ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Project B3

Transcript

1 ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΡΟΦΙΜΑ Project B3

2 ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Με τον όρο αυτό νοείται η μεταφορά γενετικού υλικού (DNA) από οργανισμούς ενός είδους σε οργανισμούς ενός άλλου

3 Χαρακτηριστικά προέρχονται ή περιέχουν κάποιο συστατικό, το οποίο προέρχεται από γενετικά τροποποιημένο φυτικό ή ζωικό οργανισμό Ανθεκτικότητα σε ορισμένους μικροοργανισμούς ή παράσιτα Ταχύτατη ανάπτυξη των οργανισμών

4 Αίτια δημιουργίας γεν. τροπ. οργανισμών τα χαμηλά ποσοστά παραγωγικότητας της γεωργίας η ανάγκη για μεγιστοποίηση της αντοχής των τροφίμων σε δύσκολες καιρικές συνθήκες η προσπάθεια κάλυψης των πληθυσμιακών αναγκών προκειμένου να περιοριστεί ο υποσιτισμός η βελτίωση της ποιότητας των τροφίμων, με την προσθήκη βιταμινών η κατασκευή θεραπευτικών ουσιών, όπως αντισωμάτων που οδηγούν στην ανοσία πολλών ασθενειών

5 Καταπολέμηση της φτώχειας και του υποσιτισμού ο υποσιτισμός αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για τις χώρες του τρίτου κόσμου η φτώχεια τους αναγκάζει να τρέφονται με λίγες τροφές, χωρίς να παίρνουν όλες τις θρεπτικές ουσίες Αυτό έχει ως συνέπεια την ύπαρξη πολλών προβλημάτων υγείας, για παράδειγμα: Περιοχές που τρέφονται αποκλειστικά με ρύζι : Το ρύζι δεν παρέχει όλες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Η βιταμίνη Α, η οποία είναι σημαντική για την λειτουργία των ματιών βρίσκεται σε μη επαρκής ποσότητες, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να υποφέρουν από προβλήματα όρασης. Έτσι δημιουργήθηκε ένα είδος "χρυσού ρυζιού", όπως ονομάζεται, με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α.

6 Τα εμβόλια και τα φάρμακα 1. έχουν υψηλό κόστος παραγωγής 2. απαιτούν ειδικές αποθήκες για να διατηρηθούν Έτσι, οι επιστήμονες ανέπτυξαν εμβόλια σε φαγώσιμη μορφή, μέσα σε ντομάτες και πατάτες Δηλαδή θα μπορούν να μεταφερθούν και να αποθηκευτούν ευκολότερα

7 Παραδείγματα η σόγια το σιτάρι το καλαμπόκι η ντομάτα που δεν ωριμάζει οι φράουλες τα αγγούρια τα καρότα τα μήλα τα καρύδια τα σταφύλια το πιπέρι φρούτα πιο γλυκά το ρύζι η κόκκινη πιπεριά

8 Η γεωργία ως Γενετική Μηχανική προσπάθησε να βγάλει τη γεωργική παραγωγή από τα αδιέξοδα προσπάθησε να αυξήσει το κόστος έγκρισης και εισαγωγής νέων φυτοπροστατευτικών ουσιών λόγω της αυξανόμενης ανθεκτικότητας των παρασίτων Τέλος προσφέρει: Τη δυνατότητα γρήγορης παραγωγής με τη δημιουργία φυτών ανθεκτικών σε ζιζανιοκτόνα Οι εταιρείες αγροχημικών εξαγόρασαν τις εταιρείες παραγωγής των γενετικών τροποποιημένων σπόρων

9 Απώτεροι στόχοι ανθεκτικότητα σε ζιζάνια και ζιζανιοκτόνα ενίσχυση της θρεπτικής ποιότητας των καρπών δημιουργία τροφίμων με ιατρικές ιδιότητες όπως οι πατάτες που δρουν προληπτικά ενάντια στην ηπατίτιδα οι μπανάνες που εμβολιάζουν αυτούς που τις τρώνε ενάντια στην χολέρα και το κολοκύθι που προλαμβάνει την τερηδόνα των δοντιών

10 προστασία του περιβάλλοντος αύξηση του όγκου παραγωγής και βελτίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των τροφίμων αύξηση του οικονομικού κέρδους καλύτερη συντήρηση και αντοχή σε ακραίες θερμοκρασίες οι πρωτεΐνες των μεταλλαγμένων τροφίμων παράγονται κατά φυσικό τρόπο

11 Προβληματισμοί για τη χρήση τους βραχυπρόθεσμες ωφέλειες με την πάροδο του χρόνου και την αλληλεπίδραση φυτών και ζιζανίων ή εντόμων θα δημιουργηθούν ανθεκτικότερα στελέχη φυτών, τα οποία θα απαιτούν τοξικότερες και μεγαλύτερες ποσότητες ζιζανιοκτόνων

12 Το κοινό δεν γνωρίζει ότι ίσως να καταναλώνει ήδη τρόφιμα με γενετικά τροποποιημένα συστατικά. Παράδειγμα σε κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα δεν έχει γίνει ολοκληρωτική ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών οδηγιών για την σήμανση τέτοιων τροφίμων.

13 Η γενετική μετάλλαξη Γίνεται: είτε με φυσικό τρόπο, λόγω εξελεγκτικών φυσικών διαδικασιών είτε λόγω ανθρωπογενών αιτιών, όπως οι τεχνητές ακτινοβολίες

14 Ανασυνδυασμένο DNA Το ανασυνδυασμένο DNA είναι ένα μόριο DNA, κατασκευασμένο από τον άνθρωπο, το οποίο περιέχει γονίδια από δύο ή και περισσότερους διαφορετικούς βιολογικούς οργανισμούς Η μέθοδος αναπτύχθηκε κατά τη δεκαετία του 1970 Σήμερα αποτελεί τη βάση της γενετικής μηχανικής

15 Ένταξη Γενετικά Τροποποιημένων Προϊόντων στο περιβάλλον Τα πρώτα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα δημιουργήθηκαν στις ΗΠΑ το 1983 και αυτά ήταν δενδρύλλια καπνού που ήταν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Από τότε η επιστήμη της βιοτεχνολογίας έχει δημιουργήσει πολλά μεταλλαγμένα, όπως: Καλαμπόκι και σόγια για την παραγωγή λαδιού με λιγότερα λίπη. Πατάτες με χαμηλά λιπαρά και μεγάλη περιεκτικότητα σε άμυλο που θα απορροφούν λιγότερο λάδι στο τηγάνισμα. Ρύζι με μεγάλη περιεκτικότητα σε λυσίνη. Φρούτα και λαχανικά με υψηλά επίπεδα βιταμινών C, E καθώς και B-καροτίνης Φυτά ανθεκτικά στα καταστροφικά έντομα και ζιζάνια Φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία. Γευστικότατες ντομάτες όλο τ, που έχουν φυσιολογική γεύση και

16 Το πρώτο μεταλλαγμένο προϊόν για πειραματική καλλιέργεια ήταν ντομάτα της εταιρείας Zeneca, που υπέστει τροποποίηση για επιβράδυνση της ωρίμανσης. -Ακολούθησε η άδεια για καλλιέργεια μεταλλαγμένου βαμβακιού της εταιρείας Monsanto, εμφανίζοντας εντομοκτόνο δράση και αντοχή σε ζιζανιοκτόνο -Το βαμβάκι ήταν η σειρά του μεταλλαγμένου καλαμποκιού της εταιρείας Χελλασίντ για λογαριασμό της AgrEvo. - Tέλος τα μεταλλαγμένα ζαχαρότευτλα, που έχουν υποστεί τροποποίηση για αυξημένη αντοχή σε ζιζανιοκτόνα συγκεκριμένων εταιρειών.

17 Η σημερινή τεχνολογία δημιουργεί τρόφιμα που παράγονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς: -Σε πολλά φυτά μπαίνουν γονίδια από άλλους ξένους ζωντανούς οργανισμούς, τα προϊόντα των οποίων εκθειάζουν οι κατασκευαστές τους, οι βιομηχανίες, για να εξασφαλίσουν ακόμη και τη σφραγίδα «οικολογικό προϊόν». Τα προϊόντα τρόφιμα των οποίων οι ιδιότητες έχουν αλλαχθεί εγκυμονούν απροσδιόριστους κινδύνους -Δυσάρεστες συνέπειες θα έχουν τα φαγητά του εργαστηρίου, που δημιουργούνται με βάση την τεχνολογία του γονιδίου. Με αυτές τις ενέργειες των εταιρειών και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών καταστρέφεται -Πολλά φυτά εμβολιάζονται με πρόσθετα γονίδια για να γίνονται ανθεκτικά σε παρασιτοκτόνα -Οι Διευθυντές των εταιρειών επιθυμούν σφικτά και ανθεκτικά φρούτα με τα περισσότερα και καλύτερα χρώματα

18 Βελτίωση Περιορισμένη χρήση επικίνδυνων χημικών (εντομοκτόνα κλπ.) Μείωση καλλιεργήσιμων εκτάσεων γης Xρήση προϊόντων με βιταμίνες για την μείωση ασθενειών (όπως η τύφλωση, με χρήση ρυζιού εμπλουτισμένο με προβιταμίνη Α) και τον περιορισμό θανάτου κυρίως σε χώρες του τρίτου κόσμου. Γενετικά τροποποιημένοι μικροοργανισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για : 1) το καθαρισμό του νερού 2) την αποκατάσταση του εδάφους 3)την αντικατάσταση επικίνδυνων χημικών 4)τη δημιουργία φιλικών προς το περιβάλλον

19 Yποαλλεργικό γάλα από...μεταλλαγμένη αγελάδα! Εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν ότι το γάλα της μεταλλαγμένης αγελάδας περιείχε κατά 96% λιγότερη β-λακτοσφαιρίνη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχε χάσει τις θρεπτικές του αξίες, αφού τα επίπεδα των άλλων πρωτεϊνών παρέμεναν υψηλά. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η δημιουργία γενετικά τροποποιημένων αγελάδων για την παραγωγή υποαλλεργικού γάλακτος θα μπορούσε να ωφελήσει το 2% - 3% των νεογέννητων που εμφανίζουν αλλεργία στο αγελαδινό γάλα.

20 Κίνδυνοι στο περιβάλλον Διατάραξη της περιβαλλοντικής ισορροπίας της οικολογικής αλυσίδας Γενετικά τροποποιημένοι σπόροι που καταπολεμούνται και θα καταπολεμούνται δύσκολα Δημιουργία νέων ειδών εντόμων Ανθεκτκά στα νέα τρόφιμα με τις νέες ιδιότητες Γενετική ρύπναση του εδάφους Βλάβη στη βιοποικιλότητα Δημουργία ανθεκτικότερων ζιζανίων μεγαλύτερη ποσότητα ζιζανιοκτόνων

21 Κίνδυνοι στον άνθρωπο Αλλεργικές κρίσεις Πρόσληψη αλλεργικών ουσιών αύξηση της ανθεκτικότητας σε αυτές Τρόφιμα με χαμηλότερη διατροφική αξία Ανεπάρκεια στα συστήματα ελέγχου

22 Μελέτες σε ζώα Σοβαροί κίνδυνοι : Υπογονιμότητα Προβλήματα ανοσοποιητικού συστήματος Επιτάχυνση γήρανσης Ελαττωματική ρύθμιση ινσουλίνης Αλλαγές σε όργανα του γαστρεντερικού συστήματος

23 Έρευνα σχετικά με το ζιζανιοκτόνο ROUNDUP Ο αραβόσιτος, ανθεκτικός σε αυτο το ζιζανιοκτόνο είναι συνδεδεμένος με : Κίνδυνο ανάπτυξης όγκων Φθορές σε ζωτικά όργανα Πρόωρο θάνατο

24 Το Πείραμα Διάρκεια : 2 χρόνια Χωρισμός ποντικιών σε ομάδες 50% Αρσενικά 30% Αρσενικά 70% Θηλυκά 20% Θηλυκά

25 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ (Γ.Τ.Ο.)

26 Ευρώπη-Ελλάδα Το νομοθετικό πλαίσιο από το οποίο διενεργούνται οι έλεγχοι των Γ.Τ.Ο. είναι: Η ρύθμιση της τοποθέτησης στην αγορά τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν Γ.Τ.Ο. και πρόβλεψη για την επισήμανση των προϊόντων αυτών προς τον καταναλωτή. Η πρόβλεψη της ιχνηλασημότητας των Γ.Τ.Ο. και των τροφών/ζωοτροφών που προέρχονται από/περιέχουν Γ.Τ.Ο. Η ανάγκη των εταιριών που πρόκειται να διαθέσουν στην αγορά ένα Γ.Τ.Ο. θα πρέπει να υποβάλει στις αρμόδιες αρχές του κράτους πλήρη εκτίμηση επικινδυνότητας. Η απαίτηση από τις υγειονομικές υπηρεσίες να προβαίνουν σε δειγματοληψίες τροφίμων τα οποία ενδέχεται να περιέχουν Γ.Τ.Ο. ή να αναγραφούν στην ετικέτα ότι δεν περιέχουν Γ.Τ.Ο

27 Η.Π.Α. Τα πρώτα Γ.Τ.Ο. δημιουργήθηκαν στις Η.Π.Α. το 1983 και αυτά ήταν τα δενδρύλλια καπνού, που ήταν ανθεκτικά και αντιβιοτικά. Τον Απρίλιο του 1999 η επιτροπή του Codex σχετικά με την επισήμανση των τροφίμων συναντήθηκαν στην Οτάβα του Καναδά, για να συζητήσουν το θέμα της επισήμανσης. Εκεί οι Η.Π.Α. πρότειναν την εθελοντική σήμανση, ενώ η Ε.Ε. την υποχρεωτική επισήμανση.

28 Πρόσφατες εξελίξεις στην Ελλάδα Σήμερα 9 νομαρχίες της Ελλάδας από τις 54 έχουν ψηφίσει την ανακήρυξη των νόμων τους σε περιοχή ελεύθερη από γενετικά τροποποιημένα προϊόντα. Ενδεικτικά: νομαρχίες Κιλκίς, Κοζάνης, Ροδόπης, Χαλκιδικής και Χανίων. Επίσης άλλες 10 έχουν δηλώσει την ίδια πρόταση αλλά αναμένεται η ψήφιση του αιτήματος από τα Νομαρχιακά Συμβούλια. Αυτές είναι: Ηρακλείου, Καστοριάς, Μαγνησίας, Ρεθύμνης και Ξάνθης.

29 Σήμανση προϊόντων Ο κανονισμός της Ε.Ε επιβάλλει την υποχρεωτική επισήμανση τροφίμων και συστατικών που περιέχουν ή αποτελούνται από Γ.Τ.Ο. Το καινούργιο νομοθετικό πλαίσιο, επιβάλλει την επισήμανση των Γ.Τ. προϊόντων ανεξάρτητα αν ανιχνεύεται στο περιεχόμενό τους Γ.Τ. υλικό.

30 Ποινές Η αρμόδια αρχή δύναται να επιβάλλει πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις 6000 ευρώ και σε περίπτωση διάπραξης παρόμοιας παράβασης κατά το παρελθόν σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις ευρώ. Στον κατασκευαστή ή στον εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο σε περίπτωση που δεν παραχωρούν σε τακτή προθεσμία δείγματα του προϊόντος ή και πληροφορίες για τον χώρο στον οποίο βρίσκεται. Σε όποιον παρουσιάζεται χωρίς την

31 Σε όποιον εκδίδει χωρίς έγκριση πιστοποιητικό ή και άλλο έγγραφο το οποίο εκδίδεται από κοινοποιημένο οργανισμό σε σχέση με τη διαδικασία εκτίμησης της συμμόρφωσης. Σε όποιον διαθέτει στην αγορά οποιοδήποτε προϊόν χωρίς την απαιτούμενη σήμανση συμμόρφωσης.

32