούργημα του ανθρώπινου μυαλού, αν θέλετε να κατανοήσετε σε βάθος τη Φυσική. Το Τμήμα μας αποτελεί σε ακαδημαϊκό επίπεδο ένα εύρωστο Τμήμα Φυσικής με μακρά παράδοση και πολλά μέλη εκπαιδευτικού προσωπικού, τα οποία δραστηριοποιούνται παράλληλα στο χώρο της έρευνας. Απόφοιτοι του Τμήματός μας προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως καθηγητές και ερευνητές σε πολλά αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά και ερευνητικά Ιδρύματα του εξωτερικού και του εσωτερικού, συμπεριλαμβανομένου και του Τμήματός μας, ενώ συμβάλλουν δημιουργικά στη Μέση Εκπαίδευση ή σε άλλους παραγωγικούς τομείς. Αυτό, όμως, που καθιστά το Τμήμα μας ιδιαίτερα ζωντανό και αξιοζήλευτο είναι οι φοιτητές μας, δηλαδή εσείς. Όσον αφορά στην επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων μας, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το εύρος των γνώσεων και ειδικά ο τρόπος σκέψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων από ένα φυσικό, αλλά ακόμη ευρύτερα η πληρότητα της ίδιας της παιδείας που αποκτούν σπουδάζοντας Φυσική, καθιστούν τους φοιτητές μας περιζήτητους σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών και επαγγελματικών χώρων. Με τα λίγα αυτά λόγια θα θέλαμε για άλλη μια φορά να σας καλοσωρίσουμε στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και να σας υποσχεθούμε, όχι τόσο μια εύκολη, αλλά σίγουρα μια συναρπαστική εμπειρία ζωής. Η Επιτροπή Οδηγού Σπουδών Αύγουστος 2011

9 Ιστορικά Στοιχεία Σύντομο ιστορικό του Πανεπιστημίου Αθηνών Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης ( ) με το σύγγραμμά του Οδός Μαθηματικής, ο Ευγένιος Βούλγαρης ( ) με το απέραντο και ευρύ συγγραφικό του έργο και κυρίως με τη Λογική, ο Αδαμάντιος Κοραής ( ) με τη βαθιά φιλολογική του κατάρτιση και ο Ρήγας Βελεστινλής ( ) με το Φυσικής Απάνθισμα κράτησαν ακοίμητη τη σπίθα του Ελληνικού Ορθολογισμού, ένα υπόστρωμα σταθερού επιστημονικού λόγου που οδήγησε στις 14 Απριλίου 1837 στην ίδρυση του «Οθώνειου Πανεπιστημίου» στην Αθήνα. Το «Οθώνειο Πανεπιστήμιο» συγκροτούσαν οι Σχολές: Θεολογική, Νομική, Ιατρική και Φιλοσοφική. Η εγγραφή σε αυτό γινόταν τότε μόνο με το Απολυτήριο Γυμνασίου και η φοίτηση ήταν σχεδόν δωρεάν. Το 1862 το Ιδρυμα μετονομάστηκε σε «Εθνικό Πανεπιστήμιο». Το 1911, προκειμένου να εκπληρωθεί όρος της διαθήκης του μεγάλου ευεργέτη του Πανεπιστημίου Ιωάννη Δόμπολη, ιδρύθηκε το «Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο», στο οποίο περιλήφθηκαν οι Σχολές Θεολογική, Νομική και Φιλοσοφική, ενώ οι δύο άλλες τότε Σχολές, η Ιατρική και η Φυσικομαθηματική, αποτέλεσαν το «Εθνικό Πανεπιστήμιο». Τα δύο αυτά Ιδρύματα, που το καθένα είχε δική του νομική υπόσταση, περιουσία, σφραγίδα και σημαία, είχαν κοινή διοίκηση. Το 1932 ορίστηκε ότι τα δύο Ιδρύματα συναποτελούν το «Εθνικό 1

10 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών» με κοινή πλέον διοίκηση. Με το Νόμο Πλαίσιο του 1982 συγκροτήθηκαν στο ΕΚΠΑ, όπως χάριν συντομίας θα αναφέρεται το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο εξής, η Θεολογική Σχολή, η Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, η Φιλοσοφική Σχολή, η Σχολή Θετικών Επιστημών και η Σχολή Επιστημών Υγείας. Εκτός Σχολών έχουν παραμείνει τα Τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, το Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική ηλικία, το Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και το Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης. Ειδικότερα, η Σχολή Θετικών Επιστημών περιλαμβάνει το Τμήμα Φυσικής, το Τμήμα Μαθηματικών, το Τμήμα Χημείας, το Τμήμα Βιολογίας, το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών. Το Πανεπιστήμιο στεγάστηκε αρχικά κάτω από την Ακρόπολη, στην οδό Θόλου 5 στην Πλάκα, στην ιδιωτική οικία του αρχιτέκτονα Κλεάνθη, που λειτουργεί σήμερα ως Μουσείο αλλά και ως χώρος συνεδρίων και άλλων εκδηλώσεων. Το σημερινό κεντρικό κτήριο στην οδό Πανεπιστημίου, στο κέντρο της Αθήνας, σχεδιάστηκε από το Δανό αρχιτέκτονα Hansen, θεμελιώθηκε το 1839 και στη συνέχεια κτίστηκε και εξωραΐστηκε σταδιακά. Το 1963 εκχωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το Δημόσιο η δασική έκταση ανάμεσα στους δήμους Ζωγράφου και Καισαριανής περίπου στρεμμάτων για την ανέγερση Πανεπιστημιόπολης. Στο χώρο αυτό βρίσκονται σήμερα τα κτήρια πολλών Σχολών και ανεξάρτητων Τμημάτων του ΕΚΠΑ. 1.2 Η Σχολή Θετικών Επιστημών Η Φιλοσοφική Σχολή περιελάμβανε αρχικά και τις Φυσικομαθηματικές Επιστήμες και σύμφωνα με τον Προσωρινό Κανονισμό του 1837 οι φοιτητές όλων των Σχολών έπρεπε να παρακολουθήσουν ένα χρόνο μαθήματα Φιλοσοφίας, Ιστορίας και Φιλολογίας. Σταδιακά το πλήθος των μαθημάτων αυτών, για τα Τμήματα τουλάχιστον Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών θα μειωθεί και θα περιοριστεί στο μάθημα της Θεωρητικής και Πρακτικής Φιλοσοφίας στα δύο πρώτα έτη Σπουδών (1894). Από τα Υποχρεωτικά Μαθήματα των δύο Τμημάτων προκύπτει ότι το Μαθηματικό αναπτύσσεται ως αμιγές Τμήμα Μαθηματικών ενώ το

11 1.2. ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 3 Τμήμα Φυσικής είχε καθαρά «φυσικό» περιεχόμενο. Στην πορεία του χρόνου, ουσιαστικά από το Τμήμα Φυσικών Επιστημών θα προκύψουν όλα τα Τμήματα της Σχολής Θετικών Επιστημών, εκτός του εξ αρχής διαχωρισμένου Τμήματος Μαθηματικών και εκείνου της Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών που θα δημιουργηθεί από την κατάτμηση των Τμημάτων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών. Έως το 1863 το Τμήμα Φυσικών Επιστημών κυριαρχείται από «φυτολογικό» χαρακτήρα, ενώ από το 1863 και μετά ενδυναμώνεται η Γενική Φυσική, κυρίως όμως καθίσταται εμφανής η ανάπτυξη της Χημείας. Η κύρια συνιστώσα του Τμήματος, η Φυσική, θα περιμένει ως το 1884 για να τονιστεί ιδιαίτερα το βάρος της. Η ανάγκη διαχωρισμού της φυσικομαθηματικής διάστασης από το σώμα της Φιλοσοφικής Σχολής επισημαίνεται ήδη από το Εν τω μεταξύ το Μεγάλο Χημείο στην οδό Σόλωνος 104, σε σχέδια του Γερμανού Αρχιτέκτονα E. Ziller, κατόπιν συνεργασίας του με τον αρχιτέκτονα του Βερολίνειου Χημείου Zarstrau και την έγκριση του διάσημου χημικού Hofmann, αποπερατώθηκε το Η επίσημη έναρξη των μαθημάτων έγινε την 18η Ιανουαρίου Η κτηριακή αυτή υποδομή αποτέλεσε ένα ακόμη επιχείρημα για την αυτονόμηση των Φυσικομαθηματικών Επιστημών, η οποία τελικά θα θεσμοθετηθεί με το διάταγμα της 3ης Ιουνίου 1901 «περί χωρισμού της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού Πανεπιστημίου εις δύο διακεκριμένας απ αλλήλων Σχολάς». Με το ίδιο διάταγμα «Το Φαρμακευτικό Σχολείο υπάγεται εις την Σχολήν Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών», το οποίο από την ίδρυσή του το 1843 ανήκε στην Ιατρική Σχολή. Η νέα Σχολή επικράτησε να λέγεται και να αναγράφεται ως Φυσικομαθηματική Σχολή με Τμήματα Μαθηματικών, Φυσικών Επιστημών και το Φαρμακευτικό Σχολείο. Πρώτος Κοσμήτορας της Φυσικομαθηματικής Σχολής διετέλεσε ο Καθηγητής του Τμήματος Μαθηματικών Ιωάννης Ν. Χατζιδάκις ( ). Το 1912 καθιερώνονται οι Τμηματικές εξετάσεις και το 1915 ο θεσμός των διδακτόρων με εκπόνηση πρωτότυπων διατριβών. Προτάσεις του διαπρεπούς μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή για την αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών ενσωματώθηκαν, κατά ένα μέρος, στο Νόμο του 1932 που αποτέλεσε τον οριστικό Κανονισμό του Πανεπιστημίου και ίσχυσε έως το Στο νόμο αυτό προβλέπεται η δημιουργία Τμήματος Φυσιογνωσίας και Γεωγραφίας (ή Φυσιογνωστικό όπως επικράτησε να λέγεται). Επιπλέον η εγγραφή φοιτητών γίνεται μετά από «επιτυχή εισιτήριον δοκιμασίαν». Το Φυσιογνωστικό καταργείται το 1970 και ιδρύονται τα Τμήματα Βιολογίας και Γεωλογίας. Το 1983 μετονομάζεται η Φυσικομαθηματική Σχολή σε Σχολή Θετικών Επιστημών. Το 1989 κατατέ-

12 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ μνονται τα Τμήματα Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών, επανιδρυόμενα και παράλληλα δημιουργείται το Τμήμα Πληροφορικής, που το 2000 μετονομάζεται σε Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών. Τέλος το Τμήμα Γεωλογίας το 2004 μετονομάζεται σε Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος. Καταληκτικά λοιπόν σήμερα ( ) η Σχολή Θετικών Επιστημών περιλαμβάνει τα Τμήματα: Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας, Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, που όλα μαζί στεγάζονται στον ευρύτερο χώρο της Πανεπιστημιόπολης. Σχήμα 1.1: Φωτογραφία του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. 1.3 Το Τμήμα Φυσικής Οι Φυσικές σπουδές καλλιεργήθηκαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από την ίδρυσή του (1837) στο Φυσικομαθηματικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής. Μολονότι σχεδόν από την αρχή υπήρχε διάκριση μαθηματικών και φυσικών μαθη-

13 1.3. ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ 5 μάτων, δεν υπήρχαν αντίστοιχοι ενιαίοι κύκλοι σπουδών. Πρώτος δίδαξε Φυσική ο διορισθείς ως «επίτιμος» καθηγητής Κ. Δομνάνδος. Στο τότε Φυσικό Τμήμα δίδαξαν επίσης Βοτανική οι Δ. Φράας και Σ. Καραθεοδωρής. Γενική Χημεία και Πειραματική Φυσική ο Ξαβ. Λάνδερερ, Πειραματική Φυσική ο υφηγητής Α. Βενιζέλος και Φυτολογία ο Π. Δόξας. Αρχικά το Τμήμα είχε περισσότερο μαθηματικό χαρακτήρα, άλλωστε και στη μέση παιδεία η Φυσική και η Χημεία ήταν τότε μαθήματα προαιρετικά. Το 1843 ο πρύτανης Ασώπιος κάνει στη λογοδοσία του έκκληση στο κράτος για την ενίσχυση των Φυσιογνωστικών σπουδών. Ακολουθούν σχετικά διαβήματα των ειδικών καθηγητών με επιχειρήματα την ανάγκη εξερεύνησης της ελληνικής φύσης και την επιστημονική συμβολή του Πανεπιστημίου στην ανάπτυξη της Βιομηχανίας και «των παραγωγικών εν γένει επιτηδευμάτων». Από το ως το 1850 διορίζονται στο Πανεπιστήμιο νέοι καθηγητές, που σπούδασαν στην Ευρώπη ειδικούς κλάδους των Φυσικών επιστημών, όπως ο Δ. Στρούμπος (l844) της Πειραματικής Φυσικής, ο Ηρ. Μητσόπουλος (1845) της Φυσικής Ιστορίας, και ο Θ. Ορφανίδης (1850) της Φυτολογίας. Την περίοδο αυτή το Τμήμα έχει, όπως προαναφέρθηκε, «φυτολογικό χαρακτήρα». Από το 1863 όμως αρχίζει νέα περίοδος που χαρακτηρίζεται από έμφαση στη Γενική Φυσική και τη Χημεία. Η έξαρση της φυσιοκρατικής ιδέας στην Ευρώπη (Γαλλία-Γερμανία) έχει άμεση επίδραση στον ελληνικό πανεπιστημιακό χώρο. Σημαντική φυσιογνωμία, που συνέβαλε στην ανάπτυξη της επιστήμης της Φυσικής στην Ελλάδα, είναι ο καθηγητής Τιμ. Αργυρόπουλος (1885). Από το 1887 αυξάνει ο ενθουσιασμός για τις Φυσικές επιστήμες και τη διάδοση του Φυσιογνωστικού πνεύματος. Τότε ιδρύεται και ο Σύλλογος Φυσικών Επιστημών (l887-93). Ιδιαίτερη σημασία για το Τμήμα Φυσικής είχε η οργάνωση του πρώτου εργαστηρίου Φυσικής το Το εργαστήριο αυτό εγκαταστάθηκε στο ισόγειο του τότε νεόδμητου κτηρίου του Χημείου της οδού Σόλωνος και προήλθε από συνένωση των οργανοθηκών «Ταμείον Οργάνων των αβαρών σωμάτων» και «Ταμείον Οργάνων των βαρέων σωμάτων». Με το Βασιλικό διάταγμα του 1894 καθιερώνεται και επισήμως πλέον το εργαστήριο της Πειραματικής Φυσικής που λειτουργεί μέχρι το Από το 1904, με τη δημιουργία της ανεξάρτητης Φυσικομαθηματικής Σχολής, αρχίζει μια νέα προσπάθεια για τελειότερη επιστημονική κατάρτιση των φοιτητών, με ίδρυση νέων εδρών και εργαστηρίων. Από το 1911 ιδρύονται ξεχωριστά σύγχρονα εργαστήρια, υπό τη διεύθυνση των καθηγητών Δ. Χόνδρου

14 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ και Γ. Αθανασιάδου, με οργανοθήκες και παρασκευαστήρια, με σύγχρονες εγκαταστάσεις ύδατος και φωταερίου και ηλεκτρικών συσσωρευτών (120 στοιχείων, 220 Volt). Το 1922 το εργαστήριο εμπλουτίζεται με νεότατα όργανα επιστημονικών ερευνών και δημοσιεύονται και ερευνητικές πειραματικές εργασίες (για την ισοστάθμιση της συνεχούς τάσης, για τις κοσμικές ακτίνες, για τους υπερήχους, για το φαινόμενο Raman κ.ά.). Το 1919 το Φυσικό Τμήμα διαχωρίζεται σε Τμήμα Φυσικής και Τμήμα Χημείας και τέλος, το 1933, το Τμήμα Φυσικής χωρίζεται σε Τμήμα Φυσικής και Φυσιογνωστικό Τμήμα. Ο καθηγητής Μ. Αναστασιάδης ( ) συμβάλλει κυρίως στην ανάπτυξη της Ηλεκτρονικής στην Ελλάδα και στην ίδρυση των πρώτων στην Ελλάδα μεταπτυχιακών σπουδών (ενδεικτικό Ηλεκτρονικής και Ραδιοηλεκτρολογίας) το Στη συνέχεια ιδρύονται και άλλα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Έτσι, ενώ μέχρι το 1919 το Τμήμα Φυσικής κάλυπτε όλες τις θετικές επιστήμες, μεταπολεμικά παίρνει το χαρακτήρα που διατηρεί μέχρι σήμερα, δηλαδή αυτόν ενός Τμήματος το οποίο έχει ως αντικείμενο την εκπαίδευση και την έρευνα στους διάφορους κλάδους της επιστήμης της Φυσικής. 1.4 Το Μουσείο Φυσικών Επιστημών Το Μουσείο Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας άρχισε να δημιουργείται από το 1838 με την ονομασία «Ταμείον Οργάνων». Τα εκθέματά του προϋπήρχαν ως Μουσειακή Συλλογή Οργάνων από τα μέσα του περασμένου αιώνα. Η επιτροπή Μουσείων αξιολόγησε τις συλλογές των χιλιάδων οργάνων της Σχολής Θετικών Επιστημών ως μοναδικές και σπάνιες για τη χώρα και η Σύγκλητος ενέκρινε την ίδρυση του μοναδικού λειτουργικού Μουσείου Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας στην Ελλάδα. Το Μουσείο Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας ανήκει στη Σχολή Θετικών Επιστημών και στο Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Οργανισμός του Μουσείου, έχει τις ακόλουθες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και στόχους: (α) Τη διάσωση του συνόλου του ιστορικού επιστημονικού υλικού του Μουσείου, (β) την οργάνωση, τη λειτουργία και τη συνεχή ανάπτυξη και βελτίωση των εκθετηρίων, (γ) την παροχή εκπαίδευσης σε διάφορα επίπεδα τόσο σε φοιτητές όσο και σε μαθητές, (δ) τη συνεχή παρακολούθηση και μελέτη της προόδου στους τομείς των Φυσικών Επιστημών και της Τεχνολογίας, (ε) τη διαρκή ενημέρωση του ευρύτερου κοινού για την πρό-

15 1.4. ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 7 οδο και το θεμελιώδη ρόλο των Φυσικών Επιστημών και της Τεχνολογίας στην οικονομική αλλά και στην πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, (στ) την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν φοιτητές των Θετικών Επιστημών και εκπονούν μελέτες, ενώ οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν επισκέψεις, να παρακολουθούν ξεναγήσεις, επιδείξεις πειραμάτων και διαλέξεις, (ζ) τη δημιουργία και ανάπτυξη επαφών συνεργασίας με ανάλογα ιδρύματα του εξωτερικού, (η) τη διοργάνωση και στήριξη πολιτιστικών και εν γένει κοινωνικών εκδηλώσεων στο χώρο του Μουσείου και (θ) τη δημιουργία ενός εικονικού μουσείου στο Διαδίκτυο. Το Μουσείο Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας στεγάζεται στο κτίριο του Μεγάλου Χημείου στην οδό Σόλωνος 104. Σχήμα 1.2: Φωτογραφία παλαιάς χειροκίνητης αντλίας κενού που εκτίθεται στο Μουσείο. Εκθέματα και Ιστορικό Υλικό. Στο Μουσείο περιέχονται όργανα του Εθνικού Γραφείου Μέτρων και Σταθμών, πρότυπα μεγέθη, η πρώτη γεννήτρια ακτίνων Röntgen στην Ελλάδα από το 1897, η γεννήτρια Alexanderson του ασύρματου που συνέδεσε το Χημείο με το εκστρατευτικό σώμα στη Μικρά Ασία, οι μυστικοί πομποί της κατοχής, η ηλεκτρική μηχανή Ramsden, που παρόμοιά της περιγράφει ο Ρ. Φερραίος στο Απάνθισμα Φυσικής το 1790, και χιλιάδες όργανα και συσκευές Φυσικής και Χημείας, καθώς και το προσωπικό αρχείο και ο φοριαμός του Κων. Καραθεοδωρή από την «Υπάτη Αρμοστεία Ελλάδος» και όργανα από το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Από τα σημαντικότερα όργανα του Μουσείου είναι και το ένα από τα δύο παραβολικά κάτοπτρα αφής της Ολυμπιακής φλόγας

16 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ του 19ου αιώνα το δεύτερο βρίσκεται μόνιμα στην Αρχαία Ολυμπία. Συνολικά αριθμεί περισσότερα από εκθέματα, με τα οποία παρουσιάζεται και προβάλλεται η ιστορική εξέλιξη των Φυσικών Επιστημών και της Τεχνολογίας από την αρχαιότητα μέχρι των ημερών μας. Στη βιβλιοθήκη του περιέχει τουλάχιστον τόμους, σπάνια βιβλία και επιστημονικά περιοδικά, στα οποία περιλαμβάνονται και βιβλία του Πανεπιστημίου της Σμύρνης. Λόγω της ιστορικής αξίας του κτηρίου του Χημείου, τα Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος έχουν προβεί στο χαρακτηρισμό του ως Ιστορικού Διατηρητέου Μνημείου στο σύνολό του.

17 Διάρθρωση Λειτουργίας Πανεπιστημίου - Τμήματος ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Ως Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα το Πανεπιστήμιο είναι, σύμφωνα με το Σύνταγμα, Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου πλήρως αυτοδιοικούμενο, εποπτεύεται δε και επιχορηγείται από το κράτος μέσω του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Η βασική λειτουργική ακαδημαϊκή μονάδα του Πανεπιστημίου είναι το Τμήμα, το οποίο καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο μιας επιστήμης και χορηγεί ενιαίο πτυχίο, το οποίο όμως μπορεί με τη σειρά του να έχει κατευθύνσεις ή ειδικεύσεις. Τμήματα που αντιστοιχούν σε συγγενείς επιστήμες συγκροτούν μια Σχολή. Τα Τμήματα διαιρούνται σε Τομείς. Ο κάθε Τομέας συντονίζει τη διδασκαλία μέρους του γνωστικού αντικειμένου του Τμήματος που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο πεδίο της επιστήμης. Τα όργανα διοίκησης (α) του Πανεπιστημίου είναι η Σύγκλητος, το Πρυτανικό Συμβούλιο, ο Πρύτανης και οι τρεις Αντιπρυτάνεις, 9

18 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ (β) της Σχολής είναι η Κοσμητεία και ο Κοσμήτορας, (γ) του Τμήματος είναι η Γενική Συνέλευση (Γ.Σ.), το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Πρόεδρος. Εκτός από τα πτυχία το Πανεπιστήμιο χορηγεί μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης και διδακτορικά διπλώματα στο πλαίσιο οργανωμένων Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Το προσωπικό του Πανεπιστημίου αποτελείται από το Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό (Δ.Ε.Π.), το Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό (Ε.Τ.Ε.Π), το Ειδικό και Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (Ε.Ε.ΔΙ.Π.), το προσωπικό Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.) και το Διοικητικό Προσωπικό. Τα μέλη Δ.Ε.Π. διακρίνονται σε τέσσερεις βαθμίδες: Καθηγητές, Αναπληρωτές Καθηγητές, Επίκουροι Καθηγητές και Λέκτορες ΦΟΙΤΗΤΕΣ Οι φοιτητές του Πανεπιστημίου διακρίνονται σε προπτυχιακούς και σε μεταπτυχιακούς. Η εισαγωγή των προπτυχιακών φοιτητών στο εκάστοτε Τμήμα γίνεται μέσω της διαδικασίας των Πανελλαδικών Εξετάσεων, για τις οποίες την ευθύνη έχει το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Η εισαγωγή των μεταπτυχιακών φοιτητών στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών γίνεται με διαδικασίες επιλογής με ευθύνη του Τμήματος. 2.2 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Το προσωπικό του Τμήματος Φυσικής, είναι κατανεμημένο σε Τομείς που λειτουργούν στο Τμήμα Φυσικής από το Οι Τομείς αυτοί είναι οι ακόλουθοι:

19 2.2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 11 Α. Τομέας Φυσικής Στερεάς Κατάστασης. Β. Τομέας Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων. Γ. Τομέας Αστροφυσικής, Αστρονομίας & Μηχανικής. Δ. Τομέας Φυσικής Περιβάλλοντος Μετεωρολογίας. Ε. Τομέας Ηλεκτρονικής Υπολογιστών Τηλεπικοινωνιών Αυτοματισμού. Οι Τομείς έχουν την κύρια ευθύνη για την εκπαίδευση των φοιτητών και, κατά κανόνα, στους Τομείς ανήκουν τα διάφορα μαθήματα του προγράμματος σπουδών που διδάσκονται από τα μέλη ΔΕΠ του Τομέα. Σε ορισμένα μαθήματα η διδασκαλία γίνεται από μέλη ΔΕΠ που ανήκουν σε διαφορετικούς Τομείς. Οι αναθέσεις διδασκαλίας στα μαθήματα του προγράμματος σπουδών γίνονται κάθε χρόνο με αποφάσεις των Τομέων που επικυρώνονται από το ανώτατο διοικητικό όργανο του Τμήματος, τη Γενική Συνέλευση (Γ.Σ.). Η Γ.Σ. του Τμήματος αποτελείται από τριάντα (30) μέλη ΔΕΠ που εκλέγονται από τους Τομείς ανάλογα με την αριθμητική δύναμη κάθε Τομέα σε μέλη ΔΕΠ και ανάλογα με τον αριθμό των μελών ΔΕΠ σε κάθε βαθμίδα. Επίσης, στη Γ.Σ. συμμετέχουν δέκα οκτώ (18) εκπρόσωποι των φοιτητών του Τμήματος που εκλέγονται (μαζί με τους αναπληρωματικούς τους) από τους ίδιους τους φοιτητές του Τμήματος, πέντε (5) εκπρόσωποι των μεταπτυχιακών φοιτητών του Τμήματος που εκλέγονται από τους ίδιους τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος, δύο (2) εκπρόσωποι του Ε.Τ.Ε.Π., δύο (2) εκπρόσωποι των επιστημονικών συνεργατών και δύο (2) εκπρόσωποι του Ε.Ε.ΔΙ.Π. Στη Γ.Σ. του Τμήματος προεδρεύει ο Πρόεδρος του Τμήματος που εκλέγεται (μαζί με τον Αναπληρωτή Πρόεδρο) από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του Τμήματος, από το σύνολο των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών καθώς και από το σύνολο των μελών Ε.Τ.Ε.Π. και Ε.Ε.ΔΙ.Π. Στη Γ.Σ. συμμετέχουν αυτοδίκαια οι εκλεγμένοι Διευθυντές Τομέων και ο Αναπληρωτής Πρόεδρος (χωρίς ψήφο εφόσον δεν έχει εκλεγεί ως εκπρόσωπος). Το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Τμήματος αποτελείται από τον Πρόεδρο, τον Αναπληρωτή Πρόεδρο, τους Διευθυντές των Τομέων, έναν εκπρόσωπο των μεταπτυχιακών φοιτητών, δύο εκπροσώπους των προπτυχιακών φοιτητών και έναν εκπρόσωπο του Ε.Τ.Ε.Π. που μετέχει όταν υπάρχει προς συζήτηση ανάλογο θέμα. Το Δ.Σ. του Τμήματος εισηγείται στη Γ.Σ. την κατανομή κονδυλίων, αποφασίζει για όλες τις ατομικές διοικητικές υποθέσεις των φοιτητών, υποβάλλει (ύστερα από σχετική γνώμη των Τομέων) προτάσεις στο Πρυτανικό Συμβούλιο για δημιουργία νέων θέσεων, κατανέμει τις κενές θέσεις ΔΕΠ κατά Τομέα και

20 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ κατά βαθμίδα κ.λπ. Οι αποφάσεις του Δ.Σ. παραπέμπονται για έγκριση στη Γ.Σ. του Τμήματος αν αυτό ζητηθεί από το ένα τέταρτο τουλάχιστον των μελών της. Το ανώτατο όργανο του Πανεπιστημίου είναι η Σύγκλητος. Το Τμήμα Φυσικής εκπροσωπείται από τον εκάστοτε Πρόεδρο του Τμήματος (ή τον Αναπληρωτή Πρόεδρο). Επίσης τα συμφέροντα του Τμήματος στη Σύγκλητο υποστηρίζονται και από τον εκάστοτε Κοσμήτορα της Σχολής Θετικών Επιστημών. 2.3 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ «ΚΑΙΣΑΡ Δ. ΑΛΕΞΟΠΟΥ- ΛΟΣ» Tο Εργαστήριο Φυσικής είναι το μεγαλύτερο εκπαιδευτικό εργαστήριο του Πανεπιστημίου Aθηνών και μια από τις μεγαλύτερες εκπαιδευτικές μονάδες της χώρας. Yπάγεται διοικητικά στο Tμήμα Φυσικής, το οποίο εκλέγει Διευθυντή και Αναπληρωτή Διευθυντή και το στελεχώνει με διδακτικό, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό. Το Εργαστήριο σήμερα εκπαιδεύει κάθε ακαδημαϊκό έτος συνολικά πάνω από 800 φοιτητές (Α, Β, Γ και Δ εξάμηνο του Τμήματος Φυσικής, Α εξάμηνο του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και Β εξάμηνο του Τμήματος Βιολογίας). Στην εκπαιδευτική αυτή διαδικασία εμπλέκεται ένας μεγάλος αριθμός μελών ΔΕΠ του Τμήματος Φυσικής, πολλοί μεταπτυχιακοί φοιτητές και μέλη Ε.T.E.Π., Ε.Ε.ΔΙ.Π. και Ι.Δ.Α.Χ. Στο Eργαστήριο υπάγεται επίσης το Μηχανουργείο του Τμήματος, στο οποίο γίνεται εκπαίδευση φοιτητών και κατασκευάζονται συσκευές απαραίτητες τόσο για τη λειτουργία του Εργαστηρίου, όσο και για τις διάφορες ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος. Tο Eργαστήριο δίνει επίσης στους φοιτητές τη δυνατότητα εκπόνησης διπλωματικών εργασιών, κυρίως στην κατεύθυνση της εκπαίδευσης, με θέματα που αφορούν τη διδακτική της Φυσικής και ιδιαίτερα το ρόλο της εργαστηριακής εκπαίδευσης. Στις περιοχές αυτές εκπονούνται και ερευνητικά έργα με τα προαναφερθέντα θεματικά περιεχόμενα. Το τρέχον ακαδημαϊκό έτος το Εργαστήριο Φυσικής αλλάζει τη θεματική του διάρθρωση σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Φυσικής.

21 2.3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 13 Διευθυντής: Παναγιώτης Βαρώτσος (Καθηγητής) Αναπλ. Διευθυντής: Ανδρέας Καραμπαρμπούνης (Αναπλ. Καθηγητής) Ιστότοπος Εργαστηρίου: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Από τον Οκτώβριο του 2001 λειτουργεί στο Τμήμα Φυσικής το Εργαστήριο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών με την επωνυμία Κέντρο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής. Στην αίθουσα του κέντρου είναι εγκατεστημένοι προσωπικοί υπολογιστές που τρέχουν τα λειτουργικά MS WINDOWS ΧΡ ή και LINUX. Στα συστήματα αυτά οι φοιτητές του Τμήματος Φυσικής έχουν δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο και σε διάφορες εφαρμογές, όπως εφαρμογές γραφείου, γλώσσες προγραμματισμού κ.λπ. Το Κέντρο βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία ανανέωσης και αναβάθμισης προκειμένου να καλύπτει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ανάγκες των φοιτητών και του προσωπικού του Τμήματος. Η λειτουργία του Εργαστηρίου ρυθμίζεται από το Διευθυντή του και υποστηρίζεται από προσωπικό που έχει διατεθεί από το Τμήμα Φυσικής. Διευθυντής: επίκειται εκλογή νέου Διευθυντή από τη Γ.Σ. λόγω αφυπηρέτησης του προηγούμενου Διευθυντή Καθηγητή Άγγελου Αγγελόπουλου ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟΥ Το εργαστήριο αυτό ανήκει στον Τομέα Φυσικής Στερεάς Κατάστασης του Τμήματος Φυσικής. Διευθυντής: Παναγιώτης Βαρώτσος (Καθηγητής)

22 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Το Εργαστήριο ιδρύθηκε to Καλύπτει την εργαστηριακή εκπαίδευση των φοιτητών του Τμήματος Φυσικής, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, σε θέματα που εμπίπτουν στο αντικείμενο του Τομέα Φυσικής Στερεάς Κατάστασης. Στο Εργαστήριο ασκούνται ετησίως περίπου 300 φοιτητές και η προπτυχιακή εργαστηριακή εκπαίδευση καλύπτει κύκλο 6 εβδομάδων (μία άσκηση την εβδομάδα). Στο πλαίσιο του Εργαστηρίου εκπονούνται και διπλωματικές εργασίες σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Διευθύντρια: Μαρία Καλαμιώτου (Αναπλ. Καθηγήτρια) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Στο Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής ασκούνται όλοι οι φοιτητές (περίπου 400 ανά έτος) του Τμήματος Φυσικής σε επτά ασκήσεις με τρεις ώρες παραμονής στον εργαστηριακό χώρο. Είναι εγκατεστημένες και λειτουργούν εννέα ασκήσεις από τις οποίες οι τέσσερις είναι υποχρεωτικές για όλους τους φοιτητές και οι υπόλοιπες γίνονται κυκλικά λόγω μικρής πολλαπλότητας. Ο εργαστηριακός χώρος έχει εμβαδόν 150 m 2 περίπου. Οι πειραματικές ασκήσεις που διεξάγονται στο εργαστήριο αναφέρονται στα εξής θέματα: Μελέτη των χαρακτηριστικών ενός Ανιχνευτή Σπινθηρισμών (scintilator), φασματοσκοπία ακτινοβολίας γ, πυρηνικές ηλεκτρονικές διατάξεις, μελέτη των χαρακτηριστικών ενός ανιχνευτή Geiger- Müller, απορρόφηση και οπισθοσκέδαση ακτινοβολίας β, κοσμική ακτινοβολία, στατιστικός έλεγχος μετρητικού συστήματος, μέθοδος Monte-Carlo ή μέθοδος τυχαίων αριθμών, αλληλεπίδραση ακτινοβολίας γ με την ύλη, σκέδαση, μετρήσεις ακτινοβολίας β με ανιχνευτή ημιαγωγού επιφανειακού φραγμού πυριτίου, γωνιακή συσχέτιση ακτίνων γ. O εξοπλισμός και ο χώρος του εργαστηρίου χρησιμοποιείται και για την άσκηση των φοιτητών που επιλέγουν την κατεύθυνση Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων καθώς και εκείνων που επιλέγουν τα μαθήματα επιλογής Υγειοφυσική και Πυρηνική Τεχνολογία. Διευθυντής: Λουκάς Σακελλίου (Αναπλ. Καθηγητής)

23 2.3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Το Εργαστήριο Αστρονομίας υποστηρίζει εκπαιδευτικά με εργαστηριακές ασκήσεις τα μαθήματα: Αστρονομία Ι (Μαθηματικών), Οπτική & Εφαρμογές (Φυσικής) και Μέθοδοι Αστρονομικής Παρατήρησης και Επεξεργασίας Δεδομένων (Μεταπτυχιακό). Κάθε έτος ασκούνται άνω των 200 φοιτητών. Οι φοιτητές ασκούνται με σύγχρονα όργανα (τηλεσκόπια διαφόρων τύπων, μετρητικά όργανα, οπτικές διατάξεις) πάνω σε βασικά θέματα της Αστρονομίας, Αστροφυσικής και Εφαρμοσμένης Οπτικής. Μαθαίνουν επίσης τις σύγχρονες μεθόδους αστρονομικής παρατήρησης και επεξεργασίας δεδομένων που έχουν ληφθεί με επίγειες ή/και δορυφορικές παρατηρήσεις. Οι εργαστηριακές ασκήσεις του μαθήματος Οπτική & Εφαρμογές περιλαμβάνουν τον έλεγχο της ποιότητας των οπτικών υλικών, τη μελέτη των διαφόρων οπτικών στοιχείων με φως laser, τη μελέτη των ιδιοτήτων του φωτός laser διαφόρων τύπων, τις οπτικές ίνες, την εστιομετρία κάθε τύπου φακών, τη φωτογραφική τεχνική (χημική και CCD), την οπτική του μικροσκοπίου και του τηλεσκοπίου, τη φωτογράφιση μέσω οπτικών οργάνων και τη στερεοσκοπία. Διευθυντής: Παναγιώτης Νιάρχος (Καθηγητής) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ Το Εργαστήριο Αστροφυσικής εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές ανάγκες των φοιτητών του Τμήματος Φυσικής (περίπου 400 ανά έτος με το παλαιό Πρόγραμμα Σπουδών) στα πλαίσια του υποχρεωτικού μαθήματος Εισαγωγή στην Αστροφυσική. Οι φοιτητές εκπαιδεύονται, με τη διεξαγωγή ειδικά επιλεγμένων εργαστηριακών ασκήσεων, στα βασικά θέματα της Αστροφυσικής και εξοικειώνονται με όλα τα αστρονομικά αντικείμενα και τις μεθόδους μελέτης των αστρονομικών φαινομένων. Η εργαστηριακή εκπαίδευση περιλαμβάνει πολλά πεδία της Αστροφυσικής, όπως φυσική των αστέρων, μελέτη του ηλιακού συστήματος, μελέτη γαλαξιών, ανάλυση αστρικών φασμάτων, επεξεργασία διαστημικών δεδομένων, ηλιακή φυσική, σχετικότητα και κοσμολογία. Στο Εργαστήριο Αστροφυσικής μετεκπαιδεύονται και καθηγητές Γυμνασίων και Λυκείων σε θέματα Αστροφυσικής και Διαστημικής. Διευθυντής: Ξενοφώντας Μουσάς (Αναπλ. Καθηγητής)

24 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΡΟΣΤΑΘΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙ- ΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΥ Με την αυγή της νέας χιλιετίας (13 Ιανουαρίου 2000) το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών απέκτησε το δικό του παράθυρο στο Σύμπαν, το Γεροσταθοπούλειο Πανεπιστημιακό Αστεροσκοπείο που βρίσκεται στην οροφή του κτηρίου του Τμήματος Φυσικής στην Πανεπιστημιόπολη Ζωγράφου και το διακρίνει από τα υπόλοιπα κτήρια της Σχολής Θετικών Επιστημών. Το Αστεροσκοπείο είναι εφοδιασμένο με ένα σύγχρονο ρομποτικό κατοπτρικό τηλεσκόπιο 40 cm, CCD κάμερα, φωτόμετρο και άλλα όργανα παρατήρησης. Το τηλεσκόπιο αποτελεί βασικό εργαλείο για την παροχή αστρονομικής εκπαίδευσης υψηλής στάθμης, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Τα κύρια πεδία πρακτικής εξάσκησης είναι η φωτομετρία μεταβλητών αστέρων, οι παρατηρήσεις εκτεταμένων αστρικών αντικειμένων και η ψηφιακή επεξεργασία αστρικών εικόνων. Το νέο τηλεσκόπιο χρησιμοποιείται και για ορισμένα εξειδικευμένα ερευνητικά προγράμματα, κατάλληλα για μικρά τηλεσκόπια, καθώς και για τη βασική αστρονομική εκπαίδευση μαθητών και πολιτών με επισκέψεις στο Αστεροσκοπείο, νυκτερινή παρατήρηση, σεμινάρια και διαλέξεις. Για το πρόγραμμα «Ανοικτές Νύχτες Αστρονομία για όλους» που διοργανώνει για το κοινό το Πανεπιστημιακό Αστεροσκοπείο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερώνονται από τον σχετικό ιστότοπο. Διευθυντής: Παναγιώτης Νιάρχος (Καθηγητής) Ιστότοπος Εργαστηρίου: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ Το Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 1938 και εντάχθηκε στη Σχολή Φυσικών Επιστημών. Αρχικά το Εργαστήριο επικεντρώθηκε σε εκπαιδευτικές ανάγκες και σε μετεωρολογική έρευνα. Τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας τις σύγχρονες εξελίξεις, διεύρυνε τις δραστηριότητές του στο ευρύτερο πεδίο της Φυσικής Περιβάλλοντος. Τα ερευνητικά πεδία με τα οποία απασχολείται το προσωπικό του Εργαστηρίου είναι: (α) Μετεωρολογία και Κλιματολογία, (β) Οργανολογία, (γ) Φυσική Ωκεανογραφία, (δ) Φυσική Κτηρίων και Ενεργειακές Εφαρμογές, (ε) Φυσική της Ανώτερης Ατμόσφαιρας,

25 2.3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 17 (στ) Τηλεπισκόπηση, (ζ) Αριθμητικά Μοντέλα, (η) Φυσική του Ατμοσφαιρικού Οριακού Στρώματος, (θ) Φυσική της Ατμόσφαιρας και (ι) Ατμοσφαιρική Ρύπανση. Το Εργαστήριο Μετεωρολογίας συμμετέχει σε μεγάλο αριθμό ερευνητικών προγραμμάτων με χρηματοδότηση διαφόρων φορέων και προσφέρει τεχνική και επιστημονική υποστήριξη σε δημόσιους φορείς. Στο πλαίσιο επίσης του Εργαστηρίου Μετεωρολογίας λειτουργεί το Κέντρο Ενεργειακής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, με αντικείμενο την καταγραφή, τεκμηρίωση και διάδοση τεχνικών, τεχνολογιών και μεθόδων εξοικονόμησης της ενέργειας. Σημειώνεται ότι μόνο το Εργαστήριο Μετεωρολογίας έχει εκτελέσει περισσότερα από 200 διεθνή ερευνητικά προγράμματα, ενώ, επί του παρόντος, εκτελεί περίπου 30 διεθνή ερευνητικά προγράμματα σε θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας. Διευθυντής: Δημοσθένης Ασημακόπουλος (Καθηγητής) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ Το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Φυσικής είναι ένα από τα παλαιότερα εργαστήρια του Τμήματος Φυσικής. Δημιουργήθηκε με σκοπό, αρχικώς, την εκπαιδευτική και επιστημονική υποστήριξη του «Ενδεικτικού Ραδιοηλεκτρολογίας και Ηλεκτρονικής (Ρ/Η)», που από το 1946 ήταν ένα από τα πρώτα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ελλάδα και στην τότε Φυσικομαθηματική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια, η ανάπτυξη και διεύρυνση των επιστημονικών δραστηριοτήτων των μελών του οδήγησε το 1972 στην ίδρυση του «Ενδεικτικού Ηλεκτρονικού Αυτοματισμού (ΗΑ)», του πρώτου στην Ελλάδα Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών με αντικείμενο σχετικό προς την επιστήμη των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και του Αυτόματου Ελέγχου. Έως το 1982 που εντάχθηκε στον τότε Τομέα Εφαρμογών Φυσικής, το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Φυσικής είχε καθιερωθεί και αποτελούσε το κέντρο της προπτυχιακής και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης των φοιτητών του Τμήματος Φυσικής του ΕΚΠΑ σε θέματα ηλεκτρονικής, τηλεπικοινωνιών, αυτόματου ελέγχου και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η στελέχωση του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικής Φυσικής από το 1991 με νέα μέλη ΔΕΠ και τεχνικό/διοικητικό προσωπικό και η περαιτέρω επιστημονική του

26 18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ ανάπτυξη οδήγησε το 2007 στη δημιουργία του Τομέα Ηλεκτρονικής Υπολογιστών Τηλεπικοινωνιών Αυτοματισμού, αναδεικνύοντας την εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα των μελών του σε θέματα λειτουργιών ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και συστημάτων, ασύρματων και οπτικών επικοινωνιών, παράλληλων και πραγματικού χρόνου διαδικασιών, σχεδιασμού αλγορίθμων, θεωρίας και εφαρμογών μικροκυμάτων και κεραιών, μικροηλεκτρονικής και οπτικοηλεκτρονικής, θεωρίας της πληροφορίας, καθώς και αυτόματου ελέγχου και βελτιστοποίησης συστημάτων μεγάλης κλίμακας. Σήμερα το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Φυσικής προσφέρει την απαραίτητη εργαστηριακή υποδομή για τα μαθήματα, τόσο του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Φυσικής, όσο και των Διατμηματικών Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών των Μεταπτυχιακών Διπλωμάτων Ειδίκευσης Ρ/Η, ΗΑ και Μικροηλεκτρονικής. Διευθυντής: Γεώργιος Τόμπρας (Καθηγητής) 2.4 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΙΝΣΤΙ- ΤΟΥΤΑ (ΕΠΙ) Το Τμήμα Φυσικής φιλοξενεί στους χώρους του: 1. Το ΕΠΙ Φυσικής του Στερεού Φλοιού της Γης. Ιδρύθηκε από κοινού από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων συνδέοντας το το Τμήμα Φυσικής του πρώτου, (Τομέας Φυσικής Στερεάς Κατάστασης) με το Τμήμα Φυσικής (Τομέας Φυσικής Στερεάς Κατάστασης) του δεύτερου. 2. Το ΕΠΙ Επιταχυντικών Συστημάτων και Εφαρμογών. Ιδρύθηκε από κοινού από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο συνδέοντας το Τμήμα Ιατρικής, το Τμήμα Φυσικής, το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του πρώτου, με το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, τον Τομέα Φυσικής της Σχολής ΣΕΜΦΕ και το Τμήμα Χημικών Μηχανικών του δεύτερου.

27 3 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών 3.1 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑ- ΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ Η φοίτηση στο Τμήμα Φυσικής είναι τετραετής. Κάθε ακαδημαϊκό έτος χωρίζεται σε δύο περιόδους (εξάμηνα). Τα μαθήματα που θα διδαχθεί ένας/μία φοιτητής/τρια ανήκουν σε κάποια από τις ακόλουθες κατηγορίες: (i) Υποχρεωτικά Κορμού, (ii) Υποχρεωτικά Εργαστήρια, (iii) Επιλογής Κορμού, (iv) Επιλογής, (v) Υποχρεωτικά Κατεύθυνσης, (vi) Επιλογής Κατεύθυνσης, (vii) Εργαστήρια Κατεύθυνσης. Προκειμένου να λάβει το Πτυχίο του/της ο/η φοιτητής/τρια οφείλει να ολοκληρώσει επιτυχώς: (α) έναν απαιτούμενο πυρήνα 25 υποχρεωτικών μαθημάτων κορμού, 19

28 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (β) ένα από τα 3 προσφερόμενα μαθήματα επιλογής κορμού, (γ) τρία υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης που θα επιλέξει, (δ) τρία μαθήματα επιλογής της Κατεύθυνσης που θα επιλέξει, (ε) τρία μαθήματα ελεύθερης επιλογής από οποιαδήποτε Κατεύθυνση, ή ακόμη και άλλου συναφούς Τμήματος (το πολύ δύο τέτοια), ή κάποιο/α από τα τρία μαθήματα επιλογής κορμού (πέραν αυτού που έχει ήδη επιλέξει), (στ) την παρακολούθηση του σεμιναριακού μαθήματος «Θέματα Σύγχρονης Φυσικής» στο Α έτος σπουδών, (ζ) την εργαστηριακή εξάσκηση στα τέσσερα Βασικά Εργαστήρια (στα τέσσερα πρώτα εξάμηνα) και στα δύο Εργαστήρια Κορμού (στο Ε και Στ εξάμηνο), καθώς και του ενός Εργαστηρίου Κατεύθυνσης (από το Ζ εξάμηνο) και (η) τέλος την εκπόνηση διπλωματικής εργασίας. Ο/Η φοιτητής/τρια οφείλει κατά τη διάρκεια του Στ εξαμήνου σπουδών να δηλώσει ποια από τις έξι ακόλουθες κατευθύνσεις επιθυμεί να παρακολουθήσει: Ι. Κατεύθυνση Αστροφυσικής, Αστρονομίας, Μηχανικής, ΙΙ. Κατεύθυνση Ηλεκτρονικής Υπολογιστών Τηλεπικοινωνιών Αυτοματισμού, IΙΙ. Κατεύθυνση Φυσικής Περιβάλλοντος Μετεωρολογίας, ΙV. Κατεύθυνση Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων, V. Κατεύθυνση Φυσικής Στερεάς Κατάστασης και Επιστήμης Υλικών, VI. Κατεύθυνση Εκπαίδευσης. (Οι πέντε πρώτες αντιστοιχούν σε κάποιον από τους πέντε Τομείς του Τμήματος). Η Κατεύθυνση που θα επιλέξει ο/η φοιτητής/τρια δεν αναγράφεται στο Πτυχίο, αλλά δηλώνεται στα πιστοποιητικά σπουδών. Η βαθμολογία σε όλα τα μαθήματα είναι δεκαβάθμια. Ο τελικός βαθμός αποφοίτησης, καθορίζεται ως ο μέσος όρος των 44 συνολικά μαθημάτων (35 μαθήματα των (α)-(ε) + 7 εργαστήρια του (ζ) + 2 μαθήματα στα οποία αντιστοιχεί η διπλωματική εργασία (η)) που πέρασε ο/η φοιτητής/τρια επιτυχώς, δηλαδή με βαθμό τουλάχιστον 5 (πέντε).

29 3.2. Η ΓΕΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ 21 Το «Πτυχίο Φυσικών Επιστημών» απονέμεται στους/στις πτυχιούχους φοιτητές/τριες σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιείται στο κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνοδεύεται από το χαρακτηρισμό «καλώς» για μέσο όρο μικρότερο του 6.5, «λίαν καλώς» για μέσο όρο μεταξύ του 6.5 και 8.5 και «άριστα» για μέσο όρο μεγαλύτερο του Η ΓΕΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Αναλυτικότερα, το πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Φυσικής έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά στη δομή του. Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών ο φοιτητής υποχρεούται να παρακολουθήσει 18 μαθήματα κορμού. Στα μαθήματα αυτά συμπεριλαμβάνονται 6 μαθήματα μαθηματικών που έχουν ως στόχο να χτίσουν το κατάλληλο μαθηματικό υπόβαθρο στους φοιτητές για να μπορέσουν να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν τις έννοιες της φυσικής που θα διδαχθούν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Επίσης περιλαμβάνονται και 2 μαθήματα σχετικά με υπολογιστές ώστε οι φοιτητές να είναι σε θέση να δημιουργήσουν τα δικά τους υπολογιστικά προγράμματα που θα τους διευκολύνουν στην προσέγγιση και την ανάλυση πιο σύνθετων προβλημάτων φυσικής. Τα υπόλοιπα 10 μαθήματα φυσικής καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων φυσικής, από τα οποία άλλα είναι εισαγωγικά και γενικά και άλλα πιο εξειδικευμένα που βασίζονται σε έννοιες με τις οποίες έχουν ήδη εξοικειωθεί σε μαθήματα προγενέστερων εξαμήνων. Τα δέκα οχτώ αυτά μαθήματα πλαισιώνονται από τα δύο σεμιναριακά μαθήματα Θέματα Σύγχρονης Φυσικής (στα πρώτα δύο εξάμηνα) που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών πεδίων της Φυσικής. Τα σεμιναριακά αυτά μαθήματα έχουν ως στόχο να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των φοιτητών, να ενημερώσουν τους φοιτητές για τα σύγχρονα προβλήματα της Φυσικής και να τους βοηθήσουν να επιλέξουν αργότερα την κατάλληλη γι αυτούς Κατεύθυνση. Ο κύκλος των 18 αυτών συνολικά μαθημάτων συμπληρώνεται από τα τέσσερα Bασικά Eργαστήρια (ένα σε κάθε εξάμηνο) που έχει ως στόχο να φέρει σε επαφή τον/την φοιτητή/τρια με την Πειραματική Φυσική. Στα εργαστήρια αυτά ο/η φοιτητής/τρια καλείται να «στήσει» ένα πείραμα προκειμένου να μετρήσει κάποιο φυσικό μέγεθος ή να επιβεβαιώσει μια φυσική θεωρία. Παράλληλα η πειραματική άσκηση θα τον/την εκπαιδεύσει σε θέματα μετρήσεων και ανάλυσης

30 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ δεδομένων ενός πειράματος. Το καθένα από τα Βασικά Εργαστήρια έχει ως πεδίο εφαρμογής το αντικείμενο της Φυσικής του αμέσως προηγούμενου εξαμήνου ώστε να είναι ο/η φοιτητής/τρια εξοικειωμένος/η με την αντίστοιχη θεωρία από πλευράς Φυσικής, ενώ το πρώτο Βασικό Εργαστήριο (Βασικό Εργαστήριο Ι στο Α εξάμηνο) ασχολείται με την εξοικείωση του φοιτητή με τη διαδικασία της μέτρησης, του υπολογισμού των σφαλμάτων, της λήψης και της ανάλυσης των μετρήσεων. Έχοντας χτίσει το κατάλληλο φυσικό και μαθηματικό υπόβαθρο στα πρώτα δύο έτη, ο/η φοιτητής/τρια συνεχίζει στο Ε και Στ εξάμηνο παρακολουθώντας πιο προχωρημένα μαθήματα Φυσικής Κορμού. Στα δύο αυτά εξάμηνα θα παρακολουθήσει και τα δύο Εργαστήρια Κορμού, τα οποία θα φέρουν τον/την φοιτητή/τρια σε επαφή με σύγχρονα πειράματα-παρατηρήσεις σχετικά με τα ερευνητικά αντικείμενα και των πέντε Τομέων. Κατά τη διάρκεια του Στ εξαμήνου ο/η φοιτητής/τρια καλείται να επιλέξει μία από τις έξι Κατευθύνσεις που υπηρετούνται από τους αντίστοιχους πέντε Τομείς του Τμήματός μας και μια σχετική με την Εκπαίδευση, προκειμένου να αποκτήσει εξειδίκευση γνώσεων ανάλογα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις και ικανότητές του/της. Έτσι από το εξάμηνο αυτό μπορεί να αρχίσει να παρακολουθεί το μάθημα Επιλογής Κορμού (ένα από τα τρία προσφερόμενα σχετικά μαθήματα), τα υποχρεωτικά μαθήματα Κατεύθυνσης, τα μαθήματα επιλογής Κατεύθυνσης και το εργαστήριο της Κατεύθυνσής που έχει επιλέξει, καθώς επίσης και τα υπόλοιπα μαθήματα επιλογής της αρεσκείας του. Τέλος κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους σπουδών ο/η φοιτητής/τρια καλείται να μελετήσει, να αναλύσει και να συγγράψει μια εργασία, υπό την επίβλεψη κάποιου από τους διδάσκοντες του Τμήματος. Η εργασία αυτή θα φέρει τον/την φοιτητή/τρια σε άμεση επαφή με την ερευνητική διαδικασία και θα του/της δώσει τη δυνατότητα να εντρυφήσει σε βάθος σε κάποιο από τα αντικείμενα Φυσικής που θα επιλέξει ο/η ίδιος/α σε συνεργασία με τον επιβλέποντα Καθηγητή.

31 3.3. ΘΕΣΜΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΘΕΣΜΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Κατά τη διαδικασία εγγραφής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών ορίζεται για κάθε φοιτητή/τρια ένα από τα μέλη διδακτικού προσωπικού του Τμήματος ως σύμβουλος του/της φοιτητή/τριας για ολόκληρη τη διάρκεια της φοίτησής του στο Τμήμα. Ο εκάστοτε φοιτητής ή φοιτήτρια καλείται να έρθει σε επαφή με τον αντίστοιχο διδάσκοντα ώστε να γνωριστούν και να μπορεί στο μέλλον ο/η φοιτητής/τρια να συμβουλευτεί τον διδάσκοντα για οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει, καθοδήγηση που ίσως αναζητήσει, ή απόφαση που πιθανώς θα χρειαστεί να λάβει κατά τη διάρκεια των σπουδών του/της. Ο σχετικά νέος αυτός θεσμός φέρνει σε μια πιο προσωπική επαφή τους φοιτητές με το διδακτικό προσωπικό του Τμήματός μας, συσφίγγοντας τις σχέσεις όλων των μελών του Τμήματός μας. Γι αυτό συμβουλεύουμε τους φοιτητές/τριες μας να τον στηρίξουν μέσω της άμεσης ενεργοποίησής του. 3.4 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Το Πρόγραμμα Σπουδών που περιγράφηκε στα πρώτα δύο εδάφια του παρόντος κεφαλαίου εφαρμόζεται για πρώτη φορά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος ( ). Ως εκ τούτου αναγράφονται οι κωδικοί μόνο των μαθημάτων των πρώτων δύο εξαμήνων. Οι κωδικοί των υπολοίπων μαθημάτων καθώς και των μαθημάτων Επιλογής Κορμού και των μαθημάτων των Κατευθύνσεων θα καθοριστούν εντός του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους και δεν αναγράφονται στον Οδηγό αυτόν. Σχήμα 3.1: Το Μηχανουργείο του Τμήματος Φυσικής.

32 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΕΞΑΜΗΝΟ Κωδικός Υ0312 Υ013 1 Υ0314 Υ015 Υ0317 Υ0321 Υ0322 Υ Υ0324 Υ025 Υποχρεωτικά Μαθήματα Κορμού Μάθημα Α Εξάμηνο Ανάλυση Ι & Εφαρμογές Φυσική Ι Θέματα Σύγχρονης Φυσικής Ι Βασικό Εργαστήριο Φυσικής Ι Υπολογιστές Ι Πιθανότητες, Στατιστική & Στοιχεία Αριθμητικής Ανάλυσης Β Εξάμηνο Συνήθεις Διαφορικές Εξισώσεις και Γραμμική Άλγεβρα Ανάλυση ΙΙ & Εφαρμογές Φυσική ΙΙ Θέματα Σύγχρονης Φυσικής ΙΙ Βασικό Εργαστήριο Φυσικής ΙI Εισαγωγή στην Αστροφυσική Γ Εξάμηνο Μηχανική Ι Φυσική ΙΙΙ Βασικό Εργαστήριο Φυσικής ΙII Μαθηματικές Μέθοδοι Φυσικής Ι Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας Υπολογιστική Φυσική 1 Το σεμιναριακό αυτό μάθημα δεν έχει ξεχωριστό κωδικό. Η παρακολούθησή του είναι υποχρεωτική προκειμένου ο/η φοιτητής/τρια να ολοκληρώσει επιτυχώς την εξέταση στο μάθημα Φυσική I. 2 Το σεμιναριακό αυτό μάθημα δεν έχει ξεχωριστό κωδικό. Η παρακολούθησή του είναι υποχρεωτική προκειμένου ο/η φοιτητής/τρια να ολοκληρώσει επιτυχώς την εξέταση στο μάθημα Φυσική IΙ.

33 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 25 Υ071 Υ081 Δ Εξάμηνο Μηχανική ΙI Φυσική ΙV Βασικό Εργαστήριο Φυσικής IV Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας Μαθηματικές Μέθοδοι Φυσικής ΙΙ Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης Ε Εξάμηνο Ηλεκτρονική Ι Κβαντομηχανική Ι Ηλεκτρομαγνητισμός Ι Στατιστική Φυσική Ι Εργαστήρια Κορμού I Στ Εξάμηνο Εισαγωγή στην Πυρηνική Φυσική και τα Στοιχειώδη Σωμάτια Εισαγωγή στη Φυσική Στερεάς Κατάστασης Κβαντομηχανική ΙΙ Εργαστήρια Κορμού IΙ Ζ Εξάμηνο Θέμα Ι (Διπλωματική Εργασία) Η Εξάμηνο Θέμα ΙΙ (Διπλωματική Εργασία) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Σε κάθε μάθημα αναγράφεται ο κωδικός αριθμός του (όπου αυτός έχει καθοριστεί) και μέσα σε παρένθεση οι εβδομαδιαίες ώρες για (Μάθημα - Φροντιστήριο - Εργαστήριο) που αντιστοιχούν σε αυτό. Α ΕΞΑΜΗΝΟ Υ0312. Ανάλυση Ι & Εφαρμογές (4-2-0) Αριθμοί (φυσικοί, ρητοί, άρρητοι). Το πεδίο των πραγματικών αριθμών. Φραγμένα σύνολα αριθμών, ανώτερο και κατώτερο πέρας. Μιγαδικοί αριθ-

34 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ μοί. Ακολουθίες (όριο, άθροισμα και γινόμενο ακολουθιών, ακολουθίες που τείνουν στο άπειρο, μονότονες ακολουθίες, η ακολουθία a ν, αναδρομικές σχέσεις). Σειρές (η γεωμετρική σειρά, η σειρά n n k, ιδιότητες των σειρών). Συνεχείς συναρτήσεις (συναρτήσεις, συμπεριφορά συναρτήσεων για μεγάλες τιμές του x, συνεχείς συναρτήσεις, παραδείγματα, ιδιότητες συνεχών συναρτήσεων, ομαλή συνέχεια, αντίστροφες συναρτήσεις). Διαφορικός λογισμός (η παράγωγος, παράγωγος αθροίσματος-γινομένουλόγου συναρτήσεων-σύνθετων και πεπλεγμένων συναρτήσεων, παραμετρικών εξισώσεων). Το Θεώρημα της μέσης τιμής. Ακρότατα. Σημεία καμπής, ασύμπτωτες, σχεδιασμός καμπυλών. Απροσδιόριστες μορφές. Προσέγγιση με πολυώνυμα και θεώρημα Taylor. Προσεγγιστική λύση εξισώσεων. Σειρές (σειρές με θετικούς όρους, εναλλασσόμενες σειρές, απόλυτη σύγκλιση, μιγαδικές σειρές, δυναμοσειρές, ακτίνα σύγκλισης δυναμοσειρών, πολλαπλασιασμός σειρών, η σειρά του Taylor. Θεμελειώδεις συναρτήσεις (η εκθετική και η λογαριθμική συνάρτηση, τριγωνομετρικές συναρτήσεις, αντίστροφες τριγωνομετρικές συναρτήσεις, υπερβολικές συναρτήσεις και οι αντίστροφές τους). Στοιχεία αναλυτικής γεωμετρίας. Ολοκληρωτικός λογισμός (εμβαδόν και ολοκλήρωμα, άνω και κάτω πέρας ολοκληρώματος). Το ολοκλήρωμα ως όριο. Ιδιότητες του ολοκληρώματος. Το ολοκλήρωμα ως αντιπαράγωγος. Ολοκλήρωση κατά μέρη και με αντικατάσταση. Ολοκληρώματα τριγωνομετρικών και ρητών συναρτήσεων. Η σταθερά π. Ολοκληρώματα σε άπειρα διαστήματα. Σειρές και ολοκληρώματα. Προσέγγιση ορισμένων ολοκληρωμάτων. Ο κανόνας του Simpson. Εφαρμογές (εμβαδόν, μήκος καμπύλης). Υ013. Φυσική Ι (Μηχανική) (4-2-0) Στατική. Η δύναμη ως το αίτιο που προκαλεί κίνηση. Διανυσματική φύση των δυνάμεων. Ισορροπία δυνάμεων. Δράση και αντίδραση, δύναμη τριβής. Ροπή σε 2 διαστάσεις. Η αρχή του μοχλού. Ισορροπία στερεού σώματος σε 2 διαστάσεις. Κέντρο μάζας. Εύρεση κέντρου μάζας με ολοκλήρωση. Κινηματική. Ταχύτητα και επιτάχυνση. Διανυσματική φύση της ταχύτητας και επιτάχυνσης. Σχετική ταχύτητα. Οι νόμοι του Νεύτωνα. Ο πρώτος νόμος του Νεύτωνα. Ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα, αδρανειακή μάζα. Σταθερή επιτάχυνση (η κίνηση σώματος

35 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 27 κοντά στη επιφάνεια της Γης). Τρίτος νόμος του Νεύτωνα. Ορμή, ώθηση, διατήρηση της ορμής. Έργο, κινητική ενέργεια, δυναμική ενέργεια. Διατήρηση της ενέργειας. Διαγράμματα δυναμικής ενέργειας. Σταθερό και ασταθές σημείο ισορροπίας. Διατήρηση ορμής και στροφορμής. Σύστημα κέντρου μάζας, ελαστικές και μη-ελαστικές κρούσεις. Ειδική θεωρία της σχετικότητας. Γαλιλαιικοί μετασχηματισμοί. Το πείραμα των Michelson-Morley - σταθερότητα της ταχύτητας του φωτός. Οι αρχές του Einstein για την ειδική σχετικότητα. Περιγραφή γεγονότων στη σχετικότητα. Η έννοια του ταυτόχρονου. Διαστολή του χρόνου, ιδιόχρονος. Συστολή μήκους. Οι μετασχηματισμοί Lorentz. Μετασχηματισμοί ταχυτήτων. Πειραματική επιβεβαίωση προβλέψεων σχετικότητας. Ταλαντώσεις. Απλή αρμονική κίνηση. Ο αρμονικός ταλαντωτής. Ταλαντώσεις με απόσβεση, κρίσιμη ταλάντωση. Εξαναγκασμένη ταλάντωση με αρμονική διέγερση, συντονισμός. Κυκλικές τροχιές - Βαρύτητα και στροφές. Κυκλική κίνηση. Κεντρομόλος δύναμη. Παραδείγματα περιλαμβανομένου και του κωνικού εκκρεμούς. Στροφορμή σε 2 διαστάσεις. Νόμοι του Κέπλερ. Ο νόμος της παγκόσμιας βαρύτητας. Κυκλικές τροχιές στο βαρυτικό πεδίο. Βαρυτικό δυναμικό και ενέργεια. Η βαρύτητα ως συντηρητικό πεδίο. Μεταφορική και περιστροφική κίνηση στερεού σώματος σε 2 διαστάσεις. Ροπή αδράνειας. Στροφορμή στερεού σώματος περί σταθερό άξονα. Περιστροφική κινητική ενέργεια. Υπολογισμός της ροπής αδρανείας. Θεώρημα των παραλλήλων αξόνων. Το φυσικό εκκρεμές. Γωνιακή ώθηση. Απλές κρούσεις μεταξύ στερεών σωμάτων. Η στροφορμή ως διάνυσμα στις 3 διαστάσεις. Μηχανική των ρευστών. Πίεση και τάση. Υδροστατική ισορροπία. Άνωση και απόδειξη της αρχής του Αρχιμήδη, Ροή ρευστού. Η έννοια της παροχής. Οι εξισώσεις του Bernoulli. Δυναμική άνωση. Παραδείγματα πεδίων ροών. Σεμιναριακό μάθημα Θέματα Σύγχρονης Φυσικής Ι: Απαραίτητη προϋπόθεση για να ολοκληρώσει ο/η φοιτητής/τρια το μάθημα Φυσική I, είναι να έχει παρακολουθήσει τα πέντε σεμινάρια (ένα κάθε δύο εβδομάδες) που θα παρουσιάσουν τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματός μας, με αντικείμενο κάποιο ευρύ, κάθε φορά, θέμα του Τομέα στον οποίο ανήκουν. Τα σεμινάρια αυτά θα πραγματοποιούνται δύο φορές το καθένα ώστε να μπορέσουν να τα πα-

36 28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ρακολουθήσουν όλοι οι πρωτοετείς φοιτητές και θα είναι συνολικής διάρκειας δύο ωρών μαζί με τις ερωτήσεις. Τα θέματα και οι ημερομηνίες διεξαγωγής των σεμιναρίων θα ανακοινωθούν από τη Γραμματεία και θα μπορεί κανείς να τα βρει στην ηλεκτρονική τάξη: /PHYS167/ Σχήμα 3.2: Μάθημα σε ένα από τα αμφιθέατρα. Υ0314. Βασικό Εργαστήριο Φυσικής Ι ( ) (α) Διδασκαλία στο Αμφιθέατρο: Πειραματική Μέθοδος, μέτρηση, αβεβαιότητα, όργανα-ακρίβεια, στατιστική - συστηματική & σχετική αβεβαιότητα. Αβεβαιότητα, παραδείγματα - ακρίβεια - διασπορά. Αποτελέσματα, οικονομία γραφής - στρογγυλοποίηση - παραδείγματα. Γραφικές παραστάσεις. Προετοιμασία - σχεδιασμός πειράματος (νόμος Hooke). Διάδοση σφαλμάτων. Εισαγωγή στις Νέες Τεχνολογίες - Interface, sensors PC, s/w (LoggerPro). Πειραματική διάταξη νόμου Hooke, μετρήσεις του k με δύο μεθόδους και δύο οργανολογίες. Μέθοδος ελαχίστων τετραγώνων, συνυπολογισμός σφαλμάτων, πίνακες μετρήσεων. Μέτρηση διαστάσεων (με παχύμετρο και μικρόμετρο). Τρόπος συγγραφής εργασίας και Κανονισμός

37 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 29 Λειτουργίας Εργαστηρίου. (β) Ασκήσεις: A1. Εφαρμογή θεωρίας σφαλμάτων υπολογισμοί. A2. Τρόπος διεξαγωγής πειραματικής διαδικασίας μετρήσεις με απλό εκκρεμές. Α3. Εξοικείωση με το λογισμικό των εργαστηρίων: πακέτο γραφικών παραστάσεων, πακέτο υπολογισμών και πακέτο λήψης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο με Η/Υ. Ακολουθεί εξέταση σε όλη την παραπάνω ύλη (βαθμός 1ου κύκλου). Α4. Χρήση νέων τεχνολογιών στις μετρήσεις: κεκλιμένο επίπεδο, στιγμιαία και μέση ταχύτητα. Α5. Ηλεκτρικά κυκλώματα: εξοικείωση και οργανολογία (νόμος Ohm, Kirchhoff και εκφόρτιση πυκνωτή). Α6. Διαστάσεις, όγκος και μάζα σωμάτων με παχύμετρο, μικρόμετρο και ζυγό, χρήση βερνιέρου και υπολογισμός σύνθετων σχετικών σφαλμάτων της πυκνότητας (βαθμός 2ου κύκλου, δηλαδή των Α4, Α5, Α6). (γ) Μηχανουργείο: Άσκηση στο Μηχανουργείο - κατασκευή μεταλλικού αντικειμένου. Υ015. Υπολογιστές Ι (2-0-2) Εισαγωγή στη δομή του υπολογιστή - εισαγωγή στα λειτουργικά συστήματα και κέλυφος χρήσης. Αλγόριθμος και εισαγωγή στα διαγράμματα ροής - έννοια εντολής και εκτέλεσης. Εισαγωγή σε διάρθρωση προγράμματος: Τύποι και μεταβλητές, βιβλιοθήκες, δηλώσεις. Εκτέλεση εντολών και επικοινωνία του προγράμματος με το χρήστη. Αριθμητικές συναρτήσεις - Απλά προβλήματα. Έλεγχος ροής προγράμματος - λογική - συνθήκες. Βρόχοι - εντολές επανάληψης με μέτρηση - εισαγωγή στην επεξεργασία πινάκων και διανυσμάτων. Βρόχοι με εντολές επανάληψης με συνθήκη - πίνακες με περισσότερες διαστάσεις - φωλιασμένοι βρόχοι (nested loops). Υποπρογράμματα - εισαγωγή στη χρήση παραμέτρων. Φώλιασμα υποπρογραμμάτων. Γενικές - τοπικές μεταβλητές. Αποδοτική χρήση μεταβλητών. Συναρτήσεις - διαφορές από υποπρογράμματα. Εγγραφές ή πολλαπλοί πίνακες (ανάλογα με τη γλώσσα). Αναδρομή: Αναδρομικά υποπρογράμματα

38 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ - λειτουργία σε πολυδιάστατες δομές αυθαίρετου μεγέθους. 3 Μεταβλητές διευθύνσεις - δείκτες - εισαγωγή στις δυναμικές δομές, σύγκριση με στατικές. 3 Εισαγωγή σε μονά συνδεδεμένες λίστες - δένδρα - κατάλογος λειτουργικών συστημάτων. 3 Υ0317. Πιθανότητες, Στατιστική & Στοιχεία Αριθμητικής Ανάλυσης (2-2 -0) Ι. Πιθανότητες: Βασικές Αρχές. Δειγματοληψία. Συνδυασμοί - Μεταθέσεις. Συνεχείς-διακριτές κατανομές. Συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας. Ροπές (μέση τιμή, διασπορά κ.λπ.). Δεσμευμένη πιθανότητα. Πολυδιάστατη πυκνότητα πιθανότητας. Ανεξαρτησία - συσχέτιση. Αλλαγή μεταβλητών. Θεώρημα Bayes. Ειδικές Κατανομές: Ομοιόμορφη - διωνυμική - πολυωνυμική - κατανομή Poisson - κανονική κατανομή (Gauss) - κατανομή Breit-Wigner. χ 2. Πραγματικός κόσμος. Συνέλιξη, Κεντρικό Οριακό Θεώρημα. II. Στατιστική: Εκτίμηση παραμέτρων. Ιδιότητες εκτιμήτριας [bias (προκατάληψη), consistency (συνέπεια), απόδοση]. Όριο ελάχιστης διασποράς. Μέθοδος μεγίστης πιθανοφάνειας. Ασυμπτωτική συμπεριφορά. Μέθοδος ελαχίστων τετραγώνων. Γραμμική περίπτωση. Γραμμική περίπτωση με σφάλματα στο x και το y. Μη γραμμική περίπτωση. Διαστήματα εμπιστοσύνης. Κανονικά διαστήματα εμπιστοσύνης. Διαστήματα εμπιστοσύνης Poisson. Ερμηνεία σφάλματος σε μετρούμενη ποσότητα. Διάδοση σφαλμάτων. III. Υπολογιστικές εφαρμογές: Υπολογισμός μέσης τιμής. Μέθοδος ελαχίστων τετραγώνων (γραμμική περίπτωση). Ελαχιστοποίηση συνάρτησης μίας μεταβλητής (π.χ. ενός χ 2 ). Αριθμητική ολοκλήρωση τροχιάς (μονοδιάστατη κίνηση βλήματος, αρμονικός ταλαντωτής). Β ΕΞΑΜΗΝΟ Υ0321. Συνήθεις Διαφορικές Εξισώσεις και Γραμμική Άλγεβρα (4-2-0) Ι. Γραμμική Άλγεβρα: Γραμμικοί χώροι (υποχώρος, ανεξαρτησία, βάση, εσωτερικό γινόμενο, ορθογωνιότητα Gram-Schmidt). Γραμμικοί μετασχηματισμοί (πυρήνας, αλγεβρικές πράξεις μετασχηματισμών, αντίστροφος & 3 Τα αντίστοιχα κεφάλαια διδάσκονται και εφαρμόζονται μόνο σε γλώσσες τύπου PASCAL, C, C++ κ.λπ.

39 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 31 αμφιμονοσήμαντος μετασχηματισμός, αναπαράσταση με πίνακες, πράξεις πινάκων, συστήματα γραμμικών εξισώσεων, αντίστροφος πίνακα). Ορίζουσες (όγκος, υπολογισμός ορίζουσας, βασικές ιδιότητες οριζουσών). Ιδιοτιμές και ιδιοδιανύσματα (ομοιότητα, διαγωνιοποίηση, ερμιτιανοί πίνακες, διαγωνοποίηση διγραμμικών μορφών σε δύο διαστάσεις). ΙΙ. Συνήθεις Διαφορικές Εξισώσεις: Διαφορικές εξισώσεις (θεώρημα ύπαρξης και μοναδικότητας, απλά παραδείγματα πρώτου βαθμού, ισοκλινείς, γραφική λύση). Γραμμικές διαφορικές εξισώσεις (γενική λύση της y + P (x)y = Q(x). Η γενική εξίσωση (D n + p 1 (x)d n p n (x))y = 0 ως γραμμικός μετασχηματισμός συναρτήσεων. Κατασκευή πλήρους βάσης λύσεων όταν οι συντελεστές είναι σταθεροί. Wronskian. Μη ομογενείς εξισώσεις με σταθερούς συντελεστές. Γραμμικές διαφορικές εξισώσεις με αναλυτικούς συντελεστές. Η εξίσωση του Legendre. Μέθοδος του Frobenius, εξίσωση Bessel.) Συστήματα διαφορικών εξισώσεων. (Συναρτήσεις πινάκων, μέτρα πινάκων, η συνάρτηση e At. Cayley-Hamilton. Η γενική λύση της διαφορικής εξίσωσης πινάκων X = AX + Q.) Υ0322. Ανάλυση ΙΙ & Εφαρμογές (2-3-0) Διανύσματα και διανυσματικές συναρτήσεις στο επίπεδο και στο χώρο. Εσωτερικά και εξωτερικά γινόμενα. Ευθείες, επίπεδα και επιφάνειες. Μήκος τόξου και το μοναδιαίο εφαπτόμενο διάνυσμα ˆt. Το σύστημα αναφοράς T N B. Συναρτήσεις πολλών μεταβλητών και οι παράγωγοί τους. Όρια και συνέχεια. Μερικές παράγωγοι. Κανόνες αλυσιδωτής παραγώγισης. Κατευθυνόμενη παράγωγος, διανύσματα κλίσεως, εφαπτόμενα επίπεδα. Γραμμικοποίηση και διαφορικά. Ακρότατα και σαγματικά σημεία. Πολλαπλασιαστές Lagrange. Μερικές παράγωγοι συναρτήσεων με μεταβλητές που υπόκεινται σε συνθήκες. Τύπος του Τaylor για συναρτήσεις πολλών μεταβλητών. Καμπυλόγραμμα συστήματα συντεταγμένων, μετρική, βαθμίδα, απόκλιση, στροβιλισμός. Πολλαπλά (διπλά, τριπλά) ολοκληρώματα, σε καρτεσιανές και άλλες συντεταγμένες. Εφαρμογές στον υπολογισμό εμβαδών, ροπών, κέντρων μάζας. Αλλαγές μεταβλητών (Ιακωβιανές ορίζουσες). Ολοκλήρωση διανυσματικών πεδίων. Επικαμπύλια και επιφανειακά ολοκληρώματα. Ανεξαρτησία από τη διαδρομή, συναρτήσεις δυναμικού και συντηρητικά πεδία. Θεωρήματα Green, Gauss, Stokes και εφαρμογές.

40 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Υ0323. Φυσική ΙΙ (Θερμότητα και Κύματα) (4-2-0) Θερμοκρασία, θερμότητα. 1 ο θερμοδυμαμικό αξίωμα. Ιδανικό αέριο, κινητική θεωρία αερίων, κατανομή Maxwell, ειδική θερμότητα. Αντιστρεπτές διαδικασίες. 2 ο θερμοδυναμικό αξίωμα, εντροπία, θερμικές μηχανές. Η έννοια των μηχανικών κυμάτων, κυματική εξίσωση. Ταλαντώσεις χορδής, είδη κυμάτων (εγκάρσια, διαμήκη, επίπεδα, σφαιρικά). Επαλληλία, συμβολή, στάσιμα κύματα. Ανάκλαση, διάθλαση, πόλωση κύματος. Γεωμετρική οπτική, φακοί, κάτοπτρα, πρίσματα. Ήχος, φαινόμενο Doppler. Σεμιναριακό μάθημα Θέματα Σύγχρονης Φυσικής II: Απαραίτητη προϋπόθεση για να ολοκληρώσει ο/η φοιτητής/τρια το μάθημα Φυσική II, είναι να έχει παρακολουθήσει τα πέντε σεμινάρια (ένα κάθε δύο εβδομάδες) που θα παρουσιάσουν τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματός μας, με αντικείμενο κάποιο ευρύ, κάθε φορά, θέμα του Τομέα στον οποίο ανήκουν. Τα σεμινάρια αυτά θα πραγματοποιούνται δύο φορές το καθένα ώστε να μπορέσουν να τα παρακολουθήσουν όλοι οι πρωτοετείς φοιτητές και θα είναι συνολικής διάρκειας δύο ωρών μαζί με τις ερωτήσεις. Τα θέματα και οι ημερομηνίες διεξαγωγής των σεμιναρίων θα ανακοινωθούν από τη Γραμματεία και θα μπορεί κανείς να τα βρει στην ηλεκτρονική τάξη /PHYS167/ Υ0324. Βασικό Εργαστήριο Φυσικής ΙI ( ) I. Μελέτη αρμονικού ταλαντωτή (νόμος του Hooke), ταλαντώσεις με απόσβεση. II. Μελέτη μηχανής Atwood (με χρήση φωτοπυλών). III. 2ος και 3ος νόμος Νεύτωνα, ώθηση και κρούσεις. IV. Πείραμα Cavendish - αφορμή για διδασκαλία προσαρμογής καμπύλης σε δεδομένα. V. Μελέτη περιστροφής σώματος - ροπές αδράνειας - στατική και κινητική τριβή. VI. Φυσικό και Στροφικό εκκρεμές. VII. Μελέτη διαδικασιών μη ιδανικών αερίων με χρήση νέων τεχνολογιών: ισοβαρής, ισόθερμη και ισόχωρη διαδικασία. Υπολογισμοί έργου. Εύρεση θερμοκρασίας απολύτου μηδενός VIII. Κατανομή Gauss και ταχυτήτων (Maxwell). Υ025. Εισαγωγή στην Αστροφυσική (4-1-0) Αστρονομικά μεγέθη. Οργανα παρατήρησης. Φυσική αστέρων. Φυσική ηλίου. Φυσική ηλιακού συστήματος. Διαστημική επιστήμη. Αστρικά συστήματα. Γαλαξίας - γαλαξίες. Κοσμολογία. Ζωή στο Σύμπαν.

41 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 33 Γ ΕΞΑΜΗΝΟ Μηχανική Ι (2-2-0) Κινηματική υλικού σημείου. Αδρανειακά συστήματα. Νόμοι του Νεύτωνα. Θεωρήματα διατήρησης. Δυνάμεις που προέρχονται από δυναμικό. Ολοκληρώματα κίνησης. Συστήματα με ένα βαθμό ελευθερίας (όρια κίνησης, μελέτη σημείων ισορροπίας με τη μέθοδο των διαταραχών και διαγράμματα φάσεων σε γραμμικά και μη γραμμικά συστήματα, εξαναγκασμένες με ή χωρίς αντίσταση ταλαντώσεις). Κεντρικές δυνάμεις (όρια, ολοκληρώματα και διαφορικές εξισώσεις κίνησης, κυκλικές τροχιές και ευστάθειά τους, δυνάμεις αντιστρόφως ανάλογες του τετραγώνου της απόστασης, νόμοι του Kepler, άλλα κεντρικά δυναμικά). Σκεδασμός. Συστήματα πολλών σωματίων και κίνησή τους. Πρόβλημα δύο σωμάτων. Κίνηση σωμάτων με μεταβαλλόμενη μάζα. Ωστικές δυνάμεις. Κρούσεις. Κινούμενα συστήματα αναφοράς (κίνηση σε μη αδρανειακό σύστημα και εφαρμογές). Φυσική ΙΙΙ (Ηλεκτρομαγνητισμός) (4-2-0) Ηλεκτρικό φορτίο, νόμος Coulomb, ηλεκτρικό πεδίο, δυναμικές γραμμές. Έννοια του δυναμικού, διαφορά δυναμικού, μονωμένος αγωγός. Νόμος Gauss, παραδείγματα, πεδίο σφαιρικού φλοιού. Χωρητικότητα, πυκνωτές, διηλεκτρικά. Ρεύμα, αντίσταση (μικροσκοπική ερμηνεία), νόμος Ohm. Μαγνητικό πεδίο, δύναμη Laplace, δύναμη σε αγωγό, εφαρμογές. Το ρεύμα ως πηγή του μαγνητικού πεδίου, νόμος Biot-Savart. Νόμος Ampère και εφαρμογές (σωληνοειδές, τοροειδές, κ.λπ.). Επαγωγή, νόμος Faraday, συντελεστής αυτεπαγωγής. Κύκλωμα RL, RLC, αντιστοιχίες με μηχανικό ταλαντωτή. Νόμοι Maxwell σε ολοκληρωτική και διαφορική μορφή. Ενέργεια του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, διάνυσμα Poynting. Ποιοτική εξήγηση της διάδοσης μιας διαταραχής του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Βασικό Εργαστήριο Φυσικής ΙII ( ) I. Μελέτη αδιαβατικής διαδικασίας - υπολογισμός του γ. Μελέτη κύκλου μηχανής του Otto, υπολογισμοί έργου, θερμότητας και συντελεστή απόδοσης της μηχανής Otto. II. Μελέτη κυκλώματος RC. III. Γεωμετρική οπτική

42 34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ - φακοί - κάτοπτρα - πρίσμα. IV. Μέτρηση της ταχύτητας ελαστικών κυμάτων στα στερεά. Κανονικοί τρόποι ταλάντωσης - ιδιοσυχνότητες (ανάλυση Fourier). V. Μελέτη φαινομένων συμβολής και περίθλασης φωτός (Young). VI. Μελέτη πολωμένου φωτός. VII. Μελέτη κυματικών φαινομένων με μικροκύματα (ανάκλαση, διάθλαση, στάσιμα κύματα, πόλωση). VIII. Φαινόμενο Doppler (στο φως). Μαθηματικές Μέθοδοι Φυσικής Ι (Μιγαδική Ανάλυση) (3-2-0) Μιγαδικοί αριθμοί. Ιδιότητες των μιγαδικών αριθμών. Αναλυτικές συναρτήσεις. Στοιχειώδεις συναρτήσεις μιας μιγαδικής μεταβλητής. Πλειονότιμες συναρτήσεις - κλάδοι. Συνέχεια. Παράγωγος μιγαδικής συνάρτησης - αναλυτικές συναρτήσεις. Εξισώσεις Cauchy - Riemann. Αρμονικές συναρτήσεις. Μελέτη βασικών αναλυτικών συναρτήσεων. Θεώρημα Cauchy. Επικαμπύλιο ολοκλήρωμα. Θεώρημα Cauchy. Ολοκληρωτικοί τύποι του Cauchy. Βασικά θεωρήματα. Μιγαδικές Δυναμοσειρές. Ανάπτυγμα Taylor. Ακτίνα σύγκλισης. Ιδιότητες δυναμοσειρών. Ανάπτυγμα Laurent. Ταξινόμηση των ανωμαλιών. Λογισμός των ολοκληρωτικών υπολοίπων. Θεώρημα ολοκληρωτικού υπολοίπου. Κύρια τιμή. Υπολογισμός ολοκληρωμάτων - σειρών. Σύμμορφες απεικονίσεις. Βασική θεωρία. Μετασχηματισμοί Schwarz - Christoffel. Εφαρμογές στην ηλεκτροστατική, υδροδυναμική. Ολοκληρωτικοί Μετασχηματισμοί. Μετασχηματισμός Fourier. Εφαρμογή στην κυματική εξίσωση. Συνάρτηση δέλτα του Dirac. Μετασχηματισμός Laplace. Εφαρμογή στις διαφορικές εξισώσεις. Ασυμπτωτικές μέθοδοι. Μέθοδος της απότομης καθόδου. Μέθοδος της στάσιμης φάσης. Αναλυτική επέκταση. Αναλυτική επέκταση. Επιφάνειες Riemann. Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας (3-2-0) Εισαγωγικά στοιχεία: Σύσταση της ατμόσφαιρας. Φυσική διαίρεση και κατακόρυφη δομή της ατμόσφαιρας. Κινήσεις της γης. Βαρυτικό πεδίο της γης. Θερμοδυναμική και στατική της ατμόσφαιρας: Καταστατική εξίσωση ξηρού αέρα. Εντροπία. Ισεντροπικές διαδικασίες και δυνητική θερμοκρασία. Πραγματικά αέρια και αλλαγή κατάστασης η φάσης (εξίσωση Van der Waals, πειραματική συμπεριφορά πραγματικών αερίων, λανθάνουσα θερμότητα εξάτμισης). Εξίσωση Clausius-Clapeyron. Η υγρή ατμόσφαιρα

43 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 35 (παράμετροι υγρασίας, η σταθερά των αερίων και η ειδική θερμότητα του μη κορεσμένου αέρα). Αδιαβατικές διαδικασίες κορεσμού (υγρή αδιαβατική θερμοβαθμίδα). Στατική ευστάθεια/αστάθεια της ατμόσφαιρας. Αναστροφές θερμοκρασίας. Στοιχεία φυσικής νεφών: Σχηματισμός υδροσταγόνων νέφους. Σχηματισμός παγοκρυστάλλων. Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα. Ταξινόμηση των νεφών. Ατμοσφαιρικές κινήσεις: Νόμοι Νεύτωνα. Ατμοσφαιρικές δυνάμεις. Εξισώσεις κίνησης. Νόμοι διατήρησης (μάζας και ενέργειας). Απλοποιημένες μορφές των εξισώσεων κίνησης (γεωστροφικός άνεμος, άνεμος βαροβαθμίδας, κυκλοστροφικός, υδροστατική εξίσωση). Γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας: Κύτταρα κυκλοφορίας. Ο μέσος ζωνικός άνεμος. Κυκλοφορία ανώτερης ατμόσφαιρας. Αεροχείμαρροι. Ο μεσημβρινός άνεμος στη στρατόσφαιρα και στην κατώτερη μεσόσφαιρα. Αέριες μάζες. Μέτωπα. Συστήματα καιρού. Ηλιακή και γήινη ακτινοβολία: Αρχές διάδοσης ακτινοβολίας (ορισμοί, α- πορρόφηση και εκπομπή ακτινοβολίας, θεωρία ακτινοβολίας μέλανος σώματος). Ηλιακή ακτινοβολία αφικνούμενη στη γήινη ατμόσφαιρα. (Ο ήλιος. Το ηλιακό φάσμα. Προσδιορισμός της ηλιακής σταθεράς.) Επίδραση της ατμόσφαιρας στην ηλιακή ακτινοβολία (απορρόφηση, σκέδαση). Διανομή της ηλιακής ακτινοβολίας στο σύστημα γης-ατμόσφαιρας. Γήινη ακτινοβολία και ατμόσφαιρα. (Απορρόφηση της μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολίας από την ατμόσφαιρα.) Ισοζύγιο ακτινοβολιών κοντά στην επιφάνεια της Γης. Αλλαγή της σύστασης της ατμόσφαιρας και επίδραση στον καιρό και στο κλίμα (εισαγωγή). Υπολογιστική Φυσική (2-2-0) Επίλυση εξισώσεων μίας μεταβλητής (μέθοδος διχοτόμησης - σταθερού σημείου - Newton-Raphson - εύρεση ριζών πολυωνύμου). Πολυωνυμική παρεμβολή (πολυώνυμα Taylor - πολυώνυμα Lagrange). Αριθμητική παραγώγιση. Αριθμητική Ολοκλήρωση (μέθοδοι Newton-Cotes - σύνθετη και προσαρμοζόμενη ολοκλήρωση - μέθοδοι Gauss - πολλαπλά ολοκληρώματα - εφαρμογή στην εύρεση ροπής αδρανείας). Επίλυση απλών διαφορικών εξισώσεων (μέθοδοι Taylor - Runge-Kutta - Predictor-Corrector

44 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ - διαφορικές εξισώσεις ανώτερης τάξης - εφαρμογή στην κίνηση βλήματος - εφαρμογή στην κίνηση εκκρεμούς). Επίλυση συστημάτων (άμεσες μέθοδοι - επαναληπτικές μέθοδοι - μη γραμμικά συστήματα). Εισαγωγή στην επίλυση μερικών διαφορικών εξισώσεων (προβλήματα αρχικών τιμών - εφαρμογή στη διάχυση θερμότητας - εφαρμογή στη διάδοση κύματος - προβλήματα συνοριακών τιμών - εφαρμογή στην εξίσωση Poisson - η εξίσωση Schrödinger). Εισαγωγή στις μεθόδους Monte Carlo (ψευδοτυχαίοι αριθμοί - ολοκλήρωση - εφαρμογή στην εύρεση ροπής αδρανείας - προσομοίωση). Δ ΕΞΑΜΗΝΟ Μηχανική ΙI (2-2-0) Αρχή στάσιμης δράσης. Λογισμός μεταβολών. Εξισώσεις Euler-Lagrange. Συμμετρίες και θεώρημα Noether. Πολλαπλασιαστές Lagrange. Κανονικοί τρόποι ταλάντωσης. Μετασχηματισμοί Legendre. Εξισώσεις Χάμιλτον. Ροή στο χώρο των φάσεων. Αγκύλες Poisson. Συμμετρίες και διατηρήσιμες ποσότητες στη Χαμιλτονιανή θεώρηση. Κανονικοί μετασχηματισμοί. Φυσική ΙV (Σύγχρονη Φυσική) (4-2-0) Εισαγωγή της σταθεράς του Planck. Η ακτινοβολία του μέλανος σώματος, Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, Ευστάθεια των ατόμων. Μεγέθη και μονάδες στη κβαντική φυσική. Φωτόνια. Το φωτόνιο ως σωματίδιο. Σχετικιστική ενέργεια και ορμή σωματιδίων. Το φαινόμενο Compton. Ακτινοβολία πέδησης (Bremsstrahlung). Δημιουργία και καταστροφή ζεύγους σωματιδίου-αντισωματιδίου. Προβλήματα της κλασσικής περιγραφής της κίνησης φωτονίων - πειράματα περίθλασης. Φασματογραφία. Ενεργειακές στάθμες, Κβαντικοί κανόνες Bohr, η έννοια της ιδιοστροφορμής (spin). Κυματική φύση της ύλης. Κύματα de Broglie, πείραμα δύο σχισμών. Θεωρία μέτρησης. Σχέσεις αβεβαιότητας του Heisenberg. Μετρήσεις στα πειράματα των δύο σχισμών. Πλάτος πιθανότητας. Πειράματα με πολωμένο φως. Κυματική μηχανική του Schrödinger. Κυματοσυνάρτηση, εξίσωση

45 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 37 Schrödinger, απλά προβλήματα με πηγάδια δυναμικού, θεωρία ακτινοβολίας α. Ενεργειακά επίπεδα. Πυρηνική δομή. Άτομο Υδρογόνου. Περιγραφική ανάλυση - ενεργειακές στάθμες και εκφυλισμός. Σύγχρονα θέματα και σύγχρονες εφαρμογές της Φυσικής. Στοιχειώδη σωματίδια και αλληλεπιδράσεις, Lasers, διατάξεις ημιαγωγών, υπεραγωγιμότητα, σύντηξη, κ. λπ. Βασικό Εργαστήριο Φυσικής IV ( ) I. Μελέτη μαγνητικού πεδίου κυκλικών αγωγών και πηνίων. II. Συντονισμός κυκλώματος LCR με χρήση παλμογράφου. III. Παραγωγή ισχύος - νόμος του Lenz (κινητήρας - γεννήτρια - χρήση στροβοσκόπιου). IV. Κίνηση ηλεκτρονίου σε ομογενές μαγνητικό πεδίο - λόγος e/m. V. Φαινόμενο Hall, αγωγών, υπολογισμός φορέων. VI. Φασματοσκοπία - Γραμμικά Φάσματα & θεωρία Bohr. VII. Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο. VIII. Κυματική συμπεριφορά ηλεκτρονίων. Μαθηματικές Μέθοδοι Φυσικής ΙΙ (3-2-0) Διανυσματικοί χώροι με εσωτερικό γινόμενο (ανισότητα Cauchy-Schwarz, ορθογωνιοποίηση Gram-Schmidt). Πλήρεις απειροδιάστατοι χώροι συναρτήσεων (ανισότητα Bessel - ισότητα Parseval - βάση απειροδιάστατου χώρου). Σειρές Fourier (θεώρημα Weierstrass). Γραμμικοί τελεστές σε πλήρεις χώρους (αυτοσυζυγείς τελεστές - εξίσωση ιδιοτιμών, ιδιοανυσμάτων - φασματικό θεώρημα αυτοσυζυγών τελεστών). Συστήματα Sturm - Liouville. Εισαγωγή στις διαφορικές εξισώσεις με μερικές παραγώγους της Μαθηματικής Φυσικής (κυματική, διάχυσης, Laplace). Ταξινόμηση διαφορικών εξισώσεων με μερικές παραγώγους - χαρακτηρηστικές επιφάνειες - συνοριακές συνθήκες - μέθοδοι επίλυσης. Μελέτη της κυματικής εξίσωσης (ομογενούς και μη ομογενούς). Λύση της κυματικής εξίσωσης σε καρτεσιανές - κυλινδρικές και σφαιρικές συντεταγμένες. Μελέτη της εξίσωσης διάχυσης (με ομογενείς και μη ομογενείς συνοριακές συνθήκες) σε καρτεσιανές - κυλινδρικές και σφαιρικές συντεταγμένες. Συναρτήσεις Green. Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας (2-2-0) Στοιχεία τανυστών (ανταλλοίωτα συναλλοίωτα τετρανύσματα, μετρική). Χωρόχρονος. Σχετικιστική κινηματική και δυναμική (Μετασχηματισμοί

46 38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Lorentz, αναλλοίωτες ποσότητες, τετραταχύτητα, τετραεπιτάχυνση, τετραορμή). Σχετικότητα και ηλεκτροδυναμική (συναναλλοίωτη γραφή εξισώσεων Maxwell, μετασχηματισμοί ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου). Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης (2-2-0) Κινητική θεωρία αερίων. Καταστατικές εξισώσεις ιδανικών και πραγματικών αερίων. Θερμικές διαδικασίες και ιδιότητες. Κρίσιμα σημεία, μετατροπές φάσης αερίου-υγρού. Επιφανειακή τάση, τριχοειδή φαινόμενα. Φαινόμενα μεταφοράς: ιξώδες, θερμική αγωγιμότητα, διάχυση. Ρευστοδυναμική: εξισώσεις ροής, διατήρηση κυκλοφορίας, στροβιλώδης και αστρόβιλη ροή, στάσιμη ροή και γραμμές ροής, ιξώδες, η έννοια της υπερρευστότητας, εξισώσεις Navier-Stokes και απλές λύσεις, το πείραμα του Reynolds, μετάβαση στην τυρβώδη κατάσταση. Ταξινόμηση των στερεών, δομή, δυνάμεις μεταξύ των δομικών λίθων. Μηχανικές ιδιότητες: τάσεις και παραμορφώσεις, συντελεστές ελαστικότητας, κυματική εξίσωση, διαμήκη και εγκάρσια ελαστικά κύματα σε ομοιογενή στερεά. Θερμικές ιδιότητες: θερμική διαστολή, θερμοχωρητικότητα, μετατροπές φάσης στερεού-αερίουυγρού. Φαινόμενα μεταφοράς: διάχυση, ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα. Ηλεκτρονική Ι (3-2-0) Ε ΕΞΑΜΗΝΟ Εισαγωγή. Σήματα και Συστήματα. Στοιχεία θεωρίας κυκλωμάτων. Τετράπολα. Ενισχυτές τάσης ρεύματος. Χρονική και συχνοτική απόκριση κυκλωμάτων. Τελεστικοί ενισχυτές. Στοιχεία φυσικής ημιαγωγών. Δίοδοι και κυκλώματα διόδων. Διπολικά τρανζίστορ και βασικά κυκλώματα. FET και βασικά κυκλώματα. Κβαντομηχανική Ι (3-2-0) Εισαγωγή στην Κβαντομηχανική. Εξίσωση Schrodinger. Αιτήματα (Postulates) της Κβαντικής Μηχανικής. Παρατηρήσιμα μεγέθη στην Κβαντομηχανική. Η έννοια της διασποράς. Χρονική εξέλιξη των μέσων τιμών φυσικών μεγεθών. Αβεβαιότητα Ενέργειας - Χρόνου. Κίνηση σωματιδίου σε μονοδιάστατα δυναμικά. Μονοδιάστατη σκέδαση. Μονοδιάστατος Αρμονικός Ταλαντωτής.

47 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 39 Ηλεκτρομαγνητισμός Ι (3-2-0) Ηλεκτροστατική και λύση προβλημάτων οριακών τιμών. Ηλεκτροστατικό πεδίο σε διηλεκτρικά μέσα. Ηλεκτροστατική ενέργεια. Μαγνητοστατική. Μαγνητικές ιδιότητες της ύλης. Εξισώσεις του Maxwell και εφαρμογές των εξισώσεων του Maxwell. Στατιστική Φυσική Ι (2-2-0) Εισαγωγή. Απομονωμένο σύστημα - μικροκανονική συλλογή. Σύστημα σε δεξαμενή θερμότητας - κανονική συλλογή. Κλασική Στατιστική Φυσική. Μεγαλοκανονική συλλογή. Τέλειο κβαντικό αέριο. Εργαστήρια Κορμού I ( ) Άσκηση: Αστέρες και η Εξέλιξή τους. Ήλιος. Αστρική εξέλιξη - Διάγραμμα Hertzsprung-Russell. Άσκηση: Μέτρηση αποστάσεων στο Σύμπαν και νόμος του Hubble. Μέτρηση αποστάσεων στο Σύμπαν. Μέτρηση ακτινικών ταχυτήτων γαλαξιών - Νόμος του Hubble. Άσκηση: Μετρήσεις και μελέτη βασικών Ατμοσφαιρικών παραμέτρων. Ακτινοβολία μικρού και μεγάλου μήκους κύματος. Μετρήσεις θερμοκρασίας και υγρασίας. Άσκηση: Ατμοσφαιρική Ακτινοβολία και Ατμόσφαιρα. Άσκηση: Γενική Εισαγωγή στα Ηλεκτρικά και Ηλεκτρονικά Κυκλώματα. Σήματα και συστήματα. Στοιχεία ανάλυσης κυκλωμάτων και θεωρίας τετραπόλων. Χρονική και Συχνοτική ανάλυση της λειτουργίας κυκλωμάτων. Εισαγωγή στους Τελεστικούς Ενισχυτές Τάσης. Στ ΕΞΑΜΗΝΟ Εισαγωγή στην Πυρηνική Φυσική και τα Στοιχειώδη Σωμάτια (3-2-0) Γενικές ιδιότητες σταθερών πυρήνων. Απλή αναφορά σε πυρηνικά μοντέλα. Εισαγωγή στις διασπάσεις α, β, γ. Πυρηνικές αντιδράσεις. Σχάση - σύντηξη. Εισαγωγή στα στοιχειώδη σωμάτια. Αντιδράσεις τους και κβαντικοί αριθμοί. Πορεία για την ανακάλυψη των δομικών λίθων. Ενδείξεις

48 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ύπαρξης quarks. Πρότυπο quarks. Φορείς αλληλεπιδράσεων. Γενικά περί ενοποιημένων θεωριών. Εισαγωγή στη Φυσική Στερεάς Κατάστασης (3-2-0) Κρυσταλλική δομή. Κρυσταλλική περίθλαση. Κρυσταλλικός δεσμός. Πλεγματικές ταλαντώσεις: φωνόνια, θερμικές ιδιότητες. Θερμοδυναμική πλεγματικών ατελειών. Ενεργειακές καταστάσεις ηλεκτρονίων σε περιοδικό δυναμικό: θεώρημα Bloch, πρότυπο Kroning - Penney. Διάκριση μεταξύ μετάλλων, μονωτών και ενδογενών ημιαγωγών. Κβαντομηχανική ΙΙ (3-2-0) Συμβολισμός Dirac. Επίλυση του γραμμικού αρμονικού ταλαντωτή με χρήση τελεστών καταστροφής και δημιουργίας. Εικόνες Schrödinger και Heisenberg. Εξίσωση Schrödinger για N σωματίδια. Τροχιακή στροφορμή spin. Η εξίσωση Schrodinger σε τρεις διαστάσεις. Άτομο Υδρογόνου. Αλληλεπίδραση φορτισμένης ύλης με ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Πρόσθεση στροφορμών. Στοιχεία χρονικά ανεξάρτητης θεωρίας διαταραχών. Το πραγματικό άτομο του υδρογόνου. Εργαστήρια Κορμού IΙ ( ) Άσκηση: Μελέτη Ημιαγώγιμων Υλικών. Υπολογιστική μελέτη ενεργειακών ζωνών στερεού μέσω προτύπου Kroning- Penney. Πειραματική μελέτη ηλεκτρικών ιδιοτήτων του ημιαγωγού γερμανίου (Ge) - ενεργειακό χάσμα. Άσκηση: Μελέτη Κρυσταλλικής δομής με ακτίνες-χ. Φύση, παραγωγή και ιδιότητες ακτίνων Χ. Πειραματικός προσδιορισμός πλεγματικής σταθεράς ιοντικών κρυστάλλων. Άσκηση: Μελέτη Ανιχνευτού Geiger-Müller (GM). Ανίχνευση και απορρόφηση ακτινοβολίας β. Ανίχνευση και απορρόφηση ακτινοβολίας γ. Άσκηση: Μελέτη Ανιχνευτών Σπινθηρισμών. Αλληλεπίδραση ακτινοβολίας γ με την ύλη. Δοσιμετρία. Άσκηση: Εφαρμοσμένη μελέτη Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών Κυκλωμάτων. Βασικές έννοιες σε ημιαγωγούς και διατάξεις - στοιχεία από την φυσική των ημιαγωγών - δίοδοι επαφής p n. Τρανζίστορ επαφής και επίδρασης πεδίου = διπολικό τρανζίστορ επαφής - τρανζίστορ επίδρασης πεδίου.

49 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΟΡΜΟΥ Κωδικός Μαθήματα Επιλογής Κορμού Μάθημα Ηλεκτρομαγνητισμός ΙΙ Στατιστική Φυσική ΙΙ Δυναμική των Ρευστών ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΟΡΜΟΥ Ηλεκτρομαγνητισμός ΙΙ (3-2-0) (Το μάθημα αυτό είναι και ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα Κατεύθυνσης του Τομέα Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων.) Ι. Εφαρμογές των εξισώσεων του Maxwell. Εισαγωγή της έννοιας των δυναμικών και των βαθμίδων. Εισαγωγή του τανυστή της ηλεκτρομαγνητικής τάσης. Διατήρηση ορμής. Ηλεκτρομαγνητικά κύματα σε αγωγούς. Διασπορά κυμάτων. Κυματοδηγοί και γραμμές μεταφοράς. ΙI. Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Ακτινοβολία ηλεκτρικού και μαγνητικού διπόλου (δυναμικά Lienard - Wiechert πεδία κινουμένου φορτίου, ακτινοβολούμενη ισχύς). ΙII. Ηλεκτροδυναμική και Ειδική Σχετικότητα. Στατιστική Φυσική ΙΙ (3-2-0) Ι. Ομογενή Συστήματα: Καταστάσεις της ύλης: Εισαγωγή, θερμοδυναμικοί νόμοι, ελεύθερες ενέργειες. Ισορροπία φάσεων και κριτήρια ευσταθούς ισορροπίας. Εξίσωση Gibbs-Duhem. Θεώρημα του Euler και κανόνας φάσεων του Gibbs. Διαγράμματα φάσεων και εξίσωση Clausius-Clapeyron. Αλλαγές φάσεις και ταξινόμηση αυτών. Θεωρία van der Waals ρευστών φάσεων. Κατασκευή Maxwell. Θερμοκρασία μετασχηματισμού, κρίσιμο σημείο, εξίσωση αντιστοίχων καταστάσεων. Αλλαγή φάσης υγρού-αερίου, 4 Όπως και στα ακόλουθα μαθήματα των Κατευθύνσεων και τα μαθήματα ελεύθερης επιλογής οι κωδικοί των μαθημάτων θα οριστικοποιηθούν κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος.

50 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ασταθείς και μετασταθείς καταστάσεις. Θεωρία Weiss μαγνητικών συστημάτων. Σιδηρομαγνητισμός Παραμαγνητισμός. Κρίσιμη θερμοκρασία. Κρίσιμοι εκθέτες. Μέσο πεδίο. Θεωρία Landau αλλαγών φάσεων πρώτης και δευτέρας τάξης. ΙΙ. Μη Ομογενή Συστήματα: Εισαγωγή στα μη ομογενή συστήματα και εφαρμογές. Επιφανειακή τάση. Διαχωριστικό στρώμα. Ρόφηση. Τροποποίηση του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου και ελευθέρων ενεργειών παρουσία επιφανειών. Θερμοδυναμικές συναρτήσεις επιφανειών. Εξίσωση Gibbs-Duhem. Εξίσωση ρόφησης Gibbs. Εξίσωση Young και Antonow. Διάβρεξη στερεού υποστρώματος από ρευστή φάση. Τάξεις διάβρεξης. Υμένια. Στατιστική φυσική των επιφανειών. Συναρτησιακό του μεγάλου δυναμικού. Συνθήκη ισορροπίας μη ομογενών συστημάτων. Προσέγγιση τοπικής πυκνότητας. Ανάπτυγμα τετραγωνικής βαθμίδας και θεωρία van der Waals επιφανειών. Μη επίπεδες διαχωριστικές επιφάνειες και τανυστής πίεσης. Y308 Δυναμική των Ρευστών (3-2-0) Εισαγωγή. Θερμοδυναμικές ιδιότητες ρευστών (ρ, P, T, U, H, A και B αξιώματα, P V = nrt ). Εξισώσεις διατήρησης (ολοκληρωτικές, διαφορικές). Ασυμπίεστα ρευστά. Συμπιεστά ρευστά. Ιδανικό ρευστό (εξισώσεις Euler, Navier-Stokes, ενέργεια, λύσεις των εξισώσεων κίνησης, λύσεις των εξισώσεων Navier-Stokes, αδιάστατη μορφή εξίσωσης κίνησης, αδιάστατη εξίσωση ενέργειας, έρπουσες ροές, αδιάστατοι χαρακτηριστικοί αριθμοί). Το οριακό στρώμα. Μαθηματικές μέθοδοι επίλυσης προβλημάτων ρευστών.

51 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 43 Σχήμα 3.3: Άσκηση πρωτοετών φοιτητών στις εισαγωγικές διαλέξεις του Βασικού Εργαστηρίου ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ Όπως προαναφέρθηκε στο εδάφιο 3.1 στο Τμήμα Φυσικής υπάρχουν έξι κατευθύνσεις, οι πέντε από τις οποίες υπηρετούνται από τους πέντε Τομείς του Τμήματος, ενώ η έκτη, αυτή της Εκπαίδευσης, δεν ανήκει σε κάποιον Τομέα και το περιεχόμενό της θα καθοριστεί κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Η Κατεύθυνση που επιθυμεί να ακολουθήσει ο/η κάθε φοιτητής/τρια δηλώνεται το αργότερο στο Ζ εξάμηνο, ενώ οι φοιτητές μπορούν να αρχίσουν να παρακολουθούν τα μαθήματα των κατευθύνσεων από το Ε κιόλας εξάμηνο. Τα μαθήματα των κατευθύνσεων (υποχρεωτικά και επιλογής) και το περιεχόμενό τους παρουσιάζονται παρακάτω ανά κατεύθυνση. Κάθε μάθημα, ο κωδικός του οποίου θα ορισθεί κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, διδάσκεται σε κάποιο από τα δύο εξάμηνα. Στο περιεχόμενο των μαθημάτων αναγράφεται το εξάμηνο που διδάσκεται (Χ : χειμερινό - Ε: εαρινό) και μέσα σε παρένθεση οι εβδομαδιαίες ώρες για (Μάθημα - Φροντιστήριο - Εργαστήριο) που αντιστοιχούν σε αυτό. Εκτός των αναφερθέντων μαθημάτων, κάθε Κατεύθυνση περιλαμβάνει και ένα εργαστηριακό μάθημα με εξειδικευμένο αντικείμενο σχετικό με το επιστημονικό

52 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ πεδίο της αντίστοιχης Κατεύθυνσης. Κωδικός ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Ι: Αστροφυσικής, Αστρονομίας & Μηχανικής Μάθημα ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική των αστέρων Παρατηρησιακή Αστροφυσική Αστροφυσική Πλάσματος ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Αστρικά συστήματα και γαλαξίες Μη Γραμμικά Δυναμικά Συστήματα Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και Κοσμολογία Αστροφυσική Υψηλών Ενεργειών Φυσική του Ήλιου και του Διαστήματος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ, ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Φυσική των αστέρων (Χ/2-2-0) Αστρικές ατμόσφαιρες: Εξισώσεις διάδοσης ακτινοβολίας, εξισώσεις Βοltzmann και Saha, συνεχή και γραμμικά φάσματα, διαπλάτυνση γραμμών, μοντέλα ατμοσφαιρών. Εσωτερικό αστέρων. Δημιουργία, εξέλιξη και θάνατος αστέρων: μεσοαστρική ύλη και δημιουργία αστέρων, πρωτοαστέρες, εξέλιξη αστέρων μικρής και μεγάλης μάζας, εκρήξεις και υπολείμματα υπερκαινοφανών, λευκοί νάνοι, αστέρες νετρονίων/pulsars, μελανές οπές. Μεταβλητοί και ιδιόμορφοι αστέρες. Παρατηρησιακή Αστροφυσική (Ε/2-2-0) Συστήματα συντεταγμένων, χρόνος, αστρικά μεγέθη. Επίδραση της ατμόσφαιρας και της μεσοαστρικής ύλης στις παρατηρήσεις. Βασικά όργανα μέτρησης ακτινοβολίας. Ανιχνευτές ακτινοβολίας (φωτογραφική πλάκα, φωτοπολλαπλασιαστής, μετρητής φωτονίων, ηλεκτρονιογραφία, τεχνική

53 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 45 αυτόματης μέτρησης, στοιχεία συζευγμένου φορτίου (CCD)). Μέθοδοι α- στρονομικής παρατήρησης και επεξεργασίας παρατηρήσεων. Αστρονομικές παρατηρήσεις από το διάστημα (μέτρηση ακτινοβολιών UV, X και γ). Παρατηρήσεις σωματιδιακής ακτινοβολίας, μέτρηση αστρικών μαγνητικών πεδίων. Ανίχνευση νετρίνων και κυμάτων βαρύτητας. Αστροφυσική Πλάσματος (Ε/2-2-0) Βαθμός ιονισμού πλάσματος, μήκος Debye, μέση ελεύθερη διαδρομή, συχνότητες πλάσματος, Larmor, κρούσεων. Κίνηση φορτίων σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, αδιαβατικές αναλλοίωτες, μαγνητικός καθρέπτης/φιάλη. Εφαρμογές: ζώνες ακτονοβολίας van Allen, μαγνητόσφαιρα Γης και πλανητών, διαστημικός καιρός, επιτάχυνση Fermi κοσμικών ακτίνων. Εισαγωγή στην κινητική θεωρία και εξαγωγή των βασικών εξισώσεων της Μαγνητοϋδροδυναμικής. Εφαρμογές: μαγνητική πίεση και μαγνητική άνωση, θέρμανση του ηλιακού στέμματος, εξίσωση δυναμό για την παραγωγή του μαγνητικού πεδίου, μοντέλα δομών πλάσματος τόσο στο εργαστήριο όσο και στα διάφορα αστροφυσικά πλάσματα (ηλιακές προεξοχές, ηλιακοί πίδακες, στεμματικές εκτινάξεις μάζας κ.λπ.). Ηλιακός άνεμος και το μοντέλο του E. Parker. Αστρικά συστήματα και γαλαξίες (Ε/2-2-0) Διπλά συστήματα αστέρων: Ταξινόμηση, δημιουργία και εξέλιξη. Δίσκοι προσαύξησης, κατακλυσμιαίοι μεταβλητοί, διπλές πηγές ακτίνων Χ. Σμήνη αστέρων. Μεσοαστρική ύλη: σκοτεινά και φωτεινά νεφελώματα, ιονισμένο και μοριακό υδρογόνο, κοσμική ακτινοβολία, μαγνητικά πεδία. Ο Γαλαξίας μας: Σπειροειδής δομή, περιστροφή, δίσκος και πυρήνας. Γαλαξίες: Ταξινόμηση, αποστάσεις, απομάκρυνση, σμήνη και υπερσμήνη, ενεργοί γαλαξίες / κβάζαρς, σκοτεινή ύλη, ακτινοβολία υπόβαθρου. Μη Γραμμικά Δυναμικά Συστήματα (Ε/2-2-0) Παραδείγματα μη γραμμικών δυναμικών συστημάτων στη φύση. Ποιοτική ανάλυση μη γραμμικών δυναμικών συστημάτων (σταθερά σημεία, οριακοί κύκλοι, σταθερές και ασταθείς πολλαπλότητες). Θεωρία σταθερότητας, σταθερών σημείων και περιοδικών τροχιών, θεωρία Floquet. Μη αυτόνομα δυναμικά συστήματα. Μεταβατική αύξηση, εκθέτης Lyapunov

54 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ και υπολογισμός του. Μετάβαση στο χάος σε Χαμιλτονιανά συστήματα. Στοιχεία κβαντικού χάους, ίχνη και ουλές. Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και Κοσμολογία (Χ/2-2-0) Εισαγωγή. Τανυστική ανάλυση σε χώρο Riemann. Αρχή Ισοδυναμίας. Γεωμετρική άποψη για τη βαρύτητα. Τανυστής ενέργειας-ορμής. Εξισώσεις πεδίου. Νόμοι διατήρησης. Λύσεις εξισώσεων Einstein. Κοσμολογικά μοντέλα. Αρχικές φάσεις του Σύμπαντος. Το τυπικό μοντέλο Friedman - Robertson- Walker. Παρατηρησιακή Κοσμολογία. Αστροφυσική Υψηλών Ενεργειών (Χ/2-2-0) Εισαγωγή. Το υπόβαθρο της αστροφυσικής υψηλών ενεργειών. Αστροφυσικές παρατηρήσεις. Οι φυσικές διαδικασίες της αστροφυσικής υψηλών ενεργειών: αλληλεπίδραση φωτονίων με ύλη, αδρονικές αλληλεπιδράσεις, αλληλεπίδραση φωτονίου-φωτονίου, αντίστροφος σκεδασμός Compton, ακτινοβολία σύγχροτρον. Εφαρμογές. Επιτάχυνση σωματιδίων σε υψηλές ενέργειες: μηχανισμοί Fermi και επιτάχυνση σε διαφορές δυναμικού. Μαγνητοϋδροδυναμική επιτάχυνση σχετικιστικών αστροφυσικών ροών. Αστροφυσικοί δίσκοι προσαύξησης. Σχήμα 3.4: Το Γεροσταθοπούλειο κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 40cm εγκατεστημένο στην οροφή του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας & Μηχανικής.

55 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 47 Φυσική του Ήλιου και του Διαστήματος (Χ/2-2-0) I. Ηλιακή Φυσική: Γενικά χαρακτηριστικά του Ηλίου. Το εσωτερικό του Ηλίου. Η ατμόσφαιρα του Ηλίου. Το μαγνητικό πεδίο του Ηλίου. Αλληλεπίδραση μαγνητικού πεδίου και πλάσματος στον Ήλιο. Ηλιακή δραστηριότητα. IΙ. Φυσική Διαστήματος: Ηλιακός άνεμος. Θεωρία του Parker. Αλληλεπίδραση ηλιακού ανέμου με τα σώματα της Ηλιόσφαιρας. Σώματα με ενδογενές μαγνητικό πεδίο. Δημιουργία μαγνητόσφαιρας. Σώματα με ατμόσφαιρα χωρίς ενδογενές μαγνητικό πεδίο. Σώματα χωρίς ισχυρό μαγνητικό πεδίο και ατμόσφαιρα. Ηλιόσφαιρα. Κωδικός ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ II: Ηλεκτρονικής Υπολογιστών Τηλεπικοινωνιών Αυτοματισμού Μάθημα ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Σήματα και Συστήματα Ηλεκτρονική ΙΙ Υπολογιστές ΙΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Εισαγωγή στα Συστήματα Τηλεπικοινωνιών Συστήματα Αυτοματισμού Συστήματα Υπολογιστών Μικροηλεκτρονική Οπτικοηλεκτρονική & Οπτικές Επικοινωνίες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ-ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ-ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ- ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ Σήματα και Συστήματα (Ε/2-0-2) Εισαγωγή στα αναλογικά και ψηφιακά σήματα (ταξινόμηση και ιδιότητες σημάτων, μετατροπές σήματος ως προς το χρόνο, στοιχειώδη σήματα).

56 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Εισαγωγή στα αναλογικά και ψηφιακά συστήματα (ορισμός συστήματος, κατηγορίες συστημάτων, συνδέσεις συστημάτων, ιδιότητες συστημάτων, σχέση μεταξύ εισόδου - εξόδου συστήματος, απόκριση γραμμικών συστημάτων σε εκθετικές εισόδους, συνέλιξη, διαφορικές εξισώσεις και εξισώσεις διαφορών). Ανάπτυγμα - μετασχηματισμός Fourier συνεχούς χρόνου (η ιδέα του χώρου των σημάτων, ανάπτυγμα Fourier - σειρά Fourier, μετασχηματισμός Fourier, ενέργεια και ισχύς). Εφαρμογές του μετασχηματισμού Fourier συνεχούς χρόνου (απόκριση συχνότητας συστήματος, υπολογισμός του αντιστρόφου μετασχηματισμού Fourier, διαγράμματα Bode, ιδανικό φίλτρο βασικής ζώνης, χαμηλοπερατό, υψιπερατό και ζωνοπερατό φίλτρο, συντελεστής ποιότητας φίλτρων, απόκριση κυκλώματος σε παλμό). Ανάπτυγμα - μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου (θεώρημα δειγματοληψίας Shannon, ανάπτυγμα, σειρά και μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου, ιδιότητες του διακριτού χρόνου μετασχηματισμού Fourier, οι συντελεστές Fourier ως δείγματα σε μια περίοδο του ΜF, κρουστικά σήματα, δειγματοληπτημένα σήματα στο πεδίο των συχνοτήτων, περιοδικός συγκερασμός, ιδιότητα της διαμόρφωσης, εφαρμογές του διακριτού μετασχηματισμού Fourier). Προσομοιώσεις συστημάτων σε Matlab. Ηλεκτρονική ΙΙ (Χ/2-0-2) Μάθημα: Εισαγωγή στη σχεδιαστική σύλληψη ηλεκτρονικών λειτουργιών, κυκλωμάτων και συστημάτων, μετατροπή ισχύος - τροφοδοτικά, μορφοποίηση κυματομορφών (γραμμική, μη γραμμική), ενίσχυση ιδανικός ενισχυτής, σχεδίαση πρακτικών ενισχυτικών διατάξεων και πρότυπα λειτουργικής προσομοίωσης πρακτικών ενισχυτικών διατάξεων/συστημάτων, επιδόσεις πρακτικών ενισχυτών μικρού σήματος, βασικά στοιχεία ανάλυσης λειτουργίας και σχεδίασης διακριτών ενισχυτών αρνητική ανάδραση πόλωση επιδόσεις ενισχυτικών συνδεσμολογιών (ανάλυση μικρού σήματος) θεωρήσεις ανάλυσης υψηλών συχνοτήτων -αρχές σχεδίασης ενισχυτών πολλών βαθμίδων, ανάλυση και σχεδίαση ενισχυτών μεγάλου σήματος, ανάλυση και σχεδίαση ψηφιακών κυκλωμάτων, βασικές σχεδιαστικές κυκλωματικές τεχνικές ολοκληρωμένων ενισχυτικών κυκλωμάτων. Εργαστήριο: Ασκήσεις ψηφιακών κυκλωμάτων (Boole, πύλες, συναρτήσεις, συνδυαστικά, flip-flop). Ασκήσεις προσομοίωσης με software (κυκλώματα RC, διόδων). Ασκήσεις αναλογικών κυκλωμάτων (ενισχυτής μι-

57 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 49 κρού σήματος, ενισχυτής μεγάλου σήματος). Υπολογιστές ΙΙ (Ε/2-0-2) Αριθμητικά Συστήματα: Δυαδικό με συμπλήρωμα 1 και 2, ακρίβεια πράξεων. Μέθοδοι πρόσθεσης/αφαίρεσης και πολλαπλασιασμού με τα συμπληρώματα 1, 2. Διαίρεση με σύγκλιση, με/χωρίς αποκατάσταση. Αριθμοί κινητής υποδιαστολής, οργάνωση πράξεων με κανονικοποιημένους αριθμούς. Αρχιτεκτονική Η/Υ: Πύλες. Συνδυαστικά κυκλώματα: πολυπλέκτες, αθροιστές/αφαιρέτες κυμάτωσης και πρόβλεψης κρατουμένου, πολλαπλασιαστές μήτρας (Array Multiplier), δένδρα αθροιστών (Wallace). Ταχύτητα/ κόστος υλοποίησης κυκλωμάτων. Ακολουθιακά κυκλώματα: καταχωρητές, απαριθμητές, μηχανές καταστάσεων. Σχεδίαση αριθμητικής/λογικής μονάδας επεξεργασίας. Κυκλώματα ελέγχου ροής προγράμματος. Οργάνωση Η/Υ: Οργάνωση κεντρικής μονάδας επεξεργασίας και πρόσβαση στην κεντρική μνήμη. Άμεσοι και έμμεσοι τρόποι διευθυνσιοδότησης. Οργάνωση προγραμμάτων, γλώσσα μηχανής. Πρόσβαση σε περιφερειακές συσκευές. Οργάνωση υπορουτινών και χρήση στοίβας. Δομές και Αλγόριθμοι: Δείκτες και δυναμικές δομές, λίστες, στοίβα, δένδρα. Αλγόριθμοι ταξινόμησης σωρού (Heap) και συγχώνευσης (Merge), πολυπλοκότητα. Αναδρομικοί αλγόριθμοι για δένδρα. Εισαγωγή στα Συστήματα Τηλεπικοινωνιών (Χ/2-0-2) Μάθημα: Γενική περιγραφή ενός τηλεπικοινωνιακού συστήματος. Αναλογικές διαμορφώσεις (κατά πλάτος, συχνότητα και φάση). Δειγματοληψία και διαμορφώσεις παλμών (φυσική και πραγματική δειγματοληψία, μέθοδοι πολυπλεξίας στο πεδίο του χρόνου, διαμορφώσεις κατά πλάτος, διάρκεια και θέση παλμών). Συστήματα παλμοκωδικής διαμόρφωσης (PCM, D-PCM, δέλτα). Τεχνικές ψηφιακής διαμόρφωσης (ASK, FSK, PSK, DPSK, QAM). Χαρακτηριστικά καναλιού διάδοσης (εύρος ζώνης και θόρυβος, λήψη σήματος, λόγος σήματος προς θόρυβο-snr, ρυθμός μετάδοσης σφαλμάτων-ber). Εργαστήριο: Φίλτρα, πραγματική δειγματοληψία, δειγματοληψία και κατακράτηση, πολυπλεξία στο πεδίο του χρόνου, συστήματα παλμοκωδικής διαμόρφωσης και συστήματα δέλτα διαμόρφωσης.

58 50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Συστήματα Αυτοματισμού (Χ/2-2-0) Εισαγωγή. Βασικές Έννοιες. Πεδίο Εφαρμογών. Από το πεδίο του χρόνου στο πεδίο της μιγαδικής συχνότητας, μετασχηματισμός Laplace, ιδιότητες και αντίστροφος αυτού. Συνάρτηση μεταφοράς συστήματος, συνέλιξη, εφαρμογές σε κυκλώματα προήγησης/καθυστέρησης φάσης, τελεστικών ενισχυτών, σε απόκριση κυκλωμάτων RC για εισόδους δ(t), βηματική, αναρρίχηση, ημιτονοειδή, πύλη, κυκλώματα RLC. Σφάλματα μόνιμης κατάστασης, συνάρτηση μεταφοράς κλειστού συστήματος μιας εισόδου μιας εξόδου, σταθερές σφάλματος θέσης, ταχύτητας και επιτάχυνσης. Ευστάθεια φραγμένης εισόδου-φραγμένης εξόδου, ευστάθεια ασυμπτωτική, κρίσιμη, αστάθεια συστήματος ανοικτού βρόχου, ανάδραση και πλεονεκτήματά της. Περιγραφή στο χώρο κατάστασης συστημάτων στο πεδίο του χρόνου, συνάρτηση-πίνακας μεταφοράς και εφαρμογές σε κυκλώματα RLC και σε μηχανικά συστήματα, απόκριση των μεταβλητών κατάστασης, εκθετικός πίνακας και Laplace αυτού. Μετατροπή διαφορικής εξίσωσης n-τάξης σε σύστημα, νόρμα πίνακα, ευστάθεια συστημάτων. Ευστάθεια συστήματος μιας εισόδου-μιας εξόδου με ανάδραση, διάγραμμα και κριτήριο Nyquist, Εφαρμογές σε συστήματα διαφόρων τάξεων, συστήματα ελάχιστης φάσης, κριτήριο Routh. Διακριτά συστήματα χρονικά αναλλοίωτα στο χώρο κατάστασης, απόκριση αυτών, ευστάθειά τους, συνδυαστικό εκθετικό σήμα και άλλα βασικά σήματα, μετασχηματισμός z, εφαρμογές. Αρμονική απόκριση, χρονική απόκριση και συσχέτισή τους, διαγράμματα Bode, βασικές αρχές. Περιθώρια κέρδους και φάσης, δίκτυα αντιστάθμισης και διαγράμματα Bode αυτών. Αντιστάθμιση με δίκτυα προήγησης και καθυστέρησης και εφαρμογή. Εισαγωγή στις νέες τεχνικές σχεδίασης, έλεγχος ιδιοτιμών, ανάδραση κατάστασης, αποσύζευξη. Συστήματα Υπολογιστών (Ε/2-2-0) Χρήσεις, είδη, δομή λειτουργικών συστημάτων και εικονικές μηχανές. Διαδικασίες και νήματα (threads). Υλοποίηση νημάτων. Επικοινωνία διαδικασιών και σημαφόροι (semaphores). Πολυπρογραμματισμός (multiprogramming) και αλγόριθμοι χρονοπρογραμματισμού (scheduling). Οργάνωση μνήμης: ιεραρχία μνήμης, εικονική μνήμη και σελίδες (pages). Οργάνωση μνήμης με τμήματα (segments) ή/και σελίδες. Αλγόριθμοι αντικατάστασης σελίδων. Φαινόμενο αλωνισμού (thrashing). Άμεση πρόσβαση μνήμης

59 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 51 (DMA) και βελτιστοποίηση παραμέτρων σελιδοποίησης. Είσοδος/έξοδος και επικοινωνία περιφερειακών συσκευών: σύνδεση συσκευών, ρεύματα και απεικόνιση μνήμης. Διακοπές και οργάνωση υπορουτινών. Οδηγοί συσκευών. Πρωτόκολλα επικοινωνίας και κώδικες. Χρήση απομονωτών (buffers). Παραδείγματα συσκευών: κάρτες συλλογής δεδομένων, δίσκοι, εκτυπωτές. Πολυμέσα. Αρχεία: οργάνωση καταλόγων σε ιεραρχία δένδρου. Προστασία καταλόγων. Αδιέξοδα: συνθήκες δημιουργίας, ανίχνευση, αποφυγή, διόρθωση. Επεξεργασία διεργασιών και νημάτων σε παράλληλες αρχιτεκτονικές και δίκτυα. Ασφάλεια και κρυπτογραφία. Εφαρμογές σχετικές με λειτουργικά με χρήση γλώσσας C: δομές, επικοινωνία. Μικροηλεκτρονική (Ε/2-2-0) Εξέλιξη και πεδίο εφαρμογών της μικροηλεκτρονικής. Οικογένειες ολοκληρωμένων κυκλωμάτων: λογικά κυκλώματα και κυκλώματα μνήμης, φωτονικά και μικροκυματικά κυκλώµατα, µικροµηχανικά συστήματα. Υ- λικά και διεργασίες δόμησης κυκλωμάτων πυριτίου και σύνθετων ηµιαγωγών: ανάπτυξη κρυστάλλου, επιταξία, οξείδωση, νόθευση µέσω διάχυσης ή ιοντικής εµφύτευσης εναπόθεση υλικού, λιθογραφία, αφαιρετικές διεργασίες. Επίπεδη τεχνολογία στο πυρίτιο και σε σύνθετους ημιαγωγούς, μεθοδολογία και βασικά στάδια στην υλοποίηση µονολιθικών κυκλωμάτων CMOS. Στοιχεία φυσικής σχεδίασης: διακόπτες, MOSFET, βασικές λογικές πύλες σε CMOS, κυκλώματα μνήμης. Προοπτική: εφαρμογές σε δόμηση συστημάτων MEMS µε παραδείγματα. Υλοποίηση νανοδιατάξεων κβαντικής και βαλιστικής λειτουργίας. Οπτικοηλεκτρονική & Οπτικές Επικοινωνίες (Ε/2-2-0) Διάδοση - οπτική ίνα: βασικές έννοιες διάδοσης οπτικού σήματος σε διηλεκτρικό υλικό, φαινόμενα σε ανισοτροπικά υλικά και εφαρμογές, ηλεκτροοπτικό φαινόμενο, ηλεκτροοπτικοί διαμορφωτές, πολύτροπη και μονότροπη οπτική ίνα, απώλειες, φαινόμενα διασποράς, απορρόφησης και σκέδασης, μη γραμμικά φαινόμενα. Διατάξεις μετατροπής ηλεκτρικού σε οπτικό σήμα: τυπικές διατάξεις LED, τυπικές διατάξεις Laser ημιαγωγού, δυναμικά χαρακτηριστικά διατάξεων, σύγχρονες αρχιτεκτονικές διατάξεων. Διατάξεις μετατροπής οπτικού σε ηλεκτρικό σήμα: φωτοαγώγιµος ανιχνευτής, φωτοδίοδοι p n και p i n, φωτοδίοδοι φαινομένου χιονοστι-

60 52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ βάδας (APD), φωτοτρανζίστορ, ΜSM, φωτοβολταϊκά στοιχεία. Υποσυστήματα οπτικών επικοινωνιών: ενισχυτές, διαμορφωτές, οπτικά φίλτρα. Ολοκληρωμένα οπτικά κυκλώματα. Επισκόπηση σύγχρονων συστημάτων οπτικών επικοινωνιών, οπτικά δίκτυα. Κωδικός ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙII: Φυσικής Περιβάλλοντος Μετεωρολογίας Μάθημα ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Δυναμική της Ατμόσφαιρας Φυσική Ατμοσφαιρικού Οριακού Στρώματος Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Φυσική Ωκεανογραφία Κλίμα-Κλιματική Αλλαγή Συνοπτική Μετεωρολογία Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Ενεργειακός σχεδιασμός κτηρίων ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ-ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ Δυναμική της Ατμόσφαιρας (2-2-0) I. Βασικές έννοιες - Γεωδυναμικό, ενεργός βαρύτητα. IΙ. Δυνάμεις που καθορίζουν τις κινήσεις στην ατμόσφαιρα. IΙΙ. Εξισώσεις κίνησης. IV. Εξίσωση συνέχειας. V. Εξίσωση διατήρησης της ενέργειας. VI. Καταστατική εξίσωση. VII. Συστήματα συντεταγμένων. VIIΙ. Η πίεση ως κατακόρυφη συντεταγμένη. Οριζόντια βαθμίδα της πίεσης. ΙΧ. Χαρακτηριστικές κλίμακες. Απλοποίηση των βασικών εξισώσεων. Χ. Απλές μορφές των βασικών εξισώσεων. Γεωστροφικός άνεμος. Άνεμος βαθμίδας. ΧI. Μεταφορά θερμοκρασίας. Θερμικός άνεμος. ΧII. Ατμοσφαιρικό οριακό στρώμα. Σπείρα Ekman. ΧΙII. Στατική ευστάθεια-αστάθεια. ΧIV. Στροβιλισμός. Αρχή διατήρησης στροβιλισμού. Μεταφορά στροβιλισμού. XV. Στοιχεία θεωρίας

61 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 53 μικρών διαταραχών. XVΙ. Δυναμική ευστάθεια-αστάθεια. Κύματα στην ατμόσφαιρα. Φυσική Ατμοσφαιρικού Οριακού Στρώματος (2-2-0) I. Εισαγωγή. Μικρομετεωρολογία και Ατμοσφαιρικό Οριακό Στρώμα (ΑΟΣ). Χαρακτηρισμός του ΑΟΣ. II. Μεταφορά θερμότητας στο έδαφος και θερμοκρασία εδάφους. Θερμοκρασίες επιφάνειας και εδάφους κάτω από την επιφάνεια. Θερμικές ιδιότητες των εδαφών. Θεωρία μεταφοράς θερμότητας στο έδαφος. Διάδοση του θερμικού κύματος σε ομογενή εδάφη. III. Στρωτή και τυρβώδης ροή Αριθμός Reynolds. Κλίμακες κίνησης. Υπόθεση Taylor. Φάσμα της τύρβης. Στατιστική περιγραφή της τύρβης. Ομογένεια, στατικότητα. Τάσεις Reynolds. Ταχύτητα τριβής. Κινητική ενέργεια. IV. Ημιεμπειρικές θεωρίες τύρβης. Στροβιλώδης διάχυση. Μήκος ανάμειξης. Διαστατική ανάλυση - θεωρίες ομοιότητας. V. Τυρβώδης κινητική ενέργεια. Ευστάθεια και Αστάθεια. Ρυθμός μεταβολής της τυρβώδους κινητικής ενέργειας. Στατική ευστάθεια και ανοδικές κινήσεις. Δυναμική ευστάθεια και κύματα Kelvin Helmholtz. Αριθμός Richardson. Μήκος Obukhov. VI. Το τυρβώδες ομογενές ΑΟΣ. Επιφανειακό στρώμα - κλίμακες. Στρώμα ανάμειξης κλίμακες. Υπολογισμός βάθους ανάμειξης του ΑΟΣ. Ευσταθές ΑΟΣ. VII. Εξάτμιση από ομογενείς επιφάνειες. Δυνητική εξάτμιση ή εξατμισοδιαπνοή. Τροποποιημένες σχέσεις της Monin-Obukhov θεωρίας ομοιότητας. Μικρο-μετεωρολογικές μέθοδοι προσδιορισμού της εξάτμισης. VIII. Το ΑΟΣ πάνω από θάλασσα. Χαρακτηριστικά του μέσου και τυρβώδους θαλάσσιου ΑΟΣ. Τροποποιημένη θεωρία ομοιότητας. IX. Μη ομογενές ΑΟΣ. Αλλαγή επιφανειακής τραχύτητας και επιφανειακής θερμοκρασίας (δημιουργία εσωτερικού οριακού στρώματος). Ροή πάνω από έντονο ανάγλυφο. Ροή πάνω από λόφο. Καταβατικές ροές. Ροή πάνω από κοιλάδα. Χαρακτηριστικά του ΑΟΣ πάνω από πόλη. X. Ροές πάνω και εντός των φυτοκαλυμένων επιφανειών. Ροές πάνω από φυτοκαλυμένες επιφάνειες. Κατανομή του ανέμου, της θερμοκρασίας και της υγρασίας στις φυτοκαλυμένες επιφάνειες. Τύρβη στις φυτοκαλυμένες επιφάνειες.

62 54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Σχήμα 3.5: Η αεροσήραγγα του Τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος - Μετεωρολογίας. Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος (2-2-0) I. Γήινη ατμόσφαιρα: Εισαγωγή στην ατμοσφαιρική δομή και σύσταση της ατμόσφαιρας. Χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας. Σύνθεση και μηχανισμοί. Ατμοσφαιρικό οριακό στρώμα. II. Ατμοσφαιρική χημεία: Εισαγωγή στη χημεία της τροπόσφαιρας. Ανθρωπογενείς και φυσικές πηγές ρύπων. Διασπορά αέριων ρύπων. Φωτοχημεία στην τροπόσφαιρα (φωτοχημικός κύκλος του όζοντος και των οξειδίων του αζώτου). Χημεία διοξειδίου του άνθρακα. Χημεία των υδρογονανθράκων και θειϊκών ενώσεων. Χημεία της στρατόσφαιρας - όζον. III. Βασικές έννοιες υπολογισμού της ατμοσφαιρικής ρύπανσης Θεωρίες ατμοσφαιρικής διάχυσης - Αναλυτικές λύσεις: Η προσεγγιστική εξίσωση Gauss. Εξίσωση διάχυσης. Παραδείγματα - Εφαρμογές. IV. Εισαγωγή στα ατμοσφαιρικά μοντέλα: Ατμοσφαιρικά μοντέλα. Εφαρμογές. Στοιχεία εισόδου στα μοντέλα. Εκπομπές. V. Μεθοδολογία μετρήσεων φυσικών παραμέτρων και ατμοσφαιρικών ρύπων: Μετρήσεις Φυσικής Ατμόσφαιρας. Μετρήσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον εξωτερικό χώρο και στον εσωτερικό χώρο.

63 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 55 Φυσική Ωκεανογραφία (2-2-0) Ι. Περιγραφική Φυσική Ωκεανογραφία. Φυσικές ιδιότητες του θαλάσσιου νερού (αλατότητα, θερμοκρασία, πυκνότητα, άλλες βιογεωχημικοί παράμετροι, υδάτινες μάζες θαλάσσιου νερού). Επιφανειακή και κατά βάθος κατανομή των φυσικών παραμέτρων στον ωκεανό. Μέθοδοι παρατήρησης και πρόγνωσης των θαλάσσιων χαρακτηριστικών και κυκλοφορίας. Η κυκλοφορία του παγκόσμιου ωκεανού και τα κύρια ωκεάνια συστήματα ρευμάτων. Θερμικό ισοζύγιο και ισοζύγιο καθαρού νερού των ωκεανών και αλληλεπιδράσεις με την ατμόσφαιρα και την ξηρά. ΙΙ. Δυναμική Φυσική Ωκεανογραφία. Εφαρμογή των βασικών εξισώσεων και κυρίαρχες κλίμακες στον ωκεανό: Εξισώσεις κίνησης στον ωκεανό. Εξισώσεις διατήρησης στον ωκεανό (διατήρηση της μάζας, συντηρητικές παράμετροι του θαλάσσιου νερού). Εξισώσεις αβαθούς ωκεανού (βασικές υποθέσεις, εξισώσεις, στροβιλισμός). Πρότυπα πολλαπλών στρωμάτων. Η ανεμογενής κυκλοφορία (ρεύματα παρουσία τριβής): θεωρία Ekman, θεωρία Sverdrup, εντατικοποίηση ροής στο δυτικό όριο των ωκεανών. Η θερμοαλατική κυκλοφορία των ωκεανών: Φαινόμενα δημιουργίας υδάτινων μαζών στον ωκεανό, παγκόσμιος θερμοαλατικός ιμάντας. Κύματα επιφανείας απουσία γήινης περιστροφής και ανεμογενή κύματα. Εσωτερικά κύματα. Ωκεάνια κύματα παρουσία γήινης περιστροφής (κύματα Poincare, κύματα Kelvin, κύματα Rossby) και ο ρόλος τους στη διαμόρφωση της γενικής κυκλοφορίας των ωκεανών. Η δυναμική φυσική ωκεανογραφία στην περιοχή του ισημερινού ωκεανού. Κλίμα Κλιματική Αλλαγή (2-2-0) Ι. Εισαγωγικά. Πλανητικό ενεργειακό ισοζύγιο. Γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. ΙI. Ισοζύγιο νερού. ΙII. Τα αέρια του θερμοκηπίου και ο ρόλος τους. ΙV. Τα αιωρούμενα σωματίδια και ο ρόλος τους. V. Αλληλεπίδραση σωματιδίων και ακτινοβολίας. VI. Μηχανισμοί σύζευξης ατμόσφαιρας - θάλασσας - εδάφους. VII. Φυσικές κλιματικές διακυμάνσεις της ατμόσφαιρας και των ωκεανών. VIII. Ανθρωπογενείς επιδράσεις. IX. Περιοχικό κλίμα (με έμφαση στην Ελλάδα και στη Μεσόγειο). X. Κλιματικές ταξινομήσεις. XI. Τοπικό κλίμα (αστικό κλίμα, επίδραση της βλάστησης). XII. Βιοκλιματικοί δείκτες. XIII. Επίδραση της πλανητικής κλιματικής μεταβλητότητας στο περιοχικό κλίμα. XIV. Κλιματικές προβολές στο μέλλον.

64 56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Συνοπτική Μετεωρολογία (2-0-2) Ι. Αέριες Μάζες. Δημιουργία και εξέλιξη. Ταξινόμηση. ΙI. Μέτωπα και μετωπικές επιφάνειες. Δημιουργία - Εξέλιξη. Καιρικά φαινόμενα που τα συνοδεύουν. ΙII. Συνοπτικά συστήματα (υφέσεις και αντικυκλώνες). Δημιουργία και εξέλιξη. Καιρικά φαινόμενα που τα συνοδεύουν. ΙV. Χάρτες καιρού επιφάνειας. Απεικόνιση ισοβαρών, μετώπων και λοιπών φαινομένων. V. Χάρτες σταθερής πίεσης. VI. Στροβιλισμός και η σημασία του. Σχετικός απόλυτος δυναμικός. Διατήρηση στροβιλισμού. Μεταφορά στροβιλισμού. VII. Συνδυασμένη χρήση χαρτών επιφανείας και καθ ύψος. Απεικόνιση της κατακόρυφης δομής των συνοπτικών συστημάτων. Κίνηση συστημάτων. VIII. Μεταφορά θερμότητας και η σημασία της. Χάρτες πάχους στρώματος. IX. Κύματα Rossby. Συστήματα εμποδισμού. Κατακόρυφες κινήσεις. Αεροχείμαρροι. X. Καταιγίδες αερίων μαζών και μέσων γεωγραφικών πλατών. XI. Δείκτες ευστάθειας - αστάθειας. XII. Καταιγίδες τροπικών. Τροπικοί κυκλώνες. Ανεμοστρόβιλοι. Ακραία καιρικά φανόμενα. Εργαστήρια: Υποχρεωτική εξάσκηση των φοιτητών. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Ενεργειακός σχεδιασμός κτηρίων (2-2-0) Ι. Αιολική ενέργεια: Εισαγωγή στις ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Άνεμος και χαρακτηριστικές παράμετροι του ανέμου. Στατιστική μελέτη του ανέμου. Θεωρητική προσέγγιση στην κατανομή συχνοτήτων των ταχυτήτων ανέμου. Επίδραση του εδάφους στη ροή του ανέμου. Επίπεδες και μη επίπεδες περιοχές. Μεταβολή του ανέμου με το ύψος πάνω από το έδαφος. Γενικό μοντέλο κατατομής του ανέμου. Ευστάθεια της ατμόσφαιρας. Εκθετικός νόμος της κατατομής του ανέμου. Η κατατομή του ανέμου σε ομοιογενείς επίπεδες και μη ομοιογενείς επίπεδες περιοχές. Διαθέσιμη αιολική ενέργεια. Υπολογισμός της διαθέσιμης αιολικής ισχύος από στιγμιαίες και μέσες ταχύτητες ανέμου. Υπολογισμός της ετήσιας διαθέσιμης αιολικής ενέργειας. Εκμεταλλεύσιμη αιολική ισχύς. Μέγιστη εκμεταλλεύσιμη αιολική ενέργεια. Απόδοση αιολικών μηχανών. Υπολογισμός συντελεστή απόδοσης αιολικών μηχανών. Υπολογισμός παρεχόμενης ισχύος. Διάφοροι τύποι αιολικών μηχανών. Αιολικές μηχανές οριζόντιου και κατακόρυφου άξονα περιστροφής. Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα. Ανάπτυξη αιολικών συστημάτων. Επίδραση στο περιβάλλον.

65 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 57 ΙI. Ηλιακή ενέργεια: Ηλιακή ακτινοβολία. Ηλιακή ακτινοβολία στα όρια της ατμόσφαιρας. Ηλιακή ακτινοβολία στο έδαφος. Μετρήσεις και υπολογιστικά μοντέλα. Παθητικά και ενεργητικά ηλιακά συστήματα. Κατηγορίες παθητικών συστημάτων. Συλλέκτες. Φωτοβολταϊκά. Βασικά χαρακτηριστικά. Αρχές λειτουργίας. Κατασκευή. Εφαρμογές. III. Βιομάζα: Παραγωγή βιομάζας. Πηγές βιομάζας. Μέθοδοι επεξεργασίας της βιομάζας. Προϊόντα. Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα. IV. Γεωθερμία: Ταξινόμηση γεωθερμικών πεδίων. Εκμεταλλεύσιμα γεωθερμικά πεδία. Χρήση και εφαρμογές γεωθερμικής ενέργειας. Περιβαλλοντικά θέματα. V. Υδροηλεκτρικά έργα: Βασικές έννοιες. Χαρακτηριστικά υδροηλεκτρικών μονάδων. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Δυνατότητες εκμετάλλευσης. VI. Κτήρια: Βιοκλιματικός σχεδιασμός σε κτήρια, ενεργητικά και παθητικά ηλιακά συστήματα. Εξοικονόμηση ενέργειας. Εφαρμογές αιολικών συστημάτων σε κτήρια. Εξοικονόμηση ενέργειας. Κωδικός ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙV: Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων Μάθημα ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στοιχειώδη σωμάτια Πυρηνική Φυσική Ι Ηλεκτρομαγνητισμός ΙΙ 5 Ατομική & Μοριακή Φυσική 5 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Ειδικά θέματα Πυρηνικής Φυσικής & Στοιχειωδών σωματιδίων Ιατρική Φυσική Μαθηματική Φυσική Αστροσωματιδιακή Φυσική & Κοσμική Ακτινοβολία Σύγχρονη Κβαντική Φυσική και Εφαρμογές 5 Το μάθημα Ηλεκτρομαγνητισμός ΙΙ είναι ένα από τα τρία μαθήματα Επιλογής Κορμού του Τμήματος. Έτσι αν κάποιος φοιτητής το έχει ήδη επιλέξει ως μάθημα Επιλογής Κορμού οφείλει να πάρει το μάθημα Ατομική & Μοριακή Φυσική ως υποχρεωτικό της παρούσας Kατεύθυνσης.

66 58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ Στοιχειώδη σωμάτια (2-2-0) Κινηματική: Συμβολισμός. Μετασχηματισμοί Lorentz. Διασπάσεις. Σκέδαση. Μεταβλητές Mandelstam. Ωκύτητα (rapidity). Φυσικό σύστημα μονάδων. Ανασκόπηση: Δομή της ύλης. Λεπτόνια. Κουάρκς. Φορτίο και χρώμα. Φορείς των δυνάμεων. Αλληλεπιδράσεις. Θωράκιση (screening) σε Κβαντική Ηλεκτροδυναμική, Κβαντική Χρωμοδυναμική. Σταθερές ζεύξης. Ενοποίηση των δυνάμεων. Αδρόνια. Νόμοι διατήρησης. Συμμετρίες και κουάρκς: Σπιν και ισοσπίν. Στοιχεία θεωρίας ομάδων. Η ομάδα SU(2). Σύνθεση αναπαραστάσεων. Πεπερασμένες ομάδες: P, C. SU(2) του ισοσπίν. Ισοσπίν αντισωματιδίων. Η ομάδα SU(3). Παραδοξότητα. Μη σχετικιστικό μοντέλο των κουάρκς. Ταξινόμηση μεσονίων και βαρυονίων. Μαγνητική ροπή του πρωτονίου και του νετρονίου. Αντισωμάτια: Ανασκόπηση εξίσωσης Schroedinger. Εξίσωση Klein -Gordon. Καταστάσεις αρνητικής ενέργειας.- Ερμηνεία Dirac, Feynman. Στοιχεία μη σχετικιστικής θεωρίας διαταραχών. Ηλεκτροδυναμική σωματίων χωρίς σπιν: Αλληλεπίδραση «ηλεκτρονίου» με ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Σκέδαση «ηλεκτρονίου» «μιονίου» χωρίς σπιν. Διάγραμμα Feynman. Αναλλοίωτο πλάτος. Διαδότης φωτονίου. Ενεργός διατομή. Η εξίσωση Dirac: Συναλλοίωτη μορφή της εξίσωσης Dirac. Πίνακες γ. Σπίνορες. Διατηρούμενο ρεύμα. Λύσεις για ελεύθερα σωμάτια. Αντισωμάτια. Διγραμμικές συναλλοίωτες ποσότητες. Ελικότητα. Χειραλικότητα. Άμαζα φερμιόνια. Νετρίνα. Ηλεκτροδυναμική σωματίων με σπιν: Αλληλεπίδραση ηλεκτρονίου με ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Διαγράμματα Feynman. Σκέδαση Møller. Ασθενείς αλληλεπιδράσεις: Παραβίαση της ομοτιμίας. Πείραμα Wu. Μορφή V A του ασθενούς ρεύματος. Αναλλοίωτο πλάτος. Ζεύξη Fermi μέσω ανταλλαγής σωματίου W. Διάσπαση β. Ειδάλως υποχρεούται να πάρει το μάθημα Ηλεκτρομαγνητισμός II ως Υποχρεωτικό μάθημα Κατεύθυνσης.

67 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 59 Πυρηνική Φυσική Ι (2-2-0) I. Επανάληψη. Φαινομενολογία. II. Στοιχεία φυσικής νουκλεονίου. Ισχυρή αλληλεπίδραση νουκλεονίου-νουκλεονίου. Μελέτη δευτερίου. Στοιχεία σκέδασης νουκλεονίου νουκλεονίου. III. Κβαντική θεωρία πολλών σωμάτων. IV. Πυρηνική Θεωρία Μέσου Πεδίου: Αερίου Fermi, ανεξαρτήτων σωματιδίων ενός σωματιδίου. Όρια και περιορισμοί θεωριών μέσου πεδίου. V. Εισαγωγή στις πυρηνικές αντιδράσεις: Σκέδαση ηλεκτρονίων πυρήνα. Το οπτικό πρότυπο. Αντιδράσεις σύνθετου πυρήνα. VI. Διασπάσεις: Διάσπαση α. Διάσπαση β, σύλληψη ηλεκτρονίων. Εκπομπή γ, εσωτερική μετατροπή, μετατροπή ζεύγους. VII. Φασματοσκοπία πυρήνων/οργανολογία. VIII. Στοιχεία Αδρονικής Φυσικής. IX. Στοιχεία Πυρηνικής Αστροφυσικής. Ατομική & Μοριακή Φυσική (2-2-0) Ι. Άτομο Υδρογόνου: Λεπτή Υφή. Υπέρλεπτη Υφή. Μετατόπιση Lamb. Άτομα με πολλά ηλεκτρόνια: Φάσματα ατόμου ηλίου, Pauli. Σύζευξη στροφορμών (L-S, J-J), μαγνητικές ροπές, φάσματα, πολλαπλές διεγέρσεις, άτομα σε μαγνητικό πεδίο. II. Ακτίνες Χ, Laser: Νέες μέθοδοι οπτικής φασματοσκοπίας (Laser Cooling of Atoms). ΙΙΙ. Βασικά της κβαντικής θεωρίας για χημικό δεσμό: Είδη δεσμών, υβριδισμός ατομικών τροχιών, εκπομπή ακτινοβολίας και αποδιέγερση μορίου, φάσματα ηλεκτρονικών μεταβάσεων. Ηλεκτρομαγνητισμός ΙΙ (2-2-0) Το περιεχόμενο του μαθήματος αυτού βρίσκεται στη λίστα των μαθημάτων Επιλογής Κορμού στο εδάφιο Ειδικά θέματα Πυρηνικής Φυσικής & Στοιχειωδών σωματιδίων (2-2-0) Ι. Ισχυρή αλληλεπίδραση - Εισαγωγή στην Αδρονική Φυσική. Στοιχεία Κβαντικής Χρωμοδυναμικής (QCD). Φαινομενολογία νουκλεονίων κα άλλων αδρονίων. Βαθειά μη ελαστική σκέδαση. Πρότυπο παρτονίων. Συναρτήσεις κατανομής. Στοιχεία από άλλα πρότυπα και θεωρίες δομής αδρονίων.

68 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙI. Πειραματικοί μέθοδοι και εφαρμογές Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων. Βασική Οργανολογία ανιχνευτών (ανιχνευτές αερίου - σπινθηριστές - ημιαγωγικοί ανιχνευτές - ανιχνευτές νετρονίων). Πολυσυρματικοί ανιχνευτές και Θερμιδομετρία (προσδιορισμός θέσης, γωνίας ανιχνευτές ηλεκτρομαγνητικών καταιγισμών, θερμιδομετρία αδρονικών καταιγισμών). Οργανολογία πειραμάτων σκέδασης σταθερού στόχου (φασματόμετρα, ταυτοποίηση προϊόντων αντίδρασης μέσω E E T OF ). Εφαρμογές (αναλυτικές μέθοδοι, επαγόμενη σχάση, σύντηξη, γενικά περί βιοϊατρικών εφαρμογών). Σύγχρονη Κβαντική Φυσική και Εφαρμογές (2-2-0) Θεωρία διαταραχών (χρονοεξαρτώμενη). Ηλεκτρομαγνητικά πεδία και ά- τομα. Φυσική των Laser. Κβαντική Στατιστική. Διατύπωση της μήτρας πυκνότητας (density matrix). Μαγνητικός πυρηνικός συντονισμός (NMR). Παραμαγνητικός συντονισμός ηλεκτρονιών (EPR). Υπεραγωγιμότητα (Ι & ΙΙ). Επαφές Josephson. Υπερρευστότητα - υγρό ήλιο - δίνες (vortices). Κβαντική συμφωνία (quantum coherence) - Entaglement. Παράδοξο EPR. Ανισότητες Bell. Κβαντική πληροφορία - qubits. Κβαντικές πύλες-κυκλώματα. Κβαντικοί αλγόριθμοι (Shor-Grover). Αστροσωματιδιακή Φυσική & Κοσμική Ακτινοβολία (2-2-0) Ι. Εισαγωγή: Τι είναι η Αστροσωματιδιακή Φυσική. Ο ρόλος της Φυσικής των Στοιχειωδών Σωματιδίων στην κατανόηση του Σύμπαντος. Ανακάλυψη των κοσμικών σωματιδίων. Κοσμική Ακτινοβολία. Αστρονομία ακτίνων-γ. Αστρονομία νετρίνων. ΙΙ. Κοσμολογία - Πρώιμο Σύμπαν: Διαστολή του Σύμπαντος. Νόμος του Hubble. Θερμοδυναμική του πρώιμου σύμπαντος. Μεγάλη Εκρηξη. Ακτινοβολία μικροκυματικού υποβάθρου (CMB). Λόγος νετρονίων - πρωτονίων. Πυρηνοσύνθεση. Σχηματισμός ελαφρών πυρήνων. Αποσύζευξη νετρίνων. Νεώτερες εξελίξεις στις μετρήσεις των κοσμολογικών παραμέτρων (WMAP). Ιδιότητες μικροκυματικού υποβάθρου. Σκοτεινή ύλη. Σκοτεινή ενέργεια. Το πρότυπο ΛCDM. ΙΙΙ. Κοσμική Ακτινοβολία (ΚΑ): Πρωτογενής κοσμική ακτινοβολία (πρωτόνια, πυρήνες, λεπτόνια, φωτόνια, νετρίνα και σωμάτια σκοτεινής ύλης). Δευτερογενής κοσμική ακτινοβολία (νουκλεόνια, πιόνια, μιόνια κ.ά.). Ιδιό-

69 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 61 τητες πρωτογενούς ΚΑ (ενεργειακά φάσματα, πυκνότητα, ισοτροπία, κ.ά.). Ιδιότητες δευτερογενούς ΚΑ (εκτεταμένοι καταιγισμοί κ.ά.). ΙV. Πηγές και Προέλευση ΚΑ: Σταθεροί αστέρες (ήλιος), κόκκινοι γίγαντες, λευκοί νάνοι, καινοφανείς και υπερκαινοφανείς αστέρες, αστέρες νετρονίων, μαύρες οπές. Διαστρική ύλη. Γαλαξιακά πρότυπα προέλευσης. Leaky box Model. Εξωγαλαξιακές θεωρίες. V. Μηχανισμοί Επιτάχυνσης των Κοσμικών Ακτίνων: Ηλεκτρομαγνητικοί μηχανισμοί: Βήτατρο. Δυναμικοί μηχανισμοί. Μηχανισμοί επιτάχυνσης κατά Fermi. Υδροδυναμικοί μηχανισμοί. Επιτάχυνση σωματιδίων σε ισχυρά κρουστικά κύματα. Κρουστικά κύματα στα υπολείμματα υπερκαινοφανών. Μαγνητόσφαιρες παλλομένων αστέρων. VI. Διαμόρφωση της Γαλαξιακής ΚΑ από Ηλιακά Ενεργητικά Σωματίδια: Θεωρία ηλιακού ανέμου. Πρότυπα εκτόνωσης (Parker). Αποδείξεις για ηλιακή διαμόρφωση. Διαπλανητικό μαγνητικό πεδίο. Δομημένος ηλιακός άνεμος. Κύματα κρούσης. Πρότυπο μεταφοράς - διάχυσης για ηλιακή διαμόρφωση. Τοπολογία της γήινης μαγνητόσφαιρας. Μαγνητοσφαιρικές υποκαταιγίδες. Μαγνητικές καταιγίδες. Επίδραση του γήινου μαγνητικού πεδίου. Δυναμική των φορτισμένων σωματιδίων σε διπολικό μαγνητικό πεδίο. Διάγνωση κοσμικών σωματιδίων με το γήινο μαγνητικό πεδίο. Σωματίδια υψηλών ενεργειών στην εξωτερική ηλιόσφαιρα.. Μακρόχρονη διαμόρφωση της κοσμικής ακτινοβολίας. Μειώσεις κατά Forbush. Επίγειες επαυξήσεις της έντασης της κοσμικής κτινοβολίας. Ηλιακές εκλάμψεις και στεμματικές εκπομπές μάζας. Ημερήσια ανισοτροπία. Μετρητές νετρονίων. Μοντελοποίηση - προσομοιώσεις. Επικαιροποίηση επεισοδίων Κοσμικής Ακτινοβολίας. Μαθηματική Φυσική (2-2-0) Ι. Συναρτήσεις Green. Πρόβλημα Sturm-Liouville. Προβλήματα αρχικών συνθηκών. Ανομοιογενείς συνοριακές συνθήκες. Ανάπτυγμα σε ιδιοσυναρτήσεις. ΙI. Αριθμητικές μέθοδοι για την επίλυση της εξίσωσης Schröedinger. Αλγόριθμος Numerov. Μέθοδος πεπερασμένων στοιχείων. Εφαρμογή σε προβλήματα διακριτού φάσματος. Εφαρμογή σε προβλήματα σκέδασης. Χρονική εξάρτηση - μοναδιακότητα. Αλγόριθμος Cranck-Nicholson. Η μέθοδος split-step Fourier.

70 62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙII. Στοιχεία θεωρίας ομάδων. Πεπερασμένες και συνεχείς Ομάδες. Ομάδες μετασχηματισμών και συμμετρίες. Υποομάδες, τάξη συζυγίας, ομάδα πηλίκο. Αναπαραστάσεις, χαρακτήρες, λήμμα του Schur. Ομάδες συμμετρίας σημείου, ομάδα μεταθέσεων. Αναπαραστάσεις της ομάδας των στροφών, SU(2), SU(3). Ιατρική Φυσική (2-2-0) Ι. Ιατρική Φυσική: Γενική επισκόπηση. Πυρηνική Ιατρική. ΙΙ. Φυσική Ακτινοβολιών: Είδη ακτινοβολιών. Παραγωγή ιονιζουσών και μη ιονιζουσών ακτινοβολιών. Διαμόρφωση ακτινοβολιών. Αλληλεπίδραση ακτινοβολιών με την ύλη. Βιολογική δράση ακτινοβολιών. ΙΙΙ. Ακτινοπροστασία: Δοσιμετρία. Αρχές ακτινοπροστασίας. ΙV. Ιατρική Απεικόνιση: Διαγνωστική ακτινολογία (ακτινογραφία, ακτινοσκόπηση, μαστογραφία). Αρχές υπολογιστικής τομογραφίας CT. V. Σύγχρονες Τεχνικές Ιατρικής Απεικόνισης: Υπολογιστική Τομογραφία ακτίνων-χ (X-rays CT). Σπινθηρογράφημα (γ-camera). Τομογραφία μονοφωτονικής εκπομπής (SPECT). Τομογραφία ποζιτρονικής εκπομπής (PET). Απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI). Απεικόνιση με υπερήχους (ultrasound CT). Συνδυαστικές τεχνικές (PET/CT). VI. Ακτινοθεραπεία: Φωτόνια, ηλεκτρόνια, φορτισμένα σωμάτια. Καμπύλες δόσης - βάθους. Σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας: IMRT, γ-knife. Cyber-Knife. Βραχυθεραπεία HDR. Θεραπεία με βαρέα ιόντα. Σχήμα 3.6: Διατάξεις σε ένα από τα εργαστήρια Πυρηνικής Φυσικής.

71 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 63 Κωδικός ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ V: Φυσικής Στερεάς Κατάστασης Μάθημα ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Στερεάς Κατάστασης I Φυσική Στερεάς Κατάστασης II Κβαντική Οπτική & Lasers ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Φυσική των Μορίων & Νανοϋλικών Φυσική της Στερεάς Γης - Δυναμική των σεισμών Διατάξεις Μετατροπής Ενέργειας Φυσική Ημιαγωγικών διατάξεων & κβαντικών ετεροεπαφών Φυσική Βιολογικής Ύλης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Φυσική Στερεάς Κατάστασης I (2-2-0) Εισαγωγή: Η ιστορική εξέλιξη της Φυσικής Στερεάς Κατάστασης (ΦΣΚ) από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. I. Φαινόμενα μεταφοράς στα Μέταλλα: Ηλεκτρική, Θερμική αγωγιμότητα. Νόμος των Wiedemann-Franz, Διάχυση, τύπος του Einstein. Θεωρία του Drude. Εξίσωση Mεταφοράς του Boltzman. Θεωρία του Lorentz. Θεωρία του Sommerfeld. Συγκριτική ανάλυση των θεωριών. Ποιοτική ερμηνεία της εξάρτησης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας από τη θερμοκρασία μηχανισμοί σκέδασης. ΙI. Θεωρία των Ενεργειακών Ζωνών: Θεώρημα του Bloch. Υπόδειγμα Kröning-Penney. Ημικλασική κίνηση του ηλεκτρονίου στο πλέγμα. Ταχύτητα, Επιτάχυνση, Ενεργός μάζα. Διάκριση μετάλλων, μονωτών και ημιαγωγών. Προσέγγιση του ισχυρά δέσμιου ηλεκτρόνιου. III. Φυσική Ημιαγωγών: Γενικά χαρακτηριστικά: Si, Ge, GaAs. Θεωρία Ζωνών: Διαγράμματα E k, Επιφάνειες σταθερής ενέργειας. Στατιστική φορέων σε ισορροπία: Πυκνότητα Καταστάσεων, συνάρτηση Fermi. Συγκέντρωση Φορέων σε ισορροπία, εμπλουτισμός, σχέση ουδετερότητας

72 64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ φορτίου, θερμοκρασιακή εξάρτηση της συγκέντρωσης φορέων, καθορισμός της θέσης της E F. Φαινόμενα μεταφοράς: Ολίσθηση, διάχυση. Εξίσωση Mεταφοράς του Boltzman, ηλεκτρική αγωγιμότητα. Καμπύλωση των ζωνών. Επίδραση του Μαγνητικού πεδίου - αναλυτική διερεύνηση του Φαινομένου Hall. Σχήμα 3.7: Σε ένα από τα εργαστήρια του Τομέα Φυσικής Στερεάς Κατάστασης. Φυσική Στερεάς Κατάστασης II (2-2-0) Mαγνητισμός: Διαμαγνητισμός και παραμαγνητισμός. Προέλευση του μαγνητισμού. Κβαντική θεωρία της μαγνητικής επιδεκτικότητας του ατόμου. Mαγνήτιση ιόντων με μερικώς συμπληρωμένους φλοιούς. Νόμος Curie. Μαγνητισμός των ηλεκτρονίων αγωγιμότητας. Παραμαγνητισμός Pauli. Σιδηρομαγνητισμός. Θεωρία μοριακού πεδίου. Aντισιδηρομαγνητισμός. Σιδηρομαγνητισμός. Σιδηρομαγνητικές περιοχές. Η φύση της μαγνητικής αλληλεπίδρασης. Η προσέγγιση του ανεξάρτητου σωματιδίου. Θεωρία του Heisenberg. Kύματα σπιν. Ηλεκτρονικός παραμαγνητικός συντονισμός. Πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός. Υπεραγωγιμότητα: Γενικά περί των υπεραγωγών. Κρίσιμη θερμοκρασία. Κρίσιμο μαγνητικό πεδίο και κρίσιμο ρεύμα. Φαινόμενο Meissner. Υπεραγωγοί τύπου Ι και τύπου ΙΙ. Κβάντωση της μαγνητικής ροής. Θεωρία

73 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 65 London. Ειδική θερμότητα. Μικροσκοπική θεωρία της υπεραγωγιμότητας. Προέλευση της ελκτικής αλληλεπίδρασης μεταξύ ηλεκτρονίων. Ζεύγη Cooper. Θεωρία Bardeen-Cooper-Schrieffer. Ενεργειακό χάσμα. Στοιχειώδεις διεγέρσεις ενός υπεραγωγού. Φαινόμενο Josephson. Κβαντική συμβολή. Διηλεκτρικές και Οπτικές Ιδιότητες των Στερεών: Επισκόπηση βασικών σχέσεων. Διηλεκτρική σταθερά. Τοπικό ηλεκτρικό πεδίο. Σχέση Clausius-Mossotti. Πηγές πολωσιμότητας. Ηλεκτρονική πολωσιμότητα. Ιοντική πολωσιμότητα. Διπολική πολωσιμότητα. Πιεζοηλεκτρισμός. Σιδηροηλεκτρισμός. Κβαντική Οπτική & Lasers (2-2-0) Εισαγωγή: Ιστορική εξέλιξη της μελέτης ακτινοβολίας μέλανος σώματος έως την εισαγωγή της κβάντωσης ενέργειας από Max Planck. Ι. Αλληλεπίδραση Ακτινοβολίας και Ύλης-Ημικλασική Αντιμετώπιση: Λύση εξίσωσης του Schrödinger σε δισταθμικό άτομο. Εικόνα Schrödinger. Προσέγγιση ηλεκτρικού διπόλου. Υπολογισμός πιθανοτήτων ατομικών μεταβάσεων με χρονικά εξαρτώμενη θεωρία διαταραχών. Χαμιλτονιανή ατόμου-πεδίου. Συντελεστές A & B του Einstein. ΙΙ. Αλληλεπίδραση Ακτινοβολίας και Ύλης - Κβάντωση Πεδίου: Χαμιλτονιανή αρμονικού ταλαντωτή. Τελεστές σπινοριακοί, καταστροφής και δημιουργίας φωτονίου, φωτονικών αριθμών. Χαμιλτονιανή ατόμου πεδίου σε προσέγγιση Rabi. Ενέργεια μηδενικού σημείου και δύναμη Casimir. Φαινόμενο Franck Hertz. Τελεστής ηλεκτρικού πεδίου και ενέργειας στάσιμου κύματος. Υπολογισμός πιθανοτήτων ατομικών μεταβάσεων. Εικόνα αλληλεπίδρασης. Εξελικτικός τελεστής και πιθανότητες μετάβασης. Μέθοδος αποθήκης. Πίνακας πυκνότητας και εξίσωση κίνησής του. Εισαγωγή διεργασιών απόσβεσης. Ίχνος πίνακα. Κατάσταση ισορροπίας, κατανομή Planck και πυκνότητα ενέργειας πεδίου. III. Laser και Μaser: Πρώτο maser & laser - ιστορική αναδρομή κατασκευής τους. Χαρακτηριστικές ιδιότητες της δέσμης laser. Κοιλότητα συντονισμού. Παράγων ποιότητας Q και μηχανισμοί μεταβολής του. Μηχανισμός άντλησης και αναστροφή πληθυσμού. Φάσμα διαμήκων και εγκάρσιων συχνοτήτων (ΤΕΜ) δέσμης laser. Καταστάσεις 3-διάστατου αρμονικού ταλαντωτή. Πόλωση ακτινοβολίας και γωνία Brewster. Συμβολόμετρο Fabry-Perot. Λειτουργία σε μία μόνο διαμήκη ή εγκάρσια συχνότητα laser.

74 66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ρυθμοί πληθυσμών και ισχύος δέσμης στην κοιλότητα συντονισμού. Επίτευξη στάσιμης κατάστασης με εκπομπή δέσμης laser. Επίπεδο κατωφλίου και κρίσιμη τιμή ρυθμού άντλησης. Μηχανισμοί διεύρυνσης φασματικών γραμμών. Συντελεστής ποιότητας συντονιστή. Ψύξη της ύλης με laser. Μaser αμμωνίας. Laser ρουβιδίου. Laser HeNe. Laser διόδου p n. Laser ιόντων Αργού. Laser οργανικής βαφής. Φυσική των Μορίων & Νανοϋλικών (2-2-0) Εισαγωγή: Προσέγγιση Born-Oppenheimer. Άτομο του υδρογόνου. Πολυηλεκτρονικά άτομα. Ι. Ηλεκτρονική δομή μορίων-μοριακός δεσμός: Kατηγορίες μοριακών δεσμών. Iόν μορίου του υδρογόνου (μέθοδος γραμμικού συνδυασμού ατομικών τροχιακών-lcao). Mόριο του υδρογόνου. Διατομικά μόρια- πολυατομικά μόρια (Μοριακά τροχιακά, μέθοδος δεσμού σθένους). Απεντοπισμός και υβριδισμός μοριακών τροχιακών. ΙΙ. Νανοδιάστατα υλικά άνθρακα: Hλεκτρονική δομή γραφενίου, νανοσωλήνων άνθρακα. ΙΙΙ. Μοριακά φάσματα ταλάντωσης-περιστροφής: Περιστροφή διατομικού μορίου. Ταλάντωση διατομικού μορίου. Φαινόμενο Raman. Φάσματα περιστροφής-ταλάντωσης πολυατομικών μορίων. IV. Φάσμα ηλεκτρονικών μεταπτώσεων: Ένταση φασματικών γραμμών, αρχή Frank-Condon. V. Ταλαντώσεις πλέγματος νανοδιάστατων υλικών: Γραφένιο, νανοσωλήνες άνθρακα. Φαινόμενο συντονισμού Raman. VI. Μέθοδοι απεικόνισης νανοδιάστατων υλικών: Μικροσκοπία ατομικών δυνάμεων (AFM), σαρωτική μικροσκοπία σήραγγας (STM), ηλεκτρονική μικροσκοπία. Φυσική της Στερεάς Γης Δυναμική των σεισμών (2-2-0) Ι. Στοιχεία τεκτονικής: Δομή της Γης. Μαγνητικό πεδίο της Γης μεταβολές αναστροφές. Δυναμική των λιθοσφαιρικών πλακών. Ορογένεση. Μοντέλα για την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών. Ηφαίστεια. Tsunami. Θερμές κηλίδες. Ρήγματα. Δυναμική των ρηγμάτων. Γεωδυναμικό μοντέλο του Ελλαδικού χώρου- ζώνη Benioff. ΙI. Θεωρία ελαστικότητας: Τανυστής τάσης - παραμόρφωσης. Γενικευμέ-

75 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 67 νος νόμος Hooke. Ελαστικές σταθερές Lame. ΙIΙ. Σεισμολογία: Ομαδική και φασική ταχύτητα. Διασπορά επιφανειακών σεισμικών κυμάτων. Νόμος Snell. Eξασθένηση σεισμικών κυμάτων. Παράγοντας ποιότητας Q. Σεισμικά κύματα χώρου P και S. Επιφανειακά κύματα Love και Rayleigh. Διάδοση σεισμικών κυμάτων στο εσωτερικό της Γης. Σκιερή ζώνη. Όργανα καταγραφής σεισμών. Σεισμικά δίκτυα. Παράμετροι σεισμού - επίκεντρο-χρόνος γένεσης-μέγεθος. Μηχανισμός γένεσης σεισμού. Ανάλυση σεισμογραφήματος. Χαρακτηριστικά σεισμικής πηγήςσεισμική ροπή-ακτινοβολία P και S κυμάτων- πτώση σεισμικής τάσης. Μακροσεισμική. Ενταση σεισμού. Μακροσεισμικές κλίμακες. Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η σεισμική ένταση. Ισόσειστες. Ρευστοποίηση εδάφους. Στοιχεία τεχνικής σεισμολογίας. Σχέση Gutenberg Richter. Σεισμική επιτάχυνση. Φάσματα σεισμών. Φάσμα απόκρισης κτηρίουελεύθερου πεδίου-ψευδοφάσματα. Πρόγνωση σεισμών βραχείας και μακράς διάρκειας. Πρόδρομα φαινόμενα σεισμών-ηλεκτρομαγνητικές ανωμαλίες- μέθοδος ΒΑΝ. Fractal διάσταση. Ο σεισμός σαν κρίσιμο φαινόμενο. ΙV. Βαρυτομετρία: Επιτάχυνση της βαρύτητας. Βαρυτικό δυναμικό. Εξισώσεις δυναμικού πεδίου - θεώρημα Gauss. Βαρυτικό πεδίο της Γης. Βαρυτικές διορθώσεις. Ανωμαλία Bouguer. Ισοστασία. Πετρώματα και Ορυκτά. Μέθοδοι υπολογισμού πυκνότητας εδάφους- μέθοδος Nettleton. Ερμηνεία βαρυτικών ανωμαλιών. Μέθοδος Griffin. Ανώμαλη μάζα. Βαρυτικό αποτέλεσμα γεωλογικών σχηματισμών-μοντέλα. V. Επίσκεψη στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου της Αθήνας: Επίδειξη της λειτουργίας του σύγχρονου ψηφιακού τηλεμετρικού δικτύου. Ανάλυση σεισμογραφημάτων σε real time. Διατάξεις Μετατροπής Ενέργειας (2-0-2) Εισαγωγή: Το πρόβλημα της Ενέργειας. Δημιουργία υδρογονανθράκων και εκτίμηση των αποθεμάτων τους. Συνέπειες συμβατικών συστημάτων μετατροπής και εναλλακτικές δυνατότητες. Ι. Φυσική φωτοβολταϊκών: Βασικά στοιχεία Φυσικής Ημιαγωγών. Απορρόφηση ακτινοβολίας, συγκεντρώσεις φωτοφορέων, ηλεκτροχημικό δυναμικό. Μηχανισμοί διέγερσης και αποδιέγερσης, χρόνος ζωής και διάχυση φορέων φορτίου. Διαχωρισμός φωτοφορέων, χαρακτηριστική φωτοβολ-

76 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ταϊκού στοιχείου, φωτορεύμα. Φασματική απόκριση, παρεχόμενη ισχύς και συντελεστής απόδοσης. Διερεύνηση παραμέτρων στοιχείου και συστοιχιών. Φωτοβολταϊκά λεπτού υμενίου, άμορφου Si και Tandem. ΙΙ. Θερμοηλεκτρικά φαινόμενα και θερμογεννήτριες: Φαινόμενα Seebeck, Peltier, Thomson και σύνδεση των αντίστοιχων συντελεστών. Θερμοηλεκτρική γεννήτρια, συντελεστής απόδοσης, Ζ-Factor. Συστοιχίες θερμοηλεκτρικών στοιχείων, χαρακτηριστική και σύγχρονες χρήσεις. Θερμοϊονικό φαινόμενο και θερμοϊονική γεννήτρια. ΙΙΙ. Θερμοδυναμικοί κύκλοι ισχύος και συστήματα ψύξης: Στοιχεία θερμοδυναμικής. Διατήρηση ενέργειας σε διεργασίες ροής. Κύκλοι Rankine, Brayton, Stirling, συντελετές απόδοσης και βελτιώσεις. Κύκλοι εσωτερικής καύσεως (Οtto, Diesel). Αντλίες θερμότητας και συστήματα ψύξης (αντιστροφή κύκλου Rankine, εκτόνωση Joule-Thomson). Αρχή ψύξης με απομαγνήτιση συστήματος spin. ΙV. Κυψελία καυσίμου (Fuel Cell): Εισαγωγή και αρχή λειτουργίας. ΗΕΔ και μηχανισμοί ιοντικής αγωγιμότητας. V. Εργαστήριο: Υποχρεωτική εξάσκηση των φοιτητών σε τέσσερις 2ωρες ασκήσεις (φωτοβολταϊκό στοιχείο, θερμοηλεκτρική γεννήτρια, ηλεκτρικό ψυγείο, μηχανή Stirling). Φυσική Ημιαγωγικών διατάξεων & κβαντικών ετεροεπαφών (2-2-0) Ι. Σύντομη επανάληψη θεωρίας ζωνών. Ημιαγωγοί εμμέσου και αμέσου ενεργειακού χάσματος, δορυφορικές ζώνες και εκφυλισμός ζωνών σθένους. Στατιστική Fermi και κατανομή των ηλεκτρονίων στις ζώνες. Εισαγωγή της έννοιας των δοτών και αποδεκτών. Ημιαγωγοί ενδογενείς και με προσμίξεις. Έλεγχος της στάθμης Fermi και ημιαγωγοί αντιστάθμισης. ΙI. Επαφή p n. Απότομη επαφή και παραδοχές για την περιγραφή της. Προσδιορισμός φραγμού δυναμικού υπό συνθήκες θερμοδυναμικής ισορροπίας. Περιοχή φορτίου χώρου και ισοδύναμη χωρητικότητα. Προσδιορισμός ρεύματος ορθής πόλωσης. Κατανόηση της αγωγιμότητας φορέων μειονότητας - διπολική αγωγιμότητα. Ανάστροφη πόλωση και μηχανισμοί αγωγιμότητας υπό ανάστροφη πόλωση. ΙII. Επαφή μετάλλου-ημιαγωγού. Δημιουργία φραγμού δυναμικού. Περιοχή φορτίου χώρου. Ελάττωση φραγμού λόγω κατοπτρικού πεδίου. Μηχανισμοί αγωγιμότητας ορθής πόλωσης. Αγωγιμότητα μέσω φορέων πλειονότητας. ΙV. Διπολικό τρανζίστορ. Εξι-

77 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 69 σώσεις ρεύματος και έλεγχος ρεύματος συλλέκτη μέσω ρεύματος βάσης. Απολαβή ρεύματος συλλέκτη. Τρανζίστορ ετεροεπαφής και σκοπιμότητα επιλογής για τη σχεδίασή του. V. Πυκνωτής ΜΙS και MOS. Καμπύλωση ζωνών στην επιφάνεια του ημιαγωγού και δημιουργία συνθηκών συσσώρευσης, επίπεδων ζωνών, απογύμνωσης και αναστροφής. Συγκέντρωση φορέων στη διεπιφάνεια του ημιαγωγού-διηλεκτρικού. Κατάστρωση των εξισώσεων που περιγράφουν τις παραπάνω συνθήκες. Θερμική δημιουργία φορέων στην περιοχή αναστροφής. VΙ. MOSFET. Μετάβαση από τον πυκνωτή MOS στο MOSFET. Επίδραση των επαφών πηγής και απαγωγού. Ρεύμα καναλιού και έλεγχος της διάταξης. VIΙ. Βασικές αρχές άμορφων και πολυκρυσταλλικών ημιαγωγών. Τάξη βραχείας εμβέλειας και επίδραση στη διαμόρφωση των ζωνών και την κατανομή της πυκνότητας καταστάσεων στο ενεργειακό χάσμα. Κοκκώδη όρια στους πολυκρυσταλλικούς ημιαγωγούς. VIIΙ. Βασικές αρχές οργανικών ημιαγωγών. Μεταφορά σε οργανικούς ημιαγωγούς. Οπτικές ιδιότητες. Συγκέντρωση φορέων και εξάρτηση της ευκινησίας από αυτή. Εκπομπή φωτός. ΙX. Διατάξεις οργανικών ημιαγωγών. Βασική δομή διατάξεων FET και LED. X. Ετεροεπαφή. Ασυνέχεια ζωνών και τύποι ετεροεπαφών. Επίδραση της ασυνέχειας των ζωνών στην αγωγιμότητα των επαφών. XΙ. Ετεροεπαφές και δημιουργία δισδιάστατου ηλεκτρονικού νέφους στις ετεροεπαφές. Τριγωνικά και τετραγωνικά κβαντικά πηγάδια και ζώνες. Διαχωρισμός στρώματος δοτών και δισδιάστατου ηλεκτρονικού νέφους. Μείωση σκέδασης σε ιονισμένες προσμίξεις. Κβαντικά νήματα και κβαντικές τελείες. XΙI. Διατάξεις δισδιάστατου νέφους ηλεκτρονίων, ΗΕΜΤ. FET κβαντικών νημάτων και λέιζερ κβαντικών τελειών. Φυσική Βιολογικής Ύλης (2-2-0) Εισαγωγή των βασικών εννοιών για την ανάλυση και κατανόηση βιολογικών φαινομένων σε μοριακό και υπερμοριακό επίπεδο με τη χρήση μεθόδων της φυσικής επιστήμης. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται στοιχεία Θερμοδυναμικής, Μηχανικής Συνεχών Μέσων, Στατιστικής Φυσικής, Φυσικής του Στερεού και Ηλεκτρομαγνητισμού. Δομικές μονάδες: πρωτεΐνες, λιπίδια, βάσεις DNA, κύτταρα. Μεσοσκοπικές δυνάμεις. Μεταβάσεις φάσης: νήμα-έλικα, νήμα-σφαίρα, κρυστάλλωση, διαχωρισμός φάσης υγρούυγρού. Μεσοφάσεις: τάξη κατεύθυνσης και τοπολογικές ατέλειες. Διεπι-

78 70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ φάνειες, υπερμοριακή οργάνωση και αυτοοργάνωση: πολλαπλασιασμός ιών και πρωτεϊνών, πολυμερισμός της ακτίνης. Μηχανισμοί κίνησης: ευκινησία, διάχυση, εξίσωση του Langevin, μετακίνηση βακτηριδίων. Ελαστικότητα και βιορεολογία. Ηλεκτροστατική διαλυμάτων. Ηλεκτρολύτες. Ηλεκτρονική δομή βάσεων DNA και μεταφορά φορτίου στο DNA. Μακρομόρια. Μεμβράνες. Μοριακές μηχανές. Θερμοδυναμική αναδίπλωσης πρωτεϊνών. Νευρώνες. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ VI: Εκπαίδευση Η Κατεύθυνση αυτή δεν αντιστοιχεί σε κάποιο συγκεκριμένο Τομέα. Τα μαθήματα της Κατεύθυνσης αυτής και το περιεχόμενο θα καθοριστούν εντός του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους από το Τμήμα Φυσικής. Σχήμα 3.8: Η Γραμματεία του Τμήματος Φυσικής ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Τα μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής είναι μαθήματα που γίνονται με συνεργασία είτε διαφορετικών Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών, είτε διαφορετικών Τομέων του Τμήματος Φυσικής. Ο/Η φοιτητής/τρια μπορεί να επιλέξει μέχρι το πολύ δύο μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής που παρέχονται αποκλειστικά από άλλο Τμήμα.

79 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 71 Ελεύθερες Επιλογές 6 Κωδικός Τμήμα Μάθημα Χημείας Χημεία Φυσικής/Παιδαγωγικό Μέθοδοι Διδασκαλίας Φυσικής Δημοτικής Εκπαίδευσης Φυσικής Οπτική & Εφαρμογές Φυσικής/Μαθηματικών Στοχαστικές διεργασίες στη Φυσική Φυσικής Ατομική και Μοριακή Φυσική Βιολογίας Θέματα Σύγχρονης Κυτταρικής Βιολογίας Μαθηματικών Διαφορική Γεωμετρία και Εφαρμογές Χημεία (2-2-0) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Άτομα - Περιοδικό Σύστημα. Χημικός δεσμός - Μόρια. Επιδράσεις μεταξύ μορίων. Καταστάσεις της ύλης. Χημική θερμοδυναμική - Χημική ισορροπία. Χημική κινητική. Διαλύματα. Οξέα - Βάσεις. Οξειδοαναγωγή. Στοιχεία Φασματοσκοπίας. Μέθοδοι Διδασκαλίας Φυσικής (2-2-0) Αρχές μάθησης και εφαρμογή στη Φυσική. Γνωσιακοί στόχοι και προϋποθέσεις για μια βέλτιστη εκπαιδευτική διαδικασία (θεωρητική διδασκαλία και πειραματική πρακτική) στη Φυσική. Ο μετασχηματισμός των επιστημονικών θεωριών σε εκπαιδευτικά πρότυπα. Η επιστημονική μεθοδολογία (και) ως εκπαιδευτική μεθοδολογία κατά την εκπαιδευτική διαδικασία (θεωρητική και πρακτική). Το εκπαιδευτικό εργαστήριο φυσικών επιστημών/φυσικής (οργάνωση, εξοπλισμός και λειτουργία). Οι ψηφιακές εκπαιδευτικές τεχνολογίες πληροφόρησης και επικοινωνίας, προγραμματισμού, 6 Τα μαθήματα και ο αριθμός των Ελεύθερων Επιλογών μπορεί να τροποποιούνται από χρόνο σε χρόνο ανάλογα με τις τρέχουσες ανάγκες του Τμήματος, είτε επιστημονικές, είτε διαθεσιμότητας των μελών ΔΕΠ.

80 72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ πειραματισμού και αυτοματισμού, προσομοίωσης και οπτικοποίησης των σταχαστικών διαδικασιών του μικροκόσμου, αναπαραστάσεων και εκπαιδευτικών παρουσιάσεων. Εφαρμογές. Οπτική και Εφαρμογές (2-2-0) Θεωρία απεικόνισης. Παραξονική οπτική (με χρήση πινάκων). Οπτικά όργανα. Συμβολή και οπτική συμβολομετρία. Συμφωνία-Κυματοδήγηση. Περίθλαση-Φασματογράφοι φράγματος. Πόλωση και πολωσιμετρία. Ολογραφία. Οπτική Fourier (βασικές αρχές). Συχνοτική ανάλυση οπτικών συστημάτων. Οπτικές ιδιότητες υλικών. Στοχαστικές διεργασίες στη Φυσική (2-2-0) I. Εισαγωγή στις Πιθανότητες - Τυχαίες μεταβλητές, κατανομές. II. Θεώρημα Bayes, Τεστ Υποθέσεων, Στατιστική Συναγωγή (Statistical Inference). III. Τυχαίες Διεργασίες (στασιμότητα και ανεξαρτησία). Συναρτήσεις συσχέτισης. IV. Φασματικά Χαρακτηριστικά - φάσμα ισχύος και αυτοσυσχέτιση. V. Γραμμικά φίλτρα. VI. Τυχαίοι περίπατοι: Διαδικασίες Wiener. Κίνηση Brown. VII. Διάχυση - εξίσωση διάχυσης, εξίσωση Fokker-Planck. VIII. Θόρυβος: Θερμικός θόρυβος. Θόρυβος βολής. IX. Εντροπία, κατανομές μεγιστοποίησης εντροπίας, πολυπλοκότητα. X. Αλυσίδες Markov: Πίνακες πιθανότητας μεταβολών. Εργοδικότητα. Ατομική και Μοριακή Φυσική (2-2-0) Πρόκειται για το υποχρεωτικό μάθημα της Κατεύθυνσης Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων, που περιγράφεται στα μαθήματα της εν λόγω Κατεύθυνσης (βλ. εδάφιο 3.4.4). Θέματα Σύγχρονης Κυτταρικής Βιολογίας (2-2-0) Προέλευση της ζωής. Φυσική και χημική λογική της ζωντανής ύλης. Βιομόρια, κατώτερες μορφές ζωής. Φυσικές και χημικές ιδιότητες των βιομορίων. Νουκλεϊνικά οξέα, πρωτεϊνες, λίπη. Κυτταρική οργάνωση και δομή. Κυτταρικά οργανίδια. Μεμβρανικά συστήματα των κυττάρων. Οικολογική οργάνωση και κυκλική οργάνωση της ύλης. Γονίδια και είδη γονιδίων. Ακτινοβολία φυσική και τεχνητή. Ακτινοβολία και επιπτώσεις της σε κύτταρα και οργανισμούς.

81 3.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 73 Διαφορική Γεωμετρία και Εφαρμογές (2-2-0) I. Θεωρία Καμπύλων (Η έννοια της καμπύλης στη διαφορική γεωμετρία, εγγύτατο επίπεδο. Στρέψη. Τύποι Frenet. Εφαρμογές στη Φυσική). Θεωρία επιφανειών (η έννοια της γεωμετρίας του Riemann). Θεωρία τανυστών. Τανυστικές πυκνότητες. Εφαρμογές στη Φυσική. II. Εννοια της πολλαπλότητας. Διανυσματικά πεδία. Εφαπτόμενος χώρος. Εφαπτόμενη δέσμη. Παραδείγματα από τη Φυσική. Δεύτερη θεμελιώδης μορφή. Καμπυλότητα του Gauss. Τύποι Weingarten και Gauss. Riemannian τανυστική καμπυλότητα. Τανυστής Ricci. Τανυστής Einstein. Γεωδαισιακές. Μετατόπιση και Levi-Civita. Απόλυτη διαφόριση. Απόκλιση γεωδαισιακών. Παλιρροϊκές δυνάμεις. Εφαρμογές στο χωρο-χρόνο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΘΕΜΑ Ι & ΙΙ) Όλοι οι φοιτητές του Τμήματος υποχρεούνται να εκπονήσουν κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους σπουδών μια διπλωματική εργασία διάρκειας δύο εξαμήνων υπό την καθοδήγηση ενός μέλους ΔΕΠ του Τμήματος Φυσικής ή κάποιου άλλου Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η εργασία αυτή αποτελεί μια εξέχουσα ευκαιρία να έρθει ο/η φοιτητής/τρια σε επαφή με την ερευνητική διαδικασία σε κάποιο από τα αντικείμενα της αρεσκείας του/της. Οι προϋποθέσεις για την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας είναι οι ακόλουθες: 1. Το μέλος ΔΕΠ που θα επιβλέψει τη διπλωματική εργασία θα πρέπει να ανήκει στην Κατεύθυνση που έχει δηλώσει ο/η φοιτητής/τρια. 2. Η διπλωματική εργασία αντιστοιχεί σε ένα θέμα ανά φοιτητή, συνεπώς δεν επιτρέπεται η από κοινού εκπόνηση διπλωματικής εργασίας με το ίδιο θέμα από δύο ή περισσότερους φοιτητές. 3. Αν ο φοιτητής επιλέξει να εκπονήσει τη διπλωματική του εργασία σε κάποιο άλλο Τμήμα του Πανεπιστημίου απαιτείται σε αυτή την περίπτωση, η έγκριση του Τομέα του οποίου έχει επιλέξει την κατεύθυνση καθώς και ο ορισμός ενός μέλους ΔΕΠ του Τομέα ως συνεπιβλέποντος. Ειδικότερα για την κατεύθυνση της Εκπαίδευσης:

82 74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (α) Αν η διπλωματική εργασία εκπονηθεί σε άλλο Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, θα πρέπει να έχει οριστεί από την Επιτροπή Εκπαίδευσης (αναγράφεται στον Οδηγό Σπουδών) ένα μέλος ΔΕΠ του Τμήματός μας, ως συνεπιβλέπων. Σημειώνεται ότι ο συνεπιβλέπων θα πρέπει να ενημερώνεται συχνά από τον επιβλέποντα του άλλου Τμήματος για την πορεία της διπλωματικής εργασίας καθώς επίσης να συμφωνήσει στην εκτίμηση και τη βαθμολογία της. (β) Αν η διπλωματική εργασία εκπονηθεί με επιβλέποντα κάποιο μέλος ΔΕΠ του Τμήματός μας, αρκεί η έγκριση του επιβλέποντος. 4. Αν ο/η φοιτητής/τρια επιλέξει να εκπονήσει τη διπλωματική του εργασία σε άλλο Τομέα του Τμήματός μας από αυτόν της κατεύθυνσης που έχει δηλώσει, σε αυτή την περίπτωση απαιτείται μόνον η έγκριση του Τομέα της κατεύθυνσής του (δεν χρειάζεται να οριστεί και συνεπιβλέπων). Διευκρινίζεται ότι: Η Δήλωση Θέματος κατατίθεται σε ειδικό έντυπο στη Γραμματεία του Τμήματός μας, κατά την έναρξη εκπόνησης της διπλωματικής εργασίας και απαραιτήτως πρέπει να φέρει τις υπογραφές του επιβλέποντος και του συνεπιβλέποντος (μέλους ΔΕΠ) όταν αυτό απαιτείται, οι οποίοι έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης της διπλωματικής εργασίας, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα. Μετά την ολοκλήρωση της διπλωματικής εργασίας ο/η φοιτητής/τρια πρέπει να παραδώσει στη Γραμματεία του Τμήματος ένα αντίγραφο της Διπλωματικής Εργασίας καθώς και ένα CD με την περίληψη της εργασίας, τα στοιχεία του/της (ονοματεπώνυμο, ΑΜ), το βαθμό, τα στοιχεία του επιβλέποντα, την Κατεύθυνσή του/της. Η βαθμολογία η οποία θα κατατεθεί στη Γραμματεία, πρέπει απαραιτήτως να φέρει τις υπογραφές του επιβλέποντος και του συνεπιβλέποντος (όταν αυτός υπάρχει). Η Γραμματεία θα καταχωρεί σε κεντρικό ηλεκτρονικό αρχείο, προσβάσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο, τα παραπάνω στοιχεία και θα διαβιβάζει το αντίγραφο στον αντίστοιχο Τομέα για αρχειοθέτηση.

83 3.5. ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ Όταν οι φοιτητές ολοκληρώσουν όλες τις υποχρεώσεις που αναγράφονται στο εδάφιο 3.1 και εφόσον έχουν φοιτήσει για τουλάχιστον οκτώ εξάμηνα από την ημερομηνία της πρώτης εγγραφής τους στο Πανεπιστήμιο, μπορούν να λάβουν το Πτυχίο τους. Όλα τα μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων των εργαστηρίων, έχουν το ίδιο στατιστικό βάρος (4 διδακτικές μονάδες το καθένα). Στα μαθήματα που συνοδεύονται από κάποιο εργαστήριο (όχι τα εργαστήρια με δικό τους ξεχωριστό κωδικό) ο βαθμός υπολογίζεται από το μέσο όρο των βαθμών του μαθήματος και του εργαστηρίου. Επομένως ο βαθμός πτυχίου υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των βαθμών των 44 συνολικά μαθημάτων (35 υποχρεωτικών μαθημάτων και μαθημάτων επιλογής + 7 εργαστηρίων + 2 μαθημάτων στα οποία αντιστοιχεί η διπλωματική εργασία). Το σύνολο των διδακτικών μονάδων δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 176. Στο πτυχίο δεν αναγράφεται ο βαθμός αλλά ο χαρακτηρισμός ΑΡΙΣΤΑ (για βαθμό μεγαλύτερο του 8.5), ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ (για βαθμό μεταξύ 6.5 και 8.5) και ΚΑΛΩΣ (για βαθμό μικρότερο του 6.5). 3.6 ΚΑΘΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ Τρεις φορές το χρόνο, μετά το πέρας της εκάστοτε εξεταστικής περιόδου, τελείται, στο κεντρικό κτήριο του ΕΚΠΑ, η καθομολόγηση των πτυχιούχων φοιτητών. Όσοι φοιτητές έχουν ολοκληρώσει τις εκπαιδευτικές τους υποχρεώσεις, υποχρεούνται να κάνουν αίτηση ορκωμοσίας στη Γραμματεία του Τμήματος και στη συνέχεια να παραβρεθούν στην τελετή καθομολόγησης την ημέρα που ανακοινώνεται από τη Γραμματεία, προκειμένου να λάβουν το πτυχίο τους. Η τελετή είναι επίσημη, οι φοιτητές ντύνονται με τήβεννο και η ορκωμοσία πραγματοποιείται ενώπιον των Πρυτανικών Αρχών του ΕΚΠΑ. 3.7 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ To Tμήμα Φυσικής συμμετέχει στο πρόγραμμα «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών». Σκοπός της Πρακτικής Άσκησης Φοιτητών είναι η εξοικείωση των φοιτητών με το αντικείμενο της μελλοντικής τους απασχόλησης, έτσι ώστε να κατανο-

84 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ήσουν τις συνθήκες εργασίας, τα πραγματικά προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες της εργασίας, με απώτερο στόχο να γίνει ευκολότερη η μελλοντική ένταξή τους στο εργασιακό περιβάλλον. Κύριοι στόχοι της πρακτικής άσκησης είναι: οι γνώσεις που αποκτούν κατά τη φοίτησή τους οι φοιτητές να μπορούν να αξιοποιηθούν με εφαρμογή τους στην πράξη, να δοθεί η δυνατότητα προσανατολισμού των φοιτητών σε επαγγέλματα σχετικά με τις σπουδές τους, η δημιουργία αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Αθηνών και μονάδων της παραγωγικής διαδικασίας της χώρας προς όφελος της ελληνικής οικονομίας. Οι φοιτητές θα απασχοληθούν σε Φορείς και Επιχειρήσεις του Δημόσιου ή του Ιδιωτικού Τομέα. Η συνολική διάρκεια απασχόλησής τους θα είναι 2 μήνες και η αμοιβή του/της κάθε φοιτητή/τριας καθορίζεται κάθε φορά από το σχετικό Πρόγραμμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος για την Πρακτική Άσκηση των φοιτητών έχει οριστεί ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Χέλμης (Πρόεδρος του Τμήματος).

85 Λειτουργία Τμήματος Φυσικής για το ακαδημαϊκό έτος ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Έναρξη μαθημάτων: Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2011 Περίοδος διδασκαλίας: Από Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2011 έως Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2012 Περίοδος Εξετάσεων: Από Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012 έως Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012 Επίσημες αργίες: Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011 (Εθνική εορτή) Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2011 (Επέτειος Πολυτεχνείου) Από Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2011 έως και Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012 (Διακοπές Χριστουγέννων) Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2012 (Πανεπιστημιακή εορτή τριών Ιεραρχών) Περίοδος Εξετάσεων Από Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2012 Σεπτεμβρίου: έως και Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2012 Οι παραπάνω ημερομηνίες ενδέχεται να αλλάξουν. Σε αυτή την περίπτωση οι νέες ημερομηνίες θα ανακοινωθούν από τη Γραμματεία. 77

86 78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗ - ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους το Τμήμα Φυσικής διοργανώνει εκδήλωση υποδοχής των πρωτοετών φοιτητών κατά την οποία οι πρωτοετείς φοιτητές θα ενημερωθούν για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία του Τμήματος, καθώς επίσης και με τις επαγγελματικές - ερευνητικές δυνατότητες των πτυχιούχων φυσικών. Οι Διευθυντές των Τομέων του Τμήματος θα παρουσιάσουν τα ερευνητικά πεδία των Τομέων, ώστε οι φοιτητές να σχηματίσουν μια πρώτη εικόνα για το Τμήμα. Οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ερωτήσεις και να γνωρίσουν τα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού του Τμήματος που θα τα καθοδηγήσουν στα πρώτα τους επιστημονικά βήματα κατά τη διάρκεια των σπουδών τους ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΦΥΣΙ- ΚΗΣ Μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής δραστηριότητας του Τμήματός μας βασίζεται στο πείραμα και την παρατήρηση. Το Εργαστήριο Φυσικής το οποίο θα καλύψει την εργαστηριακή εκπαίδευση κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ακαδημαϊκών ετών θα ξεκινήσει κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου με διαλέξεις - επιδείξεις οι οποίες στόχο έχουν μια πρώτη επαφή των φοιτητών με τη φιλοσοφία της εργαστηριακής άσκησης. Μια ολοκληρωμένη εργαστηριακή άσκηση θα διεξαχθεί ζωντανά από καθηγητές του Τμήματος ώστε να κατανοηθεί η διαδικασία και ο ορθός τρόπος καταγραφής και ανάλυσης των πειραματικών μετρήσεων ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Το τρέχον ακαδημαϊκό έτος θα εφαρμοστεί ένας νέος θεσμός στο Τμήμα μας, που στόχο έχει να διεγείρει τον ενθουσιασμό των πρωτοετών φοιτητών. Οι ομιλίες αυτές (δέκα συνολικά στα δύο πρώτα εξάμηνα) θα έχουν εκλαϊκευτικό χαρακτήρα και θα φέρουν σε επαφή τους φοιτητές με θέματα από τη σύγχρονη έρευνα. Η παρουσία των φοιτητών είναι υποχρεωτική και θα γίνεται σε

87 4.1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 79 2 τμήματα. Οι διδάσκοντες που θα παρουσιάσουν τα σεμινάρια αυτά θα προέρχονται από όλους τους Τομείς του Τμήματος Φυσικής. Το πρόγραμμα των διαλέξεων αυτών θα ανακοινωθεί από τη Γραμματεία. Μπορείτε να ενημερώνεστε για το περιεχόμενο και τη λειτουργία των σεμιναρίων από την ιστοσελίδα: Σχήμα 4.1: Παλαιά γκραβούρα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

88 80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑ- ΜΗΝΟΥ Στο εδάφιο αυτό θα βρείτε τον κατάλογο των καθηγητών στους οποίους έχει ανατεθεί η διδασκαλία των μαθημάτων του πρώτου εξαμήνου. Κωδ. Μάθημα Διδάσκοντες Υ0312 Ανάλυση Ι Α. Πούλκου (Μ) 1, & Εφαρμογές Θ. Σταυρόπουλος (Μ), Θ. Αποστολάτος, Π. Ιωάννου Υ013 Φυσική Ι Ν. Γιόκαρης, Α. Καραμπαρμπούνης, Α. Μανουσάκης, Ε. Φλωράτος Θέματα Σύγχρονης Δ. Ασημακόπουλος, Φυσικής Ι (συμπλη- Θ. Αποστολάτος, Π. Βαρώτσος, ρώνει τη Φυσική Ι) Μ. Κοντιζά, Θ. Μερτζιμέκης, Α. Μουστάκας, Μ Σανταμούρης, Ν. Σαουλίδου, Γ. Τόμπρας, Γ. Τριμπέρης Υ0314 Βασικό Εργαστήριο Ε. Ανασοντζής (1) 2, Φυσικής Ι Θ. Αποστολάτος (1), Δ. Θεοδώρου (2), (και Μηχανουργείο) Α. Καραμπαρμπούνης (1) 3, Π. Πρέκα (2), Ε. Στυλιάρης (1), Π. Σφήκας (1), Δ. Φασουλιώτης (1) Υ015 Υπολογιστές Ι Ε. Ανασοντζής, Α. Μουστάκας, Ε. Νισταζάκης, Ε. Τσίλης Υ0317 Πιθανότητες, Στατιστική Α. Μπουρνέτας (Μ), & Στοιχεία Αριθμητικής Ανάλυσης Χ. Παπαγεωργίου (Μ), Γ. Παπαϊωάννου, Δ. Φασουλιώτης, Ε. Φλόκα, Κ. Χέλμης 1 Η ένδειξη (Μ) σημαίνει ότι ο εν λόγω καθηγητής είναι από το Τμήμα Μαθηματικών. 2 Εντός της παρένθεσης αναφέρεται το πλήθος των εργαστηρίων που επιβλέπει ο κάθε διδάσκων ανά βδομάδα. 3 Ο εν λόγω καθηγητής έχει και τη γενική ευθύνη του εργαστηρίου.

89 4.1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ A ΕΞΑΜΗΝΟ: ΤΜΗΜΑ A (Αμφιθέατρο Ίππαρχος) ΩΡΕΣ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9:00-10:00 Φυσική Ι ( 1 ) Διαλέξεις ( 1 ) Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι Πιθανότ. Στατ. 10:00-11:00 Φυσική Ι ( 1 ) Διαλέξεις ( 1 ) Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι Πιθανότ. Στατ. 11:00-12:00 Υπολογιστές Ι Φυσική Ι ( 1 ) Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι Φυσική Ι ( 1 ) 12:00-13:00 Υπολογιστές Ι Φυσική Ι ( 1 ) Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι Φυσική Ι ( 1 ) 13:00-14:00 Ανάλυση Ι Ανάλυση Ι Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι Ανάλυση Ι 14:00-15:00 Ανάλυση Ι Ανάλυση Ι Εργ. Υπολ. Ι Πιθανότ. Στατ. Ανάλυση Ι 15:00-16:00 Εργ. Υπολ. Ι Πιθανότ. Στατ. 16:00-17:00 Εργ. Υπολ. Ι 17:00-18:00 Εργ. Υπολ. Ι 18:00-19:00 Εργ. Υπολ. Ι A ΕΞΑΜΗΝΟ: ΤΜΗΜΑ Β (Αμφιθέατρο Ίππαρχος) ΩΡΕΣ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9:00-10:00 Ανάλυση Ι Διαλέξεις ( 1 ) Ανάλυση Ι Υπολογιστές Ι 10:00-11:00 Ανάλυση Ι Διαλέξεις ( 1 ) Ανάλυση Ι Υπολογιστές Ι 11:00-12:00 Εργ. Υπολ. Ι Πιθανότ. Στατ. Φυσική Ι ( 1 ) Ανάλυση Ι 12:00-13:00 Εργ. Υπολ. Ι Πιθανότ. Στατ. Φυσική Ι ( 1 ) Ανάλυση Ι 13:00-14:00 Εργ. Υπολ. Ι Φυσική Ι ( 1 ) Πιθανότ. Στατ. Φυσική Ι ( 1 ) 14:00-15:00 Εργ. Υπολ. Ι Φυσική Ι ( 1 ) Πιθανότ. Στατ. Εργ. Φυσ. Ι Φυσική Ι ( 1 ) 15:00-16:00 Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι 16:00-17:00 Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι 17:00-18:00 Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι 18:00-19:00 Εργ. Υπολ. Ι Εργ. Φυσ. Ι 1 Μαθήματα και φροντιστήρια στο αμφιθέατρο ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ.

90 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕ- ΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Ακολουθεί το πρόγραμμα των εξετάσεων για τα μαθήματα του χειμερινού εξαμήνου (μόνο αυτών που διδάσκονται οι πρωτοετείς φοιτητές). Η περίοδος των εξετάσεων είναι από 23 Ιανουαρίου έως 10 Φεβρουαρίου Οι εξετάσεις διεξάγονται στα αμφιθέατρα Ίππαρχος, Δημόκριτος, Θαλής και Αρίσταρχος. Ήμέρα Ημερομηνία Ώρα Μάθημα Τρίτη :00-13:00 Ανάλυση Ι & Εφαρμογές Τρίτη :00-13:00 Φυσική Ι Δευτέρα :00-13:00 Πιθανότητες, Στατιστική & Στοιχεία Αριθμητικής Ανάλυσης Παρασκευή :00-13:00 Υπολογιστές Ι Σε περίπτωση αλλαγής των ημερομηνιών θα υπάρξει σχετική ανακοίνωση από τη Γραμματεία. Σχήμα 4.2: Αφίσα Συνεδρίου Σχετικότητας που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Ναύπλιο.

91 4.2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Έναρξη μαθημάτων: Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου 2012 Περίοδος διδασκαλίας: Από Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου 2012 έως Παρασκευή 1 Ιουνίου 2012 Περίοδος Εξετάσεων: Από Τρίτη 5 Ιουνίου 2012 έως Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012 Επίσημες αργίες: Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012 (Καθαρά Δευτέρα) Κυριακή 25 Μαρτίου 2012 (εθνική εορτή) Από Δευτέρα 9 Απριλίου 2012 έως και Παρασκευή 20 Απριλίου 2012 (Διακοπές του Πάσχα) Τρίτη 1 Μαΐου 2012 (Πρωτομαγιά) Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012 (Αγίου Πνεύματος) Διακοπή Μαθημάτων: Την ημέρα των φοιτητικών εκλογών και την επομένη Περίοδος Εξετάσεων Από Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2012 Σεπτεμβρίου: έως και Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2012 Οι παραπάνω ημερομηνίες ενδέχεται να αλλάξουν. Σε αυτή την περίπτωση οι νέες ημερομηνίες θα ανακοινωθούν από τη Γραμματεία.

92 84 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Ακολουθεί ο κατάλογος των καθηγητών στους οποίους έχει ανατεθεί η διδασκαλία των μαθημάτων που θα διδαχθείτε στο δεύτερο εξάμηνο. Κωδ. Μάθημα Διδάσκοντες Υ0321 Συνήθεις Διαφορικές Η. Κατσούλης (Μ), Ι. Στρατής (Μ) Εξισώσεις (Τμήμα 1) & Γραμμική Άλγεβρα Α. Κόντε-Θρασυβουλίδου (Μ), Ι. Στρατής (Μ) (Τμήμα 2) Υ0322 Ανάλυση ΙΙ Π. Παυλάκος (Μ) 3, & Εφαρμογές Θ. Σταυρόπουλος (Μ), Γ. Διαμάντης Υ0323 Φυσική ΙI Ν. Γιόκαρης, Α. Καραμπαρμπούνης, Θέματα Σύγχρονης Δ. Ασημακόπουλος, Φυσικής ΙI (συμπληρώνει τη Φυσική ΙI) Θ. Αποστολάτος, Π. Βαρώτσος, Μ. Κοντιζά, Θ. Μερτζιμέκης, Α. Μουστάκας, Μ Σανταμούρης, Ν. Σαουλίδου, Γ. Τόμπρας, Γ. Τριμπέρης Υ0324 Βασικό Εργαστήριο Ε. Ανασοντζής (2) 1, Ν. Γιόκαρης (1) 2, Φυσικής ΙΙ Α. Καραμπαρμπούνης (1), Α. Μανουσάκης (1), Π. Πρέκα (2), Ε. Στυλιάρης (1), Π. Σφήκας (1) Υ025 Εισαγωγή στην Ε. Δανέζης, Ε. Θεοδοσίου, Αστροφυσική Μ. Κοντιζά, Ξ. Μουσάς 1 Εντός της παρένθεσης αναφέρεται το πλήθος των εργαστηρίων που επιβλέπει ο κάθε διδάσκων ανά βδομάδα. 2 Ο εν λόγω καθηγητής έχει και τη γενική ευθύνη του εργαστηρίου. 3 Η ένδειξη (Μ) σημαίνει ότι ο εν λόγω καθηγητής είναι από το Τμήμα Μαθηματικών.

93 4.2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Β ΕΞΑΜΗΝΟ: ΤΜΗΜΑ A (Αμφιθέατρο Ίππαρχος) ΩΡΕΣ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9:00-10:00 Φυσική ΙΙ ( 1 ) Αστροφυσική Εργ. Φυσ. ΙΙ Διαλέξεις ( 1 ) 10:00-11:00 Φυσική ΙΙ ( 1 ) Φυσική ΙΙ ( 1 ) Εργ. Φυσ. ΙΙ Διαλέξεις ( 1 ) 11:00-12:00 Ανάλυση ΙΙ Φυσική ΙΙ ( 1 ) Εργ. Φυσ. ΙΙ Αστροφυσική 12:00-13:00 Ανάλυση ΙΙ Συν. Διαφ. Εξ. Εργ. Φυσ. ΙΙ Αστροφυσική 13:00-14:00 Φυσική ΙΙ ( 1 ) Συν. Διαφ. Εξ. Εργ. Φυσ. ΙΙ Συν. Διαφ. Εξ. 14:00-15:00 Φυσική ΙΙ ( 1 ) Ανάλυση ΙΙ Συν. Διαφ. Εξ. 15:00-16:00 Συν. Διαφ. Εξ. Ανάλυση ΙΙ 16:00-17:00 Συν. Διαφ. Εξ. Αστροφυσική 17:00-18:00 Ανάλυση ΙΙ Αστροφυσική Β ΕΞΑΜΗΝΟ: ΤΜΗΜΑ Β (Αμφιθέατρο Ίππαρχος) ΩΡΕΣ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9:00-10:00 Ανάλυση ΙΙ Αστροφυσική Διαλέξεις ( 1 ) 10:00-11:00 Ανάλυση ΙΙ Αστροφυσική Διαλέξεις ( 1 ) 11:00-12:00 Φυσική ΙΙ ( 1 ) Συν.Διαφ. Εξ.( 1 ) Συν.Διαφ. Εξ.( 1 ) 12:00-13:00 Φυσική ΙΙ ( 1 ) Συν.Διαφ. Εξ.( 1 ) Συν.Διαφ. Εξ.( 1 ) 13:00-14:00 Αστροφυσική Ανάλυση ΙΙ Φυσική ΙΙ ( 1 ) 14:00-15:00 Συν. Διαφ. Εξ. Ανάλυση ΙΙ Εργ. Φυσ. ΙΙ Φυσική ΙΙ ( 1 ) 15:00-16:00 Συν. Διαφ. Εξ. Ανάλυση ΙΙ Εργ. Φυσ. ΙΙ 16:00-17:00 Αστροφυσική Φυσική ΙΙ ( 1 ) Εργ. Φυσ. ΙΙ 17:00-18:00 Αστροφυσική Φυσική ΙΙ ( 1 ) Εργ. Φυσ. ΙΙ 18:00-19:00 Εργ. Φυσ. ΙΙ 1 Μαθήματα και φροντιστήρια στο αμφιθέατρο ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ.

94 86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Οι εξετάσεις στα μαθήματα του εαρινού εξαμήνου (μόνο αυτών που διδάσκονται οι πρωτοετείς φοιτητές) διεξάγονται από 5 Ιουνίου έως 25 Ιουνίου 2012 στα αμφιθέατρα Ίππαρχος, Δημόκριτος, Θαλής και Αρίσταρχος. Ήμέρα Ημερομηνία Ώρα Μάθημα Τρίτη :00-13:00 Φυσική ΙΙ Τρίτη :00-13:00 Ανάλυση ΙΙ & Εφαρμογές Τρίτη :00-13:00 Εισαγωγή στην Αστροφυσική Δευτέρα :00-13:00 Συνήθεις Διαφορικές Εξισώσεις & Γραμμική Άλγεβρα Σε περίπτωση αλλαγής των ημερομηνιών θα υπάρξει σχετική ανακοίνωση από τη Γραμματεία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Οι επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου σε όλα τα μαθήματα, χειμερινού και εαρινού εξαμήνου (μόνο αυτών που διδάσκονται οι πρωτοετείς φοιτητές) διεξάγονται από 3 Σεπτεμβρίου έως 28 Σεπτεμβρίου 2012 στα αμφιθέατρα Ίππαρχος, Δημόκριτος, Θαλής και Αρίσταρχος. Ήμέρα Ημερομηνία Ώρα Μάθημα Δευτέρα :00-13:00 Φυσική Ι Πέμπτη :00-13:00 Συνήθεις Διαφορικές Εξισώσεις & Γραμμική Άλγεβρα Δευτέρα :00-13:00 Ανάλυση ΙΙ & Εφαρμογές Πέμπτη :00-13:00 Υπολογιστές Ι Δευτέρα :00-13:00 Εισαγωγή στην Αστροφυσική Πέμπτη :00-13:00 Πιθανότητες, Στατιστική & Στοιχεία Αριθμητικής Ανάλυσης Τρίτη :00-13:00 Φυσική ΙΙ Παρασκευή :00-13:00 Ανάλυση Ι & Εφαρμογές Σε περίπτωση αλλαγής των ημερομηνιών θα υπάρξει σχετική ανακοίνωση από τη Γραμματεία.

95 4.3. ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΙ- ΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΟΥΣ Σε όλους τους πρωτοετείς φοιτητές παρέχεται από τη Γραμματεία κατά την εγγραφή τους ένας κωδικός αριθμός (ο Αριθμός Μητρώου) μέσω του οποίου οι φοιτητές του Τμήματος Φυσικής μπορούν να αποκτήσουν διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, να δηλώνουν μαθήματα και συγγράμματα, να παρακολουθούν τις βαθμολογίες τους και το Πρόγραμμα Σπουδών και να αιτούνται την έκδοση πιστοποιητικών. Ο ιστότοπος για όλες αυτές τις δυνατότητες είναι ο ΠΩΣ ΝΑ ΕΓΓΡΑΦΕΙΤE ΣΤΟ my-studies Για να εγγραφείτε στην υπηρεσία my-studies και να αποκτήσετε Username και Password σε αυτή, πρέπει πρώτα να επισκεφθείτε τη σελίδα και να προβείτε στη σχετική αίτηση, επιλέγοντας τους συνδέσμους: Αίτηση Νέου Χρήστη Προπτυχιακοί φοιτητές Διευκρινήσεις για τη διαδικασία εγγραφής: Κατά τη διαδικασία εγγραφής σας, προκειμένου να αναγνωριστείτε από το σύστημα, θα σας ζητηθεί να δώσετε τον Πλήρη Αριθμό Μητρώου (13 ψηφία: 1110 ακολουθούμενο από το έτος εισαγωγής και τον 5ψήφιο Αριθμό Μητρώου) και τον Αριθμό Δελτίου Ταυτότητας (ο αριθμός ταυτότητας θα πρέπει να αποδίδεται χωρίς κενά και με ελληνικούς κεφαλαίους χαρακτήρες όπου αυτό χρειάζεται). Μετά την αναγνώριση από το σύστημα, θα σας ζητηθεί να δώσετε το ονοματεπώνυμό σας με χρήση ελληνικών αλλά και λατινικών χαρακτήρων. Πρέπει να δώσετε επακριβώς το όνομα και το επώνυμό σας και όχι κάποιο υποκοριστικό.

96 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Μετά την ορθή συμπλήρωση και υποβολή αυτών των στοιχείων, θα σας ανακοινωθεί ο Αριθμός Πρωτοκόλλου της αίτησής σας, καθώς και ένας αριθμός ΡΙΝ που θα σας χρησιμεύσει στην ενεργοποίηση του λογαριασμού σας. Τα στοιχεία που δώσατε θα ελεγχθούν από τη Γραμματεία του Τμήματος (κατά τις εργάσιμες ώρες). Ακολουθώντας το σύνδεσμο Ενεργοποίηση Λογαριασμού (μέσω ΡΙΝ) στη σελίδα μπορείτε να παρακολουθήσετε την εξέλιξη της αίτησής σας. Όταν τα στοιχεία σας εγκριθούν θα σας ζητηθεί να ορίσετε το αρχικό Username που θα έχετε και θα σας ανακοινωθεί το Password που θα χρησιμοποιείτε για αυτή την υπηρεσία. Μετά την έγκριση των στοιχείων σας από τη Γραμματεία και την ενεργοποίηση του λογαριασμού σας, μπορείτε πλέον να επισκεφθείτε τον ιστότοπο και να χρησιμοποιήσετε τις δυνατότητες της διαδικτυακής υπηρεσίας, δίνοντας το Username και το Password σας. Διευκρινήσεις για τις Δηλώσεις Μαθημάτων: Οι πρωτοετείς φοιτητές υποχρεούνται να δηλώσουν διαδικτυακά στο σύστημα my-studies: 1 Τα μαθήματα του Α και Β εξαμήνου που επιθυμούν να εξεταστούν στις εξεταστικές περιόδους Φεβρουαρίου Ιουνίου (χειμερινά εαρινά μαθήματα αντίστοιχα) εκτός από την εξεταστική περίοδο του Σεπτεμβρίου, για την οποία δεν δηλώνουν μαθήματα. Σημειώνεται ότι, στην εξεταστική περίοδο Σεπτεμβρίου, εξετάζονται στα μαθήματα (χειμερινά - εαρινά), στα οποία απέτυχαν στις δύο προηγούμενες εξεταστικές περιόδους. 2 Μετά από τη δήλωση των μαθημάτων στο my-studies πρέπει να δηλώσουν τα μαθήματα και τα συγγράμματα στο σύστημα «ΕΥΔΟΞΟΣ» εντός

97 4.3. ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 89 της προβλεπόμενης προθεσμίας Δήλωσης Μαθημάτων, που ανακοινώνεται από τη Γραμματεία. Η δήλωση αυτή έχει τις συνέπειες της «Υπεύθυνης Δήλωσης» του Ν. 1599/86, για τους φοιτητές, οι οποίοι πρέπει να γνωρίζουν ότι, μετά το τέλος των δηλώσεων θα γίνεται έλεγχος - αντιπαραβολή των συγγραμμάτων που δήλωσαν στη Γραμματεία (my-studies) και στην υπηρεσία «ΕΥΔΟΞΟΣ». Για τη δήλωση αυτή, είναι απαραίτητη η χρήση των κωδικών πρόσβασης (username/password) που διαθέτουν οι φοιτητές για το my-studies, οι οποίοι θα χρησιμοποιηθούν και για τη δήλωση - διανομή των συγγραμμάτων μέσω του «ΕΥΔΟΞΟΣ». Όσοι φοιτητές δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό υπολογιστή, θα μπορούν να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές των εργαστηρίων του Τμήματός μας, καθώς και της Γραμματείας του Τμήματος. Οι φοιτητές μπορούν να μεταβάλουν τη δήλωσή τους, όσες φορές το επιθυμούν μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής τους. Μετά το σύστημα κλείνει αυτομάτως και δεν θα μπορούν να υποβάλουν άλλη δήλωση. Διαδικασία Επιλογής Συγγραμμάτων: Ο/Η φοιτητής/τρια πληκτρολογεί τον ακόλουθο σύνδεσμο στον «ΕΥΔΟ- ΞΟ» για την ενημέρωσή του στα προτεινόμενα Διδακτικά Συγγράμματα του Τμήματος Φυσικής: Ο/Η φοιτητής/τρια αφού μπει στον ιστότοπο επιλέγει στη συνέχεια την καρτέλα Φοιτητές και ακολούθως την καρτέλα Επιλογή Συγγραμμάτων. Ο/Η φοιτητής/τρια εισέρχεται στο «ΚΠΣ» και εισάγει το «Όνομα χρήστη» (username) και τον «Κωδικό πρόσβασης» (password) που έχει λάβει από το my-studies. Μέσω της ομοσπονδίας Shibboleth γίνεται η πιστοποίηση του φοιτητή.

98 90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Ο/Η φοιτητής/τρια βλέπει τα μαθήματα του Προγράμματος Σπουδών και τα αντίστοιχα Συγγράμματα. Για κάθε Σύγγραμμα μπορεί να κάνει προεπισκόπηση του εξωφύλλου, του πίνακα περιεχομένων και ενός ενδεικτικού αποσπάσματος. Επιλέγει ηλεκτρονικά τα Συγγράμματα που δικαιούται για τα μαθήματα στα οποία έχει εγγραφεί και εισάγει τον αριθμό κινητού τηλεφώνου και το του. Επιλέγοντας Επιβεβαίωση αποστέλλεται στον αριθμό του κινητού τηλεφώνου που έχει δηλώσει ή και στο του, ένας μοναδικός προσωπικός κωδικός PIN. Με τον προσωπικό κωδικό PIN και την ταυτότητά του, ο/η φοιτητής/τρια μπορεί να επισκέπτεται τα Σημεία Διανομής των Συγγραμμάτων και να παραλαμβάνει τα Συγγράμματα που έχει δηλώσει. Σε περίπτωση οποιουδήποτε προβλήματος θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τη Γραμματεία του Τμήματος. 4.4 ΝΕΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ (ΠΑΣΟ) Από το ακαδημαϊκό έτος οι φοιτητές των Α.Ε.Ι. και Α.Ε.Α. της χώρας θα παραλαμβάνουν το δελτίο ειδικού εισιτηρίου (ΠΑΣΟ), μετά από ηλεκτρονική αίτηση. Σκοπός της νέας αυτής υπηρεσίας είναι η διάθεση του ΠΑΣΟ με ενιαίο τρόπο και κεντρικό έλεγχο των κριτηρίων διάθεσης, εξασφαλίζοντας τη διαφάνεια και ελαχιστοποιώντας το διοικητικό φορτίο των Ιδρυμάτων. Η Ηλεκτρονική Υπηρεσία Απόκτησης Δελτίου Ειδικού Εισιτηρίου παρέχεται από το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ), με την τεχνική υποστήριξη του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ). Αιτήσεις για νέο δελτίο ειδικού εισιτηρίου δικαιούνται να υποβάλλουν: (α) Οι φοιτητές πλήρους φοίτησης του πρώτου κύκλου σπουδών που δεν είναι ήδη κάτοχοι πτυχίου ΑΕΙ για όσα έτη απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών προσαυξημένα κατά δύο (2) έτη.

99 4.4. ΝΕΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ 91 (β) Οι φοιτητές μερικής φοίτησης του πρώτου κύκλου σπουδών που δεν είναι ήδη κάτοχοι πτυχίου ΑΕΙ για διπλάσια έτη από όσα απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών. (γ) Οι φοιτητές του δεύτερου κύκλου σπουδών που δεν είναι ήδη κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου για όσα έτη διαρκεί η φοίτησή τους σύμφωνα με το εκάστοτε ενδεικτικό πρόγραμμα δεύτερου κύκλου σπουδών. (δ) Οι φοιτητές του τρίτου κύκλου σπουδών που δεν είναι ήδη κάτοχοι διδακτορικού τίτλου για τέσσερα (4) έτη από την ημερομηνία εγγραφής τους. (ε) Οι φοιτητές-πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τρίτων κρατών, οι οποίοι σπουδάζουν σε ημεδαπό ΑΕΙ στα πλαίσια του προγράμματος κινητικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Erasmus» για όσο χρόνο διαρκεί η φοίτησή τους στο ημεδαπό ΑΕΙ. Η για οποιοδήποτε λόγο διακοπή της φοιτητικής ιδιότητας συνεπάγεται αυτόματα παύση του δικαιώματος κατοχής του δελτίου ειδικού εισιτηρίου, το οποίο στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να επιστρέφεται στη Γραμματεία του οικείου Τμήματος. Διαδικασία Υποβολής Αίτησης Είσοδος στο σύστημα και συμπλήρωση ατομικών στοιχείων 1. Φοιτητές πρώτου κύκλου σπουδών: Για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η ηλεκτρονική αίτηση χορήγησης ΠΑΣΟ από έναν/μία φοιτητή/τρια του πρώτου κύκλου σπουδών απαιτούνται οι κωδικοί πρόσβασης (username - password) που χορηγούνται στους εγγεγραμμένους φοιτητές από το οικείο Τμήμα και χρησιμοποιούνται για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Ιδρύματος στο οποίο ανήκει. Σε περίπτωση που ο/η φοιτητής/τρια δεν έχει λάβει τους σχετικούς κωδικούς καθώς και για οποιαδήποτε άλλα προβλήματα πρόσβασης, μπορεί να απευθύνεται στη Γραμματεία του Τμήματός του/της ή στο Κέντρο Δικτύων του Ιδρύματος του/της.

100 92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Μετά την επιτυχή είσοδό του στο σύστημα ο/η φοιτητής/τρια θα πρέπει να επιβεβαιώσει την ορθότητα των στοιχείων του/της. Σε περίπτωση που ο/η φοιτητής/τρια διαπιστώσει οποιοδήποτε λάθος θα πρέπει να απευθυνθεί στη Γραμματεία του Τμήματος ή στο Κέντρο Δικτύων του Ιδρύματος του/της, προκειμένου να γίνει η σχετική διόρθωση. Ακολούθως, ο/η φοιτητής/τρια θα πρέπει να συμπληρώσει τα υπόλοιπα ατομικά στοιχεία που θα του/της ζητηθούν. 2. Φοιτητές δεύτερου και τρίτου κύκλου σπουδών: Οι φοιτητές του δεύτερου και τρίτου κύκλου σπουδών δε θα συνδέονται στο σύστημα με χρήση των κωδικών τους, αλλά θα συμπληρώνουν οι ίδιοι τα ατομικά στοιχεία που θα τους ζητούνται. Kάθε δήλωση του/της φοιτητή/τριας στο πρόγραμμα επέχει θέση Υπεύθυνης Δήλωσης κατά την έννοια και με τις συνέπειες του ν.1599/1986, συνεπώς οι φοιτητές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, ώστε τα στοιχεία που εισάγουν να είναι αληθή και επίκαιρα. Υποβολή Αίτησης και παραλαβή Δελτίου Ειδικού Εισιτηρίου Προτού ο/η φοιτητής/τρια προβεί στην υποβολή της αίτησής του/της θα πρέπει απαραιτήτως να διαβάσει και να αποδεχθεί τους όρους και προϋποθέσεις του προγράμματος. Μετά την εισαγωγή των ατομικών τους στοιχείων, όλοι οι φοιτητές θα πρέπει να ακολουθήσουν τα εξής βήματα: (α) Μεταφόρτωση αρχείου με την προσωπική φωτογραφία του/της φοιτητή/τριας στις προβλεπόμενες διαστάσεις και ανάλυση. Η φωτογραφία αυτή θα εκτυπωθεί από τον ανάδοχο του έργου στο δελτίο ειδικού εισιτηρίου του/της φοιτητή/τριας. (β) Επιλογή του σημείου παράδοσης του ΠΑΣΟ. Σημεία παράδοσης θα υπάρχουν σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας στις οποίες υφίσταται τμήμα Α.Ε.Ι.. (γ) Επισκόπηση της αίτησης και οριστική υποβολή της. Μετά την υποβολή της αίτησης ο/η φοιτητής/τρια θα περιμένει το σχετικό έλεγχό της από τη Γραμματεία του Τμήματός του και την τελική έγκριση.

101 4.4. ΝΕΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ 93 (δ) Ειδοποίηση του/της δικαιούχου φοιτητή/τριας με sms ή ή από τον προσωπικό του λογαριασμό στο πληροφοριακό σύστημα για την άφιξη του ΠΑΣΟ στο σημείο παράδοσης που έχει επιλέξει. Το ΠΑΣΟ θα βρίσκεται στο σημείο παράδοσης το πολύ πέντε εργάσιμες ημέρες μετά την έγκριση της αίτησης του/της φοιτητή/τριας από τη Γραμματεία του/της. (ε) Παραλαβή του ΠΑΣΟ. Ο/Η φοιτητής/τρια κατόπιν της σχετικής ειδοποίησης θα μεταβαίνει αυτοπροσώπως στο σημείο παράδοσης και θα παραλαμβάνει το ΠΑΣΟ επιδεικνύοντας την αστυνομική του/της ταυτότητα και αναφέροντας τον μοναδικό αριθμό του ΠΑΣΟ του/της, τον οποίο θα έχει λάβει με sms και . Σε περίπτωση παραλαβής από τρίτο πρόσωπο θα απαιτείται να επιδεικνύεται η σχετική νόμιμη εξουσιοδότηση. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση απώλειας του ΠΑΣΟ από το/τη φοιτητή/τρια, η αίτηση επανέκδοσής του θα γίνεται κατόπιν εγκρίσεως από τη Γραμματεία του οικείου Τμήματος. Μετά την ως άνω έγκριση η διαδικασία επαναλαμβάνεται όπως έχει περιγραφεί παραπάνω. Προθεσμίες Οι φοιτητές θα μπορούν να υποβάλλουν την ηλεκτρονική αίτηση καθ όλη τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους Το ΠΑΣΟ θα βρίσκεται στο σημείο παράδοσης εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την έγκριση της αίτησης του/της φοιτητή/τριας από τη Γραμματεία του οικείου Τμήματος. Το ΠΑΣΟ θα παραμένει στο σημείο παράδοσης για δύο μήνες από την ημέρα της εκτύπωσής του και τη σχετική ειδοποίηση προς το/τη φοιτητή/ τρια. Σε περίπτωση που ο/η δικαιούχος δεν προσέλθει για την παραλαβή του ΠΑΣΟ εντός των δύο μηνών, η αίτησή του θα θεωρείται άκυρη. Εάν ο φοιτητής επιθυμεί να παραλάβει το ΠΑΣΟ μετά το πέρας των δύο μηνών, τότε υποβάλλει νέα αίτηση και ακολουθείται η διαδικασία από την αρχή. Διαχείριση Αιτήσεων Φοιτητών Κάθε Γραμματεία θα συνδέεται με το ΚΠΣ μέσω ειδικής εφαρμογής από την οποία θα μπορεί να παρακολουθεί τις αιτήσεις των φοιτητών.

102 94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Για την πρώτη σύνδεση θα χρησιμοποιούνται τα στοιχεία εισόδου (όνομα χρήστη και κωδικός πρόσβασης) που χρησιμοποιεί ο εξουσιοδοτημένoς υπάλληλος (χρήστης) της Γραμματείας για τη σύνδεσή του με το πληροφοριακό σύστημα «Εύδοξος». Στη συνέχεια και εφόσον κάτι τέτοιο είναι επιθυμητό, ο εξουσιοδοτημένoς υπάλληλος της Γραμματείας θα έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί νέους λογαριασμούς χρήστη και να εκχωρεί αναλόγως τα κατάλληλα δικαιώματα πρόσβασης και σε άλλους χρήστες. Η Γραμματεία θα ελέγχει την ορθότητα των στοιχείων που έχουν καταχωρίσει οι φοιτητές και αναλόγως θα εγκρίνει, θα ζητά από το/τη φοιτητή/τρια διορθώσεις ή θα απορρίπτει τις αιτήσεις. Η Γραμματεία θα έχει επιπλέον τη δυνατότητα να επεξεργάζεται και η ίδια τις αιτήσεις των φοιτητών. Οι εγκεκριμένες από τις Γραμματείες αιτήσεις θα αποστέλλονται ηλεκτρονικά σε πραγματικό χρόνο στον ανάδοχο του έργου, ώστε να προχωρήσει η εκτύπωση των αντίστοιχων δελτίων ειδικών εισιτηρίων. Στην οικεία Γραμματεία θα πρέπει να απευθύνονται οι φοιτητές και σε περίπτωση απώλειας/κλοπής του ΠΑΣΟ, ώστε να λάβουν την έγκριση για την υποβολή αίτησης επανέκδοσης.

103 Μεταπτυχιακά Προγράμματα του Τμήματος Φυσικής ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Φυσικής υπήρχαν ήδη πολύ προτού διαχωριστεί το Τμήμα Φυσικής από τη Φυσικομαθηματική Σχολή το Οι σπουδές αυτές είχαν είτε τη μορφή ελεύθερων σεμιναρίων και μαθημάτων που οδηγούσαν σε Διδακτορικό Δίπλωμα, είτε οργανωμένων μεταπτυχιακών σπουδών που έδιναν «Επαγγελματικό Ενδεικτικό» στις ερευνητικές περιοχές: «Ηλεκτρονική και Ραδιοηλεκτρολογία», «Ηλεκτρονικός Αυτοματισμός», «Μετεωρολογία». Από το ακαδημαϊκό έτος το «Επαγγελματικό Ενδεικτικό στην Ηλεκτρονική και τη Ραδιοηλεκτρολογία» της παλιάς Φυσικομαθηματικής Σχολής μετονομάστηκε επίσημα σε «Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Ηλεκτρονική και τη Ραδιοηλεκτρολογία» και εγκρίθηκε η λειτουργία του ως διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) των Τμημάτων Φυσικής και Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο ίδιο διατμηματικό Π.Μ.Σ. των Τμημάτων Φυσικής και Πληροφορικής & Τηλεπικοι- 95

104 96 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ νωνιών εντάχθηκε και το «Επαγγελματικό Ενδεικτικό Ηλεκτρονικού Αυτοματισμού» της παλιάς Φυσικομαθηματικής Σχολής, το οποίο και μετονομάστηκε σε «Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ηλεκτρονικού Αυτοματισμού» και αναπροσαρμόστηκε. Το 1994 δημιουργήθηκε το ενιαίο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) από το Τμήμα Φυσικής που έχει ως σκοπό την παραγωγή της γνώσης και την ανάπτυξη της έρευνας στις Φυσικές Επιστήμες. Το τρίτο από τα προϋπάρχοντα Επαγγελματικά Ενδεικτικά (της Μετεωρολογίας) εντάχθηκε από το ακαδημαϊκό έτος στο ενιαίο Π.Μ.Σ. του Τμήματος Φυσικής και μετονομάστηκε σε «Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Φυσικής Περιβάλλοντος». Το Π.Μ.Σ. απονέμει «Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης» (Μ.Δ.Ε.) καθώς επίσης και «Διδακτορικό Δίπλωμα Φυσικών Επιστημών» (Δ.Δ.Φ.Ε.) μετά από έρευνα που αποδεδειγμένα οδήγησε σε προαγωγή της επιστήμης. Η έρευνα αυτή γίνεται σε δύο κατευθύνσεις: Τη Βασική και την Εφαρμοσμένη. Οι ειδικότητες στις οποίες απονέμεται Μ.Δ.Ε. είναι: Α. ΒΑΣΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ 1. Φυσική Συμπυκνωμένης Ύλης 2. Πυρηνική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 3. Αστροφυσική, Αστρονομία και Μηχανική. Β. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ 1. Ηλεκτρονική και Ραδιοηλεκτρολογία (το προαναφερθέν Διατμηματικό) 2. Ηλεκτρονικός Αυτοματισμός (το προαναφερθέν διατμηματικό). 3. Φυσική Περιβάλλοντος (το προαναφερθέν «Επαγγελματικό Ενδεικτικό Μετεωρολογίας»). Η Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης (που είναι το κυρίαρχο όργανο για τις μεταπτυχιακές σπουδές του Τμήματος) ορίζει για κάθε μεταπτυχιακό φοιτητή το πρόγραμμα των σπουδών του και το αν θα ακολουθήσει τις υποχρεώσεις του προγράμματος Μ.Δ.Ε. Σε μεταπτυχιακό φοιτητή που ακολούθησε κανονικά το πρόγραμμα για την απόκτηση Μ.Δ.Ε. απονέμεται το Μ.Δ.Ε. ανεξάρτητα αν

105 5.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 97 αυτός συνεχίζει ή όχι για την απόκτηση του Δ.Δ.Φ.Ε. Η λήψη του Μ.Δ.Ε., ή η κατοχή αντίστοιχου διπλώματος Master, είναι όμως απαραίτητη για τη λήψη του Δ.Δ.Φ.Ε. Όλα τα προγράμματα Μ.Δ.Ε. είναι διετούς φοίτησης. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Φυσικής που τέθηκε σε ισχύ το 2002: 1. Στο τμήμα Φυσικής της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών λειτουργεί Π.Μ.Σ. με τίτλο «Π.Μ.Σ. στη Φυσική» από το ακαδημαϊκό έτος , σαν συνέχεια του αρχικού Π.Μ.Σ. 2. To Π.Μ.Σ. του Τμήματος Φυσικής έχει σκοπό σε επίπεδο Μ.Δ.Ε. την εξειδίκευση επιστημόνων θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης σε τομείς που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της Βασικής Φυσικής Επιστήμης και των Εφαρμογών αυτής. Στο επίπεδο Δ.Δ.Φ.Ε. σκοπό έχει τη δημιουργία νέων ερευνητών υψηλής κατάρτισης, ικανών να παράγουν νέα γνώση και να επανδρώσουν ερευνητικά κέντρα και την εκπαίδευση καθώς και να αποτελέσουν στελέχη παραγωγής. 3. Το Π.Μ.Σ. απονέμει Α Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) στις εξής Κατευθύνσεις: (Ι) Βασική Φυσική με εξειδίκευση στην (α) Φυσική των Υλικών, (β) Πυρηνική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων, (γ) Αστροφυσική, Αστρονομία και Μηχανική και (ΙΙ) Εφαρμοσμένη Φυσική με εξειδίκευση στην (α) Φυσική Περιβάλλοντος. Β Διδακτορικό Δίπλωμα Φυσικών Επιστημών (Δ.Δ.Φ.Ε.). Η έρευνα αυτή γίνεται σε δύο Κατευθύνσεις: Τη Βασική Φυσική και την Εφαρμοσμένη Φυσική. Η επί μέρους κατεύθυνση κάθε Δ.Δ.Φ.Ε. προσδιορίζεται από το θέμα της διδακτορικής διατριβής και δεν αναγράφεται στον τίτλο σπουδών. Το Π.Μ.Σ. του Τμήματος Φυσικής απονέμει Δ.Δ.Φ.Ε. και στους κατόχους Μ.Δ.Ε. με τίτλο «Ηλεκτρονική και Ραδιοηλεκτρολογία» και «Ηλεκτρονικός Αυτοματισμός» που λειτουργούν, όπως προαναφέρθηκε, διατμηματικά με το Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

106 98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 4. Η χρονική διάρκεια για την απονομή του Μ.Δ.Ε. είναι τουλάχιστον τέσσερα (4) διδακτικά εξάμηνα. Η χρονική διάρκεια για την απονομή του Δ.Δ.Φ.Ε. είναι τουλάχιστον τρία (3) έτη μετά την απόκτηση του Μ.Δ.Ε. 5. Οι υποψήφιοι διδάκτορες της κατεύθυνσης της Βασικής Φυσικής οφείλουν απαραίτητα να είναι κάτοχοι του αντίστοιχου Μ.Δ.Ε. ή Μ.Δ.Ε. της αλλοδαπής. Η αποδοχή του υποψηφίου και η διαμόρφωση του προγράμματος των διδακτορικών σπουδών του γίνεται από την Γ.Σ.Ε.Σ. ύστερα από εισήγηση της Συντονιστικής Επιτροπής. Σε καμιά περίπτωση δεν είναι δυνατόν να απονεμηθεί το Δ.Δ.Φ.Ε. χωρίς ο υποψήφιος να έχει παρακολουθήσει και επιτύχει στις εξετάσεις τουλάχιστον τριών (3) μεταπτυχιακών μαθημάτων Φυσικής. 6. Οι υποψήφιοι διδάκτορες της κατεύθυνσης Εφαρμοσμένης Φυσικής οφείλουν απαραίτητα να είναι κάτοχοι του αντίστοιχου Μ.Δ.Ε. ή του παλαιού αντίστοιχου Ενδεικτικού και η επιλογή τους γίνεται με βάση κυρίως την επίδοσή τους σε αυτό. Μόνο σε περιορισμένες και αιτιολογημένες περιπτώσεις όπως π.χ. υποψηφίου διδάκτορα που έχει παρακολουθήσει πρόγραμμα Μaster στο εξωτερικό, θα επιτρέπεται με απόφαση της Γ.Σ.Ε.Σ. η εγγραφή σε πρόγραμμα Διδακτορικού χωρίς το αντίστοιχο Μ.Δ.Ε. ή το παλαιό Ενδεικτικό. Στην ειδική αυτή περίπτωση ο υποψήφιος υποχρεούται να παρακολουθήσει τουλάχιστον δύο μεταπτυχιακά μαθήματα Φυσικής καθώς και τουλάχιστον δύο από τα μεταπτυχιακά μαθήματα εξειδίκευσης. Η αναγνώριση και όλα τα μαθήματα που θα παρακολουθήσει ορίζονται από την τριμελή επιτροπή του υποψήφιου και εγκρίνονται από την Γ.Σ.Ε.Σ. 7. Το Π.Μ.Σ. του Τμήματος Φυσικής θα λειτουργήσει από το ακαδημαϊκό έτος με ανανεωμένο κανονισμό και μαθήματα. Σε επίπεδο μεταπτυχιακών σπουδών το Τμήμα Φυσικής συνεργάζεται (εκτός από τα δύο διατμηματικά με το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών που προαναφέρθηκαν) με: α. Το Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών, για το Μ.Δ.Ε. στη «Θεωρητική Πληροφορική και Modeling». β. Το Τμήμα Χημείας, Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος και Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για το Μ.Δ.Ε. στην «Ωκεανογραφία».

107 5.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 99 γ. Την Ιατρική Σχολή και το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το Ιατρικό Τμήμα του Α.Π.Θ., το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας και το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», για το Μ.Δ.Ε. στην «Ιατρική Φυσική - Ακτινοφυσική». δ. Το Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Ινστιτούτο Μικροηλεκτρονικής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών και το Institut National Polytechnique de Grenoble, για το Μ.Δ.Ε. στη «Μικροηλεκτρονική». ε. Το Ε.Μ.Π. και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, για το Μ.Δ.Ε. στη «Ναυτική και Θαλάσσια Τεχνολογία και Επιστήμη». στ. Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα (ΕΑΕΜΕ) για το Μ.Δ.Ε. με αντικείμενο «Environmental Management».

108 100 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

109 6 Διοικητική Διάρθρωση Πανεπιστημίου και Τμήματος για το ακαδημαϊκό έτος ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ Πρύτανης Θεοδόσιος Πελεγρίνης Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού Θωμάς Σφηκόπουλος Αστέριος Δουκουδάκης Καθηγητής της Σχολής Θετικών Επιστημών Καθηγητής της Οδοντιατρικής Σχολής Αντιπρύτανης Θεόδωρος-Αστέριος Καθηγητής της Φοιτητικής Μέριμνας Λιακάκος Ιατρικής Σχολής & Εξωτερικών Σχέσεων Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών Xαράλαμπος Παπαγεωργίου Καθηγητής του Τμήματος Μαθηματικών 101

110 102 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Πρόεδρος: Αναπληρωτής Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Χέλμης Καθηγητής Τομέα Δ Γεώργιος Τόμπρας Καθηγητής Τομέα Ε Διευθυντές Τομέων: Α Τομέας Nικόλαος Στεφάνου Καθηγητής Β Τομέας Αθανάσιος Λαχανάς Καθηγητής Γ Τομέας Παναγιώτης Νιάρχος Καθηγητής Δ Τομέας Κων/νος Βαρώτσος Καθηγητής Ε Τομέας Ιωάννης Τίγκελης Αναπλ. Καθηγητής Γραμματέας Τμήματος: Ελένη Κίτσου-Τσάλκα 6.3 Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Χέλμης, Καθηγητής Αναπληρωτής Πρόεδρος: Γεώργιος Τόμπρας, Καθηγητής Εκπρόσωποι Τομέα Α : Νικόλαος Στεφάνου, Καθηγητής (Διευθυντής Τομέα) Γεώργιος Τριμπέρης, Καθηγητής Ιωάννης Γραμματικάκης, Αναπλ. Καθηγητής Μαρία Καλαμιώτου, Αναπλ. Καθηγήτρια

111 6.3. ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 103 Χαράλαμπος Λόντος, Αναπλ. Καθηγητής Βασιλική Κατσίκα, Επίκ. Καθηγήτρια Νικόλαος Σαρλής, Επίκ. Καθηγητής Ευθύμιος Σκορδάς, Λέκτορας Εκπρόσωποι Τομέα B : Νικόλαος Γιόκαρης, Καθηγητής Χριστίνα Κουρκουμέλη, Καθηγήτρια Αθανάσιος Λαχανάς, Καθηγητής (Διευθυντής Τομέα) Ανδρέας Καραμπαρμπούνης, Αναπλ. Καθηγητής Λουκάς Σακελλίου, Αναπλ. Καθηγητής Θεοδόσιος Χριστοδουλάκης, Αναπλ. Καθηγητής Βασίλειος Γεωργαλάς, Επίκ. Καθηγητής Γεώργιος Διαμάντης, Επίκ. Καθηγητής Ξάνθος Μαϊντάς, Επίκ. Καθηγητής Δημήτρης Φασουλιώτης, Επίκ. Καθηγητής Εκπρόσωποι Τομέα Γ : Παναγιώτης Νιάρχος, Καθηγητής (Διευθυντής Τομέα) Κανάρης Τσίγκανος, Καθηγητής Πέτρος Ιωάννου, Αναπλ. Καθηγητής Δέσποινα Χατζηδημητρίου, Αναπλ. Καθηγήτρια Θεοχάρης Αποστολάτος, Επίκ. Καθηγητής Νεκτάριος Βλαχάκης, Επίκ. Καθηγητής Εκπρόσωποι Τομέα Δ : Δημοσθένης Ασημακόπουλος, Καθηγητής Κωνσταντίνος Βαρώτσος, Καθηγητής (Διευθυντής Τομέα) Γεώργιος Κάλλος, Καθηγητής Κωνσταντίνος Ιακωβίδης, Αναπλ. Καθηγητής Δέσποινα Δεληγιώργη, Επίκ. Καθηγήτρια Μαργαρίτα Ασημακοπούλου, Λέκτορας Εκπρόσωποι Τομέα Ε : Γεώργιος Τόμπρας, Καθηγητής Κωνσταντίνος Αϊδίνης, Αναπλ. Καθηγητής Ιωάννης Τίγκελης, Αναπλ. Καθηγητής (Διευθυντής Τομέα)

112 104 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ Διονύσιος Ευαγγελάτος, Επίκ. Καθηγητής Εμμανουήλ Τσίλης, Επίκ. Καθηγητής Εκπρόσωπος των Επιστημονικών Συνεργατών Νικόλαος Καλτσουνίδης 2 Εκπρόσωποι Ε.Τ.Ε.Π. 2 Εκπρόσωποι Ε.Ε.ΔΙ.Π. 2 Εκπρόσωποι των Μεταπτυχιακών Φοιτητών 17 Εκπρόσωποι των Φοιτητών 6.4 ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕ- ΣΗΣ Στη Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης (Γ.Σ.Ε.Σ.) του Τμήματος μετέχουν ο Πρόεδρος του Τμήματος, όλα τα ανωτέρω μέλη ΔΕΠ της Γενικής Συνέλευσης (Γ.Σ.) και δύο εκπρόσωποι των μεταπτυχιακών φοιτητών. 6.5 ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Το Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος Φυσικής απαρτίζεται από τον Πρόεδρο του Τμήματος, τον Αναπληρωτή Πρόεδρο, τους Διευθυντές των πέντε Τομέων, έναν εκπρόσωπο Ε.Τ.Ε.Π., δύο εκπροσώπους των προπτυχιακών φοιτητών και δύο εκπροσώπους των μεταπτυχιακών φοιτητών. 6.6 TO ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Συνολικά στο Τμήμα Φυσικής υπηρετούν 94 μέλη Διδακτικού-Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.), 1 Επιστημονικός Συνεργάτης, 10 μέλη Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.), 3 μέλη Ειδικού και Εργαστηριακού

113 6.6. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 105 Διδακτικού Προσωπικού (Ε.Ε.ΔΙ.Π.), 1 Βιβλιοθηκονόμος, 1 υπάλληλος (λοιπό προσωπικό), 7 Διοικητικοί Υπάλληλοι Γραμματείας, καθώς και 25 άλλοι διοικητικοί υπάλληλοι και Ι.Δ.Α.Χ. στις διάφορες υπηρεσίες και στα Εργαστήρια του Τμήματος ΤΟΜΕΑΣ Α : ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Βαρώτσος Παναγιώτης (Διευθυντής Εργαστηρίων του Τμήματος Φυσικής και Εργαστηρίου Μηχανολογίας και Σχεδίου) Μανουσάκης Ευστράτιος Τριμπέρης Γεώργιος Στεφάνου Νικόλαος (Διευθυντής Τομέα) ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Γκούσκος Νικόλαος Γραμματικάκης Ιωάννης Ευταξίας Κωνσταντίνος Καλαμιώτου - Φιμερέλη Μαρία (Διευθύντρια Εργαστηρίου Φυσικής Στερεάς Κατάστασης) Λόντος Χαράλαμπος Μαλάκης Αναστάσιος Μαρτίνος Σωτήριος Παπαϊωάννου Γεώργιος Χατζηαγαπίου Ιωάννης ΕΠΙΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Γλένης Σπυρίδων Δολόγλου Ελισάβετ Θεοδώρου Δημήτριος Κατσίκα - Τσιγκουράκου Βασιλική Λελίδης Ιωάννης Παλληκάρη Φωτεινή Σαρλής Νικόλαος Συσκάκης Εμμανουήλ

114 106 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΕΚΤΟΡΕΣ Σκορδάς Ευθύμιος Συμεωνίδης Χρυσολέων Ε.Τ.Ε.Π. Κύρκος Χρήστος (Τεχνικός) Τσαλπατούρου Αγγελική ΜΟΝΙΜΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Δημητρόπουλος Βασίλειος Λαμπιθιανάκης Γεώργιος Πανούτσος Κωνσταντίνος Τζίγκος Σπυρίδων Φιλιπποπούλου Αναστασία Ι.Δ.Α.Χ. Παπαθανασίου Αντώνιος ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΟΣ Βαλσαμίδης Ιωάννης ΤΟΜΕΑΣ Β : ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Γιόκαρης Νικόλαος Κουρκουμέλη Χριστίνα Λαχανάς Αθανάσιος (Διευθυντής Τομέα) Παπανικόλας Κωνσταντίνος Σφήκας Παρασκευάς Φλωράτος Εμμανουήλ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Βασιλείου Μαρία Καραμπαρμπούνης Ανδρέας (Αναπληρωτής Διευθυντής Εργαστηρίου του

115 6.6. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 107 Τμήματος Φυσικής) Καρανίκας Αλέξανδρος Μαυρομμάτη-Φούντου Ειρήνη Σακελλίου Λουκάς (Διευθυντής Εργαστηρίου Πυρηνικής Φυσικής) Τετράδης Νικόλαος Χριστοδουλάκης Θεοδόσης Χριστοπούλου-Μαυρομιχαλάκη Ελένη ΕΠIΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Ανασοντζής Ευστράτιος Βούλγαρης Γεώργιος Γεωργαλάς Βασίλειος Διάκονος Φώτιος Διαμάντης Γεώργιος Μαϊντάς Ξάνθος Μανουσάκης - Κατσικάκης Αρκάδιος Μερτζιμέκης Θεόδωρος Σαουλίδου Νίκη Στυλιάρης Ευστάθιος Φασουλιώτης Δημήτριος Ι.Δ.Α.Χ. Γανωτή Παρασκευή Γεροντίδου Μαρία Παππάς Δημήτριος Σπανοπούλου Αγγελική Τσοχατζής Ιωάννης (αποσπασμένος) ΤΟΜΕΑΣ Γ : ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ, ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Νιάρχος Παναγιώτης (Διευθυντής Τομέα & Διευθυντής Εργαστηρίου Αστρονομίας και Γεροσταθοπούλειου Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου) Τσίγκανος Κανάρης

116 108 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Θεοδοσίου Ευστράτιος Ιωάννου Πέτρος Μαστιχιάδης Απόστολος Μουσάς Ξενοφών (Διευθυντής Εργαστηρίου Αστροφυσικής) Σακελλαριάδου Μαρία Τσαμπαρλής Μιχαήλ Χατζηδημητρίου Δέσποινα ΕΠIΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Αντωνοπούλου - Χαραλαμποπούλου Ευγενία Αποστολάτος Θεοχάρης Βλαχάκης Νεκτάριος Δανέζης Εμμανουήλ Κοντιζά Μαρία Παπαηλίας Φίλιππος Πινότσης Αντώνιος Πρέκα - Παπαδήμα Παναγιώτα Ε.Τ.Ε.Π. Ζαρμπούτη Σοφία Σωτηροπούλου - Μαλλίδη Γεωργία Ι.Δ.Α.Χ. Ιωαννίδης-Βαμβακάς Δημήτριος Μητσάκου Ελευθερία ΤΟΜΕΑΣ Δ : ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ - ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Ασημακόπουλος Δημοσθένης (Διευθυντής Εγαστηρίου Μετεωρολογίας) Βαρώτσος Κωνσταντίνος (Διευθυντής Τομέα) Κάλλος Γεώργιος Σανταμούρης Ματθαίος

117 6.6. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 109 Χέλμης Κωνσταντίνος (Πρόεδρος Τμήματος) ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Ιακωβίδης Κωνσταντίνος Καρτάλης Κωνσταντίνος [σε αναστολή λόγω εκλογής του ως βουλευτής] Λασκαράτος Αλέξανδρος Τόμπρου - Τζέλλα Μαρία ΕΠΙΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Δεληγιώργη Δέσποινα Μιχαλοπούλου Χαρά Παπαϊωάννου - Κερκίδου Γεωργία Φλόκα Έλενα ΛΕΚΤΟΡΕΣ Ασημακοπούλου Μαργαρίτα-Νίκη Σοφιανός Σαράντης ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Καλτσουνίδης Νικόλαος Ε.Ε.ΔΙ.Π. Αυγέρης Ιωάννης Ε.Τ.Ε.Π. Μουτζίκη Ελευθερία Ι.Δ.Α.Χ. Μαντζιαφού Αννέτα Μποσιώλη Ελισάβετ Πρωτονοτάριου Άννα Σανταμούρη Μαριάννα Σκλήρης Νικόλαος Σταθοπούλου Μαρίνα

118 110 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ε : ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ - ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ - ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ - ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Κατσάγγελος Αγγελος Πολύδωρος Ανδρέας Τόμπρας Γεώργιος (Αναπληρωτής Πρόεδρος, Διευθυντής Εργαστηρίου Ηλεκτρονικής & Πρόεδρος της συντονιστικής Επιτροπής του Μ.Π.Σ.) ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Αϊδίνης Κωνσταντίνος Τίγκελης Ιωάννης (Διευθυντής Τομέα) Φραντζεσκάκης Δημήτριος ΕΠΙΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Αλεξάκης Γεώργιος Ευαγγελάτος Διονύσιος Μουστάκας Άρης Νισταζάκης Εκτορας - Εμμανουήλ Ρεΐσης Διονύσιος Ροδίτη Ευγενία Τσίλης Εμμανουήλ Ε.Ε.ΔΙ.Π. Κωνσταντόπουλος Παναγιώτης Ε.Τ.Ε.Π. Χολέβα Ελένη Ι.Δ.Α.Χ. Αυγέρη Αφροδίτη-Σωτηρία Λάτσας Γεώργιος

119 6.6. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ Ε.Τ.Ε.Π. Αλούπης Αναστάσιος Λασκαρίδου Σταυρούλα-Μαρία Μαμαλούγκος Νεκτάριος Ε.Ε.ΔΙ.Π. Κιούσης Δημήτριος Ι.Δ.Α.Χ. Γεωργάκη Χρυσούλα Καρατάσου Σταυρούλα Παύλου Κωνσταντίνος ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Ε.Τ.Ε.Π. Βλαστού Γεωργία Ι.Δ.Α.Χ. Αδακτύλου Νεκταρία Ντάντου Αγγελική ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Κίτσου - Τσάλκα Ελένη ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ Ζωγραφάκη - Τόγκα Ευτυχία Μουρούτη Φανή Δούκα Ειρήνη Κίτσιος Γεώργιος

120 112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ Σπυροπούλου Ντίνα Τραγουδάρα Αδαμαντία ΟΜΟΤΙΜΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Σωτήριος Σβολόπουλος, της Αστροφυσικής Παρασκευή Ευθυμίου, της Φυσικής Γεώργιος Κοντόπουλος, Ακαδημαϊκός, της Αστρονομίας Φωκίων Χατζηϊωάννου, της Θεωρητικής Φυσικής Γεώργιος Παπαδόπουλος, της Μηχανικής Παύλος Λασκαρίδης, της Αστροφυσικής Νικόλαος Αντωνίου, της Θεωρητικής Φυσικής ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΑΝΤΑ ΜΕΛΗ ΔΕΠ Αγγελόπουλος Άγγελος Γεράνιος Αθανάσιος Ζάρδας Γεώργιος Ιωάννου Παύλος Κτορίδης Χρίστος Ρεσβάνης Λεωνίδας Σπυροπούλου-Στασινάκη Μάρθα Χατζηκωντής Βασίλειος Χίου - Λαχανά Αικατερίνη 6.7 ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Για την εύρυθμη λειτουργία του Τμήματος έχουν οριστεί από τον Πρόεδρο ή τη Γ.Σ. ή το Δ.Σ. του Τμήματος οι ακόλουθες επιτροπές αποτελούμενες από μέλη ΔΕΠ από όλους τους Τομείς: 1. Επιτροπή Προγραμματισμού Κωνσταντίνος Χέλμης, Καθηγητής (Πρόεδρος του Τμήματος) Συντονιστής της Επιτροπής Γεώργιος Τόμπρας, Καθηγητής (Αναπλ. Πρόεδρος του Τμήματος)

121 6.7. ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 113 Νικόλαος Στεφάνου, Καθηγητής (Διευθυντής A Τομέα) Γεώργιος Τριμπέρης, Καθηγητής (Α Τομέας) Αθανάσιος Λαχανάς, Καθηγητής (Διευθυντής Β Τομέα) Παρασκευάς Σφήκας, Καθηγητής (Β Τομέας) Παναγιώτης Νιάρχος, Καθηγητής (Διευθυντής Γ Τομέα & Διευθυντής Εργαστηρίου Αστρονομίας) Κανάρης Τσίγκανος, Καθηγητής (Γ Τομέας) Κωνσταντίνος Βαρώτσος, Καθηγητής, (Διευθυντής Δ Τομέα) Δημοσθένης Ασημακόπουλος, Καθηγητής (Δ Τομέας) Ιωάννης Τίγκελης, Αναπληρωτής Καθηγητής, (Διευθυντής Ε Τομέα) 2. Συντονιστική Επιτροπή Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Σ.Ε.Π.Μ.Σ.): Γεώργιος Τόμπρας, Πρόεδρος (Αναπλ. Πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής) Γεώργιος Παπαϊωάννου (Α Τομέας) Ανδρέας Καραμπαρμπούνης (Β Τομέας) Αλέξανδρος Καρανίκας (Β Τομέας) Απόστολος Μαστιχιάδης (Γ Τομέας) Αντώνης Πινότσης (Γ Τομέας) Κωνστατντίνος Ιακωβίδης (Δ Τομέας) Έλενα Φλόκα (Δ Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) Κωνσταντίνος Αϊδίνης (Ε Τομέας) Άρης Μουστάκας (Ε Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) 3. Επιτροπή Αναθέσεων - Ωρολογίου Προγράμματος - Προγράμματος Εξετάσεων: Βασιλική Κατσίκα (Α Τομέας) Νίκη Σαουλίδου (Β Τομέας) Πέτρος Ιωάννου (Γ Τομέας) Δέσποινα Δεληγιώργη (Δ Τομέας) Ευγενία Ροδίτη (Ε Τομέας)

122 114 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ Επιτροπή Αντιστοίχισης και Αναγνώρισης Μαθημάτων: Κωνσταντίνος Ευταξίας (Α Τομέας) Χριστίνα Κουρκουμέλη (Β Τομέας) Ευγενία Αντωνοπούλου (Γ Τομέας) Γεωργία Παπαϊωάννου (Δ Τομέας) Έλενα Φλόκα (Δ Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) Άρης Μουστάκας (Ε Τομέας) 5. Επιτροπή Εκπαίδευσης: Αναστάσιος Μαλάκης (Α Τομέας) Δημήτρης Φασουλιώτης (Β Τομέας) Εμμανουήλ Δανέζης (Γ Τομέας) Κωνσταντίνος Βαρώτσος (Δ Τομέας) Γεωργία Παπαϊωάννου (Δ Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) Γεώργιος Τόμπρας (Ε Τομέας) Έκτορας Νισταζάκης (Ε Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) 6. Επιτροπή Αξιολόγησης Τμήματος: Ευθύμιος Σκορδάς (Α Τομέας) Ευστάθιος Στυλιάρης (Β Τομέας) Μιχαήλ Τσαμπαρλής (Γ Τομέας) Μαρία Τόμπρου (Δ Τομέας) Άρης Μουστάκας (Ε Τομέας) Κωνσταντίνος Αϊδίνης (Ε Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) 7. Επιτροπή Αναγνωστηρίου: Ιωάννης Χατζηαγαπίου (Α Τομέας) Ειρήνη Μαυρομμάτη (Β Τομέας) Θεοχάρης Αποστολάτος (Γ Τομέας) Χαρά Μιχαλοπούλου (Δ Τομέας) Διονύσιος Ευαγγελάτος (Ε Τομέας)

123 6.7. ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Επιτροπή Υλοποίησης νέου Προγράμματος Σπουδών και Οδηγού Σπουδών: Ιωάννης Γραμματικάκης (Α Τομέας ) Γεώργιος Τριμπέρης (Α Τομέας) Αθανάσιος Λαχανάς (Β Τομέας) Ανδρέας Καραμπαρμπούνης (Β Τομέας) Θεοχάρης Αποστολάτος (Γ Τομέας) Νεκτάριος Βλαχάκης (Γ Τομέας) Κανάρης Τσίγκανος (Γ Τομέας) Δέσποινα Δεληγιώργη (Δ Τομέας) Έλενα Φλόκα (Δ Τομέας) Έκτορας Νισταζάκης (Ε Τομέας) Ευγενία Ροδίτη (Ε Τομέας) Δημήτριος Φραντζεσκάκης (Ε Τομέας - αναπληρωματικό μέλος) 9. Επιτροπή Εργαστηριακής Εκπαίδευσης: Μαρία Καλαμιώτου (Α Τομέας) Εμμανουήλ Συσκάκης (Α Τομέας) Ανδρέας Καραμπαρμπούνης (Β Τομέας) Λουκάς Σακελλίου (Β Τομέας) Ξενοφών Μουσάς (Γ Τομέας) Δέσποινα Χατζηδημητρίου (Γ Τομέας) Θεοχάρης Αποστολάτος (Γ Τομέας) Δημοσθένης Ασημακόπουλος (Δ Τομέας) Νικόλαος Καλτσουνίδης (Δ Τομέας) Γεώργιος Τόμπρας (Ε Τομέας) Διονύσιος Ρεΐσης (Ε Τομέας)

124 116 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΣΕ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 1. Εκπρόσωπος στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθηνών (εφόσον έχει το Τμήμα εκπρόσωπο την ακαδημαϊκή χρονιά εκπρόσωπο): Στη Σύγκλητο μετέχει αυτοδίκαια ο Πρόεδρος με αναπληρωτή τον Αναπληρωτή Πρόεδρο του Τμήματος. 2. Εκπρόσωπος στην Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών: Γεώργιος Τόμπρας, Καθηγητής 3. Εκπρόσωπος στην Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών: Κωνσταντίνος Χέλμης, Καθηγητής Ιωάννης Τίγκελης, Αναπλ. Καθηγητής (αναπληρωτής) 4. Εκπρόσωπος - μέλος Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης της Σχολής των Θετικών Επιστημών: Επικ. Καθηγήτρια Δέσποινα Δεληγιώργη 5. Σύμβουλοι Σπουδών για τους Φοιτητές με Αναπηρία: Ανδρέας Καραμπαρμπούνης, Αναπλ. Καθηγητής Δέσποινα Δεληγιώργη, Επικ. Καθηγήτρια (αναπληρώτρια) 6. Υπεύθυνος Ακτινοπροστασίας: Λουκάς Σακελλίου, Αναπλ. Καθηγητής 7. Επόπτης κτιρίων: Ι. Αυγέρης, Ε.Ε.ΔΙ.Π. 8. Υπεύθυνος Σεμιναρίων Τμήματος: Νεκτάριος Βλαχάκης, Επικ. Καθηγητής 9. Υπεύθυνος Επιτηρήσεων: Μαρία Βασιλείου, Αναπλ. Καθηγήτρια

125 6.8. ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΣΕ ΟΡΓΑΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ - ΤΜΗΜΑΤΟΣ Εκπρόσωπος για το πιστοποιητικό διδακτικής επάρκειας: Γεώργιος Τόμπρας, Καθηγητής Σχήμα 6.1: Η είσοδος του κτηρίου, στη Σόλωνος 104, που στέγαζε παλαιότερα το Τμήμα Φυσικής.

126 118 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ-ΤΜΗΜΑΤΟΣ

127 Υπηρεσίες Πανεπιστημίου Αθηνών ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΦΟΙΤΗ- ΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (ΦμεΑ) Η Μονάδα Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία (ΜοΠροΦμεΑ) του Πανεπιστημίου Αθηνών επιδιώκει την ισότιμη πρόσβαση στις ακαδημαϊκές σπουδές των φοιτητών με διαφορετικές ικανότητες και απαιτήσεις, μέσω της παροχής προσαρμογών στο περιβάλλον, υποστηρικτικών τεχνολογιών πληροφορικής και υπηρεσιών πρόσβασης. Η Μονάδα Προσβασιμότητας προσφέρει: Υπηρεσία καταγραφής των συγκεκριμένων αναγκών κάθε ΦμεΑ. Τμήμα προσβασιμότητας στο δομημένο χώρο του Πανεπιστημίου. Υπηρεσία μεταφοράς των ΦμεΑ από την κατοικία τους στις Σχολές και αντιστρόφως. Υποστηρικτικές τεχνολογίες πληροφορικής. Δωρεάν λογισμικό για ΦμεΑ. Προσβάσιμα συγγράμματα. Προσβάσιμους σταθμούς εργασίας στις βιβλιοθήκες. 119

128 120 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Υπηρεσία διαμεταγωγής για την άμεση ζωντανή τηλεπικοινωνία των ΦμεΑ, μέσω διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, με τους συμφοιτητές, καθηγητές και υπαλλήλους του Πανεπιστημίου. Υπηρεσία εθελοντών συμφοιτητών υποστήριξης ΦμεΑ. Οδηγίες σχετικά με τους ενδεδειγμένους τρόπους εξέτασης των ΦμεΑ. Υπηρεσία ψυχολογικής συμβουλευτικής υποστήριξης για ΦμεΑ. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ΦμεΑ σε κάθε Τμήμα/Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών έχουν οριστεί: α) σύμβουλος Καθηγητής ΦμεΑ και αναπληρωτής του και β) αρμόδιος υπάλληλος της Γραμματείας και αναπληρωτής του για την εξυπηρέτηση ΦμεΑ με τους οποίους οι ενδιαφερόμενοι μπορούν επιπλέον να επικοινωνούν τηλεφωνικά, με fax, με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή μέσω της ειδικής υπηρεσίας διαμεταγωγής. Τα στοιχεία επικοινωνίας με τους αρμοδίους κάθε Τμήματος/Σχολής υπάρχουν στην ιστοσελίδα της ΜοΠροΦμεΑ. Για επικοινωνία και περισσότερες πληροφορίες: Τηλέφωνα: , , Fax: Ηλ. ταχυδρομείο: Ιστότοπος: MSN ID: οovoo ID: m.emmanouil Αποστολή SMS: ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ TΟΠΟΘΕΣΙΑ Η Βιβλιοθήκη της Σχολής Θετικών Επιστημών στεγάζεται σε κτήριο μεταξύ των Τμημάτων Φυσικής και Μαθηματικών, όπου βρίσκεται και η κύρια είσοδος της Βιβλιοθήκης. Υπάρχει και δεύτερη είσοδος στη Βιβλιοθήκη από το διάδρομο του 3ου ορόφου του Τμήματος Μαθηματικών.

129 7.2. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Πληροφορίες: , Γραμματεία: , fax: Ιστοθέση: Ηλ. ταχυδρομείο: ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Η Βιβλιοθήκη της Σχολής Θετικών Επιστημών λειτουργεί: Δευτέρα έως Παρασκευή 08:30-20:00 και Σάββατο 09:00-15:00 Κατά τις επίσημες αργίες, όπως αυτές ορίζονται από το Πρυτανικό Συμβούλιο, η Βιβλιοθήκη δεν λειτουργεί. Κατά την διάρκεια των διακοπών (Χριστουγέννων, Πάσχα, θέρους) το ωράριο διαμορφώνεται ανάλογα. Η Γραμματεία και το Γραφείο Διαδανεισμού λειτουργούν Δευτέρα-Παρασκευή 09:00-15: ΣΥΛΛΟΓΗ Η Συλλογή περιλαμβάνει βιβλία, επιστημονικά περιοδικά (σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή), μεταπτυχιακές εργασίες, διδακτορικές διατριβές, χάρτες και άλλο υλικό, στις εξής θεματικές κατηγορίες: Βιολογία, Γεωλογία και Γεωπεριβάλλον, Μαθηματικά, Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες, Φαρμακευτική, Φυσική, Χημεία.

130 122 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η Βιβλιοθήκη διαθέτει πέντε αναγνωστήρια (3ος και 4ος όροφος) και τέσσερις αίθουσες ομαδικής μελέτης των έξι ατόμων (3ος και 4ος όροφος). ΕΚΘΕΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ Η Βιβλιοθήκη διαθέτει μια αίθουσα στον 3ο όροφο όπου εκτίθενται τα τελευταία τεύχη των τρεχόντων περιοδικών (των περιοδικών που διατίθενται σε έντυπη μορφή και των οποίων η συνδρομή συνεχίζεται). ΣΤΑΘΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (Η/Υ) Στη Βιβλιοθήκη (3ο και 4ο όροφο) υπάρχουν ειδικοί χώροι με σταθμούς εργασίας Η/Υ για αναζήτηση του υλικού των Βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου Αθηνών στον Ανοιχτό Κατάλογο Δημόσιας Πρόσβασης (OPAC: Open Public Access Catalog) ( Όλοι οι χρήστες της Βιβλιοθήκης έχουν τη δυνατότητα αναζήτησης και πρόσβασης στα πλήρη κείμενα των άρθρων των επιστημονικών περιοδικών της Κοινοπραξίας Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (HEAL-LINK) στην ιστοθέση που υποστηρίζει περισσότερους από τίτλους περιοδικών, στις ηλεκτρονικές συνδρομές επιστημονικών περιοδικών του Πανεπιστημίου Αθηνών που υποστηρίζει περισσότερους από τίτλους περιοδικών και που περιγράφονται στην ιστοσελίδα καθώς και σε βιβλιογραφικές βάσεις και άλλες υπηρεσίες μέσω της ιστοσελίδας των Βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου Αθηνών ( Ηλεκτρονικοί υπολογιστές υπάρχουν και σε αναγνωστήριο στον 3ο όροφο της Βιβλιοθήκης, δικαίωμα χρήσης των οποίων έχουν όλα τα μέλη της που διαθέτουν κάρτα δανεισμού. Επιπλέον οι χρήστες μπορούν να κάνουν χρήση και των προσωπικών τους φορητών υπολογιστών, με δυνατότητα ασύρματης σύνδεσης στα αναγνωστήρια και ενσύρματης στις αίθουσες ομαδικής μελέτης.

131 7.2. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 123 ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ Δικαίωμα δανεισμού έχουν: α) τα Μέλη του Διδακτικού, Ερευνητικού, Διοικητικού και λοιπού προσωπικού του Πανεπιστημίου Αθηνών και β) οι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για την έκδοση της κάρτας δανεισμού απαιτούνται τα παρακάτω: o αστυνομική ταυτότητα, o ταυτότητα μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας (ταυτότητα Πανεπιστημίου Αθηνών, φοιτητική ταυτότητα), o δύο (2) φωτογραφίες o συμπλήρωση αίτησης, η οποία είναι δυνατόν να συμπληρωθεί και ηλεκτρονικά. Η κατάθεση της αίτησης γίνεται στη Γραμματεία (Δευτέρα έως Παρασκευή ) και στο Γραφείο Εξυπηρέτησης του 3ου ορόφου (καθημερινά και Σάββατο ). Η τήρηση του αρχείου με τα παραπάνω στοιχεία υπόκειται στο Νόμο περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. Για τις κατηγορίες των χρηστών που δεν έχουν δυνατότητα δανεισμού του υλικού η είσοδος στη Βιβλιοθήκη επιτρέπεται με κατάθεση της αστυνομικής ταυτότητας, η οποία επιστρέφεται κατά την αποχώρησή τους. Η κάρτα δανεισμού δεν μεταβιβάζεται και χρησιμοποιείται μόνο από τον κάτοχό της. Οι χρήστες κάθε κατηγορίας έχουν δικαίωμα ανανέωσης του δανεισμένου υλικού έως και δύο φορές. Με το πέρας της τελευταίας ανανέωσης και την μεσολάβηση 15 ημερολογιακών ημερών, ο χρήστης μπορεί να δανειστεί εκ νέου το ίδιο τεκμήριο. Η Βιβλιοθήκη διατηρεί το δικαίωμα ανάκλησης δανεισμένου υλικού σε περιπτώσεις αυξημένης ζήτησης. Κάθε χρήστης ο οποίος χρειάζεται υλικό το οποίο είναι ήδη δανεισμένο έχει δικαίωμα κράτησης. Το ανώτατο όριο κράτησης υλικού ανά χρήστη είναι δύο (2) τεκμήρια. Εάν δεν ζητηθεί εντός τριών εργάσιμων ημερών, χάνεται το δικαίωμα της κράτησης. Για το υλικό στο οποίο έχει γίνει κράτηση από περισσότερους τους ενός χρήστες, η περίοδος δανεισμού μειώνεται για την

132 124 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ καλύτερη εξυπηρέτηση όλων. Ο αναλυτικός Κανονισμός Χρηστών είναι διαθέσιμος στην ιστοθέση: ΔΙΑΔΑΝΕΙΣΜΟΣ Το Γραφείο Διαδανεισμού της Βιβλιοθήκης αναλαμβάνει να αναζητήσει βιβλία και άρθρα περιοδικών σε άλλες Βιβλιοθήκες, τα οποία είναι αναγκαία για τη μελέτη και την έρευνα του χρήστη και τα οποία δεν υπάρχουν στη Συλλογή της Βιβλιοθήκης. Προς το παρόν αυτή η υπηρεσία δεν είναι διαθέσιμη για τα βιβλία. ΦΩΤΟΤΥΠΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Εντός του χώρου της βιβλιοθήκης υπάρχει η δυνατότητα φωτοτύπησης υλικού (εκτός Σαββάτου). ΣΤΑΘΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (ΑμεΑ) Στον τρίτο όροφο της Βιβλιοθήκης και σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο λειτουργούν σταθμοί εργασίας για άτομα με αναπηρία. Υπάρχουν τρεις θέσεις εργασίας που καλύπτουν άτομα με τύφλωση, με μειωμένη όραση, με κινητική αναπηρία και με κώφωση. Οι σταθμοί εργασίας είναι εξοπλισμένοι με ειδικές συσκευές και λογισμικό για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, στο Διαδίκτυο και στις συλλογές της βιβλιοθήκης για όλα τα εμποδιζόμενα άτομα και ιδιαίτερα για όσους έχουν προβλήματα στο χειρισμό έντυπου υλικού (εντυποαναπηρία). Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στο πλαίσιο της συγγραφής εργασιών από τους Φοιτητές με Αναπηρία (ΦμεΑ) ή και κατά τη συνεργασία των ΦμεΑ με τους εθελοντές συμφοιτητές που υποστηρίζουν τις σπουδές τους.