Α Π Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ Ρ Α Σ Η Σ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Α Π Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ Ρ Α Σ Η Σ ΣΙΓΡΙ ΛΕΣΒΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Απολογισµός ράσης Αξιολόγηση 6 Ευρωπαϊκή Ακαδηµία Μουσείων... 6 Παγκόσµιο / Ευρωπαϊκό ίκτυο Γεωπάρκων 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Λειτουργία Ενηµέρωση Εξυπηρέτηση επισκεπτών... 9 ΡΑΣΗ 1: Λειτουργία Μουσείου - Επισκεψιµότητα. 9 ΡΑΣΗ 2: Προσωπικό.. 11 ΡΑΣΗ 3: Λειτουργία Κέντρου Πληροφόρησης Μυτιλήνης 12 ΡΑΣΗ 4: Λειτουργία Πάρκων Απολιθωµένου άσους.. 12 ΡΑΣΗ 5: Συντήρηση κτιριακών εγκαταστάσεων Μουσείου. 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ Έρευνα, ανασκαφές, συντηρήσεις, ανάδειξη & προστασία απολιθωµάτων. 14 ΡΑΣΗ 1: Έρευνα Μικροθηλαστικών Απολιθωµένου άσους. 14 ΡΑΣΗ 2: Επείγουσες εργασίες συντήρησης απολιθωµάτων.. 17 ΡΑΣΗ 3: Εργασίες προστασίας απολιθωµάτων ΡΑΣΗ 4: Συντήρηση Πάρκων.. 20 ΡΑΣΗ 5: Σωστικές επεµβάσεις Αυτοψίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ Εκθέσεις Εκδηλώσεις Εκδόσεις & ράσεις προβολής Α. Εκθέσεις Εκδηλώσεις. 22 ΡΑΣΗ 1: Περιοδικές Εκθέσεις Φυσικής Ιστορίας 22 Έκθεση χαρτογραφικού υλικού «Σεισµοί και σεισµικός κίνδυνος στο Βόρειο Αιγαίο» Έκθεση απολιθωµάτων «Απολιθώµατα στο Αιγαίο - Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων» Έκθεση «Απολιθωµένο άσος Λέσβου» Έκθεση Ηφαιστείου Βατούσας Εκθέσεις Απολιθωµένου άσους εκτός Μουσείου Κωνσταντινούπολη 2. Μαρίνα Μυτιλήνης 24 2

3 ΡΑΣΗ 2: Καλοκαιρινές εκδηλώσεις 2011 «Γιορτές της Γης» Παρουσιάσεις - ράσεις ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης επισκεπτών για το Απολιθωµένο άσος Λέσβου Περιοδικές εκθέσεις ιαλέξεις.. 30 Παρουσιάσεις βιβλίου 33 Εκδήλωση για τη νύκτα της Αυγουστιάτικης Πανσελήνου.. 34 ΡΑΣΗ 3: ιοργάνωση εκδηλώσεων. 35 Παρατήρηση έκλειψης Ηλίου Εκδήλωση Απολογισµού - Κοπή βασιλόπιτας.. 35 Εορτασµός της Παγκόσµιας Ηµέρας Μνηµείων Εορτασµός ιεθνούς Ηµέρας Γης Εορτασµός «Νύχτες Μουσείων». 37 Εορτασµός της ιεθνούς Ηµέρας Μουσείων Εορτασµός της Παγκόσµιας Ηµέρας Περιβάλλοντος ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ (Ε.Η.Π.Κ.) Περιβάλλον & Πολιτισµός 2011 «Φωνές νερού µυριάδες». 39 ιεθνής Ηµέρα κατά των Φυσικών Καταστροφών ΡΑΣΗ 4: 12 η Γιορτή Αγροτουρισµού ΡΑΣΗ 5: Εβδοµάδα Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων. 43 ΡΑΣΗ 6: Συνέδρια & Σεµινάρια (συµµετοχή). 43 Β. Εκδόσεις - ράσεις προβολής 45 ΡΑΣΗ 1: Εκδόσεις.. 45 ΡΑΣΗ 2: Προβολή του Μουσείου και του Απολιθωµένου άσους Λέσβου.. 45 ΡΑΣΗ 3: Παρουσίαση στο ιαδίκτυο ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV Εκπαιδευτικές δράσεις 48 ΡΑΣΗ 1: Εκπαιδευτικά Πολιτιστικά ίκτυα σχολείων υτικής Λέσβου.. 48 ΡΑΣΗ 2: Εκπαιδευτικά Προγράµµατα ΡΑΣΗ 3: Θεµατικά Εκπαιδευτικά Προγράµµατα 49 ΡΑΣΗ 4: ράσεις ενηµέρωσης για το Απολιθωµένο άσος σε σχολεία της Θεσσαλονίκης. 53 ΡΑΣΗ 5: Θερινό εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Μικροί Παλαιοντολόγοι».. 53 ΡΑΣΗ 6: Πρακτική άσκηση φοιτητών ΡΑΣΗ 7: Εθελοντικές εργασίες στο Απολιθωµένο άσος

4 ΡΑΣΗ 8: Προγράµµατα ια Βίου Μάθησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ V Ευρωπαϊκά Προγράµµατα ΡΑΣΗ 1: ΕΣΠΑ ΠΕΠ Kρήτης και Νήσων Αιγαίου «Ανάδειξη και αξιοποίηση Απολιθωµένου άσους νησίδας Νησιώπης».. 57 ΡΑΣΗ 2: Πρόγραµµα RACCE.. 58 ΡΑΣΗ 3: ΕΣΠΑ ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΗΣΗ ΡΑΣΗ 4: Υποβολή προγραµµάτων ΚΕΦΑΛΑΙΟ VΙ Συνεργασίες ΡΑΣΗ 1: ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΛΕΣΒΟΥ 61 ΡΑΣΗ 2: Πανεπιστήµιο Αιγαίου 61 ΡΑΣΗ 3: Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης 62 ΡΑΣΗ 4: Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα ΡΑΣΗ 5: Υ.ΠΕ.ΚΑ ιαχείριση Περιοχής Απολιθωµένου άσους 63 ΡΑΣΗ 6: Προγραµµατική Σύµβαση µε ήµο Λήµνου ΡΑΣΗ 7: Συνεργασία µε Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.. 63 ΡΑΣΗ 8: Σωµατείο «Οι Φίλοι του Απολιθωµένου άσους Λέσβου». 64 Β. ιεθνείς Συνεργασίες. 65 ΡΑΣΗ 1: ίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων 65 ΡΑΣΗ 2: Παγκόσµιο ίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO ΡΑΣΗ 3: EDEN Association.. 65 ΡΑΣΗ 4: ιεθνείς συµφωνίες συνεργασίας

5 ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Α Π Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ Ρ Α Σ Η Σ 2011 Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου κατά τον δέκατο έβδοµο χρόνο από την ίδρυση του το 1994, λειτούργησε ως κοινωφελές νοµικό πρόσωπο µε σκοπό την µελέτη, έρευνα, ανάδειξη, έκθεση, συντήρηση και φύλαξη του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου. Το Μουσείο λειτουργεί ως Ν.Π.Ι.. εποπτευόµενο από το Υπουργείο Πολιτισµού και Τουρισµού, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ιδρυτικού του Νόµου (Ν.2260/94, ΦΕΚ 204 /Α/ ) και του Κανονισµού Λειτουργίας του (Π.. 183/95, ΦΕΚ 96/Α/ ). Το 2011 ορίσθηκε το Νέο ιοικητικό Συµβούλιο του Μουσείου, το 4 ο κατά σειρά, το οποίο και προχώρησε στο σχεδιασµό της στρατηγικής ανάπτυξης των δραστηριοτήτων του Μουσείου για την επόµενη τριετία λαµβάνοντας υπόψη ότι για την αντιµετώπιση της οικονοµικής ύφεσης απαιτείται η εντατικοποίηση των προσπαθειών, η βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναµικού, η ανάπτυξη συνεργειών και η χωρική επέκταση των δραστηριοτήτων του στα νησιά Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Το Μουσείο κατέβαλε σηµαντικές προσπάθειες για την ανάδειξη του µνηµείου και την εξυπηρέτηση των περίπου επισκεπτών που επισκέφτηκαν το Μουσείο και τα Πάρκα του Απολιθωµένου άσους. Τη χρονιά που πέρασε έγιναν παράλληλα πολύ σηµαντικές προσπάθειες τόσο για την ένταξη της Πράξης «Ανάδειξη και αξιοποίηση Απολιθωµένου άσους νησίδας Νησιώπης» στο ΕΣΠΑ ΠΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου όσο και στη συνέχεια για την έναρξη υλοποίησης Πράξης που αντιµετώπισε λόγω των καθυστερήσεων σηµαντικούς κινδύνους απένταξης και τελικά κατέληξαν θετικά στους τελευταίους µήνες του 2011, οπότε και εγκρίθηκε η πρόσληψη του αναγκαίου προσωπικού. Μέσω της Πράξης αυτής το Μουσείο συνεχίζει τις προσπάθειες του ως φορέας µελέτης, ανάδειξης και προστασίας του Απολιθωµένου άσους. Παράλληλα το Μουσείο παρά τις δυσκολίες που δηµιουργεί η παρατεταµένη οικονοµική κρίση που ταλαιπωρεί τη χώρα συνέχισε µε θετικά αποτελέσµατα την µουσειακή του λειτουργία που το αναδεικνύει σε σηµαντικό πολιτιστικό και εκπαιδευτικό φορέα, πόλο έλξης και µοχλό ανάπτυξης για τη Λέσβο, µέσα από σειρά δράσεων που συµβάλουν στην προστασία και ανάδειξη του Απολιθωµένου άσους, της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς της περιοχής αλλά και προβολής της του τοπίου και των τοπικών προϊόντων, το Μουσείο έχει µετατραπεί σε µοχλό τοπικής ανάπτυξης, προβάλλοντας το πρότυπο της ποιότητας. Αποτέλεσµα των προσπαθειών του Μουσείου τη χρονιά που πέρασε, για την ανάδειξη του µνηµείου και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών στις εγκαταστάσεις του αλλά και των Πάρκων του Απολιθωµένου άσους ήταν η ανάδειξη για τρίτη συνεχόµενη φορά του Απολιθωµένου δάσους ως κορυφαίου Ευρωπαϊκού Γεωπάρκου για την περίοδο

6 Επίσης την χρονιά που πέρασε δροµολογήθηκε η προσπάθεια για την ένταξη ολόκληρης της Λέσβου στο Παγκόσµιο ίκτυο Γεωπάρκων σε συνεργασία µε το ήµο Λέσβου και το Πανεπιστήµιο Αιγαίου και µε την σύµπραξη τόσο του Πανεπιστηµίου Αθηνών, των Εφορειών Αρχαιοτήτων και Nεωτέρων Μνηµείων και των Μουσείων της Λέσβου Τέλος ο ιευθυντής του Μουσείου συµµετείχε στην αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην 36η Γενική Συνέλευση της UNESCO (Παρίσι, 25 Οκτωβρίου - 10 Νοεµβρίου 2011) όπου µίλησε για την υιοθέτηση της απόφασης για τα Γεωπάρκα. Α Ξ Ι Ο Λ Ο Γ Η Σ Η Ευρωπαϊκή Ακαδηµία Μουσείων Με ιδιαίτερα µεγάλη επιτυχία πραγµατοποιήθηκε η αξιολόγηση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου από την Ευρωπαϊκή Ακαδηµία Μουσείων (European Museum Academy EMA), η οποία πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια του διαγωνισµού που διοργανώνει κάθε χρόνο η Ευρωπαϊκή Ακαδηµία Μουσείων. Το βραβείο απονέµεται κάθε χρόνο σε επιστηµονικά, τεχνικά ή βιοµηχανικά Μουσεία και επιστηµονικά κέντρα ως αναγνώριση της αριστείας στον τοµέα τους και αποσκοπεί στην προβολή καλών πρακτικών σχετικά µε τον τρόπο προσέγγισης των επισκεπτών από τα Μουσεία και καινοτόµων δράσεων παρουσίασης των συλλογών τους στο ευρύ κοινό. Η αξιολόγηση πραγµατοποιήθηκε από τον ρ. Arno van Berge Henegouwen, ιευθυντή του Τµήµατος Φυσικής Ιστορίας του Μουσείου Museon της Χάγης και µέλος του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ακαδηµίας Μουσείων ο οποίος βρέθηκε στη Λέσβο για το σκοπό αυτό από 18 έως 21 Νοεµβρίου Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Μουσείο το Σάββατο 19 Νοεµβρίου, ο ρ. Arno van Berge Henegouwen, επισκέφτηκε το Μουσείο συνοδευόµενος από τον το ιευθυντή του Μουσείου Αναπλ. Καθηγητή Ν. Ζούρο και τον Υπεύθυνο του Τµήµατος Ερευνών Η. Βαλιάκο και ενηµερώθηκε για τις δραστηριότητες του Μουσείου. Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης παρουσιάσθηκε ο φάκελος υποψηφιότητας που ετοίµασε το Μουσείο και τον οποίο επιµελήθηκε η Υπεύθυνη του Τµήµατος Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών προγραµµάτων Κ. Μπεντάνα, ενώ δόθηκε ιδιαίτερη έµφαση στον τρόπο παρουσίασης και ερµηνείας των εκθεµάτων του Μουσείου καθώς και το ρόλο του Μουσείου στην τοπική ανάπτυξη. Παράλληλα, παρουσιάστηκε το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που προσφέρει το Μουσείο στους επισκέπτες του και οι δράσεις του για την ανάδειξη εναλλακτικών µορφών τουρισµού. Ο ρ. Arno van Berge Henegouwen στο τέλος της αξιολόγησης δήλωσε ότι εξεπλάγη ευχάριστα από την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών, την ποικιλία των δράσεων και την ενσωµάτωση του φυσικού περιβάλλοντος στη µουσειακή παρουσίαση, από το σύγχρονο τρόπο παρουσίασης των συλλογών και τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών µε σκοπό τη βέλτιστη ενηµέρωση και ικανοποίηση του επισκέπτη. 6

7 Αξιολογητές της Ευρωπαϊκής Ακαδηµίας Μουσείων επισκέπτονται κατά το ίδιο χρονικό διάστηµα τα υπόλοιπα 24 Ευρωπαϊκά Μουσεία που έχουν καταθέσει αίτηση για το βραβείο. Τα τελικά αποτελέσµατα θα ανακοινωθούν το Μάρτιο του 2012 ενώ η βράβευση θα πραγµατοποιηθεί εντός του 2012 σε ειδική εκδήλωση στη Γερµανία. Η Ευρωπαϊκή Ακαδηµία Μουσείων έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τη διάχυση των αρχών που θα πρέπει να διέπουν ένα σύγχρονο Μουσείο και την προώθηση καινοτόµων δράσεων από µουσεία νέας γενιάς. Παράλληλα, λειτουργεί ως συµβουλευτικός φορέας προσφέροντας τις υπηρεσίες του για τη βελτίωση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών από τα µουσεία. Παγκόσµιο / Ευρωπαϊκό ίκτυο Γεωπάρκων Ως κορυφαίο Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο για την περίοδο ανακηρύχθηκε το Απολιθωµένο άσος Λέσβου, µετά την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της αξιολόγησης των µελών του Παγκόσµιου ικτύου Γεωπάρκων. Η απόφαση επικυρώθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO στα πλαίσια του 10 ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων που πραγµατοποιήθηκε στην πόλη Langesund της Νορβηγίας, από 16 έως 18 Σεπτεµβρίου Το Γραφείο Γεωπάρκων της UNESCO επικύρωσε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, σύµφωνα µε τα οποία το Απολιθωµένο άσος Λέσβου συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθµολογία και χαρακτηρίζεται πρότυπο για όλα τα µέλη του Παγκόσµιου και Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων που αξιολογήθηκαν κατά την διάρκεια του Σύµφωνα µε την τελική απόφαση του Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO, τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης του φακέλου προόδου που υποβλήθηκε και της επιτόπιας επίσκεψης στη Λέσβο των εµπειρογνωµόνων της UNESCO, ήταν ιδιαίτερα θετικά. Από την εξέταση διαπιστώθηκε η ποιότητα των υποδοµών και το επίπεδο των προσφεροµένων υπηρεσιών στον επισκέπτη του Απολιθωµένου άσους. Παρουσιάζει υψηλού επιπέδου λειτουργία σε όλους τους τοµείς και τα αποτελέσµατα της εκτιµώνται ιδιαίτερα τόσο από τους επισκέπτες της περιοχής όσο και από τις τοπικές αρχές. Το Απολιθωµένο άσος αποτελεί κορυφαίο παράδειγµα βέλτιστης πρακτικής για όλα τα µέλη του Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων και συµβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων στην περιοχή της υτικής Λέσβου. Η αξιολόγηση Η πρώτη φάση της αξιολόγησης του Γεωπάρκου Απολιθωµένου άσους Λέσβου πραγµατοποιήθηκε το χρονικό 24 έως και 27 Ιουνίου 2011 από Επιτροπή Εµπειρογνωµόνων από το Παγκόσµιο ίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO και το Ευρωπαϊκό ίκτυο Γεωπάρκων µε σκοπό την αξιολόγηση του Γεωπάρκου Απολιθωµένου άσους Λέσβου ως Παγκόσµιο Γεωπάρκο που αποτελούνταν από το Καθηγητή Changxing Long από την Κινεζική Ακαδηµία Επιστηµών και µέλος του Παγκόσµιου Γραφείου Γεωπάρκων και τον ρ. Andrea Schueller, ιευθυντή του Φυσικού Πάρκου - Γεωπάρκου Vulkaneifel από την Γερµανία και µέλος της Συµβουλευτικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων. Η διαδικασία αξιολόγησης πραγµατοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια µε σκοπό την αξιολόγηση της τήρησης των υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών στη λειτουργία, τις υποδοµές και τις προσφερόµενες υπηρεσίες των Γεωπάρκων ώστε να ελεγχθεί αν πληρούν τα κριτήρια ποιότητας λειτουργίας του Παγκόσµιου ικτύου Γεωπάρκων 7

8 υπό την αιγίδα της UNESCO. Στη διαδικασία αυτή συµµετέχουν όλα τα Ευρωπαϊκά γεωπάρκα και η διαδικασία αξιολόγησης τελεί υπό την εποπτεία της UNESCO. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στις δύο προηγούµενες αξιολογήσεις το 2004 και το 2007, το Απολιθωµένο άσος συγκέντρωσε τη υψηλότερη βαθµολογία µεταξύ των Ευρωπαϊκών γεωπάρκων και αναδείχθηκε κορυφαίο Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο. Παράλληλα, ο ιευθυντής του Μουσείου Αναπλ. Καθ. Νίκος Ζούρος ασκεί καθήκοντα συντονιστή του Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων και οι δράσεις του θεωρούνται πρότυπο για την ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς σε προστατευόµενες περιοχές. 8

9 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Λειτουργία Ενηµέρωση Εξυπηρέτηση επισκεπτών Ι ΡΑΣΗ 1: Λειτουργία Μουσείου - Επισκεψιµότητα Το Μουσείο κατά το 2011 λειτούργησε αποτελεσµατικά µε στόχο την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στους επισκέπτες του, ολοκληρωµένη ενηµέρωση και εξυπηρέτηση. Η ικανοποίησή τους αποτυπώνεται τόσο στις προσωπικές ευχαριστίες όσο και στο βιβλίο εντυπώσεων. Η ενηµέρωση των επισκεπτών στο χώρο του Μουσείου και οι παρερχόµενες υπηρεσίες περιλαµβάνουν : Ενηµερωτική προβολή µε χρήση οπτικοακουστικών µέσων σε όλους τους επισκέπτες. Ενηµέρωση επισκεπτών στις µόνιµες εκθέσεις (Ελληνικά, Αγγλικά, Ιταλικά, Γερµανικά). Ενηµέρωση επισκεπτών στις περιοδικές εκθέσεις. Λειτουργία αναψυκτηρίου και πωλητηρίου. Κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου εφαρµόστηκε διευρυµένο ωράριο όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας, συµβάλλοντας έτσι στην αύξηση της επισκεψιµότητας στο Μουσείο. Τα Σαββατοκύριακα 12-13, και Νοεµβρίου 2011 οι επισκέπτες του Μουσείου είχαν την ευκαιρία για δωρεάν ενηµέρωση και περιήγηση στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου. Επίσης, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν επιλεγµένα θεµατικά ντοκιµαντέρ σε θέµατα φυσικής ιστορίας αλλά και να περιηγηθούν στην περιοδική έκθεση της Γενικής Γραµµατείας Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής «Ναυτική Παράδοση στο Αιγαίο: Ταρσανάδες και σκαριά». Επισκεψιµότητα Απολιθωµένου άσους Κατά τη διάρκεια του 2011 γνώρισαν το Απολιθωµένο άσος άτοµα, τα οποία επισκέφτηκαν τους παρακάτω χώρους του Απολιθωµένου άσους Λέσβου: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Σύνολο: άτοµα Πάρκο Απολιθωµένου άσους Σύνολο: άτοµα Πάρκο Σιγρίου Σύνολο: άτοµα Πάρκο Πλάκας Σύνολο: 328 άτοµα Κέντρο Πληροφόρησης Μυτιλήνης Σύνολο: 439 άτοµα 9

10 Η κατανοµή των επισκεπτών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου ανά µήνα για το έτος 2011 αλλά και η κατανοµή των επισκεπτών στο Μουσείο για τα έτη 1999 έως 2011 φαίνονται στα παρακάτω διαγράµµατα: Αριθµός επισκεπτών Ιανουάριος 670 Φεβρουάριος 196 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Κατανοµή επισκεπτών Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου έτους 2011 ανά µήνα (Σύνολο: άτοµα) Επισκεψιµότητα Επισκεψιµότητα Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου

11 ΡΑΣΗ 2: Προσωπικό Οι δραστηριότητες του Μουσείου υλοποιούνται από το προσωπικό µε σύµβαση αορίστου χρόνου και από προσωπικό µε σύµβαση ορισµένου χρόνου που προσλαµβάνεται για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Κατά τη διάρκεια του 2011 απασχολήθηκε στο Μουσείο το παρακάτω προσωπικό : Προσωπικό αορίστου χρόνου ΠΕ Γεωλόγος Παλαιοντολόγος (2) ΠΕ Γεωλόγος (1) Ε ακτυλογράφων Στενογράφων (1) ΥΕ Φυλάκων (2) ΥΕ Εργατών (1) Βαλιάκος Ηλίας Βασιλειάδου Αικατερίνη Μπεντάνα Κωνσταντίνα Βαρνά έσποινα Αµπουλός Παναγιώτης Πλουσάκη Βασιλική Σαλαµπαρχός Νικόλαος Προσωπικό ορισµένου χρόνου ΤΕ Πληροφορικής (1) Ε Φυλάκων (1) ΥΕ Εργατοτεχνιτών (2) ΥΕ Εργατών (2) Μπάτσιος ηµήτριος Χατζηµιχαήλ Βασίλειος Γκόγκος Μιχάλης Γεωργίου Αντώνης Πασλή Ελευθερία Νεράντζου Ξένη Προσωπικό - Συνεργάτες Ε Συντηρητής απολιθωµάτων (1) ΥΕ Προσωπικό καθαριότητας (3) ΥΕ Συντηρητής κτιρίου (1) ΥΕ Εργατών (1) Νεράντζου Άννα Γκόγκου Άρτεµις Γανταδέλου Μαρία Παρασκευά Παναγιώτα Αξιώτης Μιχάλης Καταχανάς Κωνσταντίνος ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ: 19 11

12 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 2011 ΡΑΣΗ 3: Λειτουργία Κέντρου Πληροφόρησης Μυτιλήνης Κατά το 2011 το Κέντρο Πληροφόρησης Μυτιλήνης λειτούργησε µε κύριο στόχο την προβολή του Απολιθωµένου άσους. Προς αυτή την κατεύθυνση υλοποιήθηκαν οι παρακάτω δράσεις: Ενηµέρωση κοινού Εκπαιδευτικά προγράµµατα Φιλοξενία περιοδικών εκθέσεων (Έκθεση απολιθωµάτων του Απολιθωµένου άσους Λέσβου). ΡΑΣΗ 4: Λειτουργία Πάρκων Απολιθωµένου άσους Το Μουσείο είχε την ευθύνη λειτουργίας των Πάρκων του Απολιθωµένου άσους (Σιγρίου και Πλάκας), της ενηµέρωσης και εξυπηρέτησης των επισκεπτών τους καθώς και του Πάρκου Απολιθωµένου άσους, σε συνεργασία µε την ιεύθυνση ασών Λέσβου. Α. Πάρκο Απολιθωµένου άσους Το Μουσείο ανέλαβε, σε συνεργασία µε την ιεύθυνση ασών Λέσβου, την υλοποίηση εργασιών οι οποίες συµβάλλουν στην καλή λειτουργία και επισκεψιµότητα του Πάρκου καθώς και τη λειτουργία του κυλικείου. Συνολικά κατά το 2011 το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους το επισκέφτηκαν άτοµα. Σηµειώνεται ότι το 50% των εσόδων του Πάρκου διατίθεται στο Μουσείο. Β. Πάρκο Σιγρίου Το Πάρκο Σιγρίου λειτούργησε και το 2011 µε ευθύνη του Μουσείου. Το Πάρκο, συνολικής έκτασης 30 στρεµµάτων, λειτούργησε ως προέκταση των εκθέσεων του Μουσείου. Στους επισκέπτες δόθηκε η δυνατότητα ενηµέρωσης από το προσωπικό του Μουσείου. Συνολικά το Πάρκο Σιγρίου το επισκέφτηκαν άτοµα. Γ. Πάρκο Πλάκας Το Πάρκο Πλάκας λειτούργησε και το 2011 µε ευθύνη του Μουσείου για περιορισµένο χρονικό διάστηµα λόγω έλλειψης προσωπικού. Συνολικά το Πάρκο Πλάκας το 2011, το επισκέφτηκαν 328 άτοµα. Σηµαντικό πρόβληµα για την επισκεψιµότητα του χώρου παραµένει η αδυναµία πρόσβασης λεωφορείων. 12

13 ΡΑΣΗ 5: Εργασίες συντήρησης κτιριακών εγκαταστάσεων Μουσείου Κατά τη διάρκεια του 2011 πραγµατοποιήθηκαν οι ακόλουθες εργασίες συντήρησης των υπαίθριων χώρων και του κτιρίου του Μουσείου: Μουσείο Κτήριο 1) Στεγανοποίηση σκεπής Απρίλιος 2011: Στεγανοποίηση σκεπής κτιρίου, λόγω εισροής όµβριων υδάτων στο κτίριο. 2) Συντήρηση µηχανηµάτων κλιµατισµού (Ιούνιος, Νοέµβριος) 3) Βιβλιοθήκη εκέµβριος 2011: Συντήρηση και αποκατάσταση χώρου Βιβλιοθήκης. 4) Εργαστήρια εκέµβριος 2011: Μεταφορά απολιθωµάτων από τον χώρο του εργαστηρίου στην αποθήκη Πλάκας. Μουσείο Περιβάλλον χώρος 1) Πινακίδες Μάιος 2011: Βάψιµο ξύλινων πινακίδων. 2) Αποψίλωση περιβάλλοντος χώρου Απριλίου 2011: Αποψίλωση βλάστησης του περιβάλλοντος χώρου του Μουσείου. Ιούνιος 2011: Εργασίες κλαδέµατος δένδρων, φύτευσης µεταφύτευσης κάκτων νέων φυτών και 3) Μεταλλικά πασσαλάκια Μάιος 2011: Συντήρηση (βάψιµο) στα πασσαλάκια θέσεων ανάδειξης των απολιθωµάτων στον περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου. 4) Πύλες Μουσείου Σεπτέµβριος 2011: Συντήρηση στις πύλες: Νο1, Νο2, Νο3, Νο4 (ξύσιµο - βάψιµο). 13

14 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΙΙ Έρευνα, ανασκαφές, συντηρήσεις, ανάδειξη & προστασία απολιθωµάτων ΡΑΣΗ 1: Αποτελέσµατα έρευνας µικροθηλαστικών H έρευνα για ζωικά απολιθώµατα και ειδικότερα µικρο-θηλαστικά στην περιοχή της Άντισσας ξεκίνησε το 2005 µε τον εντοπισµό των απολιθωµατοφόρων οριζόντων από την ερευνητική οµάδα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στην οποία συµµετείχαν ο ιευθυντής του Μουσείου Αναπλ. Καθηγητή Ν. Ζούρος και ο υπεύθυνος του τµήµατος ερευνών Γεωλόγος Μsc Η. Βαλιάκος. Οι δειγµατοληψίες του υλικού, που περιέχει τα ζωικά ευρήµατα εντοπίστηκαν ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2007 από το επιστηµονικό προσωπικό του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου µε την συµµετοχή φοιτητών του Τµήµατος Γεωγραφίας του Πανεπιστηµίου Αιγαίου και του Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Οι δειγµατοληψίες και η επεξεργασία του υλικού µε την ευθύνη της Κατερίνας Βασιλειάδου, ρ. Γεωλόγου-Παλαιοντολόγου του Μουσείου η οποία στη συνέχεια µελέτησε και προσδιόρισε τα απολιθώµατα. Πολύ προσεκτικό ψάξιµο των ιζηµάτων µε τη χρήση στερεοσκοπικού µικροσκοπίου οδήγησε στην εύρεση απολιθωµάτων σαλιγκαριών, αποµονωµένων δοντιών, ωτόλιθων, οστέινων τµηµάτων πτερυγίων και σπονδύλων λιµναίων ψαριών, τµηµάτων µασητικών συσκευών µικρών ερπετών, δοντιών κροκόδειλων και δοντιών και οστών µικρόσωµων θηλαστικών. Τα απολιθώµατα αυτά µελετήθηκαν µορφολογικά και µετρικά, και συγκρίθηκαν µε αντίστοιχα γνωστά απολιθώµατα από άλλες περιοχές, τόσο της Ευρασίας όσο και πιο συγκεκριµένα της Ανατολικής Μεσογείου, µε στόχο την αναγνώριση των ειδών από τα οποία προέρχονται. Τµήµα της συγκεκριµένης έρευνας πραγµατοποιήθηκε στο Τµήµα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και στο Τµήµα Γεωλογικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου της Ουτρέχτης (Ολλανδία), ενώ στις δειγµατοληψίες και στην επεξεργασία του υλικού, που συνεχίζονται µέχρι και σήµερα, συµµετέχουν το προσωπικό και συνεργάτες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Οι συγκρίσεις έδειξαν πως τα λιµναία σαλιγκάρια που βρέθηκαν είναι υδρόβια µαλάκια γαστερόποδα που ανέπνεαν αέρα των οικογενειών Planorbidae και Lymnaeidae, τα οποία κατοικούσαν στη µεγάλη λίµνη που κάλυπτε την περιοχή. Τα φαρυγγικά δόντια, οι ωτόλιθοι και τα υπόλοιπα υπολείµµατα ψαριών ανήκουν σε λιµναία µικρόσωµα ψάρια της οικογένειας Cyprinidae (κυπρίνοι - βάρβοι), πολλοί εκπρόσωποι των οποίων ζουν και σήµερα σε γλυκά νερά. Τα δόντια κροκόδειλου ανήκουν σε ένα µικρόσωµο αλιγάτορα του γένους Diplocynodon. Ο αλιγάτορας αυτός είχε µήκος µέχρι 2 µέτρα, είχε οστέινα λέπια που κάλυπταν εξωτερικά το λαιµό, την πλάτη, την κοιλιά και την ουρά του. Έµοιαζε πολύ µε το σηµερινό αλιγάτορα caiman, της κεντρικής και νότιας Αµερικής. Ο σηµερινός εκπρόσωπος είναι νυκτόβιος, κολυµπάει σε γλυκά νερά πεδινών υγροτόπων χρησιµοποιώντας την ουρά του ως προπέλα και τρέφεται µε µικρά υδρόβια ζώα (π.χ. έντοµα, µαλάκια, καρκινοειδή, ψάρια). Η οµοιότητα των σκελετών των σηµερινών 14

15 caiman µε τους απολιθωµένους δείχνει πως ο τρόπος ζωής των εξαφανισµένων ήταν παρόµοιος µε των σηµερινών. Απολιθώµατα του γένους Diplocynodon έχουν βρεθεί σε πολλές περιοχές της Αµερικής και της Ευρώπης, µε ηλικίες από το Ύστερο Κρητιδικό (περίπου 80 εκατοµµύρια χρόνια) µέχρι το Μέσο Μειόκαινο (περίπου 10 εκατοµµύρια χρόνια), αλλά για πρώτη φορά εντοπίζονται στον Ελλαδικό χώρο. Τα δόντια των µικρών θηλαστικών που βρέθηκαν ανήκουν σε διάφορες οικογένειες. Πολύ λίγα από αυτά ανήκουν σε νυκτερίδες, που όµως δεν µπορούν να αναγνωριστούν µε ακρίβεια, αφού το υλικό που βρέθηκε δεν είναι επαρκές για κάτι τέτοιο. Επίσης, βρέθηκαν δόντια από τρεις οικογένειες εντοµοφάγων µικροθηλαστικών, συγκεκριµένα των οικογενειών Erinaceidae (σκαντζόχοιροι), Talpidae (τυφλοπόντικες) και Soricidae (µυγαλές). Το υλικό είναι πάρα πολύ λίγο και δεν είναι δυνατή η αναγνώριση των αντίστοιχων ειδών που περιέχονται στην απολιθωµένη πανίδα. Καλύτερα εκπροσωπούνται στην πανίδα τα τρωκτικά, µε εκπροσώπους δύο οικογενειών. Η οικογένεια Muridae, που περιλαµβάνει τα σηµερινά ποντίκια και τους αρουραίους, εκπροσωπείται από δύο διαφορετικά είδη: ένα είδος του γένους Eumyarion και ένα είδος του γένους Democricetodon. Και τα δύο γένη είναι σήµερα εξαφανισµένα και δεν είναι γνωστή η ακριβής µορφή τους, θεωρείται πως έµοιαζαν αρκετά µε τα σηµερινά χάµστερ. Το πρώτο γένος, Eumyarion, ήταν φυτοφάγο τρωκτικό που ζούσε και κινούταν στο έδαφος και είχε εξάπλωση σε ολόκληρη την Ευρασία, από την Κίνα µέχρι την Ισπανία, κατά το Ολιγόκαινο και Μειόκαινο (περίπου 30-5 εκατοµµύρια χρόνια). Το Eumyarion που βρέθηκε στη Λέσβο είναι µεσαίου µεγέθους και έχει οµοιότητες µε δύο είδη που έχουν βρεθεί µε ηλικίες εκατοµµύρια χρόνια κυρίως σε περιοχές της κεντρικής Ευρώπης, ενώ έχουν βρεθεί και στις Ελληνικές απολιθωµατοφόρες θέσεις Αλιβέρι Εύβοιας και Καρυδιά Κοµοτηνής µε ηλικία περίπου 17,5 εκατοµµύρια χρόνια. Το γένος Democricetodon ήταν και αυτό φυτοφάγο και ζούσε και κινούταν στο έδαφος, και έζησε περίπου πριν από 20-9 εκατοµµύρια χρόνια σε ολόκληρη την Ευρασία. Το είδος που βρέθηκε στη Λέσβο, παρόλο που δεν µπορεί να αναγνωριστεί µε ακρίβεια, έµοιαζε µε δύο γνωστά είδη µεσαίου µεγέθους που έζησαν σε πολλές περιοχές της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης, καθώς επίσης και στην ανατολική Μεσόγειο πριν από εκατοµµύρια χρόνια. Στην Ελλάδα έχουν βρεθεί απολιθώµατα παρόµοια στο Αλιβέρι Εύβοιας, στην Καρυδιά Κοµοτηνής, τα Θυµιανά Χίου, µε ηλικίες περίπου 17,5-16 εκατοµµύρια χρόνια. Το µόνο τρωκτικό που µπορεί µε βεβαιότητα να αναγνωριστεί από το υλικό της Λέσβου είναι το είδος Glirulus diremptus, ένα είδος µυωξού που σήµερα έχει εξαφανιστεί. Ζούσε στην κεντρική Ευρώπη και την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου πριν από περίπου 20-9 εκατοµµύρια χρόνια. Το γένος Glirulus σήµερα εκπροσωπείται µόνο µε ένα είδος, το Glirulus japonicus, που είναι γνωστό ως «ιαπωνικός µυωξός», αφού ζει µόνο στην Ιαπωνία. Είναι νυκτόβιο µικρόσωµο τρωκτικό που τρέφεται κυρίως µε νέκταρ και γύρη και διαβιώνει σε δάση. Η πανίδα που βρέθηκε, καθώς επίσης και η στρωµατογραφική θέση των απολιθωµατοφόρων ιζηµάτων δείχνουν πως µάλλον πρόκειται για µια πολύ παλιά πανίδα, ίσως να είναι από τις παλαιότερες πανίδες θηλαστικών ζώων που έχουν βρεθεί στη χώρα µας, αφού είναι σίγουρα παλαιότερη των 18 εκατοµµυρίων ετών, ενώ µπορεί η ηλικία της να είναι ακόµη και εκατοµµύρια χρόνια. Τα απολιθωµατοφόρα ιζήµατα είναι πιθανότατα παλαιότερα από αυτά που περιείχαν το απολίθωµα του προδεινοθηρίου που βρέθηκε το 1999 λίγο βορειότερα. 15

16 Τα συµπεράσµατα που προκύπτουν από τη µελέτη της απολιθωµένης πανίδας σχετίζονται και µε το περιβάλλον της περιοχής της εποχή που τα ζώα αυτά ζούσαν. Ο αλιγάτορας Diplocynodon ζούσε µέσα σε λίµνες σε υποτροπικά θερµά κλίµατα και υποδεικνύει την ύπαρξη τέτοιας λίµνης στην περιοχή της Άντισας (συµπέρασµα που επίσης προκύπτει από την ύπαρξη των λιµναίων ιζηµάτων στην περιοχή). Επίσης, ο µυωξός Glirulus diremptus θεωρείται πως τρέφονταν µε φρούτα, έντοµα, αυγά πουλιών και µικρά ζώα, ήταν εξ ολοκλήρου δενδρόβιος και ζούσε σε ώριµα δάση σε ορεινές χαµηλού υψοµέτρου µέχρι και υπο-αλπικές περιοχές. Με βάση την ύπαρξη του είδους αυτού στη Λέσβο, επιβεβαιώνεται πως τα ζώα αυτά ήταν οι κάτοικοι του υποτροπικού δάσους που σκέπαζε την περιοχή πριν από περίπου 20 εκατοµµύρια χρόνια και απολιθώθηκε λόγω της ηφαιστειακής δραστηριότητας. Τα σαλιγκάρια, τα ψάρια και οι αλιγάτορες ζούσαν µέσα στη λίµνη, ενώ τα µικροθηλαστικά ζούσαν στην ευρύτερη περιοχή και τα σκελετικά τους υπολείµµατα συγκεντρώθηκαν, µετά το θάνατό τους, ίσως µέσω µικρών ρεµάτων, µέσα στη λίµνη, όπου σκεπάστηκαν από τα λιµναία ιζήµατα και στη συνέχεια απολιθώθηκαν. Περεταίρω µελέτη των ιζηµάτων και περιεχόµενων ζωικών απολιθωµάτων µπορεί να οδηγήσει στον εµπλουτισµό των γνώσεών µας για τις βιοκοινωνίες στην ανατολική Μεσόγειο κατά το Πρώιµο Μειόκαινο (περίπου 20 εκ. έτη) και για την εξέλιξη των ζώων αυτών. Επίσης, θα µπορέσουµε ίσως να δώσουµε µια πιο ακριβή χρονολόγηση για τα συγκεκριµένα ιζήµατα, καθώς και να καταλάβουµε την παλαιογεωγραφία της περιοχής, αφού θα διαπιστώσουµε εάν τα ζώα που ζούσαν στην περιοχή είχαν έρθει από τα δυτικά ή από τα ανατολικά και άρα θα καταλάβουµε µε ποιες περιοχές υπήρχαν ηπειρωτικές συνδέσεις. Τέλος, οι πρόσφατες αυτές ερευνητικές δραστηριότητες του Απολιθωµένου άσους θα οδηγήσουν στην καλύτερη γνώση του οικοσυστήµατος της περιοχής πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια, αφού έχουµε πλέον αρχίσει να γνωρίζουµε και τα ζώα του υποτροπικού δάσους που ήκµαζε την περίοδο εκείνη στην περιοχή της σηµερινής Λέσβου. Η σπουδαία ανακάλυψη των απολιθωµάτων αυτών θα δηµοσιευτεί τους προσεχείς µήνες σε επιστηµονικό περιοδικό, ενώ η έρευνα θα συνεχιστεί από το επιστηµονικό προσωπικό του Μουσείου µε περαιτέρω δειγµατοληψίες και αναλύσεις. 16

17 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 2011 ΡΑΣΗ 2: Επείγουσες εργασίες συντήρησης απολιθωµάτων Κατά το 2011 οι εργασίες του Μουσείου επικεντρώθηκαν στην πραγµατοποίηση εργασιών συντήρησης οι οποίες ήταν επείγουσες και πραγµατοποιήθηκαν στα Πάρκα του Απολιθωµένου άσους αλλά και στα κινητά ευρήµατα που φυλάσσονται στο χώρο του Μουσείου. Οι εργασίες συντήρησης επικεντρώθηκαν σε ευρήµατα που αντιµετώπιζαν σηµαντικά προβλήµατα συντήρησης που σχετίζονται µε τον κατακερµατισµό τους. Η συσσώρευση αργίλου, ριζιδίων ζώντων φυτών στις ρωγµές, οπές και στις κοιλότητες τους καθώς και οι µηχανικές καταπονήσεις από επισκέπτες προκάλεσαν την απόσπαση και την αποκόλληση πολλών κοµµατιών. Επίσης, ο θρυµµατισµός του ηφαιστειακού υλικού (τόφφος) είχε ως αποτέλεσµα την αποκόλληση πολλών βάσεων στήριξης σε παλαιότερες συγκολληµένες οµάδες. Έτσι κρίθηκε αναγκαία η άµεση συντήρησή τους. Αναλυτικότερα, υλοποιήθηκαν οι ακόλουθες εργασίες συντήρησης: Επείγουσες εργασίες συντήρησης απολιθωµάτων Πάρκου Απολιθωµένου άσους Συντηρήθηκαν οι απολιθωµένοι κορµοί Νο1, Νο2, Νο3, Νο4, Νο5, Νο6, Νο6α, Νο7, Νο7α, Νο8, Νο8α, Νο9, Νο9α, Νο10, Νο10α, Νο12, Νο13, Νο14, Νο15, Νο16, Νο17, Νο17α, Νο17β, Νο18, Νο19, Νο20, Νο21, Νο22, Νο23, Νο24, Νο25, Νο26, Νο27, Νο28, Νο29, Νο30, Νο31, Νο32, Νο33, Νο33α, Νο34, Νο34α, Νο35, Νο35α, Νο36, Νο37, Νο38, Νο39, Νο40, Νο41, Νο42, Νο42α, Νο42β, Νο43, Νο44, Νο44α, Νο44β, Νο45, Νο49, Νο68, Νο69 καθώς και το απολιθωµένο ριζικό σύστηµα Νο2. Ο απολιθωµένος κορµός Νο34 Πάρκου Απολιθωµένου άσους πριν και µετά την ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης Επείγουσες εργασίες συντήρησης απολιθωµάτων Πάρκου Σιγρίου Συντηρήθηκαν τα απολιθωµένα ριζικά συστήµατα Νο 1, Νο 2, Νο 3, Νο 5, Νο 6, Νο7, Νο16, Νο18 καθώς και οι απολιθωµένοι κορµοί Νο8 και Νο18. Επείγουσες εργασίες συντήρησης απολιθωµάτων Πάρκου Πλάκας Συντηρήθηκαν οι απολιθωµένοι κορµοί Νο1, Νο2, Νο3, Νο4, Νο5, Νο6, Νο7, Νο8, Νο9, Νο10, Νο11, Νο12, Νο13, Νο14, Νο15, Νο16, Νο17, Νο18, Νο19, Νο20, Νο21, Νο22, Νο23, Νο24, Νο25, Νο26 του ανατολικού τµήµατος καθώς και οι απολιθωµένοι κορµοί Νο1, Νο2, Νο3, Νο3β, Νο4, Νο5, Νο6, Νο7, Νο8, 17

18 Νο9, Νο10, Νο12, Νο13, Νο14, Νο15, Νο16, Νο17, Νο18, Νο19, Νο20, Νο21, Νο23, Νο24, Νο25, Νο26 του δυτικού τµήµατος. Απολιθωµένος κορµός Νο24 Πάρκου Πλάκας πριν και µετά τις εργασίες συντήρησης Επείγουσες εργασίες συντήρησης συλλογών του Μουσείου Το πρόγραµµα περιλάµβανε καθαρισµό και συντήρηση απολιθωµάτων, ορυκτών και πετρωµάτων που δωρίθηκαν το 2012 στο Μουσείο, ευρηµάτων που κατασχέθηκαν και παραδόθηκαν στο Μουσείο, ευρηµάτων των συλλογών του Μουσείου καθώς και απολιθωµάτων που βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο και το αίθριο του Μουσείου. Ειδικότερα, πραγµατοποιήθηκε συντήρηση στα ακόλουθα ευρήµατα: Ευρήµατα µε κωδικό ΩΡ21 έως ΩΡ35 και ΩΡ37 έως ΩΡ50 - ωρεά Ιωάννη Τσίκνα Ορυκτό ασβεστίτης - Κατασχέθηκε στο αεροδρόµιο Εύρηµα µε κωδικό ΑΒΕ 011 των συλλογών του Μουσείου Αποσπασµένα κοµµάτια του απολιθωµένου κορµού Νο.8 Τα απολιθώµατα που βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο και το αίθριο του Μουσείου στα οποία πραγµατοποιήθηκε συντήρηση είναι τα ακόλουθα: Ριζικό σύστηµα µε κωδικό ΑΤΧ 005. Ιστάµενος απολιθωµένος κορµός µε κωδικό ΑΤΧ 002. Επίσης πραγµατοποιήθηκε συντήρηση στα ακόλουθα: Στερέωση ηφαιστειακού πετρώµατος που προέρχεται από την περιοχή Πτερούντα της δυτικής Λέσβου και το οποίο ήταν χτισµένο σε τοίχο µε τσιµεντοκονίαµα. Μηχανικός και χηµικός καθαρισµός σε ντουγένι. 18

19 ΡΑΣΗ 3: Εργασίες προστασίας απολιθωµάτων Α. Καθαρισµός απολιθωµατοφόρων θέσεων Οι εργασίες καθαρισµού στους απολιθωµένους κορµούς του Πάρκου Πλάκας, του Πάρκου Σιγρίου, του Πάρκου Απολιθωµένου άσους και του περιβάλλοντος χώρου του Μουσείου πραγµατοποιήθηκαν εξαιτίας της ποώδους βλάστησης και του εδαφικού υλικού (χώµα, θρυµµατισµένο ηφαιστειακό υλικό) που υπήρχε στους απολιθωµένους κορµούς και περιµετρικά των ανασκαφικών θέσεων. Πάρκο Σιγρίου Απρίλιος 2011: Αποµάκρυνση προστατευτικών καλυµµάτων (νάιλον) από τους απολιθωµένους κορµούς που βρίσκονται στο Πάρκο Σιγρίου για την ανάδειξη τους εν όψει εαρινής περιόδου. Μηχανικός καθαρισµός περιµετρικά των ανασκαφικών θέσεων για την αποµάκρυνση ποώδους βλάστησης και φερτών υλικών. Πάρκο Πλάκας Απρίλιος 2011: Αποµάκρυνση προστατευτικών καλυµµάτων (νάιλον) από τους απολιθωµένους κορµούς που βρίσκονται στο Πάρκο Πλάκας για την ανάδειξη τους εν όψει εαρινής περιόδου. Μηχανικός καθαρισµός περιµετρικά των ανασκαφικών θέσεων για την αποµάκρυνση ποώδους βλάστησης και φερτών υλικών. Πάρκο Απολιθωµένου άσους Απρίλιος - Μάιος 2011: Αποµάκρυνση προστατευτικών καλυµµάτων (νάιλον) στους απολιθωµένους κορµούς. Μηχανικός καθαρισµός περιµετρικά των ανασκαφικών θέσεων για την αποµάκρυνση ποώδους βλάστησης και φερτών υλικών. Περιβάλλον χώρος Μουσείου Απρίλιος 2011: Αποµάκρυνση προστατευτικών καλυµµάτων (νάιλον) από τους απολιθωµένους κορµούς που βρίσκονται στον Περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου για την ανάδειξη τους εν όψει εαρινής περιόδου. Β. Προσωρινά καλύµµατα Η τοποθέτηση εποχιακών προστατευτικών καλυµµάτων στους απολιθωµένους κορµούς και τα ριζικά συστήµατα του Πάρκου Πλάκας, του Πάρκου Σιγρίου και του περιβάλλοντος χώρου του Μουσείου πραγµατοποιήθηκαν για την προστασία των πιο ευαίσθητων απολιθωµάτων από τις περιβαλλοντικές συνθήκες (υγρασία, παγετός). Ειδικότερα, πραγµατοποιήθηκαν οι ακόλουθες εργασίες Πάρκο Σιγρίου Οκτώβριος 2011: Καλύφθηκαν οι απολιθωµένοι κορµοί του Πάρκου Σιγρίου για την προστασία των πιο ευαίσθητων απολιθωµένων κορµών και των ριζικών συστηµάτων τους από τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Πάρκο Πλάκας Νοέµβριος 2011: Καλύφθηκαν οι απολιθωµένοι κορµοί του Πάρκου Πλάκας για την προστασία των πιο ευαίσθητων απολιθωµένων κορµών και των ριζικών συστηµάτων τους από τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Περιβάλλον χώρος Μουσείου Νοέµβριος 2011: Καλύφθηκαν οι απολιθωµένοι κορµοί του περιβάλλοντος χώρου του Μουσείου για την προστασία των πιο ευαίσθητων απολιθωµένων κορµών και των ριζικών συστηµάτων τους από τις περιβαλλοντικές συνθήκες. 19

20 ΡΑΣΗ 4: Εργασίες συντήρησης Πάρκων Κατά τη διάρκεια του 2011 πραγµατοποιήθηκαν οι ακόλουθες εργασίες συντήρησης των Πάρκων του Απολιθωµένου άσους: Πάρκο Σιγρίου 1) Αποψίλωση µονοπατιών Απρίλιος 2011: Αποψίλωση µονοπατιών που οδηγούν σε ανασκαφικές θέσεις, θέσεις θέας. 2) Μεταλλικά πασσαλάκια Μάιος 2011: Συντήρηση (βάψιµο) στα µεταλλικά πασσαλάκια ανασκαφικών θέσεων των απολιθωµάτων. 3) Ενηµερωτικές Πινακίδες Ιούνιος 2011: Εφαρµογή ειδικού ελαίου για την προστασία των ενηµερωτικών πινακίδων. 4) Αναβαθµίδες Οκτώβριος 2011: Κατασκευή τεσσάρων αναβαθµίδων στο Πάρκο Σιγρίου. 5) Καγκελόπορτες Σεπτέµβριος 2011: Συντήρηση στις δύο καγκελόπορτες του Πάρκου Σιγρίου 6) Γεφυράκια Οκτώβριος 2011: Βάψιµο των γεφυριών του Πάρκου Σιγρίου. 7) Συντήρηση ξύλινων κατασκευών Νοέµβριος 2011: Συντήρηση (βάψιµο) στο ξύλινο κιόσκι του Πάρκου Σιγρίου. Πάρκο Πλάκας 1) Αποψίλωση µονοπατιών Απριλίου 2011: Αποψίλωση µονοπατιών που οδηγούν σε ανασκαφικές θέσεις, θέσεις θέας. 2) Ενηµερωτικές Πινακίδες Ιούνιος 2011: Εφαρµογή ειδικού ελαίου για την προστασία των ενηµερωτικών πινακίδων. 3) Συντήρηση σιδερένιου στεγάστρου Νοέµβριος 2011: Ξύσιµο, τρίψιµο, βάψιµο του σιδερένιου στεγάστρου που βρίσκεται στο υτικό Πάρκο Πλάκας. Πάρκο Απολιθωµένου άσους 1) Τοιχίο Φεβρουάριος - Απρίλιος 2011: Χτίσιµο πετρόχτιστου τοιχίου και κολωνακίων περιµετρικά του Απολιθωµένου Κορµού Νο1. Χάλασµα του παλιού τοιχίου και τοποθέτηση ξύλινων κιγκλιδωµάτων περιµετρικά του Απολιθωµένου κορµού Νο1. 2) Αποψίλωση µονοπατιών Απρίλιος 2011: Αποψίλωση όλων των µονοπατιών που οδηγούν σε ανασκαφικές θέσεις, θέσεις θέας. 3) Αντλία ύδατος Ιούνιος 2011: Τοποθέτηση αντλίας ύδατος στο ποτάµι του Πάρκου Απολιθωµένου άσους. 20

21 Οκτώβριος 2011: Αποµάκρυνση αντλίας ύδατος από το ποτάµι για την προστασία της. ΡΑΣΗ 5: Σωστικές επεµβάσεις Αυτοψίες Κατά τη διάρκεια του 2011 πραγµατοποιήθηκαν οι ακόλουθες σωστικές επεµβάσεις και αυτοψίες: Γνωµοδότηση για την έκδοση άδειας εκσκαφικών εργασιών επέκτασης κατοικίας Λουκρητίας Πινέλλη - ηµοτικό ιαµέρισµα Σιγρίου. Γνωµοδότηση για την έκδοση άδειας εκσκαφικών εργασιών Κούκου Ζωή - ηµοτικό ιαµέρισµα Ερεσού. Γνωµοδότηση για την ανέγερση µονόροφης οικοδοµής (αγροτική αποθήκη) Κωνσταντίνου Αγγελή - Θέση Ράσκα Άντισσας. Γνωµοδότηση για την έγκριση ανέγερσης µονόροφης οικοδοµής Τσεσµελή Ηλία - Λάψαρνα Άντισσας. Γνωµοδότηση για την έγκριση ανέγερσης µονόροφης οικοδοµής (προσθήκη γκαράζ-αποθήκης) Σαράντη Πινέλλη - Γαβαθάς Άντισσας. Γνωµοδότηση για την ανέγερση διώροφου κτιρίου (Πρατήριο υγρών καυσίµων κατάστηµα) Μιχαήλ Χιώτη - Θέση Ασώµατος, της ηµοτικής Ενότητας Ερεσού Αντίσσης. Γνωµοδότηση για την έκδοση άδειας για εκσκαφές Γιώργου Ψαραδέλλη - ηµοτική Ενότητα Ερεσού. 21

22 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΙΙΙ Εκθέσεις Εκδηλώσεις Εκδόσεις & ράσεις προβολής Α. Εκθέσεις Εκδηλώσεις ΡΑΣΗ 1: Περιοδικές Εκθέσεις Φυσικής Ιστορίας Έκθεση χαρτογραφικού υλικού «Σεισµοί και σεισµικός κίνδυνος στο Βόρειο Αιγαίο» Για τρίτη συνεχή χρονιά παρουσιάζεται µε επιτυχία η έκθεση χαρτογραφικού υλικού µε θέµα «Σεισµοί και σεισµικός κίνδυνος στο Βόρειο Αιγαίο» για το σεισµικό κίνδυνο στο Βόρειο Αιγαίο και τα µέτρα αντιµετώπισης. Μέσα από την έκθεση παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα των ερευνητικών εργασιών για το σεισµικό κίνδυνο στο Βόρειο Αιγαίο αλλά και οι τρόποι µείωσης και διαχείρισης των δυσµενών επιπτώσεών των σεισµών στο δοµηµένο περιβάλλον. Η έκθεση περιλαµβάνει πλούσιο χαρτογραφικό υλικό µέσα από το οποίο οι επισκέπτες της γνώρισαν το φαινόµενο του σεισµού, τα ιστορικά και µυθολογικά στοιχεία που συνδέονται µ αυτό στην αρχαία Ελλάδα, αλλά και στις µυθολογίες των λαών. Ειδικά τµήµατα της έκθεσης είναι αφιερωµένα στην σεισµικότητα της Λέσβου, της Χίου και της Σάµου. Παράλληλα, µε την έκθεση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού πραγµατοποιήθηκε η θερινή εκπαιδευτική δραστηριότητα «Σεισµοί Τσουνάµι και µέτρα προστασίας» στην οποία είχαν τη δυνατότητα να συµµετάσχουν µικροί και µεγάλοι. Η δραστηριότητα περιλάµβανε την προσοµοίωση του µεγάλου σεισµού της Ιαπωνίας αλλά και άλλων καταστροφικών σεισµών από όλο τον κόσµο. Προσοµοίωση του σεισµού της Ιαπωνίας στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου σε επισκέπτες του Μουσείου που συµµετείχαν στην δραστηριότητα «Σεισµοί Τσουνάµι και µέτρα προστασίας» 22

23 Έκθεση απολιθωµάτων «Απολιθώµατα στο Αιγαίο - Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων» (Ολοκλήρωση: 20 Αυγούστου 2011) Μοναδικά απολιθώµατα θηλαστικών του Αιγαίου είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν οι επισκέπτες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στο Σίγρι, στα πλαίσια παρουσίασης της έκθεσης «Απολιθώµατα στο Αιγαίο - Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων». Η έκθεση, η οποία ολοκληρώθηκε το Σάββατο 20 Αυγούστου 2011 παρουσιάστηκε µε τη συνεργασία του Μουσείου Παλαιοντολογίας του Τµήµατος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. Στόχος της έκθεσης ήταν να γνωρίσει στους επισκέπτες της τη βιοποικιλότητα του Αιγαίου και την εξέλιξη των θηλαστικών τα τελευταία 23 εκατοµµύρια χρόνια. Παράλληλα, µέσα από την έκθεση τονίστηκε η σηµασία της περιοχής του Αιγαίου για τη µελέτη της βιοποικιλότητας και της εξέλιξης της ζωής στον πλανήτη µας. Στην έκθεση παρουσιάστηκαν περισσότερα από 40 εντυπωσιακά απολιθώµατα θηλαστικών ζώων που έχουν ζήσει στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου Πελάγους, όπως δεινοθήρια, γοµφοθήρια, µαχαιρόδοντες, καµηλοπαρδάλεις, ιππάρια, γαζέλες, χαλικοθήρια, ρινόκεροι, ιπποπόταµοι και πολλά άλλα ζώα. Παράλληλα, ειδική αναφορά έγινε στα πρωτεύοντα θηλαστικά, βασισµένη στα παλαιοντολογικά ευρήµατα του βορειοελλαδικού χώρου, όπως το κρανίο του Ανθρώπου των Πετραλώνων που ανακαλύφθηκε στα µέσα του 20 ου αιώνα στη Χαλκιδική και αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα παλαιοανθρωπολογικά ευρήµατα παγκοσµίως. Έκθεση «Απολιθωµένο άσος Λέσβου» στο ΚΠ Μυτιλήνης Η περιοδική έκθεση «Απολιθωµένο άσος Λέσβου» συνεχίστηκε για τρίτη συνεχή χρονικά στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Πληροφόρησης Μυτιλήνης. Στον ειδικό εκθεσιακό χώρο του Κέντρου Πληροφόρησης Μυτιλήνης παρουσιάστηκε πλούσιο φωτογραφικό υλικό µε θέµατα από τα Πάρκα του Απολιθωµένου άσους ενώ σε ειδικές προθήκες παρουσιάζονται απολιθώµατα από την ευρύτερη περιοχή του Απολιθωµένου δάσους, όπως τεµάχη απολιθωµένου ξύλου µε άριστη διατήρηση της δοµής τους, ριζικά συστήµατα και αποτυπώµατα απολιθωµένων φύλλων. Παράλληλα, µε την έκθεση πραγµατοποιήθηκε ενηµέρωση µαθητών νηπιαγωγείου και πρώτων τάξεων ηµοτικού Σχολείου για το Απολιθωµένο άσος καθώς και εκπαιδευτικά προγράµµατα. Έκθεση Ηφαιστείου Βατούσας Εντός του 2011 πραγµατοποιήθηκαν εργασίες προετοιµασίας του εκθεσιακού χώρου που θα φιλοξενήσει την έκθεση µε θέµα το µεγάλο ηφαίστειο της Βατούσας, η λειτουργία του οποίου συνέβαλε στη δηµιουργία του Απολιθωµένου άσους. Στον εκθεσιακό χώρο θα φιλοξενηθούν τµήµατα ηφαιστειακών πετρωµάτων από το ηφαίστειο της Βατούσας, πλούσιο φωτογραφικό υλικό και µακέτες, οι οποίες αναφέρονται στην ηφαιστειότητα της Λέσβου και της περιοχής του Αιγαίου καθώς και στη δραστηριότητα του ηφαιστείου της Βατούσας. 23

24 Εκθέσεις Απολιθωµένου άσους εκτός Μουσείου 1. Κωνσταντινούπολη Με µεγάλη προβολή του Απολιθωµένου άσους πραγµατοποιήθηκε η έκθεση απολιθωµάτων «Το απολιθωµένο δάσος της Λέσβου» στην Κωνσταντινούπολη, η οποία πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια των τριήµερων εκδηλώσεων που διοργάνωσε ο ήµος Λέσβου στην Τουρκία µε αφορµή το Έτος Ελύτη. Η έκθεση φιλοξενήθηκε από 13 έως 15 Μαΐου 2011 στο Σισµανόγλειο Μέγαρο σε συνεργασία µε το Προξενείο της Ελλάδας. Στόχος της έκθεσης, ήταν η γνωριµία του κοινού της Τουρκίας µε το µοναδικό Μνηµείο που διαθέτει η Λέσβος καθώς και η προσέλκυση επισκεπτών στο νησί µας, αφού το απολιθωµένο δάσος αποτελεί ένα από τους πλέον σηµαντικούς πόλους έλξης της Λέσβου. Η έκθεση που παρουσίασε το Μουσείο ήταν µια συλλογή µοναδικών και σπάνιων απολιθωµάτων, τµηµάτων απολιθωµένων κορµών, ξύλου και φύλλων τα οποία παρουσιάζουν τον πλούτο των ευρηµάτων του Απολιθωµένου άσους και πιστοποιούν την µοναδικότητά του ως ιατηρητέο µνηµείο της Φύσης. Για την άριστη προβολή του Απολιθωµένου άσους, παράλληλα µε την έκθεση των µοναδικών απολιθωµάτων παρουσιάστηκε οπτικοακουστική παραγωγή για το Μουσείο και το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους. Παράλληλα, το Μουσείο προετοίµασε ειδικά για την έκθεση δύο καλαίσθητα, έγχρωµα έντυπα στην τουρκική γλώσσα. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης και για την προβολή της Λέσβου και του Απολιθωµένου άσους, ο ιευθυντής του Μουσείου Αναπλ. Καθ. Ν. Ζούρος πραγµατοποίησε σειρά επαφών µε φορείς και προσωπικότητες από την γειτονική µας χώρα. Ειδικότερα, συναντήθηκε µε τον Πρόξενο της Ελλάδας κ. Μπορνόβα και τον Πρόεδρο του Μουσείου Top Kapi Palace (Παλάτι του Σουλτάνου) το οποίο είναι Μνηµείο Παγκόσµιας Κληρονοµιάς της UNESCO τους οποίους και προσκάλεσε ώστε να επισκεφτούν το Απολιθωµένο άσος. 2. Μαρίνα Μυτιλήνης Με ιδιαίτερα µεγάλη συµµετοχή του κοινού παρουσιάστηκε η έκθεση Απολιθωµένο άσος Λέσβου ιατηρητέο Μνηµείο της Φύσης από 17 έως 20 Ιουνίου 2011 στη νέα µαρίνα Μυτιλήνης κατά τη διάρκεια του 1 ου Ελληνοτουρκικού Εµπορικού και Πολιτιστικού Φεστιβάλ, το οποίο οργανώθηκε µε µεγάλη επιτυχία από την Εταιρεία Αρχιπέλαγος. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από άτοµα, ενήλικες αλλά και πολλά παιδιά όλων των ηλικιών, από τη Λέσβο, τη γειτονική µας Τουρκία αλλά και επισκέπτες του νησιού από την Ελλάδα και το εξωτερικό είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν το Απολιθωµένο άσος. Στο στεγασµένο εκθεσιακό χώρο της νέας µαρίνας Μυτιλήνης παρουσιάστηκαν µοναδικά απολιθώµατα από την ευρύτερη περιοχή του Απολιθωµένου άσους, τεµάχη απολιθωµένου ξύλου µε άριστη διατήρηση της δοµής τους και αποτυπώµατα απολιθωµένων φύλλων, µε την επιστηµονική αλλά και την κοινή ονοµασία των φυτών από τα οποία προέρχονται. Παράλληλα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους, την περιοχή Σιγρίου και τη Βραχονησίδα Νησιώπη έφερε το κοινό σε επαφή µε τον πλούτο των ευρηµάτων του Απολιθωµένου άσους. 24

25 ΡΑΣΗ 2: Καλοκαιρινές εκδηλώσεις «Γιορτές της Γης 2011» Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το πρόγραµµα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου «Γιορτές της Γης 2011». Οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις του Μουσείου υλοποιήθηκαν κατά το χρονικό διάστηµα Ιούλιος έως Σεπτέµβριος 2011 στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι. Στόχος των φετινών εκδηλώσεων ήταν το Μουσείο να προσφέρει τόσο στους κατοίκους της περιοχής όσο και στους επισκέπτες του Απολιθωµένου άσους ποιοτικές εκδηλώσεις µέσα από τις οποίες είχαν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη Λέσβο και τον πολιτισµό της. Παράλληλα, έδωσε τη δυνατότητα για γνωριµία µε αξιόλογους δηµιουργούς σε διάφορες µορφές τέχνης, κυρίως δε αυτούς που δραστηριοποιούνται στη Λέσβο. Ειδικότερα, διοργανώθηκαν οι παρακάτω καλοκαιρινές εκδηλώσεις: Παρουσιάσεις - ράσεις ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης επισκεπτών για το Απολιθωµένο άσος Λέσβου (Ιούλιος Σεπτέµβριος 2011) Ένα ενδιαφέροντα κύκλο διαλέξεων και προβολών ντοκιµαντέρ Φυσικής Ιστορίας πραγµατοποίησε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στις εγκαταστάσεις του, στο Σίγρι. Οι εκδηλώσεις διοργανώθηκαν στα πλαίσια των «Γιορτών της Γης 2011» που πραγµατοποιήθηκαν από το Μουσείο µε τη συνεργασία του Σωµατείου «Οι Φίλοι του Απολιθωµένου άσους Λέσβου». Περιοδικές εκθέσεις Έκθεση φωτογραφίας της Ανθούλας Σουπιάδου - Βαµβουρέλλη «Μεγάλη Ελλάδα» (5-19 Ιουλίου 2011) Με ιδιαίτερη επιτυχία ολοκληρώθηκε η έκθεση φωτογραφίας της Ανθούλας Σουπιάδου Βαµβουρέλλη µε θέµα «Μεγάλη Ελλάδα», η οποία φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις του Μουσείου από 5 έως 19 Ιουλίου Η έκθεση περιλάµβανε εντυπωσιακές φωτογραφίες από τις περιηγήσεις της φωτογράφου. Οι φωτογραφίες της έκθεσης παρουσίαζαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς η Ανθούλα Σουπιάδου - Βαµβουρέλλη µέσα από το φωτογραφικό της φακό προσπάθησε να αποτυπώσει την ελληνικότητα του τόπου. Πληµµυρισµένες µε έντονα χρώµατα και φως, οι φωτογραφίες ανέδειξαν µοναδικά στιγµές και τοπία που αποδεικνύουν ότι τα ίδια πράγµατα υπάρχουν αναλλοίωτα µε το πέρασµα του χρόνου. Έκθεση κατασκευών φωτισµού του Αντώνη Αντωνίου «Φύση & Φως» (5-19 Ιουλίου 2011) Με µεγάλη ενδιαφέρον από το κοινό ολοκληρώθηκε η έκθεση κατασκευών φωτισµού του Αντώνη Αντωνίου µε τίτλο «Φύση & Φως», η οποία φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις του Μουσείου από 5 έως 19 Ιουλίου Στα έργα του Αντώνη Αντωνίου που παρουσιάστηκαν στο Μουσείο περιλαµβάνονταν µοναδικές δηµιουργίες του καλλιτέχνη, χειροποίητα έργα εµπνευσµένα από τη φύση 25

26 και πληµµυρισµένα µε φως. Στα έργα του Αντώνη Αντωνίου τα υλικά συνδυάζονται άριστα και µεταµορφώνονται σε χρηστικά αντικείµενα καθηµερινά και αγαπηµένα. Ο καλλιτέχνης δίνει ιδιαίτερη έµφαση στο φως, το οποίο κυριαρχεί στα έργα του. Άποψη των εντυπωσιακών εκθεµάτων που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της έκθεσης µε κατασκευές φωτισµού του Αντώνη Αντωνίου Έκθεση ξυλογλυπτικής του Γιώργου Συκοµιτέλλη «Ξύλων Ανάγνωση» (21 Ιουλίου 20 Αυγούστου 2011) Η έκθεση ξυλογλυπτικής του Γιώργου Συκοµιτέλλη µε θέµα «Ξύλων Ανάγνωση» παρουσιάστηκε µε µεγάλη επιτυχία από 21 Ιουλίου έως 20 Αυγούστου Τα έργα του Γιώργου Συκοµιτέλλη εντυπωσίασαν το κοινό µε την επιβλητικότητά τους. Τις ιδέες για τα έργα του τις έχει αντλήσει από την καθηµερινότητά του. Τα θέµατα που αγαπά ιδιαίτερα είναι αυτά που έχουν να κάνουν µε το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, τη µυθολογία, αλλά και το βασικό προβληµατισµό του, που είναι η έννοια του ανθρώπου. Ο Γιώργος Συκοµιτέλλης ξεκίνησε να µελετά το ξύλο, να βλέπει τις ατέλειές του και να δηµιουργεί θέµατα που το καθένα είναι διαφορετικό. Αυτή είναι και η έκθεση «Ξύλων Ανάγνωση», όπως ονοµατίζει το κοµµάτι αυτό της δουλειάς του. Έκθεση απολιθωµάτων «Η ζωή στο παρελθόν» ( ιάρκεια: 5 20 Αυγούστου 2011) Με ιδιαίτερα µεγάλη συµµετοχή του κοινού παρουσιάστηκε η έκθεση απολιθωµάτων «Η ζωή στο παρελθόν», η οποία φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις του Μουσείου από 5 έως 20 Αυγούστου Η έκθεση περιλάµβανε απολιθώµατα και ορυκτά που δώρισαν πολίτες στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου τα οποία προέρχονταν από τη Λέσβο και το εξωτερικό. Μεταξύ των εκθεµάτων ξεχώρισαν η δωρεά απολιθωµάτων και ορυκτών από τη συλλογή του Ιωάννη Τσίκνα, που διατέλεσε για 40 χρόνια Γραµµατέας της Κοινότητας Σιγρίου. 26

27 Στόχος της έκθεσης, η οποία οργανώθηκε µε αφορµή τη συµπλήρωση 10 χρόνων από τα εγκαίνια του Μουσείου (Σεπτέµβριος 2001), ήταν η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σηµασία της επιστροφής απολιθωµάτων στο Μουσείο και η συµβολή τους στην ανάδειξη και διατήρηση της γεωλογικής µας κληρονοµιάς και ιστορίας. Παράλληλα, σκοπός της έκθεσης ήταν να δώσει το έναυσµα για την ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών επιστροφής απολιθωµάτων στο χώρο του Μουσείου. Τιµή σε πολίτες του δώρισαν απολιθώµατα στο Μουσείο (5 Αυγούστου 2011) Παράλληλα µε την εκδήλωση για τα επίσηµα εγκαίνια της έκθεσης «Η ζωή στο παρελθόν», την Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011 πραγµατοποιήθηκε βράβευση των πολιτών οι οποίοι δώρισαν απολιθώµατα στο Μουσείο προκειµένου αυτά να προστατευτούν, να µελετηθούν και να αναδειχθούν. Οι πολίτες που βραβεύτηκαν για την πρωτοβουλία δωρεάς απολιθωµάτων στο Μουσείο ήταν: Ο Ιωάννης Τσίκνας, για τη δωρεά µεγάλης συλλογής απολιθωµάτων και ορυκτών από τη Λέσβο και από το εξωτερικό στο Μουσείο. Ο Ιατρός Μάκης Αξιώτης, που διατέλεσε για 12 χρόνια µέλος του Σ του Μουσείου για την υπόδειξη µιας νέας απολιθωµατοφόρας θέσης στην περιοχή της Άγρας καθώς και τη δωρεά σηµαντικού απολιθώµατος στο Μουσείο. Ο εκπαιδευτικός από την Βέροια Χρήστος Γούλας, για τη δωρεά συλλογής απολιθωµάτων από την περιοχή Αλατόπετρας Γρεβενών. Η Σοφία Μαγκαφά και ο Ασηµάκης Κιλέκογλου, από την Αθήνα για τη δωρεά απολιθώµατος από την περιοχή Κερασιάς Ευβοίας. Ο Μιχάλης Αξιώτης, για πολλά χρόνια Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Θεοφάνης Σιγριανής για τη δωρεά απολιθώµατος. Ο Απόστολος Τζινιέρης, από το Σίγρι για τη δωρεά απολιθώµατος που βρήκε στην περιοχή του Απολιθωµένου άσους. Ο µαθητής του Πειραµατικού Λυκείου Μυτιλήνης Βαγγέλης Καπιωτάς, για τη δωρεά απολιθωµάτων από την περιοχή των Γρεβενών. Ο µαθητής της Γ ηµοτικού του 9ου ηµοτικού Σχολείου Μυτιλήνης Χρήστος Βαλιάκος, για τη δωρεά εκθέµατος που βρήκε στην περιοχή του αεροδροµίου Μυτιλήνης. Βράβευση του κ. Ιωάννη Τσίκνα για τη δωρεά µεγάλης συλλογής απολιθωµάτων και ορυκτών 27

28 Έκθεση ζωγραφικής του Owen Butler «ΜΟΡΦΗ.ΧΡΩΜΑ.ΥΦΗ - Τοπία της Λέσβου» ( 20 Αυγούστου 10 Σεπτεµβρίου 2011) Με µεγάλη επιτυχία παρουσιάστηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου η έκθεση ζωγραφικής του Owen Butler µε θέµα «ΜΟΡΦΗ.ΧΡΩΜΑ.ΥΦΗ: Τοπία της Λέσβου», από 20 Αυγούστου έως 10 Σεπτεµβρίου Στην έκθεση παρουσιάστηκαν έργα από τη νέα δουλειά του καλλιτέχνη µε λάδι και παστέλ µε θέµατα από το τοπίο, τη χλωρίδα και την πανίδα όπως αυτά πληµµυρίζονται από το φως. Το φυσικό περιβάλλον και η ποικιλοµορφία του τοπίου της Λέσβου, η ποικιλία των χρωµάτων της λεσβιακής φύσης καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, η λαµπρότητα των λουλουδιών της άνοιξης, η στεγνή γη του καλοκαιριού, οι χιλιάδες ελιές σε όλο το νησί, το φάσµα του µπλε, ήταν η πηγή έµπνευσης του ζωγράφου. Έκθεση «Ναυτική Παράδοση στο Αιγαίο: Ταρσανάδες & σκαριά» (Έναρξη: 24 Αυγούστου 2011) Η µεγάλη έκθεση της Γενικής Γραµµατείας Αιγαίου & Νησιωτικής Προβολής «Ναυτική Παράδοση στο Αιγαίο: Ταρσανάδες & σκαριά» παρουσιάζεται στις εγκαταστάσεις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου από την Τετάρτη 24 Αυγούστου H έκθεση αναφέρεται στην ναυτική και ναυπηγική ιστορία του Αιγαίου από την εποχή που εµφανίζεται η πρώτη µαρτυρία για σκάφη στο Αιγαίο έως σήµερα. Στόχος της είναι η γνωριµία του ευρύτερου κοινού µε την ναυτική παράδοση του αιγαιοπελαγίτικου πολιτισµού, τη ναυτική πολιτιστική κληρονοµά των νησιών του Αιγαίου. Το πλήθος των νησιών του Αιγαίου, σπαρµένα κοντά το ένα στο άλλο και η πολύµορφη ακτογραφία της Ελλάδας υπήρξαν καθοριστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας από τους προϊστορικούς χρόνους. Αλλά και ο νεότερος πολιτισµός του είναι συνυφασµένος µε την ναυτική και ναυπηγική µας παράδοση, όπως παρουσιάζεται µέσα από τις 5 ενότητες της έκθεσης: 1. Εισαγωγή στην ναυτική παράδοση του Αιγαίου 2. Η ναυτική παράδοση στο Αιγαίο κατά τον 18ο και 19ο αιώνα 3. Η Ελληνική ναυτιλία και πλοιοκτησία κατά τον 20ο αιώνα 4. Ναυπηγεία και ξύλινα σκαριά στο Αιγαίο κατά τον 20ο αιώνα και 5. Η ναυτική πολιτιστική κληρονοµιά στις αρχές του 21ο αιώνα. 28