Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΥΡΜΑΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ του ΝΙΚΟΛΑΟΥ Αριθμός Μητρώου: 5815 Θέμα Μελέτη των Πρωτοκόλλων IPV4 και Mobile IPV4 και Εξομοίωση Δικτύου Mobile IP στο Περιβάλλον του OPNET Επιβλέπων: Καθηγητής Κωτσόπουλος Σταύρος Αριθμός Διπλωματικής Εργασίας: Πάτρα, Μάρτιος 2014

2

3 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πιστοποιείται ότι η Διπλωματική Εργασία με θέμα: Μελέτη των Πρωτοκόλλων IPV4 και Mobile IPV4 και Εξομοίωση Δικτύου Mobile IP στο Περιβάλλον του OPNET Του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Γεωργακόπουλου Γεωργίου του Νικολάου Αριθμός Μητρώου: 5815 Παρουσιάστηκε δημόσια και εξετάστηκε στο Τμήμα στις / /2014 Ο Επιβλέπων Κωτσόπουλος Σ., Καθηγητής Ο Διευθυντής του Τομέα Φακωτάκης Ν., Καθηγητής

4

5 Αριθμός Διπλωματικής Εργασίας: Θέμα: Μελέτη των Πρωτοκόλλων IPV4 και Mobile IPV4 και Εξομοίωση Δικτύου Mobile IP στο Περιβάλλον του OPNET Φοιτητής: Γεωργακόπουλος Γεώργιος Επιβλέπων: Κωτσόπουλος Σ., Καθηγητής

6

7 Στους γονείς μου

8

9 Ευχαριστίες Πάτρα, Μάρτιος 2014 Γεώργιος Γεωργακόπουλος

10

11 Περιεχόμενα ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ... 5 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΩΝ... 7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ABSTRACT ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Εισαγωγή Φυσική Συνδεσιμότητα Πρωτόκολλα επικοινωνιών και διευθυνσιοδότηση δικτύου Το μοντέλο OSI ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΙΕΕΕ Εισαγωγή Η αρχιτεκτονική του φυσικού επιπέδου Το τμήμα PLCP Το τμήμα PMD Η τεχνική Frequency Hopping Spread Spectrum FHSS Η τεχνική Direct Sequence Spread Spectrum DSSS Μηχανισμοί ασφάλειας δεδομένων Ο μηχανισμός ασφάλειας WEP Ο μηχανισμός ασφάλειας WPA Ο μηχανισμός ασφάλειας WPA

12 2.4 Ο μηχανισμός μεταπομπής σε δίκτυα ΙΕΕΕ b Συμπεράσματα ΚΕΦΆΛΑΙΟ 3 ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ MOBILE IPV Εισαγωγή Λειτουργία του πρωτοκόλλου Mobile IP Ανακάλυψη των πρακτόρων Εγγραφή Tunneling Η χρήση του πρωτοκόλλου UDP Ζητήματα σχετικά με το TCP Χρονομετρητές TCP Διαχείριση συμφόρησης στο TCP Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ MOBILE IPV Εισαγωγή Λειτουργία του πρωτοκόλλου Mobile IPv Σύγκριση του πρωτοκόλλου Mobile IPv6 με το Mobile IPv Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ IPV Εισαγωγή Το Πρωτόκολλο VoIP Περιγραφή ενός συστήματος VoIP

13 5.2.2 Κωδικοποίηση και Παράμετροι Ποιότητας στο VoIP Mobile VoIP και Handover Προσομοίωση δικτύου με τη χρήση του προσομοιωτή OPNET Υλοποίηση μοντέλου προσομοίωσης Παρουσίαση αποτελεσμάτων Αποτελέσματα για το MOS value και AP Connectivity Μελέτη της επίδρασης του χρόνου διαφήμισης του Foreign Agent Συμπεράσματα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 99 3

14 4

15 Κατάλογος Σχημάτων Σχήμα Διευθύνσεις MAC, κωδικοποιημένες με 64 ή 48 bits. Μία διεύθυνση των 48 bits μπορεί να εγγραφεί σε μία διεύθυνση των 64 bits με τη χρήση του πεδίου 0xFFEE Σχήμα 1.2. Βασική δομή ενός μηνύματος πρωτοκόλλου Σχήμα 1.3. Τα 7 επίπεδα του μοντέλου OSI Σχήμα 1.4. Σύνδεση μεταξύ επιπέδων στο μοντέλο OSI Σχήμα 1.5. Συσχέτιση πρωτοκόλλων διαδικτύου με τα 7 επίπεδα του μοντέλου OSI Σχήμα 1.6. Σύγκριση του μοντέλου OSI και του πρωτοκόλλου TCP/IP Σχήμα 1.7. Συνδέσεις TCP και ΙΡ Σχήμα 2.1. Τοπολογίες ασύρματου δικτύου: (α) λειτουργία ad hoc και (β) λειτουργία infrastructure Σχήμα 2.2. Βασική δομή της PLCP PDU για την περίπτωση του short preamble Σχήμα 2.3. Βασική δομή της PLCP PDU για την περίπτωση του long preamble Σχήμα 2.4. Διάγραμμα των μεταβάσεων συχνοτήτων, με βάση την τεχνική FHSS Σχήμα 2.5. Το διευρυμένο φάσμα σήματος στην περίπτωση του DSSS Σχήμα 2.6. Διαδικασίες επαλήθευσης κα ισυσχέτισης, με βάση το μηχανισμό WEP Σχήμα 2.7. Επαλήθευση με τη χρήση διαμοιραζόμενου κλειδιού με τη χρήση του μηχανισμού WEP Σχήμα 2.8. Η διαδικασία επαλήθευσης με τη μέθοδο WPA Σχήμα 2.9. Διασύνδεση πολλαπλών σημείων πρόσβασης μέσω γεφύρωσης Ethernet. Η διαδικασία μεταπομπής ενεργοποιείται όταν ένας ασύρματος σταθμός (STA) κινείται από ένα σημείο πρόσβασης (Access Point AC) σε ένα δεύτερο ΑΡ.. 41 Σχήμα Σχηματική αναπαράσταση της διαδικασίας μεταπομπής Σχήμα 3.1. Βασική αρχιτεκτονική δικτύου για το Mobile IP Σχήμα 3.2. Προώθηση πακέτων Σχήμα 3.3. Σχηματική απεικόνιση της διαδικασίας Reverse Tunneling Σχήμα 3.4. Μήνυμα αίτησης εγγραφής στο πρωτόκολλο Mobile IPv

16 Σχήμα 3.5. Μήνυμα απόκρισης εγγραφής στο πρωτόκολλο Mobile IPv Σχήμα 4.1. Παράδειγμα υλοποίησης του πρωτοκόλλου Mobile IPv Σχήμα 5.1. Βασική αρχιτεκτονική δικτύου για το VoIP Σχήμα 5.2. Παράδειγμα εκτέλεσης του πρωτοκόλλου MIPv4 για την επικοινωνία ενός ΜΝ με ένα CN, μέσω των HA και FA Σχήμα 5.3. Μοντέλο προσομοίωσης στον OPNET Σχήμα 5.4. Μεταβολή της MOS value, σε συνάρτηση με το χρόνο Σχήμα 5.5. Μεταβολή του AP Connectivity με το χρόνο Σχήμα 5.6. Νέα τοπολογία προσομοίωσης Σχήμα 5.7. MOS value για 2η τιμή background traffic Σχήμα 5.8. Μεταβολή της παραμέτρου MOS για την 3η περίπτωση της background traffic. 87 Σχήμα 5.9. Mobile IP registration traffic received και sent Σχήμα Μεταβολή της παραμέτρου AP connectivity για την 2η περίπτωση της background traffic Σχήμα Μεταβολή της παραμέτρου AP connectivity για την 3η περίπτωση της background traffic. 89 Σχήμα End to end delay για την 1η τιμή background traffic Σχήμα End to end delay για την 3η τιμή background traffic Σχήμα End to end delay για την 2η τιμή background traffic Σχήμα MOS value για 2η τιμή του χρόνου διαφήμισης του FA Σχήμα 5.16 MOS value για 3η τιμή του χρόνου διαφήμισης του FA Σχήμα Μεταβολή του AP connectivity για τη 2η τιμή του χρόνου διαφήμισης του FA 94 Σχήμα 5.18 AP connectivity για την 3η τιμή του χρόνου διαφήμισης του FA Σχήμα End-to-end delay μεταξύ των κόμβων

17 Κατάλογος αρκτικόλεξων AES Advanced Encryption Standard ATM Asynchronous Transfer Mode BSS Basic Service Set BU Binding Update CoA Care of Address CS Carrier Sense Carrier Sens Multiple Access with Collision CSMA/CA Avoi ance CCA Clear Channel Assessment CN Correspondent Node CRC Cyclic Redundancy Code DSSS Direct Sequence Spread Spectrum DCF Distributed Coordination Function DS Distributed System EAP-TLS EAP-Transport Layer Security ESS Extended Service Set ΕΑΡ Extensible Authentication Protocol FTP File Transfer Protocol FHSS Frequency Hopping Spread Spectrum GTK Group Transient Key ΗοΑ Home Address HA Home Agent 7

18 HTTP HyperText Transfer Protocol IBSS Independent Basic Service Set ICV Integrity Check Value IRDP ICMP Router Discovery Protocol ISO International Organization for Standardization IP Internet Protocol IP Internet Protocol LAN Local Area Network MK Master Key MAC Medium Access Protocol OSI Open Systems Interconnection PMK Pairwise Master Key PTK Pairwise Transient Key WPA-PSK Personal WPA PLCP Physical Layer Convergence Procedure PMD Physical Medium Dependent PCF Point Coordination Function PC Point Coordinator PDU Protocol Data Unit QoS Quality of Service RSN Robust Security Network SFD Start Frame Delimiter SONET Synchronous Optical Networking TKΙP Temporal Key Integrity Protocol TCP Transmission Control Protocol 8

19 UDP User Datagram Protocol WDM Wavelength Division Multiplexing WPA Wi-Fi Protected Access WEP Wired Equivalent Privacy W AN Wireless Local Area Networks 9

20 10

21 Περίληψη Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την προσομοίωση του πρωτοκόλλου Mobile Internet Protocol version 4 (MIPv4), το οποίο έχει προταθεί για τη διαχείριση της κινητικότητας των χρηστών, έχοντας ως στόχο τη διατήρηση των ενεργών συνδέσεών τους. Το βασικό πλεονέκτημα του πρωτοκόλλου MIPv4 αναφέρεται στη διατήρηση των διεπαφών του πρωτοκόλλου με ανώτερα υποστρώματα, όπως το Transmission Control Protocol TCP, τα οποία ενεργούν με βάση μία σταθερή ΙΡ διεύθυνση, ενώ παράλληλα παρέχουν αδιάλειπτες υπηρεσίες, ανεξάρτητα από τη θέση του τελικού χρήστη. Ωστόσο, το πρωτόκολλο MIPv4 παρουσιάζει κάποια σημαντικά μειονεκτήματα, όπως η τριγωνική δρομολόγηση και η ενθυλάκωση πακέτου, σε περιπτώσεις υποστήριξης υπηρεσιών πραγματικού χρόνου, όπως το Voice over IP VoIP. Αυτές οι διεργασίες έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση αυξημένης συνολικής καθυστέρησης, διεύρυνσης της διακύμανσης της καθυστέρησης (jitter) και εμφάνισης επιπλέοντος επίβαρου στο δίκτυο, κυρίως λόγω των ενθυλακωμένων πακέτων. Στην παρούσα διπλωματική εργασία, η προσομοίωση του πρωτοκόλλου MIPv4 στοχεύει στην μελέτη της επίδρασης αυτών των παραμέτρων, ώστε να γίνουν κατανοητοί οι μηχανισμοί υποστήριξης της κινητικότητας των χρηστών, οι οποίοι χρησιμοποιούν εφαρμογές πραγματικού χρόνου. Η υλοποίηση της προσομοίωσης του πρωτοκόλλου πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του λογισμικού προσομοίωσης ΟΡΝΕΤ, το οποίο παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα της ολοκληρωμένης μελέτης πρωτοκόλλων δικτύου, και την πολύπλευρη διερεύνηση των αποτελεσμάτων της προσομοίωσης. 11

22 12

23 Abstract In this diploma thesis, the simulation of the Mobile Internet Protocol version 4 (MIPv4) is presented and analyzed. The MIPv4 has been developed in order to deal with the user mobility problem, by targeting on the continuity of the active connections. The main advantage of the MIPv4 is the provision of uninterrupted applications, while taking into account that upper layer protocols, such as the Transmission Control Protocol (TCP) consider a single (and constant) IP address throughout the connection duration. However, the MIPv4 has a number of disadvantages, such as the triangular routing and the packet encapsulation that limits the performance of the protocol in cases where mobile users activate real-time applications. The degradation of the protocol s performance is realized through the increase of the end-to-end delay, the enhanced delay jitter and the higher network overload, mainly due to the packet encapsulation. This diploma thesis targets on the study of the effect of these parameters through simulation, in order to provide an insight of the mechanisms that support the user mobility when real-time applications are activated. The simulation environment is developed by using the OPNET simulation tool, which provides a comprehensive implementation of all network layers and offers a versatile investigation of simulation results. 13

24 14

25 Κεφάλαιο 1 Δίκτυα Επικοινωνιών 1.1 Εισαγωγή Η αρχιτεκτονική ενός σύγχρονου τηλεπικοινωνιακού δικτύου βασίζεται κατά κύριο λόγο σε τρία βασικά χαρακτηριστικά: στην τηλεπικοινωνιακή κίνηση, στην ανάπτυξη νέων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και στην εξέλιξη της αντίστοιχης τεχνολογίας. Η αλματώδης αύξηση της προσφερόμενης τηλεπικοινωνιακής κίνησης τα τελευταία χρόνια δημιουργεί το διαρκές πρόβλημα της μεγιστοποίησης της χωρητικότητας του τηλεπικοινωνιακού δικτύου, με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση του κόστους. Παράλληλα, η συνεχής εμφάνιση νέων υπηρεσιών δικτύου απαιτεί την υποστήριξη δικτύων υψηλής ταχύτητας και ταυτόχρονα την προσφορά τους στους τελικούς χρήστες με ελάχιστο κόστος. Τέλος, η ανάπτυξη της τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας συνδέεται με την αύξηση της προσφερόμενης χωρητικότητας και την υποστήριξη μεγάλου εύρους υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα, η εξέλιξη της τεχνολογίας στο χώρο των τηλεπικοινωνιών συνοψίζεται στις παρακάτω κατηγορίες: Η τάση προς γρηγορότερους και φθηνότερους υπολογιστές και τηλεπικοινωνίες. Σχετικά με τον τομέα των υπολογιστικών συστημάτων, η τάση αυτή στοχεύει σε ισχυρότερους υπολογιστές, οι οποίοι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε απαιτητικές εφαρμογές. Από την άλλη πλευρά, στο χώρο των τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, η εισαγωγή της οπτικής ίνας προσέδωσε σημαντική αύξηση στην προσφερόμενη χωρητικότητα με παράλληλη μείωση του κόστους εγκατάστασης και διαχείρισης του δικτύου. Για παράδειγμα, οι τηλεπικοινωνιακές ζεύξεις μεγάλων αποστάσεων χρησιμοποιούν την τεχνολογία πολύπλεξης με διαίρεση μήκους κύματος (Wavelength Division Multiplexing-WDM), η οποία επιτρέπει χωρητικότητες της τάξης των δεκάδων terabits/sec. Τα τοπικά δίκτυα (Local Area Networks-LANs) έχουν τη δυνατότητα εφαρμογής του πρωτοκόλλου Gigabit Ethernet, αλλά και του 10-Gigabit Ethernet. 15

26 Τα σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα μπορούν να χαρακτηριστούν ευφυή, καθώς έχουν τη δυνατότητα προσφοράς ποιότητας υπηρεσίας (Quality of Service-QoS), η οποία αναφέρεται στη μέγιστη καθυστέρηση ή στην ελάχιστη διεκπεραιωτική ικανότητα (throughput) του δικτύου, αλλά και της προσφοράς υπηρεσιών στου τομείς της διαχείρισης και της ασφάλειας δικτύου. Το διαδίκτυο και ο παγκόσμιος ιστός, που αποτελούν πλέον τα κυρίαρχα εργαλεία εταιριών και επιχειρήσεων για την διαδραστική επικοινωνία τους με ένα ευρύτερο φάσμα πελατών, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τις δυνατότητες τους. Η τάση για την παροχή κινητών τηλεπικοινωνιών, οι οποίες έχουν επεκταθεί από την εξυπηρέτηση υπηρεσιών φωνής, στη δυνατότητα κάλυψης υπηρεσιών δεδομένων. Η ασύρματη διασύνδεση με το διαδίκτυο επιτυγχάνεται μέσω ασύρματων δικτύων υψηλής ταχύτητας, αλλά και με τη χρήση νέων τεχνολογιών στον τομέα των ασύρματων συσκευών, οι οποίες επιτρέπουν την υποστήριξη μεγάλου εύρους υπηρεσιών διαδικτύου. Επομένως, η συνεχόμενη αύξηση των παρεχόμενων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών οδηγεί στην συνεχόμενη αύξηση του αριθμού των χρηστών, η οποία στη συνέχεια συντελεί στην ανάγκη για την αύξηση της παρεχόμενης χωρητικότητας, αλλά και της αξιοπιστίας του τηλεπικοινωνιακού δικτύου. Για την επίτευξη αυτών των στόχων απαιτείται ένας αποτελεσματικός σχεδιασμός δικτύου, τόσο σε επίπεδο της φυσικής συνδεσιμότητας, αλλά και στην ανάπτυξη πρωτοκόλλων επικοινωνίας και διαδικασιών διευθυνσιοδότησης. Στις επόμενες παραγράφους παρουσιάζονται αυτά τα ζητήματα, ενώ γίνεται εκτενής αναφορά στο αρχιτεκτονικό μοντέλο Open Systems Interconnection (OSI) τηλεπικοινωνιακών μοντέλων, αλλά και στο πρωτόκολλο επικοινωνίας Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP). 1.2 Φυσική Συνδεσιμότητα Η εμφάνιση του πρωτοκόλλου Ethernet απλοποίησε σε σημαντικό βαθμό την επίτευξη φυσικής συνδεσιμότητας μεταξύ δύο υπολογιστικών συστημάτων, η οποία επιτυγχάνεται με τη χρήση του κατάλληλου καλωδίου, μίας κάρτας δικτύου και μίας απλής διαδικασίας διαμόρφωσης της σύνδεσης. Αυτή η διασύνδεση δύο υπολογιστών αποτελεί το πρώτο βήμα για την σύνδεση ενός υπολογιστή με ένα δεύτερο, 16

27 απομακρυσμένο υπολογιστή. Η διαδρομή από την πηγή δεδομένων ως τον προορισμό τους μπορεί να αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό υπολογιστών, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με διαφορετικές τεχνολογίες. Οι τεχνολογίες αυτές χρησιμοποιούν χάλκινα καλώδια ή οπτικές ίνες, ενώ βασίζονται σε διαφορετικές τεχνολογίες για τη μετάδοση δεδομένων, όπως ο ασύγχρονος τρόπος μετάδοσης (Asynchronous Transfer Mode-ATM), ή η σύγχρονη οπτική διαδικτύωση (Synchronous Optical Networking-SONET). Από την άλλη πλευρά, στις ασύρματες τηλεπικοινωνίες δεν απαιτείται φυσική διασύνδεση μεταξύ των υπολογιστών, αλλά υλοποιούνται ασύρματες ζεύξεις σημείου-προς-σημείο για τη μετάδοση δεδομένων. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι φυσικές ζεύξεις που χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση δεδομένων μεταξύ υπολογιστών μπορούν να είναι διαφορετικές, ανάλογα με την τεχνολογία δικτύου. Για τη διαχείριση του τρόπου μετάδοσης δεδομένων μέσα από αυτές τις ζεύξεις, οι υπολογιστές υλοποιούν πρωτόκολλα επιπέδου ζεύξης δεδομένων (data link level protocols). Τα πρωτόκολλα αυτά αποτελούνται από συγκεκριμένες διεργασίες για τη διευθέτηση των απαιτήσεων της φυσικής διασύνδεσης, αλλά και για την ομαδοποίηση δεδομένων, ώστε αυτά να μπορούν να αναγνωριστούν και να παραδοθούν στο σωστό χρήστη, ο οποίος βρίσκεται στο άλλο άκρο της ζεύξης. Η τελευταία αυτή διαδικασία επιτυγχάνεται με τη χρήση μίας μεθόδου διευθυνσιοδότησης, η οποία επιτρέπει την αναγνώριση των υπολογιστών και των χρηστών μέσα στο δίκτυο. Σχήμα Διευθύνσεις MAC, κωδικοποιημένες με 64 ή 48 bits. Μία διεύθυνση των 48 bits μπορεί να εγγραφεί σε μία διεύθυνση των 64 bits με τη χρήση του πεδίου 0xFFEE. 17

28 Σχήμα Βασική δομή ενός μηνύματος πρωτοκόλλου. 1.3 Πρωτόκολλα επικοινωνιών και διευθυνσιοδότηση δικτύου Η εφαρμογή πρωτοκόλλων στις τηλεπικοινωνίες εξυπηρετεί τέσσερις βασικούς σκοπούς. Αρχικά, επιτρέπουν την κωδικοποίηση και τη μετάδοση δεδομένων από ένα σημείο σε ένα άλλο. Η λειτουργία αυτή επιτυγχάνεται με τον έλεγχο των διανομής των δεδομένων και το σχεδιασμό διαδρομών, τις οποίες ακολουθούν τα δεδομένα για τον προορισμό τους και υλοποιείται με την ανταλλαγή δεδομένων κατάστασης δικτύου μεταξύ των κόμβων του δικτύου. Τέλος, απαιτούνται πρωτόκολλα για τη διαχείριση των πόρων του δικτύου, ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος της κατανομής τους στους τελικούς χρήστες. Από την πλευρά των τελικών χρηστών, το πιο σημαντικό πρωτόκολλο επικοινωνιών μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι το πρωτόκολλο μετάδοσης δεδομένων (data transfer protocol), καθώς οι χρήστες επιθυμούν απλά τη μετάδοση των δεδομένων τους. Όμως, τα πρωτόκολλα μετάδοσης δεδομένων είναι σχετικά απλά και αποτελούν ένα μικρό ποσοστό του πραγματικού αριθμού πρωτοκόλλων, που απαιτούνται για την κατασκευή και διαχείριση της υποδομής ενός δικτύου. Τα πρωτόκολλα ελέγχου της διανομής, του ελέγχου και της διαχείρισης δεδομένων, που εξυπηρετούν τους τρεις υπόλοιπους σκοπούς, οι οποίοι αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο είναι περισσότερο πολύπλοκα και εξελιγμένα. Η λειτουργία οποιουδήποτε από τα παραπάνω πρωτόκολλα επιτυγχάνεται μέσω μίας διαδικασίας αναγνώρισης της πηγής και του προορισμού των δεδομένων. Η αποστολή ενός μηνύματος πρέπει να συνοδεύεται από τη διεύθυνση προορισμού, αλλά και από τη διεύθυνση της πηγής, ώστε να είναι δυνατή η απάντηση, από την πλευρά του παραλήπτη. Στο φυσικό επίπεδο οι συσκευές δικτύου χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένους αριθμούς ως διεύθυνση, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στη 18

29 Εφαρμογής Παρέχει πρόσβαση στο περιβάλλον του OSI Για τους χρήστες, αλλά και υπηρεσίες διανομής δεδομένων. Παρουσίασης Παρέχει ανεξαρτησία στις διεργασίες εφαρμογής από τις διαφοροποιήσεις στην αναπαράσταση δεδομένων. Συνόδου Παρέχει τη δομή ελέγχου για την επικοινωνία μεταξύ εφαρμογών, εγκαθιδρύει, διαχειρίζεται και τερματίζει συνδέσεις. Μεταφοράς Παρέχει αξιόπιστη και διαφανή μετάδοση των δεδομένων, αλλά και ανάκτηση λαθών και έλεγχο ροής. Δικτύου Παρέχει ανεξαρτησία στα ανώτερα στρώματα από τη μετάδοση δεδομένων και τις τεχνολογίες μεταγωγής, που χρησιμοποιούνται στη σύνδεση συστημάτων. Ζεύξης δεδομένων Παρέχει αξιόπιστη μετάδοση των δεδομένων κατά μήκος του φυσικού επιπέδου. Αποστέλλει blocks για συγχρονισμό, έλεγχο λαθών και έλεγχο ροής. Φυσικό Αναφέρεται στη μετάδοση με δομημένων ροών bits στο φυσικό μέσο, και ασχολείται με λειτουργικά και διαδικαστικά χαρακτηριστικά του φυσικού μέσου. Σχήμα Τα 7 επίπεδα του μοντέλου OSI. μνήμη τους. Οι αριθμοί αυτοί συνήθως προσδιορίζουν τον κατασκευαστή της συσκευής, τον τύπο και την έκδοση του προϊόντος, καθώς και έναν αριθμό, ο οποίος είναι μοναδικός για κάθε τέτοια συσκευή. Ο πιο συνηθισμένος τύπος ταυτοποίησης 19

30 συσκευής είναι η διεύθυνση ελέγχου πρόσβασης μέσου (Medium Access Protocol MAC), η μορφή της οποίας απεικονίζεται στο Σχήμα 1.1. Αυτός ο τύπος διεύθυνσης χρησιμοποιείται από πολλά πρωτόκολλα επιπέδου διασύνδεσης δεδομένων για την απευθείας αναγνώριση των συσκευών του δικτύου. Με βάση τα παραπάνω, ένα μήνυμα πρωτοκόλλου αποτελείται από τρία τμήματα: ένα τμήμα, το οποίο περιέχει πληροφορίες διευθυνσιοδότησης της πηγής και του προορισμού, ένα δεύτερο τμήμα για δεδομένα ελέγχου για τη ρύθμιση της ροής των δεδομένων στο δίκτυο και ένα τρίτο τμήμα, το οποίο περιέχει τα δεδομένα που επιθυμεί η πηγή να στείλει. Γενικά, τα μηνύματα πρωτοκόλλων αποτελούνται από την επικεφαλίδα (header), η οποία περιέχει τις διευθύνσεις πηγής και προορισμού, αλλά τα δεδομένα ελέγχου, και από τα δεδομένα. Πολλές φορές τα μηνύματα αυτά περιέχουν και ένα ουραίο τμήμα (trailer), το οποίο περιέχει ένα πεδίο για το μήκος του μηνύματος. Το Σχήμα 1.2 απεικονίζει τη βασική δομή ενός μηνύματος πρωτοκόλλου. 1.4 Το μοντέλο OSI Το μοντέλο αναφοράς διασύνδεσης ανοικτών συστημάτων ή μοντέλο αναφοράς OSI αναπτύχθηκε από το διεθνή οργανισμό τυποποίησης (International Organization for Standardization ISO) ως ένα μοντέλο αρχιτεκτονικής πρωτοκόλλου υπολογιστών, αλλά και ως πλαίσιο για την ανάπτυξη πρότυπων πρωτοκόλλων. Το μοντέλο OSI αποτελείται από 7 επίπεδα: Εφαρμογής (application) Παρουσίασης (presentation) Συνόδου (session) Μεταφοράς (transport) Δικτύου (network) Ζεύξης δεδομένων (data link) Φυσικό (physical) Το Σχήμα 1.3 απεικονίζει τα 7 επίπεδα του μοντέλου OSI, καθώς και μία σύντομη περιγραφή για το κάθε επίπεδο. Το χαμηλότερο επίπεδο, το φυσικό επίπεδο παρέχει συνδεσιμότητα μεταξύ των διατάξεων. Το επίπεδο ζεύξης δεδομένων είναι υπεύθυνο 20

31 Σχήμα 1.4. Σύνδεση μεταξύ επιπέδων στο μοντέλο OSI. για την παρουσίαση των δεδομένων στο φυσικό επίπεδο και για τη διαχείριση των μεταδόσεων δεδομένων κατά μήκος του φυσικού μέσου. Οι μεταδόσεις δεδομένων είναι σημείου-προς-σημείο και πραγματοποιούνται μεταξύ υπολογιστών που τερματίζουν το φυσικό επίπεδο. Το επίπεδο δικτύου είναι υπεύθυνο για την επιτυχή παράδοση από άκρο σε άκρο των δεδομένων, η οποία πραγματοποιείται από κόμβο σε κόμβο. Ένα σημαντικό στοιχείο για το επίπεδο δικτύου είναι ότι είναι ανεξάρτητο από την τεχνολογία ζεύξης δεδομένων. Το επίπεδο μεταφοράς διαχειρίζεται δεδομένα με τη λογική της μετάδοσης από άκρο σε άκρο. Το επίπεδο συνόδου διαχειρίζεται συνδέσεις (ή συνόδους) μεταξύ εφαρμογών σε υπολογιστές, χρησιμοποιώντας το επίπεδο μεταφοράς για τη μετάδοση των δεδομένων από την πηγή στον προορισμό. Το επίπεδο παρουσίασης περιέχει χαρακτηριστικά όπως υποστήριξη γλώσσας και ενδιάμεση αποθήκευση χαρακτήρων, ενώ είναι υπεύθυνο για μετατροπή των δεδομένων στην κατάλληλη διαμόρφωση, ώστε να μεταδοθούν στο φυσικό μέσο, για τη λήψη των δεδομένων και τη διάθεσή τους σε εφαρμογές, οι οποίες ανήκουν στο ανώτερο επίπεδο, το επίπεδο εφαρμογών. Όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 1.4, οι ανταλλαγές μηνυμάτων πρωτοκόλλου πραγματοποιούνται μεταξύ διατάξεων που ελέγχουν του ίδιο επίπεδο σε δύο διαφορετικούς υπολογιστές. Για παράδειγμα, πρωτόκολλα επιπέδου παρουσίασης χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία μεταξύ εφαρμογών σε δύο διαφορετικούς υπολογιστές. Επομένως, κάθε επίπεδο επικοινωνεί με το αντίστοιχο επίπεδο στον δεύτερο υπολογιστή, αλλά τα μηνύματα περνάνε από τα κατώτερα επίπεδα. Τα πρωτόκολλά που αναφέρονται στο διαδίκτυο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ταιριάζουν πάντα απόλυτα σε ένα επίπεδο. Στα χαμηλότερα επίπεδα (από το φυσικό 21

32 Σχήμα Συσχέτιση πρωτοκόλλων διαδικτύου με τα 7 επίπεδα του μοντέλου OSI. επίπεδο ως το επίπεδο δικτύου) υπάρχει καλή προσαρμογή, με το πρωτόκολλο διαδικτύου (Internet Protocol IP) να ταιριάζει στο επίπεδο δικτύου του μοντέλου OSI. Πολλά από τα πρωτόκολλα που υποστηρίζουν εφαρμογές, όπως το πρωτόκολλο μεταφοράς υπερκειμένου (HyperText Transfer Protocol HTTP), περιλαμβάνουν τα επίπεδα συνόδου και παρουσίασης, ενώ μπορεί να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος στο επίπεδο εφαρμογών. Το Σχήμα 1.5 απεικονίζει μερικά πρωτόκολλα διαδικτύου και τη συσχέτισή τους με τα 7 επίπεδα του μοντέλου OSI. Αρχιτεκτονική του πρωτοκόλλου TCP/IP Το πρωτόκολλο TCP/IP αποτελείται από 5 επίπεδα: Εφαρμογής (application) Μεταφοράς (transport ή host-to-sost) Διαδικτύου (Internet) Πρόσβασης δικτύου (Network Access) Φυσικό (physical) Το φυσικό επίπεδο καλύπτει τη φυσική διεπαφή μεταξύ δύο διατάξεων και σχετίζεται με τον καθορισμό των χαρακτηριστικών του φυσικού μέσου μετάδοσης, τη μορφή των σημάτων, το ρυθμό μετάδοσης και άλλα σχετικά ζητήματα. Το επίπεδο 22

33 Σχήμα Σύγκριση του μοντέλου OSI και του πρωτοκόλλου TCP/IP. πρόσβασης δικτύου ασχολείται με την μετάδοση δεδομένων από ένα ακραίο υπολογιστή στο δίκτυο, με το οποίο και συνδέεται. Ο υπολογιστής αυτός θα πρέπει να παρέχει στο δίκτυο τη διεύθυνση του υπολογιστή προορισμού, ώστε το δίκτυο να δρομολογήσει τα δεδομένα στον προορισμό τους. Ο υπολογιστής που στέλνει τα δεδομένα μπορεί να επικαλεστεί συγκεκριμένες υπηρεσίες, όπως η προτεραιοθέτηση, που μπορεί να παρέχονται από το δίκτυο. Καθώς το επίπεδο πρόσβασης δικτύου ασχολείται με τη δρομολόγηση δεδομένων κατά μήκος του δικτύου μεταξύ δύο τερματικών, τίθεται το ζήτημα των διαδικασιών που πρέπει να ακολουθηθούν όταν τα δύο τερματικά ανήκουν σε διαφορετικά δίκτυα. Οι διαδικασίες αυτές αναφέρονται στη διασύνδεση των διαφορετικών δικτύων και πραγματοποιούνται από το επίπεδο διαδικτύου. Το πρωτόκολλο ΙΡ χρησιμοποιείται σε αυτό το επίπεδο για την παροχή των λειτουργιών δρομολόγησης των δεδομένων στα διαφορετικά δίκτυα. Το πρωτόκολλο αυτό υλοποιείται όχι μόνο στους τερματικούς σταθμούς, αλλά και στους ενδιάμεσους δρομολογητές. Ο δρομολογητής 23

34 είναι μία διεργασία η οποία συνδέει δύο δίκτυα και η κύρια λειτουργία του είναι η δρομολόγηση των δεδομένων από το ένα δίκτυο στο επόμενο. Ανεξάρτητα από την φύση των εφαρμογών που ανταλλάσουν δεδομένα, υπάρχει συνήθως η απαίτηση η ανταλλαγή αυτή των δεδομένων να πραγματοποιείται με αξιόπιστο τρόπο, να παρέχεται δηλαδή η διαβεβαίωση ότι όλα τα δεδομένα φθάνουν στον προορισμό τους και με την ίδια σειρά με αυτή που είχαν κατά την αποστολή τους. Οι μηχανισμοί για την παροχή αξιοπιστίας είναι ουσιαστικά ανεξάρτητοι από τη φύση των εφαρμογών και αποτελούν τον επίπεδο μεταφοράς. Το πρωτόκολλο TCP είναι το περισσότερο διαδεδομένο πρωτόκολλο που παρέχει αυτές τις δυνατότητες. Τέλος, το επίπεδο εφαρμογών παρέχει τις διεργασίες για την υποστήριξη των εφαρμογών των χρηστών. Για κάθε τύπο εφαρμογής, όπως για παράδειγμα η μεταφορά δεδομένων, υπάρχει μία ξεχωριστή διεργασία που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη εφαρμογή. Το Σχήμα 1.6 παρέχει τη σχέση των επιπέδων του μοντέλου OSI και του πρωτοκόλλου TCP/IP. Το Σχήμα 1.7 απεικονίζει τις διαδικασίες διαμόρφωσης αυτών των πρωτοκόλλων για την επικοινωνία μεταξύ δύο τερματικών υπολογιστών, οι οποίοι ανήκουν σε διαφορετικά δίκτυα. Τα δίκτυα αυτά αναφέρονται συνήθως ως υποδίκτυα. Η διασύνδεση των τερματικών υπολογιστών σε κάθε υποδίκτυο πραγματοποιείται με την εφαρμογή κάποιου πρωτοκόλλου δικτύου πρόσβασης, όπως είναι για παράδειγμα το πρωτόκολλο Ethernet. Το πρωτόκολλο αυτό είναι υπεύθυνο για τη μετάδοση δεδομένων μεταξύ υπολογιστών που ανήκουν στο ίδιο υποδίκτυο και για την προώθηση στο δρομολογητή των δεδομένων, τα οποία έχουν ως προορισμό έναν υπολογιστή άλλου υποδίκτυου. Το πρωτόκολλο ΙΡ εκτελείται σε όλους τους υπολογιστές όλων των υποδικτύων, καθώς και στους δρομολογητές αυτών των υποδικτύων. Παράλληλα, το πρωτόκολλο TCP εκτελείται μόνο σε τερματικά συστήματα και καταγράφει τα δεδομένα ώστε να διασφαλίσει ότι αυτά παραδίδονται αξιόπιστα στον προορισμό τους. Κάθε διάταξη που βρίσκεται σε όλο το δίκτυο έχει δύο διευθύνσεις: μία γενική (global) διεύθυνση, ώστε τα δεδομένα να παραδίδονται στο σωστό παραλήπτη. Κάθε διεργασία μέσα στον τερματικό υπολογιστή θα πρέπει να διαθέτει και μία διεύθυνση, η οποία είναι μοναδική μέσα στο τερματικό. Αυτή η δεύτερη διεύθυνση επιτρέπει στο πρωτόκολλο TCP να παραδίδει δεδομένα στη σωστή διεργασία και είναι γνωστή ως 24

35 Σημείο πρόσβασης υπηρεσίας (θύρα) Σύνδεση TCP Γενική διεύθυνση διαδικτύου Σημείο για διευθυνσιοδότηση υποδικτύου Λογική σύνδεση Σχήμα Συνδέσεις TCP και ΙΡ θύρα (port). Για να γίνει κατανοητή η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών διευθύνσεων, έστω ότι μία διεργασία, η οποία σχετίζεται με τη θύρα 3 του υπολογιστή Α στο Σχήμα 1.7, επιθυμεί να στείλει ένα μήνυμα σε μία άλλη διεργασία, η οποία σχετίζεται με τη θύρα 2 του υπολογιστή Β. Η διεργασία στον υπολογιστή Α δημιουργεί το μήνυμα και το παραδίδει στο TCP με την εντολή να σταλθεί στη θύρα 2 του υπολογιστή Β. Το TCP παραδίδει το μήνυμα αυτό στο πρωτόκολλο ΙΡ, με την εντολή να σταλθεί στον υπολογιστή Β (το πρωτόκολλο ΙΡ δεν χρειάζεται να γνωρίζει σε ποια συγκεκριμένη θύρα του υπολογιστή Β θα μεταδοθεί το μήνυμα). Στη συνέχεια το ΙΡ παραδίδει το μήνυμα στο επίπεδο πρόσβασης δικτύου, για παράδειγμα το Ethernet, με την εντολή να παραδοθεί στον δρομολογητή J. Ακριβώς η αντίθετη διαδικασία πραγματοποιείται στο υποδίκτυο του υπολογιστή Β. Κατάλληλες επικεφαλίδες προστίθενται από το TCP, ώστε να γίνουν γνωστές στον παραλήπτη πληροφορίες που σχετίζονται με τη διεύθυνση της θύρας του παραλήπτη, τον αριθμό των πακέτων και την σειρά μετάδοσής τους. Αντίστοιχα, το ΙΡ προσθέτει τη δική του επικεφαλίδα με 25

36 πληροφορίες για τη διεύθυνση του υπολογιστή-παραλήπτη του μηνύματος. Αυτές οι επικεφαλίδες απομακρύνονται στα αντίστοιχα επίπεδα στον υπολογιστή του παραλήπτη, ώστε να ληφθεί σωστά το μήνυμα στη θύρα 2 του υπολογιστή Β. 26

37 Κεφάλαιο 2 Το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ Εισαγωγή Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ , το οποίο έχει χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλά ασύρματα τοπικά δίκτυα (Wireless Local Area Networks-WLAN). Η ευρεία αυτή αποδοχή του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ είναι αποτέλεσμα της απλότητάς του και του κατανεμημένου χαρακτήρα του, που εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία σε περιπτώσεις αστοχίας του δικτύου. Το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ χρησιμοποιείται στο μοντέλο προσομοίωσης, το οποίο έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας, καθώς είναι το πρωτόκολλο επικοινωνίας των κινητών κόμβων με τον οικείο και ξένο πράκτορα του υπό μελέτη δικτύου. Επομένως, η γνώση της λειτουργίας του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ είναι απαραίτητη, ώστε να γίνουν κατανοητές οι λειτουργίες που σχετίζονται με την εγγραφή των κινητών κόμβων στους πράκτορες, τη διαδικασία handover που αναφέρεται στην κινητικότητα των κινητών κόμβων, καθώς και για την κατανόηση της επίδρασης του πρωτοκόλλου στα στατιστικά στοιχεία που συλλέγονται κατά την προσομοίωση, όπως για παράδειγμα της συνολικής καθυστέρησης μετάδοσης πακέτου. Τα πρότυπα ΙΕΕΕ στην ουσία περιλαμβάνουν έναν αριθμό από πρωτόκολλα. Το αρχικό πρότυπο ΙΕΕΕ υποστήριζε ρυθμό μετάδοσης δεδομένων μέχρι 2 Mbps στα 2.4 GHz. Η επέκταση αυτού του πρωτοκόλλου είναι το ΙΕΕΕ b, στο οποίο ο ρυθμός μετάδοσης δεδομένων αυξάνεται στα 11 Mbps στην ίδια περιοχή συχνοτήτων. Αργότερα καθορίστηκε η ταχύτερη έκδοσή του στα 5 GHz, το ΙΕΕΕ g, το οποίο μπορεί να πετύχει ρυθμό μετάδοσης δεδομένων μέχρι και 54 Mbps. Το 2009 προτάθηκε η έκδοση του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ n, η οποία υποστηρίζει ρυθμούς μετάδοσης από 54 έως 600 Mbps, μέσα από τη χρήση 4 ροών δεδομένων, οι οποίες μεταδίδονται σε κανάλια πλάτους 40 MHz, στην περιοχή των 2.4 GHz. Για την παροχή ποιότητας υπηρεσίας, προτάθηκε η έκδοση του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ e, η οποία υποστηρίζει διαφοροποιημένες υπηρεσίες μέσα από τον ορισμό διαφορετικών κατηγοριών πρόσβασης. Το παρών κεφάλαιο 27

38 Σχήμα 2.1. Τοπολογίες ασύρματου δικτύου: (α) λειτουργία ad hoc και (β) λειτουργία infrastructure. επικεντρώνεται στα χαρακτηριστικά του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ b, το οποίο περιγράφεται εκτενώς στις επόμενες παραγράφους. Το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ περιγράφει δύο διαφορετικές τοπολογίες δικτύων στις οποίες μπορεί να λειτουργήσει: Την λειτουργία ad hoc και την λειτουργία infrastructure. O δύο αυτοί τρόποι λειτουργίας ενός ασύρματου δικτύου απεικονίζονται στο Σχήμα 2.1. Στην λειτουργία ad hoc όλοι οι ασύρματοι σταθμοί μέσα στο δίκτυο επικοινωνούν απευθείας μεταξύ τους. Με αυτό τον τρόπο σχηματίζεται το λεγόμενο ανεξάρτητο σύνολο βασικών υπηρεσιών (Independent Basic Service Set-IBSS). Αντίθετα, στην λειτουργία infrastructure χρησιμοποιείται ένα σημείο πρόσβασης (Access Point-AP) για τη σύνδεση όλων των ασύρματων σταθμών. Οι σταθμοί επικοινωνούν μεταξύ τους μόνο μέσω του AP, ενώ οι ασύρματοι σταθμοί συνδέονται στο ενσύρματο δίκτυο και πάλι μόνο μέσω του σημείου πρόσβασης. Σε αυτή τη λειτουργία οι ασύρματοι σταθμοί μαζί με το σημείο πρόσβασης σχηματίζουν το λεγόμενο βασικό σύνολο υπηρεσιών (Basic Service SetBSS). Για τον έλεγχο της πρόσβασης στο ασύρματο κανάλι το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ υποστηρίζει δύο ειδών λειτουργίες. Ο πρώτος τρόπος λειτουργίας καλείται κατανεμημένη λειτουργία (Distributed Coordination Function-DCF), βασικό χαρακτηριστικό του οποίου είναι ότι δεν εξασφαλίζει κανένα βαθμό ποιότητας εξυπηρέτησης. Ο δεύτερος τρόπος λειτουργίας ονομάζεται κεντρική λειτουργία (Point Coordination Function-PCF), και σε αντίθεση με την DCF εξασφαλίζει περιορισμένο βαθμό ποιότητας εξυπηρέτησης. Η λειτουργία DCF θεωρείται ως η επικρατέστερη στα ασύρματα δίκτυα, ενώ η χρήση της λειτουργίας PCF στα 28

39 σημερινά ασύρματα δίκτυα είναι περιορισμένη, καθώς ορίζεται από το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ ως προαιρετική λειτουργία. Γενικά η λειτουργία DCF χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου ένας αριθμός από υπηρεσίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τον έλεγχο του ασύρματου μέσου. Η περίπτωση της κεντρικής λειτουργίας PCF χρησιμοποιείται ως ο μηχανισμός πρόσβασης στο ασύρματο μέσο όταν είναι επιθυμητή η εξυπηρέτηση υπηρεσιών χωρίς ανταγωνισμό. Η λειτουργία DCF χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο πολλαπλής πρόσβασης με επαίσθηση φέρουσας και αποφυγή σύγκρουσης (Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance-CSMA/CA). Σύμφωνα με το πρωτόκολλο CSMA/CA κάθε ασύρματος σταθμός πριν αρχίσει τη μετάδοση των δεδομένων του ελέγχει αν το ασύρματο μέσο μετάδοσης είναι ελεύθερο, δηλαδή αν δεν υπάρχει κάποια μετάδοση σε εξέλιξη. Η αποφυγή των συγκρούσεων πακέτων από διαφορετικές μεταδόσεις πραγματοποιείται με τη χρήση ενός τυχαίου αλγόριθμου backoff από τους σταθμούς πριν από κάθε μετάδοση. Ο σταθμός που θα φανεί περισσότερο τυχερός θα χρησιμοποιήσει το κανάλι μετάδοσης, ενώ οι υπόλοιποι θα αναστείλουν τη διαδικασία μετάδοσης έως ότου επιτύχουν στη διαδικασία αυτή. Από την άλλη πλευρά, η λειτουργία PCF χρησιμοποιεί μία κεντρικά ελεγχόμενη μέθοδο polling, η οποία έχει ως στόχο την εξυπηρέτηση υπηρεσιών πραγματικού χρόνου μέσα από τη σύγχρονη μετάδοση δεδομένων. Η εφαρμογή της λειτουργίας PCF έχει ως αποτέλεσμα να παρέχεται στους χρήστες του δικτύου πρόσβαση στο ασύρματο μέσο χωρίς ανταγωνισμό. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ειδικών σταθμών, οι οποίοι ονομάζονται συντονιστές σημείου (Point Coordinators-PCs). Οι σταθμοί αυτοί βρίσκονται μέσα στα σημεία πρόσβασης, οπότε η λειτουργία PCF περιορίζεται στα δίκτυα υποδομής. 2.2 Η αρχιτεκτονική του φυσικού επιπέδου Στο πρωτόκολλο ΙΕΕΕ το φυσικό επίπεδο αποτελείται από 2 τμήματα. Το πρώτο τμήμα ονομάζεται Physical Layer Convergence Procedure (PLCP), ενώ το δεύτερο τμήμα καλείται Physical Medium Dependent (PMD). Το τμήμα PLCP αποτελεί το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο επίπεδο προσπέλασης μέσου και της μετάδοσης μέσω του ραδιοδιαύλου. Το τμήμα PMD είναι υπεύθυνο για τη μετάδοση στο ασύρματο μέσο των δεδομένων που θα λάβει από το PLCP. Τέλος, το φυσικό 29

40 επίπεδο περιλαμβάνει και μια συνάρτηση, η οποία καλείται Clear Channel Assessment (CCA) και είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση του ανωτέρω επιπέδου ότι έχει ληφθεί ένα σήμα. Στη συνέχεια περιγράφονται εκτενώς τα τμήματα PLCP και PMD Το τμήμα PLCP Το τμήμα PLCP αποτελεί τη διεπαφή με το επίπεδο MAC και είναι υπεύθυνο για τις λειτουργίες ανίχνευσης φορέα (Carrier Sense CS) και της ανάθεσης καναλιού (Clear Channel Assessment CCA). Η μονάδα δεδομένων πρωτοκόλλου (Protocol Data Unit-PDU) του PLCP αποτελείται από τρία τμήματα: το preamble, την επικεφαλίδα και τα δεδομένα. Σύμφωνα με το μήκος του preamble, ορίζονται 2 δομές του τμήματος PLCP: η δομή με μικρό (short) preamble και η δομή με μεγάλο (long) preamble. Η περίπτωση του short preamble ορίζεται όταν πραγματοποιείται μετάδοση δεδομένων μίας υπηρεσίας, για την οποία ορίζονται παράμετροι ποιότητας, όπως για παράδειγμα μετάδοση φωνής ή streaming video. Η ενεργοποίηση του short preamble είναι μία προαιρετική διαδικασία και πραγματοποιείται μόνο όταν όλες οι συσκευές μπορούν να την υποστηρίξουν. Η βασική δομή της PDU του PLCP με short preamble απεικονίζεται στο Σχήμα 2.2, ενώ η βασική δομή της PDU του PΜP με long preamble απεικονίζεται στο Σχήμα 2.3. Το μήκος του short preamble είναι 72 bits, ενώ στην περίπτωση του long preamble το μήκος είναι 144 bits. Επομένως, με τη Σχήμα 2.2. Βασική δομή της PLCP PDU για την περίπτωση του short preamble. Σχήμα 2.3. Βασική δομή της PLCP PDU για την περίπτωση του long preamble. 30

41 χρήση του short preamble επιτυγχάνονται μεγαλύτεροι ρυθμοί μετάδοσης, επομένως και μικρότερες καθυστερήσεις μετάδοσης δεδομένων. Και στις 2 περιπτώσεις η PDU αποτελείται από τα εξής τμήματα: Sync (μήκος 128 για το long preamble και 72 bits για το short preamble), το οποίο χρησιμοποιείται για το συγχρονισμό του πλαισίου. Start Frame Delimiter SFD: το τμήμα αυτό ορίζει την αρχή του κάθε πλαισίου. Signal: τμήμα της επικεφαλίδας που ενημερώνει για το ρυθμό μετάδοσης. Service: τμήμα της επικεφαλίδας για μελλοντική χρήση. Length: τμήμα της επικεφαλίδας που δείχνει το μήκος της PDU. Cyclic Redundancy Code CRC: τμήμα της επικεφαλίδας που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση λαθών. Data: δεδομένα προς αποστολή Το τμήμα PMD Το τμήμα PMD είναι υπεύθυνο για το χειρισμό της εκπομπής και λήψης δεδομένων αλλά και της κωδικοποίησης του σήματος, και για την παροχή μηχανισμού ανάθεσης καναλιού. Το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ περιγράφει τρεις τεχνολογίες υλοποίησης της PMD: την τεχνική φασματικής εξάπλωσης με υπερπήδηση συχνότητας (Frequency Hopping Spread Spectrum FHSS), την τεχνική φασματικής εξάπλωσης άμεσης ακολουθίας (Direct Sequence Spread Spectrum DSSS) και με τη χρήση υπέρυθρης ακτινοβολίας. Για την περίπτωση του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ επιτυγχάνονται ρυθμοί μετάδοσης 1 και 2 Mbps με τη χρήση των FHSS και DSSS, αντίστοιχα, ενώ για την περίπτωση του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ b επιτυγχάνονται ρυθμοί μετάδοσης 1, 5.5 και 11 Mbps, με τη χρήση της DSSS. Να σημειωθεί ότι για την περίπτωση του ΙΕΕΕ b υπάρχει ένας μηχανισμός αλλαγής ρυθμού μετάδοσης (shifting rate), ο οποίος επιτρέπει τη μεταπήδηση από τα 11 Mbps στα 5.5 ή και στο 1 Mbps σε περιπτώσεις διασύνδεσης με δίκτυα που υλοποιούν το ΙΕΕΕ ή για περιπτώσεις περιβάλλοντος υψηλού θορύβου. 31

42 Σχήμα 2.4. Διάγραμμα των μεταβάσεων συχνοτήτων, με βάση την τεχνική FHSS Η τεχνική Frequency Hopping Spread Spectrum FHSS Σύμφωνα με την τεχνική FHSS η συχνότητα διαιρείται σε ένα αριθμό από υποκανάλια μικρού εύρους, π.χ. 1 MHz, όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 2.4. Το εκπεμπόμενο σήμα μεταπηδά από ένα κανάλι στο επόμενο εκπέμποντας ριπές δεδομένων για μικρό χρονικό διάστημα σε κάθε κανάλι. Ο πομπός και ο δέκτης θα πρέπει να συγχρονίζονται ώστε να λειτουργούν στο ίδιο κανάλι, την ίδια χρονική στιγμή, επομένως θα πρέπει να γνωρίζουν τη σειρά αλλαγής των καναλιών, η οποία πραγματοποιείται με ψευδοτυχαίο τρόπο. Η μέθοδος αυτή έχει τρία βασικά πλεονεκτήματα: 1. Σήματα διευρυμένου φάσματος είναι εξαιρετικά ανθεκτικά στην παρεμβολή στενής ζώνης. Η διαδικασία ανάκτησης ενός διευρυμένου σήματος έχει ως αποτέλεσμα την διεύρυνση του παρεμβαλλόμενου σήματος, ελαττώνοντας σημαντικά την επίδρασή του. 32

43 Σχήμα 2.5. Το διευρυμένο φάσμα σήματος στην περίπτωση του DSSS. 2. Σήματα διευρυμένου φάσματος είναι δύσκολο να αναχαιτιστούν, καθώς για την υποκλοπή τέτοιων σημάτων θα πρέπει ο υποκλοπέας να γνωρίζει τη σειρά με την οποία αλλάζουν τα κανάλια. 3. Μεταδόσεις διευρυμένου φάσματος μπορούν να μοιράζονται συχνότητες πολλές φορές, με ελάχιστη παρεμβολή. Τα σήματα διευρυμένου φάσματος εισάγουν ελάχιστο θόρυβο σε μεταδόσεις στενής ζώνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αποδοτική χρήση του παρεχόμενου εύρους ζώνης. Παρά τα αρκετά πλεονεκτήματα, η τεχνική FHSS παρουσιάζει και σημαντικά μειονεκτήματα. Παρέχει σχετικά μικρό ρυθμό μετάδοσης, εξαιτίας του στενού εύρους ζώνης, ενώ δεν παρέχεται έλεγχος πλεονασμού και έλεγχος λαθών, στοιχείο που οδηγεί σε απώλεια πολλών bits όταν υπάρχει ένας αριθμός από μη λειτουργικά κανάλια Η τεχνική Direct Sequence Spread Spectrum DSSS Η παρουσία αρκετών μειονεκτημάτων στην εφαρμογή της FHSS οδήγησε τις επόμενες εκδόσεις του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ (802.11b/g) στην αντικατάσταση του FHSS και στη χρήση μίας διαφορετικής τεχνικής διεύρυνσης φάσματος. Η 33

44 τεχνική DSSS διευρύνει το σήμα σε ένα πολύ μεγαλύτερο εύρος ζώνης, από ότι απαιτείται, θυσιάζοντας με αυτό τον τρόπο την αποδοτικότητα σε ότι αφορά το εύρος ζώνης, για την αύξηση της ταχύτητας μετάδοσης. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται κανάλια εύρους ζώνης 22 MHz, σε αντίθεση με τα κανάλια εύρους 1 MHz, που χρησιμοποιούνται στο FHSS, όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 2.5. Η διεύρυνση του φάσματος επιτυγχάνεται στο DSSS με τη μετατροπή κάθε εκπεμπόμενου bit σε μία μεγαλύτερη σειρά από bit. Αυτό, αν και με την πρώτη ματιά θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένας σημαντικός παράγοντας μείωσης της ταχύτητας μετάδοσης (γιατί αντί για ένα bit θα πρέπει να μεταδοθούν πολλά περισσότερα) αλλά στην πράξη, η χρήση πολλών διαφορετικών συχνοτήτων έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη ταχύτητα μετάδοσης σε σχέση με το FHSS. Άλλο ένα πλεονέκτημα της DSSS είναι η μικρή ισχύς η οποία απαιτείται για τη μετάδοση σε οποιαδήποτε συχνότητα. Τα μειονεκτήματα της εφαρμογής της DSSS αναφέρονται στο σύνθετο τρόπο ελέγχου λαθών, εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας πλεονασμού που περιέχει το εκπεμπόμενο σήμα, αλλά και στον περιορισμό των χρηστών σε μία δεδομένη περιοχή εφαρμογής. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του πρωτοκόλλου ΙΕΕΕ b, όπου η συχνότητα λειτουργίας να κυμαίνεται από 2.4 GHz έως GHz, η χρήση καναλιών DSSS εύρους 22 MHz επιτρέπει μόνο σε 3 χρήστες να διαμοιράζουν το ασύρματο μέσο προτού εμφανιστούν παρεμβολές (σε μεγαλύτερο δηλαδή αριθμό χρηστών). 2.3 Μηχανισμοί ασφάλειας δεδομένων Στα ασύρματα δίκτυα υπάρχει απουσία φυσικής πρόσβασης σε μία υποδομή δικτύου, επομένως η σύνδεση με ένα σημείο πρόσβασης πραγματοποιείται χωρίς να είναι δυνατή η γνώση της θέσης του. Για αυτό το λόγο οι χρήστες ενός τέτοιου δικτύου ζητούν τη διαβεβαίωση ότι συνδέονται σε ένα νόμιμο σημείο πρόσβασης, ενώ και το δίκτυο ζητά επαλήθευση για τους χρήστες που συνδέονται σε αυτό. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ταυτοποίηση ή επαλήθευση (authentication). Η διαδικασία αυτή είναι αναγκαία, καθώς ένας δέκτης δεν μπορεί να είναι ποτέ σίγουρος αν τα δεδομένα τα οποία λαμβάνει είναι τα αυθεντικά δεδομένα, δεδομένου ότι ενδέχεται ένας τρίτος να έχει υποκλέψει τα αρχικά δεδομένα. Επομένως είναι 34

45 Μη επαληθευμένος Μη συσχετιζόμενος Επαλήθευση με το δίκτυο με τη χρήση διαμοιραζόμενου κλειδιού Απο-επαλήθευση Επαληθευμένος Μη συσχετιζόμενος Συσχέτιση, επανασχημέτιση με σημείο πρόσβασης του δικτύου Από-συσχέτιση Επαληθευμένος Συσχετιζόμενος Σχήμα 2.6. Διαδικασίες επαλήθευσης κα ισυσχέτισης, με βάση το μηχανισμό WEP. απαραίτητος ένας μηχανισμός ο οποίος θα διασφαλίζει την ασφαλή σύνδεση και μετάδοση δεδομένων Ο μηχανισμός ασφάλειας WEP Ο βασικός στόχος του μηχανισμού WEP (Wired Equivalent Privacy) είναι η προστασία της εμπιστευτικότητας του χρήστη από υποκλοπές και άλλες επιθέσεις. Χρησιμοποιείται από ασώματους σταθμούς για την προστασία δεδομένων, καθώς 35

46 αυτά μεταδίδονται στο ασύρματο μέσο, αλλά κανένα επίπεδο ασφάλειας για τη μετάδοση μετά το ασύρματο σημείο πρόσβασης. Ο μηχανισμός WEP χρησιμοποιεί ένα κλειδί 40 ή 128 bits για την κωδικοποίηση και την αποκωδικοποίηση. Το κλειδί αυτό θα πρέπει στη διαδικασία αποκωδικοποίησης να είναι το ίδιο που χρησιμοποιείται στη διαδικασία κωδικοποίησης. Καθώς το πρωτόκολλο δεν περιλαμβάνει κάποιο μηχανισμό διαχείρισης κλειδιών, θα πρέπει να εισαχθούν με μη αυτόματο τρόπο από το χρήστη. Επιπλέον, ο μηχανισμός WEP παρέχει 3 υπηρεσίες: επαλήθευση, εμπιστευτικότητα και ακεραιότητα δεδομένων (data integrity). Οι υπηρεσίες αυτές αναλύονται στις επόμενες παραγράφους Επαλήθευση (Authentication) Ο στόχος της διαδικασίας της επαλήθευσης είναι η αναγνώριση των χρηστών στο δίκτυο και η απαγόρευση μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης. Οι ασύρματοι σταθμοί που υλοποιούν το μηχανισμό WEP πραγματοποιούν επαλήθευση με διαμοιραζόμενο κλειδί. Το πρωτόκολλο θα ελέγξει αν ο ασύρματος σταθμός έχει το ίδιο σετ από κλειδιά, όπως αυτά που υπάρχουν στο σημείο πρόσβασης. Το WEP έχει κατά σύμβαση έως 4 κλειδιά. Επομένως, απαιτείται τα κλειδιά αυτά να διαμοιραστούν στους εγκεκριμένους ασύρματους σταθμούς πριν τη σύνδεσή τους με το σημείο πρόσβασης. Όταν ένας ασύρματος σταθμός στέλνει μία αίτηση για επαλήθευση, το σημείο πρόσβασης απαντά με ένα μήνυμα. Ο ασύρματος σταθμός λαμβάνει το μήνυμα, το κωδικοποιεί, χρησιμοποιώντας ένα διαμοιραζόμενο κλειδί και στη συνέχεια στέλνει το κωδικοποιημένο μήνυμα πίσω στο σημείο πρόσβασης. Το σημείο πρόσβασης αποκωδικοποιεί το μήνυμα και αν ταιριάζει με το αρχικό μήνυμα τότε ο ασύρματος σταθμός έχει επαληθευτεί, διαφορετικά απαγορεύεται η πρόσβαση στο σταθμό αυτό. Μετά την επαλήθευση ακολουθεί η διαδικασία συσχέτισης (association) με ένα συγκεκριμένο σημείο πρόσβασης. Το Σχήμα 2.6 απεικονίζει τις τρεις καταστάσεις, στις οποίες μπορεί να βρεθεί ένας ασύρματος σταθμός, ενώ στο Σχήμα 2.7 απεικονίζεται η διαδικασία επαλήθευσης μέσω του μηχανισμού WEP. 36

47 Σχήμα 2.7. Επαλήθευση με τη χρήση διαμοιραζόμενου κλειδιού με τη χρήση του μηχανισμού WEP Εμπιστευτικότητα (Confidentiality) Ο βασικός στόχος της εμπιστευτικότητας είναι η αποτροπής της λαθρακρόασης (eavesdropping). Η διαδικασία ευρυ-εκπομπής στα ασύρματα δίκτυα δίνει τη δυνατότητα της λαθρακρόασης οποιαδήποτε δεδομένων μεταδίδονται σε αυτό. Για αυτό το λόγο απαιτείται η κωδικοποίηση όλων των δεδομένων όλα τα πακέτα δεδομένων, η οποία επιτυγχάνεται με την εφαρμογή της ρευματικής κρυπτογράφησης (stream cipher) RC4. Οι ρευματικοί κρυπτογράφοι μετατρέπουν απλό κείμενο σε κρυπτογραφημένο ένα bit τη φορά. Χρησιμοποιείται μία γεννήτρια ψευδοτυχαίων αριθμών, η οποία απαιτεί ένα seed. Δημιουργείται έτσι μία ροή ψευδοτυχαίων αριθμών ίσου μήκους με το μήκος του απλού κειμένου και πραγματοποιείται η πράξη της XOR με κάθε bit του απλού κειμένου. Στη διαδικασία αποκωδικοποίησης απαιτείται μία γεννήτρια, η οποία θα χρησιμοποιεί το ίδιο seed για να ανακτήσει το αρχικό κείμενο. Στο ρευματικό κρυπτογράφο RC4 το seed δημιουργείται από ένα διαμοιραζόμενο κλειδί 40 bit και από ένα διάνυσμα αρχικοποίησης των 40 bit. Η 37

48 Σχήμα 2.8. Η διαδικασία επαλήθευσης με τη μέθοδο WPA. γεννήτρια χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο αλγόριθμο για τη δημιουργία της ροής και στη συνέχεια δημιουργείται το κωδικοποιημένο μήνυμα με την πράξη XOR. Στον αποκωδικοποιητή είναι απαραίτητη η γνώση του διανύσματος αρχικοποίησης, για αυτό και στέλνεται σε αυτόν μη κωδικοποιημένο, ώστε να πραγματοποιηθεί η αποκωδικοποίηση του μηνύματος Ακεραιότητα δεδομένων (data integrity) Η διαδικασία της ακεραιότητας δεδομένων έχει ως στόχο να αποτραπεί η παραποίηση δεδομένων από τρίτους. Χρησιμοποιείται μία τιμή ελέγχου ακεραιότητας (Integrity Check Value ICV), η οποία υπολογίζεται με βάση το μη κρυπτογραφημένο μήνυμα, ώστε να δοθεί η διαβεβαίωση ότι τα δεδομένα δεν παραποιήθηκαν κατά την αποστολή τους. Ο αριθμός ICV εισέρχεται στο μήνυμα και 38

49 στη συνέχεια κρυπτογραφούνται και τα δύο στοιχεία. Ο δέκτης, αφού λάβει και τα 2 στοιχεία, τα αποκρυπτογραφεί και υπολογίζει το δικό του αριθμό ICV με βάση το μήνυμα. Αν ο αριθμός ICV του δέκτη είναι ο ίδιος με τον αριθμό ICV που έχει λάβει, τότε το μήνυμα θεωρείται γνήσιο, διαφορετικά θεωρείται ότι το μήνυμα έχει παραποιηθεί Ο μηχανισμός ασφάλειας WPA Το επίπεδο ασφάλειας του WEP αποδείχτηκε ότι δεν ήταν ικανοποιητικό, ως αποτέλεσμα αρκετών κενών στο πρωτόκολλο WEP. Για τη βελτίωσή του η ομάδα εργασίας i (TGi) είχε ως στόχο την ανάπτυξη ενός περισσότερου ασφαλούς μηχανισμού, ο οποίος θα αντικαθιστούσε το WEP. Πριν όμως την παρουσίαση του μηχανισμού αυτού, στον οποίο είχε δοθεί το όνομα δίκτυο στιβαρής ασφάλειας (Robust Security Network -RSN) και καθώς εκείνη τη περίοδο το πρωτόκολλο ΙΕΕΕ είχε ήδη γίνει αρκετά δημοφιλές, προτάθηκε μία ενδιάμεση λύση, η οποία θα αντικαθιστούσε το μηχανισμό WEP, χωρίς να υπάρχουν προβλήματα συμβατότητας. Η λύση αυτή ονομάστηκε Wi-Fi Protected Access (WPA) και αναπτύχθηκε από την ομάδα Wi-Fi Alliance σε συνεργασία με την TGi. Ο μηχανισμός WPA αυξάνει τα επίπεδα επαλήθευσης, εμπιστευτικότητας και ακεραιότητας δεδομένων, ενώ έχει σχεδιαστεί τόσο για τις ανάγκες οικιακών χρηστών, όσο και για εταιρικούς χρήστες. Μία βασική απαίτηση στο σχεδιασμό του μηχανισμού WPA είναι ότι θα πρέπει να είναι συμβατό με τον μελλοντικό μηχανισμό, το οποίο θα δημιουργούσε στη συνέχεια η TGi. Ο μηχανισμός WPA χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο κλειδιού χρονικής ακεραιτότητας (Temporal Key Integrity Protocol TKΙP) για την ενίσχυση της ιδιωτικότητας και ακεραιότητας των δεδομένων, αλλά και το πρωτόκολλο 802.1x, το οποίο ενισχύει την επαλήθευση χρήστη, τον έλεγχο πρόσβασης, ενώ παρέχει και διανομή κλειδιών. Το πρωτόκολλο ΤΚΙΡ διορθώνει τα κενά του μηχανισμού WEP με τη χρήση όμως του υπάρχοντος λογισμικού, αλλά και του αρχικού πρωτοκόλλου κωδικοποίησης RC4. Το ΤΚΙΡ αλλάζει τον τρόπο λήψης των κλειδιών, ενώ αλλάζει περισσότερο συχνά τα κλειδιά για περισσότερη ασφάλεια. Σε αντίθεση με το WER, το ΤΚΙΡ χρησιμοποιεί δυναμική διαχείριση κλειδιών. Οι βασικές βελτιώσεις, οι οποίες εισήχθησαν στο WPA με το πρωτόκολλο ΤΚΙΡ είναι οι εξής: 39

50 Δεν γίνεται ποτέ επαναχρησιμοποίηση του ίδιου διανύσματος αρχικοποίησης με ένα συγκεκριμένο κλειδί. Χρησιμοποιείται ένας αριθμός σειράς πακέτων και απορρίπτονται πακέτα, τα οποία δεν έχουν ληφθεί με τη σωστή σειρά. Πραγματοποιείται αυτόματη δημιουργία νέων τυχαίων κλειδιών. Νέα μέθοδος δημιουργίας κλειδιών ανά πακέτο. Νέος μηχανισμός για την ακεραιότητα μηνυμάτων Ο μηχανισμός WPA καθορίζει δύο τρόπους λειτουργίας: Το προσωπικό WPA (Personal WPA WPA-PSK) το οποίο βρίσκει εφαρμογή σε οικιακούς χρήστες. Η επαλήθευση χρηστών πραγματοποιείται χωρίς τη χρήση ενός εξυπηρετητή επαλήθευσης. Το κλειδί κρυπτογράφησης δεδομένων μπορεί να φτάσει σε μήκος έως 256 bits. Σε αντίθεση με το WEP το κλειδί αυτό μπορεί να είναι μία σειρά αλφαριθμητικών χαρακτήρων, η οποία χρησιμοποιείται μόνο για την εγκαθίδρυση της πρώτης συνόδου με το σημείο πρόσβασης. Το κλειδί αυτό είναι γνωστό τόσο στο χρήστη, όσο και στο σημείο πρόσβασης, και για αυτό το λόγο πραγματοποιείται αμοιβαία επαλήθευση, χωρίς να μεταδίδεται το κλειδί στο ασύρματο μέσο. Το εμπορικό WPA (Commercial WPA) απαιτεί την ύπαρξη ενός εξυπηρετητή επαλήθευσης, με βάση το πρωτόκολλο 802.1x. Δεν χρησιμοποιείται κλειδί, το οποίο έχει προηγουμένως διαμοιραστεί στους χρήστες, ενώ παρέχει άριστη υποστήριξη με τη διαδικασία διαχείρισης ασύρματων δικτύων του λειτουργικού συστήματος Windows. Το Σχήμα 2.8 απεικονίζει το μηχανισμό διαχείρισης κλειδιών στο WPA, η οποία μπορεί να γίνεται είτε με μη αυτόματο τρόπο είτε με αυτόματο τρόπο. Στη δεύτερη περίπτωση χρησιμοποιείται το πρωτόκολλο 802.1x. Πιο συγκεκριμένα, ο χρήστης και το σημείο πρόσβασης χρησιμοποιούν ένα Master Key (MK) αλλά και ένα Pairwise Master Key (PMK). Ο εξυπηρετητής επαλήθευσης στέλνει το PMK στο χρήστη και στο σημείο πρόσβασης, οι οποίοι το χρησιμοποιούν για τη παραγωγή του Pairwise Transient Key (PTK) και του Group Transient Key (GTK), το οποίο χρησιμοποιείται για την κωδικοποίηση των μηνυμάτων. Και για τα 2 κλειδιά απαιτείται μία 40

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ Δίκτυα Υπολογιστών Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Διδάσκουσα: Ελένη Αικατερίνη Λελίγκου Γραφείο ΖΑ202. Ε-mail: e.leligkou@puas.gr

Διαβάστε περισσότερα

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Διδάσκουσα: Ελένη Αικατερίνη Λελίγκου Γραφείο ΖΑ202. Ε-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία. Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot

Πτυχιακή Εργασία. Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot Πτυχιακή Εργασία Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot Σκοπός της σημερινής παρουσίασης είναι να παρουσιαστεί και να αναλυθεί η δομή και ο τρόπος λειτουργίας ενός δικτύου Hot Spot. Υπεύθυνος Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμ. Ηλ.γων Μηχ/κων ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμ. Ηλ.γων Μηχ/κων ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμ. Ηλ.γων Μηχ/κων ΤΕ Δίκτυα Υπολογιστών Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Τα αρχεία των διαλέξεων του μαθήματος μπορείτε να βρείτε στο: http://eclass.gunet.gr/

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΤΣΙΑΝΤΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΚΥΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο

Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου Για να ανταλλάξουν δεδομένα δύο σταθμοί, εκτός από την ύπαρξη διαδρομής μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP 6.1 Συσχέτιση OSI και TCP/IP Η αρχιτεκτονική TCP/IP ακολουθεί ένα πρότυπο διαστρωμάτωσης παρόμοιο με το μοντέλο OSI. Η αντιστοιχία φαίνεται στο σχήμα 6.1. Η ονομασία της

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Σελ. 9-50 Γεώργιος Γιαννόπουλος ΠΕ19, ggiannop (at) sch.gr http://diktya-epal-b.ggia.info/ Creative Commons License 3.0 Share-Alike Σύνδεση από σημείο

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών Firewalls. Χάρης Μανιφάβας

Δίκτυα Υπολογιστών Firewalls. Χάρης Μανιφάβας Δίκτυα Υπολογιστών Firewalls Χάρης Μανιφάβας 1 Επικοινωνία Βασίζεται στη μεταβίβαση μηνυμάτων (λόγω απουσίας διαμοιραζόμενης μνήμης) Απαιτείται συμφωνία φόρμας μηνυμάτων Πρότυπο Στόχος τυποποίησης = Συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Σχεδίαση και Αρχιτεκτονική Δικτύων Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) MYY703: Δίκτυα Υπολογιστών I 1 / 19 Διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I.

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I. Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I. 5.1 Γενικά Τα πρώτα δίκτυα χαρακτηρίζονταν από την «κλειστή» αρχιτεκτονική τους με την έννοια ότι αυτή ήταν γνωστή μόνο στην εταιρία που την είχε σχεδιάσει. Με τον

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλα Επικοινωνίας Πρωτόκολλο IP

Πρωτόκολλα Επικοινωνίας Πρωτόκολλο IP Πρωτόκολλα Επικοινωνίας Πρωτόκολλο IP Πρωτόκολλα επικοινωνίας Ορισμός Σύνολα προσυμφωνημένων κανόνων που απαιτούνται για τον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο επιτυγχάνεται η ανταλλαγή δεδομένων, και επομένως

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου)

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου) Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα 1.7 - Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου) Πρωτόκολλο είναι ένα σύνολο κανόνων που πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι σταθμοί εργασίας σε ένα δίκτυο ώστε να μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1. Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ικτύων ΗΥ

Ενότητα 1. Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ικτύων ΗΥ Ενότητα 1 Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ικτύων ΗΥ Εύρος Ζώνης και Ταχύτητα Μετάδοσης Η ταχύτητα µετάδοσης [εύρος ζώνης (banwidth)] των δεδοµένων αποτελεί ένα δείκτη επίδοσης των δικτύων και συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS)

ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS) ΟΜΑΔΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ: Μιχαηλίνα Αργυρού Κασιανή Πάρη ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS) Δρ. Χριστόφορος Χριστοφόρου Πανεπιστήμιο Κύπρου - Τμήμα Πληροφορικής WiMAX (Worldwide Interoperability

Διαβάστε περισσότερα

Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας. Μοντέλο TCP/IP. Ενότητα E. Συστήµατα Επικοινωνίας

Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας. Μοντέλο TCP/IP. Ενότητα E. Συστήµατα Επικοινωνίας Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας ίκτυα Η/Υ Μοντέλο TCP/IP Ενότητα E ρ. Ε. Μάγκος Συστήµατα Επικοινωνίας (Ε) (PC) (N) Επικοινωνίες: Εφαρµογές Υπολογιστές ίκτυα πολλές πολλοί N A N

Διαβάστε περισσότερα

Ethernet Ethernet ΙΕΕΕ CSMA/CD

Ethernet Ethernet ΙΕΕΕ CSMA/CD Ethernet Τα τοπικά δίκτυα είναι συνήθως τύπου Ethernet ή λέμε ότι ακολουθούν το πρότυπο ΙΕΕΕ 802.3 Ακολουθούν το μηχανισμό CSMA/CD (Πολλαπλή πρόσβαση με Ακρόαση Φέροντος και Ανίχνευση Συγκρούσεων). Πολλαπλή

Διαβάστε περισσότερα

Μια εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση. Δρ. Χατζημίσιος Περικλής

Μια εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση. Δρ. Χατζημίσιος Περικλής Ασύρματα Δίκτυα και Επικοινωνίες: Μια εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση Δρ. Χατζημίσιος Περικλής Εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση Αύξηση ενδιαφέροντος για ασύρματη τοπική δικτύωση στα μέσα της δεκαετίας του

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο Τα επικοινωνιακά δίκτυα και οι ανάγκες που εξυπηρετούν Για την επικοινωνία δύο συσκευών απαιτείται να υπάρχει μεταξύ τους σύνδεση από σημείο

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Τοπικά Δίκτυα Περίληψη Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Αναμεταδότες, Γέφυρες, Μεταγωγείς, δρομολογητές και Πύλες (repeaters, hubs, bridges, switches, routers,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Έστω ότι θέλετε να συνδέσετε 20 υπολογιστές με συνδέσεις από σημείο σε σημείο (point-to-point), ώστε να είναι δυνατή η επικοινωνία όλων

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλα Διαδικτύου

Πρωτόκολλα Διαδικτύου Πρωτόκολλα Διαδικτύου Ερωτήσεις Ασκήσεις Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 3 ο Ερωτήσεις 1. Τι είναι το intranet και ποια τα πλεονεκτήματα που προσφέρει; 2. Τι δηλώνει ο όρος «TCP/IP»; 3. Να αναφέρετε τα πρωτόκολλα

Διαβάστε περισσότερα

Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες

Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες Λύσεις Θεμάτων http://nop33.wordpress.com Τι ορίζουμε ως Τοπικό Δίκτυο Υπολογιστών; Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των Τοπικών Δικτύων; Ποιες οι βασικές τοπολογίες

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Κατανόησης 1.8

Φύλλο Κατανόησης 1.8 Σχολικό Έτος : 2012-2013 Τάξη : B Τομέας : Πληροφορικής Μάθημα : ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ι - Θεωρία Διδάσκων : Χρήστος Ρέτσας Η-τάξη : tiny.cc/retsas-diktya1 Φύλλο Κατανόησης 1.8 1.8. Το μοντέλο OSI Ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET Κεφάλαιο 4: Τεχνικές Μετάδοσης ΜΕΤΑΓΩΓΗ Τεχνική µεταγωγής ονομάζεται ο τρόπος µε τον οποίο αποκαθίσταται η επικοινωνία ανάµεσα σε δύο κόµβους με σκοπό την

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης Δίκτυα Υπολογιστών Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή Κ. Βασιλάκης Περίγραμμα Τι είναι το διαδίκτυο Στοιχεία που το συνθέτουν Τρόποι παροχής υπηρεσιών Τι είναι τα πρωτόκολλα Τα άκρα του δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #10: Πρότυπο ΙΕΕΕ

ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #10: Πρότυπο ΙΕΕΕ ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #10: Καθηγητής Χρήστος Ι. Μπούρας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών email: bouras@cti.gr, site: http://ru6.cti.gr/ru6/bouras

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 13 ΚΕΦ.1 Πρωτόκολλα TCP/IP... 15 1.1 Χαρακτηριστικά της σουίτας TCP/IP... 16 1.1.2. Λειτουργίες των TCP, IP και UDP πρωτοκόλλων...

ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 13 ΚΕΦ.1 Πρωτόκολλα TCP/IP... 15 1.1 Χαρακτηριστικά της σουίτας TCP/IP... 16 1.1.2. Λειτουργίες των TCP, IP και UDP πρωτοκόλλων... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 13 ΚΕΦ.1 Πρωτόκολλα TCP/IP... 15 1.1 Χαρακτηριστικά της σουίτας TCP/IP... 16 1.1.2. Λειτουργίες των TCP, IP και UDP πρωτοκόλλων... 19 1.1.3 Ανάλυση πρωτοκόλλων στο μοντέλο OSI...

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η. Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η. Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Τι είναι επικοινωνία; Είναι η διαδικασία αποστολής πληροφοριών από ένα πομπό σε κάποιο δέκτη. Η Τηλεπικοινωνία είναι η επικοινωνία από απόσταση (τηλε-).

Διαβάστε περισσότερα

1.2.1 Το μοντέλο αναφοράς για τη Διασύνδεση Ανοικτών Συστημάτων (OSI) 1 / 19

1.2.1 Το μοντέλο αναφοράς για τη Διασύνδεση Ανοικτών Συστημάτων (OSI) 1 / 19 1.2.1 Το μοντέλο αναφοράς για τη Διασύνδεση Ανοικτών Συστημάτων (OSI) 1 / 19 2 / 19 Το Φυσικό Επίπεδο Το Φυσικό Επίπεδο ή στρώμα (Physical layer) ασχολείται με τη μετάδοση των bit (1 0) που απαρτίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Πληροφορικής Συστήµατα Επικοινωνίας. Μοντέλο TCP/IP. Ενότητα E. Πόσοι εµπλέκονται σε ένα Σύστηµα Επικοινωνίας

Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Πληροφορικής Συστήµατα Επικοινωνίας. Μοντέλο TCP/IP. Ενότητα E. Πόσοι εµπλέκονται σε ένα Σύστηµα Επικοινωνίας Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Πληροφορικής ίκτυα Η/Υ Συστήµατα Επικοινωνίας (Ε) (PC) (N) Επικοινωνίες: Εφαρµογές Υπολογιστές ίκτυα Μοντέλο TCP/IP πολλές πολλοί N A N B Ενότητα E PC A PC B PC D PC E E A E B

Διαβάστε περισσότερα

Κινητές Επικοινωνίες & Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα

Κινητές Επικοινωνίες & Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Κινητές Επικοινωνίες & Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα Ενότητα : Στρώμα Ζεύξης στα Δίκτυα ΗΥ- Ethernet MAC Στρώμα Σαββαΐδης Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Θεωρία

Δίκτυα Θεωρία Δίκτυα Θεωρία 2016-17 Κεφάλαιο 1 1. Ποια είναι τα επίπεδα που χρησιμοποιεί το μοντέλο αναφοράς για τη Διασύνδεση Ανοικτών Συστημάτων (OSI); i. Φυσικό Επίπεδο ii. επίπεδο Ζεύξης ή Σύνδεσης Δεδομένων iii.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ (15-17) Π. Φουληράς

ΔΙΚΤΥΑ (15-17) Π. Φουληράς ΔΙΚΤΥΑ (15-17) Π. Φουληράς Χαρακτηριστικά Δικτύου: Ιδιοκτησία, Υπόδειγμα Υπηρεσίας, και Απόδοση Ιδιωτικά Δίκτυα Κλασσικό Παράδειγμα τα LAN Μεγάλες εταιρείες όμως και σε επίπεδο WAN Αγοράζουν υλικό διασύνδεσης

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλα Διαδικτύου Μέρος 2ο. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 3 ο

Πρωτόκολλα Διαδικτύου Μέρος 2ο. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 3 ο Πρωτόκολλα Διαδικτύου Μέρος 2ο Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 3 ο Internet Protocol (IP) Στο επίπεδο δικτύου της τεχνολογίας TCP/IP, συναντάμε το πρωτόκολλο IP. Η λειτουργία του IP βασίζεται αποκλειστικά

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Πειραιά Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων. ίκτυα Υπολογιστών Ι. To Μοντέλο OSI. Αναπλ. Καθηγ. Π. εμέστιχας

Πανεπιστήμιο Πειραιά Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων. ίκτυα Υπολογιστών Ι. To Μοντέλο OSI. Αναπλ. Καθηγ. Π. εμέστιχας Πανεπιστήμιο Πειραιά To Μοντέλο OSI pdemest@unipi.gr ιάρθρωση Το μοντέλο αναφοράς OSI Επίπεδα Πρωτόκολλα, κατανομή πρωτοκόλλων σε στοιχεία δικτύου Αντιστοιχία τστοχα μοντέλων OSI και Internet Ανάλυση Επιπέδων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΑC

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΑC ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ Το επίπεδο σύνδεσης αποτελείται από δύο υποεπίπεδα: Το υποεπίπεδο ελέγχου προσπέλασης μέσων (Medium Access Control) Το υποεπίπεδο λογικού ελέγχου σύνδεσης (Logical Link Control) To υποεπίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

1.8 Το μοντέλο OSI 1 / 33

1.8 Το μοντέλο OSI 1 / 33 1.8 Το μοντέλο OSI 1 / 33 Η ανάγκη της τυποποίησης 2 / 33 Το μοντέλο στρωματοποιημένης αρχιτεκτονικής δικτύου, του διεθνή οργανισμού τυποποίησης (ISO) 3 / 33 Μοντέλο αναφοράς διασύνδεσης ανοικτών συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Για να διεκπεραιωθεί η μεταφορά των πακέτων από την πηγή στον προορισμό μεταξύ των κόμβων του επικοινωνιακού υποδικτύου απαιτείται η

Διαβάστε περισσότερα

6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 6.2 Επιλεγόμενες τηλεφωνικές γραμμές modems Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Βασική χρήση

6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 6.2 Επιλεγόμενες τηλεφωνικές γραμμές modems Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Βασική χρήση 6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο Τοπικά δίκτυα (LAN): επικοινωνία με περιορισμένη απόσταση κάλυψης (μικρή εμβέλεια) Δίκτυα Ευρείας Περιοχής (WAN): επικοινωνία σε ευρύτερη γεωγραφική κάλυψη. Από την άποψη του

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην επιστήμη των υπολογιστών. Υλικό Υπολογιστών Κεφάλαιο 6ο ίκτυα υπολογιστών

Εισαγωγή στην επιστήμη των υπολογιστών. Υλικό Υπολογιστών Κεφάλαιο 6ο ίκτυα υπολογιστών Εισαγωγή στην επιστήμη των υπολογιστών Υλικό Υπολογιστών Κεφάλαιο 6ο ίκτυα υπολογιστών 1 ίκτυα μικρά και μεγάλα Ένα δίκτυο υπολογιστών (computer network) είναι ένας συνδυασμός συστημάτων (δηλαδή, υπολογιστών),

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3. Στρώµα Ζεύξης: Αρχές Λειτουργίας & Το Υπόδειγµα του Ethernet

Ενότητα 3. Στρώµα Ζεύξης: Αρχές Λειτουργίας & Το Υπόδειγµα του Ethernet Ενότητα 3 Στρώµα Ζεύξης: Αρχές Λειτουργίας & Το Υπόδειγµα του Ethernet Εισαγωγή στις βασικές έννοιες του στρώµατος Ζεύξης (Data Link Layer) στα δίκτυα ΗΥ Γενικές Αρχές Λειτουργίας ηµιουργία Πλαισίων Έλεγχος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr. http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr. http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi Δίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τμήμα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαγραφή και Επαλήθευση Πρωτοκόλλων Ασφαλείας Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών με Χρήση Τυπικών Μεθόδων

Προδιαγραφή και Επαλήθευση Πρωτοκόλλων Ασφαλείας Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών με Χρήση Τυπικών Μεθόδων Εργαστήριο Συστημάτων Ραντάρ & Τηλεπισκόπησης,, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχ.. & Μηχ. Υπολογιστών, ΕΜΠ Προδιαγραφή και Επαλήθευση Πρωτοκόλλων Ασφαλείας Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών με Χρήση Τυπικών Μεθόδων

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Η/Υ Θεωρία. Διάλεξη 2η

Δίκτυα Η/Υ Θεωρία. Διάλεξη 2η Δίκτυα Η/Υ Θεωρία Διάλεξη 2η Kάρτες Δικτύωσης (NIC-Network Interface Controller) Βασικές εντολές δρομολόγησης και ανίχνευσης Η κάρτα δικτύου συνδέει τον υπολογιστή στο τοπικό δίκτυο παράγει και λαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΠΑ.Λ. Άμφισσας Σχολικό Έτος : 2011-2012 Τάξη : Γ Τομέας : Πληροφορικής Μάθημα : ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ Διδάσκων : Χρήστος Ρέτσας Η-τάξη : tiny.cc/retsas-diktya2 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

γ. Αυθεντικότητα (authentication) δ. Εγκυρότητα (validity) Μονάδες 5

γ. Αυθεντικότητα (authentication) δ. Εγκυρότητα (validity) Μονάδες 5 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ΚΑΙ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλα Διαδικτύου

Πρωτόκολλα Διαδικτύου Πρωτόκολλα Διαδικτύου Μέρος 1ο Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 3 ο Εισαγωγή στην Τεχνολογία TCP/IP To TCP/IP σημαίνει Transmission Control Protocol / Internet Protocol και θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ασκήσεις Μαθήματος

Επαναληπτικές Ασκήσεις Μαθήματος Επαναληπτικές Ασκήσεις Μαθήματος Ερώτηση: EAM1. Ποιο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά δεν αποτελεί κριτήριο κατηγοριοποίησης δικτύων. Κλίμακα Τεχνολογία μετάδοσης Πλήθος τερματικών εντός του δικτύου Ερώτηση:

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης Δίκτυα Υπολογιστών Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή Κ. Βασιλάκης Περίγραμμα Τι είναι το διαδίκτυο Στοιχεία που το συνθέτουν Τρόποι παροχής υπηρεσιών Τι είναι τα πρωτόκολλα Τα άκρα του δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυα υπολογιστών Στόχοι κεφαλαίου ίκτυα

ίκτυα υπολογιστών Στόχοι κεφαλαίου ίκτυα Στόχοι κεφαλαίου ίκτυα υπολογιστών (Κεφαλαιο 15 στο βιβλιο) Περιγραφή των κύριων θεµάτων σχετικά µε τα δίκτυα υπολογιστών Αναφορά στα διάφορα είδη δικτύων Περιγραφή των διαφόρων τοπολογιών των τοπικών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία TCP/IP ΙΑ ΙΚΤΥΩΣΗ- INTERNET. Τεχνολογίες Τηλεκπαίδευσης & Εφαρµογές - Ιούλιος 09 1 http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.

Τεχνολογία TCP/IP ΙΑ ΙΚΤΥΩΣΗ- INTERNET. Τεχνολογίες Τηλεκπαίδευσης & Εφαρµογές - Ιούλιος 09 1 http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3. Τεχνολογία TCP/IP ΙΑ ΙΚΤΥΩΣΗ- INTERNET Εφαρµογές - Ιούλιος 09 1 Εισαγωγή στην τεχνολογία TCP/IP Τεχνολογία TCP/IP TCP/IP Πρωτόκολλα TCP/IP ή τεχνολογία TCP/IP ή τεχνολογία ιαδικτύου (Internet)( ιαδίκτυο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής  Password: edi ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi Δίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τμήμα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

Α5.1 Εισαγωγή στα Δίκτυα. Α Λυκείου

Α5.1 Εισαγωγή στα Δίκτυα. Α Λυκείου Α5.1 Εισαγωγή στα Δίκτυα Α Λυκείου Εισαγωγή Δίκτυο Υπολογιστών (Computer Network) είναι μια ομάδα από δύο ή περισσότερους υπολογιστές ή άλλες συσκευές που συνδέονται μεταξύ τους με σκοπό να ανταλλάσσουν

Διαβάστε περισσότερα

Πρόότυπο Αναφοράάς Open Systems Interconnection/OSI. 1. Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών, Βιβλίο Α τάξης 2 ου Κύκλου ΤΕΕ, ΥΠΕΠΘ

Πρόότυπο Αναφοράάς Open Systems Interconnection/OSI. 1. Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών, Βιβλίο Α τάξης 2 ου Κύκλου ΤΕΕ, ΥΠΕΠΘ Ενότητα 10 η Πρόότυπο Αναφοράάς Open Systems Interconnection/OSI Πηγέές - Βιβλιογραφίία 1. Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών, Βιβλίο Α τάξης 2 ου Κύκλου ΤΕΕ, ΥΠΕΠΘ 2. Δίκτυα Δηµόσιας Χρήσης και Διασύνδεση

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 1: Εισαγωγή

Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 1: Εισαγωγή Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 1: Εισαγωγή Μιχάλας Άγγελος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

1.2.2 Το μοντέλο δικτύωσης TCP/IP 1 / 26

1.2.2 Το μοντέλο δικτύωσης TCP/IP 1 / 26 1.2.2 Το μοντέλο δικτύωσης TCP/IP 1 / 26 Το δίκτυο ARPANET ήταν ένα δίκτυο μεταγωγής πακέτων που χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο άμυνας των Η.Π.Α. στα τέλη της δεκαετίας του '60. 2 / 26 Από την αρχή κύριος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ (INTERNETWORKING)

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ (INTERNETWORKING) ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ (INTERNETWORKING) Α. Α. Οικονομίδης Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Διασυνδεδεμένο δίκτυο διασύνδεση δικτύων που το καθένα διατηρεί την ταυτότητά του χρησιμοποιώντας ειδικούς μηχανισμούς διασύνδεσης

Διαβάστε περισσότερα

Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15. Δίκτυα υπολογιστών. (και το Διαδίκτυο)

Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15. Δίκτυα υπολογιστών. (και το Διαδίκτυο) Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15 Δίκτυα υπολογιστών (και το Διαδίκτυο) http://di.ionio.gr/~mistral/tp/csintro/ Μ.Στεφανιδάκης Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών;

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2. Υπολογιστές και Τεχνολογία Επικοινωνιών Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον

Κεφάλαιο 2. Υπολογιστές και Τεχνολογία Επικοινωνιών Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον Κεφάλαιο 2 Υπολογιστές και Τεχνολογία Επικοινωνιών Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον Εισαγωγή Μέσα αποθήκευσης Δίκτυα υπολογιστών Βάσεις δεδομένων Δίκτυα Υπολογιστών Σύνολο από υπολογιστές ή συσκευές διασυνδεδεμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής  Password: edi ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi ίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τµήµα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 14. Ποιος είναι ο ρόλος των καρτών δικτύου (Network Interface Card, NIC); Απάντηση: Οι κάρτες δικτύου χρησιμοποιούνται για να συνδέσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.7. Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.7. Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.7 Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου Επικοινωνία δύο σταθμών Ύπαρξη διαδρομής Αποκατάσταση σύνδεσης Ο σταθμός-πηγή πρέπει να ξέρει πότε ο σταθμός-προορισμός είναι έτοιμος να λάβει δεδομένα.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 Διαδικτύωση-Internet. 7.2 Τεχνολογία TCP/IP

Κεφάλαιο 7 Διαδικτύωση-Internet. 7.2 Τεχνολογία TCP/IP Κεφάλαιο 7 Διαδικτύωση-Internet 7.2 Τεχνολογία TCP/IP Τι δηλώνει ο όρος «TCP/IP»; Ο όρος TCP/IP αναφέρεται σε μια ομάδα ομοειδών πρωτοκόλλων που χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία των δικτύων υπολογιστών

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυα - Internet Μάθηµα 3ο Ενότητα Β: Το Πρότυπο ΤCP/IP Eισαγωγή - Επικοινωνία µεταξύ δύο Υπολογιστών Παρασκευή 10 NOE 2006 ιευθύνσεις

ίκτυα - Internet Μάθηµα 3ο Ενότητα Β: Το Πρότυπο ΤCP/IP Eισαγωγή - Επικοινωνία µεταξύ δύο Υπολογιστών Παρασκευή 10 NOE 2006 ιευθύνσεις Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας-Βιβλιοθηκονοµίας, Κέρκυρα Παρασκευή 10 NOE 2006 ίκτυα - Internet Μάθηµα 3ο Ενότητα Β: Το Πρότυπο ΤCP/IP Eισαγωγή - Επικοινωνία µεταξύ δύο Υπολογιστών Α Ίδιο τοπικό

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικά Δίκτυα. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

Τοπικά Δίκτυα. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Τοπικά Δίκτυα Περίληψη Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Αναμεταδότες, Γέφυρες, Μεταγωγείς, δρομολογητές και Πύλες (repeaters, hubs, bridges, switches, routers,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α. α. Πριν εμφανιστεί η τεχνολογία ISDN οι υπηρεσίες φωνής, εικόνας και δεδομένων απαιτούσαν διαφορετικά δίκτυα.

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α. α. Πριν εμφανιστεί η τεχνολογία ISDN οι υπηρεσίες φωνής, εικόνας και δεδομένων απαιτούσαν διαφορετικά δίκτυα. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ) & ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΘΕΜΑ Α ΚΥΡΙΑΚΗ 04/05/2014- ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8) ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α1. Να χαρακτηρίσετε

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και Προσομοίωση n πομπού για ασύρματη πρόσβαση ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Μελέτη και Προσομοίωση n πομπού για ασύρματη πρόσβαση ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Μελέτη και Προσομοίωση 802.11n πομπού για ασύρματη πρόσβαση ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ A) Προσομοίωση του φάσματος του καναλιού του προτύπου για να φανεί

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση 1 η μεταγωγής κυκλώματος? : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της. Ερώτηση 2 η : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της μεταγωγής μηνύματος?

Ερώτηση 1 η μεταγωγής κυκλώματος? : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της. Ερώτηση 2 η : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της μεταγωγής μηνύματος? Μετάδοση Δεδομένων Δίκτυα Υπολογιστών 68 Ερώτηση 1 η μεταγωγής κυκλώματος? : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της Απάντηση : Στα δίκτυα μεταγωγής κυκλώματος (circuit switching networks), η μετάδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α. Διάρθρωση. Δίκτυα άμεσου συνδέσμου και μοντέλο OSI (1/2) Ευάγγελος Παπαπέτρου

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α. Διάρθρωση. Δίκτυα άμεσου συνδέσμου και μοντέλο OSI (1/2) Ευάγγελος Παπαπέτρου Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α Ευάγγελος Παπαπέτρου 2 Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων 3 Δίκτυα Slotted Reservation Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) ΜΥΥ703: Δίκτυα

Διαβάστε περισσότερα

1. Τι είναι ακεραιότητα δεδομένων, με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνετε κ πότε θα χρησιμοποιούσατε τον καθένα εξ αυτών;

1. Τι είναι ακεραιότητα δεδομένων, με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνετε κ πότε θα χρησιμοποιούσατε τον καθένα εξ αυτών; 1. Τι είναι ακεραιότητα δεδομένων, με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνετε κ πότε θα χρησιμοποιούσατε τον καθένα εξ αυτών; Η ακεραιότητα δεδομένων(data integrity) Είναι η ιδιότητα που μας εξασφαλίζει ότι δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) ΜΥΥ703: Δίκτυα Υπολογιστών Ι 1 / 36 Διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών; Αρχιτεκτονική επιπέδων πρωτοκόλλων. Δικτυακά πρωτόκολλα

Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών; Αρχιτεκτονική επιπέδων πρωτοκόλλων. Δικτυακά πρωτόκολλα Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15 Δίκτυα υπολογιστών (και το Διαδίκτυο) http://di.ionio.gr/~mistral/tp/csintro/ Μ.Στεφανιδάκης Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών;

Διαβάστε περισσότερα

Ευρυζωνικά δίκτυα (4) Αγγελική Αλεξίου

Ευρυζωνικά δίκτυα (4) Αγγελική Αλεξίου Ευρυζωνικά δίκτυα (4) Αγγελική Αλεξίου alexiou@unipi.gr 1 Αποτελεσματική χρήση του φάσματος Πολυπλεξία και Διασπορά Φάσματος 2 Αποτελεσματική χρήση του φάσματος Η αποτελεσματική χρήση του φάσματος έγκειται

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Μεταφοράς. (ανεβαίνουμε προς τα πάνω) Εργαστήριο Δικτύων Υπολογιστών Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής

Επίπεδο Μεταφοράς. (ανεβαίνουμε προς τα πάνω) Εργαστήριο Δικτύων Υπολογιστών Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Επίπεδο Μεταφοράς (ανεβαίνουμε προς τα πάνω) Εργαστήριο Δικτύων Υπολογιστών 2014-2015 Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Επίπεδο Μεταφοράς(Transport layer) Επίπεδο εφαρμογής (Application layer): Συντονισμός

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Τοπικά Δίκτυα Περίληψη Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Αναµεταδότες, Γέφυρες, Μεταγωγείς, δροµολογητές και Πύλες (repeaters, hubs, bridges, switches, routers,

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές. Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ

Γενικές Αρχές. Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ 7.1.1. Γενικές Αρχές 1. Τι ονοµάζεται επικοινωνιακό υποδίκτυο και ποιο είναι το έργο του; Το σύνολο όλων των ενδιάµεσων κόµβων που εξασφαλίζουν την επικοινωνία µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών Ι

Δίκτυα Υπολογιστών Ι Δίκτυα Υπολογιστών Ι ΠΑΔΑ Ι. Ξυδάς Στόχοι του μαθήματος Βασικό εισαγωγικό μάθημα: Αναφέρεται σε (θεωρητικές και πρακτικές) μεθόδους που χρησιμοποιούνται στο χώρο των επικοινωνιών δεδομένων και δικτύων

Διαβάστε περισσότερα

7.5 Πρωτόκολλο IP. Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ

7.5 Πρωτόκολλο IP. Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ 7.5 Πρωτόκολλο IP 38. Τι είναι το πρωτόκολλο ιαδικτύου (Internet Protocol, IP); Είναι το βασικό πρωτόκολλο του επιπέδου δικτύου της τεχνολογίας TCP/IP. Βασίζεται στα αυτοδύναµα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α A ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

7.2.2 Σχέση OSI και TCP/IP

7.2.2 Σχέση OSI και TCP/IP Κεφάλαιο 7 7.2.2 Σχέση OSI και TCP/IP Σελ. 226-230 Γεώργιος Γιαννόπουλος ΠΕ19, ggiannop (at) sch.gr ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑΛ Κομοτηνής http://diktya-epal-g.ggia.info/ Γνωστό μοντέλο OSI διασύνδεσης ανοικτών συστημάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax Γεώργιος Αγαπίου, PhD. Μέλος Ειδικής Επιστηµονικής Επιτροπής Θεµάτων Τηλεπικοινωνιακών Συστηµάτων ΤΕΕ Εισαγωγή Πολλοί ήταν αυτοί που περίµεναν την έλευση

Διαβάστε περισσότερα

7.9 ροµολόγηση. Ερωτήσεις

7.9 ροµολόγηση. Ερωτήσεις 7.9 ροµολόγηση Ερωτήσεις 1. Να δώσετε τον ορισµό της δροµολόγησης; 2. Από τι εξαρτάται η χρονική στιγµή στην οποία λαµβάνονται οι αποφάσεις δροµολόγησης; Να αναφέρετε ποια είναι αυτή στην περίπτωση των

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες & Εφαρμογές Πληροφορικής Ενότητα 7: Τοπικά δίκτυα

Τεχνολογίες & Εφαρμογές Πληροφορικής Ενότητα 7: Τοπικά δίκτυα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τεχνολογίες & Εφαρμογές Πληροφορικής Ενότητα 7: Τοπικά δίκτυα Ανδρέας Βέγλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 3: Τοπολογίες Δικτύων

Μάθημα 3: Τοπολογίες Δικτύων Μάθημα 3: Τοπολογίες Δικτύων 3.1 Γενικά Με το όρο τοπολογία δικτύου αναφερόμαστε στον τρόπο με τον οποίο συνδέονται οι κόμβοι ενός δικτύου. Οι τοπολογίες διακρίνονται σε φυσικές και λογικές. Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις / Απαντήσεις Πιστοποίησης (Επικοινωνίες Δεδομένων)

Ερωτήσεις / Απαντήσεις Πιστοποίησης (Επικοινωνίες Δεδομένων) Ερωτήσεις / Απαντήσεις Πιστοποίησης (Επικοινωνίες Δεδομένων) 1. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ψηφιακής και αναλογικής μετάδοσης; Σχεδιάστε ένα αναλογικό και ένα ψηφιακό σήμα. Αναλογικά είναι τα σήματα τα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 Πολυπλεξία

Κεφάλαιο 3 Πολυπλεξία Κεφάλαιο 3 Πολυπλεξία Μάθημα 3.1: Μάθημα 3.2: Μάθημα 3.3: Πολυπλεξία επιμερισμού συχνότητας χρόνου Συγκριτική αξιολόγηση τεχνικών πολυπλεξίας Στατιστική πολυπλεξία Μετάδοση Δεδομένων Δίκτυα Υπολογιστών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο πως λειτουργεί το διαδίκτυο

Εισαγωγή στο πως λειτουργεί το διαδίκτυο Εισαγωγή στο πως λειτουργεί το διαδίκτυο (και τι θα δούμε στο εργαστήριο δικτύων) Εργαστήριο Δικτύων Υπολογιστών 2014-2015 Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Διαδίκτυο - ένα δίκτυο δεδομένων Σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΠΑ.Λ. Άμφισσας Σχολικό Έτος : 2011-2012 Τάξη : Γ Τομέας : Πληροφορικής Μάθημα : ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ Διδάσκων : Χρήστος Ρέτσας Η-τάξη : tiny.cc/retsas-diktya2 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 7.1-7.2

Διαβάστε περισσότερα

Παραδείγµατα δικτυακών τεχνολογιών. Ethernet Internet ATM

Παραδείγµατα δικτυακών τεχνολογιών. Ethernet Internet ATM Παραδείγµατα δικτυακών τεχνολογιών Ethernet Internet ATM Τοπικά δίκτυα (LANs) Τα πιο απλά δίκτυα Κάθε υπολογιστής έχει όνοµα διεύθυνση δικτύου (Internet) διεύθυνση τοπικού δικτύου (Ethernet) alice 28 35

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες Τεχνικές Μετάδοσης : Διαμόρφωση και πολυπλεξία Μάθημα 10 ο 11 ο 12 ο ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τομέας Επικοινωνιών και Επεξεργασίας Σήματος Τμήμα Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE a

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE a ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE 802.11a ΟΥΡΑΝΙΑ Φ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ Π.ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ Επιβλέπων: κ.στεργιου ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΑΡΤΑ 2005 ΙΣΤΟΡΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων Β. Μάγκλαρης maglaris@netmode.ntua.gr www.netmode.ntua.gr

Διαβάστε περισσότερα

2 η Σειρά Ασκήσεων Data Link Layer

2 η Σειρά Ασκήσεων Data Link Layer HY335: Δίκτυα Υπολογιστών Χειμερινό Εξάμηνο 2017-2018 Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλη Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών, Πανεπιστημίου Κρήτης 2 η Σειρά Ασκήσεων Data Link Layer Άσκηση 1 Αναφέρεται τα 4 επιθυμητά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΙΟΣ 2010 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΑΜΜΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΨΙΑΧΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΙΟΣ 2010 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΑΜΜΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΨΙΑΧΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΙΟΣ 2010 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΑΜΜΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΨΙΑΧΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

Επικοινωνία. Χάρης Μανιφάβας Τμήμα Εφ. Πληροφορικής & Πολυμέσων ΤΕΙ Κρήτης. Κατανεμημένα Συστήματα (E) Επικοινωνία 1

Επικοινωνία. Χάρης Μανιφάβας Τμήμα Εφ. Πληροφορικής & Πολυμέσων ΤΕΙ Κρήτης. Κατανεμημένα Συστήματα (E) Επικοινωνία 1 Επικοινωνία Χάρης Μανιφάβας Τμήμα Εφ. Πληροφορικής & Πολυμέσων ΤΕΙ Κρήτης Επικοινωνία 1 Δίκτυα Υπολογιστών ίκτυο είναι Ένα σύνολο συσκευών (υπολογιστών, εκτυπωτών, τερματικών, δορυφόρων κτλ.) Συνδεδεμένων

Διαβάστε περισσότερα

1.BLUETOOTH 2.HOMERF 3.HIPERLAN 2 4.IEEE

1.BLUETOOTH 2.HOMERF 3.HIPERLAN 2 4.IEEE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ «ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ» AD HOC ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ Ιούνιος 2002 Bάιος Νάσος Γραβάνης Γιάννης AD-HOC ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ 1.BLUETOOTH 2.HOMERF 3.HIPERLAN 2 4.IEEE 802.11

Διαβάστε περισσότερα

1.5.1 ΓΕΦΥΡΑ (BRIDGE) Εικόνα Επίπεδα λειτουργίας επαναλήπτη, γέφυρας, δρομολογητή και πύλης ως προς το μοντέλο OSI.

1.5.1 ΓΕΦΥΡΑ (BRIDGE) Εικόνα Επίπεδα λειτουργίας επαναλήπτη, γέφυρας, δρομολογητή και πύλης ως προς το μοντέλο OSI. 40 Σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά και δικτυακά πρωτόκολλα Εικόνα 1.5.1 Επίπεδα λειτουργίας επαναλήπτη, γέφυρας, δρομολογητή και πύλης ως προς το μοντέλο OSI. 1.5.1 ΓΕΦΥΡΑ (BRIDGE) Οι γέφυρες λειτουργούν τόσο

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 2: Τοπικά Δίκτυα

Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 2: Τοπικά Δίκτυα Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 2: Τοπικά Δίκτυα Μιχάλας Άγγελος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα

Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα 5.1 ΤοΠρωτόκολλο ALOHA Αλγόριθµοι επίλυσης συγκρούσεων µε βάση το δυαδικό δένδρο 5.2 ίκτυα Ethernet Πρότυπο ΙΕΕΕ 802.3 5.3 ίκτυα Token Ring - Πρότυπο ΙΕΕΕ 802.5 Τοπικά ίκτυα 5-1

Διαβάστε περισσότερα