ΟΙ ΔΠΙΓΟΔΙ ΣΗ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΑ ΠΡΟ ΚΑΙ ΜΔΣΑ ΣΗΝ ΚΡΙΗ: ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΓΙΔΡΔΤΝΙΗ.

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΟΙ ΔΠΙΓΟΔΙ ΣΗ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΑ ΠΡΟ ΚΑΙ ΜΔΣΑ ΣΗΝ ΚΡΙΗ: ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΓΙΔΡΔΤΝΙΗ. ΠΟΤΓΑΣΡΙΔ: ΒΑΙΛΑΚΗ ΓΔΧΡΓΙΑ Α.Μ 8322 ΝΣΙΝΙΣΟΤΓΗ ΓΔΧΡΓΙΑ Α.Μ 8753 ΔΠΙΒΛΔΠΟΤΑ ΚΑΘΗΓΗΣΡΙΑ : ΦΧΣΔΙΝΗ ΦΙΜΑΡΝΗ-ΒΟΤΛΓΑΡΗ ΗΡΑΚΛΔΙΟ ΜΑΙΟ 216 1

2 Περιεχόμενα ςελ. Ρερίλθψθ....5 Abstract.6 Ειςαγωγι Κεφάλαιο Οι επιδόςεισ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ Κεφάλαιο Ερμθνεία και ανάλυςθ αρικμοδεικτϊν ευςτότθτα αρικμοδείκτεσ ρευςτότθτασ Αρικμοδείκτεσ δραςτθριότθτασ και κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ Αρικμοδείκτεσ διαρκρϊςεωσ κεφαλαίων και βιωςιμότθτασ Αρικμοδείκτεσ αποδοτικότθτασ Ραραγωγικότθτα - αρικμοδείκτεσ παραγωγικότθτασ....3 Κεφάλαιο Εμπειρικι ζρευνα..33 Συμπεράςματα προτάςεισ Βιβλιογραφία Περιεχόμενα πινάκων - διαγραμμάτων Ρίνακασ 1 - ςτοιχειά μεταβολισ του αεπ από το 21 μζχρι το Διάγραμμα 1 ποςοςτό μεταβολισ του αεπ Ρίνακασ 2 - ςτοιχειά ανεργίασ από το 21 μζχρι το Διάγραμμα 2 ποςοςτό ανεργίασ...15 Ρίνακασ 3 - ςτοιχειά βιομθχανίασ από το 21 μζχρι το Διάγραμμα 3 - ποςοςτό μεταβολισ του κλάδου τθσ βιομθχανιασ.. 17 Ρίνακασ 4 δθμόςια οικονομικα Διάγραμμα 4 ςφνολο εςόδων και δαπανϊν επί τθσ % του αεπ Ρίνακασ 5 εμπορικό ιςοηυγιο Διάγραμμα 5 - εμπορικό ιςοηφγιο Ρίνακασ 6 - μ.ο. μικτοφ περικωρίου κερδουσ Διάγραμμα 6 μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα 6.1 μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ ςυνόλου επιχειριςεων Διάγραμμα μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)...35 Διάγραμμα 6.4 μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα 6.5 μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο. μικτοφ περικωρίου κζρδουσ ςυνόλου επιχειριςεων...37 Διάγραμμα μ.ο μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)...37 Ρίνακασ 7 - μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ Διάγραμμα 7 - μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ ςυνόλου επιχειριςεων Διάγραμμα μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)....4 Διάγραμμα μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ)...41 Διάγραμμα μ.ο κακαροφ περικωρίου κζρδουσ ςυνόλου επιχειριςεων

3 Διάγραμμα μ.ο. κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..42 Ρίνακασ 8 μ.ο κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ...43 Διάγραμμα 8 μ.ο κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ)...43 Διάγραμμα μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ).44 Διάγραμμα 8.2 μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ ςυνόλου επιχειριςεων...44 Διάγραμμα 8.3 μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..45 Διάγραμμα μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ). 45 Διάγραμμα μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα 8.6 μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ ςυνόλου επιχειριςεων...46 Διάγραμμα 8.7 μ.o κζρδθ προ φόρων / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ) Ρίνακασ 9 - μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφαλαια.. 47 Διάγραμμα 9 - μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια ςυνόλου επιχειριςεων Διάγραμμα 9.3 μ.ο. κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..49 Διάγραμμα μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια ςυνόλου επιχειρθςεων..51 Διάγραμμα 9.7 μ.ο κζρδθ προ φόρων / ίδια κεφάλαια (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..51 Ρίνακασ 1 - μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ...52 Διάγραμμα 1 - μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ).53 Διάγραμμα μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ).53 Διάγραμμα 1.2 μ.ο ςφνολο δανειςμοφ/ςφνολο ενεργθτικοφ ςυνόλου επιχειριςεων..54 Διάγραμμα 1.3 μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)...54 Διάγραμμα μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ)..55 Διάγραμμα μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα 1.6 μ.ο ςφνολο δανειςμοφ/ςφνολο ενεργθτικοφ ςυνόλου επιχειριςεων..56 Διάγραμμα 1.7 μ.ο ςφνολο δανειςμοφ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ) 56 Ρίνακασ 11 - μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων Διάγραμμα 11 - μ.ο. πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων (εξαγωγικζσ). 58 Διάγραμμα μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων ςυνόλου επιχειριςεων...58 Διάγραμμα 11.3 μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..59 Διάγραμμα μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων (μθ εξαγωγικζσ)...59 Διάγραμμα μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων ςυνόλου επιχειρθςεων...6 Διάγραμμα μ.ο πωλιςεισ / αρικμό εργαηομζνων (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ) 61 Ρίνακασ 12 - μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ Διάγραμμα 12 - μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ)...62 Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ ςυνόλου επιχειρθςεων

4 Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ ςυνόλου επιχειρθςεων Διάγραμμα μ.ο. πωλιςεισ/ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ) Ρίνακασ 13 - μ.o. κεφάλαιο κίνθςθσ / βραχυπρόκεςμο δανειςμό...66 Διάγραμμα 13 - μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ)κεφάλαιο κίνθςθσ / Βραχυπρόκεςμο δανειςμό(μθ εξαγωγικζσ)...67 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ)κεφάλαιο κίνθςθσ / Βραχυπρόκεςμο δανειςμό(εξαγωγικζσ)...67 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ) ςυνόλου επιχειριςεων.. 68 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ)κεφάλαιο κίνθςθσ / Βραχυπρόκεςμο δανειςμό (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..68 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ)κεφάλαιο κίνθςθσ / Βραχυπρόκεςμο δανειςμό(μθ εξαγωγικζσ) 69 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ)κεφάλαιο κίνθςθσ / Βραχυπρόκεςμο δανειςμό(εξαγωγικζσ)...69 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ) ςυνόλου επιχειριςεων. 7 Διάγραμμα μ.o. (δείκτθσ ρευςτότθτασ)κεφάλαιο κίνθςθσ / Βραχυπρόκεςμο δανειςμό (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ).7 Ρίνακασ 14 - μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ 71 Διάγραμμα 14 - μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ Συνόλου επιχειριςεων..72 Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)..73 Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ). 74 Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ Συνόλου επιχειρθςεων Διάγραμμα μ.ο κακαρά πάγια / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)...75 Ρίνακασ 15 - μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ.75 Διάγραμμα 15 - μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ Συνόλου επιχειρθςεων Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ (μθ εξαγωγικζσ)...78 Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ) Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ Συνόλου επιχειριςεων

5 Διάγραμμα μ.ο μεςοπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ / ςφνολο ενεργθτικοφ (εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ)

6 ΠΕΡΚΛΗΨΗ Στόχοσ τθσ παροφςασ εργαςίασ είναι θ διερεφνθςθ και θ ςφγκριςθ, μζςω εμπειρικισ ζρευνασ, των επιδόςεων τθσ βιομθχανίασ τθσ Ελλάδασ πριν και μετά τθν οικονομικι κρίςθ που ξζςπαςε το 28. Θ ςφγκριςθ αυτι παρουςιάηει ιδιαίτερο ενδιαφζρον, δεδομζνθσ τθσ διαφοροποίθςθσ τθσ κατάςταςθσ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ μετά τθν τριετία 24-27, που επθρζαςε και τθν βιομθχανία. Ριο ςυγκεκριμζνα, τθν περίοδο καταγράφθκαν υψθλοί ρυκμοί ανάπτυξθσ, με αφξθςθ του εκνικοφ ειςοδιματοσ κατά διςεκατομμφρια ευρϊ. ο. μ. αφξθςθσ ετθςίωσ, αλλά και με αφξθςθ του χρζουσ ωσ ποςοςτοφ του ΑΕΡ. Από το 28 όμωσ, το ζλλειμμα και το χρζοσ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ άρχιςαν να αυξάνονται με ταχείσ ρυκμοφσ γεγονόσ που αναπόφευκτα επθρζαςε τθν επίδοςθ και των μεταποιθτικϊν ελλθνικϊν επιχειριςεων. Για τθ διερεφνθςθ των επιδόςεων τθσ ελλθνικισ βιομθχανίασ πριν και μετά τθν κρίςθ, χρθςιμοποιικθκαν επίςθμα ςτοιχεία τθσ ΕΛΣΤΑΤ και του ΣΕΒ για τθν περίοδο , που αφοροφςαν το ΑΕΡ, τον δείκτθ βιομθχανικισ παραγωγισ, τισ βαςικζσ κατθγορίεσ παραγωγισ αγακϊν (ενδιάμεςων, διαρκϊν καταναλωτικϊν, μθ διαρκϊν καταναλωτικϊν και κεφαλαιουχικϊν), τισ ειςαγωγζσ και εξαγωγζσ, τθν ανεργία και άλλουσ δείκτεσ. Ακολοφκθςε κεωρθτικι ανάλυςθ και ερμθνεία των αρικμοδεικτϊν που λαμβάνονται από τισ οικονομικζσ καταςτάςεισ των επιχειριςεων. Στθ ςυνζχεια με τθ χριςθ τυχαίου δείγματοσ 171 ελλθνικϊν μεταποιθτικϊν διερευνικθκαν ςτουσ κλάδουσ ων θλεκτρικϊν και θλεκτρονικϊν προϊόντων, οι επιδόςεισ των μεταποιθτικϊν επιχειριςεων κατά τθν προ και μετά κρίςθ εποχι και κατά πόςο διαφοροποιείται θ ςυμπεριφορά των εξαγωγικϊν από τισ μθ εξαγωγικζσ επιχειριςεισ Από τουσ αρικμοδείκτεσ που ερμθνεφτθκαν, οι εξισ ςυμπεριελιφκθςαν ςτθν εμπειρικι ανάλυςθ για εξαγωγικζσ και μθ εξαγωγικζσ επιχειριςεισ και για τθν περίοδο : γενικισ ρευςτότθτασ, ταχφτθτασ κυκλοφορίασ ενεργθτικοφ, παγιοποίθςθσ ενεργθτικοφ, μικτοφ περικωρίου κζρδουσ, κακαροφ περικωρίου κζρδουσ, αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ, αποδοτικότθτασ ίδιων κεφαλαίων και παραγωγικότθτασ τθσ εργαςίασ προκειμζνου να διερευνθκοφν διαφορζσ ςτθ ςυμπεριφορά των εξαγωγικϊν και μθ εξαγωγικϊν επιχειριςεων. Τζλοσ, θ ζρευνα μασ ζδειξε ότι υπιρξε επιδείνωςθ των αρικμοδεικτϊν κατά τθν περίοδο τθσ κρίςθσ και κυρίωσ τα ζτθ 29-1 και ότι εξαγωγικζσ ελλθνικζσ μεταποιθτικζσ επιχειριςεισ του κλάδου των θλεκτρικϊν και θλεκτρονικϊν προϊόντων, παρουςιάηουν καλφτερθ επίδοςθ ςχεδόν ςε όλουσ τουσ δείκτεσ που αναλφκθκαν και για τθν περίοδο προ αλλά κυρίωσ μετά τθν οικονομικι κρίςθ. Επίςθσ ςυμπεραίνουμε ότι υπάρχουν προοπτικζσ ανάπτυξθσ, θ οποία μπορεί να επιτευχκεί βάςει των μεταρρυκμίςεων που ζχουν ςυμφωνθκεί και υπογραφεί με τον μθχανιςμό ςτιριξθσ, όπωσ είναι απελευκζρωςθ ςυγκεκριμζνων αγορϊν, θ μείωςθ των τιμϊν των παραγωγικϊν ςυντελεςτϊν κλπ. Ιδθ από το 214 θ ελλθνικι οικονομία εμφανίηει κετικοφσ ρυκμοφσ ανάπτυξθσ τθσ τάξθσ του,8%. 6

7 ABSTRACT The objective of the present graduate thesis was to compare the performance of the Greek manufacturing firms through an empirical research, before and after the financial crisis, which began in 28. This comparison is of special interest, given the worsening of the performance of the Greek economy after the period 24-27, which affected the Greek industry as well. More particularly, during the period there were high growth rates, and the national income was increased by billions per year, but there was also an increase in debt as percentage of the Gross National Product (GNP). However, since 28 the deficit and the debt of the Greek economy started to grow rapidly. Official data of the Hellenic Statistical Authority (HAS) and the Hellenic Federation of Enterprises (HFE) from the period were used in order to examine the performance of the Greek industry before and after crisis. These data concerned the GNP, the industrial production index, the main categories of goods production categories (intermediate, consumer durables, non-durable consumer goods, and capital goods), the imports and exports, unemployment and other indices. Subsequently the ratios derived from a data set of the financial conditions Greek manufacturing firms were analyzed and interpreted. A number of them, namely general liquidity ratio, asset turnover ratio, asset consolidation ratio, gross profit margin ratio, net profit margin ratio, return on total assets, return on net worth and labor productivity ratio, were included in the empirical research concerning the performance of export and non-export enterprises for the period Αs shown from the empirical research and macro economic data, there are prospects for development, which can be achieved under the reforms agreed and signed with the support mechanism. In relation to the deregulation of certain markets, the decline in prices of production factors, etc. Already in 214, the Greek economy is showing positive growth of.8%. 7

8 ΕΚΑΓΩΓΗ Είναι γεγονόσ ότι θ λεγόμενθ «οικονομική κρίςη» ζχει επθρεάςει και απαςχολιςει ςθμαντικά όχι μόνο τθ κακθμερινότθτα του μζςου ανκρϊπου παγκοςμίωσ αλλά και τθν προςπάκεια κάκε μικρομεςαίασ και μεγάλθσ οικονομικισ μονάδασ για τθν επίτευξθ κζρδουσ και κατ επζκταςθ για τθν επιβίωςθ τθσ. Γι αυτό είναι ςθμαντικό να αναφερκοφμε ςτθν ζννοια, το ξεκίνθμα τθσ χρονολογικά κακϊσ και τθν επιρροι τθσ όχι μόνο ςτθν Ελλθνικι Οικονομία αλλά και τθν βιομθχανία. To ξεκίνθμα τθσ οικονομικισ κρίςθσ χρονολογείται περίπου ςτα μζςα του 27 και ςυγκεκριμζνα εμφανίηεται ςτισ Θ.Ρ.Α. εξαιτίασ τθσ χαλαρισ νομιςματικισ πολιτικισ τθσ Ομοςπονδιακισ Κεντρικισ Τράπεηασ (FED), κακϊσ και τα χαμθλά επιτόκια και οι χαμθλζσ αποδόςεισ των επενδφςεων οδθγοφν τθν αγορά ακινιτων ςε «φοφςκα» Με τον «όρο οικονομική κρίςη» εννοοφμε το φαινόμενο κατά το οποίο μία οικονομία υφίςταται μία διαρκι και αιςκθτι μείωςθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ π.χ. τθν απαςχόλθςθ, τισ τιμζσ, τισ επενδφςεισ κ.λπ. ( Στθν παροφςα εργαςία ςκοπόσ μασ είναι να παρουςιάςουμε τθν πορεία τθσ Ελλθνικισ οικονομικισ δραςτθριότθτασ όςον αφορά κατά κφριο λόγο τθν βιομθχανικι παραγωγι τα τελευταία 15 περίπου χρόνια και ταυτόχρονα πόςο πολφ ζχει επθρεάςει θ οικονομικι κρίςθ τθν ανάπτυξθ τθσ, γεγονόσ που παρατθρείται αιςκθτά και να ςυγκρίνουμε τθν επίδοςθ των εξαγωγικϊν και μθ εξαγωγικϊν επιχειριςεων μζςα από ζνα τυχαίο δείγμα μεταποιθτικϊν επιχειριςεων κατά το ζτοσ 28. Βάςει των ςτοιχείων τθσ ΕΛΣΤΑΤ και του ΣΕΒ, το 28, θ χρονιά του ζναρξθσ τθσ κρίςθσ, ιταν πτωτικι για τον κλάδο τθσ βιομθχανίασ, αφοφ καταγράφθκε μεταβολι -4,2%, κάτι που είχε να ςυμβεί από το 22. Αξιοςθμείωτθ είναι και θ μεταβολι ςτον κλάδο τθσ γεωργίασ, κιρασ, αλιείασ και δαςοκομίασ, θ οποία, εκτόσ από το 24 και το 28, όλα τα υπόλοιπα ζτθ μελζτθσ είχε αρνθτικό πρόςθμο και παρουςίαςε μεγάλεσ μεταβολζσ. Το 29 ιταν ακόμθ πιο πτωτικι χρονιά, κακϊσ πλζον είχαν επθρεαςτεί και είχαν αρνθτικό πρόςθμο πολφ περιςςότεροι δείκτεσ (ΑΕΡ, βιομθχανία, ειςαγωγζσ και εξαγωγζσ) ενϊ μόνο ο κλάδοσ τθσ γεωργίασ είχε μεταβολι με κετικό πρόςθμο. Το διάςτθμα κεωρείται περίοδοσ επενδυτικισ εξαςκζνιςθσ για τον κλάδο τθσ βιομθχανίασ, οφειλόμενθσ ςε μεγάλο βακμό ςτθν υποχϊρθςθ τθσ κερδοφορίασ των επιχειριςεων. Με βάςθ τα ςυνολικά ςτοιχεία που υπάρχουν πλζον, φαίνεται ότι το 21 ιταν θ αρχι τθσ φφεςθσ, κυρίωσ λόγω των δθμοςιονομικϊν ανιςορροπιϊν. Τθ διετία θ Ελλθνικι οικονομία βίωςε τθν φφεςθ ςτο μζγιςτο, ωσ αποτζλεςμα τθσ διεκνοφσ χρθματοπιςτωτικισ κρίςθσ. Θ ανεργία από το 29 και ζπειτα παρουςιάηει αυξθτικι πορεία. Η δομή τησ εργαςίασ είναι η ακόλουθη: Στο 1 ο κεφάλαιο εξετάηεται θ πορεία τθσ ελλθνικισ οικονομίασ και βλζπουμε ότι θ επιρροι τθσ οικονομικισ φφεςθσ αρχίηει ζντονα να παρατθρείται από το 28 και μετά ςε ςθμαντικοφσ τομείσ όπωσ: Α) Σην ανεργία, όπου ςφμφωνα με τον πίνακα 2 παρουςιάηει μια ςταδιακι αφξθςθ θ οποία κατά το ζτοσ 213 είχε ανζλκει ςτο ποςοςτό τθσ τάξεωσ του 27,5%. Β ) Τισ Ειςαγωγζσ και τισ Εξαγωγζσ όπου ςφμφωνα με το διάγραμμα 5 παρατθροφμε ότι οι ειςαγωγζσ ςτθν Ελλάδα ζχουν πάντα το προβάδιςμα ςε ςχζςθ με τισ εξαγωγζσ το οποίο και κορυφϊνεται το 28 με διαφορά 11,5 ποςοςτιαίων μονάδων. Γ) Το ΑΕΠ, το οποίο ςυμφϊνα με τον πίνακα 1 παρουςιάηει αρνθτικό πρόςθμο από το ζτοσ 29 και ζπειτα και φκάνει ζωσ και -8,9%(211). 8

9 Δ) Τα ζςοδα και τα ζξοδα του κράτουσ, κακϊσ ςφμφωνα με τον πίνακα 4 παρουςιάηεται αιςκθτά ότι το ποςοςτό των εςόδων ςυνεχϊσ φκίνει ςε ςχζςθ με αυτό των εξόδων(ςθμαντικι απόκλιςθ τθσ τάξεωσ των 15,5 ποςοςτιαίων μονάδων το ζτοσ 29) και τζλοσ και κυριότερο Ε) Τθν Βιομηχανική Παραγωγή με τθν οποία και κα αςχολθκοφμε περιςςότερο ςτθν παροφςα εργαςία. Ριο ςυγκεκριμζνα, αποςαφθνίηονται αναλυτικά οι βαςικζσ κατθγορίεσ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ κακϊσ και οι ποςοςτιαίεσ μεταβολζσ τουσ οι οποίεσ με τθ ςειρά τουσ, παρουςιάηουν αρνθτικό πρόςθμο ειδικά από το 28 και ζπειτα (πίνακασ και διάγραμμα 3). Στο 2 ο κεφάλαιο, αναλφονται οι ςθμαντικότερεσ κατθγορίεσ και υποκατθγορίεσ αρικμοδεικτϊν όπου αφοροφν άμεςα τθν εφρυκμθ λειτουργία μιασ επιχείρθςθσ. Ταυτόχρονα όμωσ, μακαίνοντασ τθν ερμθνεία τουσ κακϊσ και τθν χρθςιμότθτα τουσ, γίνεται αντιλθπτό ότι υποβοθκοφν και ςτθν ανάπτυξθ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ κακϊσ μασ δίνουν ςθμαντικζσ πλθροφορίεσ που αφοροφν τομείσ όπωσ τθν παραγωγικότθτα, τθν αποδοτικότθτα τθν ρευςτότθτα μίασ επιχείρθςθσ κ. ο. κ. Οι κατθγορίεσ αυτζσ αναφζρονται παρακάτω επιγραμματικά: Οι αριθμοδείκτεσ Ρευςτότητασ, οι οποίοι ςτθν ουςία μασ πλθροφοροφν για το ποςοςτό όπου θ επιχείρθςθ μπορεί να καλφψει τισ βραχυχρόνιεσ υποχρεϊςεισ τθσ με βάςθ τα περιουςιακά ςτοιχεία του ενεργθτικοφ τθσ(κεφάλαιο 2.1). Οι αριθμοδείκτεσ Δραςτηριότητασ και Κυκλοφοριακήσ Σαχφτητασ, οι οποίοι μασ κάνουν γνωςτό για το πόςο γριγορα μπορεί θ επιχείρθςθ να μετατρζψει τα περιουςιακά τθσ ςτοιχεία, προϊόντα και αποκζματα ςε πωλιςεισ και ρευςτά διακζςιμα όπου αυτό κα οδθγιςει ςε μεγαλφτερα κζρδθ.(κεφάλαιο 2.2) Οι αριθμοδείκτεσ διαρθρϊςεων κεφαλαίων και βιωςιμότητασ, των οποίων θ εφαρμογι είναι εξαιρετικά απαραίτθτθ κακϊσ μασ πλθροφοροφν για τθν κεφαλαιακι δομι μιασ επιχείρθςθσ και κατ επζκταςθ τθν βιωςιμότθτα τθσ βραχυπρόκεςμα αλλά και μακροπρόκεςμα(κεφάλαιο 2.3) Οι αριθμοδείκτεσ αποδοτικότητασ, μασ παρουςιάηουν τθν ςχζςθ που ζχουν τα χρθςιμοποιοφμενα κεφάλαια μίασ επιχείρθςθσ με τα κζρδθ που επζφεραν. Εξίςου ςθμαντικι θ χρθςιμότθτα τουσ κακϊσ επίςθσ εκφράηουν και τθ ςχζςθ μεταξφ κερδϊν με πωλιςεισ(κεφάλαιο 2.4) Οι αριθμοδείκτεσ παραγωγικότητασ, μασ πλθροφοροφν για το μζτρο των εκροϊν αλλά και των ειςροϊν μίασ επιχείρθςθσ κακϊσ επίςθσ και για το πϊσ ςχετίηονται μεταξφ τουσ(κεφάλαιο 2.5). Στο 3ο κεφάλαιο, για τθν καλφτερθ κατανόθςθ των προθγοφμενων 2 κεφαλαίων, ζχει επιλεγεί ζνα δείγμα 171 επιχειριςεων, εξαγωγικϊν και μθ εξαγωγικϊν ςτθν Ελλάδα, το οποίο με τθν βοικεια των αρικμοδεικτϊν όπωσ επίςθσ και μζςα από μία ςειρά διαγραμμάτων και αναλυτικϊν ςχολίων, μασ πλθροφορεί για τθν ςταδιακι εξζλιξθ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ από το 23 ζωσ και το 211 και ςυγκρίνει τθσ ςυμπεριφοράσ των εξαγωγικϊν και μθ επιχειριςεων. Στο κεφάλαιο αυτό εξετάηεται αναλυτικά με ποςοτικά ςτοιχεία και με βάςθ τουσ ςθμαντικότερουσ δείκτεσ βιομθχανικισ παραγωγισ, πόςο πολφ ζχει επθρεάςει θ οικονομικι φφεςθ τθν ελλθνικι βιομθχανία. Επίςθσ γίνεται αντιλθπτό, ότι οι επιδόςεισ των εξαγωγικϊν επιχειριςεων είναι ςαφζςτατα πιο ενκαρρυντικζσ ςε ςχζςθ με αυτζσ των ειςαγωγικϊν. Σέινο ζηα ηειεπηαίν θεθάιαην ζηα ζπκπεξάζκαηα θαη ηηο πξνηάζεηο, δίλνληαη ηα ηειηθά ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο καο θαη πξνηάζεηο γηα ηε βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ησλ κεηαπνηεηηθώλ καο επηρεηξήζεσλ κε βάζε ζηξαηεγηθέο θαη πνιηηηθέο ζηήξημεο ηνπο πνπ πξέπεη λα δξνκνινγεζνύλ από ηελ πνιηηεία θαη ηηο δηνηθήζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ. 9

10 ΚΕΦΑΛΑΚΟ 1 1

11 ΟΚ ΕΠΚΔΟΕΚ ΣΗ ΕΛΛΗΝΚΚΗ ΟΚΚΟΝΟΜΚΑ ΚΑΚ ΒΚΟΜΗΧΑΝΚΑ Στισ αρχζσ του 21 θ Ελλάδα γίνεται το 12 ο μζλοσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ που υιοκζτθςε το ευρϊ. Αυτό ιταν το αποτζλεςμα τθσ δθμοςιονομικισ και τθσ νομιςματικισ πολιτικισ που αςκικθκαν από τα μζςα τθσ δεκαετίασ του 9. Βάςθ τθσ μελζτθσ/ζρευνασ τθσ Τράπεηασ τθσ Ελλάδοσ και του Brookings Institution που δθμοςίευςαν το 21 το βιβλίο Greece s Economic Performance and Prospects, αναφζρετε ότι οι πολιτικζσ που ακολουκικθκαν οδιγθςαν ςε υψθλό βακμό μακροοικονομικισ ςτακερότθτασ και δθμιοφργθςαν ευνοϊκό περιβάλλον για επενδφςεισ και ταχφτερθ αφξθςθ του ακακάριςτου εγχϊριου προϊόντοσ (ΑΕΡ). Στθν αναφερκείςα μελζτθ επιςθμαίνεται ακόμθ ότι κατά τα τζλθ του 2 ου αιϊνα παρουςιάηονταν μακροοικονομικζσ ανιςορροπίεσ και διαρκρωτικζσ δυςκαμψίεσ. Ριο ςυγκεκριμζνα υπιρχε μια μακρά περίοδοσ χαμθλϊν ρυκμϊν ανάπτυξθσ, υποτονικισ αφξθςθσ τθσ παραγωγικότθτασ και υψθλοφ πλθκωριςμοφ μζχρι τα μζςα τθσ δεκαετίασ του 9. Από το 1994 οι επιδόςεισ τθσ Ελλάδοσ ωσ προσ τθν οικονομικι δραςτθριότθτα και τον πλθκωριςμό βελτιϊκθκαν και θ αφξθςθ του προϊόντοσ επιταχφνκθκε και από το 1996 και μετά υπερβαίνει το μζςο όρο τθσ ηϊνθσ του ευρϊ. Ο ρυκμόσ αφξθςθσ του πραγματικοφ ΑΕΡ ιταν 3,3% το 1999 και 4,3% το 2. Το 21 βάςθ και των επίςθμων ςτοιχείων τθσ ΕΛΣΤΑΤ (211), θ αφξθςθ του ΑΕΡ κινείται ςτο ποςοςτό του 4,2%, περίπου δθλαδι ςτα ίδια επίπεδα με το 2. Για τθν χρονιά αυτι, ο δείκτθσ τθσ βιομθχανίασ εμφανίηεται ςτο 8,7%εττθςίωσ με μθδενικζσ βζβαια εξαγωγζσ και ειςαγωγζσ που φτάνουν το 1,2% ςε ςχζςθ με το ςυνολικό ΑΕΡ. Το 22 το ποςοςτό μεταβολισ του ΑΕΡ φκίνει και αγγίηει το 3,4% ενϊ κα περιμζναμε μια περαιτζρω άνοδο. Αυτό ςυμβαίνει γιατί αρκετοί δείκτεσ εμφανίηουν αρνθτικά αποτελζςματα όπωσ θ βιομθχανία που φτάνει ςτο -8,5%, οι εξαγωγζσ ςτο -8,4% και οι ειςαγωγζσ ςτο -1,3%. Για το 23 υπάρχει ταχεία ανάπτυξθ ςε ςχζςθ με άλλεσ Ευρωπαϊκζσ Χϊρεσ και το ΑΕΡ αυξάνεται με ποςοςτό 5,9%, ξεπερνϊντασ τον μζςο όρο ανάπτυξθσ τθσ Ε.Ε. Αίτια για τθν αφξθςθ αυτι είναι τα χαμθλά επιτόκια που ενιςχφουν τθν ιδιωτικι κατανάλωςθ με ποςοςτό 4,7%, μείωςθ τθσ δθμόςιασ καταναλωτικισ δαπάνθσ ςτο -,9% και αφξθςθ επενδφςεων περίπου 12%. Ο λόγοσ που υπάρχει αυξθμζνθ επζνδυςθ είναι οι Ολυμπιακοί Αγϊνεσ του 24 που διοργανϊκθκαν ςτθν Ακινα. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 23.) Μζχρι και τον Απρίλιο, ο δείκτθσ οικονομικοφ κλίματοσ παρουςιάηει υποχϊρθςθ ακολουκϊντασ τισ ανάλογεσ τάςεισ των άλλων χωρϊν τθσ ΕΕ. Ενϊ από το Μάιο και μετά ζχουμε ανάκαμψθ μζχρι και το τζλοσ του ζτουσ. 11

12 Πίνακασ 1 Στοιχεία μεταβολισ του ΑΕΡ από το 21 μζχρι το 214(ςε ςτακερζσ τιμζσ του 2). Ροςοςτό ετιςιασ μεταβολισ του ΑΕΡ ΠΟΟΣΟ ΜΕΣΑΒΟΛΗ ΕΣΟ ΑΕΠ % 21 4,2 22 3,4 23 5,9 24 4,4 25 2,3 26 5,2 27 4, , , , ,9 214,8 ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Διάγραμμα 1 Ροςοςτό μεταβολισ του ΑΕΡ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ 12

13 Ππωσ προκφπτει από τον πίνακα και το διάγραμμα, τθ βιομθχανία το 1o τρίμθνο ζχουμε μείωςθ (ςτον δείκτθ βιομθχανικισ παραγωγισ) κατά -,45% ςε ςχζςθ με του 22. Θ επιβράδυνςθ αυτι οφείλονταν ςτο ότι ενϊ θ παραγωγι των ενδιάμεςων αγακϊν είχε κετικό ρυκμό μεταβολισ, θ παραγωγι υπολοίπων δθλ. των κεφαλαιουχικϊν και καταναλωτικϊν αγαθϊν είχαν κακοδικό ρυκμό. Και τζλοσ παρ ότι μετά υπιρξε μία μικρι άνοδοσ δεν διατθρικθκε μζχρι το τζλοσ του ζτουσ. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 23.) Το 24 λόγω των Ολυμπιακϊν Αγϊνων υπάρχει ταχεία ανάπτυξθ και ο ρυκμόσ μεταβολισ του ΑΕΡ φκάνει ςτο 4,4%. Αν και ςε ςχζςθ με το προθγοφμενο ζτοσ παρουςιάηει μείωςθ, είναι αρκετά υψθλόσ για τθν περίοδο εκείνθ. Σε ςχζςθ με τουσ ρυκμοφσ τθσ Ευρωηϊνθσ είναι ταχφτεροσ και διπλάςιοσ του αντίςτοιχου Ευρωπαϊκοφ μζςου όρου (γφρω ςτο 2%). Οι λόγοι που προκφπτει θ αφξθςθ του ΑΕΡ είναι τρεισ: (1) θ αφξθςθ τθσ ιδιωτικισ κατανάλωςθσ κατά 3,3% λόγω τθσ ςυνεχιηόμενθσ κακοδικισ τάςθσ των επιτοκίων και τθσ απελευκζρωςθσ του τραπεηικοφ ςυςτιματοσ όςον αφορά τουσ περιοριςμοφσ δανειςμοφ των ιδιωτϊν, (2) αφξθςθ τθσ δθμόςιασ κατανάλωςθσ κατά 6,5% (δθλ. μείωςθ ςε ςχζςθ με το προθγοφμενο ζτοσ κατά 2,3%) λόγο των Ολυμπιακϊν Αγϊνων και (3) οι ακακάριςτεσ επενδφςεισ παγίου κεφαλαίου εμφανίηουν χαμθλότερα επίπεδα αφξθςθσ ςε αντίκεςθ με τα υψθλότερα επίπεδα αφξθςθσ του 23 (4,9% ζναντι 13,7%). ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 24.) Στον κλάδο τθσ βιομθχανίασ, για το πρϊτο τρίμθνο ζχουμε αφξθςθ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ κατά μζςο όρο 1,2%, ςτθ ςυνζχεια ακολοφκθςαν ςθμαντικζσ διακυμάνςεισ ςτθν πορεία τθσ παραγωγισ και τζλοσ, κατά το τζταρτο τρίμθνο παρατθρείται επιβράδυνςθ του ρυκμοφ αφξθςισ τθσ (χαμθλότερθ από εκείνθ του 23). Ριο ςυγκεκριμζνα οι πιο βαςικζσ κατθγορίεσ ςτθν παραγωγι τθσ μεταποίθςθσ διαμορφϊκθκαν κατά τθ διάρκεια του ζτουσ ωσ εξισ: Θ παραγωγι των κεφαλαιουχικϊν αγακϊν αρχικά παρουςίαςε μια αφξθςθ τθσ τάξεωσ του 8,2%, ενϊ ςτθ ςυνζχεια και μζχρι το τζλοσ του ζτουσ παρατθρείται ζντονθ επιβράδυνςθ του ρυκμοφ μεταβολισ τθσ, με αποτζλεςμα ο ετιςιοσ μζςοσ όροσ να διαμορφωκεί ςτο,5%. Θ ςυμπεριφορά αυτι των κεφαλαιουχικϊν αγαθϊν ανταποκρίνεται ςτθ επενδυτικι ηιτθςθ θ οποία ιταν αρκετά υψθλι πριν τουσ Ολυμπιακοφσ Αγϊνεσ ενϊ αργότερα ιδιαιτζρα αποδυναμωμζνθ. Θ παραγωγι των μη διαρκϊν καταναλωτικϊν αγαθϊν παρουςίαςε κατά το 24 αφξθςθ τθσ τάξεωσ του 2,7%, ενϊ το 23 είχαμε μείωςθ -1,4%. Θ παραγωγι των διαρκϊν καταναλωτικϊν αγαθϊν εμφάνιςε αφξθςθ 1,8% ςε αντίκεςθ με τθν παραγωγι του 23 που είχε ςθμαντικι μείωςθ. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 24.) Το 25 παρατθρείται επιβράδυνςθ τθσ οικονομικισ ανάπτυξθσ και δραςτθριότθτασ ςυγκριτικά με τα δφο προθγοφμενα ζτθ, αν και παραμζνει ακόμα ςε αρκετά υψθλά επίπεδα. Ο ρυκμόσ μεταβολισ του ΑΕΡ είναι ςτο 2,3%. (ΕΛΣΤΑΤ, 211). Αιτίεσ για τθν πτϊςθ του ΑΕΡ ςε ςχζςθ με τα δφο προθγοφμενα ζτθ είναι: (1) θ μείωςθ των επενδφςεων που ςυνδεόταν με τουσ Ολυμπιακοφσ Αγϊνεσ μετά το πζρασ τουσ, (2) θ πρωτοφανισ αφξθςθ των τιμϊν του πετρελαίου διεκνϊσ και (3) θ μειωμζνθ αφξθςθ των ειςπράξεων από ναυτιλιακζσ υπθρεςίεσ. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 25.) Για τθν βιομθχανία ςτο πρϊτο τρίμθνο παρατθρείται μείωςθ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ κατά -2,2% περίπου ςε ςχζςθ με το 24, ενϊ ςταδιακά μζχρι και το τζλοσ του ζτουσ ζχουμε 13

14 αιςκθτι ανάκαμψθ με αποτζλεςμα να φτάνει ςτο ποςοςτό τθσ τάξεωσ του 4,6%. (ΕΛΣΤΑΤ, 211) Στισ βαςικότερεσ κατθγορίεσ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ ςθμειϊκθκαν κατά τθ διάρκεια του 25 τα παρακάτω: Στθν παραγωγή των ενδιάμεςων αγαθϊν μείωςθ -1,7% ςε ςχζςθ με το 24. Στθν παραγωγι των κεφαλαιουχικϊν αγαθϊν μείωςθ ακόμα μεγαλφτερθσ ζνταςθσ -5,1% ςε ςχζςθ με το προθγοφμενο ζτοσ. Στθν παραγωγι των διαρκϊν καταναλωτικϊν αγαθϊν είχαμε ςθμαντικι αφξθςθ τθσ τάξεωσ του 11,4%. Η παραγωγή των μη διαρκϊν καταναλωτικϊν αγαθϊν υπζςτθ ζντονεσ διακυμάνςεισ κατά τθ διάρκεια του ζτουσ ενϊ ο ετιςιοσ δείκτθσ ιταν ελαφρά μειωμζνοσ ςε ςχζςθ με τον αντίςτοιχο του 24 ςτο -,9%. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 25.) Για το 26 παρατθρείται αυξθτικι πορεία του δείκτθ, ςυνεχιηόμενθ από εκείνθ του 25 θ οποία φτάνει ςτο ηενίκ τθσ το μινα Σεπτζμβριο. Θ αφξθςθ αυτι οφείλεται ςτθν τόνωςθ τθσ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ κακϊσ επίςθσ και ςτισ κετικζσ προβλζψεισ των επιχειριςεων. Ο ρυκμόσ ανάπτυξθσ προςζγγιςε το 4,3% ζναντι 3,7% του προθγοφμενου ζτουσ. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 26.) Ο ρυκμόσ μεταβολισ του ΑΕΡ φτάνει ςτο 5,2% με όλουσ τουσ δείκτεσ που το κακορίηουν να ζχουν ςθμαντικι άνοδο (ΕΛΣΤΑΤ, 211). Στθν βιομθχανία παρατθρείται ανοδικι πορεία του δείκτθ τθσ τάξεωσ του,8% για το πρϊτο εξάμθνο ενϊ ςτθ ςυνζχεια εμφανίηει μικρι επιβράδυνςθ μζχρι και το τζλοσ του ζτουσ που διαμορφϊνεται ςτο 4%, ελαφρϊσ μειωμζνοσ ςε ςχζςθ με τθν προθγοφμενο ζτοσ. Πςον αφορά τισ βαςικζσ κατθγορίεσ των αγακϊν οι τάςεισ που ςθμειϊνονται είναι οι εξισ: Στθν παραγωγι κεφαλαιουχικϊν αγαθϊν παρατθρείται αφξθςθ τθσ τάξεωσ του 1,3% ςε ςχζςθ με το 25. Αφξθςθ ςθμειϊκθκε και ςτθν παραγωγι των ενδιάμεςων αγαθϊν θ οποία διαμορφϊκθκε ςτο,7% ετθςίωσ παρά το γεγονόσ ότι κατά το τελευταίο τρίμθνο θ πορεία του δείκτθ είναι και πάλι πτωτικι. Στθ παραγωγι των διαρκϊν καταναλωτικϊν αγαθϊν ςθμειϊνεται πολφ μικρι αφξθςθ τθσ τάξεωσ του 2 % ςυγκριτικά με αυτι του 25 που ιταν 11,4%. Στα μη διαρκή καταναλωτικά αγαθά θ παραγωγι περιορίηεται κατά -1% ςε ςχζςθ με το προθγοφμενο ζτοσ.( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 26.) Για το ζτοσ 27 παρατθρείται ανοδικι πορεία του δείκτθ ςε ςφγκριςθ με αυτι του 26 ενϊ αξίηει να ςθμειωκεί ότι θ πορεία αυτι ςυγκλίνει με αυτιν του αντίςτοιχου ευρωπαϊκοφ δείκτθ. Ο ρυκμόσ μεταβολισ του ΑΕΡ είναι ςτο 4% ζναντι του 26 που ιταν 4,2%. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 27.) Ο δείκτθσ βιομθχανικισ παραγωγισ είχε αυξθτικι πορεία τθσ τάξεωσ του 2,1% ςε αντίκεςθ με τα προθγοφμενα τρία ζτθ που θ πορεία του ιταν γενικά ςτάςιμθ. Πςον αφορά τισ βαςικζσ κατθγορίεσ αγακϊν παρατθρικθκαν τα εξισ: Στθ παραγωγι των κεφαλαιουχικϊν αγαθϊν είχαμε μείωςθ 2,4%. Αξίηει να ςθμειωκεί ότι τα κεφαλαιουχικά αγακά είναι ο μόνοσ τομζασ που εμφανίηει μείωςθ παραγωγισ ςε ςχζςθ με το 26. Θ παραγωγι των ενδιάμεςων αγαθϊν χαρακτθρίηεται από μια μικρι αφξθςθ τθσ τάξεωσ,2% ςυγκριτικά με αυτι του 26 που ιταν,7%. Στα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, όπωσ και ςτα ενδιάμεςα, είχαμε επιβράδυνςθ του όγκου παραγωγισ με τθν αφξθςθ του δείκτθ να φκάνει το 1,2%. 14

15 Θ παραγωγι των μη διαρκϊν καταναλωτικϊν αγαθϊν εμφανίηει μεγαλφτερθ αφξθςθ αναλογικά με τισ προθγοφμενεσ κατθγορίεσ και ςε ςχζςθ με το 26 θ οποία ιταν 4,%. ( Ελλθνικι Επιχείρθςθ 27.)) Για το 28 με βάςθ τα ςτοιχεία τθσ ΕΛΣΤΑΤ (211) το ΑΕΡ παρουςιάηει μεταβολι του 1%. Τότε ιταν που άρχιςαν να φαίνονται τα πρϊτα ςθμάδια επθρεαςμοφ από τθν λεγόμενθ «οικονομική κρίςη» που αναφζρεται ςτον πρόλογο τθσ εργαςίασ. Στο ςθμείο αυτό κα πρζπει να αναφερκεί ότι θ ανεργία, ζνασ ςθμαντικόσ παράγοντασ ςτον υπολογιςμό του ΑΕΡ, όλα τα χρόνια από το 2 μζχρι και το 24 ιταν ςε ςτακερό ποςοςτό γφρω ςτο 1%, χωρίσ ιδιαίτερεσ αυξομειϊςεισ. Από το 24 μζχρι και το 28 παρουςιάηει μία αρκετά ςθμαντικι μείωςθ φτάνοντασ ςε μζςο ετιςιο ποςοςτό για το 28 ςτο 7,6%. Για τον κλάδο τθσ βιομθχανίασ επίςθσ είναι μια πτωτικι χρονιά αφοφ καταγράφεται μεταβολι ςτο -4,2% κάτι το οποίο είχε να ςυμβεί από το 22. Αξιοςθμείωτο όμωσ είναι και θ μεταβολι ςτον κλάδο τθσ γεωργίασ, κιρα, αλιείασ και δαςοκομίασ κακϊσ, εκτόσ από το 24 (ποςοςτό 1,7%) και το 28 (ποςοςτό 1,1%), όλα τα υπόλοιπα ζτθ που αναφζρουμε είχε αρνθτικό πρόςθμο και με μεγάλεσ μεταβολζσ. Το 29, βάςθ των ςτοιχείων τθσ ΕΛΣΤΑΤ, ιταν ακόμθ πιο πτωτικι χρονιά κακϊσ πλζον είχαν επθρεαςτεί πολφ περιςςότεροι δείκτεσ με αρνθτικά πρόςθμα. Το ΑΕΡ είχε μεταβολι -2%, θ βιομθχανία ιταν ςτο -3,4%, οι εξαγωγζσ και ειςαγωγζσ, που μζχρι τθν προθγοφμενθ χρονιά κινοφνταν ςε κετικοφσ ρυκμοφσ, ζφταςαν ςε ποςοςτό -2,1% και -18,6% αντίςτοιχα. Αντίκετα όμωσ, ο κλάδοσ τθσ γεωργίασ που αναφζρεται πιο πάνω είχε μεταβολι ςε ποςοςτό +9,3%. Για τον κλάδο τθσ βιομθχανίασ και με βάςθ των ςτοιχείων τθσ ζρευνασ του ΣΕΒ (213), θ περίοδοσ από το 29 μζχρι και το 212 κεωρείται περίοδοσ επενδυτικισ εξαςκζνιςθσ για τον κλάδο και οφείλεται ςε μεγάλο βακμό ςτθν υποχϊρθςθ τθσ κερδοφορίασ των επιχειριςεων. Το 21 το ποςοςτό μεταβολισ του ΑΕΡ ςυνεχίηει τθν αρνθτικι πορεία, αγγίηοντασ το -4,5%. Με βάςθ τα ςυνολικά ςτοιχεία που υπάρχουν πλζον, φαίνεται ότι θ χρονιά αυτι ιταν θ αρχι τθσ φφεςθσ και ο λόγοσ κυρίωσ οφείλεται ςτισ δθμοςιονομικζσ ανιςορροπίεσ. Ο κλάδοσ τθσ γεωργίασ, ςθμειϊνει άνοδο τθσ τάξεωσ του 12,3%. Με βάςθ τα ςτοιχεία που προκφπτουν για τθν χρονιά αυτι, είναι ζνα από τα κετικά αποτελζςματα, το οποίο μπορεί να δϊςει κάτι καλφτερο για τθν οικονομία τθσ Ελλάδασ. Οι εξαγωγζσ και οι ειςαγωγζσ, για μια ακόμθ χρονιά, ζχουν κετικά αποτελζςματα με ποςοςτά που φτάνουν 19,8% και 26,3% αντίςτοιχα και βελτιωμζνα ςε ςχζςθ με τθν προθγοφμενθ χρονιά κατά περίπου 1 με 1,5%. Ο κλάδοσ τθσ βιομθχανίασ ςυνεχίηει τθν πτωτικι τάςθ με ποςοςτό -9,5%. Ππωσ αναφζρεται και πιο πάνω, ο ΣΕΒ ςτθν μελζτθ που ζκανε, προκφπτει ότι πολλζσ επιχειριςεισ κατά τθ διάρκεια του 21 και μετά από κερδοφορία πζραςαν ςε ηθμίεσ με το ποςοςτό αυτό να αυξάνεται όλο και πιο πολφ τα επόμενα ζτθ μζχρι και το

16 Πίνακασ 2 Στοιχεία βιομθχανίασ από το 21 μζχρι το 213 ΠΟΟΣΟ ΜΕΣΑΒΟΛΗ ΒΚΟΜΗΧΑΝΚΑ ΕΣΟ % 21 8,7 22-8, ,5 25 4, ,2 28-4,2 29-3,4 21-9, , , ,7 ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Διάγραμμα 2 Ροςοςτό μεταβολισ του κλάδου τθσ βιομθχανίασ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ 16

17 Στο ςθμείο αυτό κα πρζπει να αναφζρουμε ότι θ ανάγκθ εξυγίανςθσ οδιγθςε τθ χϊρα ςτθν ζνταξι τθσ ςε τριμερι μθχανιςμό οικονομικισ ςτιριξθσ, αποτελοφμενο από τθν ΕΕ, το ΔΝΤ και τθν ΕΚΤ. Ππωσ ιταν αναμενόμενο, θ αυςτθρι ειςοδθματικι πολιτικι και ο δραςτικόσ περιοριςμόσ των δθμοςίων δαπανϊν που αςκικθκαν κατά τα τελευταία 5 ζτθ επθρζαςαν πάρα πολφ αρνθτικά τθν οικονομία ( ). Το 211 και το 212 είναι τα δυο κφρια ζτθ που θ Ελλθνικι οικονομία βιϊνει για τα καλά τθν φφεςθ ωσ αποτζλεςμα τθσ διεκνοφσ χρθματοπιςτωτικισ κρίςθσ. Δεδομζνου των ςτοιχείων τθσ Enterprise Greece και των ςτοιχείων που ζχει από τθν ΕΛΣΤΑΤ ςτο site τθσ, το ποςοςτό μεταβολισ του ΑΕΡ για το 211 ανιλκε ςτο -8,9%, για το 212 ςτο -6,6% και για το 213 ςτο - 3,9% (ςτακερζσ τιμζσ ζτουσ 21). Η ανεργία, πό το 29 και μετά παρουςιάηει μια αυξανόμενθ πορεία με μεγάλεσ διαςτάςεισ. Τα ςτοιχεία που καταγράφονται από τθν ΕΛΣΤΑΤ αναφζρουν ότι για το 29 το ποςοςτό ιταν ςτο 9,6%, το 21 ςτο 12,7%, το 211 ςτο 17,9%, το 212 ςτο 24,4%, το 213 ςτο 27,5% και το 214 ςτο 26,5%. Πίνακασ 3 Στοιχεία ανεργίασ από το 21 μζχρι το 214 ΠΟΟΣΟ ΑΝΕΡΓΚΑ ΕΣΟ % 21 1,8 22 1,3 23 9,7 24 1,5 25 9,9 26 8,9 27 8,3 28 7,6 29 9, , , , , ,5 ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ 17

18 Διάγραμμα 3 Ροςοςτό ανεργίασ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Οι λόγοι που οδιγθςαν ςτθν αφξθςθ τθσ ανεργίασ είναι: Θ διεκνισ κρίςθ που ζπλθξε και τθν Ελλάδα. Ωσ ςυνζπεια τθσ περιοριςτικισ δθμοςιονομικισ πολιτικισ που εφαρμόςτθκε εξαιτίασ τθσ κρίςθσ χρζουσ. Ωσ επακόλουκο τθσ γενικότερθσ κρίςθσ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ και των μζτρων που ζχουν λθφκεί για τθ δθμοςιονομικι εξυγίανςθ. Κα πρζπει επίςθσ να αναφζρουμε ότι θ ανεργία των νζων ξεπερνάει το 5% κάτι το οποίο αν ςυνεχιςτεί θ φφεςθ κα είναι πολφ αρνθτικό για τθν εξζλιξθ τθσ χωράσ μασ (The Brookings Institution,22 ). Συνοψίηοντασ αυτι τθν αναφορά τθσ Ελλθνικισ Οικονομίασ για τθν τελευταία 15ετία, κα λζγαμε ότι μετά από αρκετζσ αυξομειϊςεισ των δεικτϊν χρειάηεται πολφ προςπάκεια για ανάπτυξθ. Αυτό βζβαια κα πρζπει να γίνει με τθν επιτάχυνςθ και ςωςτι εφαρμογι όςων ζχουν ςυμφωνθκεί και υπογραφεί με τον μθχανιςμό ςτιριξθσ, δθλαδι, των μεταρρυκμίςεων, που αποβλζπουν ςτθ δθμιουργία ενόσ ελκυςτικότερου επενδυτικοφ και επιχειρθματικοφ περιβάλλοντοσ, όπωσ θ απελευκζρωςθ ςυγκεκριμζνων αγορϊν, θ ταχφτερθ αδειοδοτικι διαδικαςία, ο αναπτυξιακόσ νόμοσ, θ ευελιξία ςτθν αγορά εργαςίασ κλπ., κακϊσ επίςθσ με τθ μείωςθ των τιμϊν των παραγωγικϊν ςυντελεςτϊν λόγω τθσ κρίςθσ, αναμζνεται ουςιαςτικι βελτίωςθ των τάςεων εξζλιξθσ των οικονομικϊν μεγεκϊν. Ιδθ από το 214 θ ελλθνικι οικονομία επζςτρεψε ςε κετικοφσ ρυκμοφσ ανάπτυξθσ, τθσ τάξθσ του,8%. 18

19 Πίνακασ 4 Δθμόςια οικονομικά (Γενικι Κυβζρνθςθ) ΤΝΟΛΟ ΕΟΔΩΝ (% του ΑΕΠ) ΤΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ (% του ΑΕΠ) ΕΣΟ ,7 22 4,3 45, , ,1 45, , ,2 45,4 27 4,7 47,5 28 4,7 5, , ,4 51, ,2 51, ,4 53, ,8 58,5 ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Διάγραμμα 4 ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ 19

20 Πίνακασ 5 Εμπορικό ιςοηφγιο ΕΞΑΓΩΓΕ ΑΓΑΙΩΝ & ΤΠΗΡΕΚΩΝ ΕΚΑΓΩΓΕ ΑΓΑΙΩΝ & ΤΠΗΡΕΚΩΝ ΕΣΟ ,5 22 2,2 27, ,9 25, ,3 26, ,5 27, ,3 3, , ,1 34, ,3 26,2 21 2,5 27, ,4 29, ,6 27, ,6 27,9 ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Διάγραμμα 5 Εμπορικό ιςοηφγιο ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ 2

21 ΚΕΦΑΛΑΚΟ 2 21

22 ΕΡΜΗΝΕΚΑ ΚΑΚ ΑΝΑΛΤΗ ΑΡΚΙΜΟΔΕΚΚΣΩΝ 2.1 ΡΕΤΣΟΣΗΣΑ- ΑΡΚΙΜΟΔΕΚΚΣΕ ΡΕΤΣΟΣΗΣΑ Ζνασ από τουσ μεγαλφτερουσ ςτόχουσ μίασ οικονομικισ μονάδασ είναι τα επίπεδα «ρευςτότθτασ» τθσ να είναι όςο το δυνατόν πιο υψθλά γίνεται. Ωσ ρευςτότητα κεωρείται θ ικανότθτα τθσ επιχείρθςθσ να ανταποκρίνεται ςτισ υποχρεϊςεισ τθσ. Ριο ςυγκεκριμζνα επικυμθτόσ ςτόχοσ είναι τα περιουςιακά ςτοιχεία του ενεργθτικοφ να υπερκαλφψουν τισ βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ τθσ. Αποτελεί λοιπόν ζναν πολφ βαςικό παράγοντα για τθν εφρυκμθ λειτουργιά τθσ όπωσ επίςθσ και ςθμαντικό εργαλείο για τθ λιψθ αποφάςεων είτε των επενδυτϊν, των πιςτωτϊν ι ακόμα και των ίδιων των μετόχων τθσ, γι ϋ αυτό και υπάρχουν εξειδικευμζνοι δείκτεσ οι οποίοι μετράνε τα επίπεδα ρευςτότθτασ τθσ. Ραρακάτω αναφζρονται οι 3 κυριότεροι δείκτεσ ρευςτότθτασ: Αριθμοδείκτησ Γενικήσ Ρευςτότητασ Μζςοσ όροσ Κυκλοφοροφν ενεργθτικό(ι κεφάλαιο κίνθςθσ) Μζςοσ όροσ βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων O Δείκτθσ αυτόσ μετράει το περίςςευμα των ρευςτϊν κεφαλαίων πάνω από τισ τρζχουςεσ υποχρεϊςεισ. Το πλεόναςμα των κυκλοφοριακϊν περιουςιακϊν ςτοιχείων πάνω από τισ τρζχουςεσ υποχρεϊςεισ, παρζχει ζνα περικϊριο αςφαλείασ για τα άτομα που ζχουν επενδφςει χρθματικά ποςά ςτθν επιχείρθςθ. Τιμι του δείκτθ γφρω ςτο 2 κρίνεται ικανοποιθτικόσ ( Ο δείκτθσ γενικισ ρευςτότθτασ εμπεριζχεται και ςτθν παρακάτω εμπειρικι ανάλυςθ Αριθμοδείκτησ Άμεςησ Ρευςτότητασ Μζςοσ όροσ Κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ Απόκεμα Μζςοσ όροσ Βραχυπρόκεςμων Υποχρεϊςεων Ο Δείκτθσ αυτόσ δείχνει τθν δυνατότθτα τθσ επιχείρθςθσ να εξυπθρετιςει τισ βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ τθσ ρευςτοποιϊντασ τα αμζςωσ ρευςτοποιιςιμα ςτοιχεία. Αφαιροφνται τα αποκζματα διότι αφ ενόσ παρουςιάηουν μεταξφ των κυκλοφοροφντων περιουςιακϊν ςτοιχείων τθν μικρότερθ ρευςτότθτα, αφ ετζρου από τθν ρευςτοποίθςθ των αποκεμάτων είναι πολφ πικανό να προκφψει ηθμιά.(νιάρχοσ Α. Νικιτασ, 24) 1. Τιμι του δείκτθ > 1 κρίνεται ικανοποιθτικόσ. Αριθμοδείκτησ Σαμειακήσ Ρευςτότητασ Μζςοσ όροσ Διακεςίμων Μζςο όροσ βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων 22

23 Ο Δείκτθσ αυτόσ δείχνει πόςεσ φορζσ τα διακζςιμα περιουςιακά ςτοιχεία μιασ επιχείρθςθσ καλφπτουν τισ τρζχουςεσ και λθξιπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ τθσ. Θ Τιμι του δείκτθ είναι ςυνικωσ<1 ακόμα και οι Τράπεηεσ δεν εμφανίηουν ταμιακι ρευςτότθτα μεγαλφτερθ τθσ μονάδασ. ( Νιάρχοσ Α. Νικιτασ, 24) 2.2 ΑΡΚΙΜΟΔΕΚΚΣΕ ΔΡΑΣΗΡΚΟΣΗΣΑ Θ ΚΤΚΛΟΦΟΡΚΑΚΗ ΣΑΧΤΣΗΣΑ Με τουσ δείκτεσ Δραςτθριότθτασ ι Κυκλοφοριακισ Ταχφτθτασ, θ επιχείρθςθ για τθν πραγματοποίθςθ των κερδϊν τθσ βρίςκεται ςε μια ςυνεχι κίνθςθ και ανακφκλωςθ των περιουςιακϊν τθσ ςτοιχείων. Ουςιαςτικά, βλζπουμε τθν επιχείρθςθ να μετατρζπει τα περιουςιακά τθσ ςτοιχεία, προϊόντα και αποκζματα ςε πωλιςεισ και ρευςτά διακζςιμα όςο το δυνατόν πιο γριγορα διότι αυτό κα οδθγιςει γενικά ςε υψθλότερεσ ειςπράξεισ και κζρδθ. Συχνά χρθςιμοποιείται ο όροσ <<κυκλοφοριακι ταχφτθτα>> που δθλϊνει τον χρόνο ανάλωςθσ του ςυγκεκριμζνου ςτοιχείου κατά τθν λειτουργία τθσ οικονομικισ μονάδασ. Στθν κατθγορία των δεικτϊν δραςτθριότθτασ ι κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ζχουμε τον δείκτθ ταχφτθτασ ειςπράξεωσ απαιτιςεων (receivables turnover ratio), τον δείκτθ ταχφτθτασ εξοφλιςεωσ βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων ( trade creditors to purchases ratio), τον δείκτθ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ αποκεμάτων (inventories turnover ratio), τον δείκτθσ ταχφτθτασ κακαροφ κεφαλαίου κίνθςθσ (net working capital turnover ratio), τον δείκτθ ταχφτθτασ κυκλοφορίασ ενεργθτικοφ (asset turnover ratio), τον δείκτθ ταχφτθτασ κυκλοφορίασ παγίων (fixed asset turnover ratio) και τζλοσ τον δείκτθ ταχφτθτα κυκλοφορίασ ίδιων κεφαλαίων (owner s equity turnover ratio). Αναλυτικά λοιπόν, ζχουμε: Αριθμοδείκτησ Σαχφτητασ Ειςπράξεωσ και Απαιτήςεων (receivables turnover ratio) Κακαρζσ Ρωλιςεισ Μζςοσ Προσ Απαιτιςεων Ο δείκτθσ αυτόσ δείχνει πόςεσ φορζσ, κατά μζςο όρο, ειςπράττονται κατά τθν διάρκεια τθσ λογιςτικισ χριςθσ οι απαιτιςεισ τθσ επιχείρθςθσ. Αν κζλουμε να δοφμε τισ θμζρεσ, διαιροφμε το ςφνολο των θμερϊν του ζτουσ (365 θμζρεσ) με τον αρικμοδείκτθ ταχφτθτασ ειςπράξεωσ απαιτιςεων. Με άλλα λόγια, αποκαλφπτονται πόςεσ μζρεσ απαιτοφνται για τθν είςπραξθ των απαιτιςεων τθσ επιχείρθςθσ από τουσ πελάτεσ. (Αδαμίδθσ Αργφρθσ Λ. 1998) Ο δείκτθσ εμφανίηεται να είναι μεγαλφτεροσ τθσ μονάδασ και όςο μεγαλφτεροσ εμφανίηεται τόςο καλφτερο για τθν επιχείρθςθ. Υπολογίηεται ότι θ τιμι του δείκτθ είναι 3 ι 4 ι ακόμα περιςςότερο ανάλογα με τον κλάδο τθσ επιχείρθςθσ, τισ ςυνκικεσ τθσ αγοράσ και του ανταγωνιςμοφ. Αριθμοδείκτησ Σαχφτητασ Εξοφλήςεωσ Βραχυπρόθεςμων Τποχρεϊςεων (trade creditors to purchases ratio) Αγορζσ επι πιςτϊςει Μζςοσ Προσ Βραχυπρόκεςμων Υποχρεϊςεων 23

24 Ο παραπάνω δείκτθσ δείχνει πόςεσ φορζσ μζςα ςτθ χριςθ ανανεϊκθκαν οι πιςτϊςεισ τθσ επιχείρθςθσ ι αλλιϊσ πόςεσ φορζσ το κόςτοσ πωλθκζντων καλφπτει τισ βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ τθσ επιχείρθςθσ. Αριθμοδείκτησ Κυκλοφοριακήσ Σαχφτητασ Σων Αποθεμάτων (inventory turnover ratio) Κόςτοσ Ρωλθκζνων Μζςο Φψοσ αποκεμάτων Το κόςτοσ πωλθκζντων υπολογίηεται εάν από το ςφνολο των πωλιςεων αφαιρεκεί το υπόλοιπο του λογαριαςμοφ <<μικτά αποτελζςματα εκμετάλλευςθσ >> και αυτό εμφανίηεται ςτο πίνακα αποτελεςμάτων χριςεωσ με τίτλο <<κόςτοσ πωλιςεων>>. Το μζςο φψοσ αποκεμάτων προςδιορίηεται ωσ εξισ: Αποκζματα Ζναρξθσ + Αποκζματα Τζλουσ Ο δείκτθσ αυτόσ, δείχνει πόςεσ φορζσ ανανεϊκθκαν τα αποκζματα τθσ επιχείρθςθσ ςε ςχζςθ με τθσ πωλιςεισ τθσ μζςα ςτθν χριςθ. Αν κζλουμε να βροφμε τον αρικμό των θμερϊν που απαιτοφνται προκειμζνου να ανανεωκοφν τα αποκζματα τθσ επιχείρθςθσ διαιροφμε τον αρικμό των θμερϊν του ζτουσ (365 θμζρεσ) με τον αρικμοδείκτθ ταχφτθτασ κυκλοφορίασ αποκεμάτων. Γενικά, όςο μεγαλφτεροσ είναι ο δείκτθσ, τόςο καλφτερθ είναι θ κυκλοφορία των αποκεμάτων, άρα δραςτθριοποιείται δυναμικά και λειτουργεί αποδοτικά θ επιχείρθςθ. 2 Αριθμοδείκτησ Σαχφτητασ Καθαροφ Κεφαλαίου Κίνηςησ (net working capital turnover ratio) Κακαρζσ Ρωλιςεισ (κφκλοσ εργαςιϊν) Κακαρό Κεφάλαιο Κίνθςθσ Οι κακαρζσ πωλιςεισ βρίςκονται ςτον πίνακα Αποτελζςματα Χριςεωσ ενϊ το κεφάλαιο κίνθςθσ βρίςκεται αν από το κυκλοφοροφν ενεργθτικό αφαιρζςουμε τισ βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ. Ο δείκτθσ αυτόσ δείχνει το φψοσ των πωλιςεων που επιτεφχκθκε από κάκε μονάδα κακαροφ κεφαλαίου κίνθςθσ. Ακόμα, δείχνει αν θ επιχείρθςθ διατθρεί μεγάλα κεφάλαια κινιςεωσ ςε ςχζςθ με τισ πωλιςεισ τθσ. Ζνασ υψθλόσ δείκτθσ είναι δυνατόν να παρζχει ζνδειξθ ζλλειψθσ κακαροφ κεφαλαίου κίνθςθσ ςτθν προςπάκεια κάλυψθσ ζκτακτων αναγκϊν για πωλιςεισ. Ακόμα ζνα τζτοιο αποτζλεςμα, μπορεί να είναι ςυνζπεια χαμθλισ κυκλοφορίασ αποκεμάτων ι είςπραξθσ απαιτιςεων. Μια χαμθλι τιμι του δείκτθ μπορεί να είναι αποτζλεςμα αυξθμζνων κακαρϊν κεφαλαίων κίνθςθσ, χαμθλισ ταχφτθτασ κυκλοφορίασ αποκεμάτων και απαιτιςεων ι ενόσ αυξθμζνου ποςοφ κεφαλαίου κίνθςθσ, τοποκετθμζνου ςε προςωρινζσ επενδφςεισ. (Αδαμίδθσ, 1998) 24

25 Αριθμοδείκτησ Σαχφτητασ Κυκλοφορίασ Ενεργητικοφ (asset turnover ratio) Κακαρζσ Ρωλιςεισ Σφνολο Ενεργθτικοφ Ωσ κακαρζσ πωλιςεισ κεωροφνται οι ςυνολικζσ πωλιςεισ, αφοφ αφαιρεκοφν οι επιςτροφζσ και οι εκπτϊςεισ πωλιςεων ενϊ ωσ ςφνολο ενεργθτικοφ κεωρείται το φψοσ του ενεργθτικοφ μετά τθν αφαίρεςθ μετά τθν αφαίρεςθ των ςυμμετοχϊν διότι το ςτοιχείο αυτό δεν χρθςιμοποιείται για τθν πραγματοποίθςθ των πωλιςεων. Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ εκφράηει το βακμό χρθςιμοποίθςθσ του ενεργθτικοφ μιασ επιχείρθςθσ ςε ςχζςθ με τισ πωλιςεισ τθσ. Ζνασ υψθλόσ δείκτθσ ςθμαίνει ότι θ επιχείρθςθ χρθςιμοποιεί εντατικά τα περιουςιακά τθσ ςτοιχεία για τθν πραγματοποίθςθ των πωλιςεϊν τθσ, ενϊ ζνασ χαμθλόσ δείκτθσ αποτελεί ζνδειξθ μθ εντατικισ χρθςιμοποίθςθσ των περιουςιακϊν τθσ ςτοιχείων, οπότε κα πρζπει ι να αυξιςει το βακμό χρθςιμοποίθςθσ αυτϊν ι να προβεί ςε ρευςτοποίθςθ μζρουσ των περιουςιακϊν τθσ ςτοιχείων. Ο δείκτθσ ταχφτθτασ κυκλοφορίασ ενεργθτικοφ εμπεριζχεται ςτθν παρακάτω ανάλυςθ. Αριθμοδείκτησ Σαχφτητασ Κυκλοφορίασ Παγίων ( fixed asset turnover ratio) Κακαρζσ Ρωλιςεισ ( κφκλοσ εργαςιϊν) Κακαρό Ράγιο Ενεργθτικό Οι κακαρζσ πωλιςεισ βρίςκονται ςτον πίνακα Αποτελεςμάτων Χριςεωσ ενϊ το κακαρό πάγιο ενεργθτικό υπολογίηεται ωσ ο μζςοσ όροσ του παγίου ενεργθτικοφ ςτθν αρχι και ςτο τζλοσ τθσ χριςεωσ. Ο δείκτθσ αυτόσ παρζχει μια ζνδειξθ του βακμοφ χρθςιμοποιιςεωσ των παγίων περιουςιακϊν ςτοιχείων ςε ςχζςθ με τισ πωλιςεισ που διενεργεί θ επιχείρθςθ. Ο δείκτθσ αναφζρεται ςτο πόςο εντατικά οποία θ επιχείρθςθ χρθςιμοποιεί και εκμεταλλεφεται τα πάγια περιουςιακά ςτοιχεία. Ο δείκτθσ μπορεί να είναι ίςοσ ι μεγαλφτεροσ από τθ μονάδα ανάλογα με το κλάδο μζςα ςτον οποίο λειτουργεί θ επιχείρθςθ. Ζνασ χαμθλόσ δείκτθσ δθλϊνει ότι υπάρχει υπερεπζνδυςθ κεφαλαίων ςτθν επιχείρθςθ ςε πάγια περιουςία ςε ςχζςθ με το μζγεκοσ των πωλιςεων που πραγματοποιοφνται. Σε αντίκεςθ με ζναν μεγάλο ςχετικά δείκτθ ο οποίοσ φανερϊνει ότι θ οικονομικι μονάδα πραγματοποιεί μεγάλο όγκο πωλιςεων και ζχει μικρι επζνδυςθ κεφαλαίων ςτα πάγια ςτοιχεία τθσ. Αριθμοδείκτησ Σαχφτητασ Κυκλοφορίασ Κδίων Κεφαλαίων (owner s equity turnover ratio) Κακαρζσ Ρωλιςεισ Σφνολο Λδίων Κεφαλαίων Ο δείκτθσ αυτόσ ουςιαςτικά δείχνει το βακμό χρθςιμοποιιςεωσ των ίδιων κεφαλαίων τισ επιχείρθςθσ ςε ςχζςθ με τισ πωλιςεισ τθσ. Δθλαδι όςο μεγαλφτεροσ είναι ο δείκτθσ,τόςο περιςςότερεσ πωλιςεισ πραγματοποιεί θ επιχείρθςθ με ςχετικά μικρό φψοσ ίδιων κεφαλαίων, γεγονόσ το οποίο οδθγεί ςε αυξθμζνα κζρδθ. Σε χαμθλι τιμι του δείκτθ οι ηθμιζσ κα είναι 25

26 ανάλογα μεγαλφτερεσ λόγω των αυξθμζνων χρθματοοικονομικϊν εξόδων που δθμιουργοφν τα ξζνα κεφάλαια. 2.3 ΑΡΚΙΜΟΔΕΚΚΣΕ ΔΚΑΡΙΡΩΕΩ ΚΕΦΑΛΑΚΩΝ ΚΑΚ ΒΚΩΚΜΟΣΗΣΑ Για να κακορίςουμε τθν οικονομικι κατάςταςθ μιασ επιχείρθςθσ, απαραίτθτο είναι να εκτιμιςουμε πρϊτα τθν κεφαλαιακή τησ διάρθρωςη και κατ επζκταςθ τθν βιωςιμότθτα τθσ μακροπρόκεςμα κακϊσ και βραχυπρόκεςμα. Ριο ςυγκεκριμζνα κα πρζπει να προςδιορίςουμε τθν κεφαλαιακι τθσ δομι δθλαδι τα είδθ των κεφαλαίων που χρθςιμοποιοφνται για τθν χρθματοδότθςθ τθσ. Τα κεφάλαια αυτά είναι α)τα ίδια κεφάλαια τα οποία δεν ζχουν οριςμζνο χρόνο επιςτροφισ, προςαυξάνονται με τα κζρδθ ι αντίςτοιχα μειϊνονται με τισ ηθμίεσ τθσ επιχείρθςθσ, κεωροφνται μόνιμα κ. λ. π. και β)τα ξζνα (ι δανειακά) τα οποία κα πρζπει να εξοφλοφνται κατά τακτά χρονικά διαςτιματα προςαυξθμζνα με τόκουσ και είναι ανεξάρτθτα από τθν οικονομικι κατάςταςθ τθσ επιχείρθςθσ. (Αδαμίδθσ, 1998) Για τθν εκτίμθςθ τθσ κεφαλαιακισ διάρκρωςθσ τθσ επιχείρθςθσ κακϊσ και τθσ βιωςιμότθτα τθσ χρθςιμοποιοφνται κυρίωσ οι εξισ αρικμοδείκτεσ: Αριθμοδείκτησ Κδίων Κεφαλαίων Προσ υνολικά Κεφάλαια Μδια κεφάλαια Συνολικά κεφάλαια Ο δείκτθσ αυτόσ δείχνει το ποςοςτό κατά το οποίο οι φορείσ τθσ επιχείρθςθσ ζχουν χρθματοδοτιςει τα ενεργθτικά τθσ ςτοιχεία ςτο ςφνολο τουσ. Αριθμοδείκτησ Ξζνων Κεφαλαίων προσ υνολικά Κεφάλαια Ξζνα Κεφάλαια Συνολικά Κεφάλαια Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ δείχνει το ποςοςτό των περιουςιακϊν ςτοιχείων τθσ επιχείρθςθσ που ζχουν χρθματοδοτθκεί από τουσ βραχυπρόκεςμουσ αλλά και τουσ μακροπρόκεςμουσ πιςτωτζσ τθσ. (Αδαμίδθσ, 1998) Γενικά, οι δφο τελευταίοι δείκτεσ εκφράηουν τθν ςχζςθ που υπάρχει μεταξφ των δανειακϊν και των ιδίων κεφαλαίων μίασ επιχείρθςθσ κακϊσ και το κατά πόςο εξαςφαλίηονται οι απαιτιςεισ των πιςτωτϊν τθσ. Αριθμοδείκτησ Κδίων προσ Δανειακά Κεφάλαια Μδια Κεφάλαια Ξζνα Κεφάλαια Αυτόσ ο δείκτθσ μασ δείχνει αν γενικά υπάρχει υπερδανειςμόσ και τθ ςχζςθ που ζχουν τα ίδια με τα δανειακά κεφάλαια μίασ επιχείρθςθσ. Επίςθσ εδϊ βλζπουμε αν εξαςφαλίηονται ικανοποιθτικά θ όχι οι απαιτιςεισ των δανειςτϊν τθσ. Αριθμοδείκτησ Κδίων Κεφαλαίων προσ Πάγια 26

27 Iδια Κεφάλαια Κακαρά Ράγια Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ μασ δείχνει το ποςοςτό των ιδίων κεφαλαίων που χρθςιμοποιικθκε για τθν απόκτθςθ των παγίων επενδφςεων. Αν δθλαδι τα ίδια κεφάλαια είναι μεγαλφτερα από τα πάγια περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ, τότε ζνα μζροσ των κεφαλαίων κίνθςθσ αυτισ προζρχεται από τουσ ίδιουσ τουσ μετόχουσ τθσ ενϊ αντίκετα αν τα πάγια είναι μεγαλφτερα, τότε ςτθν χρθματοδότθςθ τουσ ςυνζβαλαν και ξζνα κεφάλαια εκτόσ από τα ίδια. Αριθμοδείκτησ Κυκλοφοροφντοσ Ενεργητικοφ προσ υνολικζσ Τποχρεϊςεισ Κυκλοφοροφν ενεργθτικό Σφνολο Υποχρεϊςεων Ο οποίοσ δείχνει το ποςοςτό όπου οι μακροχρόνιεσ υποχρεϊςεισ τθσ επιχείρθςθσ μποροφν θ όχι να εξοφλθκοφν από τα κεφάλαια κίνθςθσ τθσ(αντίςτροφθ ςχζςθ με λειτουργικζσ και ζκτακτεσ ηθμίεσ). Αριθμοδείκτησ Παγίων προσ Μακροπρόθεςμεσ υποχρεϊςεισ Κακαρά Ράγια Μακροπρόκεςμεσ Υποχρεϊςεισ Ο δείκτθσ αυτόσ μασ δείχνει κατά κάποιο τρόπο, το βακμό αςφαλείασ που ζχουν οι μακροχρόνιοι πιςτωτζσ ζναντι τθσ επιχείρθςθσ όπωσ επίςθσ και αν υπάρχει περίπτωςθ ζγγραφθσ υποκικθσ επί των παγίων ςτοιχείων δείχνει το αν μποροφν να αποκτθκοφν επιπλζον κεφάλαια με τθν παροχι τθσ ίδιασ εμπράγματθσ αςφάλειασ. ( Αδαμίδθσ, 1998) Αριθμοδείκτησ Καλφψεωσ Σόκων Κακαρά Κζρδθ Εκμεταλλεφςεωσ προ Φόρων και Τόκων Σφνολο Τόκων Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ μασ παρζχει ζνδειξθ για το πόςεσ φορζσ οι τόκοι που απορρζουν από τθν χρθςιμοποίθςθ των μακροπρόκεςμων κεφαλαίων τθσ επιχείρθςθσ μζςα ςτθ χριςθ καλφπτονται από τα κακαρά κζρδθ τθσ. Αριθμοδείκτησ Δανειακήσ Επιβάρυνςησ Δανειακζσ υποχρεϊςεισ Σφνολο ενεργθτικοφ 27

28 Ο δείκτθσ αυτόσ με τον οποίο κα αςχολθκοφμε και παρακάτω ςτθν εμπειρικι μασ ανάλυςθ, δείχνει τθν ςχζςθ(εκφράηεται ςε ποςοςτό %) που υπάρχει μεταξφ του ςυνόλου των δανείων τθσ επιχείρθςθσ με το ςφνολο των παγίων ςτοιχείων που ανικουν ςε αυτιν όπωσ εμφανίηονται ςτον ιςολογιςμό. Αριθμοδείκτησ Δανειακήσ Επιβάρυνςησ ε Μεςοπρόθεςμα Κεφάλαια Μεςοπρόκεςμεσ Υποχρεϊςεισ Σφνολο Ενεργθτικοφ Ο δείκτθσ αυτόσ μασ δείχνει τθ ςχζςθ που υπάρχει μεταξφ των μεςοπρόκεςμων υποχρεϊςεων τθσ επιχείρθςθσ με το ςφνολο των κεφαλαίων κάκε μορφισ που χρθςιμοποιοφνται από τθν επιχείρθςθ (Νιάρχοσ 24). Ο παραπάνω δείκτθσ εμπεριζχεται ςτθ παρακάτω εμπειρικι ανάλυςθ. Αριθμοδείκτησ Παγιοποίηςησ Ενεργητικοφ Σφνολο Ραγίων Σύνολο Ενεργθτικοφ 1 Ο δείθηεο παγηνπνίεζεο ελεξγεηηθνύ εθθξάδεη ην πνζνζηό ησλ πάγησλ εγθαηαζηάζεσλ ηεο επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε ην ζύλνιν ηνπ ελεξγεηηθνύ. Έλαο πςειόο δείθηεο παξνπζηάδεη έληνλε επελδπηηθή δξαζηεξηόηεηα ηεο επηρείξεζεο ζε πάγην εμνπιηζκό ελώ έλαο ρακειόο δείθηεο παξνπζηάδεη κεησκέλε ρξεκαηνδόηεζε παγίσλ από ηε επηρείξεζε. Ο δείκτθσ παγιοποίθςθσ ενεργθτικοφ εμπεριζχεται ςτθν παρακάτω εμπειρικι ανάλυςθ. 2.4 ΑΡΚΙΜΟΔΕΚΚΣΕ ΑΠΟΔΟΣΚΚΟΣΗΣΑ Για τθν εξζταςθ και τθν ανάλυςθ τθσ οικονομικισ κατάςταςθσ τθσ επιχείρθςθσ είναι απαραίτθτοσ ο προςδιοριςμόσ και ο ςυςχετιςμόσ μεγεκϊν που ςυςχετίηουν το κεφάλαιο που απαςχολικθκε ςτθ χριςθ με τα κζρδθ που αυτό απζφερε. Ζτςι, δθμιουργικθκε θ ανάγκθ χρθςιμοποίθςθσ των αρικμοδεικτϊν αποδοτικότθτασ, οι οποίοι αναφζρονται αφ ενόσ ςτισ ςχζςεισ κερδϊν και απαςχολοφμενων ςτθν επιχείρθςθ κεφαλαίων και αφ ετζρου ςτισ ςχζςεισ μεταξφ κερδϊν και πωλιςεων. Θ ςχζςθ μεταξφ των κερδϊν και των απαςχολοφμενων κεφαλαίων είναι ζνασ από τουσ πλζον χρθςιμοποιοφμενουσ δείκτεσ τθσ αποδόςεωσ μιασ επιχειριςεωσ, τθν οποία μποροφμε να ςυγκρίνουμε με τθν απόδοςθ άλλων εναλλακτικϊν μορφϊν επενδφςεων, κακϊσ και με τθν απόδοςθ άλλων επιχειριςεων, ανταγωνιςτικϊν ι όχι. Στθν κατθγορία των δεικτϊν αποδοτικότθτασ ζχουμε τον δείκτθ μικτοφ περικωρίου κζρδουσ(gross profit margin), τον δείκτθ κακαροφ περικωρίου κζρδουσ(net profit margin), τον δείκτθ αποδοτικότθτασ απαςχολοφμενων κεφαλαίων(return to total capital employed), τον 28