ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ"

Transcript

1 ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ Αντωνία Χαρίση, Σοφία Ηλιάδου-Τάχου & Δημήτρης Αναστασίου Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Περίληψη Η ίδρυση και η λειτουργία του «Πρότυπου Ειδικού Σχολείου Αθηνών» (ΠΕΣΑ) σηματοδοτεί έναν σημαντικό σταθμό στην πορεία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα. Πριν από την ίδρυσή του είχαν γίνει θεσμικές προσπάθειες για τη δημόσια εκπαίδευση των παιδιών με νοητική καθυστέρηση και συμπεριφορικές διαταραχές, ιδιαίτερα στα νομοσχέδια του 1913 και Επίσης στο πλαίσιο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας είχαν αναπτυχθεί πρωτοβουλίες και ιδρύματα για την εκπαίδευση των τυφλών και κωφών μαθητών. Αυτό όμως που δεν έχει ιστορικά επισημανθεί είναι η συμβολή του ρεύματος της Παιδολογίας. Η Παιδολογία φαίνεται ότι επέδρασε στην ειδική παιδαγωγική σκέψη της εποχής μέχρι τις απαρχές του Β Παγκοσμίου πολέμου. Κάτω από την επίδραση του βασικού εκπροσώπου της Παιδολογίας στην Ελλάδα, του ιατρού Εμμανουήλ Λαμπαδάριου, αυτή πήρε μια ιατροκεντρική κατεύθυνση, επηρέασε τη δημιουργία θεσμών και ιδρυμάτων κοινωνικής πρόνοιας και σχολικής υγιεινής και φαίνεται να συνέβαλλε στην ίδρυση του ΠΕΣΑ. Την τρίτη δεκαετία του 20 ου αιώνα οι συζητήσεις και διεργασίες για την παροχή δημόσιας εκπαίδευσης σε παιδιά με νοητική καθυστέρηση και συναισθηματικές ή/και συμπεριφορικές διαταραχές εντάθηκαν κάτω από την επίδραση διαφόρων παραμέτρων όπως: α) η ίδρυση παρόμοιων ειδικών σχολείων σε αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, β) η επιρροή του ρεύματος της Παιδολογίας και της συνδεόμενης με αυτή σχολικής υγιεινής, γ) η γενικότερη κρατική παρέμβαση για τη δημιουργία θεσμών σχολικής υγιεινής και κοινωνικής πρόνοιας, και δ) η αναζήτηση μιας λαϊκής αποδοχής από την δικτατορία του Μεταξά. Η συνάντηση των προθέσεων της εκτελεστικής εξουσίας και προσωπικοτήτων, όπως η γνωστή παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη και ο Εμμανουήλ Λαμπαδάριος, φαίνεται ότι συνέβαλλε στην ίδρυση το 1937 και τη λειτουργία του πρώτου σχολείου ειδικής αγωγής στην Αθήνα για παιδιά με νοητική καθυστέρηση και συναισθηματικές ή/και συμπεριφορικές διαταραχές. Λέξεις Κλειδιά: ιστορία ειδικής αγωγής, Πρότυπο Ειδικό Παιδολογία, Ιμβριώτη, Λαμπαδάριος Σχολείο Αθηνών, 1. Η κατάσταση της ειδικής αγωγής πριν από την ίδρυση του Προτύπου Ειδικού Σχολείου Αθηνών (ΠΕΣΑ) Στα τέλη του 18 ου αιώνα, μαζί με την ανάπτυξη της παιδαγωγικής, της ψυχολογίας και της ιατρικής, αρχίζει όλο και περισσότερο να εκδηλώνεται το ενδιαφέρον για την αγωγή των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η εκπαίδευση των παιδιών με νοητική καθυστέρηση προσελκύει το ενδιαφέρον και οι μελέτες του Itard και Seguin θέτουν τις πρώτες βάσεις της ειδικής αγωγής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ίδρυση και λειτουργία ειδικών σχολείων και άλλων κέντρων για νοητικά καθυστερημένα

2 παιδιά τα οποία, κατά τον 19 ο αιώνα, απλώνονται σε Ευρώπη και Αμερική (Winzer, 1993). Στο δεύτερο μισό του 19 ου αιώνα αρχίζουν να ιδρύονται και να λειτουργούν ειδικές τάξεις σε δημόσια σχολεία των Η.Π.Α. την Γερμανία καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Τζουριάδου, Winzer, 1993). Στην Ελλάδα οι πρώτες νύξεις για την ειδική εκπαίδευση γίνονται στο Α Εκπαιδευτικό Συνέδριο το 1904 που οργανώνεται με πρωτοβουλία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Στα πρακτικά του Συνεδρίου μία από τις συμπληρωματικές προτάσεις που κατατίθεται αφορά την ανάγκη ίδρυσης ειδικών σχολείων για παιδιά με τύφλωση, κώφωση και νοητική καθυστέρηση (Φωτιάδου, 1998). Το 1906 ιδρύεται στην Καλλιθέα Αθηνών μια φιλανθρωπική εταιρεία με την επωνυμία «Οίκος Τυφλών» με σκοπό την προστασία, εκπαίδευση και περίθαλψη τυφλών παιδιών ηλικίας 7-18 ετών. Σκοπός της Εταιρείας είναι η μελλοντική προοπτική των τυφλών, ώστε να εργάζονται, να αυτοσυντηρούνται και να ζουν με αξιοπρέπεια (Λογοθέτη, Στασινός, 1991). Η Εταιρεία συνεπικουρείται από την Εκκλησία και το Κράτος (Κούμαρης, 1948). Στο ίδρυμα αυτό, λειτουργεί εξ αρχής ειδικό (δίχρονο) νηπιαγωγείο και αργότερα η πρώτη στην Ελλάδα Σχολή Τυφλών. Στα 1928 λειτουργούν ήδη τέσσερις πλήρεις τάξεις του (ειδικού) δημοτικού σχολείου που γίνεται αργότερα εξατάξιο (Στασινός, 1991). Μια σημαντική ιδιωτική προσπάθεια σημειώνεται για την εκπαίδευση των κωφών στη χώρα με την ίδρυση του «Οίκου Κωφαλάλων Χαραλάμπους και Ελένης Σπηλιωπούλου» το 1907 (Στασινός, 1991). Το 1923 ιδρύεται στην Αθήνα το πρώτο ειδικό σχολείο για κωφά παιδιά Μικρασιατών Προσφύγων από την αμερικανική φιλανθρωπική οργάνωση «Εγγύς Ανατολή». Αργότερα τα δύο σχολικά ιδρύματα για τους κωφούς συγχωνεύονται στο «Εθνικό Ίδρυμα Προστασίας Κωφαλάλων: Οίκος Αθηνών Χαραλάμπους και Ελένης Σπηλιοπούλου» με τον Αναγκαστικό Νόμο (Α.Ν.) 726/ Στο ιστορικό πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας η πρώτη θεσμική απόπειρα για την εκπαίδευση των παιδιών με νοητική καθυστέρηση/συναισθηματικές διαταραχές γίνεται με τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια του 1913 και 1929, τα οποία όμως έμειναν ανεφάρμοστα. Τα νομοσχέδια του Υπουργού Παιδείας Ιωάννη Τσιριμώκου το 1913 για τη στοιχειώδη εκπαίδευση αναφέρονται σε «πνευματικώς ή ηθικώς υπολειπομένους μαθητάς» ή «πνευματικώς ανωμάλους παίδας δημοτικού τίνος σχολείου (Μπουζάκης, 2002). Αν και σε αυτά παρουσιάζονται έντονες αντιλήψεις περί διαχωρισμού των μαθητών με νοητική καθυστέρηση από τους τυπικά αναπτυσσόμενους μαθητές, εντούτοις δείχνουν την πολιτειακή πρόθεση για μια παρεμβατική στρατηγική στην εκπαίδευση των μαθητών με νοητική καθυστέρηση ή/και άλλες ειδικές ανάγκες (Αναστασίου, Ηλιάδου-Τάχου & Χαρίση, 2010). Μετά τα «Νομοσχέδια Τσιριμώκου», τα ζητήματα που αφορούν τα άτομα με ειδικές ανάγκες απασχολούν κυρίως την ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία, μέσα από τη δημιουργία διαφόρων ιδρυμάτων, επιδιώκει την εκπαίδευσή τους, επιτυγχάνοντας όμως περισσότερο την «προστασία» τους και λιγότερο την κοινωνική ένταξή τους. Η ίδρυση και λειτουργία σχολείων για μαθητές με ειδικές ανάγκες απασχολεί ιδιαίτερα τους παιδαγωγούς αλλά και γιατρούς που έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό. Άλλωστε Έλληνες παιδαγωγοί έχουν επισκεφτεί παρόμοια σχολεία κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στη Γερμανία (Παπαμαύρος, 1920). Καθώς συνεχίζεται η συζήτηση γύρω από την ανάγκη ίδρυσης ειδικών σχολείων, μια δεύτερη προσπάθεια για τη δημιουργία εκπαιδευτικών δομών ειδικής εκπαίδευσης καταβάλλεται με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Στο νόμο 4397 του 1929 για τη στοιχειώδη εκπαίδευση (Στασινός, 1991) που συντάσσεται με Υπουργό Παιδείας τον Κ. Γόντικα, γίνεται αναφορά σε «πνευματικώς ή ηθικώς

3 υπολειπόμενους μαθητές» οι οποίοι «απαλλάσσονται» από την υποχρεωτική φοίτηση στα δημοτικά σχολεία. Ειδικότερα επισημαίνεται ότι «Δύναται το Υπουργείον να κανονίση ιδίαν διδασκαλίαν δια τους πνευματικώς ανωμάλους παίδας δημοτικού τινός σχολείου ή να καταρτίση χάριν αυτών ιδίαν τάξιν ή και ίδιον σχολείον, εάν υπάρχη αριθμός τοιούτων επαρκής» (Νόμος 4397/1929). Το 1935 στο Πρώτο Βαλκανικό Συνέδριο της Προστασίας του Παιδιού που γίνεται στην Αθήνα, στην ειδική επιτροπή που επεξεργάζεται το θέμα των παιδιών με ειδικές ανάγκες, διαπιστώνεται ότι σε όλες της χώρες της βαλκανικής έχουν ιδρυθεί σχολεία για «διανοητικώς καθυστερημένα παιδιά», ειδικές τάξεις και άσυλα για τα «ηθικώς ανάπηρα και τους αλητόπαιδας», πλην της Ελλάδας (Μωραϊτου & Βλησίδου, 1936). Ο ιατρός υγειονολόγος-παιδολόγος Εμμανουήλ Λαμπαδάριος που πρωτοστατεί στις συζητήσεις αυτές, μέσα από την αρθρογραφία του της περιόδου αναφέρεται συνεχώς στα παιδιά με ειδικές ανάγκες και στην ανάγκη ίδρυσης ειδικών σχολείων. Σύμφωνα με τον Λαμπαδάριο (1937β), οι λόγοι που είχαν εμποδίσει την ίδρυση ειδικών σχολείων ήταν: α) η έλλειψη ωρίμανσης του όλου ζητήματος, αφού σε επίπεδο κρατικής εξουσίας δεν κατανοούνταν πλήρως τα οφέλη που θα προκύψουν από την θεσμοθέτηση της ειδικής εκπαίδευσης, β) η έλλειψη πόρων για την απαιτούμενη δαπάνη σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής κρατικής δυσπραγίας μετά το οικονομικό κραχ του 29 και την πτώχευση του 1932, και γ) η έλλειψη κατάλληλου διδακτικού προσωπικού (Λαμπαδάριος, 1937β: 8). Οι προσπάθειες που γίνονται σε θεσμικό επίπεδο για την ίδρυση και λειτουργία ειδικών σχολείων, τουλάχιστον μέχρι το 1937, δεν στέφονται από επιτυχία, αν και η συζητήσεις γύρω από το θέμα αυτό εντείνονται. Την ίδια περίοδο οργανώνονται και άλλες προσπάθεις εκπαίδευσης των παιδιών με ειδικές ανάγκες από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Το 1937 συστήνεται φιλανθρωπική εταιρεία με την ονομασία «Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παιδιών ΕΛ.Ε.Π.Α.Π.» με πρωτοβουλία ιδιωτών, τη στήριξη του Ροταριανού Ομίλου Αθηνών και τη συνεργασία του Ιδρύματος «Εγγύς Ανατολή» (Στασινός, 1991) «δια την παροχήν αντιλήψεως εις τα σωματικώς ανάπηρα παιδία» (Λαμπαδάριος, 1938α). Την Εταιρεία συμπαρίσταται η Διεθνής Εταιρεία Προστασίας Αναπήρων Παίδων με τις υποδείξεις της οποίας οργανώνεται το πρώτο πρότυπο Φυσικο-θεραπευτικό Κέντρο στην Ελλάδα για κινητικά ανάπηρα παιδιά. Στις εγκαταστάσεις του φυσικοθεραπευτηρίου λειτουργεί «Ειδικόν Σχολείον Αναπήρων Παίδων» που παρέχει διδασκαλία των στοιχειωδών μαθημάτων και θεραπευτική αγωγή. Το πρόγραμμα του σχολείου είναι ανάλογο με το πρόγραμμα των «Κατωτέρων Δημοτικών Σχολείων» με ορισμένες τροποποιήσεις «δια την ειδικήν περίπτωσιν των αναπήρων μικρών μαθητών, οι οποίο είναι πολλάκις και διανοητικώς καθυστερημένοι λόγω της αναπηρίας των», όπως αναφέρεται στην Έκθεση των πεπραγμένων του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας για το έτος Με την ίδρυση της Εταιρείας, ο Λαμπαδάριος (1936β) καταθέτει υπόμνημα για τον τρόπο οργάνωσης της αντίληψης των σωματικά αναπήρων παιδιών το οποίο γίνεται «καθ ολοκληρίαν» αποδεκτό και αφορά «μεγάλον αριθμόν των σωματικώς αναπήρων παιδίων εν Ελλάδι» που τα υπολογίζει «εις ικανάς χιλιάδας». Για την μόρφωση των παιδιών προτείνει να ιδρυθούν «εν έως δύο ειδικά σχολεία αναπήρων (σωματικώς)» τα οποία μπορούν να πολλαπλασιαστούν ανάλογα με τις ανάγκες κατά το πρότυπο των ειδικών σχολείων «των ψυχικώς αναπήρων» και να οργανωθούν «επί τη βάσει των νεωτάτων οργανισμών της αλλοδαπής» με σκοπό «ουδείς ανάπηρος να μένη άνεργος και παράσιτος της κοινωνίας» (Λαμπαδάριος, 1938α: 3).

4 2. Η επίδραση της Παιδολογίας στην παιδαγωγική σκέψη και την εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες Η πρόοδος των φυσικών επιστημών κατά τον 19 ο αιώνα και τις αρχές του 20υ αιώνα έδωσε ώθηση στην πειραματική ψυχολογία και τροφοδότησε με θετικιστικές ελπίδες το πεδίο της παιδαγωγικής. Οι ελπίδες αυτές βρήκαν την αντανάκλασή τους και στο ρεύμα της Παιδολογίας. Στη Γερμανία, στο τέλος του 19 ου αιώνα, ο Wundt ιδρύει στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας το πρώτο Εργαστήριο Πειραματικής Ψυχολογίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ο William James δημιουργεί το πρώτο Ψυχολογικό Εργαστήριο. Στη Γαλλία ο Alfred Binet ιδρύει το Εργαστήριο της Φυσιολογικής Ψυχολογίας. Στη Ρωσία πρωτοεμφανίζεται η Φυσιολογική Ψυχολογία με τον Pavlov και τον Bekhterev που ιδρύει στη Μόσχα (1907) το Ινστιτούτο Ψυχονευρολογίας (Ξηροτύρης, 1979). Η συζήτηση για τη παιδολογία ξεκινά το 1880 στις Η.Π.Α. με τον Granville Stanley Hall, στο Πανεπιστήμιο Clark στο Worcester της Μασσαχουσέτης (Depaepe, 1987a). Ο όρος «Παιδολογία» χρησιμοποιείται για πρώτη φορά στις ΗΠΑ από τον Oscar Cristman, το 1893, μαθητή του Hall (Depaepe, 1998). Η Παιδολογία εξαπλώνεται στη Γερμανία με τους Kräpelin, Griesbach, Ebbinghaus, Meumann, Ziehen (Λαμπαδάριος, 1916β). Στο Βέλγιο, από το 1890 έως το 1914, η Παιδολογία συνιστά ένα ισχυρό ρεύμα και οι Schuyten, Van Biervliet, Decroly, Jonckheere και Ioteyko ιδρύουν παιδολογικά εργαστήρια (Depaepe, 1985). Το 1906 οι Nyns, Decroly, Lay κ.ά. ιδρύουν στις Βρυξέλλες την Εταιρείαν της Παιδοτεχνικής. Το 1909 ο Biervliet με τον Binet ιδρύουν παιδολογικό ινστιτούτο με σκοπό εκπαιδευτικές εφαρμογές (Λαμπαδάριος, 1928). Στην προεπαναστατική Ρωσία, η Παιδολογία εκπροσωπείται αρχικά από τον Sikorsky (Λαμπαδάριος, 1916α), αναγνωρίζεται όμως επίσημα όταν οργανώνεται το Ψυχοπαιδολογικό Ινστιτούτο του Behterev. Στη σοβιετική Ρωσία των πρώτων μεταπαναστατικών χρόνων η Παιδολογία έχει κυρίως παιδαγωγικό χαρακτήρα (Δαφέρμος, Valsiner, 1988). O Vygotsky φλερτάρει με την Παιδολογία (Δαφέρμος, Kozulin, Gindis, van der Veer & Valsiner, 1993). Στις αρχές του 20 ου αιώνα ο όρος Παιδολογία γίνεται γνωστός στις Σκανδιναβικές χώρες (Μούχινα, 1990), στην Ισπανία, Ολλανδία, Ουγγαρία, στις σλαβικές χώρες, στην Ιαπωνία (Depaepe, 1987b) και τη Λατινική Αμερική (Dussel, 1996). Οι παιδολόγοι επηρεασμένοι από το θετικιστικό πνεύμα της εποχής επιδιώκουν με παρατηρήσεις, μετρήσεις και πειράματα να ανακαλύψουν τη γνώση που θα τους οδηγήσει στους «νόμους» της ανάπτυξης του παιδιού και της συμπεριφοράς του. Μελετούν όχι μόνο τα τυπικώς αναπτυσσόμενα αλλά και τα μη τυπικώς αναπτυσσόμενα παιδιά (Depaepe, Λαμπαδάριος, 1916β. Λαμπαδάριος, 1928). Η ανάπτυξη της Παιδολογίας σε Ευρώπη και Αμερική επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξή της στην Ελλάδα. Η πρώτη χρήση του όρου Παιδολογία στην Ελλάδα γίνεται από τον ιατρό-υγιεινολόγο Εμμανουήλ Λαμπαδάριο, προϊστάμενο αρχικά του γραφείου Σχολικής Υγιεινής του Υπουργείου Παιδείας από το 1911 και κατόπιν διευθυντή της μέχρι το 1936, όταν και καταλαμβάνει την έδρα Σχολικής Υγιεινής και Παιδολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Λαμπαδάριος, 1936α). Σε διάλεξη στην Αθήνα (22 Φεβρουαρίου του 1912), ο Λαμπαδάριος ομιλεί για το σκοπό και τη χρησιμότητα της Παιδολογίας στο Διδασκαλείο της Μέσης Εκπαίδευσης. Ο Λαμπαδάριος (1916, 1936β) καθόρισε ως σκοπό της Παιδολογίας την καθολική μελέτη του παιδιού που ερευνά επιστημονικώς την φύση του παιδικού οργανισμού και εξετάζει τη σωματική, διανοητική και ηθική του κατάσταση. Ο Λαμπαδάριος έδωσε μεγάλη έμφαση στις ιατρικές επιδράσεις της Παιδολογίας και

5 στο πλαίσιο αυτό καθορίζει τρία επιμέρους πεδία της: α) τη σχολική υγιεινή που έχει ως βάση της την φυσιολογία και την «ανθρωπομετρική» που ασχολείται με την σωματική ανάπτυξη του παιδιού, β) την παιδαγωγική ψυχολογία που ασχολείται με την ηθική και διανοητική κατάσταση του παιδιού και γ) την ιατρο-παιδαγωγική ή «ορθοφρενική» που την συνδέει με την ψυχιατρική αλλά και με τη διάγνωση και φροντίδα των παιδιών με ειδικές ανάγκες (Λαμπαδάριος, 1912). Συγκεκριμένα ο Λαμπαδάριος αναφέρει: «Η δε ιατροπαιδαγωγική δίδει εις αυτήν τας αναγκαίας γνώσεις προς διάγνωσιν και επιμέλειαν των ελαττωματικών ή υστερούντων παίδων» (Λαμπαδάριος, 1916β: ιζ. Λαμπαδάριος, 1912). Σε αντίθεση με τον Λαμπαδάριο (1912, 1916α) που τόνισε τη σχέση μεταξύ της Παιδολογίας και της ιατρικής, οι Meumann και Binet έδωσαν έμφαση στη στενή σχέση της Παιδολογίας με την Πειραματική Παιδαγωγική. Υποστήριξαν ότι η γνώση της Παιδολογίας είναι σημαντική για τον παιδαγωγό, αφού του δίνει εφόδια για την κατανόηση της σωματικής, διανοητικής και ηθικής κατάστασης των μαθητών (Meumann, 1915). Οι ιατρογενείς απόψεις του Λαμπαδάριου (1928) όπως ομολογείται από τον ίδιο συναντούν αντιδράσεις από παιδαγωγούς: «Ως πας νεωτερισμός, εν αρχή έσχε πολλούς πολεμίους η τοιαύτη ιατρική επέμβασις εις το σχολείον» η οποία σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζεται να επιδιώκει να επικαλύψει τις αρμοδιότητες των δασκάλων( ) Ούτω πολλοί διδάσκαλοι εφοβήθησαν μήπως οι ιατροί εν τω υπερβολικώ αυτών ζήλω υπέρ της υγιεινής, ήθελον περιορίσει την ύλην της διδασκαλίας και την οικιακήν μελέτην, και ήθελον ταράξει τον εσωτερικόν οργανισμόν του σχολείου, μειούντες ούτω την επί του μαθητού γοητείαν του διδασκάλου» (Λαμπαδάριος, 1928: 12). Ο Λαμπαδάριος και οι συνεργάτες του (γιατροί, ψυχολόγοι και παιδαγωγοί) πραγματοποιούν παιδολογικές έρευνες στον ελληνικό παιδικό πληθυσμό (Σακελλαρίου, 1952). Οι ίδιοι εκδίδουν το το περιοδικό Παιδολογία που μαζί με το περιοδικό «Το Παιδί» της Γενικής Εταιρείας Προστασίας της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας συμβάλλουν σημαντικά στη διάδοση της παιδολογίας στην Ελλάδα (Λαμπαδάριος, 1936α). Την ίδια περίοδο ιδρύεται η Ελληνική Παιδολογική Εταιρεία με αντιπρόεδρο τον Λαμπαδάριο και τη συμμετοχή άλλων σημαντικών επιστημόνων, όπως ο Γληνός και ο Δελμούζος. Η Εταιρεία έχει επίσημο όργανό της το περιοδικό και δημιουργεί τον εκδοτικό οργανισμό Παιδολογική Βιβλιοθήκη για τη δημοσίευση επιστημονικών εργασιών παιδολογικού περιεχομένου. Από πρακτική άποψη, οι παιδολόγοι ασχολούνται με ζητήματα που αναφέρονται στην παιδική εγκληματικότητα, την κοινωνική πρόνοια της παιδικής ηλικίας και προβλήματα του σχολείου, όπως η καταπολέμηση των ανθυγιεινών συνθηκών ζωής στο πλαίσιό του. Στο επίκεντρο της ενασχόλησής τους είναι ο κατάλληλος καταμερισμός των διαλλειμάτων, η κατασκευή και υγιεινή των σχολείων, η διανοητική κόπωση των μαθητών, τα ζητήματα των μαθητών με «σωματικές» και «ψυχικές» αναπηρίες και γενικότερα των παιδιών με ειδικές ανάγκες (Λαμπαδάριος, 1916β). Οι Παιδολόγοι προωθούν νέους θεσμούς, όπως τα μαθητικά συσσίτια, οι παιδικές εξοχές, οι μαθητικές κλινικές και τα ειδικά σχολεία, τα οποία συγκαταλέγουν στα «περισχολικά» ιδρύματα (Λαμπαδάριος, 1937α). Πιστεύουν ότι οι εφαρμογές της παιδολογικής γνώσης μπορούν να κάνουν την κοινωνία περισσότερο ορθολογιστική και να βοηθήσουν στην ανάπτυξή της. Η σωματική αύξηση των παιδιών, η βρεφική θνησιμότητα, η πρόληψη σχολικών επιδημιών, η εκπαιδευτική πρακτική, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα παραβατικά παιδιά, τα ειδικά ινστιτούτα και κέντρα αποκατάστασης, ο επαγγελματικός προσανατολισμός και η επιλογή επαγγέλματος είναι κεντρικά ζητήματα της Παιδολογίας (Depaepe, Λαμπαδάριος, 1916β, 1928).

6 3. Η επίδραση αντιλήψεων κοινωνικής πρόνοιας και σχολικής υγιεινής Στις αρχές του 20 ου αιώνα, οι συζητήσεις για την προστασία της υγείας του παιδιού εντείνονται, καθώς τα ποσοστά της παιδικής θνησιμότητας της χώρας είναι υψηλά σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης (Λαμπαδάριος, 1936α). Η εξασφάλιση υγιεινών σχολικών κτιρίων, η παρακολούθηση της σωματικής ανάπτυξης των μαθητών, αλλά και η εισαγωγή μιας σειρά νέων θεσμών, που ήδη λειτουργούν στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος (Λαμπαδάριος, 1936β). Ο Λαμπαδάριος (1936β) αποδίδει τη μεγάλη παιδική θνησιμότητα στον αντιπαιδαγωγικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης και στις ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης στη σχολική αίθουσα στα πλαίσια ενός φορτωμένου σχολικού προγράμματος. Θεωρεί ότι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα «της βλαβεράς επιδράσεως» της εκπαίδευσης και του σχολείου «επί του παιδικού οργανισμού», θα πρέπει να αλλάξει μορφή το σχολείο, να βελτιωθούν οι παιδαγωγικές μέθοδοι και οι πρακτικές του δασκάλου, να γίνει μια ουσιαστική και σε βάθος εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με πρωταρχικό παιδαγωγικό της αξίωμα «το συμμορφούσθαι προς την ατομικότητα του παιδίου» (Λαμπαδάριος, 1936β: 13). Με τη στήριξή της υπηρεσίας της Σχολικής Υγιεινής οργανώνονται από ιδιωτικές οργανώσεις σχολικά ιδρύματα Κοινωνικής Υγιεινής τα επονομαζόμενα και περισχολικά (Λαμπαδάριος, 1938), όπως σχολικά λουτρά (Λαμπαδάριος, 1937α), σχολικά ιατρεία, παιδικές εξοχές (Λαμπαδάριος, 1937α), υπαίθρια σχολεία (Λαμπαδάριος, Θεοδώρου & Καρακατσάνη, 2004) και σχολικά συσσίτια (Στεφάνου, 1946) τα οποία έχουν ως στόχο τους την ενίσχυση της υγείας των απόρων μαθητών και άλλων μαθητών με ιδιαιτερότητες. Ταυτόχρονα ιδρύεται και λειτουργεί το Παιδολογικό Εργαστήριο του Υπουργείου Παιδείας (1912) με διευθυντή τον Λαμπαδάριο. Αργότερα το εργαστήριο ενσωματώνεται στο Παιδολογικόν Κέντρο Αθηνών. Το κέντρο αποτελεί μια εξελιγμένη μορφή Μαθητικής Πολικλινικής που αποσκοπεί στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών λειτουργών, σχολιάτρων και σχολικών νοσοκόμων στην Παιδολογία και τη Σχολική Υγιεινή. Μια υπηρεσία που περιλαμβάνεται στον Οργανισμό του Προτύπου Παιδολογικού Κέντρου Αθηνών είναι αυτή των «Ειδικών Σχολείων και ιδίως σχολείων ανωμάλων ψυχικώς παίδων και ορθοφρενικής» (Παιδολογικόν Κέντρο Αθηνών, 1936). Στο κτήριό του στεγάζεται η νεοσύστατη Εταιρεία Προστασίας Αναπήρων Παίδων που λίγο αργότερα ιδρύει το πρώτο σχολείο για παιδιά με σωματικές αναπηρίες. Ανάμεσα στους σκοπούς του Παιδολογικού Κέντρου είναι «Η οργάνωσις από παιδολογικής και σχολιατρικής απόψεως των ειδικών σχολείων και ιδίως των ψυχικώς ανωμάλων και ελαττωματικών παιδίων, εν συνεργασία μετά τω Υπουργείω τμημάτων της εκπαιδεύσεως» (Λαμπαδάριος, 1936: 27). Την ίδια περίοδο λειτουργούν διάφορα πειραματικά εργαστήρια: α) το Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1923) υπό τον Ν. Εξαρχόπουλο (Σκληράκη, 1994), β) το Ψυχολογικό Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών (1926) με διευθυντή τον Θεόφιλο Βορέα (Βορέας, 1913), γ) το Ψυχολογικό Εργαστήριο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας με διευθυντή τον Γ. Σακελλαρίου, και δ) το Ιδιωτικό Παιδολογικό Ινστιτούτο Αθηνών (1925) με διευθυντή το Γ. Σακελλαρίου και συνεργάτη το Λαμπαδάριο (Λαμπαδάριος, 1936β). Οι έρευνές τους αφορούν σωματικές, ανατομικές και φυσιολογικές μετρήσεις καθώς και στην αξιολόγηση της νοητικής και ψυχικής κατάστασης των μαθητών (Καζολέα-

7 Ταβουλάκη, 2002). Με βάση τις μελέτες αυτές ενισχύεται η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του σχολείου και την υγιεινολογική του αναμόρφωση (Θεοδώρου & Καρακατσάνη, 2010), η ανάγκη για την παροχή ιδιαίτερης φροντίδας σε μαθητές που την χρειάζονται (Λαμπαδάριος, 1936α), καθώς και εκπαίδευσης και φροντίδας σε μαθητές με ειδικές ανάγκες (Λαμπαδάριος, 1937β). 4. Η ίδρυση του Προτύπου Ειδικού Σχολείου Αθηνών (ΠΕΣΑ) Το καθεστώς της 4 ης Αυγούστου του Ι. Μεταξά υιοθέτησε κορπορατικές πολιτικές σε ζητήματα κοινωνικής πρόνοιας επιδιώκοντας τη «νομιμοποίηση» του (Αναστασίου, Ηλιάδου-Τάχου & Χαρίση, 2010). Ανάμεσα στους θεσμούς κοινωνικής πρόνοιας που εισήγαγε, ίδρυσε και το πρώτο δημόσιο σχολείο για παιδιά με νοητική καθυστέρηση και συναισθηματικές ή/και συμπεριφορικές διαταραχές (Αναστασίου, Ηλιάδου-Τάχου & Χαρίση, 2010) με την επωνυμία Ειδικόν Σχολείον Ανωμάλων και Καθυστερημένων Παίδων. Το σχολείο ιδρύεται το 1937 με τον Αναγκαστικό Νόμο (Α.Ν.) 453/1937 με σκοπό την «σωματικήν, πνευματικήν και ηθικήν περίθαλψιν των ανωμάλων και καθυστερημένων παίδων». Στον ίδιο νόμο προβλέπεται η ίδρυση και άλλου ειδικού σχολείου ή ειδικών τάξεων προσαρτημένων σε λειτουργούντα πολυτάξια δημοτικά σχολεία, τα οποία όμως δεν λειτούργησαν ποτέ. Σύμφωνα με τον Καλαντζή (1985) το σχολείο ιδρύθηκε μετά από πρόταση της Ρόζας Ιμβριώτη προς τον Ι. Μεταξά, ο οποίος συγκατατέθηκε για την ίδρυση. Ο Καλαντζής (1985) υποστήριξε ότι κοινό σημείο αναφοράς τους αποτέλεσε η γνωριμία και ο θαυμασμός τους για το Γερμανό φιλόσοφο Spranger. Εκτός από αυτό, είναι πιθανόν η «συνάντηση» του Μεταξά και της Ιμβριώτη, στο ζήτημα της ίδρυσης του ΠΕΣΑ να οφείλεται από την πλευρά της Ιμβριώτη στις προοδευτικές αντιλήψεις της για τη σύνδεση της Θεραπευτικής Παιδαγωγικής με την κοινωνική πρόνοια και από την πλευρά του Μεταξά στην υιοθέτηση μιας κορπορατιστικo-κρατικιστικής πολιτικής (Αναστασίου, Ηλιάδου-Τάχου & Χαρίση, 2010). Ο νεότερος νόμος, ο Α.Ν της 27 ης Ιανουαρίου του 1938 μετονόμασε το σχολείο, μετά από παρέμβαση της Ιμβριώτη, σε Πρότυπον Ειδικόν Σχολείον Αθηνών (ΠΕΣΑ) (Ιμβριώτη, 1937α). Οι μαθητές που φοιτούσαν στο ΠΕΣΑ ήταν παιδιά που «απεδείχθησαν κατόπιν της κεκανονισμένης εξετάσεως επιδεκτικοί μορφώσεως αλλ ανίκανοι να παρακολουθήσουν τα μαθήματα του κανονικού σχολείου» (Ιμβριώτη, 1939β: 23). Ένας τρίτος συμμέτοχος στην ίδρυση του ΠΕΣΑ, εκτός από τον Μεταξά και την Ιμβριώτη, είναι ο Λαμπαδάριος, ο οποίος υποστήριξε για σειρά ετών την ανάγκη ίδρυσης ειδικών σχολείων και ειδικών τάξεων στην Ελλάδα. Μάλιστα η υπηρεσία της Σχολικής υγιεινής της οποίας για μεγάλο χρονικό διάστημα υπήρξε προϊστάμενος, σε συνεργασία με παιδαγωγούς, είχε εκπονήσει ένα σχέδιο γι αυτό (Λαμπαδάριος, 1931). Ο ίδιος επηρεασμένος από την ιστορία της ειδικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη και την ύπαρξη ειδικών σχολείων σε διάφορες χώρες, στην αρθρογραφία του από το 1916 μέχρι και το 1938, αναφέρεται συχνά στα παιδιά με νοητική καθυστέρηση, συμπεριφορικές ή/και συναισθηματικές διαταραχές καθώς και στην εκπαίδευσή τους (Λαμπαδάριος, 1916β, 1928, 1931, 1934, 1937β, 1938β). Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Οργανισμός λειτουργίας του ΠΕΣΑ, που δημοσιεύεται στο Βασιλικό Διάταγμα, στις 2 Μαΐου 1939 (ΦΕΚ 170), ανακοινώνεται γραπτώς από τον Λαμπαδάριο περίπου δύο χρόνια νωρίτερα (Λαμπαδάριος, 1937β: 11). Είναι πολύ πιθανόν ο Οργανισμός να συντάχθηκε με τη συνδρομή του Λαμπαδάριου, και ένα επιπλέον στοιχείο γι αυτό είναι ότι βασίστηκε στο σύστημα

8 των σχολείων της Αγγλίας, το οποίο ο Λαμπαδάριος είχε μελετήσει (βλ. Λαμπαδάριος, 1934: 15-16). Επίσης, ο Λαμπαδάριος το 1937, καθηγητής ήδη από το 1936 της έδρας της Παιδολογίας, συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση και λειτουργία του ΠΕΣΑ. Ήταν μάλιστα πρόεδρος του 4μελούς εποπτικού διοικητικού συμβουλίου του ΠΕΣΑ στο οποίο και η Ιμβριώτη, ως διευθύντρια του, ήταν απλό μέλος (Α.Ν. 1049/1938, άρθρο 4). Επιπρόσθετα, ο Λαμπαδάριος είχε σημαντικό ρόλο στις εξεταστικές επιτροπές για την επιλεξιμότητα των μαθητών στο ΠΕΣΑ (Ιμβριώτη, 1937α, 1939α. Λαμπαδάριος, 1937β). Τόσο ο Λαμπαδάριος όσο και η Ιμβριώτη είχαν εκφράσει την άποψη ότι «η συνεργασία γιατρού και δασκάλου είναι απαραίτητη» στο ειδικό σχολείο (Ιμβριώτη, 1939α: 123). Υποστήριξαν θερμά το ζήτημα της διακριτότητας των ρόλων παιδαγωγού και γιατρού στο ειδικό σχολείο και διατύπωσαν τη άποψη ότι ο γιατρός και ο παιδαγωγός πρέπει να αποφαίνονται μόνο για θέματα της αρμοδιότητάς τους (Ιμβριώτη, 1939α. Λαμπαδάριος, 1940). Παρά τις θεωρητικές αυτές απόψεις τους, φαίνεται ότι μερικές φορές συνέβηκε το αντίθετο: ο Λαμπαδάριος αποφαινόταν συχνά για θέματα παιδαγωγικά ενώ και η Ιμβριώτη (1939) φάνηκε να υιοθετεί την ιατρική ορολογία της εποχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Λαμπαδάριος (1916β) είχε από νωρίς επιχειρηματολογήσει υπέρ της συμμετοχής ενός ειδικού γιατρού (σχολιάτρου) στα ειδικά σχολεία. Είχε μάλιστα εκφράσει απόψεις όχι μόνο για θέματα της αρμοδιότητάς του, αλλά και για ζητήματα που είχαν άμεση σχέση με την παιδαγωγική πρακτική, την οργάνωση και λειτουργία του σχολείου, όπως για το χρόνο των διαλειμμάτων, την ηλικία εισόδου στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τη σύνθεση του ωρολογίου προγράμματος, τη μέθοδο διδασκαλίας, την πνευματική υπερκόπωση των μαθητών κ.ά. (Λαμπαδάριος, 1916β). Το γεγονός αυτό φαίνεται να οδήγησε σε μια διακριτική «σύγκρουση» μεταξύ τους (Λαμπαδάριος, 1940) που δεν γνωρίζουμε, αν κάποια στιγμή έγινε πιο έντονη. Στα πλαίσια της υποφαινόμενης αυτής «σύγκρουσης», ο Λαμπαδάριος στη βιβλιοκρισία του για το βιβλίο της Ιμβριώτη «Ανώμαλα και Καθυστερημένα παιδιά», αν και εκθείασε εισαγωγικά την επιστημονική πληρότητα της παιδαγωγού, στη συνέχεια επέκρινε την «υπερβολική ανάμειξη της συγγραφέως εις έργα ξένης αρμοδιότητος, όπως είναι τα της ιατρικής εν γένει πλευράς των ανωμάλων» (Λαμπαδάριος, 1940: 46). Τελικά με τη λειτουργία του ΠΕΣΑ τόσο η Ιμβριώτη όσο και ο Λαμπαδάριος φαίνεται ότι επέτυχαν τις επιδιώξεις τους: Η Ιμβριώτη (1939α), ως διευθύντρια του σχολείου, κατάφερε να προσφέρει εκπαίδευση, φροντίδα και κοινωνική πρόνοια σε παιδιά με νοητική καθυστέρηση και συναισθηματικές ή/και συμπεριφορικές διαταραχές, ενώ και ο Λαμπαδάριος (1916β, 1928, 1931, 1934), που οραματίστηκε από νωρίς ένα τέτοιο ελληνικό ειδικό σχολείο, είδε το όνειρο του να γίνεται πραγματικότητα. Χαρακτηριστικά, ο Λαμπαδάριος (1937β: 8), ιδιαίτερα ευχαριστημένος, ανέφερε: «η έλλειψις καταλλήλου διδακτικού προσωπικού μεγάλως συνέβαλεν εις την ματαίωσιν των υπέρ ιδρύσεως σχολείων των ανωμάλων μαθητών ενεργειών» και τώρα με την λειτουργία του «τα σχέδια και ευχαί της υπηρεσίας Σχολικής Υγιεινής πραγματοποιούνται και η αντίληψις των ατυχών τούτων πλασμάτων λαμβάνει την αρμόζουσαν επιστημονικήν κατεύθυνσιν». 5. Συζήτηση Η ίδρυσή του ΠΕΣΑ ήταν αποτέλεσμα συζητήσεων και διεργασιών μιας μεγάλης χρονικής περιόδου, τριάντα και πλέον ετών, καθώς και δύο αποτυχημένων προσπαθειών του 1913 και 1929, θεσμοθέτησης δημόσιων ειδικών σχολείων για

9 παιδιά με νοητική καθυστέρηση στη χώρα μας. Στις διεργασίες που προηγήθηκαν της ίδρυσης του ΠΕΣΑ, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε ο Εμμανουήλ Λαμπαδάριος, ο οποίος λειτούργησε μέσα στο πλαίσιο των ιατροκεντρικών του αντιλήψεων (βλ. Σχολική Υγιεινή) αλλά και του ετερόκλητου με την έννοια της σύγκλισης πολλών συγγενών ρευμάτων, όπως η αναπτυξιακή και εκπαιδευτική ψυχολογία, η σχολική υγιεινή, η παιδιατρική- ρεύματος της Παιδολογίας. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραμάτισε η Ρόζα Ιμβριώτη, η οποία ως διευθύντρια του ΠΕΣΑ επιχείρησε να εφαρμόσει σε αυτό τις παιδαγωγικές αρχές και τις διδακτικές πρακτικές της Νέας Αγωγής για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε παιδιά με ειδικές ανάγκες (βλ. Ιμβριώτη, 1939). Η συνεργασία τους στην ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία του σχολείου, παρά τις όποιες υποβόσκουσες επαγγελματικές αντιπαλότητες (Λαμπαδάριος, 1940), γεγονός που συχνά συμβαίνει σε ανθρώπους με τη δική τους πληθωρική προσωπικότητα, είχε δημιουργική έκβαση. Μέχρι το τέλος του 1939 κατάφεραν να δημιουργήσουν «ένα ΠΡΟΤΥΠΟ σχολείο για την Ελλάδα και το εξωτερικό» όπως εμφατικά τονίζει ο Καλαντζής (1985: 122), θαυμαστής του έργου της Ιμβριώτη. Αν και η λειτουργία του ΠΕΣΑ με διευθύντρια την Ιμβριώτη και την υποστήριξη του Λαμπαδάριου ήταν μικρής διάρκειας, από το 1937 έως το 1940, εντούτοις αποτέλεσε ένα σημαντικό σταθμό στην ιστορία της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα (Καλαντζής & Βακαρέλλη-Καλαντζή, Στασινός, 1991) και φαίνεται ότι σημάδευσε την μετέπειτα εξέλιξή της για μια μεγάλη χρονική περίοδο (Αναστασίου, Ηλιάδου-Τάχου & Χαρίση, 2010). Βιβλιογραφία Αναγκαστικός Νόμος 453, 30 Ιανουαρίου Περί ιδρύσεως σχολείου ανωμάλων και καθυστερημένων παίδων κ.λπ. (Φ.Ε.Κ. 28). Αναγκαστικός Νόμος 1049, 27 Ιανουαρίου Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Αναγκαστικού Νόμου 453/1937 (Φ.Ε.Κ. 24). Αναστασίου, Δ., Ηλιάδου-Τάχου, Σ., & Χαρίση, Α. (2010). Η Ρόζα Ιμβριώτη στο Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών και το καθεστώς Μεταξά. Στο Ε. Κολιάδης, Πρακτικά του 2ου Συνεδρίου Ειδικής Αγωγής: Η ειδική αγωγή αφετηρiα εξελίξεων στην επιστήμη και στην πράξη (σ ). Αθήνα: Γρηγόρης,. Βασιλικό Διάταγμα, 2 Μαΐου Περί εκτελέσεως του υπ αριθ.1049/1938 Α.Ν., Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Α.Ν. 453/1937. (Φ.Ε.Κ. 170). Βεργόπουλου, Ι. (1939). Αλητεία, επαιτεία, πορνεία ανηλίκων. Το Παιδί, 56, Βορέας, Θ. (1913). Πειραματική ψυχολογία και ψυχολογικά εργαστήρια. Αθήνα (αυτοέκδοση). Δαφέρμος, Μ. (2002). Η πολιτισμική-ιστορική θεωρία του Vygotsky. Αθήνα: Ατραπός. Depaepe, M. (1985). Science, technology and paedology. The concept of science at the faculté internationale de pédologie in Brussels ( ). Scientia Paedologica Experimentalis, 22, Depaepe, Μ. (1987a). Social and personal factors in the inception of experimental research in education, ( ): An exploratory study. History of Education, 16(4), Depaepe, M. (1987b). The International organization of paidology before World War I. In S. Komlósi (Ed.), History of international relations in education. Conference papers for the 9th Session of the I.S.C.H.E. 1(1),

10 Depaepe M. (1997). Differences and similarities in the development of educational psychology in Germany and the United States before Paedagogica Historica, 33(1), Dussel, I. (1996). Victor Mercante ( ). Prospects, XXVI (2), Εθνικόν Συμβούλιον Ελληνίδων. (1936). Οδηγός ιδρυμάτων κοινωνικής πρόνοιας. Αθήνα. Εθνικόν Ίδρυμα Προστασίας Κωφαλάλων. (1950). Αναγκαστικός Νόμος 726/ Περί συγχωνεύσεως του Οίκου Κωφαλάλων Χαραλάμπους και Ελένης Σπηλιοπούλου μετά του Εθνικού Οίκου Κωφαλάλων. Αθήνα. Επετηρίς. Εταιρεία Προστασίας των Αναπήρων Παίδων. (1939). Έκθεσις των πεπραγμένων υπό του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Προστασίας των Αναπήρων Παίδων κατά το έτος Σχολική υγιεινή, 22, Εργαστήριον Πειραματικής Παιδαγωγικής. (Ιούνιος 1934). Η ελληνική παιδαγωγική κίνησις. Δελτίον ΟΛΜΕ, 92, Gindis. B. (1988). Children with mental retardation in the Soviet Union. Mental Retardation, 26(6), Θεοδώρου, Β. & Καρακατσάνη, Δ. (2002).Υγιεινής παραγγέλματα: το ενδιαφέρον για την υγεία των μαθητών και η υπηρεσία σχολικής υγιεινής τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Στο 2 ο Διεθνές Συνέδριο, Η Παιδεία στην Αυγή του 21 ου αιώνα (σ. 1-27). Πάτρα. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2011 από m. Θεοδώρου, Β. & Καρακατσάνη. Δ. (2004). Η εφαρμογή των αρχών της Νέας Αγωγής στο κίνημα των υπαίθριων σχολείων στην Ευρώπη τις πρώτες δεκαετίες του 20 ου αι. Μια συγκριτική προσέγγιση. Στο 3 ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας Εκπαίδευσης (σ. 1-27). Πάτρα. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2011 από tsani.htm. Θεοδώρου Β. & Καρακατσάνη Δ. (2010). Υγιεινής παραγγέλματα, ιατρική επίβλεψη και κοινωνική πρόνοια. Αθήνα: Διόνικος. Ιμβριώτη, Ρ. (1937α). Ειδικά σχολεία για ανώμαλα και καθυστερημένα παιδιά. Παιδαγωγική, 13, Ιμβριώτη, Ρ. (1937β). Έκθεσις περί της λειτουργίας του Ειδικού Σχολείου Αθηνών. Από 10 ης Μαΐου μέχρι 20 ης Ιουνίου Σχολική Υγιεινή, 8, Ιμβριώτη, Ρ. (1939α). Ανώμαλα και καθυστερημένα παιδιά. Πρώτος χρόνος του Προτύπου Ειδικού Σχολείου Αθηνών. Αθήνα: Ελληνική Εκδοτική Εταιρία. Ιμβριώτη, Ρ. (1939β). Έκθεσις περί της εργασίας του Προτύπου Σχολείου Αθηνών. Κατά το σχολικόν έτος ΣχολικήΥγιεινή, 32-33, Καζολέα-Ταβουλάκη, Π. (2002). Η Ιστορία της ψυχολογίας στην Ελλάδα ( ). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Καλαντζής Γ. Κ. & Βακαρέλλη-Καλαντζή, Ξ. (1973). Θέματα θεραπευτικής παιδαγωγικής και ψυχικής υγιεινής του παιδιού. Αθήνα: Καραβίας. Καλαντζής, Γ. Κ. (1985). Στον αστερισμό του Δημήτρη Γληνού. Κώστας Σωτηρίου, Ρόζα Ιμβριώτη, Μιχάλης Παπαμαύρος. Αθήνα: Δίπτυχο. Καταστατικόν της Ελληνικής Παιδολογικής Εταιρίας. (1920). Παιδολογία, 5, Kozulin, A. (1990). Vygotsky s psychology: A biography of ideas. Cambridge, MA: Harvard University Press.

11 Κούμαρης, Α. Γ. (1948). Πεπραγμένα επί τη συμπληρώσει τεσσαρακονταετίας του Οίκου Τυφλών, πρόνοια και επαγγελματική τοποθέτησις του τυφλού εν Ελλάδι. Αθήνα: Τύποις Φοίνικοις. Λαμπαδάριος, Ε. Ν. (1912). Εισαγωγή εις την επιστήμη του παιδός. Αθήνα (αυτοέκδοση). Λαμπαδάριος, Ε. Ν. (1916α). Παιδολογία και Σχολική Υγιεινή. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. Λαμπαδάριος, Ε. Ν. (1916β). Στοιχεία Παιδολογίας. Αθήνα: Ι. Ν. Σιδέρης. Λαμπαδάριος, Ε. Ν. (1923). Υπαίθρια Σχολεία. Αθήνα: Αθηνά. Λαμπαδάριος, Ε. Ν. (1928). Μαθήματα Σχολικής Υγιεινής. Αθήνα: Τύποις Σφενδόνης. Λαμπαδάριος Ε. Ν. (1931). Ενιαύσια Έκθεσις περί των πεπραγμένων εν τη Υπηρεσία της Σχολικής Υγιεινής κατά το σχολικόν έτος Αθήνα: Υπουργείον Παιδείας και Θρησκευμάτων, Τμήμα Σχολικής Υγιεινής. Λαμπαδάριος, Ε. (1934). Η υγιεινή των σχολείων εν Αγγλία, Ανατύπωσις εκ του Δελτίου της Παιδιατρικής Εταιρείας Αθηνών, 2 (Ш), 15. Αθήνα (αυτοέκδοση). Λαμπαδάριος, Ε. (1936α). Η προστασία της υγείας του μαθητού. Σχολική Υγιεινή, 2, 1-8. Λαμπαδάριος, Ε. Ν. (1936β). Η εξέλιξις και αποστολή της Παιδολογίας. Σχολική Υγιεινή, 1, Λαμπαδάριος, Ε. (1937α). Η προστασία της υγείας του μαθητού. Σχολική Υγιεινή, 4, Λαμπαδάριος, Ε. (1937β). Παιδολογικόν Κέντρον Αθηνών. Συμβολή εις την ψυχομετρίαν του ανωμάλου Έλληνος μαθητού και αρχαί οργανώσεως του πρώτου Σχολείου Ανωμάλων Παίδων παρ ημίν. Σχολική Υγιεινή, 7, Λαμπαδάριος, Ε. (1938α). Περί των σωματικώς αναπήρων παιδίων και της αντιλήψεως αυτών. Σχολική Υγιεινή, 13, 1-4. Λαμπαδάριος, Ε. (1938β). Ιατρεία, πολικλινικαί και κέντρα σχολικής αντιλήψεως. Το Πρότυπον Παιδολογικόν Κέντρον Αθηνών. Σχολική Υγιεινή, 16, Λογοθέτη, Φ. (2008). Η Ειρήνη Λασκαρίδου και η συμβολή της στην ειδική αγωγή κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20 ου αιώνα: Ο «Οίκος Τυφλών» ( ). Θεσ/νίκη Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μπουζάκης, Σ. (2002). Εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα. Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια γενική και τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση: Μεταρρυθμιστικές προσπάθειες 19ος αιώνας , Αθήνα: Gutenberg. Μωραΐτου, Δ. Γ. & Βλησίδου, Θ. (1936). Το Πρώτον Βαλκανικόν Συνέδριον της Προστασίας του Παιδιού. Ατομική Ψυχολογία, 1-2, Meumann, Ε. (1915). Στοιχεία πειραματικής παιδαγωγικής (μετ. Δ. Γληνού). Αναγέννηση, Παράρτημα «Αγωγή», τόμος Α. Μούχινα, Β. Σ. (1990). Παιδική ψυχολογία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Νόμος 4397/1929 (24 Αυγούστου). Περί στοιχειώδους ή δημοτικής εκπαιδεύσεως άρθο 6.1 & άρθρο (Φ.Ε.Κ. 309). Ξηροτύρης, Η. Ι. (1979). Ιστορία της ψυχολογίας ( ). Σύγχρονες κατευθύνσεις. Αθήνα (αυτοέκδοση). Παιδολογικόν Κέντρο Αθηνών. (1936). Ο Οργανισμός του Προτύπου Παιδολογικού Κέντρου Αθηνών. Σχολική υγιεινή, 2, Παιδολογικόν Κέντρον Αθηνών. (1937). Ετήσια Εκθεσις, Σχολικόν Έτος Σχολική Υγιεινή, 10, Παιδολογικόν Κέντρον Αθηνών. (1938). Επετηρίς 3 ον έτος ( ). Σχολική Υγιεινή, 18-19, 1-17.

12 Παιδολογικόν Κέντρο Αθηνών. (1936). Πεπραγμένα, Σχολικόν έτος Σχολική Υγιεινή, 2, Παπαμαύρος, Μ. (1920). Το γράμμα ενός παιδαγωγού. Παιδολογία, 1, Πλουμπίδης, Δ. Ν. (1995). Ιστορία της ψυχιατρικής στην Ελλάδα. Αθήνα: Εξάντας Σακελλαρίου, Γ. (1952). Η μέτρησις της ευφυΐας ατομικώς και ομαδικώς. Αθήνα. Σκληράκη, Ε. (1994) Οδοιπορικό μέσα στο χρόνο. Πειραματικό σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών (τόμ. Α ). Αθήνα: Σμίλη. Στασινός, Δ. Π. (1991). Η ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Αθήνα: Gutenberg. Στεφάνου, Δ. (1946). Τα μαθητικά συσσίτια (νομοθεσία, εγκύκλιοι, οδηγία, υποδείγματα). Αθήνα: Αλευρόπουλος. Thomson, R. (1968). Η Ιστορία της Ψυχολογίας. Αθήνα: Κάλβος. Τζουριάδου, Μ. (1995). Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς. Valsiner, J. (1988). Developmental Psychology in the Soviet Union. Bloomington: Indiana University Press. Van der Veer, R., & Valsiner, J. (1991). Understanding Vygotsky. A quest for synthesis. Oxford: Basil Blackwell. Winzer, M. (1993). The history of special education: From isolation to integration. Washington DC: Gallaudet University Press. Φωτιάδου, Α. Γ. (1998). Πρώτον Ελληνικόν Εκπαιδευτικόν Συνέδριον - Αθήναι, Μάρτιος-Απρίλιος Η αντίφαση του εκπαιδευτικού αιτήματος στην πρώτη δεκαετία του 20 ού αιώνα. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη. Χριστοδούλου, Α. (1936). Η θέσις του αναμορφωτικού σχολείου εις τον αγώνα κατά του εγκλήματος. Το Παιδί, 35, 5-20.

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 13 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 15 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 21 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΡΟΖΑΣ ΙΜΒΡΙΩΤΗ 23 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ 24 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 25

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 13 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 15 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 21 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΡΟΖΑΣ ΙΜΒΡΙΩΤΗ 23 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ 24 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 25 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 13 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 15 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 21 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΡΟΖΑΣ ΙΜΒΡΙΩΤΗ 23 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ 24 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 25 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΙΝ

Διαβάστε περισσότερα

Χρονολογικοί πίνακες της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα Εκπαιδευτικές Μονάδες

Χρονολογικοί πίνακες της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα Εκπαιδευτικές Μονάδες Χρονολογικοί πίνακες της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα Εκπαιδευτικές Μονάδες Έτος Εκπαιδευτική Μονάδα Σκοπός 1906/1907 «Οίκος Τυφλών», Φιλανθρωπική Εταιρεία, Αθήνα Περίθαλψη και εκπαίδευση τυφλών 7-18

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ειδική Αγωγή

Εισαγωγή στην Ειδική Αγωγή Εισαγωγή στην Ειδική Αγωγή Ενότητα 3: Ιστορικοί και νομοθετικοί σταθμοί στην Ειδική Αγωγή Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου Σχολή Επιστημών της Αγωγής Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σημαντικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑIΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΝΑΡΗΣ 2016

Διαβάστε περισσότερα

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα)

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) 334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) Ιστορικό Σημείωμα γαι την Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας Η Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1941, δηλ. κατά την διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) Ενότητα 12: Η Παιδαγωγική στα Διδασκαλεία (20ός αι.)

Διαβάστε περισσότερα

Αρ. Πρωτ. 461 Αθήνα 26/01/2018 Προς Τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Γαβρόγλου Tη Σύνοδο Προέδρων και Κοσμητόρων Των Παιδαγωγικών Τμημάτων

Αρ. Πρωτ. 461 Αθήνα 26/01/2018 Προς Τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Γαβρόγλου Tη Σύνοδο Προέδρων και Κοσμητόρων Των Παιδαγωγικών Τμημάτων Αρ. Πρωτ. 461 Αθήνα 26/01/2018 Προς Τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Γαβρόγλου Tη Σύνοδο Προέδρων και Κοσμητόρων Των Παιδαγωγικών Τμημάτων Θέμα: Για το τοπίο που διαμορφώνεται στον τομέα της Προσχολικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

Τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα και τα Προγράμματα Κατάρτισης της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

Τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα και τα Προγράμματα Κατάρτισης της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα και τα Προγράμματα Κατάρτισης της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Σπύρος Πανέτσος Επιστ. Υπευθ. Γραφείου Διασύνδεσης Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Η Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΕΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ

ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΕΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 3330 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Οι πτυχιούχοι του Τμήματος κατέχουν τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις και δεξιότητες στην εφαρμογή μεθόδων που τους δίνουν τη

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες

Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες Κοκαρίδας Δημήτριος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Ορισμός Υγείας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΑ 5/9 ΤΡΙΤΗ 6/9 ΤΕΤΑΡΤΗ 7/9 ΠΕΜΠΤΗ 8/9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9/9

ΔΕΥΤΕΡΑ 5/9 ΤΡΙΤΗ 6/9 ΤΕΤΑΡΤΗ 7/9 ΠΕΜΠΤΗ 8/9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9/9 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΔΕΥΤΕΡΑ 5/9 ΤΡΙΤΗ 6/9 ΤΕΤΑΡΤΗ 7/9 ΠΕΜΠΤΗ 8/9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9/9 ΦΩΚΙΔΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015*

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΔΕΥΤΕΡΑ 19/1 ΤΡΙΤΗ 20/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 21/1 ΠΕΜΠΤΗ 22/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23/1 ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Επιστημών της Αγωγής

Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Πτυχίο Δημοτικής Εκπαίδευσης Πτυχίο Προδημοτικής Εκπαίδευσης Πτυχίο Δια Βίου Εκπαίδευσης και Διαχείρισης Υπηρεσιών (υπό διαμόρφωση) Ημερίδα για Σύμβουλους Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών με την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες Κωνσταντίνα Στεφανίδου, PhD

Η σχέση Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών με την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες Κωνσταντίνα Στεφανίδου, PhD Η σχέση Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών με την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες Κωνσταντίνα Στεφανίδου, PhD Εργαστήριο Διδακτικής, Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Ψυχολογίας http://www.psy.auth.gr Από το 1985 έως το 1993, η Ψυχολογία αποτελούσε μέρος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Ιστορία του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) Ενότητα 13: Παιδαγωγική και παιδαγωγικά περιοδικά A.

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια : Πάνου Εμμανουήλ ( )

Επιμέλεια : Πάνου Εμμανουήλ ( ) Επιμέλεια : Πάνου Εμμανουήλ (1054843) Ο όρος «Παιδαγωγική» αφορά την επιστήμη της αγωγής των παίδων κατά την αρμόζουσα ανατροφή και μόρφωση αυτών. Παιδαγωγική παιδί + αγωγή Η Παιδαγωγική ορίζει την αγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

2. Στα άτομα αυτά περιλαμβάνονται όσοι:

2. Στα άτομα αυτά περιλαμβάνονται όσοι: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΝΟΜΟΣ 2817/2000 Άρθρο 1 ΕΝΝΟΙΑ, ΣΚΟΠΟΣ, ΚΑΘΕΣΤΩΣ 1. Άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, κατά την έννοια του παρόντος, θεωρούνται τα άτομα που έχουν σημαντική δυσκολία

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα: Το παράδειγμα των Φιλοσοφικών Σχολών

Ιστορία της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα: Το παράδειγμα των Φιλοσοφικών Σχολών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ιστορία της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα: Το παράδειγμα των Φιλοσοφικών Σχολών Ενότητα: Διδασκαλία Παιδαγωγικής Βασίλειος Φούκας

Διαβάστε περισσότερα

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Σύμβολο της μεθόδου "Κείμενο για Όλους" Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Τμήμα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Μάρτιος 2009 Ποια είναι τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Ο Νόμος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Τόμος Γ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Σύνοψη Το τετράτομο έργο "Εισαγωγή στην ειδική παιδαγωγική" αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) Ενότητα 10: Η Παιδαγωγική στο Αθηνών (19ος αι.) Ε. Αβτζή,

Διαβάστε περισσότερα

Η εξέλιξη της ελληνικής παιδαγωγικής σκέψης και πράξης

Η εξέλιξη της ελληνικής παιδαγωγικής σκέψης και πράξης Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής & Τεχνολογικής Εκπαίδευσης 2013-14 Α εξάμηνο Η εξέλιξη της ελληνικής παιδαγωγικής σκέψης και πράξης Υπεύθυνος καθηγητής: Μαυρικάκης Εμμανουήλ Συμμετέχοντες

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ζει και να μεγαλώνει σ ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο θα διασφαλίζει και θα προάγει την σωματική και ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ Β, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ -----

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Προλογικό σημείωμα των επιμελητριών... 15. Πρόλογος... 21

Περιεχόμενα. Προλογικό σημείωμα των επιμελητριών... 15. Πρόλογος... 21 Περιεχόμενα Προλογικό σημείωμα των επιμελητριών... 15 Πρόλογος... 21 1 Eπισκόπηση: H εκπαίδευση των κωφών... 29 Eισαγωγή... 29 Η επίδραση της δημόσιας εκπαίδευσης... 39 Oρισμοί... 44 Απλοί γενικοί ορισμοί...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ Σ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΔΕΥΤΕΡΑ 4/9 ΤΡΙΤΗ 5/9 ΤΕΤΑΡΤΗ 6/9 ΠΕΜΠΤΗ 7/9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8/9 ΚΛΑΔΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ 11:00-15:30 Προφορικές

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαίδευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα Τα δικαιώματα του παιδιού

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαίδευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα Τα δικαιώματα του παιδιού Τίτλος Μαθήματος: Εκπαίδευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα Τα δικαιώματα του παιδιού Κωδικός Μαθήματος: ΠΔ1220 Διδάσκων: Βασίλης Πανταζής, pantazisv@uth.gr Είδος Μαθήματος: Επιλογής Εξάμηνο:

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) Ενότητα 6: Διδασκαλείο αρρένων (1834-1864) Ι. Μπεκηρόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

σκοπός Κατανόηση Όρος κατάλληλος; Άτομο με ειδικές ανάγκες Άτομο με αναπηρία Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

σκοπός Κατανόηση Όρος κατάλληλος; Άτομο με ειδικές ανάγκες Άτομο με αναπηρία Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Β έτος Σοφία Μπάτσιου Φεβρουάριος 2012 σκοπός Κατανόηση της φύσης και της έννοιας της αναπηρίας της έκτασης και κατηγοριοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδια Δράσης Πεδία: Τομείς: Δείκτες:

Σχέδια Δράσης Πεδία: Τομείς: Δείκτες: 1 Σχέδια Δράσης Πεδία: 1. Εκπαιδευτικές διαδικασίες. Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο. 2. Εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Τομείς: 1. Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο. 2. Εκπαιδευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι του µαθήµατος Βασικοί στόχοι του µαθήµατος είναι ο φοιτητής:

Στόχοι του µαθήµατος Βασικοί στόχοι του µαθήµατος είναι ο φοιτητής: Κωδικός Μαθήµατος Τίτλος Μαθήµατος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-627DL Αισθητηριακές ιαταραχές: 9 Κώφωση-απώλεια ακοής, τύφλωση-απώλεια όρασης Τµήµα Εξάµηνο Προαπαιτούµενα Παιδαγωγικών Σπουδών Μορφές Ειδικών

Διαβάστε περισσότερα

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Αγγελική Τοτόλου Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κεφαλληνίας 2 «Από την πορεία προς το φως, να μην αφήσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ. Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ. Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Σύνοψη Το τετράτομο έργο "Εισαγωγή στην ειδική παιδαγωγική" αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια προσέγγισης

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία. Πέτρος Ρούσσος

Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία. Πέτρος Ρούσσος 2 Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία (ΨΧ 90) Πέτρος Ρούσσος Ψυχολογίας (1) Πρώιμη έρευνα στην Ευρώπη (πολλές έρευνες που σήμερα θα θεωρούνταν «γνωστικές» και είχαν σημαντική πρακτική εφαρμογή). Π.χ.: : Javal

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές τάσεις κατά τον 20ο αιώνα Επίδραση του Σχολείου Εργασίας στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Παιδαγωγικές τάσεις κατά τον 20ο αιώνα Επίδραση του Σχολείου Εργασίας στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα Παιδαγωγικές τάσεις κατά τον 20ο αιώνα Επίδραση του Σχολείου Εργασίας στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα Μεταρρυθμιστική κίνηση στην Παιδαγωγική Τέλη του 19 ου - μέσα του 20 ού αιώνα Έντονα παιδοκεντρικός

Διαβάστε περισσότερα

«Αρμοδιότητες, προσόντα και επαγγελματική σταδιοδρομία του λογοθεραπευτή. Η ημέρα ενός λογοθεραπευτή»

«Αρμοδιότητες, προσόντα και επαγγελματική σταδιοδρομία του λογοθεραπευτή. Η ημέρα ενός λογοθεραπευτή» «Αρμοδιότητες, προσόντα και επαγγελματική σταδιοδρομία του λογοθεραπευτή. Η ημέρα ενός λογοθεραπευτή» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Λογοπεδική / Λογοθεραπεία είναι ένα επάγγελμα στη διασταύρωση ανθρωπιστικών και εφαρμοσμένων

Διαβάστε περισσότερα

Αυτο-ρύθμιση και Αυτο-ρυθμιζόμενη Μάθηση κατά την πρώιμη παιδική ηλικία

Αυτο-ρύθμιση και Αυτο-ρυθμιζόμενη Μάθηση κατά την πρώιμη παιδική ηλικία Αυτο-ρύθμιση και Αυτο-ρυθμιζόμενη Μάθηση κατά την πρώιμη παιδική ηλικία Όνομα διδάσκοντος: Γεωργία Παπαντωνίου Κωδικός μαθήματος: Έτος σπουδών: 1 ο Πιστωτικές μονάδες: 9 Εξάμηνο: Β Επίπεδο του μαθήματος:

Διαβάστε περισσότερα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Δομή Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαρθρώνεται σε τρεις διαδοχικές βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα Μαθήματος. Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-521DL Μορφές Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών

Διάγραμμα Μαθήματος. Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-521DL Μορφές Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-521DL Μορφές Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών 9 Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών Χειμερινό Κατηγορία

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21 ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450 Υποέργο 1: «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Νέος Παιδαγωγός Πανελλήνιο συνέδριο για τον παιδαγωγό του σήμερα Ίδρυμα Ευγενίδου, 3 & 4 Μαΐου 2014

Νέος Παιδαγωγός Πανελλήνιο συνέδριο για τον παιδαγωγό του σήμερα Ίδρυμα Ευγενίδου, 3 & 4 Μαΐου 2014 «Εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό για μαθητές με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» Γελαστοπούλου Μαρία, Ειδική Παιδαγωγός, ΙΕΠ Κουρμπέτης Βασίλης, Σύμβουλος Α, ΙΕΠ Νέος Παιδαγωγός Πανελλήνιο συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018 Ημέρα Ώρα Αίθουσα Α Εξάμηνο Γ Εξάμηνο Ε Εξάμηνο

Διαβάστε περισσότερα

Ίδρυση Ιδιωτικού μη Κερδοσκοπικού Επαγγελματικού Λυκείου Ναυτικής Κατεύθυνσης Τ.E.E.N.S.

Ίδρυση Ιδιωτικού μη Κερδοσκοπικού Επαγγελματικού Λυκείου Ναυτικής Κατεύθυνσης Τ.E.E.N.S. «Οραματιζόμαστε τη σχολική αυτή μονάδα, ως μία κυψέλη μάθησης, γνώσης και αριστείας που θα προετοιμάζει και θα γαλουχεί από τρυφερή ηλικία νέους και νέες, για να γίνουν μια μέρα οι ηγέτες, που τόσο έχει

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Τα παιδαγωγικά-εκπαιδευτικά αιτήματα στην Ελλάδα Αλεξάνδρα Ανδρούσου - Βασίλης Τσάφος Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Τέλος 19ου Αρχές 20ου

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΣΧΟΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ» Ακαδημαϊκό έτος 2015-2016. www.psych.uoa.gr

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΣΧΟΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ» Ακαδημαϊκό έτος 2015-2016. www.psych.uoa.gr Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΣΧΟΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ» Ακαδημαϊκό έτος 201-2016 www.psych.uoa.gr Πληροφορίες για το ΠΜΣ όπως αυτές αναφέρονται στο σχετικό ΦΕΚ ίδρυσής του και στην Προκήρυξη υποβολής υποψηφιοτήτων:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013 2/9/2013 3/9/2013 4/9/2013 5/9/2013 6/9/2013

ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013 2/9/2013 3/9/2013 4/9/2013 5/9/2013 6/9/2013 1 ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013 ΕΚΔΟΣΗ: 1 2/9/2013 3/9/2013 4/9/2013 5/9/2013 6/9/2013 509. Θέματα ιστορίας και φιλοσοφίας των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΓΟΡΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ

ΣΥΝΗΓΟΡΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΣΥΝΗΓΟΡΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ Αθήνα, 11 Δεκεμβρίου 2015 Αριθ. Πρωτ. Φ. 1500.2/46831/2015 Πληροφορίες: Νίκη Μπαφέ, Ματούλα Παπαδημητρίου τηλ. 2131306817, 213 1306816 Προς: Πίνακα αποδεκτών Αξιότιμες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΑΠΗ ΜΑΘΗΜΑ: Μαθηματικά στην προσχολική εκπαίδευση ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε (2015 2016) ΟΔΗΓΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΑΠΗ ΜΑΘΗΜΑ: Μαθηματικά στην προσχολική εκπαίδευση ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε (2015 2016) ΟΔΗΓΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΑΠΗ ΜΑΘΗΜΑ: Μαθηματικά στην προσχολική εκπαίδευση ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε (2015 2016) ΟΔΗΓΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 ος κύκλος (Μαθήματα 1-3): Περιεχόμενο και βασικός

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες

Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες Κωδικός Μαθήματος: ΠΔ1250 Διδάσκων Βασίλης Πανταζής, pantazisv@uth.gr Είδος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Εξάμηνο: 1 ο, 2 ο Μονάδες ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία Ειδικής Αγωγής

Φιλοσοφία Ειδικής Αγωγής ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Β έτος Φεβρουάριος 2012 Φιλοσοφία Ειδικής Αγωγής Ένα παιδί μπορεί να έχει πρόβλημα αλλά δεν είναι προβληματικό. Έχει ικανότητες

Διαβάστε περισσότερα

«Ολοήµερη εκπαίδευση. Η ευρωπαϊκή εµπειρία»

«Ολοήµερη εκπαίδευση. Η ευρωπαϊκή εµπειρία» «Ολοήµερη εκπαίδευση. Η ευρωπαϊκή εµπειρία» H έρευνα του Ο.Ο.Σ.Α. «PISA» (Programme for International Student Assesment, Πρόγραµµα ιεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών) αναζωπύρωσε τη συζήτηση για τα προγράµµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Ειδική Αγωγή Ετήσιο Πρόγραμμα Εξειδίκευσης: Ειδική Αγωγή: Εκπαίδευση, Απασχόληση και Φροντίδα Ατόμων με Αναπηρία Διάρκεια: 1 Έτος (αναλογία σε ώρες 550), Ημέρες & ώρες μαθημάτων: Σάββατo και Κυριακή 1

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΑ 25/1 ΤΡΙΤΗ 26/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 27/1 ΠΕΜΠΤΗ 28/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29/1 ΣΟΦΟΣ ΑΛΙΒΙΖΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ 25/1 ΤΡΙΤΗ 26/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 27/1 ΠΕΜΠΤΗ 28/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29/1 ΣΟΦΟΣ ΑΛΙΒΙΖΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2015-2016* ΔΕΥΤΕΡΑ 25/1 ΤΡΙΤΗ 26/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 27/1 ΠΕΜΠΤΗ 28/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29/1 ΣΟΦΟΣ ΑΛΙΒΙΖΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ημερομηνία γέννησης. Οικογενειακή κατάσταση. Άγαμη. Φιλικής Εταιρείας 61-63, Καλλίπολη

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ημερομηνία γέννησης. Οικογενειακή κατάσταση. Άγαμη. Φιλικής Εταιρείας 61-63, Καλλίπολη ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Επίθετο Όνομα Ημερομηνία γέννησης Τόπος γέννησης Οικογενειακή κατάσταση Διεύθυνση Στρουμπούλη Κατερίνα 28.10.1980 Πειραιάς, Ελλάδα Άγαμη Πόλη Πειραιάς, 185-39 Τηλέφωνο +306976500403

Διαβάστε περισσότερα

3 Εισδοχή Οι Νηπιαγωγοί μας

3 Εισδοχή Οι Νηπιαγωγοί μας Πίνακας 2 Περιεχομένων Το Σχολείο μας 3 Εισδοχή Οι Νηπιαγωγοί μας 4 Σχολικό Έτος και Αργίες Ωράριο 6 Οι καθημερινές μας Οι Δραστηριότητες 7 εργασίες μας 9 Κατ οίκον Εργασία Οι Αξιολόγηση 10 Εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Europe at Schools through Art and Simulation (EuropeStARTS)

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Europe at Schools through Art and Simulation (EuropeStARTS) ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Europe at Schools through Art and Simulation (EuropeStARTS) Το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Σχολή Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών, Τμήμα Διεθνών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Μάθημα επιλογής Διδάσκουσα: Ζουνχιά Αικατερίνη, Καθηγήτρια Αθλητικής Παιδαγωγικής Διάλεξη Κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία. Πέτρος Ρούσσος

Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία. Πέτρος Ρούσσος 2 Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία Πέτρος Ρούσσος Ιστορία της Εφαρμοσμένης Γνωστικής Ψυχολογίας (1) Πρώιμη έρευνα στην Ευρώπη (πολλές έρευνες που σήμερα θα θεωρούνταν «γνωστικές» και είχαν σημαντική πρακτική

Διαβάστε περισσότερα

Κανονισμός Λειτουργίας. Παιδικού Σταθμού Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Λυκείου IB

Κανονισμός Λειτουργίας. Παιδικού Σταθμού Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Λυκείου IB Κανονισμός Λειτουργίας Παιδικού Σταθμού Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Λυκείου IB Αρχές Θέσεις Προσανατολισμοί Η Σχολή Μωραΐτη παρέχει ολοκληρωμένη παιδεία από τον Παιδικό Σταθμό μέχρι και τη Δευτεροβάθμια

Διαβάστε περισσότερα

154 Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Αθήνας

154 Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Αθήνας 154 Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Αθήνας Σκοπός Σκοπός του Τμήματος είναι η παιδαγωγική κατάρτιση ατόμων, που θα ασχοληθούν με την εκπαίδευση και αγωγή παιδιών προσχολικής ηλικίας. Διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλής Χρήση του Διαδικτύου Ο ρόλος της εκπαίδευσης

Ασφαλής Χρήση του Διαδικτύου Ο ρόλος της εκπαίδευσης Διαφάνεια 1 Ασφαλής Χρήση του Διαδικτύου Ο ρόλος της εκπαίδευσης Δρ. Ναλμπάντη Θεοδώρα Σχολική Σύμβουλος Πληροφορικής Θράκης Σελ. 1 από 50 Διαφάνεια 2 Τα παιδιά σήμερα. Κινητό Κονσόλα παιχνιδιού Ποντίκι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία Ευάγγελος Κελεσίδης Δάσκαλος (ΠΕ70) Έτος γέννησης 1963 Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος Αλεξανδρείας 68 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310 851 117 (οικ), 6947838389

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Προγράμματα για την ενεργό ένταξη Παλιννοστούντων, Αλλοδαπών και Ρομά μαθητών στο Εκπαιδευτικό μας σύστημα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Προγράμματα για την ενεργό ένταξη Παλιννοστούντων, Αλλοδαπών και Ρομά μαθητών στο Εκπαιδευτικό μας σύστημα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α Α. Παπανδρέου 37 151 80 Μαρούσι Πληροφορίες: Α. Κόπτσης Ρ. Γεωργακόπουλος Τηλέφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2017-2018 1 η εβδομάδα ΤΡΙΤΗ 29/05 ΤΕΤΑΡΤΗ 30/05 ΠΕΜΠΤΗ 31/05 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 01/06 ΣΚΟΥΜΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Ειδική Αγωγή και Μαθησιακές Δυσκολίες Πρόγραμμα Εξειδίκευσης: Ειδική Αγωγή και Μαθησιακές Δυσκολίες Διάρκεια: 1 Έτος (αναλογία σε ώρες 550), Ημέρες & ώρες μαθημάτων:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΣΜΕΑΕ) της 8ης ΕΑΕ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΣΜΕΑΕ) της 8ης ΕΑΕ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΣΜΕΑΕ) της 8ης ΕΑΕ Η παρούσα θα συμπληρωθεί ενώ βρίσκεστε στο internet Πατήστε ΥΠΟΒΟΛΗ Αμέσως μετά την υποβολή θα λάβετε άμεσα μήνυμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 1. Εκπαιδευτικοί στόχοι: Το Τμήμα Προσχολικής Αγωγής εκπαιδεύει και καταρτίζει Παιδαγωγούς Προσχολικής Αγωγής στην απόκτηση και την εφαρμογή επιστημονικών και τεχνολογικών γνώσεων,

Διαβάστε περισσότερα

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2 ΣΥΝΟΨΗ Σε 800 ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία της χώρας, 12/θεσια και με τον μεγαλύτερο μαθητικό πληθυσμό

Διαβάστε περισσότερα

Οι απόφοιτοι του τομέα Υγείας Πρόνοιας Ευεξίας μπορούν να εισαχθούν στις σχολές ΤΕΙ

Οι απόφοιτοι του τομέα Υγείας Πρόνοιας Ευεξίας μπορούν να εισαχθούν στις σχολές ΤΕΙ Δυνατότητες των μαθητών Τριτοβάθμια εκπαίδευση ΤΕΙ Πανεπιστήμια Οι απόφοιτοι του τομέα Υγείας Πρόνοιας Ευεξίας μπορούν να εισαχθούν στις σχολές ΤΕΙ? Βρεφονηπιοκομίας (για παρουσίαση πατήστε εδώ.)? Φυσικοθεραπείας?

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΗΞΗΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΤΩΝ 2014/2015 ΚΑΙ 2015/2016

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΗΞΗΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΤΩΝ 2014/2015 ΚΑΙ 2015/2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 31/10/2017 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΗΞΗΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΤΩΝ 2014/2015 ΚΑΙ 2015/2016 Η Ελληνική Στατιστική Αρχή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΤΔΕ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΤΔΕ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΤΔΕ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2017-2018 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Σεπτέμβριος 2017 ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2017 2018 Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Αποτελεί ένα από τα τέσσερα τμήματα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής. Υπήρξε το πολυπληθέστερο σε φοιτητές τμήμα. Έχει παραδώσει στην κοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών

Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών Ερευνητική ομάδα Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου : Αλεξάνδρα Ανδρούσου,

Διαβάστε περισσότερα

1 η ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ προς τον κ. Περιφερειάρχη Ι.Ν.

1 η ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ προς τον κ. Περιφερειάρχη Ι.Ν. 1 η ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ προς τον κ. Περιφερειάρχη Ι.Ν. Η Περιφερειακή Αρχή έχει δεσμευθεί να κάνει ό,τι είναι δυνατόν ώστε να υλοποιηθεί το λαϊκό αίτημα για ένα νέο σχολικό συγκρότημα στην περιοχή της σεισμόπληκτης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 1η: Εισαγωγή, Έννοιες, Ορισμοί Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ E Εξάμηνο

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ E Εξάμηνο ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ E Εξάμηνο 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ/ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το οργανόγραμμα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΙΝΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Αξιοποιώντας Ψηφιακά Μαθησιακά Αντικείμενα στη Διδασκαλία

ΘΕΡΙΝΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Αξιοποιώντας Ψηφιακά Μαθησιακά Αντικείμενα στη Διδασκαλία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΘΕΡΙΝΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 2016 1. Αξιοποιώντας Ψηφιακά Μαθησιακά Αντικείμενα στη Διδασκαλία 2. Στατιστική ανάλυση δεδομένων και Μεθοδολογία επιστημονικής Έρευνας ΚΟΝΙΤΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΧΑΙΡΑ ΓΕΝΟΒΕΦΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

ΜΑΧΑΙΡΑ ΓΕΝΟΒΕΦΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΧΑΙΡΑ ΓΕΝΟΒΕΦΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 117 Α ΕΛΕΥΣΙΝΑ 213-0291616, 6942440449 : Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο machairag@yahoo.gr Εκπαίδευση και κατάρτιση 2003-2007

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 4, Number 1, 2014 BOOK REVIEW Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition Συγγραφέας: Hanna Schlisser, Yasemin

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργικές εργασίες. Αξιολόγηση των μαθητών του Γενικού Λυκείου ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ ΑΡΙΘΜ. 46/ ΦΕΚ αρ. 74/ Άρθρο 8

Δημιουργικές εργασίες. Αξιολόγηση των μαθητών του Γενικού Λυκείου ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ ΑΡΙΘΜ. 46/ ΦΕΚ αρ. 74/ Άρθρο 8 Δημιουργικές εργασίες Αξιολόγηση των μαθητών του Γενικού Λυκείου ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ ΑΡΙΘΜ. 46/ ΦΕΚ αρ. 74/22-4-2016 Άρθρο 8 Κύρια χαρακτηριστικά Δημιουργικών Εργασιών (παρ.1) Έχουν συνθετικό χαρακτήρα

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτύσσοντας δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και ενσυναίσθησης μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων

Αναπτύσσοντας δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και ενσυναίσθησης μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων Αναπτύσσοντας δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και ενσυναίσθησης μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-17 ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Π. Κωνσταντινίδου,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία: Στοιχεία επικοινωνίας: ΣΠΟΥΔΕΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία: Στοιχεία επικοινωνίας: ΣΠΟΥΔΕΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑ ΣΟΦΙΑ ΗΜΕΡ. ΓΕΝΝΗΣΗΣ: 07/09/1987 ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΡΟΔΟΣ, ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ ΟΙΚΟΓ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: ΑΓΑΜΗ Στοιχεία επικοινωνίας: E-mail: soph.papanikola@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Δωρεάν επιστημονική καθοδήγηση σε θέματα δυσκολιών μάθησης και προσαρμογής, καθώς και γενικότερα εκπαιδευτικά ζητήματα από καθηγητές του ΠΑΜΑΚ

Δωρεάν επιστημονική καθοδήγηση σε θέματα δυσκολιών μάθησης και προσαρμογής, καθώς και γενικότερα εκπαιδευτικά ζητήματα από καθηγητές του ΠΑΜΑΚ Εγνατίας 156, 54006 Θεσσαλονίκη Γραφείο Τύπου: Μιχάλης Δώσσας Τηλ: 2310.891.311, 6974.487.128 Φαξ: 2310.891.313 Ε-mail: gtypou@uom.gr, mikegd@uom.gr ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αρ. σελ.: 5 Θεσσαλονίκη, Τρίτη, 10 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Επεξηγήσεις συμβόλων/αρχικών γραμμάτων: ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ 2009-10 Υ= Υποχρεωτικό Κ= ενότητα μαθημάτων «Κοινωνία και Εκπαίδευση» Ε= Κατ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΕΪΚΑΚΗ Επιβλέπων καθηγητής: Αντωνιάδης Νικόλαος ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Εκπαίδευση από απόσταση Η τηλεμάθηση Ιδρυματική εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Εργαστήριο (4 τμήματα) 3 ο Εργαστήριο (4 τμήματα) 4 ο Εργαστήριο (4 τμήματα)

2 ο Εργαστήριο (4 τμήματα) 3 ο Εργαστήριο (4 τμήματα) 4 ο Εργαστήριο (4 τμήματα) ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ E Εξάμηνο 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ/ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το οργανόγραμμα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Παιδαγωγική. Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης

Γενική Παιδαγωγική. Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης Γενική Παιδαγωγική Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης Γενική Παιδαγωγική Α Εξάμηνο Διδάσκουσα: Ζουνχιά Κατερίνα, Καθηγήτρια Αθλητικής Παιδαγωγικής Διάλεξη Κάθε Τρίτη 14:00-16:00

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΜΕ Π.Π.Σ. ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ (αναθεωρημένη)

ΠΡΟΣ: ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΜΕ Π.Π.Σ. ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ (αναθεωρημένη) ΠΡΟΣ: Α.Π. :20 ΑΘΗΝΑ 12/02/2016 τον Πρόεδρο της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων Καθηγητή κ. Κ. Γαβρόγλου ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΜΕ Π.Π.Σ. ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

sep4u.gr Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ

sep4u.gr Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ Τµήµα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής ΤΟΜΕΙΣ Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής ΤΟΜΕΙΣ Φιλοσοφίας 9 Καθηγητές 4 Διοικητικοί υπάλληλοι 1 Βιβλιοθήκη Φιλοσοφίας 2 Εργαστήρια Φιλοσοφίας 12 Καθηγητές Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μαθαίνω πριν σπουδάσω 8-2-2016 ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΟΦΙΑ ΜΠΟΥΤΣΙΟΥΚΗ Λέκτορας ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ίδρυση: 1990 Το τρίτο κατά σειρά τμήμα που δημιουργήθηκε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Ανήκει στη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι:ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ Η/Υ 10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ 9 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 8 9.00-10.00 ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Ι 8 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι:ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ Η/Υ 10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ 9 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 8 9.00-10.00 ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Ι 8 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΚΠ 8.00-9.00 ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Ι 8 ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Ι 8 ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ 9 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 8 Ι:ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ Η/Υ 10 ΓΑΛΛΙΚΑ Ι 2 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 8 ΓΑΛΛΙΚΑ Ι 2

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την el.pi. Τετάρτη, 02 Μάρτιος :50 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 02 Μάρτιος :21

Συντάχθηκε απο τον/την el.pi. Τετάρτη, 02 Μάρτιος :50 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 02 Μάρτιος :21 Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ Τέλος η ελεύθερη επιλογή μαθημάτων Από το Σεπτέμβριο του 2012 οι μαθητές θα διαλέγουν πρόγραμμα σπουδών ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ Το υπουργείο Παιδείας παρέδωσε χθες τη νέα του πρόταση για

Διαβάστε περισσότερα

BULLYING, ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ

BULLYING, ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ BULLYING, ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ 8.30 Προσέλευση 9.00 9.30 Χαιρετισμοί Μαριλένα Λασκαρίδου, Αντιπρόεδρος του «Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη» Τάσος Κουράκης, Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας & Θρησκευμάτων Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Διεξάγει κοινωνικές έρευνες Σχεδιάζει και μεριμνά για την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα